17. Ποιές είναι οι σχέσεις των τριαδικών προσώπων προς άλληλα;

     Οι σχέσεις του Υιού και του Αγίου Πνεύματος προς τον Πατέρα είναι σχέσεις γενετικές. Ο Πατήρ στην Τριάδα είναι η πηγαία θεότητα. Είναι η αρχή της θεότητας. Από την άποψη αυτή είναι άναρχος, δεν έχει αρχή, προέλευση. Είναι επίσης άναρχος, με έννοια χρονική. Είναι αΐδιος. Τα δύο αλλά πρόσωπα της Τριάδος ως προς τον Πατέρα δεν είναι άναρχα, γιατί έχουν αρχή, προέλευση. Είναι όμως συνάναρχα και συναΐδια. Τη θεότητά του ο Υιός τη λαμβάνει από τον Πατέρα δια της γεννήσεως. Όμοίως και το Πνεύμα λαμβάνει τη θεότητά του από τον Πατέρα δια της εκπορεύσεως. Οι πρόοδοι αυτές από τον Πατέρα είναι αΐδιες, δεν είναι χρονικές στιγμές στη θεότητα. Το μέτρο του χρόνου δεν μπορεί να ισχύσει για την άπειρη φύση του Θεού. Ο τύπος που εκφράζει την αλήθεια αυτή είναι: Άμα Πατήρ, άμα Υιός, άμα Πνεύμα Άγιο». Η εισαγωγή χρόνου στις τριαδικές σχέσεις καταστρέφει την απειρία της θεότητας.
     Ο Άρειος, υποστηρίζοντας ότι η γέννηση του Υιού έγινε στο χρόνο, αρνήθηκε τη θεότητα του Λόγου. Η ιδέα της αϊδιότητας στις σχέσεις των θείων προσώπων και η αλήθεια οτι κάθε πρόσωπο είναι πλήρης και τέλειος φορέας της θείας φύσεως, αποκλείει την Ιδέα ότι ο Πατήρ ως πηγαία θεότητα, ως «γεννήτωρ και προβολεύς» του Yιού και του Αγίου Πνεύματος, είναι Ανώτερος από τα δύο άλλα πρόσωπα, ή ότι αυτά υποτάσσονται στον Πατέρα. Και οι τρεις υποστάσεις του Θεού είναι ομοούσιες και ισότιμες. Ποσοτικές κατηγορίες, το μείζον και το έλασσον, καμία αναφορά δεν έχουν στην απειρία της θεότητας.

18. Ποιά είναι τα υποστατικά ιδιώματα των προσώπων της Τριάδος;

     Τα υποστατικά ιδιώματα των προσώπων της Τριάδος είναι:
     Για τον Πατέρα το αγένητο και άναρχο. Ο Πατήρ δεν έχει πηγή προελεύσεως. Δε γεννάται από κανέναν, είναι αυθύπαρκτος, παρέχοντας τη δική του θεότητα στα δύο αλλά πρόσωπα της ‘Αγίας Τριάδος.
     Για τον Υιό, η γέννηση. Ο Υιός γεννάται από τον Πατέρα αϊδίως. Και είναι μεν άχρονος με τη χρονική έννοια του επιθέτου, όχι όμως και με την έννοια της προελεύσεως, καθόσον τη θεότητα του τη δέχεται από τον Πατέρα.
     Και για το Πνεύμα το Άγιο, η εκπόρευση. Γέννηση και εκπόρευση δεν είναι το ίδιο πράγμα. Διαφέρουν μεταξύ τους, χωρίς να γνωρίζουμε τη φύση της διαφοράς.
     Τα υποστατικά ιδιώματα είναι αυστηρώς προσωπικά, αμετάδοτα και ακοινώνητα δεν μπορούν δηλαδή να μεταδοθούν από το ένα πρόσωπο στα αλλά. Αυτή η αρχή συνιστά την τάξη της Αγίας Τριάδος, η κατάλυση της οποίας ανατρέπει αυτή την έννοια του τριαδικού Θεού, όπως θα δούμε στη συνέχεια μιλώντας για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος (Filioque).

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 31-32)

«Γιατί, όταν λένε: “Θέλουμε ειρήνη και ασφάλεια”, τότε ξεσπάει ξαφνικά πάνω τους ο όλεθρος…» (Α’ Θεσσαλονικείς 5:3)

Οι αιφνιδιασμοί στη ζωή

     Στις 8 Μαΐου 1902 μέσα σε τρία λεπτά καταστράφηκε η πόλη του Αγ. Πέτρου της Μαρτινίκας και από τους 40 χιλιάδες κατοίκους της μόνο έναν νεαρό νέγρο φυλακισμένο βρήκαν ζωντανό μέσα στο κελί του ύστερα από 4 μέρες! Πριν από την καταστροφή το ηφαίστειο προειδοποιούσε για αρκετές μέρες για την επερχόμενη μεγάλη έκρηξη, μα οι κάτοικοι δεν έδωσαν σημασία. Το πρωί της μέρας εκείνης ένας αγρότης αντιλήφθηκε ότι η βελόνα του βαρόμετρου κουνιόταν απότομα. Πήρε την άμαξά του, έβαλε την οικογένειά του και έφυγε από την πόλη με μεγάλη ταχύτητα, ενώ οι άλλοι τον χαιρετούσαν κοροϊδευτικά. Μετά από δύο ώρες ήρθε η καταστροφή.
     Τέτοιες αιφνίδιες καταστροφές συνέβησαν και συμβαίνουν συχνά στην ανθρώπινη ιστορία και άνθρωποι χάνονται. Ο Χριστός όμως λέει πως οι άνθρωποι αυτοί δε χάνονται επειδή είναι περισσότερο αμαρτωλοί από τους υπόλοιπους και καλεί όλους να μετανοήσουν, γιατί αν δε μετανοήσουν δε θ’ αποφύγουν τον αιώνιο χαμό τους (Λουκάς 13:3, 5).
(Σ.Α.Ι.)

«… Είναι καθορισμένο για τους ανθρώπους μια φορά να πεθάνουν και μετά να κριθούν» (Εβραίους 9:27)

Το αναπόφευκτο!

     Μια μέρα επισκέφτηκε το νεκροταφείο της πόλης του και το μάτι του έπεσε «τυχαία» στο όνομα μιας επιγραφής πάνω σ’ έναν από τους τάφους. Ήταν το δικό του όνομα! Κάποιος συνονόματος βρισκόταν θαμμένος μέσα σ’ εκείνον τον τάφο. Κι αμέσως φαντάστηκε τον εαυτό του πεθαμένο και σκέφτηκε που θα βρισκόταν η ψυχή του τώρα, αν ο ίδιος ήταν θαμμένος εκεί! Ήρθαν ξαφνικά στο νου του οι προσκλήσεις για σωτηρία που άκουσε σε κηρύγματα, αλλά κάθε φορά αδιαφορούσε κι ανέβαλλε την απόφαση να μετανοήσει, να ζητήσει συγχώρηση και να δεχτεί το Χριστό ως Σωτήρα και Κύριο της ζωής του. Μα τώρα η συνωνυμία του αυτή με τον νεκρό τον συγκλόνισε. Ταράχτηκε. Έπεσε στα γόνατα εκεί δίπλα στον τάφο και προσευχήθηκε με θέρμη στο Θεό να τον συγχωρήσει, να τον καθαρίσει με το αίμα του Χριστού και να τον σώσει. Το θαύμα της σωτηρίας ήταν πια γεγονός στη ζωή του!
     Ο θάνατος είναι αναπόφευκτος για όλους μας. Αλλά δεν είναι το τέλος. Ακολουθεί η αιωνιότητα είτε στην ένδοξη παρουσία του Θεού, είτε στο σκότος το εξώτερο. Αν δεν το έχεις κάνει μέχρι τώρα, έλα στο Χριστό σήμερα και θα είσαι μαζί Του αιώνια.
(Σ.Α.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

185. Είμαστε ένα σώμα αγάπης. Όλα τα υλικά αγαθά είναι ένα τίποτε, ενώ ο άνθρωπος είναι το παν. Τίποτε το πιο πολύτιμο από τον άνθρωπο, τον κάθε άνθρωπο. Ο άνθρωπος, χάρις στην ψυχή του, είναι αθάνατος. Ενώ όλα τα υλικά πράγματα είναι φθαρτά και εφήμερα, σκιά που φεύγει. Όλα είναι του Θεού, τίποτε δικό μας. Άνθρωπε! Εκτίμα την αξία του ανθρώπου, εικόνος του Θεού. Και στον καιρό της ανάγκης του, μην του στερήσης κάθε υλική βοήθεια.

186. Κύριε, αξίωνέ με να βλέπω τις αμαρτίες μου και να παραβλέπω τα αγνοήματα των αδελφών μου, περιφρονώντας τον εαυτό μου, παραδεχόμενος ότι είμαι ο πρώτος των αμαρτωλών. Χωρίς να μισώ βαθύτατα τον «παλαιό» άνθρωπο που φέρω μέσα μου, πώς θα σωθώ; «Ει τις έρχεται προς με και ου μισεί την εαυτού ψυχήν (δηλαδή: τη ζωή του), ου δύναται μου μαθητής είναι» (Λουκ. ιδ’ 26).

187. Το κύριο γνώρισμα της παρούσης, προσκαίρου ζωής είναι ο πειρασμός.

188. Τι είναι γλυκύτερο από την αγάπη; Και όμως, δεν την επιδιώκουμε. Γιατί; Γιατί αγαπάμε υπερβολικά τη σάρκα μιας και, μαζί της, κάθε τι το σαρκικό, το υλικό, το γήινο. Λοιπόν, ας περιφρονήσουμε τη σάρκα και ας ακολουθούμε το πνεύμα, νεκρώνοντας τα έργα της σαρκός με τη δύναμι του πνεύματος.

189. Η φιλαργυρία προέρχεται από τον Διάβολο. Η γενναιοδωρία, από τον Θεό. Όποιος έχει την αγάπη του Θεού, δεν λογαριάζει τα υλικά πράγματα. Αδιαφορεί γι’ αυτά χάριν του Θεού της αγάπης. Αμήν.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 91-92)

84. «Γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ. 38).

Η δήλωσις της Παρθένου, κατά την υπογραφή του συμφώνου συνεργασίας με τον Θεό έχει ιδιαίτερη σημασία. Αν και η τιμή ήταν πρωτοφανής —η υπογραφή της ήταν ακόμη νωπή δίπλα στην υπογραφή του Θεού— ωστόσο η Θεοτόκος δεν ξιππάζεται. Δεν μιλάει για το τι «θα κάνη» και πώς «θα εργασθή» αυτή για να «φέρη σε πέρας το μεγάλο έργο που της ανέθεσε ο Θεός»! Δεν αναφέρεται σε τυχόν «σχέδιά της», δεν εκθέτει τις «επιδιώξεις» της, δεν αναλύει τους «δραματισμούς» της... Τίποτα απ’ ολα αυτά. Γιατί αυτά είναι, για τους μικρούς, τους κούφιους, τους μηδαμινούς που, οταν ξαφνικά βρεθούν στην κορυφή της πυραμίδος, παθαίνουν ίλιγγο και μιλάνε συνεχώς για τον εαυτό τους, τις ικανότητές τους, τις σπουδές τους, τα έργα τους, που τα ανεγνώρισαν οι άνθρωποι και τα βράβευσεν ο Θεός!!
Η Θεοτόκος, αντίθετα, εύχεται για την πραγματοποίησι του θείου σχεδίου στο πρόσωπό της. Αυτή απλώς προσφέρεται. Ο Θεός είναι Εκείνος που θα εργασθή και θα δράση. Αυτή είναι μόνο ενα άγραφο χαρτί που προσφέρεται στον Κύριο για να γράψη επάνω του ο,τι Εκείνος θέλει: «Πίναξ ειμί γραφόμενος, ο βούλεται ο γραφεύς γραφέτω. Ποιείτω ο θέλει ο του παντός Κύριος». ( Ωριγένης, ΓΛ. 58)!
Η δήλωσις αυτή της Παρθένου είναι μοναδική και φανερώνει τον τρόπο, με τον όποιο οι κλητοί του Θεού πρέπει να αποδέχωνται την θεϊκή κλήσι. Όχι με μεγαλόστομες δηλώσεις αυτοπροβολής και ματαιόδοξης επιδείξεως, αλλά με σιωπηλή υποταγή στο θέλημά Του. Εκείνο που προέχει στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι τοσο ο καλούμενος ανθρωπος και τα τυχόν «προσόντα» του, όσο η συγκατάβασις του καλούντος Θεού. Όταν παρίσταται ο Κύριος, τότε ο ταπεινός και αληθινός άνθρωπος σωπαίνει και νιώθοντας την απέραντη αδυναμία του ομολογεί: «νυν ηρξάμην λαλήσαι προς τον Κύριόν μου, εγώ δε είμι γη και σποδός». (Γεν. ιη' 27) .
Μόλις η Παρθένος έδωσε την απάντησί της στο Θεό, δέχεται αμέσως από αυτόν το Πνεύμα, που δημιουργεί την ομόθεη εκείνη σάρκα... Και πλάθεται έτσι με λόγο μητρικό ο του Πατρός Λόγος. Και κτίζεται με τη φωνή του κτισματος ο Δημιουργός.
"Ω φωνή ιερή!
”Ω λόγια πού κατορθώσατε περίσσιο μεγαλείο!
"Ω γλώσσα ευλογημένη που ανακάλεσες με μιας από την εξορία ολόκληρη τήν οικουμένη!
Ω θησαυρέ ψυχής αγνής, που με τα λίγα λόγια της σκόρπισε σε μας τέτοια αφθονία αγαθών!
Γιατί αυτά τα λόγια μετέτρεψαν τη γη σε ουρανό κι αδειασαν τον Άδη ελευθερώνοντας τους φυλακισμένους. Έκαμαν να κατοικηθεί από ανθρώπους ο ουρανός και φέρνοντας τόσο κοντά τους Αγγέλους στους ανθρώπους συνέπλεξαν το ουράνιο και το ανθρώπινο γένος ένα μοναδικό χορό γύρω από Αυτόν που είναι ταυτόχρονα και τα δύο, Αυτόν που «όντας Θεός, έγινε άνθρωπος».

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη )

76. «Ιδού συλλήψη εν γαστρί» (Λουκ. α «51).

Η Παρθένος Μαρία ακούει πια καθαρά το ειδικό θέλημα του Θεού για το πρόσωπό της. Καλείται να πατήση το πρώτο σκαλοπάτι της «Κλίμακος» πού θα την ανεβάση στον ουρανό. Από μικρή παιδούλα μέσα στο ναό προσευχόταν να γίνη το θέλημα του Θεού στη ζωή της. Ο Κύριος την άκουε μα δεν απαντούσε ακόμα. Τα χρόνια περνούσαν στη σιωπή της προσευχής και της αφοσιώσεως στον Κύριο. Τώρα ομως η Θεοτόκος παίρνει συγκεκριμένη απάντησι των προσευχών της...
Ο καθένας μας προσεύχεται να γίνη το θέλημα του Θεού στη ζωή του: «Γενηθήτω το θέλημά σου», είναι το συνηθισμένο αίτημα των προσευχών μας. Ο Θεός δεν απαντά συνήθως αμέσως. Έρχεται ομως κάποια στιγμή που μας αποκαλύπτεται καθαρά το ειδικό θέλημα του Θεού για την προσωπική μας ζωή. Υπάρχει μια «Ώρα» οπως λένε στη στρατιωτική γλώσσα για τον καθένα μας. Είναι «η Ώρα του». Είναι η στιγμή που μαθαίνει ή συνειδητοποιή πιο καθαρά το ειδικό θέλημα του Θεού και που καλείται ν’ αναλάβη μια υπεύθυνη και συγκεκριμένη αποστολή στη ζωή του. Ο Θεός μιλάει συνήθως με τα γεγονότα ή τα πρόσωπα και ο άνθρωπος ακούει. Όλα τα εσωτερικα δώματα της υπάρξεώς του δονούνται απ’ τη φωνή του Θεού.
Μεγάλες και ευλογημένες στιγμές της ζωής μας! Ποτέ άλλοτε δεν νοιώθουμε τόσο πολύ την παρουσία του Θεού, αλλά και τον εαυτό μας, οσο αυτές τις μεγάλες, ωραίες και ανεπανάληπτες στιγμές της προσωπικής μας κλήσεως! Οσοι από μας ζήσαμε τέτοιες στιγμές δεν μπορούμε να τις λησμονησωμε ποτέ. Ευλογητός ο Θεός!

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη )

Το θαυματουργό φάρμακο
Ο γνωστός ομολογητής Ρώσος ιερέας π. Δημήτριος Ντούντκο ( γεννήθηκε το 1922), καταγράφει τη διήγηση μιας μητέρας, για τη θαυματουργική θεραπεία του γιού της με τη θεία Κοινωνία. Να, τί λέει η ίδια:
‘‘Μέχρι 14 χρόνων πήγαινα το γιό μου στην εκκλησία και κοινωνούσε. Ύστερα δεν ήθελε πιά. Ήταν δύσκολο να τον πηγαίνω στην εκκλησία με το ζόρι. Από τότε όμως άρχισε να πηδάει απ’ το κρεβάτι του τη νύχτα, να φωνάζει, να προσπαθεί ν’ αρπάξει κάτι σε κατάσταση μεγάλης ταραχής. Συμβουλεύθηκα πολλές φορές το γιατρό. Το απέδωσε στην άχαρη ηλικία του και έλεγε ότι θα περάσει. Του έγραψε και κάτι σκονάκια, που όμως δεν τον βοήθησαν καθόλου. Οι νυχτερινές κρίσεις επαναλαμβάνονταν όλο και πιο συχνά. Ύστερα είπαν πως είναι σεληνιασμός και πως δεν μπορούν να τον βοηθήσουν.
’’Ωστόσο είχε θαυμάσια υγεία και ήταν πολύ δυνατός. Οι σπουδές του πήγαιναν πολύ καλά, ιδίως στα μαθηματικά και στη φυσική. Ακόμα κι οι καθηγητές του έμεναν κατάπληκτοι από την επίδοση του. Μπήκε στο Ινστιτούτο φυσικών μηχανικών της Μόσχας, αλλά οι νυκτερινές του κρίσεις τον ταλαιπωρούσαν όλο και περισσότερο, ενώ τη μέρα δεν του συνέβαινε τίποτα. Βασανιζόταν έτσι οκτώ χρόνια και βρισκόταν στο τρίτο έτος των σπουδών του. Οι κρίσεις του τώρα επαναλαμβάνονταν σχεδόν τρεις φορές κάθε νύχτα και η κατάσταση του χειροτέρευε.
’’Η γιαγιά του, δηλαδή η μητέρα μου, διηγήθηκε την ιστορία μας σε μια μοναχή στην εκκλησία. Εκείνη ρώτησε αν είχε πολύ καιρό να κοινωνήσει. Τότε θυμηθήκαμε ότι αυτές οι κρίσεις άρχισαν ακριβώς από τότε που σταμάτησε να μεταλαμβάνει. Η μοναχή τον συμβούλεψε να κοινωνήσει με πίστη. Εκείνος δεν ήθελε ν’ ακούσει κουβέντα. Ζούσαμε σε μια ντάτσα ( αγροτική έπαυλη) στα μισά του δρόμου για το Ζαγκόρσκ.
’’Η αδελφή μου και η μητέρα μου ήρθαν να μας επισκεφθούν, για να προσπαθήσουν να τον πείσουν να πάει στην εκκλησία, αλλά εκείνος αρνιόταν πεισματικά και δεν ήθελε ούτε να τ’ ακούσει. Η γιαγιά του και η αδερφή μου ξέσπασαν σε λυγμούς και παραπονιούνταν ότι δεν τις σέβεται καθόλου. Τελικά πείστηκε να βάλει ένα καθαρό πουκάμισο και να ετοιμαστεί. Ήταν Κυριακή πρωί. Μόλις που προλάβαμε το τραίνο. Φτάσαμε στο Ζαγκόρσκ. Βρήκαμε εκεί πολλούς νέους και νέες. Έκανε ό,τι του ζητήσαμε, προσευχήθηκε μ’ όλη του την ψυχή, με θέρμη. Αλλά κι η δική μας προσευχή ήταν το ίδιο καυτή. Εξομολογήθηκε σ’ έναν νεαρό ιερέα, κοινώνησε κι έμεινε ως το τέλος της λειτουργίας. Ύστερα επιστρέψαμε στο σπίτι. Η μητέρα μου και η αδελφή μου γύρισαν στη Μόσχα κι εμείς παραμείναμε στη ντάτσα.
’’Φαντασθείτε τη χαρά μας! Από τη μέρα εκείνη δεν ξανακούνησε ούτε το κεφάλι του σ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Οι κρίσεις εξαφανίστηκαν. Και όμως, πριν κοινωνήσει, πάθαινε τρεις κρίσεις κάθε βράδυ και δεν περνούσε ούτε μια νύχτα χωρίς κρίση. Κι εγώ ακόμα, η μητέρα του, φοβόμουν να τον αντικρύσω όταν βρισκόταν σε παροξυσμό. Τώρα όμως, - δοξασμένο το όνομα του Θεού- είναι παντρεμένος, με δύο παιδιά, κι όλα αυτά πέρασαν οριστικά’’.
( Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.145-147)

5. Υπάρχει καθορισμένο πλαίσιο έρευνας των θείων αληθειών;
Υπάρχει. Τούτο καθόρισε ο Κύριος σε συνομιλία του με τους Ιουδαίους, προτρέποντας τους να ερευνούν τις θείες Γραφές, στις οποίες υπάρχει ζωντανή η μαρτυρία περί του Υιού του Θεού· «ερευνάται τας γραφάς, ότι υμείς δοκείτε εν αυταίς ζωήν αιώνιον έχειν»6. Κατά την εντολή του Κυρίου, η έρευνα των πραγμάτων της πίστεως πρέπει να γίνεται στο πεδίο της αγίας Γραφής, όπου υπάρχει αποθησαυρισμένος ο λόγος της θείας αποκαλύψεως. Ο πιστός έχει υποχρέωση να ερευνά τη Γραφή για να μάθει αυτό που ο ίδιος αγνοεί και δεν έχει τη δυνατότητα από μόνος του να γνωρίσει, τη φανέρωση της θείας αλήθειας που είναι σωτήρια και λυτρωτική7, το θέλημα, το νόμο και τις εντολές του Κυρίου. Η έρευνα αυτή θα τον ωφελήσει πολλαπλώς. Θα τον φωτίζει και θα τον ενδυναμώνει στο έργο της πνευματικής του τελειώσεως, που ως τελική του κατάληξη θα έχει την κληρονομιά της Βασιλείας των ουρανών. Περιττό να σημειωθεί, ότι η μελέτη και η έρευνα των Γραφών, που δεν είναι πράγμα πάντοτε εύκολο, πρέπει να γίνεται με πίστη και φόβο Θεού και πάντοτε μέσα στα πλαίσια της εξηγητικής παραδόσεως της Εκκλησίας, διότι η εγωκεντρική και επιπόλαια μελέτη της Γραφής μπορεί να οδηγήσει σε παρεκδοχές του αληθινού της νοήματος, όπως συμβαίνει κατά κανόνα με τους κάθε λογής αιρετικούς, και να στοιχίσει την αιώνια απώλεια της ψυχής.
(Ανδρέας Θεοδώρου, Απαντήσεις σε Ερωτήματα Δογματικά, Αποστολική Διακονία, σελ. 18-19)

15. Τί είναι οι Θείες ενέργειες;

     Οι θείες ενέργειες είναι συστατικό στοιχείο της έννοιας του Θεού. Είναι αΐδιες θεοπρεπείς διακρίσεις στη θεότητα. Από την αρχή ο Θεός νοείται με τις θείες του ενέργειες, γιατί και αυτές είναι μέγεθος άκτιστο, ο πλήρης και τέλειος θεός στο ίδιο μέτρο που είναι οι υποστάσεις και η φύση του Θεού. Οι ενέργειες είναι ο εγγενής πλούτος της θεότητας. Δεν είναι κάτι εξωτερικό η πρόσθετο στην ουσία του Θεού ούτε απλές ονομασίες χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, πράγμα που ισχύει και για τις θείες υποστάσεις. Οι θείες ενέργειες δεν συνθέτουν την απόλυτη απλότητα της θείας φύσεως. Είναι διακρίσεις πραγματικές μεν, όμως θεοπρεπείς, δηλαδή συμβαίνουν κατά τρόπο αρμόζοντα στην άπειρη φύση, κάτι που ξεπερνά τη νοητική μας κατάληψη.
     Οι θείες ενέργειες επιτελούν σημαντικό έργο στη θεότητα. Ενώ η θεία ουσία είναι απολύτως υπερβατική, αδιάγνωστη, αμέθεκτη και ακοινώνητη, οι θείες ενέργειες είναι μεθεκτές και κοινωνητές. Στη διάστασή τους τελείται ό,τι βρίσκεται έξω από το Θεό, η δημιουργία του κόσμου, η εξωτερική φανέρωση του Θεού και η σωτηρία των ανθρώπων. Οι ενέργειες είναι πολλές ανάλογα με το είδος της εξωτερικής δραστηριότητας του Θεού. Άλλες ονομασίες της θείας ενέργειας είναι: θεία χάρη, άκτιστο φως του Χριστού, δόξα της αγίας Τριάδος.

16. Η Ρωμαϊκή θεολογία δέχεται τη διάκριση των Θείων ενεργειών;

     Όχι, δεν τη δέχεται, κυρίως από φόβο μήπως η εισαγωγή τους στη θεότητα καταλύσει την απόλυτη απλότητα της θείας φύσεως. Κακώς όμως, γιατί το ίδιο θα έπρεπε να συμβαίνει και με τη διάκριση των θείων υποστάσεων, πράγμα που αρνείται η ρωμαϊκή θεολογία. Φυσικά ομιλεί περί ενεργειών στο Θεό και περί θείας χάριτος αυτά όμως δεν τα δέχεται ως μεγέθη άκτιστα, αλλ΄ ως κτιστά, για ν’ αποφύγει το θεολογικό σκόπελο της σχέσεως ενεργειών και ουσίας στο Θεό. Γύρω από το θέμα των θείων ενεργειών (του ακτίστου φωτός του Χριστού) διεξήχθησαν, ως γνωστό, οι μεγάλες θεολογικές έριδες της ιδ' εκατονταετηρίδας μεταξύ της ορθόδοξης Βυζαντινής Εκκλησίας και της λατινικής Δύσεως.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 30-31)

Ο κιθαρωδός Ιβάν
Με την ευλογία του π. Ιωάννου της Κρονστάνδης ο περίφημος μουσικός Αγρένεφ Σλαβιάνσκυ και η χορωδία του θα έδιναν ένα κοντσέρτο στην Κρονστάνδη, υπέρ των οικογενειών του πληρώματος του πολεμικού « Ρουσάλκα», που είχε καταστραφή.
Ο π. Ιωάννης, με την ευκαιρία αυτή, εξέφρασε την επιθυμία να ψάλη η φημισμένη χορωδία και στην θεία λειτουργία. Έψαλαν τόσο ωραία, που τους ξανακάλεσε. Τότε, την δεύτερη φορά, έγινε η θαυματουργική θεραπεία του τυφλού κιθαρωδού Ιβάν.
«Μετά την θεία λειτουργία», διηγείται ο Αγρένεφ, «παρεκάλεσα τον πρωθιερέα να ευλογήση την οικογένεια μου και τους χορωδούς. Μετά την ακολουθία της παρακλήσεως και του αγιασμού, πλησιάσαμε όλοι ν’ ασπασθούμε τον σταυρό που κρατούσε. Εγώ ωδήγησα και τον τυφλό Ιβάν.
-Από πότε δεν βλέπεις; τον ρώτησε ο μπάτουσκα.
-Από την παιδική μου ηλικία. Είχα ίκτερο και τελικά τυφλώθηκα.
-Τότε δεν είναι σπουδαίο, του είπε χαμογελώντας. Και εγώ υπέφερα από ίκτερο και δεν ακούω καλά. Ας προσευχηθούμε όμως στον Κύριο.
»Λέγοντας αυτά έβαλε μ’ ένα κουτάλι αγιασμό στο χέρι του και έπλυνε τρεις φορές τα μάτια του Ιβάν. Ύστερα τον χάιδεψε, τον ευλόγησε και του είπε:
-Θα σ’ ελεήση ο Κύριος! Πήγαινε τώρα. Ο Θεός μαζί σου.
»Το βράδυ έδινα το κοντσέρτο. Πριν αρχίσουμε, μπαίνει στην αίθουσα του καλλωπισμού το παιδί που βοηθούσε τον Ιβάν, και μας λέει:
-Ο Ιβάν βλέπει!
-Πώς βλέπει; Φέρτε τον εδώ!
»Τον έφεραν. Γεμάτος χαρά μας ανακοίνωσε:
-Πραγματικά βλέπω! Βλέπω σαν να βρίσκωμαι μέσα σε ομίχλη.
»Ήταν αδύνατο ν’ αμφιβάλη κανείς. Στεκόταν μπροστά μας με ανοικτά μάτια και χαμογελούσε ευτυχισμένα. Από τότε ένιωθε συνεχώς βελτίωσι. Σήμερα βλέπει καθαρά και πηγαίνει παντού μόνος. Ενώ ήταν κατηφής, με σκυμμένο το κεφάλι και κλειστά τα μάτια, τώρα είναι εύθυμος, ομιλητικός και κιθαρίζει πιο χαρούμενα τραγούδια».
( Ιωάννης της Κρονστάνδης)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι,Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄, σελ.176-178)

" Τα προβλήματα των παιδιών οφείλονται … "
Μια μητέρα, που είχε σοβαρά προβλήματα με τα παιδιά της, τον ρώτησε : Γέροντα, τα παιδιά μου έτσι γεννήθηκαν, ή τα προβλήματά τους οφείλονται σε λάθη μας ; " Εκείνος απήντησε :
" Οφείλονται σε λάθη σας. Τα επηρεάζουν και οι φίλοι τους, που ζουν αμαρτωλά και συκοφαντούν τον Χριστό ".
[Γ 124]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.298)