63. Έχουν καμιά σχέση με τον Άρειο οι σημερινοί Μάρτυρες του Ιεχωβά;

Έχουν σχέση γενετική. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά κατάγονται πνευματικά από τον Αρειανισμό. Αναμασσούν τα διδάγματα του αρχαίου αιρεσιάρχη. Κόκκινο πανί στα μάτια τους είναι η περί Θεού Λόγου διδασκαλία της πίστεως. Τους πιάνει μανία όταν ακούνε για τη θεότητα του Λόγου. Όπως ο Άρειος, έτσι και αυτοί πολεμούν με λύσσα το κορυφαίο αυτό δόγμα της Εκκλησίας.

Κατ’ αυτούς ο Λόγος είναι μεν Υιός του Θεού, όχι όμως και Θεός. Τονίζουν τη θεία υιότητα του Λόγου για να πάρουν με το μέρος τους τους αδαείς και αφελείς, ότι τάχα τιμούν το αξίωμα του Λόγου, ενώ συγχρόνως αθετούν τη θεότητά του, προσβάλλοντας κατά τον πιο βάναυσο τρόπο το θεοπρεπές αξίωμά του. Βέβαια είναι σωστή η θέση οτι ο Λόγος είναι ο Υιός του Θεού. Είναι όμως ελλιπής. Η ορθή και ολοκληρωμένη πίστη είναι: Ο Λόγος είναι Υιός του Θεού και Θεός. Ο τονισμός μόνο του πρώτου σκέλους της ομολογίας σε συνδυασμό με την παρασιώπηση του δεύτερου σκέλους, δεν λέει και πολλά πράγματα. Απλούστατα, γιατί υιοί Θεού λέγονται στη Γραφή και οι δίκαιοι άνθρωποι. Κατά τί διαφέρει η υίότητα του Λόγου (του Χριστού) από την υίότητα π.χ. του Αβραάμ ή του Ιωάννη του Βαπτιστή;

Ο Λόγος δεν είναι Θεός. Από τη βάση αυτή δεν θέλουν να απομακρυνθούν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, εμμένοντας σ’ αυτή πεισματικά. Όπως ο Άρειος, έτσι κι αυτοί κατατάσσουν το Λόγο στη σειρά των κτισμάτων. Είναι δημιούργημα του Θεού, το πρώτο και καλύτερο. Κακώς δε λατρεύεται από τους χριστιανούς. Τώρα πώς μπορεί ένα κτίσμα, όσο λαμπρό κι αν είναι, να σώσει τον κόσμο από την αμαρτία, είναι αμήχανο και άπορο. Όχι φυσικά γι’ αυτούς, οι οποίοι απορρίπτουν την ιδέα της κολάσεως. Από τί να σωθεί — αλήθεια— ο άνθρωπος;

Μια και μιλάμε για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, ας πούμε λίγα λόγια και για την ιδιαίτερη ταυτότητά τους. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι απλά βλάσφημοι του ονόματος και του αξιώματος του Χριστού, αλλ΄ είναι κυριολεκτικά αντίχριστοι. Μάχονται το πρόσωπο και το έργο του Κυρίου, του ιδρυτή του χριστιανισμού και της αγίας Εκκλησίας του. Για να βρείτε τί πιστεύουν, δεν έχετε παρά να αντιστρέφετε ό,τι διδάσκει η πίστη της Εκκλησίας μας, σε όλο το φάσμα των θείων δογμάτων της. Όλα τα ανατρέπουν και τα μάχονται. Είναι οι εχθροί του Χριστού και της Εκκλησίας, την καταστροφή των οποίων έχουν τάξει ως ιδιαίτερο στόχο του σκοτεινού έργου τους. Προσοχή απ’ αυτούς!

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 85-86)

«Όχι πως επιδιώκω τα δώρα σας, αλλά επιδιώκω να αυξάνεται η καρποφορία σας για δικό σας λογαριασμό» (Φιλιππησίους 4:17)

Ο Αβραάμ Λίνκολν ήταν πολυάσχολος πρόεδρος. Κάθε μέρα δεχόταν πολύ κόσμο στο γραφείο του. Κι όμως μια μέρα δέχτηκε να τον επισκεφτεί μια ηλικιωμένη κυρία που ζήτησε να τον δει. Όταν εκείνη μπήκε στο γραφείο του, σηκώθηκε ο Λίνκολν να τη χαιρετήσει και τη ρώτησε πώς θα μπορούσε να τη βοηθήσει. Εκείνη του απάντησε πως δε χρειαζόταν τίποτα, αλλά είχε ακούσει πως του άρεσαν ένα είδος κουλουράκια κι αποφάσισε να του φτιάξει μερικά και να του τα φέρει!

Συγκινημένος ο Λίνκολν της απάντησε: «Είστε η μόνη επισκέπτρια στο γραφείο μου που δεν ήρθε να μου ζητήσει κάτι, αλλά να μου προσφέρει ένα δώρο χωρίς να περιμένει κάποιο αντάλλαγμα. Σας ευχαριστώ με όλη την καρδιά μου!»

Όταν πηγαίνουμε στην παρουσία του Θεού, ας μην πηγαίνουμε μόνο με λίστα αιτημάτων που έχουμε, αλλά ας θυμόμαστε να Τον ευχαριστούμε για ό,τι είναι Εκείνος για μας και ας Τον λατρεύουμε με τα δώρα της ευχαριστίας μας.

Κύριε μας κάνε μας να θυμόμαστε πάντοτε με ευγνωμοσύνη τα πλούσια δώρα Σου και να το εκφράζουμε πρακτικά.
(Σ.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

222. Αγάπα τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. Γιατί, αγαπώντας τον σαν τον εαυτό σου, αγαπάς τον εαυτό σου, ενώ μισώντας τον πλησίον σου, μισείς την ίδια σου την ψυχή. Ώ Κύριε, τι γλυκό που είναι να ακολουθούμε τις εντολές σου, τι ελαφρός, αληθινά, είναι ο ζυγός σου!

223. Όταν τρέφης χριστιανική αγάπη προς τον πλησίον σου, όλοι οι ουρανοί σε αγαπούν. Όταν είσαι ενωμένος πνευματικά με τους γύρω σου, είσαι ενωμένος επίσης με τον Θεό και τα μακάρια πνεύματα των ουρανών. Όταν είσαι σπλαχνικός στον πλησίον σου, ο Θεός, οι Άγγελοι και οι Άγιοι θα είναι σπλαχνικοί μαζί σου. Όταν προσεύχεσαι για άλλους, όλοι οι ουρανοί μεσιτεύουν για σένα. Άγιος είναι ο Κύριος και θεός μας. Γίνε και συ άγιος.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 103)

Υπάρχει στον κόσμο πολλή θλίψη, άγχη, αδιέξοδα, αγώνες! Πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν… ως την ώρα που ο Χριστός μας θα τα σταματήσει οριστικά όλα αυτά, θα έρθει ξανά και θα πάρει μαζί Του όσους έχει επιλέξει Αυτός! Είναι φορές που έχω στο μυαλό μου και στην καρδιά μου την Ανάσταση του Κυρίου και δε με πτοεί τίποτα, ζω με την Ειρήνη Του και τη Χαρά Του. Είναι όμως και κάποιες φορές που με παίρνει από κάτω… γυρίζω και βλέπω γύρω μου ανθρώπους βλοσυρούς, φοβισμένους, άστεγους, ορφανούς, άνεργους… ανθρώπους αιχμαλώτους στην αμαρτία και την πονηρία του διαβόλου! Τότε στενοχωριέμαι πολύ.
Κυρίως όμως στενοχωριέμαι όταν βλέπω τον Εσταυρωμένο που σταυρώθηκε για να έχουμε εμείς αληθινή ζωή αλλά ,παρότι σταυρώθηκε και αναστήθηκε, πολλοί από μας ζούμε σαν να μην έχουμε ζωή. Επειδή δεν έχουμε Αυτόν που είναι τα πάντα! Θέλω να Του ζητήσω να μακροθυμήσει κι άλλο με μας και να μας δώσει δύναμη αλλά κοιτάζοντας και τον εαυτό μου, τα χάλια μου, ‘πέφτω’ ακόμα πιο πολύ. Έτσι και πριν λίγες μέρες ένιωθα μέσα στο ναό την ψυχή μου έτοιμη να λυγίσει. Όμως σήκωσα λίγο τα μάτια μου, πάνω από τον Σταυρό, στην κόγχη του Ιερού Βήματος, και αυτή η αγκαλιά της Παναγίας με συνεπήρε. Η αγκαλιά της Πλατυτέρας των Ουρανών! Λέγεται Πλατυτέρα των Ουρανών γιατί, όπως λέει και ο Μέγας Βασίλειος στη Θεία Λειτουργία, χώρεσε Αυτόν που δε χωράει στους Ουρανούς, τον αχώρητο Θεό!
Πώς είναι λοιπόν δυνατόν αυτή η αγκαλιά της να μη χωρέσει τον πόνο μου; Την κοίταζα και μου φάνηκε πως είχε σταματήσει ο χρόνος και η καρδιά μου. Όλες μου οι λύπες έγιναν χαρά και ευφροσύνη. Εδώ και 2000 χρόνια περίπου αυτή η αγκαλιά έχει χωρέσει μέσα της τα βάσανα όλων των χριστιανών και όχι μόνο. Πόσο μεγάλη παρηγοριά μάς έχει δώσει ο Θεός! Θέλω να το φωνάξω σε όλους τους πονεμένους ανθρώπους, τους ορφανούς, τους φτωχούς, τους αδικημένους, τους απελπισμένους…. ‘ Ελάτε! Ελάτε όλοι εδώ στην αγκαλιά της Παναγίας μας! Κοιτάξτε την πόσο όμορφη και γλυκιά είναι! Πόσο ευλογημένη απ’ το Χριστό μας! Μέσα από την αγκαλιά της μας ευλογεί ο Θεός! Μην τα παρατάτε!’
Όσο υπάρχει αυτή η αγκαλιά, όσο μας έχει κάτω από τη Σκέπη της, μη μας τρομάζει τίποτα. Μπορεί τα πράγματα να γίνουν πιο δύσκολα κι αν γίνουν ας μη φοβόμαστε. Η Πλατυτέρα των Ουρανών είναι το καταφύγιο μας, η μητέρα μας, η ελπίδα μας, η δύναμη μας. Πώς να σταματήσουμε να δοξολογούμε αυτό το δώρο του Θεού; Η αγκαλιά της μας ενώνει όλους, γεφυρώνει τις διαφορές μας – μικρές ή μεγάλες- και μας στέλνει ετοιμοπόλεμους να νικήσουμε κάθε δυσκολία. Παναγία μου, πολύ σ’ ευχαριστώ, που καταδέχεσαι να έρθω κι εγώ στην αγκαλιά σου. Μεγάλη μου χαρά και τιμή! Σε ευχαριστώ για όλα. Αυτή η αγάπη σου με κάνει να σηκώνομαι ξανά και ξανά. Σ’ ευχαριστώ!(Κ.Δ.Κ)

Ο όσιος Θεόδωρος και ο άγιος Άρτος
Την ημέρα της μνήμης του αγίου μάρτυρος Αντιόχου, ο όσιος Θεόδωρος ο Συκεώτης ( 6ος -7ος αι. ) λειτουργούσε στον ομώνυμο ναό. Την ώρα που εκφωνούσε « Τα άγια τοις αγίοις», σήκωσε, σύμφωνα με την τοπική συνήθεια, το δισκάριο ψηλά, για να υψώσει τον άγιο Άρτο. Τότε συνέβη κάτι θαυμαστό:
O άγιος Άρτος, σαν να σκιρτούσε από χαρά, υψωνόταν για πολλή ώρα πάνω από το δισκάριο, κι ύστερα κατέβαινε χτυπώντας πάνω του. Όλοι το έβλεπαν και το άκουγαν. Με τον τρόπο αυτό ο άγιος Άρτος φανέρωνε πως η θυσία του ιερουργού ήταν ευπρόσδεκτη. Οι πιστοί παρακολουθούσαν το θαύμα φοβισμένοι και κατάπληκτοι, ενώ ο όσιος, πλημμυρισμένος από χαρά και δάκρυα κατανύξεως, δόξαζε το Θεό για την αγαθότητα Του.
Άλλοτε πάλι ο όσιος τελούσε τη θεία λειτουργία στο ναό του αγίου Γεωργίου χρησιμοποιώντας ένα ξερό πρόσφορο. Κάποιος πιστός από το εκκλησίασμα, ο πατρίκιος Φώτιος, καθώς παρατηρούσε τον άγιο Άρτο που προσφερόταν, πρόσεξε πως έβγαινε απ’ αυτόν πολλή θερμότητα. ‘Το πρόσφορο θα είναι φαίνεται φρεσκοψημένο’, συλλογίστηκε. Όταν όμως πλησίασε για να κοινωνήσει, παραξενεύτηκε, γιατί η μερίδα που έλαβε ήταν πολύ ξερή. Μετά την απόλυση ανέφερε όσα είδε στον όσιο και του ζήτησε κάποιαν εξήγηση.
-Το θαύμα αυτό, αποκρίθηκε εκείνος, αποκαλύφθηκε σε σένα παιδί μου γιατί είσαι άξιος. Η χάρη των Δώρων συστέλλεται και ανεβαίνει από μας στους ουρανούς, ώστε, για την αναξιότητα και τις αμαρτίες μας, να δοκιμαστούμε στη ζωή μας με πολλές θλίψεις και κινδύνους. Ας προσευχηθούμε όμως στον οικτίρμονα Θεό να γίνουν όσα προστάζει με φιλανθρωπία.
( Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.74-75)

Στη γεμάτη άγχος προσπάθεια μας να γίνουμε αποδεκτοί και να αγαπηθούμε από τους άλλους ανθρώπους ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να γίνουμε τελικά αυτοί οι άλλοι! Άνθρωποι όμοιοι σε όλα, στο στυλ, στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στον τρόπο διασκέδασης, ακόμα και στον τρόπο σκέψης! Όλα σχεδόν επιβάλλονται και καθορίζονται και εσύ είσαι υποχρεωμένος να τα ακολουθήσεις… αλλιώς θα θεωρηθείς απροσάρμοστος, αναχρονιστικός, εκτός πραγματικότητας, απόκοσμος. Άνθρωποι μαζοποιημένοι που άγονται και φέρονται από τα διάφορα συστήματα αυτού του κόσμου όπως του life style και του καταναλωτισμού αλλά και γίνονται απερίσκεπτα θιασώτες διαφόρων ιδεολογιών.
Μ’ αυτό τον τρόπο όμως ο άνθρωπος χάνει την ταυτότητα του, χάνει το πρόσωπο του. Γιατί ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και έχει τη δική του προσωπικότητα. Και για κάθε πρόσωπο ξεχωριστά σταυρώθηκε ο Χριστός και κάθε πρόσωπο ξεχωριστά γνωρίζει και αγαπάει ο Χριστός. Το δικό του πρόσωπο λοιπόν καλείται να ανακαλύψει και να τιμήσει ο καθένας μας γιατί μέσα από τη γνώση του εαυτού του θα γνωρίσει και το Δημιουργό του. Ο Θεός δεν μας έφερε στη ζωή για να ομοιάσουμε στους ανθρώπους αλλά σε Εκείνον. Αν ακολουθούμε τους ανθρώπους θα γίνουμε δούλοι τους, αν όμως ακολουθούμε το Χριστό θα είμαστε ελεύθεροι.
Υιοθετώντας λοιπόν τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αποδεχόμενοι τα σημερινά συστήματα αξιών και επηρεαζόμενοι από τα κελεύσματα και τις επιταγές της εποχής μας απομακρυνόμαστε ολοένα και περισσότερο από το σκοπό και το νόημα της ζωής μας που είναι να υιοθετήσουμε τον τρόπο σκέψης και ζωής τον οποίο μας έδειξε ο Χριστός. Και αυτό τον τρόπο θα τον ανακαλύψουμε μέσα από τη μελέτη της Καινής Διαθήκης αλλά και των βίων αγίων και άλλων πνευματικών βιβλίων. Σε έναν κόσμο που ο Χριστός είναι ανεπιθύμητος ας μην Τον διώχνουμε κι εμείς από κοντά μας και κυρίως από μέσα μας! Μόνο αν ακολουθήσουμε τα χνάρια Του θα είμαστε αληθινά ευτυχισμένοι. Σε κάθε άλλη περίπτωση η απογοήτευση και η δυστυχία είναι εξασφαλισμένες. Αυτά που έχουμε να κερδίσουμε μιμούμενοι τη ζωή του Χριστού είναι απείρως σπουδαιότερα από αυτά που θα κερδίσουμε αν μιμούμαστε τη ζωή των ανθρώπων!(Α.Κ.Β)

62. Τι δίδασκε ο Άρειος;

Ο Άρειος ήταν ο εισηγητής της αιρέσεως που φέρει όνομά του (Αρειανισμός), η οποία ήταν η σημαντικότερη αίρεση που συνεκλόνισε πέρα από κάθε άλλη την αρχαία Εκκλησία. Ήταν μαθητής του Λουκιανού Αντιόχειας και αμιγείς οπαδοί του ήταν ο Ευνόμιος και ο Αέτιος.

Ο Άρειος και οι οπαδοί του είχαν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους. Επειδή ήταν μορφωμένοι (γνώριζαν διαλεκτική και φιλοσοφία), θεωρούσαν ανώτερους τους εαυτούς των και περιφρονούσαν τους «εκκλησιαστικούς», αυτούς δηλαδή που πίστευαν, χωρίς έρευνα και εμβάθυνση, τη διδασκαλία της Εκκλησίας. Ο εγωισμός και η έπαρση είναι τα κύρια χαρακτηριστικά κάθε αιρέσεως. Ο άνθρωπος που αντιμάχεται το δόγμα της Εκκλησίας του πρέπει να είναι αυτάρεσκος, εγωιστής και υπερφίαλος.

Και τον Άρειο απασχολούσε η ενότητα του χριστιανικού Θεού. Ενώ δε οι προ αυτού απολογητές και οι τροπικοί Μοναρχιανοί προσπαθούσαν να λύσουν το πρόβλημα με την υποβάθμιση του Λόγου, αμφισβητώντας είτε την αιωνιότητα είτε το προσωπικό του αξίωμα, αυτός αρνήθηκε μια και καλή τη θεότητά του κι ησύχασε.

Ο Άρειος συμμεριζόταν την περί δύο καταστάσεων του Λόγου διδασκαλία των Απολογητών και των άλλων θεολόγων της αρχαίας Εκκλησίας. Αυτό δεν ενοχλούσε τότε την Εκκλησία, η οποία ουδέποτε κατεδίκασε τα διδάγματα αυτά. Ο Άρειος κατέστη επικίνδυνος μόλις πολέμησε τη θεότητα του Λόγου. Έγραφε: «Πάντων γαρ γενομένων εξ ουκ όντων... και αυτός ο του Θεού Λόγος εξ ούκ όντων γέγονε». «Ήν ποτέ, ότε ουκ ήν· και ουκ ήν πριν γένηται, αλλ΄ αρχήν του κτίζεσθαι έσχε και αυτός». Ο Λόγος επομένως δεν είναι πλήρης και τέλειος Θεός, αλλ’ απλώς «θείος». Τις επικίνδυνες αυτές διδασκαλίες του Αρείου κατεδίκασε η Εκκλησία στην πρώτη μεγάλη Σύνοδό της στη Νίκαια της Βιθυνίας (325).

Ο Λόγος, κατά τον Άρειο, δεν είναι αληθινός Θεός. Είναι κτίσμα του Πατρός, το τελειότερο βέβαια, «όν πεποιημένον», ανεξάρτητο και ξένο της ουσίας του Πατρός. «Ίδιον ουδέν έχει του Θεού καθ’ υπόστασιν ίδιότητος, ουδέ γαρ εστιν ίσος, αλλ΄ ουδέ όμοούσιος αυτώ». «Ξένος του υιού κατ’ ουσίαν ο Πατήρ υπάρχει, ότι άναρχος υπάρχει». Ο Λόγος, ως μία των δυνάμεων του Θεού (μεταξύ των οποίων η ακρίδα και η κάμπη) είναι αυτεξούσιος, τρεπτός και αλλοιωτός. Όμως δια της σταθερής προσκολλήσεώς του στο αγαθό, έγινε στρεπτός και αναλλοίωτος. Ο Λόγος εντούτοις είναι το τελειότερο των κτισμάτων, δεν είναι όπως τα υπόλοιπα κτίσματα και γεννήματα. Ο Θεός, προβλέποντας την αρετή του, του έδωσε τιμή και δόξα. Με τη χάρη του Θεού και τις δικές του δυνάμεις κατέστη «πλήρης Θεός μονογενής, αναλλοίωτος» (ηθική θεοποίηση).

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 84-85)

     Ο γκουρού Σάι Μπάμπα τονίζει: « Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον Ένα Θεό. Τι νόημα έχει να λογομαχούν και να μάχονται οι άνθρωποι μεταξύ τους για αυτό που είναι Αιώνιο και Απόλυτο;». «Η οικουμενική, η αιώνια Πίστη είναι σαν τον ωκεανό. Οι διάφορες θρησκείες είναι τα ποτάμια που εκβάλλουν μέσα του».
     Ο Γκάντι: «Η ψυχή των θρησκειών είναι μία, αλλά περιβάλλεται από πάρα πολλές μορφές… Η αλήθεια δεν είναι αποκλειστική ιδιοκτησία κανενός ιερού κειμένου… Δεν μπορώ να αποδώσω αποκλειστική θεότητα στον Ιησού. Είναι τόσο θεϊκός όσο και ο Κρίσνα ή ο Ραμα ή ο Μωάμεθ ή ο Ζωροάστρης». «Οι θρησκείες είναι διαφορετικοί δρόμοι που συγκλίνουν στο ίδιο σημείο. Τι σημασία έχει που ακολουθούμε διαφορετικούς δρόμους αν καταλήγουμε στον ίδιο στόχο;». «Ο Θεός δεν έχει θρησκεία». «Πιστεύω στη θεμελιώδη αλήθεια όλων των μεγάλων θρησκειών του κόσμου». «Και γι’ αυτό όλοι εμείς με μια φωνή ονομάζουμε το Θεό διαφορετικά ως Παραμάτμα, Ισβάρα, Σίβα, Βισνού, Ράμα, Αλλάχ, Κούντα, Νταντα Ορμούζντα, Ιεχωβά, Θεό και μια άπειρη ποικιλία ονομάτων. Είναι ένας, ωστόσο πολλοί». «Και δεν υπάρχει άλλη θρησκεία από την αλήθεια. Η αλήθεια είναι ο Ράμα, ο Ναραγιάνα, Ο Ισβάρα, Ο Κούντα, ο Αλλάχ, ο Θεός. [Όπως λέει ο Ναρασίνχα, «τα διαφορετικά σχήματα με τα οποία σφυρηλατείται ο χρυσός προκαλούν διαφορετικά ονόματα και μορφές; Τελικά όμως όλα είναι χρυσός.»]»
     Ο γκουρού Paramalansa Yogananda: «ο φιλελεύθερος είναι μία θρησκευόμενη πεταλούδα που πετά από εδώ και από εκεί», «ψάξτε μέχρι να βρείτε το μονοπάτι που είναι το πιο κατάλληλο για την πνευματική κλίση της καρδιάς και του νου σας και στη συνέχεια μείνετε σταθεροί εκεί. Οτιδήποτε επιλέξετε, δοκιμάστε το σε βάθος». «Κάθε εκκλησία επιτελεί καλό έργο, και για το λόγο αυτό τις αγαπώ όλες».
     Ο γκουρού Sri Ramakrishna : «Ένιωσα την ανάγκη να ασκήσω κάθε θρησκεία για κάποιο διάστημα -τον ινδουισμό, το Ισλάμ, τον Χριστιανισμό. Επίσης ακολούθησα τα μονοπάτια των Σάκτας, των Βαϊσνάβας και των Βεδαντιστών. Ανακάλυψα ότι υπάρχει μονάχα ένας Θεός προς τον οποίο όλοι κατευθύνονται, αλλά τα μονοπάτια είναι διαφορετικά». «Τα διαφορετικά δόγματα δεν είναι τίποτε άλλο από διαφορετικά μονοπάτια για να φτάσουμε τον ίδιο Θεό». «Ο Θεός μπορεί να γνωσθεί μέσα από όλα τα μονοπάτια. Όλες οι θρησκείες είναι αληθινές. Αυτό που έχει σημασία είναι να φτάσεις στην ταράτσα. Μπορείς να φτάσεις εκεί ανεβαίνοντας πέτρινα σκαλιά, ξύλινα σκαλιά, σκαλιά από μπαμπού, ή με ένα σχοινί. Μπορείς ακόμη να ανέβεις σκαρφαλώνοντας σε ένα κοντάρι από μπαμπού». «Οι διαφορετικές πίστεις δεν είναι παρά μονοπάτια διάφορα για να φτάσει κάνεις τον Υπέρτατο. Πολυάριθμα είναι τα μέσα με τα οποία μπορούμε να φτάσουμε σε αυτό το ναό της Κάλι. Άλλοι έρχονται εδώ με πλοίο, άλλοι με αμάξι, άλλη ακόμη με τα πόδια. Όμοια, διαφορετικοί άνθρωποι φτάνουν στο Θεό από οδούς διαφορετικών πίστεων»
     Ο γκουρού Osho τονίζει: «το ίδιο ακριβώς ισχύει για το Μαχαβίρα, τον Χριστό, τον Λάο Τσε ή τον Μωάμεθ. Για μένα, το μόνο που διαφοροποιεί όλους αυτούς είναι η διαφορά στο όνομα. Είναι διαφορετικές λάμπες, αλλά το φως που λάμπει μέσα τους είναι το ίδιο. Αν αυτό το φως καίει στη λάμπα του Μωάμεθ ή του Μαχαβίρα ή του Βούδα, για μένα δεν έχει καμία διαφορά. … για μένα δεν υπάρχει διαφορά όταν μιλώ για το Χριστό ή τον Κρίσνα ή τον Βούδα. Μιλώ για το ίδιο φως. Ένα φως που φώτισε πολλά λυχνάρια. Όμως δεν είμαι επηρεασμένος από τα λυχνάρια».
     Ο Δαλάι Λάμα: «Πιστεύω πως είναι πολύ καλύτερο να έχουμε μία πολυμορφία θρησκειών και φιλοσοφιών στη θέση μίας και μόνης. Αυτό είναι βασικό εξαιτίας των πολλών πνευματικών χαρακτηριστικών του ανθρώπου. Κάθε θρησκεία έχει ορισμένες μοναδικές ιδέες και τεχνικές και η πίστη μας μπορεί να εμπλουτιστεί με το να διδαχθεί από αυτές». «Όταν αναφερόμαστε στις διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις, μπορούμε να πούμε ότι κάποια συγκεκριμένη από αυτές είναι πιο αποτελεσματική για κάποιο συγκεκριμένο άτομο. Δεν ωφελεί όμως καθόλου το να προσπαθούμε να επιχειρηματολογήσουμε λέγοντας ότι με βάση τη φιλοσοφία ή τη μεταφυσική, η μία θρησκεία είναι καλύτερη από την άλλη. Το πιο σημαντικό πράγμα είναι ασφαλώς η αποτελεσματικότητά της σε κάθε ατομική περίπτωση. Ο δικός μου, λοιπόν, τρόπος για να επιλύσω τη φαινομενική αντίφαση ανάμεσα στους ισχυρισμούς της κάθε θρησκείας ότι κατέχει τη «μία και μόνη αλήθεια» και ότι αποτελεί τη «μοναδική θρησκεία» και στην πραγματικότητα της πολλαπλότητας των θρησκειών, είναι να κατανοήσω ότι στην περίπτωση ενός συγκεκριμένου ατόμου θα υπάρχει πράγματι μόνο μία αλήθεια, μία θρησκεία. Όμως από την προοπτική της ευρύτερης ανθρώπινης κοινωνίας, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε την ιδέα «πολλών αληθειών, πολλών θρησκειών». Συνεχίζοντας με το ιατρικό παράδειγμα που δώσαμε πιο πάνω, στην περίπτωση ενός συγκεκριμένου ασθενούς, το κατάλληλο φάρμακο ασφαλώς θα είναι πράγματι το μόνο φάρμακο. Όμως είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν άλλα φάρμακα κατάλληλα για άλλους ασθενείς». «Αν είχαμε ένα εστιατόριο, για παράδειγμα, και αυτό πρόσφερε μόνο ένα πιάτο -το ίδιο κάθε μέρα και για κάθε γεύμα- αυτό το εστιατόριο μετά από λίγο διάστημα δεν θα είχε και πολλούς πελάτες. Οι άνθρωποι χρειάζονται και εκτιμούν τις παραλλαγές στην τροφή τους γιατί υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές γεύσεις. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο οι θρησκείες οφείλουν να τρέφουν το ανθρώπινο πνεύμα»
     Τονίζει ο γκουρού Vivekananda: «Ο άνθρωπος δεν ταξιδεύει από το λάθος στην αλήθεια, αλλά ανεβαίνει από αλήθεια σε αλήθεια, από αλήθεια που είναι χαμηλότερη σε αλήθεια που είναι ψηλότερη…Αν μία θρησκεία είναι αληθινή, τότε και όλες οι άλλες είναι αληθινές. Η ινδουιστική πίστη είναι δική σας όσο και δική μου. Εμείς οι ινδουιστές όχι απλώς ανεχόμαστε, αλλά ενωνόμαστε με κάθε θρησκεία, προσευχόμενοι στο τζάμι του Μωαμεθανού, λατρεύοντας μπροστά στη φωτιά του Ζωροάστρη και γονατίζοντας στο σταυρό του Χριστιανού. Ξέρουμε ότι όλες οι θρησκείες εξίσου, από το χαμηλότερο φετιχισμό μέχρι την υψηλότερη απολυτότητα, δεν είναι άλλο πάρα πολλές προσπάθειες της ανθρώπινης ψυχής να αρπάξει και να συνειδητοποιήσει το Άπειρο. Έτσι μαζεύουμε όλα αυτά τα λουλούδια και, δένοντάς τα μαζί με το σχοινί της αγάπης, τα κάνουμε ένα θαυμάσιο μπουκέτο λατρείας» (π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η ορθοδοξία και η θρησκεία του μέλλοντος, σελ. 57 εξ.). «Η πίστη σας ας είναι περιεκτική, όχι αποκλειστική!... Μη σχηματίσετε νέα αίρεση. Δεχθείτε όμως όλες τις αιρέσεις. Εναρμονείσθε όλες τις πίστεις…»
     Ο ρωμαιοκαθολικός καθηγητής Huns Kung λέει: «Για το μέλλον ένα μόνο είναι βέβαιο· στο τέρμα τόσο της ανθρώπινης ζωής όσο και της πορείας του κόσμου δεν θα στέκονται ο Βουδισμός ή ο Ινδουισμός αλλά ούτε και το Ισλάμ και ο Ιουδαϊσμός. Ναι, ούτε και ο Χριστιανισμός. Καμία θρησκεία. Αλλά μόνον ο ίδιος ο Άρρητος… Και στο τέρμα δεν θα στέκεται πια μεταξύ θρησκειών διαχωριστικά κάποιος προφήτης ή φωτιστής· δεν θα στέκεται ούτε ο Μωάμεθ ούτε ο Βούδας. Μάλιστα δεν θα στέκεται πια διαχωριστικά ούτε και ο Ιησούς Χριστός…»
     «Δεν μπορώ να σκεφτώ τίποτε πιο αλαζονικό από το να πιστεύεις ότι ο δικός σου θεός είναι αληθινός, ενώ οι χιλιάδες θεοί που έχει επινοήσει η ανθρωπότητα στο ρου της ιστορίας είναι γελοίες φαντασιοπληξίες.»(Thor Benson)
«Ο καθένας συνθέτει τη δική του θρησκεία a la carte. Κάνουμε ζάπιγκ από τη μία θρησκευτική παράδοση στην άλλη» (Henri Tincg, Το Βήμα 5-12-1999)
Η αποκλειστικότητα του Χριστού! «Ο Χριστιανισμός δεν έχει να κάνει με το πόση πίστη έχεις. Έχει να κάνει με το σε Ποιον πιστεύεις.»(Mike Donahey) «Δεν είναι καν αρκετό να πιστεύεις ότι υπάρχει Θεός. Πρέπει να πιστέψεις στο Θεό που είναι εκεί»(Swindoll Charles R)

Ψαλμοί 95,5 ὅτι πάντες οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν δαιμόνια, ὁ δὲ Κύριος τοὺς οὐρανοὺς ἐποίησεν.
Ιωάννου 14,6 λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή· οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι᾿ ἐμοῦ.
Ιωάννου 8,12 ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ᾿ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.
Ιωάννου 10,9 ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι᾿ ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ, σωθήσεται
Πράξεις 4,12 καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς.
Εφεσίους 4,5 εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα·
Παροιμίες 14,12 ἔστιν ὁδός, ἣ δοκεῖ παρὰ ἀνθρώποις ὀρθὴ εἶναι, τὰ δὲ τελευταῖα αὐτῆς ἔρχεται εἰς πυθμένα ᾄδου.
Αποκάλυψη 12,9 ὁ Σατανᾶς, ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην ὅλην

     Λέει ο αγ. πατήρ Παΐσιος: «όσο σκαλίζουμε τις αιρέσεις και τις άλλες θρησκείες τόσο πιο πολύ βρωμάνε. Όσο σκαλίζουμε την Ορθοδοξία τόσο ευωδιάζει!»
     «Η ιστορία γνώρισε στο παρελθόν πολλές απόπειρες να τεθεί ο Χριστός στο ίδιο επίπεδο με τους άλλους διδασκάλους, προφήτες και ιδρυτές θρησκειών. Παρόμοιες απόπειρες πλήθυναν στις ημέρες μας, και πρέπει να αναμένουμε ότι θα αυξάνονται και στο μέλλον. Όλες αυτές συγκλίνουν σε ένα: στην άρνηση της αποδοχής της ανάρχου Θεότητας του Χριστού, δηλαδή στην άρνηση της παραδοχής της απολύτου Του αυθεντίας την οποία διακήρυξε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος (325 μ.Χ.)» (Αρχ. αγίου Σωφρονίου Σαχάρωφ. Οψόμεθα τον Θεόν… σελλ. 135)
     Ο Michael Green τονίζει πολύ όμορφα: «Θέλω να δείξω πόσο παράλογο είναι να λέμε ότι όλες οι θρησκείες δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Είναι τόσο ανόητο όσο αν λέγαμε ότι όλοι οι δρόμοι της Θεσσαλονίκης οδηγούν στην Αθήνα»
     « «Η αλήθεια της Χριστιανικής θρησκείας» είναι ο τίτλος μικρού βιβλίου που χάρισαν σε κάποιο έμπορο πριν από λίγο καιρό.
- Ευχαριστώ πολύ, είπε ο έμπορος, μα νομίζω πως όλες οι θρησκείες είναι καλές.
Ο δωρητής του βιβλίου, αντί να απαντήσει, έβγαλε μία κάλπικη λίρα από την τσέπη του και του είπε:
- Μπορείς σε παρακαλώ να μου τη χαλάσεις;
- Όχι, απάντησε ο έμπορος· δεν μπορώ να τη χαλάσω γιατί είναι κάλπικη.
- Ώστε υπάρχουν και ψεύτικες λίρες; ρώτησε ο δωρητής του βιβλίου. Τότε γιατί δεν παραδέχεσαι ότι υπάρχουν και ψευδείς θρησκείες; Ας αφήσουμε όμως το «κάλπικες» και το «ψεύτικες» και ας δούμε αν όλες οι θρησκείες είναι γνήσιες και καλές.
- Μα κάτι καλό υπάρχει σε όλες τις θρησκείες, είπε πάλι ο έμπορος.
- Μα και στις ψεύτικες λίρες υπάρχει κάτι καλό. Υπάρχει κάποιο στοιχείο χρυσού, υπάρχει η καλλιτεχνική κατασκευή. Αυτό όμως δεν σε κάνει να δέχεσαι αυτές τις λίρες. Ζητάς να είναι γνήσιες, ανόθευτες. Αν για τις λίρες ζητάς απόλυτη γνησιότητα, δεν πρέπει το ίδιο να κάνεις και για τη θρησκεία που είναι βασικό γνώρισμα του ανθρώπου; Ε! λοιπόν, η μόνη αληθινή θρησκεία είναι η χριστιανική». (Ο δρόμος της ζωής, Κατηχητικά βοηθήματα για την σειρά του κατηχητικού σχολείου εργαζομένων εκδόσεις Αποστολική Διακονία Αθήνα 1960,19)
     Γράφει ο επίσκοπος Αχρίδος αγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς: «Όλοι θέλουμε να δώσει ο Θεός ενότητα πίστεως στον κόσμο. Μα εσείς τα μπερδεύετε τα πράγματα. Άλλο η συμφιλίωση των ανθρώπων και άλλο η συμφιλίωση των θρησκειών. Ο χριστιανισμός επιβάλλει να αγαπάμε με όλη μας την καρδιά τους πάντες όποια πιστή και αν έχουν! Συγχρόνως όμως μας διατάζει να κρατάμε αλώβητη την πίστη μας και τα δόγματά της. Σαν χριστιανοί πρέπει να ελεείτε όλο τον κόσμο, όλους τους ανθρώπους! Ακόμα και τη ζωή σας να δώσετε για αυτούς. Αλλά τις αλήθειες του Χριστού δεν έχετε το δικαίωμα να τις θίξετε. Γιατί δεν είναι δικές σας. Η πίστη του Χριστού δεν είναι ιδιοκτησία μας να την κάνουμε ό,τι θέλουμε» (Ορθόδοξος Φιλόθεος μαρτυρία…)
     «Ακόμη και οι αιρετικοί φαίνεται ότι έχουν τον Χριστό. Κανένας από αυτούς δεν αρνείται το όνομα του Χριστού. Και όμως κάθε ένας που δεν ομολογεί όλα όσα ανήκουν στο Χριστό, στην πραγματικότητα αρνείται τον Χριστό» (άγιος Αμβρόσιος PL 15,1695C)
     «Θεώρησε ότι κάποιος τρώει φαγητό το οποίο περιέχει μία ποικιλία από θρεπτικά συστατικά αναμεμειγμένα με κάποια άλλα τα οποία είναι δηλητηριώδη. Δεν είναι απαραίτητο να του πούμε ποια είναι τα καλά συστατικά. Αυτό που χρειάζεται είναι προειδοποίηση για αυτά που είναι βλαβερά. Έτσι και εδώ, δεν είναι αναγκαίο να τονίσουμε τις αλήθειες της Μπαγκαβάντ Γκίτα [και όλων των άλλων Θρησκευτικών βιβλίων] αλλά τα θανατηφόρα λάθη τα οποία περιλαμβάνει»
     «Όπως στα κάλπικα νομίσματα, οι ειδικοί στην παραχάραξη δεν ψάχνουν για ομοιότητες –κάνεις, εξάλλου, παραχαράκτης δεν αντιγράφει τα ανύπαρκτα επτάευρα (αυτά αμέσως θα απορρίπτονταν). Ψάχνουν επισταμένως για τις διαφορές για να τα απορρίψουν. Αυτό κάνουμε και εμείς με τις θρησκείες». «Στα μάτια του Θεού, ο άνθρωπος που διδάσκει μία αλήθεια και τίποτε άλλο είναι πιο ενάρετος από τον άνθρωπο που διδάσκει ένα εκατομμύριο αλήθειες και ένα ψέμα»(Criss Jami)

(Πηγή των περισσοτέρων κειμένων: Η αποκλειστικότητα του Χριστού και ο ανατολικοθρησκευτικός συγκρητισμός, Αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ, όπου και οι πηγές)

Στο ναό των ειδώλων
Ο όσιος Δανιήλ ο Στυλίτης (409-493) άκουσε κάποτε να συζητούν για κάποιον ειδωλολατρικό ναό στον οποίο κατοικούσαν δαιμόνια. Κανείς δεν τολμούσε να περάση κοντά του ούτε την ημέρα ούτε την νύχτα. Οι δαίμονες έκαναν πολλά κακά στους κατοίκους της περιοχής και τους είχαν φέρει σε απόγνωσι. Ο όσιος άκουσε τα βάσανά τους και σκέφθηκε να τους βοηθήση. Θυμήθηκε τον Μ. Αντώνιο που, ενώ υπέφερε πολλά από τους δαίμονες, στο τέλος πάντα τους νικούσε. Παρακάλεσε λοιπόν κάποιον να του δώση περισσότερες πληροφορίες και να του δείξη πού ήταν κτισμένος ο ναός.
Όταν έφθασε στον επικίνδυνο τόπο, έμοιαζε με γενναίο πολεμιστή, που δεν δειλιάζει από το πλήθος των αντιπάλων, αλλά ακάθεκτος ορμά εναντίον τους. Μπήκε μέσα στον ναό άφοβος με πολεμικό θούριο τα λόγια του ψαλμού: « Κύριος φωτισμός μου και σωτήρ μου, τίνα φοβηθήσομαι; Κύριος υπερασπιστής της ζωής μου, από τίνος δειλιάσω;» Με το ακαταμάχητο όπλο του Σταυρού γυρίζει από γωνιά σε γωνιά του ναού, γονατίζει και προσεύχεται. Την νύχτα άκουσε δυνατούς χτύπους και θόρυβο από πολλούς. Αυτός όμως έμεινε ατάραχος στην προσευχή. Αγρύπνησε προσευχόμενος και την δεύτερη νύχτα. Την τρίτη νύσταξε και κοιμήθηκε. Είδε στον ύπνο του θεόρατα φαντάσματα να πλησιάζουν και να λένε:
-Άθλιε, ποιος σ’ έστειλε εδώ, να μας πάρης την κατοικία; Θέλεις να βρης σκληρό θάνατο; Θα σε σύρουμε και θα σε πνίξουμε στο ποτάμι!
Άλλα δαιμόνια κρατούσαν μεγάλες πέτρες επάνω από το κεφάλι του απειλώντας να το συντρίψουν. Ξύπνησε ο αθλητής του Χριστού και άρχισε πάλι να γυρίζη τις γωνιές του ναού ψάλλοντας στον Θεό και φοβερίζοντας τα δαιμόνια:
-Φύγετε γρήγορα, γιατί σε λίγο θα είναι αργά! Φωτιά από τον Σταυρό του Χριστού θα πέση πάνω σας και θα σας κάψη. Φύγετε να προλάβετε.
Εκείνα τότε θορυβούσαν περισσότερο. Ο όσιος έμεινε ατάραχος! Με υπομονή και καρτερία κατοίκησε στον τόπο που άλλοτε κυριαρχούσαν. Το έμαθαν αυτό οι περίοικοι και απορούσαν. Πλήθη ανδρών, γυναικών και παιδιών έτρεχαν να δουν τον όσιο και να θαυμάσουν το απίστευτο, πώς τόσο άγριος και επικίνδυνος τόπος ημέρεψε και έγινε τόπος ειρήνης, πως δοξάζεται νύχτα και μέρα ο Χριστός εκεί που προηγουμένως χόρευαν τα δαιμόνια! Έβλεπαν όμως την κοσμοσυρροή οι πονηροί και ξανάρχισαν τις επιθέσεις. Παρουσιάζονται να ορμούν εναντίον του με κοφτερά σπαθιά και να κραυγάζουν.
-Εδώ είναι δική μας κατοικία από χρόνια πολλά. Φύγε, γιατί θα σε κομματιάσουμε!
Άλλοτε πάλι φώναζαν μεταξύ τους:
-Ας μην τον κομματιάσουμε, ας τον τραβήξουμε έξω και ας τον πνίξουμε στο ποτάμι!
Ένιωσε τότε ο όσιος να τον τραβούν και να τον σέρνουν. Δεν δείλιασε όμως, αλλά προσευχήθηκε και φώναξε στους δαίμονες:
-Ο Χριστός ο Σωτήρας μου, θα καταποντίση εσάς στην φοβερή άβυσσο!
Ένα ουρλιαχτό και μια τρομερή κραυγή ακούσθηκε, και οι σκοτεινοί εχθροί εξαφανίσθηκαν. Η δύναμις της προσευχής και η απειλή του οσίου τούς κατεδίωξε.
(Βίος οσίου Δανιήλ)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄, σελ. 201-203)

Όταν ξημερώσει, το σκοτάδι φεύγει 
Ο Γέροντας εξαγιαζόταν αγαπώντας. Μία μέρα μου είπε : " Όταν αγαπούμε το Χριστό, τα αμαρτωλά μας πάθη υποχωρούν μόνα τους, χάνουν τη δύναμή τους μπροστά στη δύναμη της αγάπης. Όταν ξημερώσει και φωτίσει το δωμάτιό μας ο ήλιος, το σκοτάδι φεύγει, δεν μπορεί να μείνει ".
[Γ 427]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ. 288)