Η Εκκλησία

η τοπική και η πανταχού
Η δική σας εκκλησία είναι μέρος της εκκλησίας, που βρίσκεται παντού, και του σώματος, που συνίσταται από όλες τις εκκλησίες. Ώστε όχι μόνο μεταξύ σας, αλλά και προς όλη την Εκκλησία της οικουμένης θα ειρηνεύετε, αν είστε ενάρετοι, αφού βέβαια είστε μέλη του σώματος.
Ε.Π.Ε. 18α,330
ουρανός
Την παλαιά εποχή η Εκκλησία ήταν ουρανός, αφού όλα τα καθωδηγούσε το Πνεύμα το Άγιο και κινούσε καθένα από τους προεστώτες και τον καθιστούσε ενθουσιώδη. Τώρα όμως μείναμε μόνο με τα σύμβολα εκείνων των χαρισμάτων.
Ε.Π.Ε. 18α,512
έρημος, μόνο σύμβολα
Μοιάζει τώρα η Εκκλησία με γυναίκα, που ξέπεσε από την παλαιά της δόξα και σε πολλά πράγματα κρατάει μόνο τα σύμβολα από την αρχαία εκείνη ευτυχία... Ο αριθμός τότε των χηρών και η χορεία των παρθένων έδινε λαμπρό στολισμό στην Εκκλησία. Τώρα όμως έχει απογυμνωθή η Εκκλησία και οι τύποι μόνο της έχουν απομείνει.
Ε.Π.Ε. 18α,512
τόπος αγγέλων
Δεν είναι κουρείο η Εκκλησία ούτε αρωματοπωλείο, ούτε κάποιο άλλο εργαστήριο από εκείνα, που είναι στην αγορά. Είναι τόπος αγγέλων, τόπος αρχαγγέλων, βασίλειο του Θεού, ο ίδιος ο ουρανός.
Ε.Π.Ε. 18α,516
όλοι ενωμένοι
Πάλι ονομάζει τους Κορινθίους «εκκλησία», συνενώνοντας και συνδέοντας όλους σε ένα. Γιατί δεν θα μπορούσε να υπάρξη μια εκκλησία, αν όσοι την αποτελούσαν ήσαν διασπασμένοι και βρίσκονταν σε διάστασι μεταξύ τους.
Ε.Π.Ε. 19,16
λουτρό μετανοίας
Η Εκκλησία είναι λουτρό πνευματικό, που καθαρίζει όχι μόνο το σωματικό ρύπο, αλλά κάθε ακαθαρσία της ψυχής με τους πολλούς τρόπους της μετάνοιας.
Ε.Π.Ε. 19,426
ψυχής παιδευτήριο
Δίκαια θα μπορούσε να ονομάση κανείς την Εκκλησία με όλα τα ονόματα, και δικαστήριο και ιατρείο και σχολείο πίστεως και εκπαιδευτήριο ψυχής και γυμναστήριο δρόμων, που οδηγούν στους ουρανούς.
Ε.Π.Ε. 19,426
συνοδική
Είναι μεγάλη η δύναμις της εκκλησιαστικής συνάξεως. Πρόσεχε πόσο μεγάλη. Η προσευχή της Εκκλησίας απελευθέρωσε τον Πέτρο. Αυτή άνοιξε το στόμα του Παύλου.
Ε.Π.Ε. 19,484
δεν είναι μόνο οι κληρικοί
Ένα σώμα είναι η Εκκλησία, όλοι μας. Να μη τα φορτώνουμε όλα στους ιερείς. Και οι ίδιοι να φροντίζουμε, αφού η Εκκλησία είναι κοινό σώμα. Και οι Απόστολοι, προτού να χειροτονήσουν τους επτά διακόνους, συνεννοήθηκαν πρώτα με το λαό. Το ίδιο έκανε και ο Πέτρος για το Ματθία. Συνεννοήθηκε με όλους τους τότε παρόντες, άντρες και γυναίκες. Διότι η Eκκλησία δεν είναι για να φουσκώνουν τα μυαλά των αρχόντων, ούτε για να γίνωνται οι λοιποί δουλοπρεπείς. Είναι εξουσία πνευματική, που έχει το πλεονέκτημα, οι άρχοντες, οι κληρικοί, να φορτώνωνται με περισσότερους κόπους και μεγαλύτερες φροντίδες, όχι να ζητάνε περισσότερες τιμές.
Ε.Π.Ε. 19,486-488
σώμα κοινό
Πρέπει να βρισκόμαστε στην Εκκλησία σαν να είμαστε σε ένα σπίτι, σαν να είμαστε ένα σώμα, αφού και το βάπτισμα είναι ένα και η τράπεζα μία και η πηγή μία και η κτίσις μία και ο Πατήρ ένας.
Ε.Π.Ε. 19,488
και θλίψις των πιστών
Λαμπρά νίκη, τρόπαιο για την Εκκλησία, αυτό είναι, το να πάσχουμε εμείς με τις δοκιμασίες. Έτσι χτυπιέται ο Διάβολος. Όταν εμείς πάσχουμε, νικιέται ο Διάβολος. Και πάσχει, όταν θέλη να μας κάνη κακό.
Ε.Π.Ε. 20,20
άνω-κάτω από το φθόνο
Η αρρώστια του φθόνου προσβάλλει και την Εκκλησία. Αυτή έκανε τα πάντα άνω-κάτω. Διέσχισε την ενότητα του σώματος. Αλληλοσπαρασσόμαστε. Ο φθόνος μας εξοπλίζει με κάθε πονηρό όπλο. Γι’ αυτό είναι μεγάλη η διαφθορά. Αν το ζητούμενο για την οικοδομή στην Εκκλησία είναι να μένουν στερεοί οι οικοδομούντες, όταν όλοι μέσα στην Εκκλησία γκρεμίζουμε, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα;
Ε.Π.Ε. 20,74
εσωτερικά πολεμείται
Δεν φοβάμαι τον από έξω πόλεμο κατά της Εκκλησίας, όσο φοβάμαι την εσωτερική διαμάχη. Διότι και η ρίζα, όταν είναι καλά στερεωμένη στη γη, δεν παθαίνει τίποτε από τους ανέμους. Όταν όμως η ρίζα φθείρεται από το σκουλήκι που την κατατρώει από μέσα, θα πέση το δέντρο, έστω κι αν κανείς δεν το χτυπάη. Μέχρι πότε, λοιπόν, θα κατατρώμε τη ρίζα της Εκκλησίας, σαν σκουλήκια;
Ε.Π.Ε. 20,74
νεκρά
Βλέπω σαν σώμα νεκρό, πεσμένο κάτω το πλήθος της Εκκλησίας. Όπως σε ένα σώμα, που πρόσφατα νεκρώθηκε, είναι δυνατόν να δης και μάτια και χέρια και πόδια και τράχηλο και κεφαλή, αλλά κανένα από τα μέλη δεν κάνη πλέον όσα του πρέπουν, έτσι και στην Εκκλησία. Οι παρόντες είναι όλοι πιστοί, αλλά η πίστις δεν είναι ενεργής. Έχουμε σβήσει τη θερμότητα του Χριστού. Έχουμε καταστήσει νεκρό το σώμα του Χριστού.
Ε.Π.Ε. 20,76
οικουμενική
Τα παιδιά της Εκκλησίας έχουν γεμίσει την Ελλάδα, τις βαρβαρικές χώρες, τη γη, τη θάλασσα, ολόκληρη την οικουμένη.
Ε.Π.Ε. 20,340

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 126-129)

177. Τί είναι η Ubiquitas;

Είναι θεωρία λουθηρανική συναφής προς τον εναρτισμό, δια της οποίας ομοίως καταβάλλεται προσπάθεια ερμηνείας της παρουσίας του Χριστού στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας. Ο όρος, παραγόμενος από τη λατινική λεξη ubique (= παντού), αναφέρεται στο σώμα του Χριστού, το οποίο, ως πανταχού παρόν, είναι παρόν και στη θεία ευχαριστία. Η θεωρία είναι πολύ απλουστευτική, απόβλητη και εσφαλμένη.

Το χριστολογικό της υπόβαθρο είναι εντελώς σαθρό. Βασίζεται σε μια πολύ κακή αντίληψη περί αντιδόσεως των ιδιωμάτων των φύσεων στο Χριστό. Ενώ κατά την ορθή αντίληψη οι φύσεις αντιδίδουν τα ιδιώματά τους η μία στην άλλη στο θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού, μένοντας ασυγχύτως ενωμένες, κατά τη Λουθηρανική αντίληψη η αντίδοση γίνεται απ’ ευθείας στις φύσεις, πράγμα που οδηγεί στο μονοφυσιτισμό. Η ανθρώπινη φύση λαμβάνει ιδιότητες της θείας φύσεως, την παντοδυναμία, την πανσοφία και την πανταχού παρουσία, κινδυνεύουσα να εξέλθει των ορίων της πεπερασμένης της φύσεως.

Το σώμα του Χριστού, αν και εθεώθη στο μυστήριο του Χριστού, δεν έπαυσε ωστόσο να είναι καθ’ αυτό σώμα πεπερασμένο και κτιστό. Έτσι, ορατό και περιγραπτό, φανερώθηκε στους μαθητές μετά την ανάσταση του Κυρίου, αναλήφθηκε στους ουρανούς και πρόκειται να επανέλθει στη γη για να κρίνει τον κόσμο. Ο Χριστός είναι εκείνος που με το σώμα και τη θεότητά του βρίσκεται πανταχού παρών και όχι μοναχή της η ανθρώπινη φύση του.

Στα χωρία της Γραφής στα οποία στηρίζεται η Ubiquitas: «οτι εν αυτώ κατοικεί παν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς», «ο καταβάς αυτός εστί και ο αναβάς υπεράνω πάντων των ουρανών, ίνα πλήρωση τα πάντα» «έδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» δεν αναφέρονται στον άνθρωπο Χριστό ξεχωριστά, πράγμα που δεν θα είχε νόημα, αλλά στο Θεάνθρωπο Κύριο. Είναι γνωστό άλλωστε ότι η Δ' Οικουμενική Σύνοδος κατά του Ευτυχούς και η Ζ' κατά των Εικονομάχων, απορρίψασαι τα διδάγματα των αιρετικών ότι η σάρξ του Κυρίου ήταν άπειρη και απερίγραπτη, δίδαξαν ορθώς ότι η αντίδοση των ιδιωμάτων γίνεται συγκεκριμένα (δηλ. στο πρόσωπο του Χριστού) και όχι αφηρημένα δηλαδή ότι ο Θεός έπαθε και όχι η θεότητα, ή ότι ο Θεός στην ανθρώπινη φύση του είναι πανταχού παρών και όχι η ανθρωπότητά του.

Τέλος είναι αλλόκοτη η ιδέα ότι το σώμα του Κυρίου, ως πανταχού παρόν, είναι παρόν και στη θεία ευχαριστία. Αν ήταν έτσι, το σώμα του Κυρίου θα ήταν παρόν και σε κάθε φυσική τροφή και δεν θα υπήρχε λόγος να το μεταλαμβάνουμε ειδικά στη θεία ευχαριστία. Θα το τρώγαμε και στα λάχανα!

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 247-248)

Εκκλησία
σκάφος· δεν καταποντίζεται
Αντί για πηδάλιο, χρησιμοποιούμε το Σταυρό. Η φυσική θάλασσα έχει αλμυρό νερό· εδώ είναι το ύδωρ το ζων. Εκεί βρίσκονται άλογα ζώα· εδώ ψυχές λογικές. Εκεί όσοι ταξιδεύουν, πηγαίνουν από τη θάλασσα προς τη στεριά· εδώ πηγαίνουν από τη γη στον ουρανό. Εκεί ο ζέφυρος πνέει· εδώ το Πνεύμα το Άγιο. Εκεί άνθρωπος είναι κυβερνήτης· εδώ κυβερνήτης είναι ο Χριστός. Το πλοίον της Εκκλησίας κλυδωνίζεται, αλλά δεν καταποντίζεται. Από πόσους πολεμήθηκε η Εκκλησία, αλλά ποτέ δεν νικήθηκε!
Ε.Π.Ε. 8α,386
και θεία Λειτουργία
Ενωθήκαμε με το Χριστό στην πνευματική τράπεζα. Ας ενωθούμε και με την αγάπη, αφού πάντοτε μετέχουμε του Σώματος του Δεσπότου.
Ε.Π.Ε. 10,408
και Εκκλησιαστική περιουσία!
Έργα της Εκκλησίας είναι: Η διατροφή των φτωχών. Η προστασία των αδικουμένων. Η υπεράσπισις και η βοήθεια των απειλουμένων. Η πρόνοια για τα ορφανά. Η συμπαράστασις στις χήρες. Η φροντίδα για την αγνότητα και την παρθενία. Έτσι ενεργούν οι κληρικοί, και φυσικά δεν μεριμνούν για χωράφια και για σπίτια. Αυτά είναι τα κειμήλιά της. Τέτοιοι θησαυροί ταιριάζουν στην Εκκλησία. Αυτοί δίνουν καλή εικόνα και οικοδομούν το λαό. Εκείνο το του Κυρίου «Πούλησε τα υπάρχοντά σου και μοίρασέ τα στους φτωχούς και έλα να με ακολουθήσης» (Ματθ. ιθ' 21), είναι καιρός να λεχτή και προς τους προεστώτες της Εκκλησίας, για τα κτήματα της Εκκλησίας. Τώρα δυστυχώς οι κληρικοί ασχολούνται με υλική σπορά και υλικό θερισμό, με αγοροπωλησίες και κέρδη.
Ε.Π.Ε. 12,292
πλήθος, αλλά ενάρετοι
Εύχομαι και επιθυμώ και ευχαρίστως θα κοπίαζα γι’ αυτό, να κοσμήσω με πλήθος την Εκκλησία, αλλά με πλήθος δοκιμασμένων. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, τότε θέλω, οι λίγοι να είναι αξιόλογοι. Προτιμότερος ένας λίθος πολύτιμος παρά αμέτρητοι οβολοί. Προτιμότερο να έχουμε υγιές το μάτι, παρά χαλασμένο μάτι με πολυσαρκία. Προτιμότερο ένα πρόβατο υγιές, παρά αμέτρητα ψωριασμένα πρόβατα. Προτιμότερο λίγα καλά παιδιά, παρά πολλά και κακά. Άλλωστε στη βασιλεία του Θεού πηγαίνουν οι λίγοι, ενώ στην κόλασι οι πολλοί.
Ε.Π.Ε. 15,242
σκάφος
Κυβερνούσε ο απ. Παύλος την Εκκλησία της οικουμένης. Από τον Κύριο της θάλασσας έμαθε όχι την ανθρώπινη τέχνη, αλλά την πνευματική σοφία. Στο σκάφος αυτό συμβαίνουν και πολλά ναυάγια, υψώνονται και πολλά κύματα, επιτίθενται και πνεύματα πονηρίας.
Ε.Π.Ε. 16β,244
ένωσις και συμφωνία
Αυτό το όνομα της Εκκλησίας σημαίνει ένωσι και συμφωνία, όχι χωρισμό.
Ε.Π.Ε. 18,22
μία
Μια είναι η Εκκλησία στην οικουμένη, αν και χωρισμένη σε πολλούς τόπους. Πολύ περισσότερο μια πρέπει να είναι η Εκκλησία της Κορίνθου. Και αν ακόμα χωρίζη ο τόπος, ο Κύριος όμως, που είναι ο ίδιος για όλους, τους ενώνει.
Ε.Π.Ε. 18,22
και άσημη και επίσημη
Λένε, ότι όσοι πίστευσαν στο Χριστό ήσαν κάτι δούλοι και κάτι γυναίκες και μερικές παραμάνες και μαίες και ευνούχοι. Το ότι βέβαια η Εκκλησία δεν αποτελέστηκε μόνο από αυτούς, είναι σε όλους φανερό. Αλλά και αν αποτελείτο μόνο από αυτούς, αυτό θα ήταν που θα έκανε το κήρυγμά της πιο θαυμαστό.
Ε.Π.Ε. 18,208
και περιουσία
Ας μη προβάλλουμε προφάσεις (στην προσπάθειά μας να αποφύγουμε την ελεημοσύνη), λέγοντας, ότι η Εκκλησία έχει μεγάλη περιουσία. Έλα να δης το μέγεθος αυτής της περιουσίας, αλλά και να σκεφτής τα πλήθη των φτωχών, που είναι γραμμένοι στους καταλόγους της Εκκλησίας, τα πλήθη των αρρώστων, τις περιπτώσεις των μυρίων βοηθημάτων. Μπορείς να εξετάσης και να ερευνήσης· κανείς δεν σε εμποδίζει. Αλλά και μεις είμαστε έτοιμοι να λογοδοτήσουμε. Μπορούμε να δώσουμε απολογισμό των πράξεών μας και ν’ αποδείξουμε, ότι οι δαπάνες δεν είναι μικρότερες από τα έσοδα· σε μερικές περιπτώσεις είναι και μεγαλύτερες.
Ε.Π.Ε. 18,620
ενότητα εν τη Ευχαριστία
Η Εκκλησία έγινε, όχι για να είμαστε διαιρεμένοι όσοι έχουμε συνέλθει εδώ (στη θ. Λειτουργία), αλλά για να ενωθούν όσοι είναι διαιρεμένοι. Αυτό άλλωστε φανερώνει η συνάθροισις.
Ε.Π.Ε. 18α,194
σώμα Χριστού
Όπως το σώμα και η κεφαλή είναι ένας άνθρωπος, έτσι η Εκκλησία και ο Χριστός, λέει ο Παύλος, είναι ένα. Γι’ αυτό και έθεσε το Χριστό αντί της Εκκλησίας με το να ονομάζη έτσι το σώμα Του.
Ε.Π.Ε. 18α,276

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 122-125)

380. Ζης στο σπίτι του Θεού –σ’ αυτόν τον όμορφο κόσμο- και απολαμβάνεις όλες τις δωρεές της θείας αγαθότητος ελεύθερα. Ζης στο σπίτι του Θεού –την Εκκλησία-, σ’ αυτό δηλαδή το σύνολο των σωσμένων, και απολαμβάνεις όλες τις δωρεές της θείας χάριτος, που έχεις ανάγκη για τη σωτηρία σου. Το ίδιο ελεύθερα λοιπόν να κάνης και συ το καλό στους άλλους, όσο βέβαια μπορείς. Κάνε το καλό ακόμη και στους αχαρίστους και τους κακούς, ώστε να είσαι γνήσιο παιδί του Υψίστου (Λουκ. στ’ 35). Άνοιγε το σπίτι σου στους φτωχνούς, έχοντας υπ’ όψι ότι και συ ζης ελεύθερα στο σπίτι του Θεού, στον κόσμο του, καθώς και στο πνευματικό σπίτι, στην Εκκλησία, που σε προετοιμάζει για την αιώνιο ζωή. Δίνε με χαρά και άφηνε τους άλλους να μετέχουν στο τραπέζι σου, ενθυμούμενος ότι και συ μετέχεις ελεύθερα στην τράπεζα του Κυρίου, με τη θεία κοινωνία (16 Απριλίου 1862).

381. Λές: «Τι μπορώ να κάνω με την καρδιά μου; Αντιτίθεται σε κάθε τι το αληθινό και άγιο. Της ζητείται δυνατή πίστις και πέφτει στη δυσπιστία. Θα έπρεπε να είναι γενναία και όμως δειλιά και πτοείται με το παραμικρό. Τι μπορώ να κάνω μ’ αυτή την καρδιά;» Σωστά την περιγράφεις, αδελφέ μου. Η καρδιά μας είναι ο στύλος του ψεύδους. «Πᾶς ἄνθρωπος ψεύστης» (Ρωμ. γ’ 4). Ό,τι όμως υπάρχει στην Εκκλησία, στη χάρι του Κυρίου που είναι αποταμιευμένη εκεί, είναι αλήθεια. Η Εκκλησία είναι «στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» (Α’ Τιμ. γ’ 15), γιατί έχει κτισθή πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο, τον Χριστό, την Αυτοαλήθεια, και κινείται και κατευθύνεται από τον Παράκλητο, το Πνεύμα της αληθείας.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 162)

176. Τί είναι ο εναρτισμός (Impanatio);

Είναι δόγμα των Λουθηρανών, δια του οποίου καταβάλλεται προσπάθεια να ερμηνευθεί η πραγματική παρουσία του σώματος και του αίματος του Χριστού στη θεία ευχαριστία.

Οι Λουθηρανοί δέχονται την ευχαριστία ως μυστήριο στο οποίο «εν τω άρτω, συν τω άρτω και υπό τον άρτον» (in pane, cum pane, sub pane) μεταδίδεται το σώμα του Χριστού στους μεν πιστούς εις σωτηρίαν, στους δε απίστους εις κατάκριμα. Ομοίως εν τω οίνω μεταδίδεται το αίμα του Κυρίου. Η παρουσία αυτή του Κυρίου δεν είναι μεν μετουσίωση, είναι όμως πραγματική και υποστατική και όχι απλώς δυναμική. Ως παράδειγμα διασαφητικό οι Λουθηρανοί φέρουν το παράδειγμα της ένωσης των φύσεων στο Χριστό. Όπως δηλαδή στο χριστολογικό μυστήριο η θεία φύση ενώνεται με την ανθρώπινη χωρίς η μία να βλάψει την άλλη, έτσι και στην ευχαριστία ενώνονται τα στοιχεία του άρτου και του οίνου με το σώμα και το αίμα του Χριστού. Η παρουσία του Χριστού στο μυστήριο είναι μεν πραγματική, δεν γίνεται όμως σωματοειδώς, καταληπτώς και περιγραφικώς, αλλά κατά τρόπο πνευματικό, ακατάληπτο και υπερφυσικό. Επειδή δε δεν συμβαίνει μετουσίωση, η παρουσία του Χριστού στο μυστήριο διαρκεί μόνο κατά την τέλεση της όλης διαδικασίας από τους ιδρυτικούς λόγους του Κυρίου μέχρι τη μετάδοση των τίμιων δώρων στους πιστούς. Έξω από τη χρήση αυτή (extra usum a Christo institutum) η παρουσία του Χριστού παύει να υφίσταται. Φυσική συνέπεια της διδασκαλίας αυτής είναι ότι τα ορατά είδη του άρτου και του οίνου της ευχαριστίας, επειδή δεν μεταποιούνται εις σώμα και αίμα Χριστού, δεν μπορούν και δεν πρέπει να είναι αντικείμενο προσκυνήσεως και λατρείας.

Στη διατύπωση της θεωρίας του οδηγήθηκε ο Λούθηρος από τη μια μεριά για ν’ αποφύγει τη θεωρία της μετουσιώσεως της Ρωμαϊκής Εκκλησίας, και από την άλλη τη συμβολική περί ευχαριστίας αντίληψη των άλλων προτεσταντικών Ομολογιών. Εντούτοις αντί να επιλύσει το πρόβλημα της παρουσίας του Χριστού, το έκανε περισσότερο πολύπλοκο και δυσνόητο. Απόβλητη κυρίως είναι η προσπάθεια ερμηνείας της θεωρίας με βάση το χριστολογικό δόγμα. Η ένωση των φύσεων στο Χριστό είναι ένωση προσωπική (στο πρόσωπο του Θεού Λόγου), ενώ στον εναρτισμό είναι ένωση μυστηριακή, η οποία υπερβαίνει την νοητική του ανθρώπου κατάληψη. Από την άλλη μεριά η άρνηση προσκυνήσεως των τιμίων δώρων αντιβαίνει προς το έθος και την πράξη της αρχαίας Εκκλησίας.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 245-247)

377. Πώς είναι δυνατόν αξίως, «Μετά πίστεως καί ἀγάπης», να δεχθής μέσα σου το Σώμα του Χριστού, όταν περιφρονής και δεν αγαπάς τα μέλη του; Όλοι οι χριστιανοί είναι μέλη του Χριστού, ανάμεσά τους και ο φτωχός. Αγάπα τα μέλη του, έχε συμπάθεια γι’ αυτά και ο Κύριος θα σε αξιώση το πλούσιο έλεός του. Και ποιο έλεος είναι μεγαλύτερο απ’ αυτό που μας παρέχει ο Λυτρωτής μας με την κοινωνία του τιμίου του Σώματος και Αίματος;

378. Τα λόγια «Ὅτι σοῦ ἐστίν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα» σημαίνουν ότι η Αγία Τριάς βασιλεύει παντού και πάντοτε. Ή: η βασιλεία είναι ο Πατήρ, η δύναμις είναι το Πνεύμα και η δόξα είναι ο Υιός, όπως είναι γραμμένο: «Ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς» (Ιω. ιζ’ 4).

379. Μην προσβάλλεσαι αν κάποιος σου μιλά και σου συμπεριφέρεται χωρίς ειλικρίνεια. Αναρωτήσου: Συ μήπως μιλάς και συμπεριφέρεσαι πάντοτε με ειλικρίνεια; Δεν είσαι συχνά ένας υποκριτής; Ή μήπως και στον ίδιο τον θεό συμπεριφέρεσαι πάντοτε με ειλικρίνεια, με απλότητα; Αν ο ίδιος δεν είσαι πάντοτε ειλικρινής στον Θεό και στους ανθρώπους, αν συχνά φέρεσαι υποκριτικά, χωρίς ειλικρίνεια. «Δι᾿ ὧν τις ἁμαρτάνει, διὰ τούτων κολάζεται» (Σοφ. Σολ. ια’ 16). Να είσαι επιεικής στους άλλους, όπως είσαι στον εαυτό σου, που είναι επίσης αμαρτωλός.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 161)

Απόδοση του Πάσχα

Η Ανάσταση συνεχίζεται! Αυτό δείχνει και η γιορτή της Αποδόσεως του Πάσχα. Τα ίδια γράμματα της νύχτας της Αναστάσεως, ακούγονται και κατά την Απόδοση του Πάσχα. Τελείται μια μέρα πριν απ’ τη γιορτή της Αναλήψεως.

Κάθε μεγάλη γιορτή στην Ορθόδοξη λατρεία έχει την «απόδοσή» της. Κάθε γιορτή είναι ζωντανό γεγονός, που επαναλαμβάνεται στη ζωή της Εκκλησίας, στη ζωή του πιστού.Αλλά και για άλλο λόγο γίνεται ο επανεορτασμός μιας εορτής, δηλαδή η απόδοσή της. Για ν’ απολαύσουμε ακόμα μια φορά την ομορφιά της γιορτής.

Όταν ένα θέαμα είναι ωραίο, ποθούμε να το ξαναδούμε. Όταν ένα φαγητό είναι νόστιμο, θέλουμε να το ξαναγευτούμε. Ο εορτασμός κάποιου γεγονότος της ζωής του Χριστού ή της Θεοτόκου, προξενεί γλυκύτητα στη ψυχή, που θέλει να το ξαναγιορτάσει.

Τη γλυκύτητα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο γεγονός, την αισθανόμαστε για τη γιορτή του Πάσχα. Γιορτή ευφροσύνης. «Πανήγυρις εστί πανηγύρεων». Ποτέ άλλοτε δεν σκιρτά η ψυχή τόσο πολύ, όσο τη νύχτα της Αναστάσεως. Χαιρόμαστε για το θρίαμβο του Αναστάντος Κυρίου.

Θρίαμβος της ζωής κατά του θανάτου. Του Χριστού κατά του Άδη. Της χαράς κατά της λύπης. Της αλήθειας κατά του ψεύδους. Αυτή η ευφροσύνη για την Ανάσταση του Χριστού είναι καθολική και αιώνια. Ουρανός και γη συγχορεύουν. Όχι μια φορά. Πάντοτε, αιώνια. «Ουρανοί μεν επαξίως ευφραινέσθωσαν, γη δε αγαλλιάσθω· εορταζέτω δε κόσμος, ορατός τε άπας και αόρατος. Χριστός γαρ εγήγερται, ευφροσύνη αιώνιος» (κανόνας Πάσχα).

Η Ανάσταση συνεχίζεται. Κάθε φορά, που τελούμε τη θεία Λειτουργία. Η θεία Λειτουργία ξαναζωντανεύει μπροστά μας όλα τα στάδια της ζωής του Χριστού. «Οδεύωμεν δια πασών των ηλικιών του Χριστού», όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Ο Χριστός γεννάται, στην «πρόθεση», που τελείται στην αριστερή κόγχη του ιερού που μοιάζει με φάτνη. Ο Χριστός βγαίνει στο κόσμο για να κηρύξει το Ευαγγέλιό Του, κατά τη μικρή είσοδο, που ο ιερέας βγαίνει με υψωμένο το Ευαγγέλιο. Ο Χριστός ανεβαίνει στα Ιεροσόλυμα για να θυσιαστεί, κατά τη μεγάλη είσοδο. Ο Χριστός υψώνεται πάνω στο Σταυρό και θυσιάζεται, κατά την προσφορά και τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων, που γίνεται με την προσφώνηση: «Τα σα εκ των σων…». Ο Χριστός ανασταίνεται, κατά τη μετάληψη των αχράντων Μυστηρίων, που πλημμυρίζει τη καρδιά από αναστάσιμη χαρά. Γι’ αυτό και ο λειτουργός, όταν κοινωνεί, ευθύς αμέσως λέει το «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι…».

Κάθε θεία Λειτουργία είναι μια ανάμνηση του Σταυρού και της Αναστάσεως. Είναι το σταυρώσιμο και αναστάσιμο Πάσχα. Ιδιαίτερα η Λειτουργία της Κυριακής έχει αναστάσιμο χαρακτήρα. Είναι η Λειτουργία της «μιας των σαββάτων». Την Κυριακή είναι όλα αναστάσιμα. Τα απολυτίκια των οκτώ ήχων, όλα αναστάσιμα. Αλλά και τα τροπάρια του όρθρου της Κυριακής. Κατεξοχήν αναστάσιμη είναι η περίοδος του Πάσχα, του Πεντηκοσταρίου, που αρχίζει τη νύχτα της Αναστάσεως και τελειώνει τη Κυριακή των Αγίων Πάντων.

Η Ανάσταση συνεχίζεται! Επαναλαμβάνεται κάθε φορά, που οι πιστοί έχουν Πάσχα. Οι κοσμικοί συνάνθρωποί μας μια φορά το χρόνο έχουν Πάσχα. Και ούτε αυτό αντιλαμβάνονται. Δεν το απολαμβάνουν. Νομίζουν, πως Πάσχα είναι το σουβλιστό αρνί, τα κόκκινα αυγά, το γλέντι και το ξεφάντωμα! Οι πιστοί γιορτάζουν το αληθινό Πάσχα, μάλιστα πολλές φορές στη ζωή τους. Όταν με πίστη ζουν το μυστήριο του Χρίστου, το μυστήριο του Σταύρου και της Αναστάσεως. Ζουν το νέο Πάσχα. Όταν κατορθώνουν και κάνουν μεγάλα περάσματα. Πάσχα σημαίνει διάβαση, πέρασμα. Ο Χριστός σταυρώθηκε και αναστήθηκε, για να μας περάσει απ’ την ενοχή της αμαρτίας στη δικαίωση. Απ’ τα έργα του σκότους στην αγιότητα. Απ’ τη φθορά στην αφθαρσία.

Κάθε φορά, που ξεπερνάμε τα γήινα, που υπερπηδάμε τα προβλήματα, που υπερνικάμε τις θλίψεις, που περνάμε το ορμητικό ποτάμι της ζωής ή τη φουρτούνα της θάλασσας των πειρασμών, κάνουμε θαυμαστή διάβαση. Πάσχα γιορτάζουμε! Όταν αξιωνόμαστε να κοινωνούμε το Σώμα και το Αίμα του Ιησού Χριστού. Με τη Θεία Κοινωνία κάνουμε όχι απλώς διάβαση, αλλά υπέρβαση. Ξεπερνάμε τα μέτρα μας. Αποκτάμε θεϊκές διαστάσεις. Αποσπόμαστε απ’ τη γη. Ξεκολλάμε απ’ τη λάσπη. Ανερχόμαστε προς τον ουρανό. Γινόμαστε κοινωνοί του Χριστού. Κοινωνοί των παθημάτων Του και της Αναστάσεώς Του. Γινόμαστε κοινωνοί θείας φύσεως (Β’ Πέτρ. α’ 4). Γινόμαστε χριστοφόροι, θεοφόροι.

Η Ανάσταση συνεχίζεται! Επαναλαμβάνεται στη ζωή των αγίων. Οι άγιοι είναι αμαρτωλοί, που αναστήθηκαν. Σ’ ένα τροπάριο παρακαλούμε· «Ανάστησον ημάς πεσόντας τη αμαρτία». Η αμαρτία είναι θάνατος. Η μετάνοια είναι ανάσταση. Νύχτα σκοτεινή η αμαρτία, μέρα λαμπρή η ζωή της μετανοίας. Κάθε χριστιανός, που μετανοεί, είναι ένας αναστημένος. Κάθε άγιος αποτελεί ζωντανή απόδειξη της δυνάμεως της Αναστάσεως. Η φωτεινή ζωή του αποτελεί ανταύγεια του αναστάσιμου φωτός.

Ο ιερός Χρυσόστομος στην ομιλία του «Εις το Άγιον Πάσχα», αναφερόμενος στους νεοφώτιστους χριστιανούς, για κείνους, δηλαδή, που βαπτίζονταν ομαδικά κατά τη νύχτα του Μεγ. Σαββάτου, λέει: Θέλω ν’ απευθύνω το λόγο σ’ αυτούς, που τη φωτόλουστη αυτή μέρα αξιώθηκαν το θείο βάπτισμα. Οι νεοφώτιστοι είναι τα καλά δενδρύλλια της Εκκλησίας, τα λουλούδια τα πνευματικά, οι νέοι στρατιώτες του Χριστού. Πριν από χτες ο Κύριος μας βρισκόταν στο Σταυρό. Έτσι κι αυτοί, πριν από χτες βρίσκονταν στην κυριαρχία της αμαρτίας. Αλλά τώρα συναναστήθηκαν μαζί με το Χριστό. Ο Χριστός σωματικά πέθανε κι αναστήθηκε. Αυτοί ήσαν πεθαμένοι στο λάκκο της αμαρτίας. Κι απ’ την αμαρτία αναστήθηκαν. Η γη τώρα την άνοιξη τριαντάφυλλα και γιασεμιά κι άλλα λουλούδια μας χαρίζει. Το βαπτιστήριο με τ’ αγιασμένα νερά μας χάρισε σήμερα ανθόκηπο πιο όμορφο απ’ της γης.

Η αλλαγή του ανθρώπου αποτελεί την τρανότερη απόδειξη της Αναστάσεως. Απ’ τον τάφο της αμαρτίας ανασταίνεται ο άνθρωπος με τη δύναμη της μετανοίας.

Ποιο είναι δυσκολότερο; Το ν’ αναστηθεί ένας αμαρτωλός απ’ το μνήμα της ακολασίας ή το να αναστηθεί το σώμα του ανθρώπου απ’ τον τάφο της φθοράς; Φαίνεται το δεύτερο δυσκολότερο. Κι όμως, το πρώτο είναι. Για την ανάσταση των σωμάτων καμιά αντίσταση δεν προβάλλεται. Για την αλλαγή της ψυχής υπάρχει η αντίστασης της θελήσεως, του παλαιού ανθρώπου.

Πολύ δύσκολη η πνευματική ανάσταση. Το να γίνει: Ο θυμώδης, πράος. Ο χαρτοπαίκτης και φιλάργυρος, ελεήμων. Ο μέθυσος, εγκρατής. Ο σαρκολάτρης, σώφρων. Ο εγκληματίας, ήσυχος. Ο άγριος, άγιος. Αυτό το τόσο δύσκολο είναι γεγονός. Το βλέπουμε στο χώρο της χάριτος, στη ζωή της Εκκλησίας.

Η Εκκλησία έχει τη δύναμη της μεταμορφώσεως, της αλλαγής του ανθρώπου. Είναι η Εκκλησία της Αναστάσεως. Ο Χριστός, η κεφαλή της Εκκλησίας, είναι όχι μόνο ο αναστάς εκ νεκρών, αλλά και ο εγείρων τους νεκρούς. Είναι νεκρεγέρτης ο Ιησούς Χριστός. Αφού, λοιπόν, γίνεται το δύσκολο, η ανάσταση τόσων αμαρτωλών, δεν μπορεί να γίνει το εύκολο, η ανάσταση των σωμάτων κατά την κοινή ανάσταση;

(Αρχιμ.Δανιήλ Γ. Αεράκη, «Πάσχα Κυρίου»)

175. Τί φρονούν οι Προτεστάντες περί της παρουσίας του Χριστού στην ευχαριστία;

Αν εξαιρέσει κανείς ορισμένες προτεσταντικές παραφυάδες (Σωκινιανούς, Αρμινιανούς), οι οποίοι, εξετάζοντας ορθολογιστικά την έννοια των μυστηρίων, θεωρούν την ευχαριστία ως απλή τελετή κατά την οποία καταγγέλλεται ο θάνατος του Κυρίου και με ύμνους πανηγυρίζονται και δοξάζονται τα λυτρωτικά του αποτελέσματα, οι άλλες προτεσταντικές Ομολογίες δέχονται την ευχαριστία ως μυστήριο μεταδοτικό της θείας χάριτος, αν και διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο της παρουσίας του Χριστού στην ευχαριστία.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 245)

Η τιμωρία και η λύτρωση

Στα χρόνια του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του νέου, πλήθος από Σκύθες με δική του διαταγή ξεκίνησαν για την Ανατολή. Κάποτε έφτασαν κοντά στην Τραπεζούντα. Ανάμεσα τους ήταν και κάποιος δεμένος με αλυσίδες, γιατί είχε μέσα του ολόκληρη λεγεώνα πονηρών πνευμάτων. Οι άλλοι Σκύθες τον πρόσεχαν νύχτα- μέρα, από φόβο μήπως οι δαίμονες τον ρίξουν στη φωτιά και τον κάψουν ή τον πνίξουν στο νερό ή τον γκρεμίσουν σε κανένα βάραθρο.
Πριν δαιμονιστεί ο Σκύθης αυτός, από νέος ακόμα, έκανε τα θελήματα των δαιμόνων και ζούσε ζωή ακόλαστη. Κάποτε όμως έκανε και μια φρικτή ασέβεια: Στη Βασιλεύουσα, όπου είχε πάει μαζί με άλλους ομοφύλους του, επισκέφθηκε μια εκκλησία. Εκεί, μολονότι αβάπτιστος και ακάθαρτος, τόλμησε να πλησιάσει στο άγιο ποτήριο την ώρα της θείας μεταλήψεως και να κοινωνήσει! Την ίδια όμως στιγμή παραδόθηκε στους απάνθρωπους δαίμονες, που άρχισαν από τότε να τον βασανίζουν αλύπητα.
Σ’ αυτή λοιπόν την κατάσταση έφτανε στην Τραπεζούντα. Οι σύντροφοί του, μαθαίνοντας για τα πολλά θαύματα του αγίου Ευγενίου, τον έφεραν στο ναό του.
Στο μεταξύ η σατανική λεγεώνα τον έκανε να σπαράζει και ν’ αφρίζει.
- Πώς τόλμησες, τον φοβέριζαν τα δαιμόνια, να μεταλάβεις το Χριστό, αφού είσαι δικός μας; Θα σ’ εξαφανίσουμε με τον πιο σκληρό τρόπο! Κανένας δεν θα σε γλυτώσει απ’ τα χέρια μας!...
Ενώ όμως κόμπαζαν και απειλούσαν οι μιαροί δαίμονες, τί κάνει ο γρήγορος βοηθός των ανθρώπων, ο ένδοξος Ευγένιος; Παρακαλεί τον φιλάνθρωπο Δεσπότη να σπλαχνιστεί το πλάσμα Του και να το απαλλάξει από την τυραννία του σατανά. Και με τις παρακλήσεις του λυγίζει τον πολυέλεο Κύριο.
Καθώς στεκόταν λοιπόν ο δαιμονισμένος μπροστά στο λείψανο του αγίου, ήρθε σε έκσταση. Του φάνηκε πως είδε το Χριστό να κατεβαίνει από τον ουρανό μέσα στην εκκλησία. Εκεί, αφού του θύμισε τις βέβηλες πράξεις, που από νέος είχε κάνει, άρχισε να τον ελέγχει αυστηρά.
-Μ’ όλες τούτες τις παρανομίες σου, κατέληξε ο Κύριος, με λύπησες πάρα πολύ. Δεν είσαι άξιος ελέους. Για χάρη όμως του αγαπητού μου Ευγενίου σε λυπήθηκα και θα σ’ ελεήσω.
Και γυρίζοντας στο μάρτυρα, που στεκόταν δίπλα Του ικετευτικά, συνέχισε:
-Γιάτρεψε τον, Ευγένιε, αφού κατέφυγε στην προστασία σου.
Αμέσως ο Ιησούς εξαφανίστηκε.
Ο άγιος είπε τότε στον δαιμονισμένο:
-Αυτό το κακό το έπαθες επειδή κοινώνησες τα άχραντα Μυστήρια, ενώ ήσουν αβάπτιστος και βουτηγμένος στις αμαρτίες.
Ο Σκύθης συνήλθε από την έκσταση. Είδε τότε, αισθητά πια, να βγαίνει φωτιά από τα άγια λείψανα, να μπαίνει στο στόμα του και να κατακαίει- έτσι του φάνηκε- τα σωθικά του.
Όσοι ήταν εκεί κοντά μπόρεσαν να δουν με τα ίδια τους τα μάτια τη δύναμη του αγίου Ευγενίου, που βασάνιζε και τιμωρούσε εξουσιαστικά τους πονηρούς δαίμονες, διώχνοντας τους βίαια μέσ’ από τον ταλαίπωρο άνθρωπο.
Άφριζε και ίδρωνε και χτυπιόταν ο Σκύθης, ώσπου ελευθερώθηκε εντελώς από τ’ ακάθαρτα πνεύματα.
Ειρηνικός πια και ανενόχλητος, σιχάθηκε την παλιά του ζωή, και δεν έπαψε ποτέ να ευχαριστεί τον θαυματουργό μάρτυρα που τον ευεργέτησε.

("Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία", Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ. 126-128)

Αναλλοίωτος
Εκείνος παραμένει αναλλοίωτος,
είτε Τον αρνούμαστε, είτε δεν Τον αρνούμαστε...
Δεν μπορεί Εκείνος ν’ αρνηθεί τον εαυτό Του,
δηλαδή, να μην υπάρχει. Πάντοτε μένει. Πάντοτε υπάρχει.
Ας μή συμπεριφερόμαστε, λοιπόν, έτσι,
σαν να Του χαριζόμαστε, ή σαν να Τον ζημιώνουμε!
Ε.Π.Ε. 23,546

Αναμάρτητος
Αυτός που μπορεί να εξαφανίζει
τα αμαρτήματα όλων των ανθρώπων,
πολύ περισσότερο ο Ίδιος
ήταν αναμάρτητος.
Ε.Π.Ε. 9,382

ο Χριστός
Πώς καθ’ ολοκληρία πέθανε υπέρ των αμαρτωλών,
αν αυτός βρισκόταν σε αμαρτία;
Διότι αυτός, που πεθαίνει υπέρ αμαρτωλών,
πρέπει ο ίδιος να είναι αναμάρτητος.
Καθ’ όσον, αν αμαρτήσει και αυτός,
πώς θα πεθάνει υπέρ άλλων αμαρτωλών;
Αν δε πέθανε υπέρ των αμαρτιών όλων των ανθρώπων,
πέθανε αναμάρτητος.
Ε.Π.Ε. 18α,558

υπέρ των αμαρτωλών
Αν και ο Χριστός αμάρτανε,
πώς θα πέθαινε υπέρ των άλλων;
Ε.Π.Ε. 18α,558

η σάρκα του Ιησού
Η σάρκα Του ήταν όμοια με τη δική μας σάρκα.
Στη μεν φύσι ήταν ίδια με τη δική μας.
Στην αμαρτία όμως δεν ήταν ίδια.
Ε.Π.Ε. 24,382

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 180-181)