«Να προσέχετε και να φυλάγεστε από κάθε είδους πλεονεξία, γιατί η ζωή του ανθρώπου δεν εξαρτάται από τα υπάρχοντά του, όσα παραπανίσια πλούτη κι αν αποκτήσει» (Λουκάς 12:15)

«Απέκτησα πλούτη και έζησα μια ζωή που θα τη ζήλευαν πολλοί. Τώρα έφτασα στο τέλος της ζωής μου και σε λίγο θα φύγω από τον κόσμο αυτό. Τώρα καταλαβαίνω πως όλα ήταν μια ματαιότητα, μια απάτη. Τίποτε απ’ όσα είχα τη δυνατότητα να απολαύσω δεν ικανοποίησε την ψυχή μου. Οι τύψεις μου είναι φοβερές».

Αυτή ήταν η ομολογία ενός ανθρώπου που είχε απολαύσει όσα επιθυμούσε στη ζωή του, χωρίς όμως να γνωρίσει το Θεό που δίνει την ικανοποίηση και γεμίζει πραγματικά τη ζωή. Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο για να ζει σε αρμονική κοινωνία μαζί Του. Ήρθε όμως η αμαρτία και απέκοψε αυτήν την κοινωνία, την οποία αποκαθιστά μονάχα ο Χριστός μέσω του λυτρωτικού Του έργου. Το έκανε στη ζωή μυριάδων αμαρτωλών που μετανόησαν και Τον δέχτηκαν ως Σωτήρα τους και συνεχίζει να το κάνει, χαρίζοντάς τους την πραγματική ικανοποίηση της ψυχής τους. Αν συγκαταλέγεσαι ανάμεσα σ’ αυτούς, είσαι μακάριος. Αν όχι, κάνε το τώρα. Είναι έτοιμος να σώσε κι εσένα.

(Σ.Α.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

    Η υπερηφάνεια είναι ικανή από μόνη της να καταστρέψει κάθε αρετή της ψυχής, είτε ελεημοσύνη βρει, είτε προσευχή, είτε νηστεία, είτε οτιδήποτε παρόμοιο. Διότι «η υψηλοφροσύνη των ανθρώπων, λέει, είναι ακάθαρτη απέναντι στον Κύριο».
    Επομένως δεν μολύνει μόνο η πορνεία εκείνους που επιδίδονται σε αυτήν, ούτε η μοιχεία, αλλά και η υπερηφάνεια και μάλιστα πολύ περισσότερο από εκείνες.
    Γιατί; Διότι η μεν πορνεία, μολονότι είναι ασυγχώρητο κακό, εν τούτοις έχει να προβάλλει κάνεις ως δικαιολογία την επιθυμία.
Ενώ η αλαζονεία δεν μπορεί να βρει ούτε κάποια δικαιολογία, ούτε οποιαδήποτε πρόφαση, για την οποία θα μπορούσε να πετύχει κάποια σκιώδη συγγνώμη.
    Αλλά αυτή δεν είναι τίποτα άλλο παρά διαστροφή της ψυχής και πολύ βαριά νόσος που δεν γεννιέται από πουθενά αλλού, παρά μόνο από ανοησία.
Διότι δεν υπάρχει πιο ανόητο πράγμα από τον άνθρωπο τον αλαζόνα, είτε είναι περιτριγυρισμένος από πλούτο, είτε κατέχει πολύ κοσμική σοφία, είτε βρίσκεται στην εξουσία, είτε έχει όλα εκείνα που θεωρούνται από τους ανθρώπους αξιοζήλευτα.  (Εις Ιωάννην Ομιλία ΙΣΤ 4, ΕΠΕ 13, 221-223)

213. Όταν προσεύχεσαι στον Θεό, νοιώσε ζωηρά μέσα σου σε ποιόν προσεύχεσαι. Προσεύχεσαι στον Άναρχο, τον Αθάνατο Βασιλέα της κτίσεως. Στον Πανάγιο, τον Πανάγαθο, τον Παντοδύναμο, τον Πάνσοφο, τον Πανταχού Παρόντα Θεό, που μυριάδες μυριάδων Αγγέλων τον λατρεύουν, που οι στρατιές των Μαρτύρων, οι χοροί των Προφητών και των Αποστόλων, των Δικαίων και των Οσίων δοξολογούν και υμνούν ασίγαστα. Όταν προσεύχεσαι στην Υπεραγία Δέσποινα Θεοτόκο, νοιώσε ζωηρά μέσα σου το μεγαλείο της, το έλεός της, την αγάπη της προς το ανθρώπινο γένος και την ταπεινή προσκύνησι που της προσφέρουν όλοι οι Άγγελοι και οι Άγιοι του Παραδείσου.

214. Η ζωή της καρδιάς είναι η αγάπη, ενώ η κακία απέναντι του αδελφού μας είναι ο θάνατος της καρδιάς. Ο Κύριος μας κρατεί ακόμη πάνω στη γη, ώσπου η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον να διαποτίση όλη την καρδιά μας. Αυτό είναι που περιμένει από όλους εμάς. Άλλο προορισμό δεν έχουμε.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 100-101)

92. «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον» (Λουκ. α΄ 46).
Ολόκληρη η υπαρξίς μου υμνεί και δοξολογεί τον Κύριο! Ο πρώτος αυτός στίχος της Ωδής της Θεοτόκου αποκαλύπτει την κατάστασι στην οποία βρισκόταν η Παρθένος Μαρία: Κατάστασι εξάρσεως και εμπνεύσεως που βρίσκει διέξοδο στον ύμνο. Ο Κύριος με όσα της απεκάλυψε και όσα ενήργησε στο πρόσωπό της έθεσε την ύπαρξι της σε κίνησι, σε έξαρσι και η εξαρσίς της ωδήγησε στον ύμνο. Ο Κύριος ανάβει τη φωτιά, η χύτρα της ψυχής βράζει και από το στόμα βγαίνει ο ατμός της δοξολογίας. Χωρίς τη φωτιά του Θεού δεν υπάρχει ύμνος. Για να τραγουδήσεις τα τραγούδια του Θεού χρειάζεται «ενθουσιασμός» με την αρχαία έννοια της λέξεως «ενθουσιάζω», που σημαίνει έχω μέσα μου τον Θεό.
Ο ύμνος και η δοξολογία, του Θεού φυτρώνει στα χείλη των πιστών μέσα στους ναούς. Η πίστι και η αγάπη στον Θεό θερμαίνουν την ψυχή των χριστιανών και από το στόμα τους ανεβαίνει ο ύμνος. Αν λιγοστεύουν οι εκκλησιαζόμενοι, είναι γιατί έχει λιγοστέψει η πίστη και η αγάπη στον Θεό. Και αν η σύγχρονη γενεά είναι «γενεά χωρίς τραγούδι» και από το στόμα των παιδιών δεν ακούγονται πια τραγούδια του Θεού είναι γιατί η φωτιά της αγάπης και της παρουσίας του Θεού έχει σβήσει μέσα στις καρδιές.
Με πόση νοσταλγία θυμάται κανείς το χρόνια του ’40 και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Την εποχή του πολέμου και τα ελαφρά ακόμα τραγούδια είχαν μεταποιηθή σε τραγούδια του Θεού και της Παναγίας, σε τραγούδια της Νίκης! Με πόσο ενθουσιασμό τραγουδήσαμε έπειτα τους ύμνους και τα χριστιανικά τραγούδια! Κάτω απ’ τους φωτεινούς θολούς των Ναών, στις εξοχές, στους δρόμους, στις βουνοκορφές και τις ακρογιαλιές. Ατελείωτα δοξαστικά, από νεανικές υπάρξεις, γεμάτες ιερό ενθουσιασμό... Τα πιο πολλά δοξαστικά, τα ωραιότερα τραγούδια της ζωής μας τα τραγουδήσαμε τον καιρό που η παρουσία και η κλήσις του Θεού πυρπολούσαν την ψυχή μας...

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ.119 )

ΚΑΤΙ παρόμοιο συνέβη με τον Επίσκοπο Νόνο και την Οσία Πελάγια, όπως μας διηγείται ο βιογράφος της. Κάποτε ο Πατριάρχης Αντιοχείας καθόταν με τους Επισκόπους του στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Ιουλιανού. Ενώ συζητούσαν, άκουσαν ασυνήθιστο θόρυβο στον δρόμο. Την στιγμή εκείνη περνούσε έξω από την εκκλησία ένα πολυτελέστατο αμάξι. Μέσα καθόταν με πολλή φαντασία η εταίρα Πελαγία. Ο δρόμος άστραψε από την λάμψη των κοσμημάτων που φορούσε. Ο αέρας γέμισε από την ευωδιά των ακριβών αρωμάτων της. Το πλήθος ξέφρενο την ζητωκραύγαζε. Οι Αρχιερείς έστρεψαν με αηδία αλλού το πρόσωπο, για ν’ αποφύγουν το αντίκρισμα της σατανικής εκείνης γυναίκας, που είχε παρασύρει στον βούρκο της ανηθικότητας τους περισσότερους νέους της αριστοκρατίας της μεγάλης πόλεως. Μόνον ένας, ο Επίσκοπος Νόνος, την παρακολούθησε επίμονα με το βλέμμα του, ώσπου χάθηκε στην στροφή του δρόμου. Ύστερα γύρισε στους άλλους Επισκόπους και με φωνή θλιμμένη τους είπε: - Αλίμονό μας, εν Χριστώ αδελφοί, αυτή η γυναίκα πολύ μας κατακρίνει. Είδατε με πόση επιμέλεια έχει στολίσει το κορμί της, για να ελκύσει εραστές; Ενώ εμείς οι αμελείς τί κάνουμε για να στολίσουμε την ψυχή μας και να προσελκύσουμε την αγάπη του Ουρανίου μας Νυμφίου; Λέγοντας αυτά, προσευχήθηκε με θέρμη για την σωτηρία της αμαρτωλής εκείνης ψυχής. Κι η προσευχή του ακούστηκε. Η θεία Χάρη την επισκέφθηκε, πίστεψε στον Χριστό η Πελαγία, μετανόησε για τον αμαρτωλό βίο της, βαφτίστηκε από τον Άγιο Νόνο και είχε τέλος οσιακό.

ΚΑΤΕΒΗΚΕ κάποτε στην πόλη ο Αββάς Μακάριος με τον υποτακτικό του. Στον δρόμο που περπατούσαν, άκουσε ένα μικρό παιδί να λέει στην μητέρα του: - Μητέρα, ένας πλούσιος μ’ αγαπά, αλλά εγώ ούτε να τον ακούσω θέλω, κι ένας φτωχός με κατατρέχει κι εγώ τον αγαπώ. Ο Γέροντας σταμάτησε και παρακολούθησε την παιδική κουβέντα με εξαιρετικό ενδιαφέρον. - Άκουσες τί είπε ο μικρός; ρώτησε τον μαθητή του. - Ναι, αλλά είναι λόγια ανόητα, αποκρίθηκε εκείνος. - Καθόλου μάλιστα, είπε τότε ο Όσιος. Σκέψου πως ο Κύριός μας, πλούσιος σε έλεος, μας αγαπά κι εμείς Τον παροικούμε. Κι ο διάβολος, άμοιρος από κάθε καλό και εχθρός μας άσπονδος, μας μισεί και θέλει με κάθε τρόπο να μας βλάψει, κι εμείς τον ακολουθούμε και κάνουμε όλα του τα θελήματα.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ")

Η θεία Κοινωνία που βλάστησε στάχυα
Στην πόλη Σελεύκεια της Συρίας, όταν επίσκοπος ήταν ο Διονύσιος ( 6ος αι.), ζούσε ένας πραματευτής πολύ πλούσιος και ευλαβής. Ήταν όμως αιρετικός και πίστευε στα δόγματα του Σεβήρου. Αυτός είχε έναν υπάλληλο, που ήταν ορθόδοξος κι ακολουθούσε την αγία και αποστολική Εκκλησία. Ο ορθόδοξος, σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής, πήρε τη Μεγάλη Πέμπτη τη θεία Κοινωνία, την τοποθέτησε σε μια μικρή θήκη και την ασφάλισε σ’ ένα ντουλάπι. Μετά το Πάσχα έφυγε για εμπόριο στην Κωνσταντινούπολη, ξεχνώντας στο ντουλάπι, τις άγιες μερίδες. Είχε όμως αφήσει το κλειδί στο αφεντικό του.
Κάποια μέρα ο αιρετικός άνοιξε το ντουλάπι και βρήκε μέσα το κουτί με τις άγιες μερίδες. Λυπήθηκε γι’ αυτό και δεν ήξερε τι να τις κάνει, γιατί ανήκαν στην ορθόδοξη Εκκλησία, και ο ίδιος δεν ήθελε να μεταλάβει απ’ αυτές. Τις άφησε λοιπόν στο ντουλάπι με τη σκέψη ότι όπου να ναι έρχεται ο υπάλληλος του και μεταλαμβάνει. Πέρασε ένας χρόνος. Ήρθε πάλι η Μεγάλη Πέμπτη, αλλά ο υπάλληλος δεν είχε επιστρέψει ακόμα. Το αφεντικό αποφάσισε τότε να κάψει τις μερίδες για να μη μείνουν και δεύτερο χρόνο. Ανοίγει το ντουλάπι, και τι να δει! Όλες είχαν βλαστήσει στάχυα!
Φόβος και τρόμος τον κυρίεψε. Τις πήρε αμέσως κι έτρεξε στον επίσκοπο Διονύσιο, φωνάζοντας το «Κύριε ελέησον». Το θαύμα το είδαν όλοι οι ορθόδοξοι και δόξασαν το Θεό. Αυτό μάλιστα έγινε αφορμή να πιστέψουν πολλοί και να προσέλθουν στην αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία.
(Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.68-69)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’

ΤΡΙΑΔΟΛΟΓΙΑ

56. Ποια είναι στον πυρήνα της η περί Θεού διδασκαλία της ορθόδοξης πίστης;

Ο Θεός της ορθόδοξης πίστεως είναι ένας στην ουσία και τριαδικός στις υποστάσεις. Δεν έχει την «πενία» θεότητας του Θεού του Ιουδαϊσμού, ο οποίος καμιά διάκριση δεν δέχεται στη θεότητα, ούτε πάλι την πολλότητα θεών της αρχαίας ειδωλολατρίας, στην οποία είναι άγνωστη η ενότητα της ουσίας του Θεού. Ο χριστιανικός Θεός βρίσκεται στο μέσο των δύο αυτών ακροτήτων. Είναι και ένας (ουσία) και τρεις (υποστάσεις). Είναι Θεός τριαδικός.

Η μία ουσία του Θεού, αόρατη και ακατάληπτη, πληρούται ισομερώς και στα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, τον Πατέρα, τον Υιό και το Πνεύμα το Άγιο. Τα θεία πρόσωπα είναι ίδια το ένα με τα αλλά ως προς την ουσία, άρα δεν έχουμε τρεις διαφορετικούς θεούς, αλλά ένα και μόνο. Η κατηγορία επί τριθεϊσμώ είναι εντελώς ξένη και ανάρμοστη προς την έννοια του χριστιανικού Θεού.

Πηγαία θεότητα στην Αγία Τριάδα είναι μόνος ο Πατήρ (αρχή της θεότητος = μοναρχία). Απ’ αυτόν γεννάται ο Υιός και εκπορεύεται το Πνεύμα το Άγιο. Τα υποστατικά ιδιώματα, εκφράζοντα τον τρόπο προέλευσης των προσώπων, είναι το άναρχο και αγέννητο για τον Πατέρα, το γεννητό για τον Υιό και το επορευτό για το Άγιο Πνεύμα. Τα ιδιώματα αυτά είναι αυστηρώς προσωπικά, ακίνητα και ασύγχυτα. Αποτελούν δε σχέσεις στην Τριάδα αΐδιες· δεν υπάρχει δηλαδή σ’ αυτές η έννοια του χρόνου, το πρότερο και το ύστερο. Ο Υιός, επειδή γεννάται, δεν σημαίνει ότι είναι μεταγενέστερος και κατώτερος από τον Πατέρα, ούτε και το Άγιο Πνεύμα: «Άμα Πατήρ, άμα Υιός, άμα Πνεύμα Άγιον». Στη βάση ότι υπάρχει μία ουσία στα θεία πρόσωπα, αυτά είναι ισότιμα και δεν υποτάσσονται το ένα στα αλλά. Έχουν το αυτό αξίωμα και την αυτή περιωπή στη θεότητα.

Οι υποστάσεις δεν είναι κέντρα τοπικά στα οποία μερίζεται ο ένας Θεός, αλλά διακρίσεις θεοπρεπείς στη μία ουσία του Θεού, την οποία δεν συνθέτουν, καταλείποντας ανέπαφη την απόλυτη απλότητά της.

Τα θεία πρόσωπα είναι ξεχωριστά και ίδια. Εντούτοις δεν είναι ξένα μεταξύ τους. Εμπεριχωρούν το ένα τα αλλά. Ο δεσμός της αλληλοπεριχωρήσεως αυτής είναι η αγάπη. Στην Αγία Τριάδα υπάρχει, τέλος, ενότητα βουλής και ενέργειας κατά τον καθιερωμένο τυπο: «εκ Πατρός δι’ Υίου εν Αγίω Πνεύματος». Ο Πατήρ συλλαμβάνει «απ’ αιώνος» (= προ του χρόνου) το σχέδιο της δημιουργίας και των άλλων εξωτερικών ενεργειών της θεότητος, το οποίο φέρει εις το είναι ο Υιός και τελειοποιεί το Πνεύμα το Άγιο.

Εκτός της ουσίας και των προσώπων (υποστάσεων) υπάρχουν στη θεότητα και οι θείες ενέργειες. Ο Θεός δεν είναι κρυμμένος και αδρανής, ανενέργητος στην απόλυτη υπερβατικότητα της θείας οσίας του. Αν αυτό συνέβαινε, θα ήταν Θεός άχρηστος, ανέκφραστος, ένα φάσμα θεότητας. Ποιος και γιατί θα τον εγνώριζε; Αντίθετα, είναι δραστήριος και ενεργός. Αυτό γίνεται στις θείες του ενέργειες. Είναι δε οι θείες ενέργειες θεοπρεπείς διακρίσεις στη θεότητα, στον ίδιο βαθμό που είναι και οι θείες υποστάσεις. Όπως δε αυτές διακρίνουν τη θεότητα χωρίς να τη συνθέτουν, έτσι και οι θείες ενέργειες εκφράζουν το Θεό, χωρίς να επιφέρουν σύνθεση στην απλή φύση του. Όπως οι υποστάσεις, έτσι και οι θείες ενέργειες είναι διακρίσεις αΐδιες στον Τριαδικό Θεό. Δεν προσδιορίζονται
από το χρόνο, ο οποίος είναι το μέτρο διαδοχής και εξελίξεως των φυσικών όντων. Δεν υπάρχει σ’ αυτές το πρότερο και το ύστερο που θα αλλοίωνε τη φύση ταυ Θεού. Χωρίς αυτές δεν μπορεί να νοηθεί η θεότητα. Οι θείες ενέργειες είναι ο έμφυτος πλούτος της θεότητας. Σε αντίθεση με τη θεία ουσία, που είναι απόλυτα υπερβατική, ανέκφραστη και ακοινώνητη, οι θείες ενέργειες είναι κοινωνητές και μεταδότες. Με αυτές ο Θεός εξωτερικεύεται, δημιουργεί τα όντα, αποκαλύπτεται στον κόσμο για τον οποίο προνοεί και αγιάζει τον άνθρωπο σώζοντάς τον από την αμαρτία. Οι θείες ενέργειες είναι πολλές, ανάλογα με το εξωτερικό έργο (ad extra) της Τριαδικής θεότητος (ενέργεια δημιουργική, προνοητική, σοφοποιός, αγιαστική, θεοποιητική κ.τ.ο.). Οι θείες ενέργειες —συνωνυμικά: χάρις, φως Χριστού, δόξα της Τριάδος— είναι μέγεθος άκτιστο και αδημιούργητο.

Στη θεότητα, τέλος, έχουμε τις διακρίσεις και τις ενώσεις. Τις πρώτες συνιστούν οι υποστάσεις και οι θείες ενέργειες, ενώ τις δεύτερες η θεία ουσία, η ενότητα της θείας βουλής και η αλληλοπεριχώρηση των τριαδικών προσώπων. Στα δύο αυτά πνευματικά μεγέθη εξισορροπείται η αληθινή ιδέα του χριστιανικού Τριαδικού Θεού.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 77-79)

Οι πειρασμοί του Μ. Αντωνίου

Από την αρχή της μοναχικής του ζωής ο Μ. Αντώνιος δοκίμασε φοβερούς πειρασμούς. Ο διάβολος του ψιθύριζε:

-Αντώνιε, τι θα πη ασκητική ζωή; Ξέχασες τα πατρικά σου κτήματα, τους συγγενείς, τα πλούτη, τη δόξα, τις ανέσεις; Δεν ξέρεις ότι έχεις κι εσύ δικαιώματα στη ζωή; Ότι ο δρόμος της αρετής είναι δύσκολος και σχεδόν ακατόρθωτος; Ότι το σώμα σου είναι ασθενικό και δεν θα υποφέρη την πολλή κακοπάθεια;

Άλλοτε πάλι του τάραζε την σκέψη στις ώρες του ύπνου με ανήθικους λογισμούς. Έπαιρνε ακόμα διάφορες μορφές ασέμνων γυναικών, για να τον οδηγήση στην ακολασία ή αγρίων θηρίων, για να του προκαλέση πανικό.

Σε όλα αυτά ο όσιος πολεμούσε με την προσευχή, τη νηστεία, την κακοπάθεια, τις άγιες σκέψεις που εξύψωναν το νου του στον Χριστό. Σκέψεις για την αθανασία της ψυχής, τη μέλλουσα κρίσι, την αιώνια μακαριότητα των αγίων και την ατελεύτητη κόλασι των αμαρτωλών, έσβηναν τις φλόγες των πειρασμών και τον ελευθέρωναν από τις παγίδες του διαβόλου.

Κάποτε μαζεύτηκαν πολλοί δαίμονες μέσα στη νύχτα κοντά στο ασκητήριο του Μ. Αντωνίου και έκαναν τέτοιο θόρυβο που νόμιζε κανείς ότι καταστρεφόταν το σύμπαν. Του φάνηκε ότι γκρεμίστηκε το καλύβι του και πως από παντού ωρμούσαν αγριεμένα θηρία.
Ο τόπος γέμισε λιοντάρια, αρκούδες, πάνθηρες, ταύρους, λύκους, φίδια και σκορπιούς. Το κάθε θηρίο ενεργούσε με το δικό του τρόπο. Το λιοντάρι βρυχόταν έτοιμο να ριχθή στο θύμα του. Ο ταύρος πρότεινε τα κέρατα του. Ο λύκος τεντωνόταν για να ορμήση. Το φίδι σερνόταν κοντά του. Όλα έκαναν ένα τρομακτικό θόρυβο.
Σε λίγο άρχισαν τα δαγκώματα και τα χτυπήματα. Ο άγιος ένιωθε φοβερό σωματικό πόνο. Η ψυχή του όμως δεν λύγισε. Ενώ στέναζε από τον πόνο, απευθύνθηκε στους εχθρούς:

- Εάν είχατε πραγματική εξουσία πάνω μου, θ’ αρκούσε ένα θηρίο για να με θανατώση. Επειδή όμως ο Θεός μου σας έχει συντρίψει, προσπαθείτε να με φοβίσετε με το πλήθος σας.

Οι εχθροί έτριξαν τα δόντια και εξαφανίστηκαν.

Οι δαίμονες μακάρισαν κάποτε τον Μ. Αντώνιο, για να τον ρίξουν στην υπερηφάνεια, και αυτός αμέσως τους καταράστηκε.
Άλλη φορά του προφήτευσαν πλημμύρα του Νείλου, και αυτός τους ρώτησε:

-Και σας, τι σας νοιάζει;

Άλλη φορά του παρουσιάσθηκαν σαν αγριεμένοι πάνοπλοι στρατιώτες, και αυτός άρχισε να ψάλλη: «Ούτοι εν άρμασι και ούτοι εν ίπποις, ημείς δε εν ονόματι Κυρίου Θεού ημών μεγαλυνθησόμεθα».

Άλλη φορά ήρθαν με φωτεινή μορφή λέγοντας:
-Ήρθαμε να σου φέξουμε!

Εκείνος έκλεισε τα μάτια και άρχισε την προσευχή, μέχρις ότου έφυγαν ντροπιασμένοι.

Κάποτε παρουσιάσθηκε στον Μ. Αντώνιο ο διάβολος σαν ένας μεγαλοπρεπής γίγαντας και του είπε:

- Εγώ είμαι η δύναμις του Θεού! Τι θέλεις να σου χαρίσω;

Τότε ο όσιος προσευχόμενος στον Θεό τον φύσηξε και ο γίγαντας εξαφανίσθηκε.

Σε καιρό νηστείας ο διάβολος πλησίασε τον Μ. Αντώνιο με μορφή μοναχού κρατώντας ψωμιά και του είπε:

- Αδελφέ, φάγε τώρα και άσε τις υπερβολές. Θ’ αρρωστήσης και τι θα γίνης;

Ο όσιος άρχισε τότε την προσευχή και ο πανούργος διάβολος σαν καπνός βγήκε από την πόρτα και χάθηκε.

(Βίος οσίου Αντωνίου)

("Χαρίσματα και Χαρισματούχοι", Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄, σελ. 190-192)

" Η μελαγχολία, η ταπεινοφροσύνη και ο εξομολόγος "
Κάποια βράδια είχαμε συγκεντρωθεί μιά ομάδα μαζί με έναν Αγιορείτη. Νύχτωσε. Ο καιρός ήταν ανταριασμένος και απειλητικός. Όμως, κοντά στο Γέροντα και για όσους ακόμη δεν ήταν μαθημένοι στη σκοτεινή νύχτα της φύσης, δεν ταραζότανε η γαλήνη. Ο Γέροντας μιλούσε για τη διαφορά της ταπεινοφροσύνης από το πλέγμα της κατωτερότητας. Ο ταπεινός, έλεγε, δεν είναι μία προσωπικότητα διαλυμένη. Έχει συνείδηση της κατάστασής του, αλλά δεν έχει χάσει το κέντρο της προσωπικότητάς του. Ξέρει την αμαρτωλότητά του, τη μικρότητά του και δέχεται τις παρατηρήσεις του πνευματικού του, των αδελφών του. Θλίβεται, αλλά δεν εξουθενώνεται και δεν οργίζεται. Ο κυριευμένος από το πλέγμα κατωτερότητας, εξωτερικά και στην αρχή, μοιάζει με τον ταπεινό. Αν, όμως, λίγο τον θίξεις ή και τον συμβουλεύσεις, τότε το αρρωστημένο εγώ εξανίσταται, ταράζεται, χάνει κι αυτή τη λίγη ειρήνη που έχει. Το ίδιο, έλεγε, συμβαίνει και με τον παθολογικά μελαγχολικό σε σχέση με τον εαυτό του και μόνο. Ο αμαρτωλός, που μετανοεί και εξομολογείται, βγαίνει από τον εαυτόν του και μόνο. Ο αμαρτωλός, που μετανοεί κι εξομολογείται, βγαίνει από τον εαυτό του. Αυτό το μεγάλο έχει η πίστη μας : τον εξομολόγο, τον πνευματικό. Έτσι και το πεις στο Γέροντα κι έλαβε τη συγχώρηση, μη γυρνάς πίσω ". Αυτό το τόνιζε πολύ. Να μην ξαναγυρνά κανείς στα προηγούμενα, αλλά να προχωρά. Πόσους αιχμαλωτισμένους στη μαύρη χώρα της απελπισίας δεν είχε σώσει την έσχατη ώρα τραβώντας τους με τη δύναμη της παρρησίας του στο Θεό !
[Ί 237]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, 346-347)

Κάποιος γέροντας έμενε στη Θηβαΐδα, σ’ ένα σπήλαιο, κι είχε μαζί του έναν υποτακτικό, δόκιμο. Ο γέροντας είχε συνήθεια κάθε βράδυ να λέη διάφορες συμβουλές στον μαθητή του. Μετά του έδινε ευχή και τον έστελνε να κοιμηθή. Μια μέρα έτυχε να έρθουν μερικοί ευλαβείς κοσμικοί, που είχαν ακούσει για τη μεγάλη αρετή του γέροντα. Ήθελαν να τον επισκεφθούν και να του προσφέρουν και κάτι.
Όταν αναχώρησαν οι επισκέπτες, κάθησε πάλι μετά το απόδειπνο ο γέροντας και άρχισε, κατά τη συνήθεια του, να συμβουλεύη τον μαθητή του. Μα καθώς του μιλούσε, κουρασμένος όπως ήταν, τον πήρε ο ύπνος. Ο μαθητής του όμως δεν έφυγε αλλά καθόταν εκεί και τον περίμενε να ξυπνήση, για να του δώση την ευχή του. Η ώρα περνούσε, κι ο γέροντας δεν ξυπνούσε. Οι λογισμοί άρχισαν να ενοχλούν τον υποτακτικό, προτείνοντάς του να φύγη για ύπνο, έστω δίχως την ευχή. Αυτός όμως βίασε τον εαυτό του, αντιστάθηκε στο λογισμό κι έμεινε. Ήρθε πάλι ο ενοχλητικός λογισμός μα πάλι εκείνος δεν έφυγε. Με τον ίδιο τρόπο τον πολέμησε ο λογισμός επτά φορές, μα και τις επτά εκείνος αντιστάθηκε.
Ύστερα, όταν προχώρησε πολύ η νύχτα, ξύπνησε ο γέροντας, βλέπει τον μαθητή του στον ίδιο πάντα τόπο, και του λέει:
-Ακόμη δεν έφυγες για ύπνο;
-Όχι, αποκρίθηκε εκείνος, γιατί δεν μου έδωσες την ευχή σου και δεν με απέλυσες.
-Και γιατί δεν με ξύπνησες;
-Δεν τόλμησα να σε ξυπνήσω, για να μη σ’ ενοχλήσω.
Τότε σηκώθηκαν και άρχισαν την ακολουθία του όρθρου. Μετά ο γέροντας έδωσε την ευχή και έστειλε το μαθητή του ν’ αναπαυθή. Και καθώς καθόταν μόνος του, είδε σε όραμα κάποιον να του δείχνει ένα λαμπρό θρόνο που είχε πάνω του επτά στεφάνια. Τότε τον ρώτησε: « Τίνος είναι ο θρόνος αυτός και τα στεφάνια;». Εκείνος του απάντησε: « Του μαθητού σου. Τον θρόνο, του τον χάρισε ο Θεός από την ώρα που άφησε τον κόσμο και ήρθε στην έρημο. Τα επτά στεφάνια, όμως, πρέπει να ξέρης, τα κέρδισε αυτή τη νύχτα». Απόρησε ο γέροντας ακούγοντας τον και τον έπιασε φόβος. Φωνάζει λοιπόν τον μαθητή και του λέει:
-Πες μου, τί έκανες αυτή τη νύχτα;
-Συγχώρεσε με , γέροντα. Δεν έκανα τίποτε.
Κι ο γέροντας, νομίζοντας πως από ταπεινοφροσύνη δεν ομολογεί, του λέει:
-Δεν θα σ’ αφήσω, αν δεν μου πης τί έκανες.
Κι ο μαθητής, χωρίς να έχη συνείδηση ότι κάτι έκανε, δεν είχε τί να πη. Λέει λοιπόν:
-Συγχώρεσε με, αββά μου. Τίποτε άλλο δεν έκανα παρά τούτο μονάχα: Ήρθε ο λογισμός και μ’ ενόχλησε επτά φορές, να φύγω δίχως την ευχή σου και να πάω για ύπνο. Μα εγώ δεν έφυγα.
Μόλις το άκουσε αυτό ο γέροντας εξήγησε μέσα του όσα είχε δει στο όραμα του : Κάθε φορά που πολεμούσε ο υποτακτικός και νικούσε το λογισμό, ο Θεός τού χάριζε κι ένα στεφάνι. Βέβαια, δεν είπε τίποτε στον ίδιο, μα τα διηγήθηκε για ψυχική ωφέλεια στους άλλους πατέρες, για να μάθουνε πως ακόμη και για μικρές μάχες και νίκες ο Θεός μας χαρίζει στεφάνια!

( Έαρ της ερήμου)

( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Γ΄,σελ.275-277)