Με την υπομονή σώζεται η οικογένεια

-Τί κάνει η αδελφή σου; Πώς τα πάει με τον σύζυγο της;
-Γέροντα, μαθαίνω ότι έχει δυσκολίες, αλλά κάνει υπομονή και, όταν χρειάζεται, τραβάει μπροστά.
-Έτσι είναι. Όταν δύο βόδια είναι στον ζυγό και το ένα είναι λίγο αδύνατο ή τεμπέλικο,
τότε το άλλο βάζει περισσότερη δύναμη και τραβάει, σβαρνίζει κατά κάποιον τρόπο και το άλλο.
Είδες; Κοσμικοί άνθρωποι και κάνουν δουλειά στον εαυτό τους. Εσείς εδώ είστε αρχοντοπούλες.
Σκέψου μια μητέρα να έχη τέσσερα παιδιά και το ένα να είναι καθυστερημένο, το άλλο να έχη ψυχοπάθεια,
το άλλο μεσογειακή αναιμία, το άλλο να γυρνάη τα μεσάνυχτα. Και με τον σύζυγο, ανάλογα με το τί άνθρωπος είναι,
να έχη η καημένη άλλα βάσανα. Και να υπομένη τόσα και τόσα και να μη μιλάη, να πάη να σκάση,
να μην έχη που να πη τον πόνο της, γιατί και μερικά πράγματα από την οικογένεια δεν μπορεί να τα πη κανείς πιο πέρα.
Μπορεί λ.χ. ο άνδρας να σηκώνεται να φεύγη και να μην της δίνη ούτε διατροφή.
Να μην έχη χρήματα η καημένη ούτε το νοίκι να πληρώση, να θέλουν να την βγάλουν από το σπίτι.
Να αναγκάζεται να εργάζεται οπουδήποτε, να συναντά κινδύνους, και να σου λέη: «Κάνε προσευχή να απαλλαγώ τουλάχιστον από αυτούς τους κινδύνους»!
Ή να είναι μέθυσος ο άνδρας της και να μη δουλεύη, να αναγκάζεται να δουλεύη εκείνη, να καθαρίζη σκάλες στις πολυκατοικίες,
κι εκείνος να πηγαίνη στην ταβέρνα. Να έρχεται τα μεσάνυχτα μεθυσμένος, να την δέρνη και να της ζητάη τα χρήματα που πήρε ή να πηγαίνη να τα παίρνη μόνος του από τα αφεντικά της.
Αχ, μαρτύριο είναι!
Και καλά, μερικές γυναίκες έχουν αμαρτίες και εξοφλούν έτσι, αλλά είναι και άλλες που δεν έχουν αμαρτίες.
Αυτές έχουν καθαρό μισθό από την ταλαιπωρία που περνούν.
Γνωρίζω μια μάνα που ήταν ένα αγγελούδι, πολύ καλή ψυχή, το πιο καλό, το πιο ήσυχο παιδί από την οικογένεια, και σε τί στραβόξυλο έπεσε!
Πώς ξεγελάστηκαν οι δικοί της! Παντρεύτηκε έναν μέθυσο, που από μικρός ήταν αλητάκι.
Ο πατέρας του μεθούσε και πήρε και αυτός την ίδια συνήθεια.
Να ξενοδουλεύη η καημένη, να σκοτώνεται στην δουλειά, και εκείνος να την δέρνη και να την απειλή με το μαχαίρι.
Πόσες φορές της λέει: «Θα σε σφάξω»! Και να φοβάται μην την σφάξη! Μαρτύριο περνάει! Έχει και τέσσερα παιδιά.
Οι δικοί της έφθασαν σε σημείο να της λένε να τον χωρίση,
αλλά εκείνη τους απαντάει: «Λέω να κάνω ακόμη υπομονή», και κάνει υπομονή.
Το καταλαβαίνετε; Ούτε Γεροντικό διάβασε ούτε Συναξάρια, και όμως κάνει υπομονή.
«Καλά, της είπα μια φορά, τα παιδιά δεν επεμβαίνουν;».
«Ακόμη είναι δεκαπέντε-δεκαέξι χρονών, μου είπε. Ας πάνε στρατιώτες, και μετά θα τον περιλάβουν!».
Δηλαδή, μέχρι να πάνε στρατιώτες τα παιδιά, να τρώη ξύλο!

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 47-48)

Η θυγατέρα του βασιλιά

Ένα όραμα που είδε σε νεαρή ηλικία ο άγιος της αγάπης, πατριάρχης Αλεξανδρείας Ιωάννης ο Ελεήμων (12 Νοεμβρίου 619) έπαιξε αποφασιστικό ρόλο σε όλη τη ζωή του.
«Κάποτε, διηγείται ο ίδιος όταν ήμουν μικρός δεκαπέντε χρονών παιδί στην πατρίδα μου την Κύπρο, μια νύχτα είδα στον ύπνο μου μια πανέμορφη κόρη, καλοστολισμένη και αστραφτερή! Το κεφάλι της ήταν στεφανωμένο με φύλλα ελιάς. Η κόρη προχώρησε με αιθέριο βάδισμα, στάθηκε κοντά μου και με χτύπησε ελαφρά στο πλευρό. Ξύπνησα ταραγμένος και τι να δω! Βρισκόταν πραγματικά μπροστά μου… Τότε κατάλαβα καλά πως δεν ήταν γυναίκα. Χωρίς να χάσω καιρό, έκανα το σημείο του σταυρού και τη ρώτησα:
- Ποιά είσαι εσύ και πως ήρθες εδώ τέτοια ώρα;
Εκείνη χαμογέλασε. Το γαλήνιο πρόσωπό της φωτίστηκε. Έριξε πάνω μου το ιλαρό της βλέμμα και μου απάντησε:
- Εγώ είμαι η πρώτη θυγατέρα του μεγάλου Βασιλιά!
Μόλις άκουσα τα υπερκόσμια αυτά λόγια της, αμέσως έπεσα και την προσκύνησα. Αυτή συνέχισε:
- αν με δεχτείς και με θελήσεις αχώριστο σύντροφο της ζωής σου, εγώ θα σε παρουσιάσω μπροστά στον μεγάλο βασιλιά και θα σε κάνω οικείο και φίλο του! Κανένας άλλος δεν έχει τόσο θάρρος και παρρησία, όση έχω εγώ κοντά του. Αρκεί να σκεφτείς ότι εγώ τον έπεισα να δείξει τόση αγάπη στους ανθρώπους. Εγώ έγινα αιτία να κατέβει στη Γη και να φορέσει σάρκα ανθρώπου, για να σώσει το ανθρώπινο γένος.
Όταν τελείωσε τα λόγια της αυτά, χάθηκε από τα μάτια μου. Μόλις συνήλθα από την έκπληξη του οράματος, προσπαθούσα να εξηγήσω το θαυμαστό αυτό το γεγονός. Τι άραγε να σήμαινε για εμένα? Τότε κατάλαβα πως η κόρη με το στεφάνι από φύλλα ελιάς στο κεφάλι ήταν η ελεημοσύνη. Γιατί, τι άλλο εκτός από την θεία ευσπλαχνία και συμπάθεια έκαναν τον Κύριο του ουρανού να γίνει στη Γη άνθρωπος;»
(Ο άγιος της αγάπης)

("Χαρίσματα και χαρισματούχοι", τόμος Β΄, Ι.Μ. Παρακλήτου, σελ. 49-50)

Υπάρχει μια χώρα στον κόσμο της πνευματικότητας που ονομάζεται ‘ αναβλητικότητα’ και ο βασιλιάς της είναι ο διάβολος! Αυτός μας προτρέπει να αναβάλλουμε συνεχώς κάθε τι ωφέλιμο και καλό και να μεταθέτουμε διαρκώς για αργότερα ενέργειες που είναι προς όφελος του σώματος και της ψυχής μας. Μέσα από τους λογισμούς καταφέρνει εντέχνως να μας πείθει για την ελάχιστη σημασία που θα έχει για τη ζωή μας μια ακόμη αναβολή!
Βρίσκουν όμως έδαφος αυτοί οι λογισμοί μέσα μας καθώς δε διαθέτουμε ακόμα ισχυρή θέληση, αποφασιστικότητα, γενναίο φρόνημα και αγωνιστικότητα, αρετές που μόνο η πνευματική ζωή μπορεί να μας εξασφαλίσει! Όταν λοιπόν την Κυριακή το πρωί συγκαταβαίνω στη σκέψη ‘ έλα μωρέ, πού θα πας τώρα, κάτσε να κοιμηθείς’ και δεν πάω στη Θεία Λειτουργία, στην ουσία ηττώμαι από το διάβολο που θέλει να με απομακρύνει από το Θεό! Όταν αναβάλλω συνεχώς να πάω για εξομολόγηση πάλι κάνω το χατίρι του διαβόλου που δε θέλει καθόλου να με συγχωρέσει ο Θεός!
Όταν καθυστερώ να τα ξαναβρώ με αγαπημένα μου πρόσωπα, πάλι τον καλοκαρδίζω γιατί φοβάται την ενότητα. Και όταν αμελώ την πνευματική μελέτη και προσευχή εκείνος γιορτάζει γιατί δε θέλει οι άνθρωποι να συνομιλούν με το Θεό! Αλλά και όταν αναβάλλω διαρκώς τις ιατρικές μου εξετάσεις και δε διορθώνω τη διατροφή μου πάλι τον χαροποιώ γιατί πολύ θα ικανοποιηθεί να με δει εξουθενωμένη καθώς έτσι θα με χειραγωγεί καλύτερα!
Στην ουσία με την αναβλητική συμπεριφορά μας ευαρεστούμε το διάβολο και δυσαρεστούμε το Θεό και τελικά όμως εμείς οι ίδιοι ζημιωνόμαστε από αυτή την αναβλητικότητα! Την επόμενη φορά λοιπόν που θα πάμε να αναβάλουμε κάτι, με αποφασιστικότητα να τηρήσουμε την αρχική μας απόφαση και έτσι αν συνεχίσουμε με συνέπεια και σταθερότητα είναι σίγουρο πως ο διάβολος θα πικραίνεται και ο Θεός θα χαίρεται αλλά και εμείς κοντά σε Αυτόν! Και να συνειδητοποιήσουμε για τα καλά ποιος είναι ο Βασιλιάς ο δικός μας και ποιου το θέλημα πρέπει σε κάθε περίσταση να γίνεται! (Α.Κ.Β)

Ο έπαινος και η επίπληξη. 

Σ’ αυτόν τον κόσμο είμαστε σαν εμπόρευμα βγαλμένο στο παζάρι. Άλλοι έμποροι ανεβάζουν την τιμή μας έως τον ουρανό, άλλοι δε, την ρίχνουν έως το μηδέν.
Ο έπαινος ή η επίπληξη, που μας έρχεται από τους ανθρώπους, πάντα χωρίζει την ψυχή μας στα δύο. Όταν μας επαινούν με το ένα μισό της ψυχής χαιρόμαστε για τον έπαινο, ενώ με το άλλο μισό θλιβόμαστε. Με το ένα μισό της ψυχής θλιβόμαστε όταν μας επιπλήττουν, ενώ με το άλλο μισό χαιρόμαστε. Αφού αισθανόμαστε στα μυστικά βάθη της ίδιας μας της γνώσης, ότι ούτε από μόνος του ο έπαινος ούτε από μόνη της η επίπληξη δεν τα είπε όλα για τον εαυτό μας.
Να είσαι προσεκτικός προς ακραίους επαίνους και ακραίες επιπλήξεις, και να θεωρείς ότι είσαι από τους πρώτους μικρότερος, και από τους δεύτερους μεγαλύτερος. Ώστε να μην πετάξεις χωρίς φτερά και για να μην καταστραφείς χωρίς ελπίδα.

(Στοχασμοί περί καλού και κακού, Αγ. Νικολάου Βελιμίροβιτς, σελ. 31).

Ασκήσεις και εμπειρίες.

Μέσα σε τέτοιες ταλαιπωρίες έκανε και αγώνα πνευματικό. Νήστευε και προσευχόταν. Συνήθως έτρωγε το μισό φαγητό και, όταν σήμαινε σιωπητήριο για ύπνο, ο Αρσένιος ανέβαινε στην ταράτσα του κτιρίου και άρχιζε την προσευχή. Τον ελεύθερο χρόνο του διάβαζε βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου ή προσευχόταν. Δεν συμμετείχε στις διασκεδάσεις των στρατιωτών. Οι έξοδοί του ήταν για εκκλησιασμό και για να παρακολουθή κηρύγματα.
«Μια περίοδο», έλεγε, «έκανα πέντε μήνες να λειτουργηθώ, διότι που να βρεθή παπάς και Εκκλησία πάνω στα βουνά. Όταν μετά με έστειλε ο Διοικητής στο Αγρίνιο να πάρω ανταλλακτικά για τον ασύρματο, στον δρόμο που βάδιζα, πέρασα έξω από μια Εκκλησία, όπου μέσα γίνονταν οι Χαιρετισμοί. Έκανα τον σταυρό μου, προσκύνησα και με πήραν τα δάκρυα. "Παναγία μου, πώς έχω γίνει έτσι;", είπα. Που να φανταζόμουν τότε ότι αργότερα θα οικονομούσε ο Θεός να έχω Eκκλησάκι και μέσα στο Καλύβι μου!». Και δόξαζε γι’ αυτό από τα βάθη της καρδιάς του τον Θεό.
Συγκρίνοντας αυτά που πέρασε στον Στρατό με την άσκηση που έκανε ως μοναχός, έλεγε με αυτομεμψία: «Για τον Χριστό δεν έκανα τίποτε. Αν αυτή την άσκηση (ταλαιπωρία στον Στρατό) την έκανα σαν καλόγηρος, θα είχα αγιάσει».
Ως στρατιώτης έζησε θείες εμπειρίες. Κάποτε προσευχόταν σε ερημικό μέρος και ηρπάγη σε θεωρία. Διηγήθηκε και το εξής: «Κάποτε που είχαμε πάει στο πεδίο βολής στην Τρίπολη, είδα ένα αλλοιώτικο φως να βγαίνη από μια ρεματιά και να διαχέεται σε όλο το πεδίο βολής, ενώ ήταν μέρα. Απορούσα τι νάταν αυτό το φώς που οι άλλοι δεν έβλεπαν! Αργότερα κατάλαβα. Επειδή εκεί γίνονταν εκτελέσεις καταδίκων και ίσως να είχαν εκτελεσθή άδικα και κάποιοι αθώοι, γι’ αυτό φαινόταν εκείνο το φως. Ο Θεός φύλαξε που δεν με έστειλαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Φυσικά δεν θα μπορούσα (να σκοτώσω)...».

(Βίος Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, ιερομ. Ισαάκ, σελ. 67-69).

500-     ΟΤΑΝ ΤΟ ΑΠΑΙΤΗ Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ. Ένας δικαστής έπρεπε να δικάση ένα παιδικό του φίλο. Ως ευσυνείδητος δικαστής κατεδίκασε το φίλο του σε καταβολή μεγάλου χρηματικού ποσού, προς κατάπληξι του κοινού. Αλλά η κατάπληξις μετετράπη σε θαυμασμό, όταν μετά το τέλος της δίκης ο δικαστής σηκώθηκε και κατέθεσε από το δικό του ταμείο το ποσόν.

502-     Η ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ ΣΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΙ. Ένας τεχνίτης συνήθιζε να παρακολουθή τις δημόσιες συζητήσεις των καθηγητών μιας Ακαδημίας, που γίνονταν σε λατινική γλώσσα. Τον ρώτησαν αν γνώριζε τα λατινικά.            

-Όχι, απάντησε εκείνος, αλλά γνωρίζω ποιος έχει άδικο στη συζήτησι.             -Πως; τον ρώτησε ένας φίλος του.             -Παρατηρώντας ποιος οργίζεται και εξάπτεται περισσότερο.

503-     ΟΜΟΙΟΙ ΜΕ ΜΑΣ… Ένας ιερεύς, καθώς έβγαινε από τη φυλακή που είχε πάει να κηρύξη, συνήντησε ένα φίλο του, που τον ρώτησε:            

-Τι είδους άνθρωποι κρατούνται εκεί μέσα;            

-Πολύ όμοιοι με μας, μόνο που εκείνοι ανακαλύφθηκαν ότι είναι τέτοιοι, απήντησε εκείνος.

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 225-226)

Στην Α΄ Επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς Κορινθίους διαβάζουμε ‘ Η αγάπη είναι μακρόθυμη, είναι ευεργετική και ωφέλιμη, η αγάπη δε ζηλεύει, η αγάπη δεν καυχιέται, δεν είναι περήφανη, δεν κάνει ασχήμιες, δε ζητεί το συμφέρον της, δεν ερεθίζεται, δε σκέφτεται το κακό για τους άλλους, δε χαίρεται όταν βλέπει την αδικία αλλά συγχαίρεται όταν επικρατεί η αλήθεια. Όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Η αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει.’
Ο Χριστός έγινε ο Ίδιος το μέτρο της αγάπης και μας τη δίδαξε εμπράκτως με τα Πάθη Του και την Ανάσταση του! Εμείς πόσο διατεθειμένοι είμαστε να αγαπάμε με αυτόν το τρόπο; Οτιδήποτε λιγότερο δεν είναι αγάπη, οτιδήποτε δεν εμπεριέχει όλα τα προηγούμενα ας αποκληθεί κάπως αλλιώς! Μας καλεί να Τον ακολουθήσουμε οπότε κι εμείς πρέπει να πατήσουμε στα δικά Του χνάρια! Να αγαπήσουμε με τον τρόπο που και Εκείνος αγαπά εμάς!
Εμείς πώς άραγε αγαπάμε; Όταν κάποιος μας αδικήσει ή μας κάνει μια παρατήρηση που δε μας αρέσει πώς νιώθουμε απέναντι του; Όταν κάποιος μας βλάψει πώς θα αντιδράσουμε; Αν θυμώσουμε και πούμε λόγια βαριά βγαίνουμε από την αγάπη του Χριστού. Αν δε συγχωρήσουμε αυτόν που μας αδίκησε βγαίνουμε από την αγάπη του Χριστού. Αν κακοποιούμε την οικογένεια μας πάλι βγαίνουμε από την αγάπη του Χριστού. Και αν δεν τιμάμε τους γονείς μας παρομοίως! Αλλά και αν τρομοκρατούμε τους υφισταμένους μας στη δουλειά ούτε αυτό είναι αγάπη Χριστού! Και ακόμη αυτοί που φιλονικούν για τα χωράφια και τρέχουν στα δικαστήρια σίγουρα δεν έχουν μέσα τους αγάπη Χριστού.
Ναι, είναι ψηλά ο πήχης… ο Χριστός όμως τον έβαλε εκεί γιατί έτσι θέλησε να μας δείξει ότι μας εμπιστεύεται και πως μπορούμε κι εμείς να τα καταφέρουμε να γίνουμε μιμητές Του! Ο Χριστός μας καλεί στη θέωση οπότε και η αγάπη μας πρέπει να είναι εξαγιασμένη! Και μόνο με τη Θεία Χάρη θα μπορέσουμε να αναλάβουμε και να φέρουμε εις πέρας έναν τέτοιο ιερό αγώνα! Κάθε μέρα λοιπόν να ζητάμε από το Θεό να μας γεμίζει με τη δική Του αγάπη, δηλαδή με τον Ίδιο και κάθε μέρα να διαβάζουμε τον υπέροχο ύμνο της αγάπης του Αποστόλου Παύλου για να θυμόμαστε σε ποιες κορυφές μας περιμένει ο Κύριος να Τον συναντάμε! (Α.Κ.Β)

Δέντρο Ριζωμένο ο χριστιανός. Δέντρα που τα χτυπούν οι άνεμοι, γίνονται ισχυρότερα. Ε.Π.Ε. 31,102

και ανθίζει και πέφτουν τα φύλλα. Με δέντρο μοιάζει ο άνθρωπος. Τώρα μεν δείχνει σε όλους το άνθισμά του, υστέρα δε το πως πέφτουν τα φύλλα του. Ε.Π.Ε. 31,376

δεν ξερριζώνεται, η Εκκλησία. Ξέρετε καλά, ότι δεν είναι το ίδιο πράγμα το να ξερριζώση κάνεις το φυτό που είναι βαθειά ριζωμένο πολλά χρόνια και το ίδιο εκείνο που μόλις έχει φυτευθή. Ε.Π.Ε. 34,428

Έγκαρπο, ο χριστιανός. Πρέπει κάθε μέρα ν’  απολαμβάνουμε τη θεία ακρόασι, ώστε να περικόπτουμε, με δρεπάνι το λόγο, τα υλιστικά πάθη της ψυχής και να γινώμαστε δέντρα καρποφόρα και να αποδίδουμε ώριμο καρπό. Και αυτόν να τον αποθέτουμε σε βασιλική αποθήκη. Και έτσι να προσδίδη καθένας δόξα στον κοινό Κύριο μας και γεωργό των ψυχών μας. Ε.Π.Ε. 34,554

Ψυχή προσευχόμενη εκ βάθους. Η δύναμις της προσευχής εξουδετέρωσε τη δύναμι της φωτιάς. Και όταν μιλάω για προσευχή, εννοώ όχι αυτήν, που γίνεται μόνο με το στόμα, αλλ’ αυτήν, που ανεβαίνει από τα βάθη της ψυχής. Όπως τα δέντρα, που έχουν βαθειά τις ρίζες τους, δεν ξερριζώνονται, έτσι και οι προσευχές, που αναπέμπονται από τα βάθη της καρδιάς, επειδή είναι με ασφάλεια ριζωμένες, κατευθύνονται προς τα ύψη του ουρανού και δεν εκτρέπονται από καμμιά προσβολή λογισμών. Γι’ αυτό και ο Ψαλμωδός λέει· «Από τα βάθη της καρδιάς μου σου φωνάζω, Κύριε». Ε.Π.Ε. 35,184-186

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 24-25)

490-     Ο Θεός θα κατηγορήση πολλούς χριστιανούς για τη μελαγχολία τους, λέγει ο σεβασμιώτατος  Γκύ, γιατί αυτή η μελαγχολία δίνει μια ψεύτικη ιδέα για την θρησκεία.             Ο Βολταίρος συγκεφαλαίωνε το πρόγραμμά του μ’ αυτά τα λόγια: «Αν θέλουμε να σκοτώσουμε τη θρησκεία, ας φροντίσουμε να την παρουσιάσουμε σα μια κουκουβάγια».             Κι ο Νίτσε βεβαίωνε μιλώντας για τους χριστιανούς: «Θα πρεπε να μου τραγουδούν καλύτερα τραγούδια, για να μάθω να πιστεύω στο Σωτήρα των. Θα πρεπε οι μαθηταί του να χουν ένα ύφος περισσσότερο «σωσμένο».

498-     ΣΕ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟ ΦΛΥΑΡΟΥΝΤΑ. Αντί να κάθεσαι και να μου λες τα ίδια και τα ίδια, καλύτερα να πήγαινες και νάβοσκες τα γίδια…

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 219,224)

50. Να πιστεύης ακλόνητα, ότι ο θεός σε βλέπει, καθώς πιστεύεις ότι ο πατέρας σου ή όποιος άλλος βρίσκεται μπροστά σου, σε βλέπει. Με τη διαφορά ότι ο ουράνιος Πατήρ βλέπει και ό,τι είναι μέσα σου, σε βλέπει ολόκληρο. Γιατί «οφθαλμοί Κυρίου μυριοπλασίως ηλίου φωτεινότεροι, επιβλέποντες πάσας οδούς ανθρώπων και κατανοούντες εις απόκρυφα μέρη» (Σοφ. Σειράχ, κγ’ 19). Όπως το φως του ήλιου πέφτει παντού και φωτίζει τα πάντα, έτσι και η ματιά του Θεού, απείρως περισσότερο, όλα τα βλέπει.

51. Η ζώσα αίσθησις της παρουσίας του Θεού είναι πηγή ειρήνης και χαράς για την ψυχή. Η αμφιβολία για την παρουσία του προκαλεί βαρυθυμία, θλίψι, πιεστικά αισθήματα.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 39)