115. Τί φρονεί περί χάριτος η Ρωμαϊκή Εκκλησία;

Διαφωνεί ριζικά με την ορθόδοξη αντίληψη. Δεν μπορεί να δεχτεί τη θεία χάρη ως κάτι εγκείμενο ουσιωδώς στη φύση του Θεού, γιατί κάτι τέτοιο θα κατέλυε την απλότητα της ουσίας του Θεού, επιφέροντας σύνθεση σ’ αυτή. Κατ’ αυτήν, η χάρη είναι μέγεθος κτιστό, το οποίο δημιουργείται για να επιτευχθούν μέσω αυτού οι σκοποί της σωτηρίας. Γύρω από το ζήτημα αυτό διεξήχθησαν σφοδροί αγώνες μεταξύ της Ορθόδοξης Ανατολής και της Λατινικής Δύσεως. Τις αντιλήψεις αυτές καταδίκασε συνοδικώς η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ιδ' αιώνα.

Το ζήτημα βέβαια της συνθέσεως της απλής φύσεως του Θεού που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να δημιουργεί η παραδοχή της άκτιστης χάριτος, είναι αρκετά σοβαρό. Όμως δεν αληθεύουν οι ισχυρισμοί της λατινικής θεολογίας. Οι άκτιστες θείες ενέργειες (η άκτιστη χάρη) είναι διακρίσεις θεοπρεπείς στη θεότητα, που δεν μοιάζουν με τις διακρίσεις των φυσικών πραγμάτων. Όπως και οι θείες υποστάσεις διακρίνουν τον Τριαδικό Θεό εκφράζοντας τον αΐδιο τρόπο της υπάρξεώς του χωρίς ωστόσο να συνθέτουν την υπερβατική ουσία του, έτσι και στις θείες ενέργειες διακρίνεται η θεότητα, χωρίς να χάσει την απόλυτη απλότητά της. Φυσικά αυτά τα πράγματα δεν είναι εύκολο να τα κατανοήσουμε.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 165-166)

«…Αλλά και εκφράζουμε επιπλέον την ικανοποίησή μας μέσα στις θλίψεις μας, γιατί ξέρουμε πως η θλίψη καλλιεργεί την υπομονή» (Ρωμ. 5:3)

Ένας νεαρός χριστιανός πήγε μια μέρα σ’ ένα μεγαλύτερό του και πιο έμπειρο χριστιανό και του ζήτησε να προσευχηθεί γι’ αυτόν. «Μπορείτε, σας παρακαλώ, να προσευχηθείτε ώστε ο Θεός να μου δίνει μεγαλύτερη υπομονή;», του είπε. Εκείνος συμφώνησε. Γονάτισαν μαζί και ο ηλικιωμένος άνθρωπος του Θεού άρχισε να προσεύχεται: «Κύριε, δώσε σ’ αυτό το νεαρό θλίψη και δοκιμασία το πρωί. Δώσε του θλίψεις και το απόγευμα. Στείλε του θλίψεις…». Στο σημείο αυτό, ο νεαρός δεν άντεξε άλλο και φώναξε: «Όχι, όχι, δε σας ζήτησα να προσευχηθείτε για θλίψεις. Σας ζήτησα να προσευχηθείτε για υπομονή». «Α, νεαρέ μου», απάντησε ο σοφός χριστιανός, «μέσ’ από τις θλίψεις μαθαίνουμε την υπομονή!».
Μήπως κι εσύ, αγαπητέ αναγνώστη, αντιμετωπίζεις κάποια δοκιμασία; Αν ναι, δόξασε το Θεό! Κάτω από το σοφό Του έλεγχο, καθετί που σου συμβαίνει, είτε ευχάριστο, είτε δυσάρεστο, έχει σκοπό να καλλιεργήσει ένα χαρακτήρα που να μοιάζει με το χαρακτήρα του Ιησού Χριστού. Αν το καταλάβει αυτό ο κάθε πιστός που υποφέρει, μπορεί να δοξάζει το Θεό και να Τον ευχαριστεί για τις θλίψεις του.

«Τώρα είμαστε παιδιά του Θεού αλλά δε μας φανερώθηκε ακόμα τι θα γίνουμε. Ξέρουμε όμως πως όταν ο Χριστός φανερωθεί, θα γίνουμε όμοιοι με αυτόν, γιατί θα τον δούμε όπως ακριβώς είναι» (Α’ Ιωάννου 3:2)

Στα 64 του γενέθλια ο διάσημος Άγγλος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ, πάνω από 40 χρόνια τελείως ακίνητος σε αναπηρικό καροτσάκι (επικοινωνούσε μόνο με ειδικό σύστημα κομπιούτερ κατασκευασμένο ειδικά γι’ αυτόν) ζήτησε να δοκιμάσει το θάλαμο της μηδενικής βαρύτητας, όπου εκπαιδεύονται οι αστροναύτες. Έκανε μέσα στο θάλαμο οκτώ «ασκήσεις» και βγήκε κατενθουσιασμένος! Για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια είχε πλήρη ελευθερία κινήσεων και κινήθηκε δίχως το αναπηρικό του καροτσάκι.
Κάπως έτσι θα νιώσουν οι πιστοί που θ’ αναστηθούν όταν θα έρθει ο Χριστός στη δεύτερή Του έλευση. Άνθρωποι με κινητικά και άλλα προβλήματα που τους κρατούν στο κρεβάτι ή σε κάποιο αναπηρικό καροτσάκι, θα πετάξουν απαλλαγμένοι από το θλιβερό σαρκίο τους ευτυχείς προς την αιωνιότητα. Και αυτή η κατάσταση δε θα λήξει ποτέ. Δε θα είναι ένα προσωρινό πείραμα. Θα είναι εμπειρία αιωνιότητας.
Πόσο πρέπει αυτή η σκέψη να μας παρηγορεί όταν ερχόμαστε σε επαφή με τέτοια προβλήματα!
(Χ.Ι.ΝΤ.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

299.  Όταν βλέπης τα κεριά και τις λαμπάδες στην εκκλησία, ανέβαζε το πνεύμα σου από την υλική φωτιά στην άϋλο φωτιά του Αγίου Πνεύματος.  «Καὶ γὰρ ὁ θεὸς ἡμῶν πῦρ καταναλίσκον» (Εβρ. ιβ’ 29).  Όταν βλέπης και οσφραίνεσαι το ευωδιαστό θυμίαμα, ανέβαζε το πνεύμα σου στην πνευματική ευωδία των αρετών, «ὅτι Χριστοῦ εὐωδία ἐσμὲν τῷ Θεῷ»  (Β’ Κορ. β’ 15).  Απεναντίας, συλλογίσου την πνευματική παγωνιά και στρέψου προς τη φωτιά του Αγίου Πνεύματος.  Διώξε την ψύχρα της καρδιάς, που προκαλείται από τον Διάβολο, τη σάρκα και τον κόσμο.  Και γίνε «οσμή ευωδιάς του Χριστού», αρωματίζωντας τη ζωή σου με το μύρο των αρετών.

300. Τι είναι τα αναγνώσματα, οι ύμνοι, οι ευχές και οι δεήσεις που ακούονται στην εκκλησία; Είναι η φωνή της ψυχής του καθενός μας, όταν αναγνωρίζουμε τις πνευματικές μας ανάγκες. Είναι η φωνή καθενός που αναγνωρίζει και αισθάνεται την ανέχειά του, την αμαρτωλότητά του, την ανάγκη ενός Σωτήρος, την ανάγκη να ευχαριστήση και να δοξάση τον Θεό για τις άπειρες ευεργεσίες του και για την απερίγραπτο τελειότητά του. Εξαίσιες σε ομορφιά είναι αυτές οι ευχές και αυτές οι ιερές μελωδίες. Είναι η πνοή του Παρακλήτου.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 129-130)

Ο ουράνιος διάκονος
Ο πατήρ Αθανάσιος Χαμακιώτης (+1967), ο σεμνός λευίτης της «Νεραντζιώτισσας» Αμαρουσίου, λειτουργούσε κάποια μέρα στο παρεκκλήσι της Παναγίας. Μια γυναίκα από το εκκλησίασμα, η Ε.Μ., που στεκόταν μπροστά στο ιερό, βλέπει έναν ξανθό διάκονο με λευκή στολή να υπηρετεί τον π. Αθανάσιο μπροστά στην αγία τράπεζα. Μάλιστα στεκόταν πάντα στα δεξιά του.
Στη διάρκεια της θείας λειτουργίας δεν βγήκε καθόλου από το άγιο βήμα. Σκέφτηκε η γυναίκα πως θα ήταν νεοχειροτονημένος, και του μάθαινε ο ιερέας τη λειτουργική τάξη. Η λειτουργία τελείωσε και ο κόσμος έφυγε. Εκείνη όμως παρέμεινε για να ικανοποιήσει την περιέργεια της, να δει ποιος ήταν ο διάκονος. Ο π. Αθανάσιος κατέλυσε κι έφυγε, αλλά ο διάκονος δεν έβγαινε από το ιερό. Τότε η γυναίκα άνοιξε το παραπέτασμα. Μα δεν είδε κανέναν. Ο διάκονος είχε εξαφανιστεί. Και άλλη έξοδος δεν υπήρχε!
Όταν αργότερα διηγήθηκε στον π. Αθανάσιο το περιστατικό, εκείνος με απλότητα της είπε: ‘‘ Αυτά, παιδί μου, συμβαίνουν, αλλά μη λες πουθενά τίποτα’’.
( Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι.Μονή Παρακλήτου, σελ.95-96)

114. Τί είναι η Θεία χάρις;

Είναι η δύναμη εκείνη που προέρχεται από το Θεό, δια της οποίας ο αμαρτωλός άνθρωπος μπορεί να οικειοποιηθεί το λυτρωτικό έργο του Χριστού και να πετύχει τη σωτηρία του. Χρειάζεται όμως προσοχή. Λέγοντας θεία χάρη, δεν εννοούμε μια δύναμη αόριστη και απροσδιόριστη που δεν είναι στην ουσία του Θεού, αλλά δημιουργείται από το Θεό για να βοηθήσει τον άνθρωπο να σωθεί. Τέτοια αντίληψη δεν είναι σωστή. Το κτιστό δεν μπορεί να βοηθήσει δραστικά τον άνθρωπο να σωθεί, αλλά το άκτιστο, ο άκτιστος Θεός. Η θεία χάρη ανήκει ουσιαστικά στη φύση του Θεού. Ταυτίζεται με τη θεία ενέργεια, περί της οποίας μιλήσαμε στα προηγούμενα. Είναι ο ίδιος ο Θεός ο εκφραζόμενος στις θείες του ενέργειες «εν τοις εκτός» (ad extra), αποκαλυπτόμενος στον κόσμο και σώζοντας τον άνθρωπο από την αμαρτία.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 165)

Τα ανίσχυρα μάγια
Μια χήρα που λεγόταν Ζωή είχε δυο γιους, τον Δημήτρη και τον Αρσένιο. Ο Αρσένιος έπαθε ένα φοβερό νόσημα. Του πρήσθηκε το πρόσωπο και είχε αφόρητους πόνους. Η χήρα υπέφερε και θρηνούσε. Τότε είπε ο Δημήτριος:
-Εάν δεν πάμε στον Όλυμπο, εκεί που ασκητεύει ο αββάς Διονύσιος, ο αδελφός μου δεν πρόκειται να θεραπευθή.
-Πηγαίνετε, αποκρίθηκε πρόθυμα η μητέρα.
Έφεραν λοιπόν τον νέο στον άγιο. Εκείνος τον δέχθηκε με πολλή αγάπη. Αφού προσευχήθηκε θερμά, τον άλειψε με άγιο έλαιο στο πρόσωπο και σε λίγες μέρες τον θεράπευσε.
Μετά την θεραπεία του ο Αρσένιος θέλησε να μείνη ένα διάστημα στο μοναστήρι. Βλέποντας εκεί την αγγελική ζωή των αδελφών, επιθύμησε να γίνη κι αυτός μοναχός. Αφού λοιπόν συμβουλεύθηκε τον αδελφό του Δημήτριο, ρασοφόρησε.
Όταν η μητέρα τους πληροφορήθηκε την απόφασι του Αρσενίου, πήγε να πεθάνη από την λύπη της. Κάποια γυναίκα τότε μπήκε στην μέση και την παρώτρυνε να καταφύγη σε μια μάγισσα. Η μάγισσα προσπάθησε να στείλη πονηρά πνεύματα στο μοναστήρι του οσίου Διονυσίου, για να εξαναγκάσουν τον Αρσένιο να φύγη από κει. Αλλά ο διάβολος δεν μπορούσε να πλησιάση το μοναστήρι. Η θεία δύναμις που κατοικούσε στον ιερό χώρο του και στην ψυχή του αγίου, τον εμπόδισε. Παρουσιάζεται λοιπόν στην μητέρα, την αρπάζει από τον λαιμό και της φωνάζει:
-Γιατί μ’ έστειλες σ’ αυτόν τον ασκητή; Δεν ξέρεις ότι εγώ δεν μπορώ να τον πλησιάσω; Τώρα θα σου δώσω την ανταμοιβή σου.
Και άρχισε να την δέρνη αλύπητα.
Εκείνη έβγαλε κραυγές τρόμου και οδύνης. Μαζεύτηκαν οι γείτονες και ρωτούσαν τί συμβαίνει. Η μητέρα, μόλις ελευθερώθηκε από τον διάβολο, αναγκάσθηκε να ομολογήση την αλήθεια. Έστειλε αμέσως και προσκάλεσε τον άγιο να προσευχηθή γι’ αυτήν και να την συγχωρήση.
Ο όσιος Διονύσιος ήρθε στο σπίτι της. Γεμάτος αγάπη, την συγχώρησε, προσευχήθηκε θερμά γι’ αυτήν και την θεράπευσε από τα δαιμονικά τραύματα.
Το θαύμα αυτό ακολούθησε και άλλο μεγαλύτερο. Η μητέρα τόσο πολύ εκτίμησε και αγάπησε το αγγελικό σχήμα, που απεφάσισε να γίνη κι αυτή μοναχή! Το ίδιο και ο μεγαλύτερος γιος της Δημήτριος.
( Ο όσιος του Ολύμπου)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄, σελ.212-214)

Η ευχή βγαίνει από την αγάπη στο Χριστό
Ένας νεαρός μοναχός από το Άγιον Όρος επισκέφτηκε μιά μέρα τον Γέροντα Πορφύριο στον Ωρωπό και μεταξύ άλλων τον ρώτησε : -Γέροντα, θέλω να μου πείτε κάτι για την ευχή. Πώς πρέπει να την λέω και με ποιόν τρόπο ; Μερικοί λένε να την αναπνοή μας, άλλοι πώς πρέπει να καθόμαστε σ' ένα σκαμνί, να σκύβουμε το κεφάλι και να συμμαζεύουμε έτσι το νού μας κι άλλα πολλά. Θέλω, λοιπόν, να μου πείτε εσείς, πού έχετε πείρα, πώς να λέω την ευχή.
Εκείνος απάντησε :
-Εγώ, παιδί μου, δεν ξέρω απ' αυτά τα πράγματα. Εγώ ένα μόνο γνωρίζω και θα σου πώ ένα περιστατικό, για να το καταλάβεις.
Είχα μιά νεαρή κοπέλα, πνευματικό μου παιδί • με αγαπούσε πάρα πολύ και πάντα με άκουγε και με συμβουλευόταν. Πήγαινε και στο πανεπιστήμιο. Ήρθε, λοιπόν, μιά μέρα και μου λέει :
-Γέροντα, χτές είχα πάει στη γιορτή μιάς φίλης μου κι εκεί γνώρισα ένα νεαρό • και πολύ τον συμπάθησα και τον αγάπησα και δεν μπορώ να τον ξεχάσω κι έχω λογισμό να πάω να τον βρώ και να του το πώ ότι θέλω να προχωρήσω μαζί του σε γάμο. Γι' αυτό ήρθα εδώ, για να σας συμβουλευτώ.
Εγώ είχα τις αντιρρήσεις μου :
-Άκουσε, η κόρη μου • τώρα μην μπλέκεις σε τέτοια, γιατί θα χαραμίσεις τις σπουδές σου.
Κάνε υπομονή να τελειώσεις το πανεπιστήμιο και μετά έχεις γι' αυτά όλη τη ζωή μπροστά δική σου.
Μ' άκουσε λοιπόν κι έφυγε. Ήρθε μετά από μιά βδομάδα και μου είπε :
-Γέροντα, ξέρετε πόσο σας αγαπώ. Προσπάθησα να τον βγάλω από το νού μου και δε μπορώ. Συνεχώς αυτόν σκέφτομαι.
Την συμβούλεψα πάλι και έφυγε. Γύρισε μετά από μιά βδομάδα και μου είπε :
-Γέροντα, αυτή τη φορά δεν ήρθα να σας συμβουλευτώ. Ήρθα να σας ενημερώσω ότι σήμερα θα πάω να τον βρώ, γιατί δε μπορώ να κάνω χωρίς αυτόν. Τον έχω αγαπήσει • πάω να διαβάσω, δεν μπορώ, γιατί αυτόν σκέφτομαι • πάω να μαγειρέψω, αυτόν θυμάμαι • και γενικά, όσο αγώνα κι αν έκανα, όσο κι αν προσπάθησα, δεν μπόρεσα να τον βγάλω από το νού μου.
Βλέπεις, αυτή η κοπέλα, μιά φορά είδε το νεαρό, τον έβαλε στο νού της και στην καρδιά της και μετά έκανε μεγάλο αγώνα, για να τον βγάλει και δεν μπόρεσε να το κατορθώσει, όσο κι αν προσπάθησε. Εμείς όμως σήμερα, για ν' αγαπήσουμε το Θεό, που τόσο μας έχει ευεργετήσει, ζητάμε να βρούμε μεθόδους ! Δεν γνωρίζω εγώ αυτούς τους τρόπους με το σκαμνί, το κράτημα της αναπνοής για όλα τα άλλα. Εμένα ο τρόπος, που μου αρέσει είναι σύμφωνος με το περιστατικό, που σου ανέφερα προηγουμένως.
[Χρ. 353π.]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.358-359)

113. Τί είναι η περί ιδανικής Εκκλησίας θεωρία;

Είναι άλλη έκδοση της περί κλάδων θεωρίας, αποβλέπουσα στους αυτούς και εκείνη σκοπούς. Κατά τη θεωρία αυτή που εμπνέεται από τις περί ιδανικού και των επί μέρους μορφών του αντιλήψεις της φιλοσοφίας του Εγέλου, η αληθινή Εκκλησία είναι κάτι ιδανικό και ανέφικτο, καμία δε μερική Εκκλησία δεν αντιστοιχεί προς την ιδέα της πραγματικής Εκκλησίας, προς ό,τι δηλαδή έπρεπε να είναι η Εκκλησία. Απόδειξη τούτου είναι η ιστορική κατάσταση των Εκκλησιών, στις οποίες υπάρχει τόση αμαρτία, κακότητα και αταξία. Επειδή η ιδέα εκφράζεται στους επί μέρους τύπους και τις μορφές της, έτσι και η ιδέα της αληθινής εκκλησίας πληρούται στις κατά τόπους Εκκλησίες, κάθε μία από τις οποίες κατέχει τμήμα μεγαλύτερο η μικρότερο αυτής. Όλες δε μαζί, παρά τις αντιθέσεις μεταξύ τους και τις αδυναμίες τους, προώρισται να πορεύονται η μία κοντά στην άλλη τελειοποιούμενες με την πάροδο του χρόνου, ώστε κάποτε να απομάξουν τον τύπο της τέλειας Εκκλησίας.

Με τη θεωρία αυτή, όπως και με τη θεωρία των κλάδων, ικανοποιούνται οι εκκλησιολογικές ανάγκες του Προτεσταντισμού. Αφού οι επί μέρους Εκκλησίες ως ατελείς μορφές της ιδανικής Εκκλησίας είναι ουχ ήττον νόμιμες και ισότιμες μορφές αυτής, μέρη αγιασμού και σωτηρίας πάροχα, το ίδιο συμβαίνει και με τις Εκκλησίες των Διαμαρτυρομένων, άσχετα αν η Διαμαρτύρηση με το κίνημά της της ΙΣΤ’ εκατονταετηρίδος έκοψε τους δεσμούς της με την όρατη Εκκλησία της Δύσεως.

Περιττό να τονίσουμε ότι από ορθόδοξη άποψη τέτοια εκκλησιολογικά κατασκευάσματα είναι εντελώς κατακριτέα και απαράδεκτα, φοβερά δε επικίνδυνα για την καθαρότητα της Ορθοδοξίας μας.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 160-161)

Αμετανόητοι
με χειροπέδες
Οι κατηγορούμενοι εδώ οδηγούνται απ’ τη φυλακή
στο δικαστήριο με χειροπέδες.
Έτσι κι όλες οι ψυχές, όταν αλυσοδεμένες
με τις αμαρτίες φεύγουν απ’ τη ζωή αυτή,
οδηγούνται έτσι στο φοβερό δικαστήριο.
Ε.Π.Ε. 9,456

αλυσόδεμα ψυχής
Θα βλέπουμε την ψυχή δεμένη με δεσμά χειρότερα από τα σιδερένια.
Ε.Π.Ε. 9,458

αυτοί είναι για κλάψιμο
Να μη κλαίμε τους πεθαμένους.
Να κλαίμε όσους επιμένουν στις αμαρτίες.
Διότι, πες μου, ποιά ελπίδα έχουν όσοι μαζί
με τ’ αμαρτήματα φεύγουν για κει,
που είναι αδύνατον να αποθέσουν τ’ αμαρτήματα;
Ε.Π.Ε. 21,436

Αμετάπιστοι
σαν να σπέρνεις στις πέτρες
Εδώ εννοεί τις φιλονικίες με αιρετικούς,
για να μη κουραζόμαστε στα χαμένα.
Δεν βγαίνει κέρδος, αφού το τέλος τους είναι το τίποτε.
Όταν κάποιος είναι διεστραμμένος και αποφασισμένος
να μην αλλάξει καθόλου τη θέση του, ό,τι κι αν γίνει,
για ποιο λόγο κουράζεσαι άσκοπα;
Είναι σαν να σπέρνεις πάνω σε πέτρες.
Καλύτερα να κάνεις τον καλό αυτό κόπο μιλώντας
με ανθρώπους της πίστεως περί της ελεημοσύνης
και περί των άλλων αρετών.
Ε.Π.Ε. 24,120

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 161-162)

"Είχε εκκλησιαστική συνείδηση και σεβόταν πολύ τον επίσκοπο"
Ο Γέρων Πορφύριος είχε πολύ ανεπτυγμένη την εκκλησιαστική συνείδηση.
Σεβόταν τα εκκλησιαστικά πρόσωπα και την εκκλησιαστική ιεραρχία.
Έλεγε: "Αν τα χαλάσω με τον επίσκοπο, αν ο επίσκοπος είναι θυμωμένος μαζί μου,
η προσευχή μου δεν ανεβαίνει στον ουρανό".
[Ί 183]

Αν μπορώ να πώ ένα δεύτερο: Ήταν ο Γέροντας εκκλησιοεκκεντρικός.
Η Εκκλησία ήταν η βάση της όλης ζωής και δραστηριότητός του.
Μάλιστα τον είχα δει πολλές φορές, όταν μιλούσε για την Εκκλησία, να αναλύεται εις δάκρυα.
Έτρεφε απόλυτο σεβασμό στην επίσημη Εκκλησία. Ο επίσκοπος ήταν εις τόπον και εις τύπον Χριστού.
Τον στενοχωρούσε αφάνταστα όταν έβλεπε να κατηγορούν επισκόπους.
Να γράφουν εναντίον των επισκόπων. Ό,τι και να είναι ο επίσκοπος, είναι η κεφαλή.
Είναι εις τόπον και εις τύπον Χριστού. Αυτό ήταν ιερή υπόθεση για το Γέροντα.
[Ί 205]

"Να γίνουμε μέτοχοι των ενεργειών του Θεού"
Μιλούσε για την Εκκλησία. Και πώς την έβλεπε την Εκκλησία;
Έλεγε χαρακτηριστικά: "Η Εκκλησία είναι άκτιστη".
Γιατί είναι άκτιστη η Εκκλησία; Γιατί η Εκκλησία είναι θεανθρωπότης,
είναι ο Θεός στην ιστορία. Και καλούμεθα και μείς, οι πιστοί, να γίνουμε άκτιστοι,
να γίνουμε μέτοχοι των ενεργειών του Θεού, να μπούμε μέσα στο μυστήριο της Θεότητος,
να υπερβούμε την κοσμικότητά μας, να γίνουμε υπερβατικοί. Άκτιστη είναι η Εκκλησία.
Και είναι χαρακτηριστικό ότι αυτό το περνούσε πρακτικά. Δεχόταν όλους.
Η πόρτα του ήταν ανοικτή για όλους. Δεν ήταν προσωπολήπτης. Όποιος πήγαινε τον δεχόταν,
όπου κι αν ανήκε. Ο ίδιος δεν ανήκε πουθενά. Ανήκε στην Εκκλησία. Και δεχόταν όλους.
[Ί 205π.]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ. 164-165)