Κάποιος γέροντας αρρώστησε και δεν μπορούσε να φάη τίποτε. Μια μέρα ζήτησε από τον υποτακτικό του να πιη κάτι ζεστό. Εκείνος πήγε να του ζεστάνη λίγο αραιωμένο μέλι. Όμως κατά λάθος, αντί να χρησιμοποιήση το βάζο με το μέλι, χρησιμοποίησε ένα διπλανό βάζο που περιείχε λάδι από λιναρόσπορο, και αυτό χαλασμένο από την πολυκαιρία. Το ζέστανε λοιπόν και το έφερε. Ο άρρωστος το γεύτηκε, μα δεν είπε τίποτε. Το άφησε ήρεμα. Ο υποτακτικός τον ανάγκασε να ξαναπιή. Ο γέροντας, πιέζοντας τον εαυτό του, ξανάπιε λίγο. Και όταν ο υποτακτικός του έδωκε για τρίτη φορά να πιη, εκείνος πλέον αρνήθηκε:
-Δεν αντέχω και δεν θέλω άλλο, παιδί μου.
Ο υποτακτικός, για να τον πείση, του λέγει:
-Γέροντα, είναι καλό. Να, κοίταξε, πίνω κι εγώ μαζί σου.
Καθώς όμως γεύτηκε και κατάλαβε τί είχε κάνει, έπεσε με το πρόσωπο στη γη λέγοντας:
-Αλλοίμονο μου, γέροντα, πάει, σε σκότωσα! Κι εσύ, δίχως να μιλήσης καθόλου, έριξες την αμαρτία πάνω μου…
Και τότε του λέει ο άρρωστος:
-Μη θλίβεσαι, παιδί μου. Αν ο Θεός ήθελε να πιω μέλι, τότε σίγουρα θα είχες βάλει μέλι!

( Έαρ της ερήμου)

( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Γ΄, σελ.279-280)

61. Ποιος ήταν ο Σαβέλλιος και τί δίδασκε;

Ήταν ο κυριότερος εκπρόσωπος του τροπικού μοναρχινιασμου ή πατροπασχητισμού, τριαδολογικής αίρεσεως της αρχαίας Εκκλησίας. Σ’ αυτήν καταλέγονταν ο Πραξέας και ο Νοητός. Η αίρεση ονομάζεται τροπικός μοναρχιανισμός, γιατί δίδασκε αυστηρά τη μοναρχία (= μία αρχή) στο Θεό (τον Πατέρα), αρνούνταν δε την ύπαρξη των προσώπων ως αυτοτελών υποστάσεων, χαρακτηρίζοντάς τες όχι σαν πραγματικές υποστάσεις στη θεότητα, αλλά σαν τρόπους με τους οποίους ο ένας Θεός ενεργεί κάθε φορά στον κόσμο. Πατροπασχιτισμός δε, γιατί μη διακρίνοντας τον Πατέρα, από τον Υιό, σαν πρόσωπο ξεχωριστό, στο πάθος του Χριστού έλεγαν ότι δεν έπαθε ο Υιός αλλά ο Πατήρ.

Οι αιρέσεις αυτές ως κύριο μέλημα είχαν την πάση θυσία διαφύλαξη της μοναρχίας στη θεότητα, ότι δηλαδή ο Θεός είναι ένας και όχι πολλοί. Κατ’ αυτές την πολλότητα στο Θεό εισηγείται η παραδοχή των υποστάσεων ως πραγματικών προσώπων, που μερίζουν τη θεότητα.

Ο Πραξέας δίδασκε ότι ο Υιός δεν υπάρχει κατ’ εαυτόν, είναι ένα άλλο όνομα του Πατρός, ένα «flatus νοcis» (φύσημα φωνής), «vox et sonus oris» (φωνή και ήχος στόματος), «aer offensus» (αέρας που κρούεται). Πατήρ και Υιός είναι ένα και το αυτό πρόσωπο. Μόνο ο Πατήρ γεννήθηκε και έπαθε πάνω στη γη (= Πατροπασχητισμός). Τις ίδιες αντιλήψεις δίδασκε και ο Νοητός.

Ο Σαβέλλιος ανέπτυξε συστηματικότερα και πληρέστερα τον τροπικό μοναρχιανισμό. Ο Θεός δεν είναι Πατήρ και Υιός, αλλ΄ «Υίοπάτωρ». Τα ονόματα Υιός και Πνεύμα δεν σημαίνουν εσωτερικές διακρίσεις στη θεότητα, αλλ΄ εξωτερικές σχέσεις του Θεού προς τον κόσμο και τον άνθρωπο. Είναι διαδοχικές ιστορικές εμφανίσεις της θεότητας, που κάνουν εμφανείς τις εξωτερικές ενέργειες του ενός κατ’ ουσίαν Θεού. Τη θεότητα την απαρτίζει μόνο ο Πατήρ. Ο Υιός και το Πνεύμα είναι περιστασιακές αυτοφανερώσεις του Πατρός. Στο πεδίο της οικονομίας ο ένας Θεός πλατύνεται και συστέλλεται ανάλογα με τις ενέργειες του στον εξωτερικό κόσμο. Κατά το Ζωναρά και το Βαλσαμώνα ο Σαβέλλιος εδογμάτιζε «συναλοιφήν και σύγχυσιν, τας τρεις υποστάσεις της μιας ουσίας και θεότητας εις εν πρόσωπον συναιρών και συγχέων, και εν πρεσβεύων επί της Τριάδος Τριώνυμον πρόσωπον, λέγων τον αυτόν ποτέ μεν ως Πατέρα φανήναι, ποτέ δε ως Υιόν, ποτέ δε ως Πνεύμα άγιον μεταμορφούμενον και άλλοτε άλλως μετασχηματιζόμενον».

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 82-84)

ΤΟ ΔΗΛΗΤΉΡΙΟ ΤΗΣ ΖΉΛΕΙΑΣ

Η καλή ζήλεια

-     Γέροντα, ζηλεύω μια αδελφή, γιατί βλέπω πώς έχει ταπείνωση, απλότητα, ευλάβεια.
-    Εγώ θα κάνω κομποσχοίνι να πεθάνη. Θέλεις να πεθάνη;
-    Όχι, Γέροντα! Μπορεί να ζηλεύω το καλό του άλλου, αλλά ούτε κατά διάνοια δεν θέλω να πάθη κακό. Δεν θέλω να μην έχη ο άλλος αρετή· θα ήθελα όμως να έχω κι εγώ κάτι καλό.
-     Έ, τότε να το μοιράσουμε, για να το έχετε από μισό! Μη στενοχωριέσαι. Καλή είναι η ζήλεια που έχεις· ζηλεύεις «τά κρείττονα»11...
-    Δηλαδή, Γέροντα, υπάρχει και καλή ζήλεια;
-    Ναί, όταν κάποιος ζηλεύη το καλό του άλλου και συγχρόνως χαίρεται για την πρόοδό του, αυτή η ζήλεια είναι καλή. Αν όμως νιώθη άσχημα και στενοχωριέται, όταν βλέπη τον άλλον να προοδεύη, ή χαίρεται ύπουλα με την δυσκολία του, αυτή η ζήλεια είναι κακή. Ας υποθέσουμε ότι ζηλεύεις μια αδελφή, επειδή έχει καλή φωνή και ψάλλει ωραία. Αν ακούσης ότι βράχνιασε και δεν μπορεί να ψάλη και χαρής, αυτό σημαίνει ότι η ζήλεια σου έχει κακία, έχει δηλητήριο. Αν στενοχωρηθής, αυτό δείχνει ότι η ζήλεια σου δεν έχει κακία· απλώς θα ήθελες να ψάλλης κι εσύ καλά.
-    Γέροντα, πώς θα αποκτήσω την καλή ζήλεια;
-    Να σε πούμε Ωραιοζήλη!... Προσπάθησε να εξαγνίσης την ζήλεια που έχεις, για να γίνη καλή ζήλεια. Δηλαδή να χαίρεσαι την αδελφή που προοδεύει και να αγωνίζεσαι να την μιμηθής. Έτσι θα αλΛοιωθής πνευματικά και θα παραμένη μέσα σου η Χάρις του Θεού, που χαρίζει την ουράνια αγαλλίαση από αυτήν την ζωή.
-    Μπορεί, Γέροντα, από την καλή ζήλεια να φθάση κάποιος στην κακή;
-     Αν δεν κάνη δουλειά στον εαυτό του, και βέβαια μπορεί. Θέλει πολλή προσοχή.
-    Γέροντα, εγώ δεν μπορώ πάντοτε να καταλάβω αν αυτό που νιώθω για την πρόοδο μιας αδελφής είναι ζήλεια καλή ή κακή.
-    Ρώτησε τον εαυτό σου: «Εάν η αδελφή έκανε ένα θαύμα, τί θα ένιωθα;» ή «εάν έπεφτε σε πειρασμό και ξέπεφτε στα μάτια των ανθρώπων, θα χαιρόμουν ή θα στενοχωριόμουν;». Από την απάντηση που θα δώσης θα καταλάβης αν η ζήλεια που έχεις είναι καλή ή κακή. Αλλά για πές μου: Αν ακούσης ότι η αδελφή που ζηλεύεις το έρριξε στο ρεμπελιό και δεν κάνει καθόλου πνευματικά, αλλά βάζει το μαγνητόφωνο να λέη το «Κύριε Ιησού Χριστέ», θα στενοχωρηθής;
-    Ναί, θα στενοχωρηθώ, αλλά κι αν ακούσω ότι συνέχεια προοδεύει, νομίζω πώς δεν θα χαρώ.
-    Κοίταξε, αν εσύ με δυσκολία περπατάς, να χαίρεσαι αυτόν που τρέχει, όχι να στενοχωριέσαι. Αν θέλης να κάνης πνευματική προκοπή, να χαίρεσαι, όταν οι αδελφές προοδεύουν, και να παρακαλάς τον Θεό αυτές να προοδεύουν συνέχεια κι εσύ να φθάσης στην δική τους πρόοδο. Στο Κοινόβιο, όταν ήμουν δόκιμος, ήταν και ένας άλλος δόκιμος στην ίδια ηλικία περίπου μ’ εμένα, που είχε φθάσει σε πολύ μεγάλη πνευματική κατάσταση· έλαμπε το πρόσωπό του. Σε όλα ήταν πρότυπο, υπόδειγμα· πολύ αγωνιστής και βιαστής. Είχε και πολλή ευλάβεια· ακόμη και οι γεροντότεροι σηκώνονταν όρθιοι από σεβασμό, όταν περνούσε από μπροστά τους. Περισσότερο ωφελήθηκα από αυτόν τον δόκιμο παρά από τα βιβλία που είχα διαβάσει μέχρι τότε, γιατί ήταν ζωντανό παράδειγμα. Μια φορά πονούσε η καρδιά μου. Έτυχε τότε να περάση από το κελλί μου αυτός ο αδελφός και του είπα να κάνη ευχή. Δεν πρόλαβε να απομακρυνθή και μου πέρασε ο πόνος. Άλλη φορά είχε έρθει ένας δαιμονισμένος και ζητούσε να τον κάνουν οι Πατέρες καλά. Τότε ο Γέροντας είπε σ’ αυτόν τον δόκιμο: «Άντε, πήγαινε να κάνης καμμιά ευχή, να φύγη το δαιμόνιο από αυτόν τον ταλαίπωρο». «Με τις ευχές σας, είπε εκείνος, να διώξη ο Χριστός το δαιμόνιο». Μόλις απομακρύνθηκε, έφυγε το δαιμόνιο. Τέτοια παρρησία είχε στον Θεό! Σε τέτοια πνευματική κατάσταση είχε φθάσει! Παρακαλούσα λοιπόν τον Θεό αυτός ο αδελφός να φθάση στα μέτρα του Αγίου που είχε το όνομά του κι εγώ να φθάσω στα μέτρα τα δικά του. Έτσι να κάνης κι εσύ, και θα δής φανερά την ενέργεια του Θεού.
Όταν ο άνθρωπος φθάση να χαίρεται για την πρόοδο των άλλων, τότε ο Χριστός θα του δώση όλη την πρόοδο των άλλων και θα χαίρεται όσο χαίρονται όλοι οι άλλοι, και τότε φυσικά θα είναι πολλή και η πρόοδός του και η χαρά του.

(Αγἰου Παϊσἰου του Αγιορεἰτου Λὀγοι Ε῾. ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ, σελ. 126-128)

    «Οι φιλόσοφοι έχουν απλά ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα είναι να τον αλλάξουμε»(Καρλ Μαρξ)
«Κανένας φιλόσοφος δεν επηρέασε τα ήθη, ούτε καν στο δρόμο όπου έζησε» (Βολταίρος, Durant Θ 866)
    «Επιστήμη είναι ό,τι ξέρουμε. Φιλοσοφία είναι ό,τι δεν ξέρουμε».(Μπέρτραντ Ράσελ)
«Η Μεταφυσική είναι ένας σκοτεινός ωκεανός χωρίς ακτές και φάρους, γεμάτη με φιλοσοφικά ναυάγια»(Εμμάνουελ Καντ)
    «Φιλοσοφία: Μια διαδρομή με πολλούς δρόμους που οδηγούν από το πουθενά στο τίποτα». (Αμβρόσιος Μπηρς, 1842–1914, Αμερικανός συγγραφέας)
    «Όσο λίγη φιλοσοφία και αν έχω διαβάσει, μάλλον παραέχω διαβάσει. Το βλέπω αυτό κάθε φορά που διαβάζω ένα φιλοσοφικό βιβλίο: αντί να βελτιώνει τις σκέψεις μου, τις κάνει χειρότερες!»(Βιττγκενσταϊν,εκδ. Στιγμή, σελ.106)
    «Υπήρξα φιλόσοφος· μα πέρα από τη φιλοσοφία υπήρξα πάντα άνθρωπος» (Χιουμ,στο Ανθολογία της Φιλοσ.Ubaldo Nicola,σελ.286)
«Η Βλανδίνα, η σκλάβα της Λυών, δεν γνώριζε να διαβάζει, και όμως έκανε περισσότερα για το θρίαμβο του πολιτισμού μας, από τον φιλόσοφο αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο, που την έστειλε στο μαρτύριο» (Ρενάν, στο Με Θεό ή δίχως Θεό, Μιχαήλ Μιχαηλίδη)
    «Αι διάφοροι γνώμαι των φιλοσόφων έχουν διασκορπισθή εις τον κόσμον ως δεινά του πνεύματος, ανάλογα προς τα δεινά του σώματος που περιείχε το κουτί της Πανδώρας, με την μόνην διαφοράν ότι δεν άφησαν την ελπίδα εις τον πυθμένα… Η αλήθεια είναι τόσο άγνωστος όσον αι πηγαί του Νείλου και ημπορεί να ευρεθη μόνον εις την χώρας της ουτοπίας» (Σουίφτ, Durant Η 393)
    «Δεν υπάρχει παραλογισμός οσοδήποτε ογκώδης, ο οποίος να μην πιστεύτηκε και να μην υποστηρίχτηκε από κάποιον φιλόσοφο» (Κικέρων)
«Ο Ηράκλειτος θεώρησε ότι είναι παιδικά παιχνίδια οι δοξασίες των ανθρώπων» (Σ.Κυριαζόπουλου,Προλεγόμενα… σελ. 16)
    «Είθε να δώσει ο Θεός να δει και ο φιλόσοφος εκείνο που βρίσκεται μπροστά στα μάτια ολονών»(Βιττγκενσταϊν,ο.π. 30)
«Η φιλοσοφία είναι ένα σύνολο ακατανόητων απαντήσεων σε άλυτα προβλήματα». (Henry Adams, 1838-1918, Αμερικανός ιστορικός)
    «Δεν είναι όλα στη φιλοσοφία τόσο μελιστάλαχτα γραμμένα; Ίσως κάτι στην αρχή φαίνεται σαφές, όταν όμως το ξανακοιτάξεις, έχει εξαφανιστεί. Απομένει μόνο το χαρτί» (Αϊνστάιν,Αναφέρεται στο βιβλίο των Rosenthal-Schneider, Reality and Scientific Truth, σελ. 90).
    «Φιλοσοφία είναι η ιστορία των πλανών του ανθρώπου» (Εισαγ.στη Φιλοσ.Χ.Θεοδωρίδη σελ.96)
«Το σύνθημά μας θα έπρεπε να ‘ναι: «Το νου μας μην πλανευτούμε!»(Βιττγκενσταϊν,εκδ. Στιγμή, σελ. 21)
    «Τίποτε δεν αρμόζει περισσότερο εις την λογικήν από το να διαζευχθεί κανείς την λογικήν…. Το να αδιαφορεί κανείς δια την φιλοσοφίαν σημαίνει να είναι αληθής φιλόσοφος» (Πασκάλ, Durant Η 79)
    «Ακόμη και αν ήταν αλήθεια, δεν κρίνουμε ότι η φιλοσοφία συλλήβδην αξίζει να ασχοληθεί κανείς μία ώρα μαζί της» (Πασκάλ,εκδ. Καστανιώτη192)
    «Οι φιλόσοφοι-κυνηγοί, προσπαθώντας να κυνηγήσουν την ουσία των πραγμάτων αγνοώντας εκείνη του Θεού και να γνωρίσουν την ουσία του Θεού, η οποία μένει πάντοτε άγνωστη, κουράζονται άδικα, επειδή δεν μπαίνουν στο πεδίο της σοφής αμάθειας» (Κουζάνος,στο Ανθολογία της Φιλοσ.Ubaldo Nicola,σελ.162)
    «Το σημαντικό σε ολόκληρη τη ζωή είναι να ξέρουμε αν η ψυχή είναι θνητή ή αθάνατη. Είναι αναντίρρητο ότι η θνητότητα ή η αθανασία της ψυχής πρέπει να εισάγει μία ριζική διαφορά στην ηθική. Παραταύτα οι φιλόσοφοι προάγουν την ηθική τους ανεξάρτητα από αυτό: συζητούν για να περάσει η ώρα»(Πασκάλ, Στοχασμοί Νο346,347)
    «Δεν υπάρχει παρά ένα μονάχα φιλοσοφικό πρόβλημα, πραγματικά σοβαρό: Το πρόβλημα της αυτοκτονίας. Τη στιγμή που αποφασίζεις πως η ζωή αξίζει ή δεν αξίζει τον κόπο να τη ζήσεις, απαντάς στο βασικό πρόβλημα της φιλοσοφίας»(Αλμπέρ Καμύ)
    «Για τους φιλοσόφους υπάρχουν 280 είδη υπέρτατου καλού» (Πασκάλ, εκδ. Ενάλιος σελ.50)
«Κατανόησα πως κάθε μεγάλη φιλοσοφία μέχρι σήμερα υπήρξε η εξομολόγηση του συγγραφέα της και ένα είδος ασυνείδητης καταγραφής αναμνήσεων. Την ίδια στιγμή οι ηθικές (ή ανήθικες) προθέσεις κάθε φιλοσοφίας αποτελούν το σπόρο από όπου γεννιέται ολόκληρο το φυτό. Πράγματι, ο καλύτερος (και πιο έξυπνος τρόπος) για να εξηγήσει κάποιος πώς κατέληξε ένας φιλόσοφος στις πιο δυσνόητες, μεταφυσικές αποφάνσεις του είναι να αναρωτηθεί πρωταρχικά σε ποια ηθική επιθυμεί εκείνος ο φιλόσοφος να καταλήξει» (Νίτσε,εκδ. Ενάλιος, σελ.53-54)
    «Τα φιλοσοφικά συστήματα είναι η ιστορία της καρδιάς μας» (Φίχτε)
Ο ΘΕΟΣ- ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
«Ο ύψιστος σκοπός, προς τον οποίο τείνει κάθε Φιλοσοφία, είναι και θα παραμείνει η ιδέα του Θεού» (M. Muller)
    «Ο πυρήν της φιλοσοφίας είναι το πρόβλημα του Θεού… Μία φιλοσοφία, η οποία δεν απήντησε ακόμη εις την ερώτησιν περί Θεού, παραμένει εισαγωγή εις την φιλοσοφίαν»(Σ. Κυριαζόπουλος,Προλεγόμενα…,220). «Δεν μπορείς απλά να γνωρίζεις για το Θεό. Πρέπει να γνωρίζεις ΤΟ Θεό!(Carman Licciardello)

    «Η πέτρα που κύλησε μπροστά στον τάφο του Χριστού θα μπορούσε κατάλληλα να ονομάζεται φιλοσοφική λίθος γιατί η απομάκρυνσή της δεν έδωσε μόνο στους Φαρισαίους αλλά, εδώ και 1800 χρόνια, στους φιλοσόφους τόσα να σκεφτούν.»(Soren Kierkegaard)

    «Όποια σχέση έχει η γη με τον χάρτη της, τέτοια έχει και η χριστιανική κοσμοθεωρία με τις εγκεφαλικές φιλοσοφίες. Ενίοτε ο χάρτης πράγματι φαίνεται να έχει ζωηρότερα χρώματα και να είναι ωραιότερος από τη γη, αλλά σε κανένα χάρτη ούτε νερό πηγάζει ούτε σιτάρι φυτρώνει» (άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Στοχασμοί… σελ. 266)
    «Εγώ δαπάνησα πολύ χρόνο στην ματαιότητα και αφάνισα όλη σχεδόν τη νεότητά μου στην ματαιοπονία, στην οποία υποδύθηκα ασχολούμενος με την πρόσληψη των διδαγμάτων της σοφίας που αποδείχτηκε από το Θεό ανόητη. Όταν όμως κάποτε, σαν να σηκώθηκα από βαθύ ύπνο, κοίταξα, από τη μία, προς το θαυμαστό φως της αλήθειας του Ευαγγελίου, και είδα από την άλλη το άχρηστο της σοφίας των αρχόντων αυτού του αιώνα που καταργούνται, θρήνησα για την ελεεινή μου ζωή και ευχήθηκα να μου προσφερθεί χειραγωγία, για να εισαχθώ στα δόγματα της ευσέβειας. Και πριν από όλα φρόντισα να διορθώσω κάπως το ήθος μου, το οποίο είχε διαστραφεί από την συναναστροφή μου με τους φαύλους» (Μέγας Βασίλειος Επιστολή 223, Προς Ευστάθιον, ΕΠΕ 2, 71)
     «Η πρώτη σοφία είναι να παραβλέπει κανείς αυτού του είδους την σοφία [των φιλοσόφων], η οποία συνίσταται στο λόγο και στις περίπλοκες λέξεις και στις κίβδηλες και περιττές αντιθέσεις» (Γρηγόριος Θεολόγος,Λόγος ΙΣΤ)
    «Ακόμη και αν κάποιος από τους Πατέρες λέει τα ίδια με τους έξω [φιλοσόφους], η ομοιότητα είναι μόνο στα λόγια, στα νοήματα όμως είναι πολύ το ενδιάμεσο. Διότι αυτοί (οι Πατέρες)… έχουν νου Χριστού, ενώ εκείνοι… μιλούν από ανθρώπινη σκέψη. Όσο όμως απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απέχει η σκέψη μου από τις σκέψεις σας, λέει ο Κύριος» (άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, τόμος Α, σ. 373)
    «Υπερηφανεύεσαι για τη φιλοσοφία, που είναι εχθρός της αληθινής σοφίας, και αρνείσαι και το ίδιο το όνομα της. Γιατί φιλοσοφία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το να αγαπά κανείς απόλυτα τη σοφία. Αν λοιπόν εσύ θέλεις αληθινά να είσαι φίλος της σοφίας, να αγαπάς την αληθινή σοφία, η οποία τιμά όχι μόνον τα λόγια, αλλά και τη ζωή, και μας διδάσκει την αληθινή θρησκεία. Η σοφία όμως που εσύ διδάσκεις, και στην παρούσα ζωή είναι άξια για γέλια, γιατί ονομάζει θεότητες τις πηγές της ανηθικότητας, και στη μέλλουσα προετοιμάζει ασυγχώρητη τιμωρία, εκεί όπου ο Πλάτωνας σε απειλεί με τους Κωκυτούς και τους Πυριφλεγέθοντες». (Ισίδωρος Πηλουσιώτης Επιστολή 96.- ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟ ΜΑΞΙΜΟ. Κατά των Ελλήνων.ΕΠΕ Φιλοκαλία τομος 1,121)
    «Ό,τι λοιπόν από την εξωχριστιανική παιδεία είναι χρήσιμο στη δική μας διδασκαλία, αφού τα πάρεις σαν τη μέλισσα (γιατί, αν θέλουμε να πούμε την αλήθεια, είπαν πολλά για την αρετή), όλα τα αλλά άφησέ τα, ιδιαίτερα όταν τους βλέπεις να κάνουν μεταξύ τους πόλεμο σκληρό (πράγματι ο Αριστοτέλης επαναστάτησε εναντίον του Πλάτωνος, και οι Στωικοί διατύπωσαν γνώμες εναντίον αυτού), και παράδωσε τον εαυτό σου σε όλη σου τη ζωή στα θεία λόγια. Γιατί ωφελούμενος με τον τρόπο αυτόν και από εκείνους και από αυτά, θα είσαι ωφέλιμος και για τον εαυτό σου και για όλους» (Ισίδωρος Πηλουσιώτης Επιστολή 3 στον αναγνώστη Τιμόθεο ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,19)
    «Η Φιλοσοφία είναι άγονη… πάντοτε έχει ωδίνες και ποτέ δεν γεννά ζωντανό παιδί. Διότι ποιος είναι ο καρπός των πολύχρονων πόνων της που μας έδειξε;… Δεν είναι όλοι… ανολοκλήρωτοι που αποβάλλονται πριν φτάσουν στο φως της θεογνωσίας;» (Γρηγόριος Νύσσης, ΕΠΕ 9,193)
    «Δύο μόνον φιλοσοφίες υπάρχουν: η θεανθρώπινη και η ανθρώπινη… Όλη η κατ’ άνθρωπον φιλοσοφία κινείται εντός του φαύλου κύκλου του θανάτου και της θνητότητας, μέσα στον οποίο έχει διασπαστεί από την αμαρτία και η αίσθηση και η συνείδηση του ανθρώπου. Μέσω αυτής της φιλοσοφίας έχει εισέλθει μέσα εις τον άνθρωπο και τον κόσμο ολόκληρη «λεγεών» και για αυτό έχουν λεγεωνοποηθεί· εδώ το όνομα του ανθρώπου και το κόσμου είναι: «λεγεών» (Λουκ. 8,30). Εδώ τα πάντα αποπνεόυν τη θνητότητα· εδώ όλα είναι «ανθρώπινα, υπερβολικά ανθρώπινα» (αγ. Ιουστίνου Πόποβιτς,Άνθρωπος και Θεάνθρωπος σελ. 26)
    «Σοφία αληθινή είναι ο Θεός, η αγάπη λοιπόν προς τον Θεό, αυτή είναι αληθινή φιλοσοφία» (αγ. Ιωάννης Δαμασκηνός,Κεφάλαια Φιλοσοφικά Γ)

ΈΝΑΣ Ερημίτης κάποτε νήστεψε συνέχεια εβδομήντα εβδομάδες και παρακαλούσε τον Θεό να του φανερώσει την έννοια κάποιου γραφικού ρητού, που δεν μπορούσε να καταλάβει. Επειδή όμως δεν του την φανέρωσε ο Θεός, είπε μια μέρα στον εαυτό του:

- Γιατί να κοπιάζω και να περιμένω άσκοπα; Δεν πάω να ρωτήσω τον γείτονά μου Γέροντα; Ίσως εκείνος να γνωρίζει.

Μόλις όμως ξεκίνησε να πάει, του έστειλε ο Θεός Άγγελο και του φανέρωσε εκείνο που ζητούσε.

- Γιατί τόσον καιρό δεν ερχόσουν; τον ρώτησε ο Γέροντας.

- Για να ταπεινωθείς και να ζητήσεις την συμβουλή άλλου, αποκρίθηκε ο Άγγελος.

ΠΗΓΕ ένα βράδυ βιαστικός στην καλύβα του Αββά Ιωάννου του Κολοβού κάποιος γείτονάς του Ερημίτης να του ζητήσει κάτι.
Όρθιοι στην πόρτα οι δυο συνασκητές, άρχισαν κάποια πνευματική συζήτηση και ξημέρωσε χωρίς να το καταλάβουν.

ΈΝΑΣ νέος μοναχός ρώτησε κάποιο Γέροντα τι ήταν προτιμότερο να κάνει: να επισκέπτεται τους Πατέρες για να διδάσκεται ή να ησυχάζει στο κελλί του;

- Η επίσκεψη στους Πατέρες, αποκρίθηκε ο Γέροντας, ήταν παλαιά συνήθεια των μοναχών.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ.148)

Ακτημοσύνη
ατομική, αλλά και εκκλησιαστική
Εκείνο το «πούλησε τα υπάρχοντα σου και μοίρασε τα στους φτωχούς
και έλα να μ’ ακολουθήσεις» (Ματθ. ιθ' 21),
που είπε ο Χριστός, καιρός να λεχτεί και προς τους προεστώτες της Εκκλησίας,
για τα κτήματα της Εκκλησίας. Δυστυχώς τώρα, λειτουργοί του Θεού, αφιερωμένοι,
ασχολούνται με τρύγους και θερισμούς, με αγοροπωλησίες και με έσοδα.
Ε.Π.Ε. 12,292

όντως πλούτος
Όποιος δεν έχει απολύτως τίποτα, ούτε σπίτι, ούτε τραπέζι, ούτε περιττό ένδυμα,
αλλ’ έχει στερηθεί όλα για την αγάπη του Θεού, χρησιμοποιεί τα κοινά σαν δικά του.
Παίρνει από όλους όσα θέλει. Και έτσι, ενώ δεν έχει τίποτα, τα ‘χει όλα.
Όποιος όμως θεωρεί μερικά δικά του, και αυτών ακόμα δεν είναι κύριος.
Κανείς δεν θα του δώσει, αφού λέει ότι έχει. Αλλά κι όσα έχει θα του τα αρπάξουν οι κλέφτες,
οι ληστές, οι συκοφάντες. Τελικά θ’ αλλάξουν κύριο τα πράγματά του.
Μόνο σ’ αυτόν δεν ανήκουν.
Ε.Π.Ε. 18,432

κορυφή
Εμείς δεν σου ζητάμε να φτάσεις στην πιο ψηλή κορφή της ακτημοσύνης,
αλλά σε συμβουλεύουμε να περιορίζεις τα περιττά και να επιδιώκεις μόνο την αυτάρκεια.
Η αυτάρκεια καθορίζεται από την ύπαρξη των αγαθών εκείνων, που είναι απαραίτητα για να ζει κανείς.
Κανένας δεν θέλει να σου αφαιρέσει αυτά. Κανένας δεν σου στερεί την καθημερινή τροφή.
Μιλάω για τροφή, όχι για τρυφή. Για ρούχα, όχι για στολίδια.
Ε.Π.Ε. 19,508

αγγελικός τρόπος
Οι απόστολοι εισήγαγαν αγγελική πολιτεία. Κι όχι απλώς εισήγαγαν, αλλά και κατόρθωσαν.
Είναι φανερό, ότι παντού η χάρις του Θεού λάμπει.
Ε.Π.Ε. 19,250

έχει παρρησία
Αυτό πάνω από όλα καθιστά τον χριστιανό θαρραλέο, η ακτημοσύνη.
Ο πλούσιος είναι δούλος, αφού βρίσκεται εκτεθειμένος σε ζημιές
και δίνει στον καθένα το δικαίωμα να τον βλάψει.
Όποιος είναι ακτήμων, δεν φοβάται τίποτα, ούτε να του πάρουν την περιουσία
ούτε να τον καταδικάσουν.
Αν η φτώχεια, η ακτημοσύνη, εμπόδιζε στην παρρησία και το θάρρος,
δεν θα στελνε ο Χριστός τους μαθητές Του με την προτροπή της ακτημοσύνης,
και μάλιστα σε έργο που απαιτεί πολύ παρρησία.
Ε.Π.Ε. 25,58

ο Χριστός και οι Άγιοι
Ούτε ρούχο είχαν να ντυθούν, με τέτοιες περιπέτειες.
Ούτε πόλη, ούτε σπίτι, ούτε κατάλυμα.
Συνέβαινε το ίδιο ακριβώς με το Χριστό, αφού «ο Υιός του ανθρώπου δεν είχε που να γείρει το κεφάλι».
Κι όχι κατάλυμα δικό τους δεν είχαν, αλλ’ ούτε τόπο να σταθούν.
Και στην έρημο που κατέφευγαν, δεν ησύχαζαν.
Ε.Π.Ε. 25,238

Αλάβαστρο
Σε όλες τις εκκλησίες ακούγεται και διαλαλείται αυτή η γυναίκα,
που άλειψε τα πόδια του Ιησού με μύρο.
Και ακούνε τη διήγηση της άρχοντες, στρατηγοί, άνδρες, γυναίκες, επίσημοι και επιφανείς.
Δεν υπάρχει μέρος της οικουμένης, που δεν ξέρουν το γεγονός.
Ε.Π.Ε. 34,232

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 134-136)

Η ευχή των γονέων
Η ευχή των γονέων είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά για τα παιδιά.
Γι’ αυτό να φροντίζουν να έχουν την ευχή των γονέων.
Δεν είδες ο Ιακώβ, μέχρι που έφθασε, για να πάρη την ευλογία του πατέρα του; Και προβιά φόρεσε!
Ειδικά η ευχή της μητέρας είναι μεγάλο πράγμα!
Κάποιος έλεγε: «Κάθε λόγος της μητέρας μου είναι και μια λίρα χρυσή».
Νά, και πριν από λίγο καιρό πόση εντύπωση μου έκανε κάποιος από το Γιοχάνεσμπουργκ!
Ήρθε στο Καλύβι το φθινόπωρο. «Γέροντα, η μάνα μου αδιαθέτησε, μου λέει, και ήρθα να την δώ».
Τρείς μήνες δεν πέρασαν, τα Χριστούγεννα ξαναήρθε. «Πώς πάλι εδώ;», τον ρωτάω.
«Έμαθα, μου λέει, πώς πάλι αδιαθέτησε η μάνα μου και ήρθα να φιλήσω το χέρι της,
γιατί είναι ηλικιωμένη και μπορεί να πεθάνη. Για μένα η μεγαλύτερη περιουσία είναι η ευχή της μάνας μου».
Εξήντα χρονών άνθρωπος ξεκίνησε από το Γιοχάνεσμπουργκ και ήρθε στην Ελλάδα, για να φιλήση το χέρι της μάνας του!
Και τώρα τέτοια ευλογία έχει, που σκέφτεται να κάνη ένα γηροκομείο μεγάλο για τους κληρικούς
και να το χαρίση στην Εκκλησία. Δηλαδή τις ευλογίες δεν έχει που να τις βάλη κατά κάποιον τρόπο.
Για μένα είναι φάρμακο μια τέτοια ψυχή. Είναι σαν να είμαι στην έρημο Σαχάρα και να βρίσκω ξαφνικά λίγο νερό.
Αυτά χάνονται σιγά-σιγά.
Ένας άλλος ήρθε μια μέρα με κλάματα στο Καλύβι. «Πάτερ, με καταράστηκε η μάνα μου.
Στο σπίτι έχουμε όλο αρρώστιες, στενοχώριες, η δουλειά μου δεν πάει καλά», μου είπε.
«Κι εσύ δεν θα ήσουν εντάξει, του λέω. Δεν μπορεί η μάνα σου άδικα να σε καταράστηκε».
«Ναί, μου λέει, ήμουν κι εγώ...». «Να πας να ζητήσης συγχώρηση από την μάνα σου», του λέω. «Θα πάω, Πάτερ, μου λέει.
Δώσε μου την ευχή σου». «Την ευχή μου την έχεις, του είπα, αλλά να πάρης και την ευχή της μάνας σου».
«Δύσκολο να μου δώση την ευχή της», μου λέει. «Να πάς, κι αν δεν σου την δώση, να της πης:
"μου είπε ένας Γέροντας πώς κι εσύ θα παραδώσης ψυχή"».
Πήγε, και η μάνα του του ευχήθηκε: «Παιδί μου, να έχης την ευλογία του Αβραάμ!».
Ήρθε μετά από λίγο καιρό στο Όρος με βυσσινάδες, με λουκούμια. Ήταν γεμάτος χαρά.
Τα παιδιά του ήταν καλά, η δουλειά του πήγαινε καλά. Συνέχεια βούρκωνε και έλεγε «δόξα τω Θεώ».
Αλλαξε όλη η ζωή του και μιλούσε όλο πνευματικά. Πόσο μάλλον όταν κανείς έχη εξ αρχής σεβασμό προς τους γονείς!
Πώς να μην έχη την ευλογία του Θεού;

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 142-144)

"Φταίνε οι γονείς. Χρειάζεσαι πολλή προσευχή και αγάπη."
Ένας αδελφός μου έλεγε το εξής για μια οικογένεια που το μεγαλύτερο
από τα δύο κορίτσια της που είχε, το πείραζε το δαιμόνιο
και το έβαζε να κάνει πολλές ζημιές μέσα στο σπίτι,
σπάζοντας διάφορα αντικείμενα, και έξω από το σπίτι,
πετώντας πέτρες και άλλα πράγματα. Πήγε ο αδελφός μαζί με τον π.Ε.(πνευματικό παιδί του Παππούλη κι αυτός)
στο σπίτι τους, αλλά δεν μπόρεσε ο π.Ε. να φέρει αποτέλεσμα στο να τους βοηθήσει,
εκτός από τους αγιασμούς που τους έκανε και τις συμβουλές που τους έδωσε.
Έτσι, το λέει ο αδελφός στον Παππούλη και του ζητάει πώς να ενεργήσουνε για να βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι.
Τότε λέει ο Παππούλης στον αδελφό.-Ξέρεις, παιδί μου, τί δυνατό που είναι αυτό το δαιμόνιο
που έχει μέσα του αυτό το παιδί; μπορεί να αναποδογυρίσει ένα φορτηγό μεγάλο, φορτωμένο με πέτρες.
Και ξέρεις τί φταίει σ' αυτή την περίπτωση; -Όχι, του λέει, ο αδελφός.
-Φταίνε οι γονείς του, γιατί δείξανε πολύ αγάπη στην μικρότερή της αδελφή και αυτό ζήλευε.
Και σε μιά αδύνατη στιγμή που τη βρήκε ο σατανάς τη νίκησε και κάνει τώρα αυτά τα πράγματα.
-Και τώρα τί πρέπει να κάνουμε, Παππούλη; τον ρώτησε και πάλι ο αδελφός.
-Ε! τώρα χρειάζεται πολλή προσευχή και να της δείξουν πάρα πολλή αγάπη για να γίνει καλά.
[Τζ 150π.]

"Τα λόγια των δαιμονιζόμενων κάποια παγίδα μπορεί να κρύβουν"
"Πρόσεχε" μου λέει μιά μέρα ο Γέροντας, "να μη δίνεις σημασία ούτε να προσέχεις
στα λόγια που λένε οι διάφοροι δαιμονιζόμενοι, γιατί κάποια παγίδα
μπορεί να έχει στήσει ο πονηρός". Και μου ανέφερε το παράδειγμα ενός Ιερέως,
ο οποίος ακολουθούσε συχνά και κατέγραφε σε μαγνητόφωνο τέτοιου είδους ομιλίες.
Όταν όμως μια φορά βρέθηκε ο εν λόγω Ιερεύς, σε ένα Μοναστήρι παλαιοημερολογητών
-συνεχίζει ο Παππούλης- του δημιούργησε ο πονηρός ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα
με το εκκλησιαστικό ημερολόγιο, λέγοντάς του ότι εσείς που πάτε με το νέο ημερολόγιο
δε θα σωθείτε,και τα παρόμοια, και του κλόνισε την πίστη του για αρκετό καιρό,
και κατέληξε: "Πρόσεχε, παιδί μου, πρόσεχε τον πονηρό".
[Τζ 151π.]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, σελ.145-146)

Το παράδοξο ταξίδι

Ο κτήτωρ της Ι. Μονής Φανερωμένης Σαλαμίνος όσιος Λαυρέντιος (+1770), πριν γίνη μοναχός λεγόταν Λάμπρος, ήταν γεωργός και ζούσε στα Μέγαρα με τη σύζυγο του Βασιλική, μετέπειτα μοναχή Βασσιανή, και τα δύο παιδιά τους.

Ενώ ήταν ακόμη κοσμικός δέχθηκε όραμα από την Υπεραγία Θεοτόκο, που του παρήγγειλε να ανοικοδομήση τον ερειπωμένο ναό της στο βόρειο μέρος της Σαλαμίνος. Εκείνος όμως, σαν ταπεινός και φρόνιμος, δεν πίστεψε στο όραμα. Τότε η Παναγία εμφανίσθηκε και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη φορά απειλώντας τον πλέον να εκτελέση την εντολή της.

Ο όσιος τότε ξεκίνησε και πλησίασε την παραλία των Μεγάρων. Αντίκρυσε όμως μεγάλη θαλασσοταραχή και πουθενά δεν φαινόταν καΐκι για να τον μεταφέρει απέναντι, στη Σαλαμίνα.

Ενώ λοιπόν καθόταν στην ακρογιαλιά συλλογισμένος και απελπισμένος, άκουσε ξαφνικά θεία φωνή:

-  Ρίξε το πανωφόρι σου στη θάλασσα, ανέβα μετά πάνω του και θα φθάσης χωρίς κίνδυνο στο νησί!

Με αδίστακτη πίστι ο όσιος Λαυρέντιος άπλωσε το πανωφόρι του στη θάλασσα, ανέβηκε πάνω του και γλιστρώντας στ’ αγριεμένα κύματα έφθασε σώος και αβλαβής στη Σαλαμίνα!

(Συναξαριστής Γ΄)

("Χαρίσματα και Χαρισματούχοι", Ι. Μονή Παρακλήτου, τ. Β΄, σ. 152-153)

Ένας αμαρτωλός νέος, ο Τζίμμυ, στην πρώτη του εξομολόγηση στον π. Γερβάσιο κλαίει γονυπετής:

- Χάλασα, πάτερ μου, και τις δέκα εντολές και κάτι περισσότερο.

Και τότε ο φωτισμένος γέροντας, ο καλοκάγαθος και γεμάτος αγάπη ποιμένας, αφού έθεσε τα χέρια του στους ώμους του παραστρατημένου προβάτου του, του λέει:

- Σήκω, παιδί μου, αυτή τη στιγμή, δεν θέλω να μου πεις τι ακριβώς έκανες και λύπησες το Θεό. Αρκεί η μετάνοιά σου. Πήγαινε στο σπίτι σου, ετοιμάσου και την Κυριακή να προσέλθεις στην Εκκλησία και να λάβεις τη θεία κοινωνία. Σε μένα δε, να έρθεις μετά από μία εβδομάδα.

Κατάπληκτος ο Τζίμμι ρωτά, διότι του ήταν απίστευτο αυτό το οποίο άκουσε.

- Εγώ θα κοινωνήσω αυτή την Κυριακή, πάτερ μου;

- Ναι, εσύ, του απαντά ο πατήρ. Συγκινημένος βγαίνει από το ιερό εξομολογητήριο. Τώρα πλέον δεν είναι ο Τζίμι, αλλά το πιστό και μετανοημένο τέκνο του Θεού. Κοινωνεί την Κυριακή, όπως ακριβώς του είχε πει ο πνευματικός του πατέρας, επανέρχεται, εξομολογείται τα πάντα, λαμβάνει ένα μικρό κανόνα και γίνεται πλέον διαπρύσιος κήρυκας του Ευαγγελίου.

(Αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ, "Οδηγός Εξομολογητικής", Σταμάτα 2016, σ. 209)