[...] (ο διάβολος) Θέλει να μας βυθίσει περισσότερο στην αμαρτία, να καταστήσει την ψυχή μας σπήλαιο ληστών και να μας απομακρύνει από το Θεό. «Και αυτά είναι τα λόγια του διαβόλου -συμπληρώνει ο Ιερός Χρυσόστομος- αλλά τα δικά μου αντίθετα. Χάθηκες; Μπορείς να σωθείς. Εμοίχευσες; Μπορείς να ελευθερωθείς από την ενοχή. Έπεσες; Μπορείς να σηκωθείς. Μικρή η μετάνοιά σου, μεγάλη η φιλανθρωπία του Δεσπότου Χριστού». Πραγματικά. Μεγάλο κακό η αμαρτία, αλλά και το έλεος του Θεού είναι μεγάλο. Επομένως δεν υπάρχει θέση για απελπισία.
Ο ίδιος Ιερός Πατήρ, που περισσότερο παντός άλλους τόνισε την αξία της μετανοίας, και την αποφυγή της απογνώσεως, λέγει ότι δεν είναι τόσο τρομερό το να «αμαρτήσει κανείς, όσο το να απελπισθεί. Γιατί η μεν αμαρτία διορθώνεται με τη μετάνοια, ενώ η απελπισία ματαιώνει την μετάνοια και καταδικάζει την ψυχή σε θάνατο. Πολύ χαρακτηριστικά ο Ιερός Χρυσόστομος παρατηρεί ότι «η απελπισία δεν αφήνει τον πεσμένο άνθρωπο να σηκωθεί και συνηθίζει να τον αποστερεί από τα αγαθά που απέκτησε με τον αγώνα του. Ακόμη τον οδηγεί στην άβυσσο της κακίας» και καταλήγει με την εξής αποκαλυπτική φράση: «Κανένα όπλο δεν είναι τόσο δυνατό όσο η απελπισία. Γι’ αυτό δεν του προκαλούμε τόση ευφροσύνη όταν αμαρτάνουμε, όση όταν απελπιζόμαστε» (Περί μετανοίας).
Η Αγία Γραφή είναι γεμάτη από παραινέσεις προς μετάνοια και διδάγματα που τονίζουν τη μεγάλη αξία της. Η παραβολή του Ασώτου Υιού, των δύο οφειλετών, του Τελώνου και Φαρισαίου, η συγχώρηση του αμαρτωλού, του ληστού, του Πέτρου, δεν μας λέγουν τίποτε άλλο παρά το μέγεθος της αγάπης του Θεού για τον αμαρτωλό. Κι αυτή η αγάπη διαλύει το φόβο, που δικαιολογημένα κυριεύει την ψυχή του αμαρτωλού. Ο Θεός είναι πάντοτε έτοιμος να δεχθεί κάθε αμαρτωλό που επιστρέφει. Για την απόγνωση δεν υπάρχει, δεν πρέπει να υπάρχει θέση. Και όμως! Πολλοί άνθρωποι με συναίσθηση των σφαλμάτων τους, αντί να οδηγηθούν στη μετάνοια, παίρνουν την οδό που οδηγεί στην απόγνωση και καταστρέφονται.
Ο μυσαρός διάβολος κινεί κάθε πέτρα να μας ρίξει στην απόγνωση. Αντίθετα η Αγ. Γραφή και οι Πατέρες προσπαθούν να μας πείσουν πόσο αγαθός και φιλάνθρωπος είναι ο Θεός, να μας δώσουν θάρρος να σηκωθούμε από την πτώση. Κάθε φορά που διστάζουμε να μετανοήσουμε και μένουμε απελπισμένοι, χαροποιούμε το διάβολο, γινόμαστε αιχμάλωτοί του, πέφτουμε στην παγίδα του. Καιρός είναι να το πάρουμε απόφαση. Πρέπει να «ανανήψουμε εκ της του διαβόλου παγίδος» (Β’ Τιμ. 2, 26) και να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν έχουμε δικαίωμα να κυριευόμαστε από την απελπισία.
Η απελπισία γεννιέται είτε «εκ πλήθους αμαρτημάτων και συνειδότος βάρους και αφορήτου λύπης...» είτε «εξ υπερηφανείας και οιήσεως» καθώς λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος (Λογ. κστ΄). Ούτε ο Θεός, ούτε η Γραφή, ούτε η Εκκλησία, ούτε οι Πατέρες μας δίδουν τέτοιο δικαίωμα. Μόνο ο διάβολος ευνοεί αυτή την κατάσταση. Μην αμφιβάλλουμε λοιπόν. Κάθε σκέψη απογνώσεως «εκ του πονηρού εστί» (Ματθ. 5, 37). Και ο άγ. Ιωάννης της Κλίμακος βροντοφωνάζει: «Ουδέν των του Θεού οικτιρμών ίσον ή μείζον υπάρχει· διόπερ ο απογινώσκων (=ο απελπισμένος) εαυτόν έσφαξε» (Λόγος ε΄).
Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή