Ποτέ ο διάβολος δεν αρχίζει τη μάχη από τα μεγάλα και σοβαρά αμαρτήματα. Προτιμά να αγωνισθεί για να πείσει τον άνθρωπο να κάνει μία μικρή παράβαση, να υποπέσει σε ένα μικρό σφάλμα. Εδώ έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Ευκολότερα κανείς προχωρεί σε μία μικροϋποχώρηση. Έτσι αρχίζει το ξήλωμα. Και ο κατήφορος. Το μικρό οδηγεί στο μεγαλύτερο. Και σιγά-σιγά φθάνει ο άνθρωπος, χωρίς καλά-καλά να το καταλάβει, στην έσχατη αθλιότητα. Γιατί; Γιατί δεν πρόσεξε στο πρώτο ολίσθημα.
Ο Ιούδας δεν έγινε μονομιάς προδότης. Άρχισε με την κλοπή ενός μικροποσού. Προχώρησε σε μεγαλύτερο. Έγινε δέσμιος της φιλαργυρίας. Οδηγήθηκε στην προδοσία του Διδασκάλου του. Πάντοτε η αρχή των πιο μεγάλων κακών γίνεται με τρόπο ανεπαίσθητο. Οι μεγάλοι διαρρήκτες ξεκίνησαν κλέβοντας ένα αυγό. Και οι μεγάλοι απατεώνες άρχισαν τη δράση τους από μερικά αθώα ψέμματα.
Πράγματι· αυτά που φαίνονται μικρά και ασήμαντα είναι τα πιο επικίνδυνα. Ο άγιος Χρυσόστομος μιλώντας γι’ αυτό το θέμα έλεγε ότι ακριβώς επειδή οι άνθρωποι νομίζουν μικρό ένα αμάρτημα, για τούτου εκείνος ελυπείτο και ανησυχούσε περισσότερο και απεκάλυπτε την πλεκτάνη του διαβόλου.
Τέχνασμα φοβερό και επιτυχημένο του διαβόλου είναι να μας ωθεί σε νομιζόμενα μικροσφάλματα. «Από μεν ουν των μικρών ούτω τα μεγάλα εισάγει ο πονηρός δαίμων», καθώς παρατηρεί ο Ιερός Χρυσόστομος. Μία πρώτη υποχώρηση ζητά. Εάν του την παραχωρήσουμε, τότε εκείνος κάνει είδος κατοχής στην ψυχή μας και υφαίνει τα δίχτυα της αιχμαλωσίας μας.
Μικρή και ασήμαντη λεπτομέρεια στον όλο μηχανισμό του αυτοκινήτου ο πίρος που συγκρατεί τον τροχό. Εάν αυτός λείψει, ο τροχός θα φύγει και το δυστύχημα θα ακολουθήσει.
Από ένα καρφί χάθηκε κάποτε μία μάχη. Έλειπε ένα καρφί από το πέταλο του αλόγου που ίππευε ο στρατηγός. Κατά τη μάχη, λόγω χαλαρότητος, έφυγε και το δεύτερο καρφί και το τρίτο. Έπειτα έφυγε όλο το πέταλο. Το άλογο, χωρίς πέταλο σκόνταψε, έπεσε, έρριψε καταγής τον αναβάτη, τον σκότωσε. Το ακέφαλο στράτευμα ηττήθηκε.
Ποια αξία έχει ένας κόκκος άμμου; Κι όμως αν τεθεί έντος του μηχανισμού του ρολογιού το αχρηστεύει.
Γνωστό είναι το παράδειγμα της βασίλισσας Σεμιράμιδος. Ζήτησε από τον βασιλιά σύζυγό της μια χάρη. Να της παραχωρήσει για λίγα λεπτά τη βασιλική εξουσία, με όλα τα βασιλικά δικαιώματα. Εκείνος υποχώρησε. Τι είχε να πάθει εάν για λίγα λεπτά της ώρας έπαυε να είναι βασιλιάς; Κι όμως! Μόλις η Σεμίραμις έλαβε στα χέρια της την εξουσία μία και μόνη έδωσε εντολή: να συλληφθεί ο βασιλιάς και να φονευθεί. Έτσι παρέμεινε αυτή δια παντός στο θρόνο.
Μια σταγόνα αίματος τι αξία έχει; Και όμως πέφτοντας μέσα στον εγκέφαλο μεταβάλλει τη μεγαλύτερη ιδιοφυία στη μεγαλύτερη ολιγοφρένεια.
Όλα αυτά δείχνουν πόση προσοχή πρέπει να δίνουμε στα ασήμαντα φαινόμενα. Τίποτα δεν είναι ασήμαντο, όταν μάλιστα συνδέεται με τη σωτηρία ή την απώλεια της ψυχής μας. Κι όταν αυτό το χρησιμοποιεί σαν όπλο του ο διάβολος.
Ο άγιος Ιωάννης ο συγγραφέας της Κλίμακος να πως αποκαλύπτει αυτό το τέχνασμα του διαβόλου: «Πολύμορφος ο των σωμάτων όφις· τοις μεν απείροις ενσπείρει το εν πείρα γενέσθαι μόνη και παύσασθαι...» (Λόγος ιε΄). Τι κάνει; Τους άπειρους, δηλ. εκείνους που δεν έχουν πείρα της αμαρτίας τους υποβάλλει την ιδέα να δοκιμάσουν μόνο μία φορά και να σταματήσουν. Μία μόνο φορά! Έτσι τους λέγει. Κι εκείνοι σκέπτονται: τι έχω να πάθω αν το κάνω μία μόνο φορά; Τίποτε. Ας δοκιμάσω. Δε θα χάσω. Και προχωρούν στο πρώτο βήμα. Αλλά δυστυχώς το κακό δεν σταματά εδώ. Τώρα που έγινε το πρώτο «ξέφτισμα» το ξήλωμα είναι εύκολο. Η πρώτη γεύση οδηγεί στη δεύτερη. Τα πόδια εισέρχονται ολοένα και βαθύτερα στο βούρκο. Δεν είναι εύκολη η απαγκίστρωση. Η πρώτη αβαρία έγινε η αρχή μιας ατελεύτητης σειράς πτώσεων. Η πρώτη αβαρία...
Ο διάβολος πέτυχε. Μας νίκησε με την πολυμήχανη πονηρία του. Τι θα κάνουμε τώρα; Απλούστατα δεν πρέπει να τον ακούσουμε. Καμμιά υποχώρηση. Ούτε η παραμικρή. Εγκυμονεί θανάσιμο κίνδυνο. Η πρώτη υποχώρηση είναι η γέφυρα που οδηγεί στις μεγάλες πτώσεις. «Ο διάβολος μικραίνει στα μάτια μας τα μικρά αμαρτήματα. Κι αυτό γιατί δεν μπορεί να μας οδηγήσει κατ’ ευθείαν στα μεγάλα κακά» διδάσκει ο άγιος Μάρκος ο ασκητής. Λοιπόν; Η λύση είναι μία. Εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την πνευματική μας ελευθερία, μην υποκύψουμε στη δολιότητα του διαβόλου για την πρώτη υποχώρηση. Ας μείνουμε πιστοί στις επάλξεις μας. Χωρίς υποχωρήσεις. Χωρίς συμβιβασμούς.

Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή

Κανείς χριστιανός δεν πρέπει να καταφεύγει σε μαντείες δηλ. να πηγαίνει στα μέντιουμ, τις «χαρτορίχτρες», τις «καφετζούδες», τις «μάντισσες» που κυττούν τα χέρια, και γενικά ο πιστός χριστιανός δεν πρέπει να δίνει προσοχή σε όλα αυτά που είναι διαβολικά τεχνάσματα για να τον παρασύρουν.
Στο σημείο αυτό χρειάζεται προσοχή, γιατί πολλές γυναίκες που μαντεύουν, κάνουν το έργο αυτό λέγοντας θρησκευτικά λόγια και προσευχές. Έτσι όταν κάποιος ακούσει πως είναι σατανικά τεχνάσματα οι μαντείες προβάλλει την εξής ένσταση: αφού αυτά είναι σατανικά τεχνάσματα, τότε πως συμβιβάζονται με τα άγια λόγια που λέγει η μάντισσα; Την απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγοντας τα εξής: «Η μεγαλύτερη απάτη είναι η εξής: όταν συμβουλεύουμε τους χριστιανούς να μην πηγαίνουν στα μαντεία και τους αποτρέπουμε απ’ αυτά, αυτοί απολογούμενοι ισχυρίζονται ότι η μάντισσα είναι χριστιανή και δεν χρησιμοποιεί τίποτε άλλο από το όνομα του Θεού. Γι’ αυτό αποστρέφομαι πολύ περισσότερο αυτή τη γυναίκα, διότι χρησιμοποιεί το όνομα του Θεού με ασέβεια λέγοντας ότι είναι χριστιανή ενώ επιδεικνύει με τις πράξεις της την ειδωλολατρεία. Και οι δαίμονες επρόφεραν το όνομα του Θεού, αλλά ήσαν δαίμονες και έλεγαν στο Χριστό σε γνωρίζουμε ποιος είσαι, είσαι ο άγιος του Θεού. Και όμως ο Χριστός τους επιτίμησε και τους έδιωξε. Γι’ αυτό σας παρακαλώ να μείνετε καθαροί απ’ αυτή την απάτη και το ολίσθημα» (Κατήχηση Ι΄).
Δεν έχουμε λοιπόν το δικαίωμα να καταφεύγουμε στις μαντείες για να παρηγορηθούμε ή για να γλυτώσουμε από κάποιο κακό. Ούτε σε όνειρα πρέπει να πιστεύουμε. Τα όνειρα είναι απατηλά. Ελάχιστες φορές μιλά ο Θεός δι’ αυτών. Όλες τις άλλες ομιλεί ο διάβολος, ο οποίος τα χρησιμοποιεί ως όπλα είτε για να μας μολύνει την ψυχική καθαρότητα, είτε για να μας ξεγελάσει. Γι’ αυτό ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μας συνιστά: «Κανείς να μη σκέφτεται την ημέρα όσα είδε στον ύπνο του, διότι και αυτός είναι σκοπός των δαιμόνων να μας μολύνουν στον ξύπνιο μας με το περιεχόμενο των ονείρων» (Λόγος ΙΕ΄). Τα όνειρα πρέπει να τα λησμονεί κανείς και να μην τα θυμάται.
Όσον αφορά στα όνειρα του Θεού, ας είμαστε επιφυλακτικοί. Ο Θεός θα βρει τρόπο να φανερώσει το θέλημά Του. Εκείνος που πιστεύει στα όνειρα, λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος «μοιάζει με αυτόν που κυνηγά τη σκιά του και προσπαθεί να την πιάσει» (Λόγος γ΄). Όταν δώσουμε προσοχή στα όνειρα, δίνουμε το δικαίωμα στους δαίμονες να μας πειράζουν και όταν δεν κοιμόμαστε. «[...] Αυτός που πιστεύει στα όνειρα είναι τελείως ανόητος, ενώ αυτός που δεν δίνει σημασία σ’ αυτά είναι φιλόσοφος» (Λόγος γ΄).
Προσοχή επίσης στις προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Είναι όπλα στα χέρια του διαβόλου που μας καθιστούν άβουλα όργανά του. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ταξιδεύουν ημέρα Τρίτη, δεν κοιμούνται σε δωμάτιο με αριθμό 13, ανησυχούν με την κραυγή της κουκουβάγιας, με το ούρλιασμα του σκύλου, [...] . Όλοι αυτοί, χωρίς να το θέλουν και χωρίς να το εννοούν, εμπίπτουν στις διαβολικές παγίδες και εξαρτούν τη ζωή τους, την πρόοδο και ευτυχία τους από πρόσωπα ή γεγονότα που δεν έχουν καμμία λογική σχέση με την ευτυχία τους.
Γι’ αυτό και ο Ιερός Χρυσόστομος, επικρίνων αυτούς γράφει: «Βλέπεις άνθρωπο και σε κυριεύει δεισιδαιμονία και δεν βλέπεις τη διαβολική παγίδα πως σε βάζει σε έχθρα με κάποιον που δεν σου έκανε κανένα κακό. Πως σε έκανε εχθρό με τον αδελφό χωρίς καμμία δίκαια πρόφαση; Και δεν καταλαβαίνεις πόσο γελοίος γίνεσαι, πόση ντροπή για σένα, το χειρότερο όμως πόσος κίνδυνος εμφωλεύει;» (Κατήχηση Ι΄). Και ο ίδιος ο πατήρ θέλοντας να αποδείξει πόσο βλαβερές είναι οι προλήψεις και ότι προέρχονται από τον διάβολο, παρατηρεί: «Πολλές φορές βγαίνοντας κάποιος από το σπίτι του βλέπει ένα άνθρωπο αλλοίθωρο ή ανάπηρο και τον κυριεύει δεισιδαιμονία. Αυτό είναι σατανική ενέργεια, διότι δεν γίνεται άσχημη η ημέρα από την συνάντηση οποιουδήποτε ανθρώπου, άλλα το να ζει κανείς στην αμαρτία. Όταν βγεις από το σπίτι σου ένα μόνο να φυλάξεις· το να μην σε συναντήσει η αμαρτία. Αυτή μόνο μας ρίχνει κάτω ηθικά. Όταν δεν υπάρχει αυτή ούτε ο διάβολος μπορεί να μας βλάψει» (Κατήχηση 7).
Εύκολα μπορεί κάποιος τώρα να εννοήσει, πόσο δόλια ενεργεί ο διάβολος. Κι ενώ η Αγ. Γραφή καταδικάζει κάθε είδους μαντείας (Γ΄Βασιλ. 22, 20), και ενώ είναι γνωστό ότι ο διάβολος είναι ο πατέρας του ψεύδους, (Ιω.8, 44) βρίσκονται εν τούτοις χριστιανοί, οι οποίοι παρασύρονται σε μαντείες, μάγια, όνειρα, προλήψεις και δεισιδαιμονίες κι αφήνουν το διάβολο να κατευθύνει τη ζωή τους. Και όλα αυτά ενώ σαν Χριστιανοί έχουν υποσχεθεί το «αποτάσσομαι σοι σατανά» «Αυτή γαρ η φωνή －παρατηρεί ο Ι. Χρυσόστομος－ συνθήκη προς τον Δεσπότην εστίν». Κι ερχόμαστε εμείς να παραβιάσουμε τη συνθήκη και να δώσουμε πίστη στα διαβολικά τεχνάσματα, που μας καθιστούν «δούλους και υπηρέτας» του διαβόλου (ΒΕΠΕΣ 3, 167).
Αλλά όχι. Δεν πρέπει να παραδοθούμε στον ύπουλο εχθρό μας. Μακριά μας κάθε σατανικό όργανο μαγείας, μαντείας, κληδονισμού. Για μας αξία έχει ο Κύριος μας. Είναι ο Λυτρωτής και ο Σωτήρας μας. Μόνο Αυτόν εμπιστευόμαστε, τον Σταυρό Του έχουμε ως όπλο.

Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή

Όσους ο διάβολος δεν μπορεί να αγκιστρώσει με άλλους τρόπους το κάνει με μαντείες, προλήψεις, όνειρα, δεισιδαιμονίες, πράγματα δηλαδή που ενώ εκ πρώτης όψεως φαίνονται στους πολλούς αθώα, στην ουσία αποτελούν διαβολικά όπλα για την ψυχική μας υποδούλωση.
Κι ας αρχίσουμε από τις μαντείες που στις ημέρες μας εμφανίζονται με τη μορφή χειρομαντευμάτων, μέντιουμ κ.λπ. Όλα αυτά έρχονται να ικανοποιήσουν την περιέργεια ή την ανάγκη του ανθρώπου να γνωρίσει τα μέλλοντα. Ο Θεός με πολλή σοφία απέκρυψε από τον άνθρωπο το μέλλον του. Το έκανε για να του αφαιρέσει μια φοβερή πηγή ανησυχίας και δυστυχίας. Του χάρισε σε αντιστάθμισμα, την ελπίδα και τον κάλεσε να αφεθεί στη στοργική πρόνοιά Του με εμπιστοσύνη παιδιού προς πατέρα. Άλλα ο διάβολος θέλοντας να μειώσει αυτή την εμπιστοσύνη, δόλια εκμεταλλεύεται το γεγονός επειδή σαν πνεύμα μπορεί κι αυτός, όπως και οι άγγελοι, να γνωρίζει ορισμένα πράγματα που ο άνθρωπος αγνοεί σε σχέση με το μέλλον. Μη λησμονούμε άλλωστε ότι ο άνθρωπος είναι «βραχύ τι παρ’ αγγέλους ηλαττωμένος» (Εβρ. 2, 7).
Οι δαίμονες λοιπόν χωρίς να είναι παντογνώστες, διότι η παντογνωσία είναι ιδιότητα μόνο του Θεού, γνωρίζουν εν τούτοις μερικά γεγονότα που πρόκειται να γίνουν. Φέρουμε ένα παράδειγμα που χρησιμοποιεί ο Μ. Αθανάσιος. Οι δαίμονες, λέει, σαν πνεύματα που είναι, βλέπουν ότι βρέχει τώρα τις καταρακτώδεις ινδικές βροχές, και την ίδια στιγμή φανερώνονται και στην Αίγυπτο και με μαντεύματα και όνειρα προλαβαίνουν το φούσκωμα των υδάτων του Νείλου που έπειτα από λίγο πρόκειται να συμβεί εξ αιτίας των ινδικών βροχών και το λένε στους ανθρώπους. Έτσι όταν πράγματι πλημμυρίσει ο Νείλος, οι άνθρωποι θα εκπλαγούν για την ακρίβεια της πληροφορίας και θα πιστέψουν στα μαντεύματα και τα όνειρα (ΒΕΠΕΣ 35, 129-130).
Το ίδιο μπορεί να συμβεί με οιαδήποτε πληροφορία όπως π.χ. ότι ο αδελφός σου που απουσιάζει στην Αμερική σου στέλνει επιστολή ότι είναι ασθενής κ.λπ. Έτσι εκμεταλλευόμενοι οι δαίμονες μία ιδιότητά τους «προσποιούνται μαντεύεσθαι και προλέγειν τα μεθ’ ημέρας ερχόμενα» (ΒEΠΕΣ 33,24) όπως χαρακτηριστικά παρατηρεί ο Μ. Αθανάσιος. «Προσποιούνται μαντεύεσθαι» δηλ. ενώ στην ουσία δεν μαντεύουν τίποτε, εκείνοι κάνουν ότι μαντεύουν και οι άνθρωποι πιστεύουν στις μαντείες τους, που βέβαια δεν λένε πάντοτε αλήθεια, αφού ο διάβολος «ψεύδεται και ουδέν όλως αληθές λαλεί» (ΒΕΠΕΣ 33, 24). Τροφή του διαβόλου είναι το ψεύδος. Κι όταν ακόμη λέγει την αλήθεια, το κάνει για να παρασύρει και να αιχμαλωτίσει.
«Πολλές φορές －γράφει ο Δίδυμος Αλεξανδρείας－ ο δαίμονας επιθυμώντας να εξαπατήσει τους ανθρώπους αναμειγνύει με το ψέμα και κάποια αλήθεια ως δελέαρ» (ΒΕΠΕΣ 44, 12). Γι’ αυτό το λόγο κι εμείς δεν πρέπει να πιστεύουμε στον διάβολο ούτε όταν λέγει αλήθεια, μιμούμενοι τον Κύριο και τους Αποστόλους, οι οποίοι δεν δέχονταν τα όσα αληθινά μάντευε το δαιμόνιο, αφού προερχόταν από τον διάβολο. Ο Κύριος τον διάβολο, ο οποίος ομολογούσε γι’ αυτόν ότι είναι Υιός Θεού, απέκρουσε (Ματθ. 4, 11) ενώ αυτό ήταν αλήθεια.
Το ίδιο έκανε και ο απόστολος Παύλος με την έχουσα πνεύμα πίθωνος νεανίδα των Φιλίππων, ήτις «εργασίαν πολλήν παρείχε τοις κυρίοις αυτής μαντευομένη». Όταν η παιδίσκη φώναξε για τον Παύλο και τον Σίλα «ούτοι οι άνθρωποι δούλοι του Θεού του Υψίστου εισίν...» (Πραξ. 16, 17) είπε την αλήθεια. Όμως ο Παύλος δεν δέχθηκε τις συστάσεις αυτές που προέρχονταν από τον πονηρό. Έτσι μας έδωσε το παράδειγμα να είμαστε προσεκτικοί και να μη δίδουμε πίστη στις μαντείες που είναι των δαιμόνων έργο «...μήπως οι δαίμονες μαζί με την μερική αλήθεια σπείρουν μέσα μας και την κακία τους και για να μας συνετίσουν να μην προσέχουμε τους δαίμονες ποτέ και αν ακόμη φαίνονται ότι λένε αλήθεια. Ακόμη δεν είναι σωστό να έχουμε τις Άγιες Γραφές και την ελευθερία που μας χάρισε ο Χριστός και να διδασκόμεθα από το διάβολο, ο οποίος δεν τήρησε την τάξη που τον τοποθέτησε ο Θεός, αλλά σκέφθηκε άλλα αντ’ άλλων» καθώς ωραία λέγει ο Μ. Αντώνιος (ΒΕΠΕΣ 33, 25).

Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή

Ο Μ. Αθανάσιος περιγράφοντας το βίο του μεγάλου ασκητού και καθηγητού της ερήμου Αντωνίου διηγείται ότι εκείνοι που τον επισκέπτονταν στο ασκητήριό του, παρέμεναν επί ημέρες έξω από την καλύβα του περιμένοντας να τους δεχθεί και άκουγαν από μέσα οχλαγωγία και φωνές, σαν να ήταν πολλοί άνθρωποι στο κελλί.
Και στην αρχή μεν νόμιζαν ότι είχαν εισέλθει εκεί μερικοί άνθρωποι κακοί με σκάλες από το παράθυρο και μάλωναν με τον Άγιο. Κατόπιν όμως αντιλήφθηκαν ότι οι θόρυβοι και οι φωνές προέρχονταν από τα πονηρά πνεύματα που επείραζαν τον Άγιο.
Αλλά φωνές και ομιλίες τα ζωντανά ανθρώπινα σώματα προσφέρουν. Πώς να μιλήσει κάποιος που δεν έχει γλώσσα; Επομένως ο διάβολος μιλούσε εκεί με το στόμα του. Είχε σάρκα. Είχε μετασχηματισθεί σε άνθρωπο. Ο βίος του Μ. Αντωνίου είναι γεμάτος από περιστατικά, που ο διάβολος έπαιρνε διάφορες αισθητές μορφές για να τον εξαπατήσει. Ο ίδιος ο Άγιος διηγείται: «κτύπησε κάποιος στο μοναστήρι την πόρτα του κελλιού μου και βγαίνοντας έξω είδα κάποιον πολύ ψηλό άνθρωπο και αφού τον ρώτησα ποιος είσαι; μου απάντησε. Εγώ είμαι ο Σατανάς» (ΒΕΠΕΣ 33). Κατά τον όσιο πατέρα ο διάβολος μετασχηματίζεται σε άνθρωπο, σε στρατιώτη με πανοπλία, σε γυναίκα που σκανδαλίζει, σε ευλαβή μοναχό που ψάλλει. Επίσης σε ζώο, δηλαδή θηρίο ή ερπετό που φοβερίζει, λιοντάρι άγριο, φίδι τρομερό κ.λπ.
Αλλά πώς είναι δυνατόν να γίνει αυτό; Για να δώσουμε απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα πρέπει ν’ ανοίξουμε την Αγ. Γραφή. Εκεί θα δούμε το διάβολο να ομιλεί σαν φίδι προς την Εύα. Θα τον δούμε να συνομιλεί με το Θεό για τον Ιώβ. Να λαμβάνει φωνή και να συνδιαλέγεται με τον Κύριο. Να εισέρχεται στους χοίρους των Γεργεσηνών.
Και είναι δυνατόν γιατί και οι άγγελοι έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν το ανθρώπινο σώμα. Θυμηθείται τους τρεις αγγέλους που φιλοξενήθηκαν από τον Αβραάμ. Ενώ ήταν άγγελοι φαινόταν άνθρωποι. Το ίδιο συμβαίνει με τον άγγελο που συνόδευε τον Τωβία. Το ίδιο με όλες τις περιπτώσεις αγγελοφάνειας της Π. και Κ. Διαθήκης. Ιδίωμα των αγγέλων είναι να φαίνονται ενίοτε ως άνθρωποι. Κι ο διάβολος που δεν παύει, παρά την πτώση του να έχει τις ιδιότητες των αγγέλων, πλην της αγαθότητος και υπακοής στο Θεό, διατηρεί και τη δυνατότητα να αλλάζει μορφές.
Γι’ αυτό και η Αγ. Γραφή μας προειδοποιεί ότι ο διάβολος όχι μόνο μετασχηματίζεται, αλλά μπορεί να εμφανισθεί σαν άγγελος. «Μετασχηματίζεται εις άγγελον φωτός» (Β΄Κορ. 11, 14). Αυτό το κάνει για να μας παραπλανήσει και να απατήσει τους ανθρώπους. Αυτό το εννοούμε καλύτερα αν θυμηθούμε από τον Μ. Αντώνιο ότι «ο διάβολος υπέμεινεν ο άθλιος και ως γυνή σχηματίζεσθαι νυκτός και πάντα τρόπο μιμείσθαι, μόνο ίνα τον Αντώνιον απατήση» (ΒΕΠΕΣ 33, 14). Κι ακόμη μετασχηματίζεται σε άνθρωπο ευσεβή. Κάθε τι, που είναι δυνατόν να φαντασθεί κανείς, οι δαίμονες μπορούν να το μιμηθούν. Η μέθοδος αυτή, όσο και αν φαίνεται περίεργη και ίσως αδύνατη στην εφαρμογή της, εν τούτοις αποτελεί τέχνασμα του διαβόλου. [...] Τα πατερικά βιβλία, η Φιλοκαλία, ο Ευεργετινός κ.α. είναι γεμάτα από ιστορίες και διηγήσεις τέτοιων αισθητών εμφανίσεων των πονηρών πνεύματων, που άλλοτε μιλούν την ανθρώπινη γλώσσα, άλλοτε μιμούνται διάφορα ζώα και άλλοτε έκαναν να ακούγονται ποδοβολητά, σφυρίγματα, βλασφημίες και αισχρολογίες.
Και όλα αυτά με ένα απώτερο σκοπό: την παραπλάνηση και τον εκφοβισμό του ευσεβούς. Διηγούνται για κάποιον ευλαβή κληρικό του καιρού μας, πως την ώρα της προσευχής του άκουγε ποδοβολητά στην εξωτερική σκάλα του σπιτιού του. Έβγαινε και δεν έβλεπε κανένα. Δεν άργησε να καταλάβει ότι αυτό ήταν διαβολικό τέχνασμα για να απασχολείται και να μην προσεύχεται.
Έχοντας υπόψη μας όλα αυτά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Ο Μ. Αντώνιος μας συμβουλεύει ότι «ου χρη προσέχειν αυτοίς...» (P.G. 26, 881) δηλ. δεν πρέπει να δίνουμε στον διάβολο σημασία. Κατ΄ ουσίαν οι δαίμονες «ουδέν εισίν, άλλα και ταχέως αφανίζονται εάν μάλιστα τη πίστει και τω σημείω του σταυρού εαυτόν τις περιφράττη» (ΒΕΠΕΣ 33,23). Με την επίκληση του ονόματος του Θεού και με το σημείο του Σταυρού κάθε επιβολή των δαιμόνων εξαφανίζεται και ο άνθρωπος διατελεί υπό την προστατευτική σκιά του Κυρίου. Δεν πρέπει λοιπόν να φοβόμαστε ούτε να δειλιάζουμε, αλλά με αμυντικά όπλα την πίστη, την προσευχή, και το σημείο του Σταυρού να αντιτασσόμαστε στις παγίδες του διαβόλου.

Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή