41. Τί διδάσκουν περί αρχεγόνου δικαιοσύνης οι Διαμαρτυρόμενοι;

Οι Διαμαρτυρόμενοι δέχονται όλα τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης, τα οποία εκάλλυναν την πρωτόκτιστη φύση. Με επουσιώδεις αποχρώσεις και παραλλαγές δέχονται ό,τι και οι Ορθόδοξοι και οι Ρωμαιοκαθολικοί.

Διαφορά αναφύεται ως προς τον τρόπο σύνδεσης της αρχέγονης δικαιοσύνης με τη θεία εικόνα στον άνθρωπο. Αποφεύγοντας τη διάκριση μεταξύ καθαράς και ακεραίας φύσεως στον άνθρωπο και της ιδέας ότι τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης ήταν προσθήκη εξωτερική στην εικόνα του Θεού, που κάνει η ρωμαιοκαθολική ανθρωπολογία, και φρονώντας ορθώς με τους ’Ορθοδόξους ότι η αρχέγονη δικαιοσύνη βρισκόταν σε εσωτερική σχέση με το «κατ’ εικόνα», προχωρούν όμως ένα βήμα περισσότερο, φθάνοντας στην ακραία τοποθέτηση ότι η αρχέγονη δικαιοσύνη ταυτιζόταν κατ’ ουσίαν με τη θεία εικόνα. Κατά τη φυσιοκρατική αυτή αντίληψη ο πρώτος άνθρωπος ήταν στη φύση του πλήρης και τέλειος, μη έχοντας ανάγκη της θείας χάριτος για να πετύχει το σκοπό και το τέλος της δημιουργίας του.

Τα διδάγματα αυτά δημιουργούν αρκετά προβλήματα. Αν η θεία χάρη δεν έχει μέρος στην πρωτόκτιστη φύση, χάνει την αληθινή σημασία της σαν δύναμη, η οποία δεν συμπληρώνει μόνο τη φύση αλλά και την καθοδηγεί στο υπερφυές τέλος της. 

Κατόπιν η ταύτιση αρχέγονης δικαιοσύνης και εικόνος σαν αποτέλεσμα, με την πτώση του ανθρώπου, να αφανισθούν όχι μόνο τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης, αλλά μαζί με αυτά να καταστραφεί και το «κατ’ εικόνα» με το οποίο εκείνη (η αρχέγονη δικαιοσύνη) ταυτίζεται, σε σημείο ώστε ο μεταπτωτικός άνθρωπος να γίνει πνευματικά νεκρός, ακίνητος προς το αγαθό και την αγάπη του Θεού.

Έτσι καταλήγουμε στο παράδοξο, ο μεν προπτωτικός άνθρωπος να μην έχει ανάγκη της χάριτος του Θεού, ο μεταπτωτικός να εξαρτάται απόλυτα και να σώζεται μόνο με τη χάρη του Θεού (sola gratia).

42. Γιατί το αμάρτημα του Αδάμ καλείται προπατορικό; Τι ήταν στην ουσία του το αμάρτημα αυτό;

Καλείται προπατορικό, διότι ήταν το αμάρτημα του προπάτορα. Ως προς την ουσία του ήταν ανυπακοή στο θέλημα του Θεού, παράβαση της θείας εντολής, η οποία προερχόταν από φιλαυτία του Αδάμ. Ενώ δηλαδή ο γενάρχης στον παράδεισο όφειλε με τη βοήθεια της χάριτος του Θεού και ελεύθερα να προχωρήσει στην τελείωση της φύσεώς του (τη θέωσή του), αντίθετα αυτός επεδίωξε τη θέωσή του αυτοτελώς και με τις δικές του φυσικές δυνάμεις, χωρίς τη βοήθεια της χάριτος του Θεού.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 59-60)

Διδάσκαλος

με χάρισμα

Μετά το προφητικό έθεσε το χάρισμα της διδασκαλίας. Καθ’ όσον εκείνο μεν είναι εξ’ ολοκλήρου χάρισμα, ενώ αυτό προϋποθέτει και ανθρώπινο κόπο. Διότι και αφ’ εαυτού λέει πολλά (ο διδάσκαλος), που όμως συμφωνούν με τις άγιες Γραφές.

Ε.Π.Ε. 18α,334

με λόγο και έργο

Διδασκάλους εννοεί ο Παύλος εκείνους, που και με τα έργα τους διδάσκουν και με το λόγο τους εκπαιδεύουν.

Ε.Π.Ε. 18α,336

καθένας μπορεί να γίνη

Καθένας από σας, αν θέλη, είναι δάσκαλος, αν όχι άλλου, πάντως του εαυτού του. Να διδάξης πρώτα τον εαυτό σου.

Ε.Π.Ε. 23,106

πιστός και διδακτικός

Δύο πράγματα πρέπει να έχη ο δάσκαλος του Ευαγγελίου: Να είναι και πιστός και διδακτικός.

Ε.Π.Ε. 23,524

με τα καλά έργα

Όταν ήρθε ο Χριστός ως άνθρωπος στη γη, ήθελε να διδάξη στους ανθρώπους όλη την αρετή. Εκείνος δε που εκπαιδεύει, δεν διδάσκει μόνο με το λόγο, αλλά και με το έργο. Διότι αυτός είναι ο άριστος τρόπος διδασκαλίας αυτού που διδάσκει.

Ε.Π.Ε. 26,110

με τη ζωή σου

Δεν μπορείς να κήρυξης, ούτε έχεις λόγο διδασκαλικό; Λοιπόν, ας διδάξης με τα έργα και τη ζωή σου, με τη λάμψι των πράξεών σου.

Ε.Π.Ε. 26,230-232

Διέξοδος

στα αδιέξοδα

Είναι δυνατό για το Θεό να βρίσκη δρόμους στα αδιέξοδα. Όταν βρεθής σε πλήρη αδυναμία, τότε μάλιστα να ελπίζης. Διότι τότε φανερώνει ο Θεός τη δύναμί Του, όχι εκ των προτέρων, αλλ’ όταν αποκλεισθή τελείως η ανθρώπινη βοήθεια. Τότε είναι ο καιρός για να έρθη η βοήθεια του Θεού.

Ε.Π.Ε. 6,582

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 53-54 )

λδ'. Εμήνυσαν κάποτε στον Αββά Μακάριο, στη Σκήτη, οι γέροντες του όρους, παρακαλώντας τον. Και του λέγουν : « Για να μη έλθουν όλοι οι μοναχοί σε σένα, σου ζητάμε να έλθης σ’ εμάς, ώστε να σε δούμε πριν εκδημήσης στον Κύριο ». Φτάνοντας δε εκείνος στο όρος, συνάχθηκαν όλοι οι μοναχοί γύρω του. Και τον παρακαλούσαν οι γέροντες να πη δυο λόγια στους αδελφούς. Και αυτός, ακούοντας, είπε : « Ας κλάψουμε, αδελφοί, και ας κατεβάσουν δάκρια τα μάτια μας, πριν φύγουμε για εκεί, όπου τα δάκρια μας θα κατακάψουν τα σώματά μας ». Και έκλαψαν όλοι και έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και είπαν : « Πάτερ, ευχήσου για μας ».
λε΄. Άλλοτε πάλι ο δαίμων πρόβαλε στον Αββά Μακάριο με μαχαίρι, θέλοντας να του κόψη το πόδι. Και μη κατορθώνοντάς το, εξ αιτίας της ταπεινοφροσύνης του, του λέγει : « Όσα έχετε και εμείς τα έχουμε. Μόνο στην ταπεινοφροσύνη διαφέρετε από μας και νικάτε ».
λστ'. Είπε ο Αββάς Μακάριος : « Αν θυμηθούμε τα δεινά όπου μας προξενούν οι άνθρωποι, εξουδετερώνουμε τη δύναμη της μνήμης του Θεού. Αν όμως θυμηθούμε τα δεινά όπου προέρχονται από τους δαίμονες, θα είμαστε άτρωτοι ».
λζ'. Κατά τον Αββά Παφνούτιο, τον μαθητή του Αββά Μακαρίου, έλεγε ο γέρων : « Όταν ήμουν παιδί, μαζί με τα αλλά παιδιά έβοσκα μοσχάρια. Και πήγαν να κλέψουν λίγα σύκα. Και καθώς έτρεχαν, έπεσε ένα απ’ αυτά, όπου το πήρα και το έφαγα. Και κάθε φορά όπου θυμάμαι αυτό το γεγονός, κάθομαι και κλαίω ».
λη΄. Είπε ο Αββάς Μακάριος : « Περπατώντας κάποτε στην έρημο, βρήκα παραπεταμένο στο έδαφος ένα κρανίο νεκρού. Και κουνώντας το με το βάγινο ραβδί, μου μίλησε το κρανίο. Και του λέγω : Συ ποιος είσαι ; Μου αποκρίθηκε το κρανίο : Εγώ ήμουν ιερεύς των ειδώλων και των εθνικών όπου είχαν απομείνει σ’ αυτόν τον τόπο. Και συ είσαι ο Μακάριος, όπου έχεις το Άγιο Πνεύμα μέσα σου. Όταν σπλαχνισθής όσους είναι στην κόλαση και προσευχηθής γι’ αυτούς, βρίσκουν κάποια παρηγοριά. Του λέγω : Ποια είναι η παρηγοριά και ποια η κόλαση ; Μου αποκρίνεται: Όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόση είναι η φωτιά κάτω από μας, στεκόμαστε δε από τα πόδια έως το κεφάλι μέσα στη φωτιά. Και δεν μπορούμε να κοιτάξουμε κάποιον πρόσωπο με πρόσωπο.  Αλλά η ράχη του ενός είναι κολλημένη στη ράχη του άλλου. Όταν λοιπόν προσεύχεσαι για μας, βλέπει κάπως ο ένας το πρόσωπο του άλλου. Αυτή είναι η παρηγοριά. Και έκλαψα τότε και είπα: Αλλοίμονο στη μέρα όπου γεννιέται ο άνθρωπος. Του λέγω έπειτα: Είναι άλλο χειρότερο βάσανο; Μου λέγει το κρανίο: Μεγαλύτερο βάσανο είναι από κάτω μας. Του λέγω: Και ποιοι είναι εκεί; Μου αποκρίνεται το κρανίο: Εμείς, επειδή δεν γνωρίζαμε τον Θεό, βρίσκουμε κάποιο έλεος. Όσοι όμως τον γνώρισαν και τον αρνήθηκαν και δεν έπραξαν το θέλημά του, από κάτω μας είναι. Πήρα τότε το κρανίο και το έθαψα».
λθ΄. Έλεγαν για τον Αββά Μακάριο τον Αιγύπτιο, ότι ανέβαινε κάποτε από τη Σκήτη στο όρος της Νιτρίας. Και σαν πλησίασε στον τόπο, είπε στον μαθητή του: «Προχώρα λιγάκι». Και ενώ εκείνος προχωρούσε, συναντά έναν ιερέα των ειδωλολατρών. Και Του φώναξε δυνατά ο αδελφός: «Ε, δαίμονα, που τρέχεις;». Γυρίζει τότε εκείνος, τον χτυπά και τον αφήνει μισοπεθαμένο. Και σηκώνοντας το ξύλο, έτρεχε. Σαν προχώρησε δε λίγο, τον συναντά ο Αββάς Μακάριος καθώς έτρεχε. Και Του λέγει: «Είθε να σωθής, είθε να σωθής, ταλαίπωρε». Θαυμάζοντας δε, ήλθε κατά το μέρος του και είπε: «Τι καλό είδες σ’ εμένα και μου μίλησες;». Του λέγει ο γέρων: «Το έκαμα γιατί σε είδα κουρασμένο. Και δεν γνωρίζεις ότι μάταια κοπιάζεις». Του λέγει και εκείνος: «Και εγώ, από τον χαιρετισμό σου, έννοιωσα κέντημα στην καρδιά. Και κατάλαβα ότι είσαι άνθρωπος του Θεού. Ενώ ένας άλλος κακός μοναχός, όπου με συνάντησε, με έβρισε. Και εγώ, τότε, τον χτύπησα, αφήνοντάς τον μισοπεθαμένο». Και κατάλαβε ο γέρων ότι ήταν ο μαθητής του. Και αγκαλιάζοντας τα πόδια του ο ιερεύς, έλεγε: «Δεν σε αφήνω, αν δεν με κάμης μοναχό». Και πήγαν παρά πάνω, όπου ήταν ο μονάχος και τον υποβάσταξαν και τον έφεραν στην εκκλησία του όρους. Και βλέποντας τον Ιερέα μαζί του, δοκίμασαν έκπληξη. Και τον έκαμαν μοναχό. Και πολλοί από τους ειδωλολάτρες έγιναν εξ αιτίας του χριστιανοί. Έλεγε λοιπόν ο Αββάς Μακάριος: «Ο λόγος ο κακός και τους καλούς τους κάνει κακούς. Ενώ ο λόγος ο καλός και τους κακούς τους κάνει καλούς».
μ'. Έλεγαν για τον Αββά Μακάριο, ότι, ενώ απουσίαζε, εισήλθε ένας ληστής στο κελλί του. Όταν δε έφτασε και ο ίδιος στο κελλί, είδε τον ληστή να φορτώνη στην καμήλα τα πράγματά του. Τότε, μπαίνοντας και αυτός στο κελλί, έπαιρνε από τα πράγματα και φόρτωνε μαζί με τον άλλο την καμήλα. Όταν λοιπόν τη φόρτωσαν, άρχισε ο ληστής να χτυπά την καμήλα για να σηκωθή, αλλά δεν σηκώθηκε. Βλέποντας δε ο Αββάς Μακάριος ότι δεν σηκώνεται, μπήκε στο κελλί, πήρε από εκεί ένα μικρό σκαλιστήρι και το έβαλε επάνω στην καμήλα, λέγοντας: Αδελφέ, αυτό ήθελε η καμήλα». Και χτυπώντας την ο γέρων με το πόδι, της λέγει: «Σήκω». Και ευθύς σηκώθηκε και προχώρησε λιγάκι για χάρη του και πάλι κάθισε και δεν σηκώθηκε παρά αφού της ξεφόρτωσαν όλα τα πράγματα. Και έτσι έφυγε.
μα’ . Ο Αββάς Αϊώ παρακάλεσε τον Αββά Μακάριο, λέγοντας: «Πες μου κάτι». Του λέγει ο Αββάς Μακάριος: «Φεύγε τους ανθρώπους. Μείνε στο κελλί σου και κλάψε τις αμαρτίες σου. Και μηv αγαπήσης μιλιά ανθρώπων. Και σώζεσαι».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)

204. Είμαστε όλοι ένα, μέσα στην ομοθυμία της αγάπης. Είμαστε μία αδελφότης, με ένα πνεύμα. «Εἰ δέ τις Πνεῦμα Χριστοῦ οὐκ ἔχει, οὗτος οὐκ ἔστιν αὐτοῦ» (Ρωμ. η’ 9). Ας το καταλάβουμε αυτό. Είμαστε η Εκκλησία του Χριστού, της οποίας Κεφαλή είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο πράος και ταπεινός, ο πολυέλεος. Ανήκουμε στην Εκκλησία, αρκεί να έχουμε αμοιβαία αγάπη. Είμαστε η ποίμνη και Αυτός είναι ο Ποίμην. Είμαστε τα μέλη και Αυτός είναι η Κεφαλή. Πώς είναι δυνατόν τα μέλη να μην υπακούουν στην Κεφαλή;

205. Αν μας συνδέη ζώσα και ενεργός ένωσις με τα επί γης μέλη του Χριστού, αν αγαπάμε δηλαδή, έμπρακτα και αληθινά, τους άλλους χριστιανούς, τότε οι Άγιοι του Θεού θα είναι και αυτοί πραγματικά και ενεργά ενωμένοι μαζί μας. Και ό,τι τους ζητούμε, θα το επιτυγχάνουν για μας από τον Χριστό και Σωτήρα μας, στου οποίου το θέλημα θυσίασαν ό,τι είχαν ακριβό στη γη.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 97)

Πόσο πολύ ποθούν οι ψυχές μας τον Κύριο! Πόσο θα ωφελούμαστε, αν ακούγαμε τί έχουν να μας πουν… όμως δεν τις ακούμε παρ’ ότι μας κραυγάζουν. Τη φωνή της ψυχής μας την πνίγουν οι καθημερινές μας δραστηριότητες, τα άγχη, η συνήθεια, η ρουτίνα… Κάθε μέρα ακούμε δεκάδες ή και εκατοντάδες ανθρώπους να μιλούν, να λένε την άποψη τους, να φωνάζουν, να μαλώνουν, να νουθετούν… όμως την ψυχή τους ποιος την ακούει; Ακόμα κι αυτοί που εργάζονται πνευματικά, που εκκλησιάζονται, μελετούν, ακούνε τα κηρύγματα, προσεύχονται, ακόμα κι αυτοί πολλές φορές δεν την ακούνε την ψυχή τους, επειδή κι αν εργάζονται, λειτουργούν μηχανικά.
Έτσι κι εγώ… οι μέρες περνούν και χάνονται και παρόλο που τόσο καιρό αισθανόμουν πως η ψυχή μου δεν είναι καλά, πως νοσεί, της έλεγα : «Δεν προλαβαίνω να σε ακούσω, είμαι πολύ κουρασμένος, ίσως αύριο». Κι έρχονται πολλά αύριο και την ξεχνώ… Τώρα όμως που έχω άδεια από τη δουλειά σκέφτομαι πόσο θα ήθελα ένα ταξίδι αναψυχής! Κι όπως κάθε χρόνο κοιτάζω εικόνες από διάφορα όμορφα μέρη και μελαγχολώ. Σκέφτηκα όμως να ρωτήσω και την ψυχή μου τί θα ήθελε, τώρα που έχω χρόνο και διάθεση να την ακούσω. Κι έστρεψα τα μάτια μου και τα αυτιά μου σ’ αυτήν. Είδα μια ψυχή μαραζωμένη, καταπληγωμένη… μαραζωμένη σαν ένα τριαντάφυλλο που ξέχασα να ποτίσω και καταπληγωμένη σαν ένα παιδάκι που το άφησα ανυπεράσπιστο στην εμπόλεμη ζώνη!
Ντράπηκα πολύ τότε κι άκουσα την ψυχή μου γεμάτη παράπονο να μου λέει: « Μήπως έχεις κάτι περισσότερο πολύτιμο από εμένα; Δε θυμάσαι τί είπε ο Χριστός μας; ‘Τί δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;’ ( Ματθ. ιστ΄20) Με αφήνεις τελευταία; Εμένα που είμαι αιώνια; Δεν καταλαβαίνεις ότι από εμένα πρέπει να ξεκινάς; Όπως το σώμα ποθεί το νερό και το ψωμί έτσι και πολύ περισσότερο ποθώ κι εγώ το ‘ Ύδωρ το ζωντανό’. ( Ιω. δ΄11) και τον Άρτο της Ζωής! ( Ιω. στ΄35) Πώς θέλεις να είσαι καλά, αν δε μ’ αφήνεις να χαρώ Αυτόν που τόσο λατρεύω, το Δημιουργό μου, το Σωτήρα μου, τον Έρωτα της ζωής μου; Μην απορείς που το σώμα σου υποφέρει, που δεν μπορείς να νιώσεις αληθινή χαρά, που φοβάσαι και τη σκιά σου, που το μυαλό σου είναι σε σκότος βαθύ, που δεν μπορείς να κάνεις υγιείς σχέσεις! Όλα αυτά γίνονται γιατί με παραμελείς!»
» Κι όταν είσαι στο ναό να είσαι με μένα μαζί, άσε εμένα να σε οδηγήσω στο Θεό… όταν προσεύχεσαι, όταν μελετάς… να είσαι με όλη σου την ψυχή! Άσε το θείο έρωτα να με πλημμυρίσει και να με καθαρίσει. Μη μου βάζεις αγκάθια και τριβόλια στο δρόμο μου με την αργολογία σου, τα πάθη σου και το κοσμικό σου φρόνημα. Άσε με να ζήσω και να αναπνέω κοντά στο Χριστό μας, άσε τον εγωισμό σου να πεθάνει για να αναστηθώ εγώ! Μη με ξαναξεχάσεις, σε παρακαλώ!»
Αυτά και άλλα πολλά μου είπε η ψυχή μου για να με συνεφέρει κι έτσι αποφάσισα πού θα κάνω φέτος διακοπές…. θα βουτήξω την ψυχή μου μέσα στο Χριστό! Θα αναγεννηθώ για να χαίρεται και να αγαλλιάζει η ψυχή μου με τον έρωτα της τον Ουράνιο και Αληθινό! (Κ.Δ.Κ)

39. Ποια είναι η περί αρχέγονης δικαιοσύνης διδασκαλία των Ρωμαιοκαθολικών;

'Αν και στο σημείο της αρχέγονης καταστάσεως του ανθρώπου στη ρωμαιοκαθολική θεολογία υπάρχουν πολλές ποικίλλουσες αποχρώσεις και διακυμάνσεις, εντούτοις θεμελιώδης ιδέα είναι ότι ο πρώτος άνθρωπος, όπως βγήκε από τα χέρια του Δημιουργού του και τοποθετήθηκε στον παράδεισο, αποτελούνταν από δύο συστατικά μέρη, ένα φυσικό και ένα υπερφυσικό.

Φυσικό ήταν η φύση καθ’ εαυτήν, η οποία αποτελείται από σώμα υλικό, που δεν είναι ούτε θνητό ούτε αθάνατο, και από τη νοερά ψυχή, η οποία συμπίπτει με το «κατ’ εικόνα». Στη φύση αυτή υπήρχαν αντίρροπες ορέξεις, οι σωματικές και οι ψυχικές, οι οποίες όφειλαν να υποτάσσονται και να καθοδηγούνται από τον ορθό λόγο.

Υπερφυσικό ήταν τα υπερφυσικά δώρα της χάριτος του Θεού, τα οποία συνιστούσαν το διάκοσμο της αρχέγονης δικαιοσύνης (Justitia originalis). Τα δώρα αυτά δόθηκαν στον άνθρωπο από το Θεό με σκοπό να εξισορροπούν τις ορμές της φύσεως (σαρκικές και ψυχικές) και να ενισχύουν τον άνθρωπο στην επιτυχία του σκοπού της ζωής του. Τα δώρα αυτά ήταν: η απάθεια (απαλλαγή από τα πάθη και τις ασθένειες) και η αθανασία του σώματος, η εναρμόνιση των ορμών και των ορέξεων της ψυχής υποτασσόμενων στο λόγο, η κυριαρχία επί των ζώων και της φύσεως και η υπέροχη διανοητική και ηθική τελειότητα του πρώτου ανθρώπου.

Αν τα δώρα αυτά της αρχέγονης δικαιοσύνης ήταν οργανικά συνδεδεμένα με τη φύση, ή αν προστέθηκαν κατόπιν στη φύση (αφού δηλ. πλάστηκε πρώτα αυτή), δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των θεολόγων της Δύσεως. Στο μεσαίωνα ιδίως το θέμα συζητιόταν ζωηρά. Μάλλον επικρατέστερη θεωρείται η δευτέρα άποψη, ότι ο υπερφυσικός διάκοσμος της αρχέγονης δικαιοσύνης ήταν δώρο πρόσθετο (donum superadditum), εξωτερικά και χαλαρά συνδεδεμένο με τη φύση.

40. Υπάρχει διαφορά στη διδασκαλία περί αρχέγονης δικαιοσύνης μεταξύ της ορθόδοξης και της ρωμαιοκαθολικής θεολογίας;

Ναι, υπάρχει.

1. Ενώ εμείς πιστεύουμε, ότι στην πρωτόκτιστη φύση δεν υπήρχαν αντίρροπες σαρκικές και ψυχικές ορέξεις και ορμές, οι Ρωμαιοκαθολικοί πιστεύουν το αντίθετο, δεχόμενοι —όπως είδαμε — την ύπαρξη τέτοιων ορέξεων, οι οποίες έπρεπε να υποτάσσονται στον ορθό λόγο και να εξισορροπούνται στο πλέγμα της αρχέγονης δικαιοσύνης.

2. Υπάρχει διαφορά στον τρόπο συνδέσεως της αρχέγονης δικαιοσύνης με την πνευματική φύση του ανθρώπου (το «κατ’ εικόνα»). Ενώ η ορθόδοξη ανθρωπολογία φρονεί ότι τα πνευματικά δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης βρίσκονταν σε εσωτερική σχέση και οργανικό σύνδεσμό με τη θεία εικόνα στον άνθρωπο, η ρωμαιοκαθολική τα θεωρεί μάλλον ως πρόσθετα δώρα, ως προσθήκη στη φύση εξωτερική και χαλαρή.

Οι ιδέες αυτές των Ρωμαιοκαθολικών δημιουργούν όντως προβλήματα. Η αντίθεση μεταξύ της καθαρής φύσεως (Status purae naturae), της υποκείμενης στη διαπάλη των αντίρροπων ορέξεων και ορμών, και της ακεραίας φύσεως (Status purae integrae), δηλαδή της αρχέγονης δικαιοσύνης (Justitia originalis), εξισορροπούσης τις ορμές αυτές, μειώνει την αξία της πρωτόκτιστης φύσεως, εισάγουσα διαρχία σ’ αυτή μεταξύ ύλης και πνεύματος, που μπορεί να καταλήξει σε ιδέες μανιχαϊκές.

Κατόπιν ο χωρισμός της πρώτης φύσεως σε δύο ημίσυ χαλαρώς συνδεδεμένα μεταξύ τους και η έξαρση της αρχέγονης δικαιοσύνης, υπέρ τη φύση, της πρώτης συνέχουσης και εξισορροπούσης τις ορμές της δεύτερης, κάνει ακατανόητη την πτώση οδηγώντας στο ερώτημα: Πώς ο πρώτος άνθρωπος απώθησε τα συνέχοντα αυτόν αγαθά της χάριτος του Θεού, ή πώς τα υπερφυσικά δώρα εγκατέλειψαν τον άνθρωπο;

Τέλος και το λυτρωτικό έργο του Χριστού που σαν κύριο σκοπό είχε την ανάπλαση της φθαρείσας εικόνας του Θεού, θα έπρεπε στο πλαίσιο των δυτικών αντιλήψεων να εκληφθεί ομοίως ως κάτι εξωτερικό και μηχανικό, πράγμα φυσικά που δε δέχεται η δυτική Εκκλησία.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 57-59)

«Ας μην ταράζεται η καρδιά σας. Πιστεύετε στο Θεό και σ’ εμένα πιστεύετε…» (Ιωάννης 14:1)

Η ηρεμία στο σπίτι
Ένα ζευγάρι αποφάσισε να βάλει την ηρεμία στο σπίτι του και κατέφυγε στο… φενγκ σούι. Για τους μη γνωρίζοντες, το φενγκ σούι γενικά «είναι η αρμονία του χώρου, και η επιστήμη που μελετά την ενεργειακή αλληλεπίδραση του ανθρώπου και του περιβάλλοντος». Το ζευγάρι αυτό, λοιπόν, ζήτησε τη βοήθεια ειδικών και διαμόρφωσε έτσι το χώρο του, ώστε να εκπέμπεται στο σπίτι θετική ενέργεια. Για να καταλάβουμε, μια από τις αρχές του φενγκ σούι είναι πχ «Εάν στις σχέσεις σας έχετε συχνά τσακωμούς, δείτε αν στο σπίτι σας οι εσωτερικές πόρτες των δωματίων σας είναι σε ευθεία ή αν υπάρχουν πολλά δοκάρια ή κεκλιμένο ταβάνι κλπ».

Μένει κανείς κατάπληκτος με την απόσταση που έχουν όλες αυτές οι θεωρίες από το απλό μήνυμα της Βίβλου, που συνιστά πλήρη και ειλικρινή εμπιστοσύνη του ανθρώπου στον Κύριο. Τελικά η θέση των επίπλων στο σπίτι μας θέλει να υπερκαλύψει την παρουσία του θεού στη ζωή μας! Είναι τραγικό…
(Χ.Ι.ΝΤ.)

«Για τίποτε μην ανησυχείτε, αλλά σε κάθε περίπτωση να παρουσιάζετε με την προσευχή και τη δέηση και με πνεύμα ευγνωμοσύνης τα αιτήματά σας στο Θεό» (Φιλ. 4:6).

Ίσως ακούσατε τη φράση: «Γιατί ν’ ανησυχείς αφού μπορείς να προσευχηθείς;». Κι όμως, από τον τρόπο που αντιδρούν μερικοί χριστιανοί στις δοκιμασίες της ζωής, φαίνεται πως έχουν αλλάξει το σύνθημα αυτό σε: «Γιατί να προσευχηθείς αφού μπορείς να ανησυχείς;» Ίσως φαίνεται αστείο, αλλά δυστυχώς έτσι αντιμετωπίζουν πολλοί πιστοί τις δυσκολίες και τα προβλήματα της ζωής. Αντί να αναθέτουν τα βάρη τους στον Κύριο και να περιμένουν να τους βοηθήσει, επιμένουν να προσπαθούν να τα λύσουν μόνοι τους.

Μια πιστή γυναίκα είχε μάθει το μυστικό να νικάει τη μέριμνα. Παρ’ όλο που από πολλά χρόνια είχε μείνει χήρα, είχε μεγαλώσει τα έξι δικά της παιδιά και άλλα δώδεκα που είχε υιοθετήσει. Όταν ένας δημοσιογράφος τη ρώτησε πώς μπορούσε να είναι τόσο ήρεμη και ισορροπημένη κάτω από τόσο μεγάλο φορτίο, εκείνη απάντησε: «Έχω ένα συνέταιρο». «Συνέταιρο; Ποιόν;», ξαναρώτησε εκείνος. Και η γυναίκα απάντησε: «Μια μέρα, πριν από πολλά χρόνια, είπα: «Κύριε, εγώ θα κάνω τη δουλειά κι Εσύ θα αναλάβεις όλη την ανησυχία μου».

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

202. Οφείλουμε να έχουμε ζώσα πνευματική ένωση με τον ουράνιο κόσμο των Αγίων, των Αποστόλων, των Προφητών, των Μαρτύρων, των Οσίων, των Δικαίων. Γιατί όλοι αυτοί είναι μέλη του Σώματος του Χριστού, της Αγίας του Εκκλησίας, στην οποία, παρά την αμαρτωλότητά μας, ανήκουμε και εμείς. Γι’ αυτό τους επικαλούμαστε κατά τη λατρεία, μιλούμε μαζί τους, τους ευχαριστούμε και τους υμνούμε. Είναι κατεπείγουσα ανάγκη για όλους τους χριστιανούς να είναι ενωμένοι πνευματικά με αυτούς, αν αληθινά ποθούν να προοδεύσουν στον δρόμο του Ευαγγελίου. Γιατί οι Άγιοι είναι οι φίλοι μας, οι οδηγοί μας προς τη σωτηρία, προσευχόμενοι και μεσιτεύοντας για μας.

203. Καταπάτησε τη σάρκα, δηλαδή τα πάθη της. Σύντριψε τις ροπές της και μην τη λυπάσαι. Ο Κύριος θα σε βοηθήση με τη χάρι του να το κατορθώσης. Όταν θεωρούμε κάθε τι το σαρκικό και το αμαρτωλό σαν ένα τίποτε, τότε ο Θεός γίνεται το παν για μας. Τότε βασιλεύει ο Κύριος στην καρδιά μας, πάνω στα ερείπια των αμαρτωλών κλίσεων.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 96-97)

90. «Μακαρία η πιστεύσασα» (Λουκ. α΄ 45)

Η Ελισάβετ μακαρίζει την Παρθένο για την πίστι που έδειξε στον λόγο και την κλήσι του Θεού. Έτσι βλέπομε ότι η Ελισάβετ έκανε για το πρόσωπο της Θεοτόκου τα εξής: α) της απέδωσε τα πρωτεία τιμής και σεβασμού, β) την ονόμασε Μητέρα του Θεού και γ) την εμακάρισε για την πίστη της. Όλα αυτά συνθέτουν περιληπτικά τη στάση των πιστών έναντι της Θεοτόκου.
Και μόνο όσα άκουσε και έζησε η Παρθένος Μαρία στην πρώτη αυτή έξοδό της ήταν αρκετά να τη βοηθήσουν να εμβαθύνη πιο πολύ και να κατανοήση πιο βαθειά την κλήσι και την αποστολή της. Έτρεξε κοντά στην Ελισάβετ για να βρη ανακούφιση και ενθάρρυνση. Δεν πρόλαβε όμως να τη συναντήση και παίρνει απάντηση σ’ όλα τα θέματά της, πάρα πάνω απ’ ότι μπορούσε να σκεφθή ή να υπολογίση.
Όταν σε κορυφαίες στιγμές της ζωής μας καταφεύγωμε με εμπιστοσύνη σε ανθρώπους του Θεού θα βρούμε όχι μόνο απάντηση στα ερωτήματα μας, αλλά πλήρωση και ικανοποίηση της ψυχής μας. Πάμε κενοί και επιστρέφομε γεμάτοι. Ζητάμε ένα και παίρνομε «υπέρ εκ περισσού ων αιτούμεθα ή νοούμεν» (Εφεσ. γ' 20) . Δεν είναι οι άνθρωποι που δίνουν. Πίσω τους στέκει ο Θεός. Εκείνος έχει και δίνει. Δίνει μέσω των δικών του ανθρώπων. Αυτό ακριβώς βεβαιώνει το πνεύμα του Θεού, όταν λέη: «Αδελφός υπό αδελφού βοηθούμενος, ως πόλις οχυρά» (Παροιμ. ιη' 19).

Η ΩΔΗ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ
Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον
και ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω σωτήρι μου,
ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού. Ιδού γαρ
από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί,
ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο δυνατός και άγιον το όνομα αυτού,
και το έλεος αυτού εις γενεάς γενεών τοις φοβουμένοις αυτόν.
Εποίησε κράτος εν βραχίονι αυτού, διεσκόρπισεν υπερηφάνους
διανοία καρδίας αυτών·
καθείλε δυνάστας από θρόνων και ύψωσε ταπεινούς, πεινώντας ενέπλησεν αγαθών και πλουτούντας εξαπέστειλε κενούς.
Αντελάβετο Ισραήλ παιδός αυτού μνησθήναι ελέους, καθώς ελάλησε προς τους πατέρας ημών, τω Αβραάμ και τω σπέρματι αυτού εις τον αιώνα.
(Κατά Λουκάν α' 46 - 55)

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 117-118 )

ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ
Ο κ. Τσολάκης Βασίλειος, Αστυνομικός από την Αριδαία, διηγείται: Κάποιος γνωστός μου είχε πάει στο εξωτερικό. Δυστυχώς εκεί έμπλεξε με Προτεστάντες με αποτέλεσμα να αρνηθεί την Ορθοδοξία και να γίνει Προτεστάντης.
Μια μέρα με επισκέφτηκε στο γραφείο μου και βλέποντας τη φωτογραφία του π. Παϊσίου μου είπε έντρομος: Αυτόν τον ξέρω. Πριν 10 χρόνια πήγα στο Κελλί του με άλλους δύο. Μόλις φθάσαμε, μόνο εμένα δεν μου επέτρεψε να μπω. Διότι μου είπε ότι είμαι αιρετικός, γιατί δεν πιστεύω στην Παναγία και στους Αγίους
(ιερομονάχου Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου, σελ. 611)