ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 1-6. Η θεραπεία του υδρωπικού.
14.1 Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἐλθεῖν αὐτὸν εἰς οἶκόν
τινος τῶν ἀρχόντων(1) τῶν Φαρισαίων(2) σαββάτῳ(3)
φαγεῖν ἄρτον καὶ αὐτοὶ(4) ἦσαν παρατηρούμενοι(5) αὐτόν.
1 Ένα Σάββατο ο Ιησούς πήγε στο σπίτι κάποιου Φαρισαίου άρχοντα
για να φάει, και οι Φαρισαίοι τον παρακολουθούσαν.
(1) Δεν έχουμε ενδείξεις ότι υπήρχε κάποια ιεραρχία στη μερίδα των Φαρισαίων.
Διακρίνονταν όμως μεταξύ τους αυτοί που υπερείχαν στις γνώσεις,
τα τάλαντα και τον πλούτο (g).
(2) Μετά από αυτά που αναφέρθηκαν στο κεφ. ια (37-54), θα φαινόταν
ίσως εκπληκτικό πώς ο Κύριος δέχεται πάλι πρόσκληση Φαρισαίου για φαγητό (p).
Παρ’ όλα αυτά «υπήρχαν και στους φαρισαίους κάποιοι που ήταν
σε μισό βαθμό πονηροί και διαφορετικοί από τους άλλους.
Ακολουθούσε λοιπόν ο Χριστός, κάνοντας και εδώ το γεύμα αφορμή
για ωφέλεια του Φαρισαίου και όσων ήταν στο σπίτι του» (Ζ).
«Διότι φρόντιζε για την ωφέλεια των ψυχών
και για αυτό το λόγο έμπαινε στο σπίτι» (Θφ).
(3) Ήταν συνηθισμένο να γίνονται συμπόσια το Σάββατο και είχε αποβεί
παροιμιώδης η πολυτέλεια των συμποσίων κατά τα σάββατα (p).
(4) Οι οποίοι κατονομάζονται και στο σ. 3.
(5) «Οι υπόλοιποι Φαρισαίοι τον παρατηρούσαν εάν θα κάνει κάτι
σε αντίθεση με το νόμο την ημέρα του σαββάτου» (Ζ).
Πέρα από κάθε νόμο φιλοξενίας.
Είναι καθήκον αυτού που φιλοξενεί να αναλαμβάνει υπό την προστασία του
τον φιλοξενούμενο και να προλαβαίνει κάθε επιβουλή εναντίον του.
Οι Φαρισαίοι όμως και οι νομικοί, με την ανοχή αυτού που φιλοξενούσε,
παραμόνευαν όπως οι κυνηγοί πουλιών,
οι οποίοι περιμένουν για να παγιδέψουν πουλιά.

14.2 καὶ ἰδοὺ(1) ἄνθρωπός τις ἦν ὑδρωπικὸς(2) ἔμπροσθεν αὐτοῦ(3).
2 Τότε στάθηκε μπροστά του ένας άνθρωπος που έπασχε από υδρωπικία.
(1) Το «ιδού» υποδηλώνει ότι η παρουσία του υδρωπικού ήταν απροσδόκητη
από τους καλεσμένους, ίσως μάλιστα και από αυτόν τον ίδιο που φιλοξενούσε.
Δεν ήταν πάντως από τους καλεσμένους, όπως φαίνεται και από το απέλυσε στο σ. 4 (p).
(2) Λέξη που λέγεται μοναδική φορά, συνηθισμένη όμως στους γιατρούς συγγραφείς (p).
Εδώ είναι επίθετο, οι γιατροί όμως, παρόλο που χρησιμοποιούν αυτό και ως επίθετο,
συχνότερα το παίρνουν ως ουσιαστικό (L).
(3) «Επειδή φοβήθηκε τους Φαρισαίους, δεν πλησίασε να ζητήσει να θεραπευτεί,
επειδή ήταν Σάββατο, αλλά μόνο στάθηκε μπροστά του, έτσι ώστε αφού τον δει
και τον σπλαχνιστεί, να τον θεραπεύσει» (Κ).

O Ιωάννης Πάλλιος, μονάκριβος γιος του Σπυρίδωνος και της Αικατερίνης Ζ. Βρίκου, ορθοδόξων Ελλήνων εγκατεστημένων από χρόνια στην πόλη της μεσημβρινής Ιταλίας Βαρλέττα, στις αρχές Νοεμβρίου του 1861 και σε ηλικία οκτώ χρόνων, προσεβλήθη από βαρύτατο τυφοειδή πυρετό και πήγαινε διαρκώς στο χειρότερο επί δεκαεπτά ήμερες παρ’ όλα τα μέσα της ιατρικής. Το πρωί της 17ης μέρας το παιδί ήταν πολύ βαριά.

Η όψη του έδειχνε «ιπποκρατική» σύμφωνα με την ιατρική ορολογία, οι σφυγμοί νηματώδεις και σχεδόν σβησμένοι, τα άκρα ακίνητα και παγωμένα, η φωνή ανύπαρκτη και η αναπνοή ρογχώδης. Γενικά η κατάσταση του παρουσίαζε όλα τα σημάδια του ετοιμοθάνατου.
Γι’ αυτό η μητέρα του, που σ’ όλο το διάστημα της αρρώστιας δεν έπαψε να κλαίει και να ικετεύει γονατιστή τον άγιο Σπυρίδωνα, την τρομερή εκείνη στιγμή πολλαπλασίασε τους θρήνους και τις δεήσεις της και ξαφνικά σαν να την παρακινούσε θεία έμπνευση φώναξε: «Θέλω να γίνει αμέσως τηλεγράφημα στους συγγενείς μου στην Κέρκυρα, ν’ ανοίξουν τον άγιο και να κάμουν παράκληση για το Γιαννάκη μου.
Ο άγιος βέβαια με τη μεσιτεία του προς το Θεό θα μου τον σώσει και θα μου τον χαρίσει, γιατί τον παρεκάλεσα και τον παρακαλώ μ’ όλη την ψυχή και την καρδιά μου». Το τηλεγράφημα έγινε αμέσως και -ω του θαύματος!- κατά τις 11 το πρωί, τότε που ανοίχθηκε η λάρνακα του αγίου και έγινε η παράκληση, ενώ το παιδί βρισκόταν στην ίδια και χειρότερη από το πρωί κατάσταση, ξαφνικά το έπιασε μια σπασμωδική κίνηση όλου του σώματος. Οι εκεί παρόντες γιατροί το θεώρησαν αυτό σαν την τελευταία απόπειρα ζωής. Αλλά στην πραγματικότητα ήταν η αποτίναξη και το διώξιμο της θανατηφόρας αρρώστιας, χάρη στη μεσιτεία του αγίου προς το Θεό. Γιατί μετά από λίγο πέρασαν οι σπασμοί και ακολούθησαν άφθονοι ιδρώτες. Ο νέος άνοιξε αμέσως τα μάτια του, ανέλαβε και όψη και σφυγμούς και γενικά όλα τα σημεία της ζωής, ώστε όλοι, και οι γιατροί ακόμη, θαύμασαν και φώναξαν: «Πραγματικά έγινε θαύμα. Θαυμαστός ο Θεός εν τοις Αγίοις Αυτού».
Μετά από αυτό άρχισε η ανάρρωση, που προχωρούσε όμως κάπως αργά. Το παιδί έμενε ακόμη άφωνο και αυτό προξενούσε κάποια λύπη στους γονείς του. Αλλά ολοκληρώθηκε και η ανάρρωση. Με τις πρεσβείες του αγίου και θαυματουργού Σπυρίδωνος, στις 11 Δεκεμβρίου, την παραμονή της γιορτής του, λύθηκε και η γλώσσα του νέου και μίλησε. Έτσι αποκαταστάθηκε εντελώς η υγεία του, ώστε να δοξάζεται ο Θεός και ο πιστός του υπηρέτης και θαυματουργός Σπυρίδων.

Το επόμενο θαύμα διηγήθηκε ο μαθητής της Αστυνομικής Σχολής Κερκύρας Χρήστος Διαμαντούδης του Θεοχάρη, όπως το έζησε ο ίδιος. Το διηγήθηκε στην Ι. Μητρόπολη Κερκύρας και ήταν παρόντες ο Χαράλαμπος Κομνηνός του Βασιλείου, Αρχιφύλακας της Αστυνομίας Πόλεων, από τους Καββαδάδες Κερκύρας και ο Χρήστος Ι. Τσάτσαρης, μαθητής της Αστυνομικής Σχολής. Το επιβεβαίωσαν δε αυτόπτες μάρτυρες, μαθητές της Σχολής. Υπάρχει επίσης Πρακτικό της αφηγήσεως με τις υπογραφές των αυτόπτων μαρτύρων και του Χρ. Διαμαντούδη, με χρονολογία 14 Φεβρουαρίου 1935- Οι υπογραφές βεβαιώνονται με τη σφραγίδα της Σχολής και την υπογραφή του Διοικητού της Γ. Παπαδημητρίου.
Για το εκπληκτικό θαύμα που ακολουθεί έγραψε η εφημερίδα «Κέρκυρα» στις 14 Σεπτεμβρίου 1937, χωρίς να αναφέρει ημερομηνία κατά την οποία έγινε το θαύμα. Το καλοκαίρι του 1937 είχε πάει από την Τεργέστη στο Μάριεμπαντ της Αυστρίας, όπου και παραθέριζε, η οικογένεια Αφεντούλη, πρώην πολιτευτού της Θεσσαλίας. “Εμενε δε σ’ ένα από τα μεγάλα ξενοδοχεία της πόλης, περιφραγμένο με κάγκελα. Μια μέρα (τέλος Ιουλίου ίσως, ή τον Αύγουστο), ο μικρός γιος τους, δεκαετής περίπου, ζήτησε άδεια από τη μητέρα του να πάει σ’ ένα κοντινό ζαχαροπλαστείο μ’ ένα συνομήλικο του. Μόλις βγήκε τρέχοντας από την καγκελόπορτα, βρέθηκε μπροστά σ’ ένα αυτοκίνητο που έτρεχε με μεγάλη ταχύτητα. Το αυτοκίνητο τον ανέτρεψε, πέρασε από πάνω του και χάθηκε. Ο μικρός έμεινε αναίσθητος στο δρόμο. “Ένας διαβάτης τον βρήκε και τον μετέφερε στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Σύμφωνα με τη διάγνωση των γιατρών είχε πάθει κάταγμα του μετωπιαίου οστού με έκχυση εγκεφαλικής ουσίας. Φώναξαν αμέσως τους γονείς και τους ανακοίνωσαν ότι το κάταγμα ήταν πάρα πολύ σοβαρό και η κατάσταση του παιδιού απελπιστική. Οι γονείς κάλεσαν αμέσως τους πιο διακεκριμένους κρανιολόγους του Βερολίνου, της Βιέννης και των Παρισίων, και ήρθαν αυθημερόν αεροπορικώς. Η διάγνωση τους όμως ήταν η ίδια, ότι η κατάσταση του παιδιού ήταν απελπιστική. Βρισκόταν τότε εκεί και η μητέρα της γυναίκας του Αφεντούλη Μαρία, σύζυγος του Κερκυραίου Σπυρίδωνος Μάρμορα. Μόλις άκουσε ότι η επιστήμη δεν μπορεί να θεραπεύσει το μικρό εγγονό της, λυπήθηκε υπερβολικά. Ξαφνικά θυμήθηκε τον άγιο Σπυρίδωνα και μάλιστα έλεγε πώς τη διαβεβαίωνε ότι θα θεραπευτεί το παιδί. Αμέσως μ’ αυτό το συναίσθημα τηλεγράφησε στην πεθερά της στην Κέρκυρα ν’ ανοιχτεί η λάρνακα του αγίου και να ψάλει δέηση. Έτσι κι έγινε. Το ίδιο απόγευμα και κατά την ώρα της παρακλήσεως -θαύμα παράδοξο!- ο μικρός Αφεντούλης, αν και ήταν σε αφασία και ετοιμοθάνατος, άνοιξε τα μάτια του, είδε τη μητέρα του, της ψιθύρισε λίγες λέξεις και της άπλωσε τα χέρια του. Οι γιατροί που τον παρακολουθούσαν έμειναν κατάπληκτοι. Δεν πίστευαν στα μάτια τους. Γιατί είχαν αναγνωρίσει την αδυναμία της επιστήμης να επέμβει και ότι μόνο με θαύμα θα ήταν δυνατή η θεραπεία του παιδιού. Πραγματικά. Η κατάσταση του από κείνη τη στιγμή διαρκώς καλυτέρευε και χωρίς επέμβαση της επιστήμης θεραπεύτηκε, χάρη στη θαυματουργική επέμβαση του αγίου Σπυρίδωνος.

Το θαύμα που ακολουθεί έγινε στις 11 Αύγουστου 1946, κατά το τέλος της λιτανείας του ιερού λειψάνου του αγίου.
Το μεταφέρουμε όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Άγιοι Ιάσων και Σωσίπατρος».«Η αληθινή και γνήσια πίστις είναι προσόν και γνώρισμα καρδίας, η οποία απαραιτήτως σέβεται και ευλαβείται τον Θεόν, υπακούουσα δε εις τον Νόμον του αγωνίζεται εναντίον των πειρασμών και των δοκιμασιών δια να μη διαφθαρή και διαστραφή, δια να διατήρηση την ηθικήν της ελευθερίαν από την δουλείαν της αμαρτίας και να συμμορφώνεται με το θείον θέλημα. Τοιαύτη πίστις αληθινή και γνήσια, θερμή και σταθερά, ήτο εδραιωμένη και εις την καρδίαν της Αικατερίνης συζύγου Βασιλείου Υφαντή εξ Ιωαννίνων, οδός Καβάσιλα 16. Και η πίστις αυτή δια της χάριτος του αγίου Σπυρίδωνος εκ της παντοδυναμίας του Θεού εθαυματούργησε προχθές την 11ην Αυγούστου, κατά την Λιτανείαν του ιερού λειψάνου του αγίου, και απέδωσε εις την γυναίκα αυτήν την ομιλίαν και την κίνησιν εις το παράλυτο πόδι της, τας οποίας είχε χάσει προ πολλών ετών και τας οποίας οι ιατροί, εις τους οποίους κατέφυγε, δεν ημπόρεσαν έπι τόσα έτη να της αποδώσουν.

Ας αφήσωμεν όμως να ομιλήση η ιδία η θεραπευθείσα Αικατερίνη Υφαντή την 11ην Αυγούστου, ότε έγινε το θαύμα. «Προ οκτώ ετών, -διηγείται η ίδια η γυναίκα που εθεραπεύθη, επιβεβαιούν δε ο άνδρας της και άλλοι γνωστοί της από τα Ιωάννινα- έπαθα συμφόρησιν, από την οποίαν έχασα την ομιλίαν μου και μου παρέλυσε το δεξί χέρι, έπειτα δε από τέσσαρα χρόνια έπαθα πάλιν και άλλην συμφόρησιν από την οποίαν μου παρέλυσεν και το δεξί πόδι. Επί οκτώ χρόνια δεν ημπορούσα να ομιλήσω. Με πολύν κόπον και μεγάλην αγωνίαν κατόρθωνα μερικές φορές να προφέρω καμμίαν λέξιν, που μόλις ηκούετο, και έπειτα από πολλήν ώραν πάλιν με μεγάλην στενοχώριαν κατώρθωνα να προφέρω καμμίαν άλλην, η οποία όμως δεν είχε καμμίαν σειράν με την πρώτην λέξιν, και δι’ αυτό δεν ημπορούσε κανείς να καταλάβη τίποτε. Συνεννοούμην μόνον με νεύματα.
Μετά την δευτέραν δε συμφόρησιν έμενα συνεχώς παράλυτος εις το κρεββάτι, ακόμη και δια τας σωματικάς μου ανάγκας, ή με μετέφεραν με την κουβέρταν. Επήγα εις τους ιατρούς, οι οποίοι όμως με απήλπισαν ότι δεν θεραπεύομαι. Και τότε πλέον βασανισμένη και απελπισμένη από τους ιατρούς εγύρισα εις τον Θεόν και εις αυτόν εστήριξα τας ελπίδας μου. Τον δοξάζω δε και τον προσκυνώ που μ’ ελυπήθηκε.
Μίαν ημέραν αναστέναξα δυνατά, σαν να εφώναξα, και με πολλήν στενοχώρια επρόφερα τας λέξεις ‘Άγιος Σπυρίδων’ έμεινα δε πάλιν αμίλητη όπως και πρώτα. Ο άνδρας μου που ήτο κοντά και με άκουσε, εκατάλαβε ότι του εζητούσα να με φέρη να προσκυνήσω το λείψανο του αγίου και, χωρίς να διστάση καθόλου, πρόθυμα μου υπεσχέθη να ικανοποίηση την επιθυμίαν μου. Πράγματι δε την 10ην Αυγούστου, παραμονήν της Λιτανείας, με έβαλαν με τον Υιόν μου εις μίαν κουβέρταν και με μετέφεραν εις το αυτοκίνητον με το οποίον κατεβήκαμε εις Ηγουμενίτσαν, εκεί δε πάλιν με την κουβέρταν με μετέφεραν εις την βενζίναν, και το ίδιο πάλιν εδώ εις την Κέρκυραν από κάτω από το λιμάνι μέχρι εδώ εις την εκκλησίαν, που με έφεραν χθες το απόγευμα. Από χθες το απόγευμα μέχρι σήμερα το πρωί έμεινα ξαπλωμένη κάτω εις τις πλάκες της Εκκλησίας, και απ’ αυτήν την θέσιν παρηκολούθησα τον εσπερινόν χθες το βράδυ και την Λειτουργίαν σήμερα το πρωί. Εις το Κοινωνικόν μάλιστα τους έκαμα νόημα και με επήραν βαστακτά και εκοινώνησα. Την Λιτανείαν την παρηκολούθησα εις την αρχήν όπως έβγαινε από την εκκλησίαν απ’ εδώ έξω που είναι τα κάγκελα, όπου με επήραν ο άνδρας μου με τον Υιόν μου. Από την στιγμήν δε που αντίκρυσα τον Άγιον έκλαια από συγκίνησιν και επροσπαθούσα να ομιλήσω και να τον παρακαλέσω να με λυπηθή, αλλά παρ’ όλην την προσπάθειαν δεν το κατόρθωνα. Όταν επλησίαζε να τελείωση η Λιτανεία και οι μουσικές ηκούοντο που εγύριζαν, έκαμα νόημα του ανδρός μου να με βάλη εμπρός εις τα σκαλιά του Πρεσβυτερίου απ’ όπου θα επερνούσε ο άγιος. Εκείνος ποτέ δεν μου αρνήθηκε τίποτε, και, μόλις εκατάλαβε από τα νοήματα τι του εζητούσα, υπήκουσε αμέσως και με μετέφερε εκεί που του έδειξα. Οι αστυφύλακες μόλις με είδαν εκεί εμπρός εις τα σκαλιά του Πρεσβυτερίου, άρχισαν να με φωνάζουν και υποχρέωναν τον άνδρα μου να με σήκωση. Βλέποντες όμως την επιμονή μου και τα δάκρυα που έτρεχαν από τα μάτια μου συνεκινήθησαν και με άφησαν. Η συγκίνησης μου πλέον που θα με αξίωνε ο Θεός να πέραση ο άγιος απ’ επάνω μου ήταν μεγάλη. Αισθανόμουν μέσα μου ότι θα ανεκουφιζόμην. Αλήθεια! Μεγάλη η Χάρις του! Δοξασμένο το όνομα του! Σε λίγο ετελείωσεν η Λιτανεία. Εμβήκαν οι παπάδες εις την εκκλησίαν και συνέχεια εμβήκε και το λείψανο του αγίου, το οποίον επέρασε από επάνω μου. Αμέσως δε μόλις επέρασε το λείψανο έτρεξε ο άνδρας μου και βοηθούμενος από μίαν γυναίκα με εσήκωσαν δια να μη με πατήση ο κόσμος και μ’ επήραν εις το στασίδι. “Έπειτα από ένα τέταρτο όμως περίπου, αφού πλέον είχον τελειώσει όλα και είχον φύγει αρκετοί από την εκκλησίαν, αισθάνθηκα ότι ελύθηκε η γλώσσα μου και ότι έγινε το πόδι μου καλά. Εδοκίμασα αμέσως να ομιλήσω και χωρίς να στενοχωρηθώ καθόλου τα κατάφερα αμέσως. Εδοκίμασα και το πόδι μου και παραδόξως το εκίνησα. Αμέσως χαρούμενη επροσπάθησα να πατήσω και να σηκωθώ, στηριζομένη δε εις το στασίδι εσηκώθηκα ορθή και στηρίχθηκα εις το πόδι που είχα ακίνητο και παράλυτο τέσσαρα χρόνια. Ο άγιος με έγιανε. Τον προσκυνώ και τον δοξάζω’. Πράγματι ο άγιος Σπυρίδων, τον οποίον επροσκύνησε με ευλάβειαν και με κατάνυξιν ψυχικήν και συντριβήν εδοξολόγησε, την εθεράπευσε. Η επίμονος και σταθερά πίστις της εθαυματούργησε. Ο Θεός που δέχεται πάντοτε την δέησίν μας, όταν τον παρακαλούμεν με πίστιν, δια πρεσβειών του αγίου Σπυρίδωνος εδέχθη και την δέησίν της ταπεινής δούλης του και της απέδωσε την ομιλίαν που είχε χάσει προ οκτώ ετών, και της εθεράπευσε ακόμη και το πόδι που είχε ακίνητον και παράλυτον επί τέσσερα έτη. Το θαύμα είχε συντελέσθη πλέον και είναι ήδη γεγονός. Εβεβαιώθησαν περί αυτού πολλοί άνθρωποι από όλας τας τάξεις και τα επαγγέλματα, απλοϊκοί και αγράμματοι, και συγχρόνως πολλοί εγγράμματοι και επιστήμονες και με μεγάλα αξιώματα, άνδρες, γυναίκες και παιδιά. “Ολοι σχεδόν οι προσκυνηταί που είχαν έλθει από τα περίχωρα, από τα χωριά, από την Ήπειρον και από άλλα μέρη, εκτός από τους κατοίκους της πόλεως, πληροφορούμενοι το γεγονός ήρχοντο καθ’ όλην την ημέραν εις τον ναόν του αγίου και περικυκλούντες την θεραπευθείσαν γυναίκα υπέβαλλον αυτήν και τον άνδρα της καθώς και άλλους γνωστούς της εις λεπτομερή ανάκρισιν. Κατάπληκτοι δε ήκουον την ιδίαν την γυναίκα να διηγείται την προηγουμένην θλίψιν της, θαυμάζοντες δε δια την θεραπείαν της εδόξαζον τον Θεόν και τον Άγιον, αποδίδοντες εις την Θείαν παντοδυναμίαν το θαύμα».

(αποσπάσματα από το βιβλίο: «Ο Άγιος Σπυρίδων Ο Θαυματουργός», Έκδοση Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Σωτήρος Χριστού Κερκύρας)

Έλεγε ο Γέροντας:

“Η βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική είναι διδασκαλία.. μαλακώνει την ψυχή του ανθρώπου και σιγά – σιγά τη μεταρσιώνει σε άλλους κόσμους πνευματικούς, με τους φθόγγους αυτούς που σπέρνει ηδονή και τέρψη και ευχαρίστηση, ταξιδεύοντας σε άλλο κόσμο πνευματικό… Πράγματι έτσι είναι παιδιά, μην κοιτάζετε που τους ακούς να κάνουνε… Όταν κανείς σιγά – σιγά μπει σε μια τέτοια φόρμα πνευματική, έτσι αισθάνεται κι έτσι πρέπει να κάνει.

Μπορεί να γίνεις κι ένας εγωιστής ψάλτης και να κουνιέσαι και να αυτώνεσαι και να είσαι κούφιος· μπορεί να έχεις τη φωνή, να συγκινείς με τη φωνή σου, αλλά αυτός ο όντως άγιος που ψάλλει, αυτός έχει και κάτι άλλο, δεν έχει μόνο τη φωνή· μαζί με τη φωνή που εκπέμπεται με τα ηχητικά κύματα, εκπέμπεται και κάποια χάρη με άλλα κύματα, μυστικά, που αγγίζουν τις ψυχές των ανθρώπων και τις συγκινούν βαθύτατα.

Ο κούφιος, ας πούμε, μουσικός, ο εγωιστής, έχει αυτό. Κι ευχαριστεί έτσι. Ο άγιος μουσικός στέλνει και κύματα κύματα μαζί με τη φωνή του. Γίνεται ένα πολύ μεγάλο μυστήριο. Γι’ αυτό, εάν θα πάτε στο Άγιον Όρος και ακούσετε τους μοναχούς που ψάλλουν, και παγωμένη και πέτρινη καρδιά να έχεις, άμα ακούσεις… Να! το παράδειγμα: Αυτός ο μουσικός μπορεί να συγκινεί…”

(από το βιβλίο ‘Ανθολόγιο Συμβουλών Γέροντος Πορφυρίου’)

Όσιος Δανιήλ ο Στυλίτης – Εορτάζει στις 11 Δεκεμβρίου

Η γυναίκα – πειρασμός

Κατόπιν ανέβηκε στο Στύλο του Γελανίου, που ήτο ψηλότερος και έκανε ζωή αυστηρότερη και θαυμαστότερη. Μα ο δαίμονας, βλέποντας το μεγαλείο του τον εφθόνησεν ώστε του έπλεξεν και άλλες παγίδες. Παρεκίνησε τους αιρετικούς, που ήσαν στο Βυζάντιο, να του δώσουν ενόχλησι και να τον πειράξουν. Βρήκαν, λοιπόν, εκείνοι μια γυναίκα, που ήταν άσεμνη και ξεδιάντροπη. Λεγόταν Βασιανή και καταγόταν από την Ασία.

Την κατάφεραν εξαγοράζοντάς την με πολλά χρήματα να δοκιμάση αν μπορέση να μολύνη τον Όσιον ή κανένα από τους μαθητάς του, ώστε να ξεσπάση σάλος και να δημιουργηθή σκάνδαλο. Έφυγεν, λοιπόν, η αδιάντροπη εκείνη γυναίκα, ντυμένη με ωραία φορέματα και κοσμήματα πολύτιμα και πήγε κοντά στο στύλο του Οσίου. Εγκαταστάθηκε σ’ ένα χωράφι, ότι δήθεν έπασχε από ασθένεια. Με διάφορα δε σχήματα, και πονηριές, όπως ήταν επιτήδεια στην πορνεία, άρχισε η βρωμερή τις προσπάθειές της για να αιχμαλωτίση την καθαρή ψυχή του Οσίου. Μάταιος ο αμαρτωλός κόπος της όμως. Δεν μπόρεσε παρ’ όλες τις προσπάθειες, να νικήση ούτε τον Όσιον, ούτε κανέναν από τους μαθητάς του.

Επέστρεψε, λοιπόν, άπρακτος. Ήθελε, όμως, να πάρη τα χρήματα που της είχαν υποσχεθή. Και αυτό δεν ήταν εύκολο, αφού τίποτε δεν είχε επιτύχει. Για να τα κερδήσει όμως είπε ψέμματα, ότι δήθεν την επεθύμησεν ο Όσιος και είπε στους μαθητάς του, να βάλουν την σκάλα ν’ ανεβή, αλλά αυτή δεν καταδέχθηκε και έφυγε!

Τοιουτοτρόπως η ελεεινή, εδυσφήμησε τον Όσιον. Αλλ’ η θεία δίκη δεν υπέφερε την συκοφαντία. Εμπήκεν μέσα της δαίμονας, από τον οποίον χωρίς να θέλη, ωμολόγησε την αλήθεια, δηλ. το ψεύδος και τον δόλον των αιρετικών. Τότε οι άνθρωπο της πόλεως, την επήγαν στον Όσιον. Αυτός σαν δούλος του Χριστού αμνησίκακος, την εθεράπευσε και της εσυγχώρησε το φταίξιμό της. Εκείνη εθαύμαζε την καλωσύνη του Οσίου και καταφιλούσε με δάκρυα τον στύλον, ασταμάτητα. Τότε η θεία χάρις την αναβάπτισε και υποσχέθηκε να διορθώση τον βίο της. Πράγματι! Από τότε η άσωτη γυναίκα, έζησε τίμια και φρόνιμα όλη τη ζωή της.

Διαιτητής Βασιλέων

Ύστερα από καιρό, ήλθε στον αυτοκράτορα του Βυζαντίου [δηλαδή τον Λέοντα Α΄, που βασίλευσε από το 457 μέχρι το 474] ο βασιλεύς των Λαζών, για να συνάψουν και οι δυο ειρήνη. Ο βασιλεύς του Βυζαντίου, επήρε τον βασιλέα των Λαζών και τον επήγε να γνωρίση τον Όσιον και να ιδή την καρτερίαν και υπομονή του. Τόσον δε συγκινήθηκε και εθαύμασεν ο ξένος βασιλεύς τον Όσιον, ώστε έπεσεν και προσεκύνησε, όχι μόνον τον όσιον, αλλά και τον στύλον με ευλάβειαν, λέγοντας: Σε ευχαριστώ, Επουράνιε Βασιλεύ, διότι με αξίωσες να απολαύσω ουράνιον άνθρωπον.

Και τόσον τον ετίμησαν οι δύο βασιλείς, ώστε τον έβαλαν κριτήν εις τας υποθέσεις των και τους συνεβίβαζεν. Όταν ο βασιλεύς των Λαζών επέστρεψεν εις το κράτος του, διηγείτο παντού τα θαύματα του Οσίου. Πάντοτε δε έγραφε τα προσκυνήματά του προς τον Όσιον. Όλος ο κόσμος, ιδιώται και βασιλείς, Έλληνες και βάρβαροι, με ευλάβειαν τιμούσαν τον Όσιον και τον θεωρούσαν ως άγγελον του Θεού.

(κείμενο: Γέροντα Χαραλάμπους Βασιλόπουλου, "Ο Άγιος Δανιήλ Ο Στυλίτης", Εκδ. Ορθόδοξου Τύπου, σελ. 23-25, 29-30)

δεν υποκύπτει σε βλάβη
Ονομάζει (ο Παύλος) ελευθερία το να μη υπόκηται κανείς σε περιορισμούς, να είναι ανεμπόδιστος. Ο Θεός με έπλασε ελεύθερο και ανώτερο από οποιαδήποτε βλάβη.
Ε.Π.Ε. 18α,112
παράβασις και υπέρβασις
Μας απάλλαξε ο Κύριος Ιησούς Χριστός από το ζυγό της δουλείας. Μας άφησε κυρίαρχους να ενεργούμε ό,τι θέλουμε. Όχι βέβαια για να γίνεται παράνομη η ζωή μας, αλλά για να επιλέγουμε την υπέρ τον νόμο ευσέβεια. Διότι και ο πορνεύων και ο παρθενεύων, και οι δυο ξεπερνούν τα όρια του νόμου. Ο ένας προς το χειρότερο, ο άλλος προς το καλύτερο. Ο ένας υπερβαίνει το νόμο, ο άλλος παραβαίνει το νόμο.
Ε.Π.Ε. 20,366-368
της ψυχής
Το ανώτερο, δηλαδή, η ψυχή σου, έχει ελευθερωθή. Επομένως προσωρινή είναι η δουλεία.
Ε.Π.Ε. 22,280
και δουλεία
Μη νομίσης, πως επειδή είσαι πιστός, είσαι και ελεύθερος. Ελευθερία αυτό στην πραγματικότητα είναι, το να γίνεσαι υπηρέτης και διάκονος.
Ε.Π.Ε. 23,410-412
από τα πάθη
Ελεύθερος αληθινά είναι μόνο εκείνος, που έχει από μέσα του την ελευθερία, όπως δούλος είναι εκείνος, που υποτάσσεται στα άλογα πάθη.
Ε.Π.Ε. 23,450
όποιος δίνει τα χρήματά του
Έτοιμοι να είμαστε στο να ευεργετούμε. Και αυτό θα γίνη, αν περιφρονήσουμε τα χρήματα και τη δόξα. Όποιος απαλλάχτηκε από αυτά τα πάθη, είναι πιο ελεύθερος από όλους τους ανθρώπους, πλουσιώτερος και από εκείνον, που φοράει πορφύρα.
Ε.Π.Ε. 25,86
στολίδι
Σας παρακαλώ, να αφήσουμε τα χρυσά για τις κοσμικές πομπές, για τα θέατρα, για τις βιτρίνες των εργαστηρίων. Την εικόνα του Θεού να μη την καλλωπίζουμε με τέτοια στολίδια. Η ελεύθερη γυναίκα να στολίζεται με την ελευθερία. Και ελευθερία είναι η ταπεινοφροσύνη.
Ε.Π.Ε. 25,266
και δουλεία
Το μόνο που ζητάμε, είναι να απαλλαγής από την καταραμένη δουλεία της αμαρτίας και να επανέλθης στην προηγούμενη ελευθερία σου, αφού καταλάβης πρώτα την τιμωρία που προέρχεται από την ακολασία, αλλά και την τιμή που επιφυλάσσει ο προηγούμενος καλός βίος.
Ε.Π.Ε. 27,822
και δουλεία
Τα ονόματα δούλος και ελεύθερος είναι απλά ονόματα, χωρίς να φανερώνουν κάτι ξεχωριστό. Η δουλεία όμως είναι καθωρισμένη· είναι η αμαρτία. Η ελευθερία είναι η αρετή.
Ε.Π.Ε. 33,242
επιλογή ή αναγκασμός;
Ο Θεός λέει: «Μπροστά σου έβαλα τη φωτιά και το νερό, τη ζωή και το θάνατο. Όπου θέλεις άπλωσε το χέρι σου». Ο δαίμονας λέει: «Δεν μπορείς να απλώσης το χέρι σου ελεύθερα, αλλά σύρεσαι από κάποια αναγκαιότητα και βία.
Ε.Π.Ε. 34,564

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 192-194)

Τί λένε οι Ρωμαιοκαθολικοί περί του ευχελαίου;

Η Δυτική Εκκλησία δέχεται το ευχέλαιο ως εκκλησιαστικό μυστήριο. Από τον δωδέκατο όμως αιώνα το μεταποίησε σε έσχατη κρίση και σε εφόδιο των αποθνησκόντων, μη επαναλαμβάνουσα αυτό στην ίδια ασθένεια αν αυτή ξαναεμφανισθεί. Ανάλογοι προς την ιδέα αυτή είναι και οι καρποί του μυστηρίου, οι οποίοι αντιστρέφονται, δηλαδή ως κύρια ενέργειά του είναι η εξάλειψη της αμαρτίας και των λειψάνων της και η ενδυνάμωση της ψυχής στον επικείμενο αγώνα της κατά του θανάτου. Η μεταποίηση όμως αυτή του ευχελαίου σε έσχατη χρίση αντιβαίνει προς την αρχαία χρήση του και στη διδασκαλία της Αγίας Γραφής, κατά την οποία το μυστήριο διακονείται σε κάθε ασθένεια και όχι μόνο στις βαρύτατες προ του θανάτου. Εσφαλμένα δε χορηγείται ως εφόδιο ψυχής καθ’ όν χρόνο αυτή εισέρχεται στις αιώνιες μονές, γιατί σαν τέτοιο εφόδιο ήταν πάντοτε στην Εκκλησία όχι το ευχέλαιο αλλά η θεία Ευχαριστία.

Τι λένε σχετικά οι Προτεστάντες;

Δεν τους ενδιαφέρει. Δεν το δέχονται ως μυστήριο και για άλλους λόγους αλλά και γιατί δεν παρέχει πάντοτε τη σωματική ανάρρωση. Οι Λουθηρανοί μόνο το δέχονται σαν μια παραμυθητική τελετή, δηλαδή τελετή που παρέχει παρηγοριά, εάν περιορισθεί στην επίσκεψη του ιερέα στον ασθενή και τη χορήγηση σ’ αυτόν της θείας μεταλήψεως. Οι υπόλοιποι Προτεστάντες το απορρίπτουν παντελώς.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 285)

Ελευθερία
φθείρεται από την αμαρτία
Όταν παρεισέφρυσε η αμαρτία, κατέστρεψε την ελευθερία και τη φυσική της αξία, και εισήγαγε τη δουλεία.
Ε.Π.Ε. 3,252
αληθινή
Ας απελευθερωθούμε και ας μη γινώμαστε δούλοι της αμαρτίας. Και όταν αποκτήσουμε την αληθινή ελευθερία, θα επιτύχουμε τα απερίγραπτα εκείνα αγαθά (της βασιλείας των ουρανών).
Ε.Π.Ε. 3,262
από την τυραννία της αμαρτίας
Η αμαρτία είναι πραγματικά τύραννος φοβερός. Προστάζει πονηρά παραγγέλματα. Ξευτελίζει όσους την υπακούουν. Γι’ αυτό, σας παρακαλώ, ας αποφεύγουμε με σκληρό αγώνα και επιμέλεια την τυραννία της. Ας την πολεμάμε. Ποτέ να μη συμφιλιωνώμαστε μαζί της. Κι αφού λευτερωθούμε από τη σκλαβιά της, ας μένουμε ελεύθεροι πνευματικά.
Ε.Π.Ε. 7,22
η προσήκουσα
Ας παρακαλέσουμε το Λυτρωτή των ψυχών μας, και να μας σπάση τα δεσμά και να μας απαλλάξη από το σκληρό φορτίο των σιδερένιων αλυσίδων της αμαρτίας, κάνοντας το φρόνημα να πετά προς τα πάνω. Παρακαλώντας δε, να προσφέρουμε συγχρόνως και μεις την προθυμία και τον αγώνα μας. Έτσι θα πετύχουμε σε λίγο χρόνο να απαλλαγούμε από τα βάρη που μας πιέζουν, να συνειδητοποιήσουμε που βρισκόμασταν και να κερδίσουμε την ελευθερία, που μας αρμόζει.
Ε.Π.Ε. 9,458
πως την σέβεται ο Κύριος!
Όποιος χρησιμοποιεί βία, πολλές φορές απομακρύνει, ενώ όποιος αφήνει ελεύθερο τον ακροατή να ενεργήση μόνος του, τον προσελκύει περισσότερο. Η φροντίδα για κάποιον έχει μεγαλύτερη δύναμι από τη βία. Δεν είναι δυνατόν να προσελκύση κάποιος με τη βία ούτε κι αν ακόμα προσφέρη χρυσάφι και βάζει θησαυρούς μπροστά στον άλλον. Πολύ περισσότερο δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο στα ουράνια αγαθά. Αν δε σε πείθη να προσέλθης η ποιότητα του πράγματος, τότε δεν είσαι άξιος να το πάρης. Και αν το πάρης, δεν θα καταλάβης την αξία του. Γι’ αυτό και ο Χριστός, επειδή σέβεται την ελευθερία μας, δεν αναγκάζει τους ανθρώπους, αλλά τους προτρέπει.
Ε.Π.Ε. 5,240
δεν την καταργεί ο Θεός
Μπορώ, λέει ο Χριστός, επειδή είμαι ο Υιός του Θεού, να μη σε αφήσω να συνάντησης δυσκολίες. Αλλά προς χάριν σου δεν το θέλω, για να συνεισφέρης και συ και να καταστής άξιος της τιμής. Και ο αγωνοθέτης, που έχει κάποιον αθλητή, δεν θέλει να τον στεφανώση μόνο χαριστικά, αλλά τότε τον στεφανώνει, όταν δείξη και τους δικούς του πόνους και κόπους.
Ε.Π.Ε. 11,210
αδούλωτη ψυχή
Δεν βλάπτει τόσο η σωματική δουλεία, όσο η όντως δουλεία, δηλαδή, η αμαρτία. Αν δεν είσαι δούλος της, να έχης θάρρος και να χαίρεσαι. Κανένας δεν θα μπορέση σε τίποτε να σε αδικήση, αν έχης αδούλωτο φρόνημα. Αν όμως είσαι δούλος της αμαρτίας, και όταν είσαι ελεύθερος, κανένα όφελος δεν έχεις από την εξωτερική ελευθερία σου. Πες μου· Ποιο το όφελος, όταν δεν είσαι μεν δούλος ανθρώπου, αλλά υποδουλώνης τον εαυτό σου στα πάθη;
Ε.Π.Ε. 18,540
και παθών δουλεία
Μένε κύριος του φαγητού. Πρόσεχε, μη γίνης δούλος αυτού του πάθους. Όποιος απλώς κάνει χρήσι αυτού του δικαιώματος (της τροφής), είναι κύριος. Όποιος όμως σύρεται σε άμετρη χρήσι (κατάχρησι), παύει να είναι κύριος. Γίνεται δούλος. Σκλάβος της τυραννίας, που λέγεται πολυφαγία.
Ε.Π.Ε. 18,474
και ειμαρμένη
Πού είναι όσοι υψώνουν στην ελευθερία της βουλήσεως τείχος την αναγκαστικότητα, την ειμαρμένη (τύχη); Όποιος θέλει να γίνη αγαθός, από τίποτε δεν εμποδίζεται, έστω κι αν βρίσκεται μπροστά στο χειρότερο εμπόδιο.
Ε.Π.Ε. 18α,28

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 189-192)

Έλεος
σε ποιους;
Αυτό που προσφέρει ο Θεός λέγεται δωρεά και χάρισμα. Παρά ταύτα επιζητεί τους άξιους της δωρεάς.
Ε.Π.Ε. 11,586
πλούσιος ο Θεός
Ο Θεός δεν είναι απλώς ελεήμων. Είναι πλούσιος στο έλεός Του.
Ε.Π.Ε. 20,500
να φανούμε άξιοι
Αν κάνουμε έργα άξια του ελέους και της φιλανθρωπίας του Θεού, τότε θα μας ελεήση ο Θεός. Αν όμως εμείς τους εαυτούς μας δεν ελεούμε, ποιος θα μας λυπηθή;
Ε.Π.Ε. 22,546
στους αμαρτωλούς
Θαύμασε την ταπεινοφροσύνη του μακαρίου Παύλου. Δεν είπε: «Για να δείξη σε μένα τη μακροθυμία». Αλλ’ «όλη τη μακροθυμία». Σαν να ‘λεγε: «Δεν υπάρχει άλλος, που να χρειάζεται ο Θεός να μακροθυμήση περισσότερο από όσο σε μένα. Ούτε θα βρεθή άλλος τόσο αμαρτωλός, που ν’ απαιτήται όλο το έλεός Του, όλη η μακροθυμία Του. Για τους άλλους φτάνει ένα μέρος της μακροθυμίας του Θεού, γιατί εν μέρει αμαρτάνουν.
Ε.Π.Ε. 23,184
στους ελεήμονες
Μπαίνεις στην εκκλησία για να ελεηθής. Προηγουμένως να ελεήσης. Κάνε με την ελεημοσύνη σου οφειλέτη σε σένα τον Θεό, και ύστερα ζήτησέ Του. Δάνεισέ Τον, και τότε ζήτα Του, ώστε οπωσδήποτε να πάρης το ζητούμενο. Αυτό το θέλει ο Θεός, δεν το αποστρέφεται. Αν παρακαλής, μαζί με την ελεημοσύνη, τότε θα πάρης τη χάρι. Αν μαζί με την ελεημοσύνη ζητάς, τότε δανείζεις τον Θεό και παίρνεις τους τόκους. Ναι, σε παρακαλώ. Δεν σε ακούει ο Θεός, όταν απλώς σηκώνης τα χέρια σου στην προσευχή. Άπλωσε τα χέρια όχι μόνο στον ουρανό (προσευχή), αλλά και στα χέρια των φτωχών (ελεημοσύνη). Αν απλώνης το χέρι σου στα χέρια των φτωχών, τότε ακουμπάς την κορυφή του ουρανού. Διότι ο καθήμενος στον ουρανό, δέχεται την ελεημοσύνη. Αν όμως σηκώνης τα χέρια στην προσευχή και είναι άκαρπα, τίποτε δεν ωφελήθηκες.
Ε.Π.Ε. 23,476

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 188-189)

474. Κατά την προσευχή, πρέπει: α) το θέμα της να εκφρασθή με διαύγεια και με πηγή την καρδιά, β) να γίνη το αίτημα μας με εμπιστοσύνη στο έλεος του Κυρίου ή το έλεος της Θεοτόκου και γ) να υπάρχη μέσα μας η απόφασις να μην ξαναμαρτήσουμε στο μέλλον, αλλά να πραγματοποιούμε πάντοτε το θέλημα του Κυρίου. «Ἴδε ὑγιὴς γέγονας• μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ιω. ε’ 14).

475. Η πνευματική υπερηφάνεια φανερώνεται με το να είναι κανείς αναίσθητος για τα αμαρτήματά του. Με το να δικαιολογή τον εαυτό του και να τον επαινή φαρισαϊκά. Με το να μην αισθάνεται την ανάγκη να δοξάση τον Θεό, να υμνήση τη θεία μεγαλωσύνη. Όλοι όσοι δεν προσεύχονται στον Θεό, «τον Θεόν τῶν πνευμάτων καὶ πάσης σαρκός», στη Ζωή τους, δεν προσεύχονται γιατί έχουν μέσα τους κρυφή υπερηφάνεια.

476. Η καρδιά που δεν πιστεύει, είναι ανήσυχος, αγχώδης, αδημονούσα. Η καρδιά που πιστεύει, είναι το αντίθετο: ειρηνική, χαρωπή, στερεά σαν το διαμάντι.

477. Όταν προσεύχεσαι στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα –τον εν Τριάδι ένα Θεό – μην έχεις την εντύπωσι ότι βρίσκεται έξω σου. Να του μιλάς μέσα σου, σαν σε ένοικο της καρδιάς σου. Εκεί βρίσκεται ο Θεός για τους αληθινά πιστούς. «Οὐκ οἴδατε ὅτι ναὸς Θεοῦ ἐστε καὶ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν; » (Α’ Κορ. γ’ 16). «Κὶ ἐμπεριπατήσω, καὶ ἔσομαι αὐτῶν Θεός» (Λεϋιτ. κστ’ 12). «Ενοικήσω ἐν αὐτοῖς καὶ ἐμπεριπατήσω, καὶ ἔσομαι αὐτῶν Θεός … καὶ ἔσομαι ὑμῖν εἰς πατέρα» (Β’ Κορ. στ’ 16, 18).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 201-202)

Όχι, δεν θεραπεύονται. Ως προς το πρώτο σκέλος του μυστηρίου (την ίαση της σωματικής νόσου), η θεία χάρη δεν ενεργεί «εξ ανάγκης», όπως γίνεται στα υπόλοιπα μυστήρια. Αν συνέβαινε αυτό, τότε θα έκλειναν όλα τα νοσοκομεία και τα ιατρεία. Επειδή όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, οι περισσότεροι από τους πιστούς σε περίπτωση σωματικής ασθένειας προτιμούν να επισκέπτονται τους φυσικούς γιατρούς (όχι βέβαια αδικαιολόγητα) παρά τους πνευματικούς (τους ιερείς). Το ότι δεν θεραπεύονται παντότε οι σωματικές ασθένειες αυτό δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη πίστεως από μέρους του ασθενούντος που δέχεται το ιερό μυστήριο, αλλά γενικότερα στη θεία βούληση, η οποία θέλησε μεν την ίαση των ασθενούντων μελών της Εκκλησίας (η οποία πολλάκις πραγματοποιείται), όχι όμως και να εξαλείψει ολοσχερώς τις σωματικές ασθένειες η ν’ αποσοβήσει το θάνατο, πράγματα που είναι άλλωστε σημαντικά μέσα στους παιδαγωγικούς σκοπούς της θείας πρόνοιας.

Αν όμως το μυστήριο του ευχελαίου δεν λειτουργεί εξ ανάγκης ως προς το πρώτο σκέλος του (την ίαση των ασθενειών), λειτουργεί πάντοτε εξ ανάγκης όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος του, δηλαδή την άφεση των αμαρτιών. Για τον λόγο αυτό η Εκκλησία συνδέει το ευχέλαιο με τη μετάνοια, επιτελώντας αυτό και σε υγιείς πιστούς, οι οποίοι ετοιμάζονται για την κοινωνία των άχραντων μυστηρίων. Δυσκολία αναφύεται μόνο ως προς το είδος των αμαρτιών που συγχωρούνται στο ευχέλαιο, δεδομένου ότι για την άφεση των αμαρτημάτων υπάρχει ειδικό μυστήριο, η μετάνοια και η εξομολόγηση, στο οποίο είναι υποχρεωμένος να προσέλθει ο πιστός.

Το ευχέλαιο μπορεί να αντικαταστήσει τη μετάνοια; Αν δε ο πιστός έλαβε άφεση στο μυστήριο της μετάνοιας, τί περισσό θα έχει από το ευχέλαιο; Να υποθέσουμε, ότι στους ασθενούντες πιστούς το ευχέλαιο εξαφανίζει τα όποια εναπομείναντα λείψανα της αμαρτίας, που συνδέονται με τη σωματική ασθένεια, ή τις αμαρτίες εκείνες που λόγω καταστάσεώς του ο ασθενής αδυνατεί να εξομολογηθεί στον ιερέα; Ποιος άραγε γνωρίζει αυτά τα πράγματα;

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 284-285)