O Αββάς Ιωάννης και ο ιερεύς

Σε μια σκήτη έτρωγαν μαζί μερικοί μοναχοί. Ανάμεσά τους ήταν και ο νεαρός τότε αββάς Ιωάννης ο Κολοβός.
Σε μια στιγμή σηκώθηκε ένας σεβάσμιος ιερεύς, πήρε την κανάτα με το νερό και την πρόσφερε στους αδελφούς.
Οι μοναχοί από ευλάβεια δεν πήραν νερό απ’ αυτόν. Πήρε όμως ο αββάς Ιωάννης.
Οι άλλοι απόρησαν και του είπαν:
-Πώς εσύ, ο μικρότερος από όλους, δέχθηκες να σε εξυπηρέτηση ο γέροντας;
Κι εκείνος αποκρίθηκε:
-Όταν εγώ σηκώνωμαι να προσφέρω νερό, χαίρομαι όταν παίρνουν όλοι, γιατί θα έχω μισθό.
Γι’ αυτό λοιπόν δέχθηκα νερό από τον ιερέα, για να του εξασφαλίσω μισθό αγάπης. Αλλά και για να μη λυπηθεί, εάν δεν δεχόταν κανείς την προσφορά του.
Όλοι τότε θαύμασαν και ωφελήθηκαν από την διάκρισή του.
(Γεροντικόν)

(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος πρώτος, σελ.25-26)

Η αξία των μετανοιών
Μία νέα ψηλή πήγαινε κάθε τόσο στον Γέροντα, να τον συμβουλευθεί σε πολλά από τα νεανικά της θέματα.
Όπως μας έλεγε, της άρεσε η γυμναστική άσκηση, πράγμα που την ξεκούραζε, μετά από το φόρτο των μαθημάτων.
Ο Γέροντας Πορφύριος, που είχε το χάρισμα να συμβουλεύει ακόμη και τους επιστήμονες στον κλάδο που εξειδικεύοντο,
της υπέδειξε ότι δεν μπορεί να υπάρξει καλύτερη άσκηση από τις μετάνοιες των χριστιανών,
όταν μετά που κάνουμε το σταυρό μας γονατίζουμε και αφού αγγίσουμε με το πρόσωπό τη γη,
σηκωθούμε όρθιοι και το επαναλάβουμε αυτό και πάλιν και πάλιν, ενώ εσωτερικά η ψυχή αναστενάζει προς τον Θεό,
προφέροντας τα λόγια του τελώνη," Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ".
Επίσης λέγουμε και όποια άλλη αυτομεμψία θα μας φώτιζε το Πνεύμα το Άγιο.
Έτσι, της έλεγε ο Γέροντας, θα μπορούσε να αντικαταστήσει ένα μεγάλο μέρος του χρόνου,
που σπαταλούσε στις γυμναστικές ασκήσεις, με τις μετάνοιες.
Μετά από τις μετάνοιες έρχεται μεγάλη χαρά, ανακούφιση πολλή και η ειρήνη στην ψυχή,
στο δε σώμα δεν παραμένει ούτε το τελευταίο μέλος του να μην τεθεί σε λειτουργία και άσκηση.
Ο Χριστός, για να τονίσει τη σημασία των μετανοιών, ο ίδιος, όπως διηγείται ο ευαγγελιστής,
όταν βρισκόταν μέσα στον κήπο της Γεσθημανή, αποτραβήχτηκε από κοντά τους όσο να ρίξει ένας μία πέτρα
και εκεί άρχισε να κάνει μετάνοιες, πίπτοντας επί του εδάφους κατ’ επανάληψη.
Οι μετάνοιες κάνουν και στο σώμα το αντίστοιχο φυσικό καλό, όπως και στην ψυχή.
Γι’ αυτό οι ασκητές δεν παθαίνουν εύκολα εμφράγματα, καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά,
γιατί αρτηρίες τους, τα διάφορα αγγεία δια των μετανοιών, συντηρούνται άριστα, τα λίπη διαλύονται,
η ψυχή κι αυτή ηρεμεί κι έτσι ο άνθρωπος, μετά από τις ασκήσεις αυτές, μπορούμε να πούμε,
δεν διαφέρει από ένα αυτοκίνητο, που πέρασε από το συνεργείο, κι έκανε ένα καλό σέρβις.
Οι μετάνοιες δεν είναι ανθρώπινη, αλλά θεία αποκάλυψη, κι είναι δυστυχής,
όποιος άνθρωπος δεν έχει ανακαλύψει το μυστήριο από τις περικλείει.
Οι δε πολυπράγμονες, όταν τη νύχτα πριν κοιμηθούν, κάνουν τις καθιερωμένες μετάνοιες,
κι από τις καθημερινές σκέψεις θα ξεφύγουν και θα ερμηνεύσουν, για να έρθει γρήγορα και ο ύπνος.
[ Πορ. 14π. ]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ. 255-256)

Κάποτε ένας υποτακτικός μου, διηγείται ο αββάς Ζωσιμάς, με πλησίασε και μου είπε:
- Γέροντά μου, σ’αγαπώ πολύ!
- Μέχρι τώρα, του απάντησα, δεν βρέθηκε άνθρωπος που να με αγάπά, όπως τον
αγαπώ εγώ. Να, τώρα που λες ότι με αγαπάς το πιστεύω. Αν όμως κάνω κάτι που δεν θα σου αρέσει, δεν θα μείνεις ο ίδιος. Ενώ εγώ ό,τι κι αν μου κάνεις δεν θα πάψω να σ’αγαπώ.
Δεν πέρασε πολύς καιρός και δεν ξέρω τί του συνέβει. Άρχισε να με βρίζει και να με συκοφαντεί. Τα μάθαινα όλα και έλεγα μέσα μου «Ο αδελφός είναι καυτήρας του Θεού. Τον έστειλε για να θεραπεύσει την κενόδοξη ψυχή μου. Αυτός θα με ωφελήσει! Ενώ εκείνοι που μ’ επαινούν, με ζημιώνουν. Είναι συνεπώς ευεργέτης μου».
Τον μνημόνευα λοιπόν σα γιατρό και ευεργέτη. Έλεγα μάλιστα σε όσους μου μετέφεραν τις συκοφαντίες του:
-Τα λέει αυτά γνωρίζοντας μόνο τις φανερές μου αμαρτίες. Και αυτές όχι όλες. Πού να γνώριζε και τις κρυφές, που είναι αναρίθμητες ...

Μετά από αρκετό καιρό, με συναντά στην Καισάρεια. Όπως συνήθιζε, έρχεται, με αγκαλίζει και με ασπάζεται, σα να μην συνέβαινε τίποτα. Έτσι έκανε όποτε με συναντούσε και εγώ δεν του έδειχνα καμία επιφυλακτικότητα ή πικρία, αν και τα μάθαινα όλα όσα έλεγε εναντίον μου.
Αυτή τη φορά όμως πέφτει στα πόδια μου και κράζοντας μου λέει :
- Γέροντα, συγχώρεσέ με για το όνομα του Κυρίου. Έχω πει πολλά και φοβερά εναντίον σου.
Εγώ τον σηκώνω, τον ασπάζομαι και του λέω χαριεντιζόμενος :
- Θυμάται η οσιότητά σου, πως όταν κάποτε μου είπες πόσο με αγαπάς, σου απάντησα ότι κανείς δεν με αγαπά, όσο εγώ τον αγαπώ; Και πως ό,τι και άν πάθω από εσένα, δεν θα πάψω να σε αγαπώ! Κανείς δεν μ’έπεισε να πω το παραμικρό εναντίον σου. Σε δικαιολογούσα σε όλους. Δεν παρέλειπα να σε μνημονεύω στις προσευχές μου. Αλλά ούτε και μέσα μου σε υποτιμούσα!...Και για να πειστείς γι’ αυτό, άκουσε τί μου συνέβει: Κάποτε πόνεσε πολύ το μάτι μου. Τότε σε θυμήθηκα και σταυρώνοντάς του είπα : «Κύριε Ιησού Χριστέ, με τις ευχές του αδελφού, θεράπευσέ με». Και αμέσως γιατρεύτηκα! Αμφιβάλεις λοιπόν για τη δική μου αγάπη;

(Χαρίσματα και χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος γ, σελ. 22-23)

633.Ερώτηση. Εάν όμως καταλάβω ότι αφαίρεσε κάτι απ’ αυτά, τι οφείλω να κάνω, να τον ελέγξω και να τα πάρω πίσω ή όχι;
Απόκριση: Αν διαπιστώσεις με βεβαιότητα, ότι αφαίρεσε κάτι, εξέτασε, αν δέχεται ο λογισμός του να ελεγχθεί, και τότε πες του το πράγμα με πραότητα και νουθεσία που είναι σύμφωνη με τον Θεό, παίρνοντας πίσω από αυτόν τα αφαιρεθέντα. Αν όμως δεν δέχεται τον έλεγχο, μη βλάψεις τη συνείδηση του, μήπως από ντροπή φθάσει σε κάτι χειρότερο, αλλ’ άφησε τον να έχει ό,τι πήρε. Ο Θεός γνωρίζει καλύτερα αν τα πήρε επειδή τα χρειαζόταν, και γνωρίζει πώς να κρίνει τη συμπεριφορά του.
Απόκριση: Αν μάθεις ότι και άλλοτε το έκανε αυτό και φροντίζει να παραβλάπτει το πράγμα, να μη του εμπιστευθείς ποτέ στο εξής. Αν όμως, ενώ πάντα ήταν χρηστός, τώρα τα πήρε, διότι κυριεύθηκε από τον διάβολο, ή επειδή τα χρειαζόταν, δεν είναι άτοπο να τον εμπιστευθείς πάλι, διότι οπωσδήποτε θα διορθωθεί. Μόνο να μη τον σκανδαλίσεις.
Απόκριση Ιωάννου.:Κράτα προς το παρόν τον δούλο, γυμνάζοντας αυτόν και τον εαυτό σου δι’ αυτού, και αν διορθωθεί, καλώς, αν όμως παραμείνει στα ίδια και τον κρατάς για τον Θεό, και αυτό καλώς, διότι παίρνεις τον μισθό της υπομονής. Εάν όμως δεις ότι δεν βαστάζεις, αλλ’ έρχεσαι σε βλάβη δι’ αυτού, πες του να φύγει, ενθυμούμενος κάποιον από τους αγίους που λέγει: ‘εάν δεις κάποιον να καταποντίζεται στο ποτάμι, να μη του δώσεις το χέρι σου, για να μη σε τραβήξει, αλλά δός του το ραβδί σου. Και αν μπορέσεις να τον σώσεις με το ραβδί σου, έχει καλώς, διαφορετικά άφησε το ραβδί, για να μη χαθείς και σύ μαζί μ’ αυτόν’.
(Βαρσανουφίου Έργα, ΕΠΕ, Φιλοκαλία, τομ. 18Γ, σελ.227.253)

-    Γέροντα, βλέπω ότι έχω πολλά πάθη.
-    Ναί, έχεις πολλά πάθη, αλλά και νιάτα έχεις και παλληκαριά έχεις, για να δουλέψεις και να βγάλεις από το περιβόλι σου τα αγκάθια και να βάλεις κρίνα, ζουμπούλια, τριαντάφυλλα και να αγάλλεσαι μετά μέσα στο περιβόλι σου. Τώρα που είσαι νέα, τα πάθη είναι «τρυφερά» και εύκολα ξεριζώνονται. Βλέπεις, και τα αγριόχορτα - και αγκάθια να είναι -, όταν είναι ακόμη τρυφερά, εύκολα ξεριζώνονται· ενώ, όταν μεγαλώσουν, σκληραίνουν και δύσκολα μπορείς να τα πιάσεις, για να τα ξεριζώσεις. Και η τσουκνίδα, όταν βγάζει τα πρώτα φύλλα, δεν διαφέρει στην απαλάδα από τον βασιλικό· μπορείς να την πιάσεις και να την μυρίσεις, γιατί είναι τρυφερή. Γι’ αυτό να προσπαθήσεις να ξεριζώσεις τα πάθη σου, όσο είσαι νέα, γιατί, αν τα αφήσεις, θα αιχμαλωτισθεἰ η ψυχή σου σε διάφορες επιθυμίες και θα είναι δύσκολο να ελευθερωθεἰς από αυτές.
Όσοι από νέοι δεν ξεριζώνουν τα πάθη τους, υποφέρουν πολύ στα γεράματα, διότι γερνάνε με τα πάθη, τα οποία γίνονται «παλιά κακά» δυσκολοθεράπευτα. Όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος, αρχίζει να αγαπά τα πάθη του. Έρχεται η ηλικία της αγάπης, της στοργής και γίνεται πιο επιεικής στον εαυτό του. Εξασθενεί και η θέληση, και ο αγώνας κατά των παθών γίνεται πιο δύσκολος. Ο νέος έχει ζωντάνια· εάν αξιοποιήσει αυτήν την ζωντάνια στο ξερίζωμα των παθών, προκόβει.

(Αγἰου Παϊσἰου του Αγιορεἰτου Λὀγοι Ε῾. ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ, σελ.30-31)

ΑΝ ΦΙΛΟΝΙΚΗΣΟΥΝ δύο αδελφοί, λέει ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, εκείνος που θα ζητήσει συγγνώμη πρώτος, θα κερδίσει τον στέφανο της νίκης. Θα γίνει συγκατάβαση και για τον άλλον, αν δεν περιφρονήσει τον αδελφό του, αλλά προθυμοποιηθεί να ειρηνεύσουν μεταξύ τους.

ΈΝΑΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ έστειλε μια μέρα στην πόλη τον υποτακτικό του να ανεβάσει στην σκήτη μια καμήλα, για να μεταφέρουν τα καλάθια τους στην αγορά.
Επιστρέφοντας, τον συνάντησε κάποιος άλλος Ερημίτης, γείτονάς τους, και του είπε:
- Τι κρίμα να μην πάρω είδηση πώς κατέβαινες στην πόλη! Θα σου ζητούσα να έφερνες μια καμήλα και για μένα, να πάω τα πανέρια μου στην αγορά.
Ο υποτακτικός το είπε στον Γέροντά του. Εκείνος τον πρόσταξε να δώσει παρευθύς την καμήλα στον γείτονα και να του πει πως το δικό τους φορτίο είναι τακτοποιημένο.
- Πήγαινε μαζί του στην πόλη κι όταν τελειώσει εκείνος, φέρε πίσω το ζώο να φορτώσουμε κι εμείς.
Ο υποτακτικός έκανε πρόθυμα την προσταγή του Γέροντα. Όταν τελείωσε ο γείτονας την δουλειά του, πήρε πάλι την καμήλα.
- Που πηγαίνεις, αδελφέ; τον ρώτησε εκείνος.
- Πίσω στην σκήτη να μεταφέρω τα καλάθια μας. Την ευχή σου, Αββά, είπε ο νέος κι έφυγε τρεχάτος να προλάβει.
Λυπήθηκε πολύ ο γείτονας, ακούγοντας πως είχαν αφήσει στην μέση την δουλειά τους, για να τον εξυπηρετήσουν και, όταν επέστρεψε στην έρημο, έβαλε μετάνοια στον Γέροντα λέγοντας:
- Συγχώρεσέ με, αδελφέ, αλλά η πολλή σας αγάπη κέρδισε τον καρπό του κοπου μου.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 21 )

"Παράδεισος είναι η αγάπη του Χριστού"

Και ποιος είναι ο Παράδεισος;
"Ο Χριστός",έλεγε ο Γέροντας."
Όταν αγαπάς τον Χριστό, τότε παρ'όλη την αίσθηση της αμαρτωλότητος και των αδυναμιών σου
έχεις τη βεβαιότητα ότι ξεπέρασες το θάνατο, γιατί βρίσκεσαι στην κοινωνία της αγάπης του Χριστού.
Και να μας αξιώσει ο Θεός να δούμε το Πρόσωπο του Κυρίου και απ' εδώ στη γη και απ' εκεί, όπου θα πάμε".
[Ί 246]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, ΆγιοςΠορφύριος, σελ. 50)

"Όλους τους αγαπώ και προσεύχομαι".

Ναι, για όλους προσεύχομαι, και γι' αυτούς που φεύγουν χωρίς να με δουν.
Για όλους γενικά. Για μερικούς όμως και ονομαστικά.- Δεν κουράζεσθε με τόσο κόσμο;
Πώς αντέχετε ; τους αγαπώ. Θέλω όλους να τους βοηθήσω, αλλά δεν μπορώ και στεναχωρούμαι.
Μιλάω συνέχεια όλη την ημέρα, ξηραίνεται η γλώσσα μου. Από τις 4, τις 5 το πρωί μιλάω.
Να, σήμερα με πήρε τηλέφωνο στις 5 το πρωί ένας Ηγούμενος από το Άγιον Όρος,μετά ένας Δεσπότης από την Κρήτη.
Προχθές τα μεσάνυχτα με πήρε τηλέφωνο ένας πατέρας από ένα νησί στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Καταλαβαίνεις; Ενώ εγώ είμαι εδώ, ήμουν με το πνεύμα μου κι εκεί. Μου είπε για τα κορίτσια του.
Τον συμβούλεψα για ένα του κορίτσι. Χάρηκε ο άνθρωπος. Του είπα να με ξαναπάρει.
Όταν κουραστώ, σκεπάζω το πρόσωπό μου και τους αφήνω μόνο να μου φιλούν το χέρι.
Και έρχονται, ξέρεις, από μακριά, από την Αλεξάνδρεια προχθές, από το Κιάτο, απ' όλα τα μέρη της Ελλάδος κι άλλοτε από το εξωτερικό.
Άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα. Τί να κάνω,προσπαθώ. Όμως δεν μπορώ να μιλώ πάντα.
Στεναχωριούνται, φεύγουν λέγοντας λόγια. Ο Γέροντας από τον "Παράκλητο" μου λέει να τους δέχομαι όλους.
Να λέω λίγα στον καθένα ή τουλάχιστον να παίρνουν ευχή.
Ξέρεις, τον πολύ κόσμο δεν μπορεί κανείς να τον ικανοποιήσει.
Έτσι, μπορεί μερικοί να με φωνάζουν σήμερα Άγιο, και αύριο μπορεί να με γράψουν οι δημοσιογράφοι,
ότι δεν ικανοποίησα τον κόσμο ή ότι είμαι λαοπλάνος.
[ Α 72 π ]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, σελ.50-51)

Αδελφοί, είμαι βυθισμένος σε πένθος και οδυρμό για την επικείμενη οργή• διότι όλα όσα κάνομε είναι αντίθετα προς τις εντολές του. Διότι είπε, «εάν δεν γίνει η δικαιοσύνη σας περισσότερη από την των γραμματέων και των Φαρισαίων, δεν θα εισέλθετε στη βασιλεία των ουρανών»• όμως ξεπέρασε η παρανομία μας κατά πολύ περισσότερο την των αλλοεθνών. Και είναι πολλοί αυτοί που παρακαλούν τη φιλανθρωπία του Θεού, να παύσει την οργή από τον κόσμο• κανένας δεν είναι φιλανθρωπότερος του Θεού, αλλά δεν θέλει να ελεήσει, διότι αντιστέκεται το πλήθος των αμαρτιών που γίνεται στον κόσμο. Υπάρχουν όμως τρεις άνδρες τέλειοι απέναντι στο Θεό, οι όποιοι υπερέβησαν το μέτρο της ανθρωπότητας και έλαβαν την εξουσία του να λύνουν και να δένουν, να συγχωρούν και να κρατούν αμαρτίες• αυτοί στέκονται άγρυπνοι μπροστά στη συμφορά, ώστε να μη εξολοθρεύσει αμέσως όλον τον κόσμο, και με τις προσευχές αυτών μας παιδεύει με έλεος. Πρός αυτούς λέχθηκε ότι για λίγο χρόνο θα παραμείνει η οργή. Να προσεύχεσθε λοιπόν μαζί μ’ αυτούς. Οι προσευχές αυτών των τριών συναντιούνται στην είσοδο του ανωτέρου θυσιαστηρίου του Πατρός των φώτων, και χαίρονται μαζί ο ένας με τον άλλο και ψάλλουν μαζί στα επουράνια. Όταν όμως στρέφουν το βλέμμα στη γη πενθούν και κλαίουν και οδύρονται μαζί μας για τα κακά που γίνονται και κινούν τη οργή. Αυτοί είναι ο Ιωάννης στη Ρώμη, ο Ηλίας στην Κόρινθο, και άλλος ένας στην επαρχία των Ιεροσολύμων (πρόκειται μάλλον για τον ίδιο τον όσιο Βαρσανούφιο), και πιστεύω ότι θα επιτύχουν το μεγάλο έλεος• ναι, θα το επιτύχουν. Γένοιτο. Ο Θεός μου είθε να σας δυναμώσει για να ακούσετε και να βαστάξετε αυτά• διότι είναι ακατανόητα σ’ εκείνους που δεν καταλαβαίνουν.
752.Ερώτηση: Άραγε είναι καλό να δίνω ευλογία πατέρων σε αλλοεθνή άνθρωπο ή σε φτωχό;
Απόκριση: Να μη αποφύγεις να δώσεις την ευλογία στον φτωχό, διότι είναι έλεος• ούτε στον αλλοεθνή, διότι η ευλογία δεν βλάπτεται από τον αλλοεθνή, αλλά μάλλον τον ευλογεί, και συμβαίνει με την ευλογία, που έχει δύναμη Θεού, να έλθει και εκείνος σε επίγνωση της αλήθειας. Πράγματι κάποιος Φιλήμων χοραύλης, που επρόκειτο να κάνει θυσία αντί του αγίου Απολλωνίου του μάρτυρα, επειδή ήθελε να διαφύγει την προσοχή εκείνων που έβλεπαν, φόρεσε το ένδυμα του και με τη δύναμη αυτού μεταβλήθηκε και έγινε μάρτυρας.
(Βαρσανουφίου Έργα, ΕΠΕ, Φιλοκαλία, τομ. 18Γ, σελ. 77-79.365)

Σπουδές και αποκατάσταση

-Γέροντα, πολλά παιδιά δυσκολεύονται να προχωρήσουν στις σπουδές τους, όταν δεν έχουν αποφασίσει ποιά ζωή θα ακολουθήσουν.
Τους απασχολεί συνέχεια αυτό το θέμα και δεν μπορούν να συγκεντρωθούν στο διάβασμα τους.
-Εγώ, όταν κάποιος νέος έχη τέτοια προβλήματα, του λέω: «Ξέρεις ότι σήμερα υπάρχουν κάτι μεγάλα ψυγεία;
Να βάλης λοιπόν αυτό το θέμα σε ένα τέτοιο ψυγείο, μέχρι να τελειώσης τις σπουδές σου.
Δεν σου λέω να πετάξης αυτά που σε απασχολούν, αλλά να τα φύλαξης εκεί, μέχρι να τελείωσης. Αν δεν προσέξης τώρα την μελέτη σου, τις σπουδές σου,
οι φίλοι σου θα τακτοποιηθούν, θα ηρεμήσουν, και μετά θα κάνουν κομποσχοίνι για σένα, για να τακτοποιηθής».
Χρειάζεται πολύ να προσέξουν, γιατί αυτό είναι τέχνασμα του εχθρού, για να τους δημιουργή περισπασμούς.
-Γέροντα, είπα σε κάποια κοπέλα: «Αν σκέφτεσαι να παντρευτής, να μη σπουδάσης».
-Και, μέχρι να παντρευτή, τί θα κάνη; Θα πουλάη καραμέλες; Καλύτερα να τελειώση μια επιστήμη ή να μάθη μια τέχνη, γιατί κάτι μπορεί να παρουσιασθή στην ζωή της
και να της χρειασθούν αυτά που θα μάθη. Μου είπε κάποτε μια κοπέλα: «Σκέφτομαι τον Μοναχισμό, αλλά συνέχεια αλλάζω γνώμη».
«Τί τάξη πάς;», την ρωτάω. «Δευτέρα λυκείου, μου λέει, αλλά δεν θέλω να σπουδάσω». «Δεν θέλεις να σπουδάσης; της λέω.
Τότε να πω στον πατέρα σου να σου αγοράση κατσίκια, να σου πάρη και ένα τσομπανόσκυλο να τα φυλάη, να σου δώση και μια φλογέρα να παίζης και να τα βόσκης.
Σου αρέσει αυτό; Κοίταξε να σπουδάσης ή να μάθης μια τέχνη». «Τότε, Γέροντα, μου λέει, ώσπου να αποφασίσω αν γίνω μοναχή ή αν παντρευτώ,
να μένω στο μοναστήρι ως προδόκιμη, ώστε να μάθω την τέχνη της ταπεινοφροσύνης».
«Αυτήν την τέχνη, της λέω, μπορείς να την μάθης και στο σπίτι σου, αν δέχεσαι με χαρά ό,τι σού λένε οι δικοί σου.
Θα τελειώσης πρώτα το σχολείο, θα δώσης εξετάσεις για το πανεπιστήμιο καί, όταν τελειώσης, θα δούμε τί θα κάνης».
«Πέντε χρόνια όμως, Γέροντα, δεν είναι πολλά για να αποφασίσω;». «Πολλά είναι, αλλά τί να κάνουμε, αφού ακόμη δεν έχεις κατασταλάξει κάπου;».
«Φταίω εγώ γι’ αυτό, επειδή είμαι ασταθής;», με ρωτάει. «Όχι, αλλά η ζυγαριά προς το παρόν δεν κλίνει ούτε προς το ένα μέρος ούτε προς το άλλο».
Σε τέτοιες περιπτώσεις να τονίζουμε στα παιδιά να προσέξουν να μη χάνουν άσκοπα τον χρόνο τους. Να ζήσουν όσο πιο πνευματικά γίνεται στην διάρκεια των σπουδών τους,
να πάρουν σύντομα το πτυχίο τους, που είναι απαραίτητο, και ύστερα έχει ο Θεός. Στο διάστημα αυτό να βρουν έναν καλό Πνευματικό να τους βοηθάη,
για να μην ενθουσιάζωνται εύκολα με την μια ζωή ή με την άλλη, αλλά και να μην απελπίζωνται.
Να κάνουν υπομονή να τελειώσουν τις σπουδές τους και τότε θα μπορούν να αποφασίσουν, ώριμα πλέον και με τις περισσότερες προϋποθέσεις που θα έχουν,
για την μια ή για την άλλη ζωή, και να κάνουν ό,τι νομίζουν καλύτερο εις δόξαν Θεού. Έτσι που είναι σήμερα ο κόσμος, όσο ωριμάζουν, τόσο καλύτερα είναι.
Ξέρετε τί παρατράγουδα συμβαίνουν; Ιδίως όταν κάποιος έχη ενθουσιασμό, πρέπει πολύ να προσέχη να μην παίρνη ανώριμες αποφάσεις.
-Γέροντα, υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν όρεξη να διαβάσουν τα μαθήματά τους, γιατί προτιμούν την πνευματική μελέτη και την προσευχή.
-Όχι, να μην αφήνουν το διάβασμα. Ας διαβάζουν παράλληλα με τα μαθήματά τους κάτι δυνατό από κάποιο πατερικό βιβλίο, ας προσεύχωνται λίγο,
ας κάνουν καμμιά μετάνοια, για να συντηρούνται λίγο πνευματικά. Όταν έχουν πολύ διάβασμα, μπορούν να κάνουν διαλείμματα και να λένε την ευχή ή να ψάλλουν.
Γιατί, αν θέλουν να κάνουν κάτι άλλο που είναι για αργότερα, ούτε εκείνο θα μπορούν να το κάνουν σωστά, επειδή θα σκέφτωνται το διάβασμα,
ούτε στις σπουδές τους θα προχωρούν, και τελικά δεν θα κάνουν τίποτε. Ενώ, αν διαβάζουν, θα πάρουν γρήγορα το πτυχίο τους και μετά θα κάνουν αυτό που θέλουν.
Εγώ, όταν ήμουν στο Σανατόριο , για λίγες μέρες ούτε κομποσχοίνια ούτε μετάνοιες ούτε νηστείες έκανα. έτρωγα ό,τι μου έδιναν.
«Να βοηθήσω τώρα λίγο τους γιατρούς, έλεγα, για να με βοηθήσουν κι εκείνοι να γίνω καλά, και ύστερα θα κάνω αυτό που θέλω».
Έρχονται παιδιά και μου παραπονούνται ότι οι γονείς τους τα ζορίζουν πολύ, για να διαβάσουν. Αν τα ζορίσω και εγώ, δεν θα τα βοηθήσω.
Για να καταλάβουν ότι πρέπει να μην αφήνουν το διάβασμα τους, τους λέω παραδείγματα από παιδιά που δεν διάβαζαν και ταλαιπωρήθηκαν, και από παιδιά που πρόκοψαν, επειδή διάβαζαν.
Να, θυμάμαι μια περίπτωση: Ήταν σε μια πόλη δύο γειτονόπουλα. Ο ένας ήταν πανέξυπνος. Με λίγο διάβασμα έπαιρνε συνέχεια άριστα, από το δημοτικό ώς το γυμνάσιο.
Ο άλλος με λιγώτερο μυαλό και με πολλή επιμέλεια τον ακολουθούσε. Τελικά ο πρώτος, μόλις τελείωσε την πρώτη λυκείου, έμπλεξε με παρέες, άφησε το σχολείο,
και τελικά αναγκάστηκε να εργαστή σε μια επιχείρηση ως καθαριστής. Παντρεύτηκε κιόλας, απέκτησε και δυο παιδιά, και δύσκολα τα έβγαζε πέρα.
Ο άλλος τελείωσε την νομική, πήγε και στην Ευρώπη για ανώτατες σπουδές και πήρε πτυχίο για επιχειρήσεις.
Μια μέρα στην επιχείρηση που εργαζόταν ο πρώτος περίμεναν νέο διευθυντή. Όλοι έλεγαν ότι έχει ανώτερη μόρφωση. Και τελικά ο νέος διευθυντής ήταν εκείνος ο συμμαθητής του!
Μόλις τον είδε, τον γνώρισε. Τον έπιασε τέτοια απελπισία, που έκανε δύο-τρείς απόπειρες αυτοκτονίας. Κάποιος του είπε να έρθη στο Αγιον Όρος να με βρή.
Αφού μου μίλησε για την ζωή του, μου λέει πάνω στην συζήτηση: «Ακούς εκεί, να έχω αυτόν διευθυντή!».
Του δίνω τότε ένα ξεσκόνισμα γερό. «Βρέ, του λέω, εσύ θα γινόσουν ανώτερος από αυτόν. Θα περνούσες κι εσύ καλά και τα παιδιά σου καλά και θα έκανες και καλωσύνες!
Δεν φθάνει που έγινες αιτία και ταλαιπωρείται η οικογένειά σου, τώρα θέλεις να αυτοκτονήσης, για να τους δώσης την χαριστική βολή και να μείνουν ορφανά τα παιδιά σου;
Εσένα δεν σε λυπάμαι, γιατί από το κεφάλι σου έπαθες ό,τι έπαθες, τα παιδιά σου λυπάμαι. Το καταλαβαίνεις; Κοίταξε τώρα να κάνης υπομονή και πιστεύω ότι με την βοήθεια του Θεού
και ο νέος διευθυντής θα σου φερθή καλά. Μπορεί να σε βάλη και σε καλύτερη θέση.
Και αν τυχόν δεν αναπαυθής, να βρής μια άλλη δουλειά. Να μην αφήσης τα παιδιά σου στον δρόμο». Έτσι συμμαζεύτηκε.
Γι’ αυτό λέω, αν τα παιδιά που σπουδάζουν διαβάσουν και κουραστούν λίγο στην διάρκεια των σπουδών τους, δεν θα χρωστούν μαθήματα, θα τελειώσουν γρήγορα και δεν θα έχουν αργότερα στενοχώριες.
Βλέπω πώς όσα παιδιά χρωστούν μαθήματα κατά την διάρκεια των σπουδών τους, όταν τελειώσουν και διορισθούν, πάλι χρωστούν στον έναν, στον άλλον, και έχουν όλο προβλήματα.
-Γέροντα, αν ένας νέος έχη κάποια ενδιαφέρουσα γνωριμία κατά την διάρκεια των σπουδών του, συμφέρει να δημιουργήση οικογένεια, ενώ ακόμη σπουδάζει;
-Νομίζω, όσο καλή και αν είναι η γνωριμία, θα είναι εις βάρος των σπουδών του. Ακόμη κι αν βρη την καλύτερη σύντροφο και παντρευτή,
θα είναι μια ταλαιπωρία και για την γυναίκα του και για τα παιδιά του.
Καλύτερα ας συγκεντρώση όλες τις ψυχικές και σωματικές του δυνάμεις στην επιστήμη του, για να τελειώση ξεκούραστα τις σπουδές του,
και ύστερα τακτοποιεί αυτό το θέμα. Γιατί, αν έχη τις δυνάμεις του σκορπισμένες, θα είναι συνέχεια ψυχικά και σωματικά τσακισμένος.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 28-32)

ρατσιστική, διασπαστική
Όταν είναι δύο-τρείς ενωμένοι, αλλά ξεχωρίζουν τους εαυτούς τους απ’ τους λοιπούς, αυτό είναι διάστασις, δεν είναι αγάπη.
(Ε.Π.Ε. 24, 24)

ανθρώπινη-θεϊκή
Ποιο το όφελος ότι αγαπάς τον τάδε πολύ; Πρόκειται για ανθρώπινη απλώς αγάπη.
Αν δεν είναι ανθρώπινη, αλλά τον αγαπάς για το Θεό, τότε να τους αγαπάς όλους.
Ε.Π.Ε. 23,24

δεν την περιορίζουμε σε λίγους
Αν την αγάπη, που οφείλουμε ν’ απλώνουμε σ’ όλη την Εκκλησία του Θεού, την περιορίσουμε σ’ έναν ή δύο,
τότε και τους εαυτούς μας βλάπτουμε κι εκείνους και όλους.
Ε.Π.Ε. 23, 26

της Αλήθειας ο Χριστός
Αγάπη της Αλήθειας ονομάζει ο απ. Παύλος το Χριστό.
Ο Χριστός και τα δύο είναι. Και για τα δύο ήρθε, και αγαπώντας τους ανθρώπους και για αληθινά πράγματα.
Ε.Π.Ε. 23,72

σύνδεσμος
Να αποτελούμε ένα δεσμό με την αγάπη, κανένας να μη μας χωρίζη.
Ε.Π.Ε. 23,84

έμπρακτη
Μη μου πἠς, ότι αγαπώ τον άλλον περισσότερο κι απ’ τον εαυτό μου.
Αυτά είναι λόγια. Δείξε μου με τα έργα αν τον αγαπάς περισσότερο απ’ τον εαυτό σου.
Αν τον αγαπήσης πιο πολύ απ’ τα λεφτά σου, τότε θα πιστεύσω ότι τον αγαπάς περισσότερο απ’ τον εαυτό σου.
Αφού τα λεφτά δεν τα περιφρονείς για χάρι του Θεού, πώς είναι δυνατόν να περιφρονήσης τον εαυτό σου;
Ε.Π.Ε. 23, 90

έλλειψις της, αίτιο όλων των κακών
Αιτία όλων των κακών είναι το να μην υπάρχη αγάπη.
Αυτό τα πάντα έχει διαλύσει.
Ε.Π.Ε. 23, 104

στους εχθρούς
Σε κακολόγησε κάποιος; Συ να τον αγαπήσης. Και πώς είναι αυτό δυνατόν; Είναι και παρά είναι, αν θέλης.
Αν τον αγαπήσης, γιατί σε επαινεί, δεν έχεις χάρι.
Γιατί αυτό το έκανες όχι για τον Κύριο, αλλά για την καλή σου φήμη.
Ε.Π.Ε. 23, 176

του Θεού και στους ασεβείς
Δεν βλέπεις πόσο βλασφημείται ο Θεός κάθε μέρα;
Πόσο βρίζεται από απίστους και πιστούς, και με τα λόγια και με τα έργα;
Και λοιπόν; Μήπως γι’ αυτό ο Θεός έσβησε τον ήλιο; Μήπως κοίμισε τη σελήνη;
Μήπως έρριξε καταρρακτώδη βροχή απ’ τον ουρανό; Μήπως έσεισε τη γη; Μήπως ξήρανε τη θάλασσα;
Μήπως εξαφάνισε τις πηγές των υδάτων; Μήπως αναστάτωσε τον αέρα;
Καθόλου.
Αυτόν τον Θεόν να μιμήσαι και συ. Αυτόν ν’ αντιγράφης, όσο είναι δυνατόν στις ανθρώπινες δυνάμεις.
Ε.Π.Ε. 23,222

μας Αγαπάει, δεν Τον Αγαπάμε
Ενώ απολαύσαμε τόση αγάπη, δείχνουμε άρνησι ακόμα και δεν αγαπάμε το Χριστό.
Ε.Π.Ε. 23, 236

και σ’ όσους κλωτσάνε
Καθόλου να μη τους κατηγοράμε. Μάλλον ας τους παρακαλάμε.
Ας προσευχώμαστε γι’ αυτούς. Ας τους συμβουλεύουμε.
Ας τους παίρνουμε με το καλό, είτε μας βρίζουν είτε μας κοροϊδεύουν.
Αφού έτσι είναι όλοι οι ασθενείς.
Ε.Π.Ε. 24,114

θυγατέρα της ελεημοσύνης
Η ελεημοσύνη είναι μητέρα της αγάπης, της αγάπης, που χαρακτηρίζει τους χριστιανούς,
της αγάπης που είναι ανώτερη από όλα τα θαύματα,
της αγάπης απ’ την οποία διακρίνονται οι μαθητές του Χριστού.
Η ελεημοσύνη είναι το φάρμακο για τις αμαρτίες μας είναι εξάλειψις της βρώμας της δικής μας ψυχής,
είναι η σκάλα, που στηρίζεται στον ουρανό.
Η ελεημοσύνη συνενώνει το σώμα του Χριστού.
Ε.Π.Ε.24, 128

το ανώτερο χάρισμα, για όλους
Το χάρισμα της αγάπης δεν είναι για ένα μόνο ή για δύο, αλλά για όλους.
Μπορούμε να χουμε χάρισμα, που είναι ανώτερο από εκείνο, που ανασταίνει νεκρούς ή δίνει το φως στους τυφλούς.
Ε.Π.Ε. 24, 284

πώς σε ομοπίστους και σε αιρετικούς;
Λένε μερικοί, και τώρα αγαπάμε αλλήλους. Ο ένας έχει δύο ή τρείς φίλους, ο άλλος τεσσερις.
Αυτό δεν είναι αγάπη για το Θεό, αλλά για τη φιλία. Η αγάπη για το Θεό έχει αρχή ν’ αγαπά όλους,
να συμπεριφέρεται σε όλους σαν αδελφούς.
Και τους μεν ομοπίστους, που ναι γνήσιοι αδελφοί, τους αγαπά θερμά.
Τους δε αιρετικούς τους αγαπά μεν σαν αδελφούς του κατά φύσι (άνθρωποι κι αυτοί),
αλλά τους σπλαχνίζεται σαν φαύλους και αχρείους και λειώνει απ’ το κλάμα γι’ αυτούς.
Ε.Π.Ε. 24, 286

μας αγάπησε τόσο πολύ!
Αυτός, που μας αγάπησε τόσο πολύ και μας έκρινε άξιους για τόσο πολλά, ώστε να μας κάνη δικό Του σώμα,
δεν θ’ αφήση να καταστραφούμε.
Ε.Π.Ε. 24,362

χωρίς ρατσισμό
Δεν είπε ο Χριστός, ότι ένας Ιουδαίος έδειξε αγάπη σ’ ένα Σαμαρείτη,
αλλ’ είπε, ότι ένας Σαμαρείτης έδειξε όλη εκείνη τη γενναιοδωρία.
Από δώ μαθαίνουμε να φροντίζουμε εξίσου για όλους, κι όχι να ενδιαφερώμαστε μόνο για τους οικείους της πίστεως
και ν’ αδιαφορούμε για τους ξένους.
Ε.Π.Ε. 24,464

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 49-51)