Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος

Ο Άγιος Ιωάννης ήταν γιος της Σαλώμης της μυροφόρας και του Ζεβεδαίου, ο οποίος ήταν ψαράς. Ο αδελφός του, Ιάκωβος, είναι επίσης ένας από τους Αποστόλους. Ο Ιωάννης ήταν ένας από τους δώδεκα Αποστόλους. Είναι ο συγγραφέας του Δ΄ Ευαγγελίου, το οποίο και φέρει το όνομά του, τριών Καθολικών επιστολών: (Α, Β, Γ Ιωάννου) καθώς και του βιβλίου της Αποκάλυψης. Ονομάστηκε από την Εκκλησία "Θεολόγος" λόγω των υψηλών θεολογικών μηνυμάτων των έργων του και ιδιαίτερα για την διεξοδική και σε βάθος ανάπτυξη της Σάρκωσης του Θεού Λόγου. Οι υψηλές μάλιστα θεολογικές πτήσεις των έργων του, τον ταύτισαν με τον αετό, ένα από τα τέσσερα συμβολικά ζωντανά πλάσματα, που ο προφήτης Ιεζεκιήλ είδε σε όραμα (Ιεζ. 1:10) και η Εκκλησία ερμήνευσε ως προτύπωση των τεσσάρων Ευαγγελιστών (άνθρωπος-Ματθαίος, Μόσχος-Λουκάς, Λιοντάρι-Μάρκος και Αετός -Ιωάννης).

Στην αφήγηση του Ευαγγελίου αναφέρεται αρκετές φορές στον εαυτό του ως "ο μαθητής που αγαπούσε ο Ιησούς" παρά με το όνομά του. Ήταν ο νεότερος των δώδεκα Αποστόλων και μάλιστα στο στενότερο κύκλο των μαθητών του Ιησού. Η ζωή και η παρουσία του ως μαθητή του Ιησού μαρτυρείται και στα τέσσερα ευαγγέλια.

Με τον Πέτρο και τον Ιάκωβο, ήταν παρών στην ανάσταση της κόρης του Ιάειρου και στη Μεταμόρφωση του Ιησού στο όρος Θαβώρ, καθώς και στην Γεθσημανή, όπου προσευχήθηκε πριν από το πάθος του. Ο Απόστολος Ιωάννης στην πρόρρηση του πάθους του Ιησού στον Μυστικό Δείπνο θα πέσει στο στήθος του δασκάλου του. Ήταν ο μοναδικός μεταξύ των μαθητών, που δε δίστασε να παραμείνει κοντά στον αγαπημένο του Διδάσκαλο στο Γολγοθά, όπου ο Κύριος, πεθαίνοντας στο Σταυρό του εμπιστεύθηκε τη Μητέρα του, την Υπεραγία Θεοτόκο. Μερίμνησε για τη Θεοτόκο έως την Κοίμησή της. Κατόπιν πήγε με το μαθητή του, Πρόχορο, να κηρύξει το ευαγγέλιο στη Μικρά Ασία. Σύμφωνα με τον Τερτυλλιανό, κατά την περίοδο που αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο Δομετιανός, στάλθηκε να μαρτυρήσει στη Ρώμη, αλλά σε όποιο μαρτύριο και αν προέβησαν (δηλητήριο ή καυτό λάδι) δεν είχε επάνω του κανένα αποτέλεσμα. Έτσι ο Δομετιανός τον εξόρισε στην Πάτμο (95 μ.Χ.), όπου δέχτηκε την Αποκάλυψη την οποία και κατέγραψε. Μετά το θάνατο του Δομετιανού, ο νέος αυτοκράτορας Νέρβας απελευθέρωσε τον Άγιο Ιωάννη, ο οποίος επέστρεψε στην Έφεσο, όπου και κοιμήθηκε ειρηνικά, έχοντας υπερβεί τα εκατό χρόνια ζωής.

Ακολουθώντας την Παράδοση, ένα θαύμα επιτελέσθηκε, όταν ο Άγιος Ιωάννης κοιμήθηκε: Όταν ο Άγιος Ιωάννης, υπερεκατονταετής πλέον, διαισθάνθηκε το τέλος, εξήλθε από την Έφεσο μαζί με τους επτά μαθητές του για να προσευχηθεί και εκεί όρισε να ανοίξουν ένα λάκκο σε σχήμα σταυρού, όπου και κατακλίθηκε. Αργότερα, όταν ο τάφος του ανοίχτηκε, το σώμα του δεν ήταν πλέον εκεί, είχε μεταστεί.

Η Μνήμη του τιμάται από την Εκκλησία στις 8 Μαΐου, στη σύναξη των 12 Αποστόλων, την 30η Ιουνίου και η μετάσταση του στις 26 Σεπτεμβρίου.

(πηγή: Ιερά, Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Κοινοβιακή Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και Ευαγγελιστού)

«Να υπακούτε και να υποτάσσεσθε στους

πνευματικούς πατέρες και προεστούς σας.

Διότι αυτοί αγρυπνούν για τις ψυχές σας,

επειδή θα δώσουν λόγο στο Θεό για σας».

                                              (Εβρ. ιγ΄17)

«Μη δέχεσαι κατηγορίες κατά του πνευματικού

σου πατέρα, μήτε να διευκολύνεις εκείνον που

τον προσβάλλει, για να μην οργιστεί ο Κύριος

για τα έργα σου και σε αποκόψει από τη χώρα

της ζωής».

(Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, 400 Κεφάλαια περί Αγάπης, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ Β', 54)

Του Αββά Νισθερώου, οπού ήταν σε Κοινόβιο
α. Έλεγε ο Αββάς Ποιμήν για τον Αββά Νισθερώο, ότι καθώς το χάλκινο φίδι, οπού έφτιαξε ο Μωϋσής για να θεραπεύεται ο λαός, έτσι ήταν ο γέρων. Τον στόλιζε κάθε αρετή και σιωπώντας, όλους τους θεράπευε.
β’. Ρωτήθηκε δέ ο Αββάς Νισθερώος από τον Αββά Ποιμένα, από που απόχτησε εκείνη την αρετή, οπού, όσες φορές συνέβη κάποια θλίψη στο Κοινόβιο, δεν μιλούσε, ούτε έμπαινε στη μέση. Και αποκρίθηκε: « Συγχώρησέ με, Αββά. Όταν πρωτοεισήλθα στο Κοινόβιο, είπα στον λογισμό μου, ότι συ και ο όνος είσθε ένα. Όπως ο όνος, τον δέρνουν και δεν μιλά, τον υβρίζουν και τίποτε δεν αποκρίνεται, έτσι και σύ. Καθώς και ο ψαλμός λέγει: Κτηνώδης εγενήθην παρά σοί, καγώ διαπαντός μετά σου ».
Τ ο υ Αββά Νίκωνος
α΄. Ένας αδελφός ρώτησε κάποιον από τους πατέρες, λέγοντας: « Πώς ο διάβολος φέρνει τους πειρασμούς εναντίον των αγίων ; ». Και του λέγει ο γέρων: « Ήταν ένας από τους πατέρες, ονόματι Νίκων, οπού έμενε στο όρος Σινά. Και να, κάποιος, πήγε στη σκηνή ενός Φαρανίτη, βρήκε εκεί τη θυγατέρα του μόνη και έπεσε μαζί της. Και της λέγει: Να πής, ότι ο αναχωρητής Αββάς Νίκων μου το έκαμε αυτό. Και σαν ήλθε ο πατέρας της και το έμαθε, πήρε ένα μαχαίρι και πήγε εναντίον του γέροντος. Χτύπησε την πόρτα και βγήκε ο γέρων. Απλώνει τότε το μαχαίρι για να τον σκοτώση, αλλά έμεινε το χέρι του ξερό. Και πηγαίνοντας ο Φαρανίτης στην εκκλησία, στους πρεσβυτέρους λέγει τι συνέβη. Έστειλαν λοιπόν και κάλεσαν τον γέροντα. Και ήλθε. Τον χτύπησαν τότε πολύ και ήθελαν να τον διώξουν. Και τους παρακάλεσε, λέγοντας: Αφήστε με εδώ για χάρη του Θεού, να μετανοήσω. Και αφού τον χώρισαν για τρία χρόνια, πρόσταξαν κανείς να μη πηγαίνη σ’ αυτόν. Και πέρασε τρία χρόνια, ερχόμενος κάθε Κυριακή στην Εκκλησία, μετανοώντας. Και τους παρακαλούσε όλους, λέγοντας: Προσευχηθήτε για μένα. Ύστερα δε, μπήκε δαιμόνιο σ’ εκείνον οπού είχε κάμει την αμαρτία και ρίξει τον πειρασμό επάνω στον αναχωρητή. Και ωμολόγησε στην εκκλησία ότι αυτός είχε κάμει την αμαρτία και συκοφάντησε τον δούλο του Θεού. Τότε, πήγαν όλοι οι μοναχοί και μετενόησαν μπροστά στον γέροντα, λέγοντας: Συγχώρησε μας, Αββά. Και τους λέγει : Όσο για να σας συγχωρήσω, σας έχω συγχωρήσει.  Αλλά για να μείνω, δεν μένω πλέον εδώ μαζί σας, γιατί δεν βρέθηκε ούτε ένας έχοντας διάκριση, για να με συμπονέση. Και έτσι, έφυγε από εκεί». Και είπε ο γέρων στον αδελφό: « Βλέπεις πώς ο διάβολος φέρνει τους πειρασμούς εναντίον των αγίων ; ».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)

Σε κάποια από τις ελληνικές οικογένειες ανέφεραν στον ηγούμενο του Ρωσικού πατέρα Σάββα (+1821) για έναν συγγενή τους νεαρό έμπορο ο οποίος σχετιζόταν με τους αντιπροσώπους των
σουλτανικών χαρεμιών και προμήθευε στο προσωπικό τους ποικίλα εμπορεύματα. Πέραν τούτου, όμως, ο νεαρός έμπορος δημιούργησε και άλλου είδους σχέσεις με τις φυλακισμένες, τις οποίες επισκεπτόταν καθημερινά. Οι συγγενείς του, μιλώντας για αυτόν στον πατέρα Σάββα είπαν ότι θα τιμωρηθεί αυστηρά από τους Τούρκους σε περίπτωση κατά την οποία αυτό γίνει γνωστό. Έτσι, τον παρακάλεσαν να λυτρώσει με τη μεσολάβηση του το νεαρό από τέτοιο κίνδυνο.
Ο πατήρ Σάββας με πίστη στη βοήθεια της Χάρης του Θεού και με τη συνεργία της θείας κοινωνίας, άρχισε το έργο. Μετά από μακρές και ανεπιτυχείς προτροπές προς τον φιλήδονο νέο να εγκαταλείψει τις αμαρτωλές σχέσεις με τις μουσουλμάνες, πρότεινε εν τέλει τους ευκολότερους όρους από την πλευρά του, υποσχόμενος ότι δεν θα τον ενοχλήσει πλέον για να τον αποτρέψει από την αμαρτία. Τον παρακάλεσε, λοιπόν, να μην πάει στο χαρέμι μία ημέρα και κατά τη διάρκειά της να νηστέψει· μετά να του αναγνωσθεί ή συγχωρητική ευχή, να κοινωνήσει των αχράντων Μυστηρίων και κατόπιν ας κάνει ό,τι θέλει!
Ο δυστυχής αμαρτωλός, ελκόμενος από την αμαρτία όπως ο σίδηρος από τον μαγνήτη, δυσκολεύτηκε αλλά δέχτηκε τη συμβουλή· ίσως εξαιτίας ντροπής ενώπιον του Γέροντα και των συγγενών του, περισσότερο, όμως, επειδή ο σοφός γέροντας δεν του ζητούσε παραίτηση από την αμαρτία αλλά στέρηση μόνο για μία ημέρα. Νήστεψε εκείνη την ημέρα, έλαβε τη συγχώρηση δια της ευχής και τη θεία κοινωνία, και μετά τη θεία λειτουργία γευμάτισε μαζί με τον πατέρα Σάββα και τους συγγενείς. Κατά τη διάρκεια του γεύματος και δήθεν τυχαία, ο γέροντας πρότεινε να προσπαθήσει και αυτή την ημέρα να μην πάει στο χαρέμι και να κοινωνήσει πάλι την επομένη. Επειδή δεν έβλεπε καμία αντίδραση, άρχισε εγκάρδια να τον παρακαλεί υποσχόμενος εκ νέου ότι μετά τη θεία κοινωνία θα τον αφήσει ελεύθερο να πράξει κατά την επιθυμία του. Αφού έλαβε τη συγκατάθεση, τον κοινώνησε και την άλλη ημέρα. Πρότεινε να τον ξανακοινωνήσει με τους ίδιους όρους, δηλαδή και εκείνη την ημέρα να μην πάει στο χαρέμι και τον κοινώνησε και την τρίτη ημέρα.
Τότε φάνηκε πως ενήργησε σωτηριωδώς η χάρη του Θεού, κατά τη ζώσα πίστη του γέροντα και τις προσευχές των συγγενών. Η καρδιά του νέου μαλάκωσε και άρχισε σιγά-σιγά μέσα του να αισθάνεται τη νέκρωση των φλογισμένων παθών.
Ο πατήρ Σάββας συνέχισε να τον κοινωνεί επί σαράντα ημέρες και την τελευταία φορά τού είπε:
- Τώρα πήγαινε όπου επιθυμείς, ακόμα και στο χαρέμι· δεν σε εμποδίζω!
Αλλά στην ψυχή του νεαρού είχε ήδη συντελεστεί η μεταστροφή.
- Ας κάνουν μαζί μου ό,τι θέλουν, είπε· μπορούν και να με κατακόψουν. Για τίποτα στον κόσμο δεν θα δεχτώ να πηγαίνω εκεί όπου νωρίτερα έτσι ασυγκράτητα έτρεχα!
Με αυτό τον τρόπο ο φιλεύσπλαχνος Κύριος που δεν επιθυμεί τον θάνατο του αμαρτωλού αλλά «να επιστρέψει και να ζει αυτός» έσωσε το απολωλός πρόβατό του. (Αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ, Οδηγός Εξομολογητικής, Σταμάτα 2016, σελ.171-173 όπου και η πηγή)

60. Ποια ήταν η θεωρία της υποταγής του Λόγου (subordinatio) στον Πατέρα;

Είναι θεωρία παρεμφερής προς την προηγούμενη. Την διετύπωσαν ο Ιουστίνος, ο φιλόσοφος και μάρτυς, και άλλοι Απολογητές.

Το κύριο μέλημα του Ιουστίνου ήταν η διαφύλαξη της ενότητας του Θεού, την οποία εκ πρώτης όψεως απειλεί η παραδοχή εις αυτόν (τον Θεό) δύο προσώπων διαφερόντων «τω αριθμώ», δηλαδή ξεχωριστών και πραγματικών.

Πώς είναι δυνατό να είναι ένας ο θεός όταν σ’ αυτόν υπάρχουν δύο πρόσωπα (και τρία με το Πνεύμα το Άγιο); Έτσι ανακύπτει η περί διπλής καταστάσεως του Λόγου θεωρία, όπως την είδαμε στο προηγούμενο ερώτημα. Στην πρώτη κατάσταση ο Λόγος βρισκόταν ως δύναμη ιδιωματική στο Θεό και όχι ως πρόσωπο ξεχωριστό και πραγματικό. Αυτό έγινε όταν ο θεός θέλησε να δημιουργήσει τα εξωτερικά όντα. Επειδή δε αυτός, ως απόλυτα υπερβατικός, δεν μπορούσε να δημιουργήσει άμεσα τον κόσμο (ιδέα πλατωνική, φιλώνεια), σύρει τον Λόγο από την ενδιάθετη ιδιωματική του κατάσταση και τον γεννά, από τη βουλή του, προφορικόν, δηλαδή ως πρόσωπο ξεχωριστό, το οποίο χρησιμεύει στο Θεό σαν όργανο, για να δημιουργήσει δι’ αυτού τα όντα. Ο Λόγος είναι υπηρετικό όργανο του Πατρός και ως τέτοιος δεν μπορεί να είναι ίσος με τον Πατέρα, αλλά κατώτερος αυτού. Ο Λόγος είναι υποταγμένος στον Πατέρα. Το ίδιο συμβαίνει και στο πεδίο της θείας οικονομίας, όπου ο Λόγος, ως όργανο του Πατρός, φανερώνει στον κόσμο το θέλημα και τις βουλές του Πατρός.

Δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί ότι τόσο τα περί δύο καταστάσεων του Λόγου διδάγματα, όσο και η περί υποταγής θεωρία είναι επικίνδυνα, ως θέτοντα σε αμφιβολία το θεοπρεπές αξίωμα του Λόγου, δηλαδή την αιωνιότητα, την αυτοτέλεια και τη θεότητα του. Ένα μόνο βήμα χωρίζει τα διδάγματα αυτά από τον Αρειανισμό, στον οποίο όμως δεν υπέπεσε ο ιερός Απολογητής.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 81-82)

Δικαιοσύνη
δεν μπορεί να είναι άδικος ο Θεός
Αν δεν υπάρχουν κρίσις και απόδοσις ευθυνών για όσα κακά διαπράξαμε, τότε δεν θα λάβουμε και τιμές για όσα υπομείναμε.
Ε.Π.Ε. 9,432
μαζί ο άγιος και ο άγριος;
Όσοι δίκαιοι και ευσεβείς αναχώρησαν από τη ζωή αυτή και πήραν μαζί τους όλη την αρετή, θα έχουν το ίδιο τέλος με τους μοιχούς, με τους πατροκτόνους, με τους φονιάδες, με τους τυμβωρύχους; Ποια λογική λέει κάτι τέτοιο;
Ε.Π.Ε. 9,436
δεν πληρώνονται όλοι εδώ
Ούτε όλους τους τιμωρεί εδώ ο Θεός, διότι κάτι τέτοιο θα σε έκανε να μη περιμένης την ανάστασι και να απελπιστής για την κρίσι. Αλλ’ ούτε πάλι όλους τους αφήνει να φύγουν ατιμώρητοι, για να μη νομίσης, ότι ο Θεός αδιαφορεί για όσα συμβαίνουν στον κόσμο. Αλλά τι κάνει ο Θεός; Και τιμωρεί και δεν τιμωρεί. Με τις τιμωρίες, που επιτρέπει σ’ αυτή τη ζωή, θέλει να δείξη, ότι από αυτούς που δεν τιμωρούνται εδώ, θα ζητήση λόγο εκεί. Με τις περιπτώσεις πάλι, που δεν τιμωρεί ο Θεός εδώ, σε προετοιμάζει να περιμένης, ότι μετά την αποδημία σου απ’ αυτή τη ζωή, υπάρχει το φοβερώτερο δικαστήριο. Αν όμως ο Θεός δεν ήταν δίκαιος και αδιαφορούσε για όσα πράττουν οι άνθρωποι, τότε ούτε θα τιμωρούσε μερικούς εδώ, ούτε άλλους θα τους ευεργετούσε.
Ε.Π.Ε. 17,574
την απαιτεί η εδώ αδικία
Αν δεν υπήρχε ανάστασις, με ποιο τρόπο θα επιβεβαιωθή η δικαιοσύνη του Θεού, εφ’ όσον σ’ αυτή τη ζωή ευημερούν τόσοι πονηροί και ασεβείς, και από την άλλη μεριά τόσοι αγαθοί και άγιοι πονούν και υποφέρουν;
Ε.Π.Ε. 13,564
θεία
Άλλοι άνθρωποι ζουν με κακία και άλλοι με αρετή. Πολλοί απ’ τους κακούς και ασεβείς έφτασαν σε βαθειά γεράματα και καλοπέρασαν στη ζωή τους. Κι αντίθετα, πολλοί ενάρετοι, υποφέρουν θλίψεις. Λοιπόν; Πότε καθένας θα πληρωθή επάξια; Σε ποια ζωή;
Ε.Π.Ε. 14,278
το ίδιο τέλος θα έχουν όλοι;
Λες: Είναι φιλάνθρωπος ο Θεός, και γι’ αυτό δεν τιμωρεί. Δηλαδή, αν κολάση τους ασεβείς, δεν θα είναι φιλάνθρωπος; Βλέπεις σε τι βλάσφημα λόγια οδηγεί ο διάβολος; Λοιπόν, ρωτάω: Οι μοναχοί, που πήγαν στα βουνά και επέδειξαν πάρα πολύ μεγάλη άσκησι, θα φύγουν από αυτό τον κόσμο αστεφάνωτοι; Αν δεν τιμω-ρούνται οι κακοί και δεν υπάρχη για κανέναν ανταπόδοσις, τότε θα πη κάποιος, ότι ούτε οι αγαθοί βραβεύονται. Ναι, λέει (απερίσκεπτα), διότι αυτό αρμόζει στον Θεό, να υπάρχη μόνο βασιλεία· να μην υπάρχη κόλασις! Δηλαδή, ο πόρνος και ο μοιχός και όποιος έκανε άπειρα κακά, θ’ απολαύση τα ίδια μ’ εκείνον που αγωνίστηκε και επέδειξε σωφροσύνη και αγιότητα; Το ίδιο τέλος περιμένει έναν Παύλο κι ένα Νέρωνα; Ή μάλλον, τον Παύλο και το διάβολο;
Ε.Π.Ε. 17,574
θα ενεργοποιηθή
Αν όλα τα ζυγίζης με τη δικαιοσύνη, θα έπρεπε από την αρχή και κατ’ ευθείαν να τιμωρηθούμε και να χαθούμε. Μάλλον δε όχι μόνο σύμφωνα με τη δικαιοσύνη. Διότι, κι αν είχαμε τιμωρηθή εδώ, πρόσκαιρα , θα φαινόταν και η φιλανθρωπία του Θεού. Όταν κάποιος βρίζη άνθρωπο, που κανένα κακό δεν του έκανε, τιμωρείται σύμφωνα με τους περί δικαίου νόμους. Ο άλλος όμως βρίζει τον Ευεργέτη του, εκείνον που όχι μόνο πριν κανένα κακό δεν του έκανε, αλλά του χάρισε άπειρα καλά, εκείνον που του έδωσε τη ζωή και είναι ο Θεός του και του έδωσε ψυχή και του χάρισε μύρια καλά και είναι έτοιμος, αν θελήση, να τον ανεβάση στον Ουρανό. Αυτόν, λοιπόν, τον Ευεργέτη του, μετά από τόσες ευεργεσίες, Τον βρίζει. Και όχι απλώς Τον βρίζει, αλλά καθημερινά Τον δυσφημεί και με το στόμα του και με τις πράξεις του. Τότε πώς μπορεί να συγχωρηθή;
Ε.Π.Ε. 18,244
η αρετή συλλήβδην
Με τη λέξι «δικαιοσύνη» εννοεί (ο Παύλος) και εδώ την όλη αρετή. Δεν πρέπει, λοιπόν, να στενοχωριέσαι που φεύγω για να στεφανωθώ με το στεφάνι που θα μου βάλη ο Χριστός στο κεφάλι μου.
Ε.Π.Ε. 23,642
ανθρώπων υπάρχει;
Καθημερινά αυξάνεται το κακό. Παντού ακούγονται θρήνοι και κλαυθμοί και δάκρυα ξεπετιούνται από τα μάτια των πενθούντων. Και εκείνοι, που τάχτηκαν ν’ απονέμουν τη δικαιοσύνη, κάνουν χειρότερη τη συμφορά και επιτείνουν την αδικία.
Ε.Π.Ε. 31,498
αμείβει όσους υποφέρουν εδώ
Όσο εντονώτερες γίνονται οι θλίψεις, τόσο αυξάνουν και οι αμοιβές, μάλλον δε και κατά πολύ περισσότερο.
Ε.Π.Ε. 31,608
απονομή κατ’ αξίαν
Το ότι υπάρχει Θεός, το βροντοφωνάζουν τα πράγματα. Αλλ’ ως Θεός, πρέπει να είναι δίκαιος. Και αφού είναι δίκαιος, αμείβει τον καθένα αξιοκρατικά. Αν δε απονέμη αξιοκρατικά ό,τι στον καθένα αξίζει, είναι απόλυτη ανάγκη να υπάρχη ύστερα από τούτον άλλος κόσμος, όπου καθένας θα πάρη άξια προς όσα έπραξε, ή θα τιμωρηθή ή θα τιμηθή για τα κατορθώματά του.
Ε.Π.Ε. 34,594

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 56-59)

Του Αββά Νισθερώου

α΄.  Ο Αββάς Νισθερώος ο μεγάλος περπατούσε στην έρημο με κάποιον αδελφό. Και σαν είδαν ένα φίδι, έφυγαν. Και του λέγει ο αδελφός: «Και συ φοβάσαι, πάτερ;». Ο δε γέρων του απαντά: «Δεν φοβάμαι, τέκνο μου.  Αλλά για καλό μου έφυγα. Γιατί, αλλοιώς, δεν θα ξέφευγα το πνεύμα της κενοδοξίας».

β΄.  Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα, λέγοντας: «Τι είναι καλό πράγμα, για να το κάμω και να ζήσω σ’ αυτό;». Και είπε ο γέρων: «Ο Θεός γνωρίζει το καλό.  Αλλά άκουσα, ότι ρώτησε κάποιος από τους πατέρες τον Αββά Νισθερώο τον μεγάλο, τον φίλο του Αββά Αντωνίου, και του είπε: Ποιο έργο είναι καλό, για να το κάμω; Και του αποκρίθηκε: Δεν είναι όλες οι εργασίες ίσες; Η Γραφή λέγει, ότι ο Αβραάμ φιλόξενος ήταν και είχε τον Θεό μαζί του. Και ο Ηλίας αγαπούσε  την ησυχία και είχε τον Θεό μαζί του. Και ο Δαυίδ ταπεινός ήταν και είχε τον Θεό μαζί του. "Ό,τι λοιπόν βλέπεις να θέλη η ψυχή σου κατά Θεόν, αυτό κάμε και φύλαξε την καρδιά σου».

γ΄.  Ο Αββάς Ιωσήφ λέγει στον Αββά Νισθερώο: «Τι να κάμω με τη γλώσσα μου, οπού δεν μπορώ να τη συγκρατήσω;». Και του λέγει ο γέρων: Αν λοιπόν μιλήσης, έχεις ανάπαυση»; Του απαντά: «Όχι». Και είπε ο γέρων: Αν δεν έχης ανάπαυση, γιατί μιλάς; Καλύτερα να σιωπάς. Και αν γίνεται ομιλία, πιο πολλά να ακούς παρά να λες». δ΄. Ένας αδελφός είδε τον Αββά Νισθερώο να φορά δυο πλεχτά ράσα. Και τον ρώτησε, λέγοντας: Αν ένας φτωχός έλθη και σου ζητήση ένα ιμάτιο, ποιο θα του δώσης ; ». Αποκρίνεται και του λέγει : « Το καλύτερο ». Και λέγει ο αδελφός: « Και αν άλλος σου ζητήση, τι θα του προσφέρης ; ». Και λέγει ο γέρων: « Το μισό του άλλου ». Και λέγει ο αδελφός: « Και αν άλλος σου ζητήση, τι θα του δώσης ; ». Και εκείνος είπε: « Κόβω και το υπόλοιπο και του δίνω το μισό και ό,τι απομείνη το ζώνομαι ». Και πάλι του λέγει: « Αλλά αν και αυτό σου το ζητήση κάποιος, τί θα κάμης ; ». Λέγει ο γέρων: « θα του προσφέρω και το υπόλοιπο και θα πάω να μείνω σ’ ένα τόπο, ώσπου ο Θεός να στείλη και να με σκεπάση. Γιατί δεν ζητώ από άλλον ». ε’. Είπε ο Αββάς Νισθερώος: « Οφείλει ο μοναχός, κάθε βράδι και πρωί, να λογαριάζη τί από όσα ο Θεός θέλει κάμαμε και τί από όσα δεν θέλει δεν κάμαμε. Και έτσι να εξετάζουμε την όλη μας ζωή. Γιατί έτσι έζησε ο Αββάς Αρσένιος. Φρόντιζε κάθε μέρα να είσαι μπροστά στον Θεό χωρίς αμαρτία. Έτσι να προσεύχεσαι στον Θεό, σαν παρών σε παρόντα. Γιατί, πράγματι, είναι παρών. Μη νομοθετείς τον εαυτό σου. Και μη κρίνεις κανέναν. Δεν ταιριάζει στον μοναχό το να ορκίζεται, το να επιορκή, το να ψεύδεται, το να καταράται, το να υβρίζη, το να γελά. «Όποιος δέ τιμηθή ή επαινεθή περισσότερο από ό,τι αξίζει, πολύ ζημιώνεται».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)

220. Οι δαίμονες φρίττουν ατενίζοντας το σημείο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού. Γιατί πάνω στον Σταυρό καθηλώθηκε ο Κύριος και αγίασε αυτό το ξύλο. Πόσο πιο πολύ όμως οι δαίμονες τρέμουν μπροστά στην Υπεραγία Θεοτόκο, ακόμη και μπροστά στο ένδοξο όνομά της! Η Παναγία έχει το φώς και τη δόξα του Υιού της. Όπως παραδεχόμαστε ότι ο Υιός της είναι Φώς και Αγιότης, έτσι και γι’ Αυτήν πιστεύουμε ότι είναι αιώνιο φώς και αιωνία αγιότης. Αμήν.

221. Ο Κύριος είναι η ζωή μου. Ο Κύριος είναι ο λυτρωτής μου από τον θάνατο,. Ο Κύριος είναι που με απήλλαξε από την αμαρτία και με αγίασε. Ο Κύριος είναι η καταφυγή μου στους πειρασμούς, η δύναμίς μου στον αγώνα των αρετών, το φώς μου μέσα στο σκοτάδι, η ειρήνη μου μέσα στην ταραχή. Είναι ό,τι σκέπτομαι, ότι ποθώ, ό,τι ενεργώ. Ο Κύριος είναι το παν για μένα. ‘Ω ψυχή μου! Ας τον αγαπάς και ας τον δοξάζεις πάντοτε. «Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον καί, πάντα τὰ ἐντός μου, τὸ ὄνομα τὸ ἅγιον αὐτοῦ· εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον καὶ μὴ ἐπιλανθάνου πάσας τὰς ἀνταποδόσεις αὐτοῦ· τὸν εὐιλατεύοντα πάσας τὰς ἀνομίας σου, τὸν ἰώμενον πάσας τὰς νόσους σου· τὸν λυτρούμενον ἐκ φθορᾶς τὴν ζωήν σου, τὸν στεφανοῦντά σε ἐν ἐλέει καὶ οἰκτιρμοῖς· τὸν ἐμπιπλῶντα ἐν ἀγαθοῖς τὴν ἐπιθυμίαν σου» (Ψαλμ. ρβ’ 1-5).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 102-103)

    Ο μεγάλος Μεθοδιστής ιεροκήρυκας Wallace Hamilton διηγείται την ιστορία του ινδιάνου βοσκού που είχε ένα πρόβλημα με τον γείτονά του. Φαίνεται ότι ο γείτονας είχε μία αγέλη σκύλων που τριγυρνούσαν ελεύθεροι και συνεχώς έπνιγαν τα πρόβατα του βοσκού. Ο βοσκός σκέφτηκε προσεκτικά όλες τις επιλογές τις οποίες είχε. Θα μπορούσε να κάνει μήνυση στο γείτονά του, αλλά αυτό θα κόστιζε ακριβά και θα αποξένωνε το γείτονά του. Ή θα μπορούσε να κτίσει μεγαλύτερο φράχτη, ώστε να κρατά τα σκυλιά έξω, αλλά αυτό θα απαιτούσε χρόνο και χρήματα που δεν υπήρχαν, έτσι δεν θέλησε να κάνει ούτε αυτό.
     Τότε ο βοσκός σκέφτηκε ένα ιδιοφυές σχέδιο που όχι μόνο θα έλυνε το πρόβλημα αλλά και θα θεράπευε μόνιμα την τραυματισμένη σχέση. Ένα απόγευμα ο βοσκός πήγε στο σπίτι του γείτονα και δώρισε στα παιδιά του τέσσερα αρνάκια.
    Όταν ο γείτονας είδε πόσο πολύ τα παιδιά του αγαπούσαν τα αρνάκια, μόνος του έδεσε τους σκύλους του, ώστε τα αρνάκια να είναι ασφαλή. Τα προβλήματα του βοσκού πήραν τέλος.

(αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ, "Οδηγός Εξομολογητικής", εκδ. Σταμάτα 2016, σ. 207-208)

59. Ποια είναι η περί δύο καταστάσεων του Λόγου θεωρία;

Η θεωρία αυτή διατυπώθηκε πολύ νωρίς στην αρχαία Εκκλησία κυρίως από τους Απολογητές (Ιουστίνο και Τατιανό) και άλλους. Ήθελαν να εξηγήσουν τη σχέση του Λόγου προς τον Πατέρα, που είναι η πηγή και η αιτία της θεότητας.

Κατά τη θεωρία (Τατιανός) ο ποιητής του κόσμου είναι ο Πατήρ. Πριν από τη δημιουργία των κτισμάτων ο Λόγος βρισκόταν σε ιδιωματική κατάσταση, δηλαδή ήταν απλό ιδίωμα, χωρίς προσωπική υπόσταση. Ήταν λόγος ενδιάθετος. Όμως λίγο πριν από τη δημιουργία, προπηδά από τους κόλπους του Πατρός και εισέρχεται στο στάδιο της προσωπικής του καταστάσεως. Γίνεται έργο «πρωτότοκον» της βουλής του Πατρός. Δια του προσωπικού πλέον Λόγου ο Πατήρ δημιουργεί τον κόσμο. Κατά τον Τατιανό ο Λόγος δεν προέρχεται «κατ’ αποκοπήν», δεν είναι δηλαδή κομμάτι της ουσίας του Πατρός, αλλά «κατά μερισμόν», κατά μετάδοσιν, αφήνοντας ανέπαφη την ουσία του Πατρός. Έφερε και παράδειγμα: όπως από μια δάδα ανάβονται πολλά φώτα, χωρίς αυτά να μειώνουν το αρχικό φώς, έτσι και ο Λόγος προέρχεται από τον Πατέρα, χωρίς η φύση του τελευταίου να υφίσταται μείωση από την προβολή.

Περιττό να πούμε ότι τα διδάγματα αυτά είναι πολύ επικίνδυνα, δυνάμενα να οδηγήσουν στην αρειανική κακοδοξία. Οι Απολογητές φυσικά δεν προχώρησαν στο στάδιο αυτό. Έθεσαν βέβαια σε αμφιβολία την αιωνιότητα και την προσωπική υποστατική αυτοτέλεια του Λόγου, δεν προχώρησαν όμως σε άρνηση της θεότητας του.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 80-81)