ΣΤΙΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ του Παλλαδίου βρίσκουμε αξιοπρόσεκτα γεγονότα κι ωφέλιμα παραδείγματα επανόρθωσης του αμαρτωλού παρελθόντος.
Ο δίκαιος έχει ανάγκη μόνο από άγρυπνη προσοχή, για να μην του κλέψει ξαφνικά ο διάβολος τους καρπούς της αρετής του. Τί υπερανθρωπο αγώνα χρειάζεται ο παραστρατημένος, για να βρει τον δρόμο της αγιότητος! Μα τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο για τον άνθρωπο που θα αγκαλιάσει η θεία Χάρη. Θαύμασα, γράφει ο Παλλάδιος, κι έμεινα πολλή ώρα εκστατικός, όταν μου διηγήθηκαν πώς ο περίφημος ασκητής της αφρικανικής ερήμου, Μωυσής ο Αιθίοψ, μεταστράφηκε από λήσταρχος κι έγινε αγιώτατος μοναχός. Αυτή είναι με συντομία η παραδειγματική του ιστορία.
Γέννημα και θρέμμα της Μαύρης Ηπείρου ο Μωυσής, ήταν αγορασμένος δούλος κάποιου πλούσιου κτηματία. Σκληρός και δύστροπος στον χαρακτήρα, αναστάτωνε καθημερινώς το σπιτικό του αφέντη του, φιλονικώντας με τους άλλους δούλους. Κατάντησε αφόρητος. Στο τέλος, εκείνος τον βαρέθηκε και τον πέταξε στον δρόμο. Ο Μωυσής τότε βρήκε καταφύγιο σε μια ληστοσυμμορία. Με την τεράστια σωματική του δύναμη -ήταν σωστός μαύρος δαίμονας που, βλέποντάς τον μόνο, παρέλυες από τον φόβο σου- γρηγορα επιβλήθηκε στους άλλους ληστές κι έγινε αρχηγός τους. Χαρακτηριστικό της ωμότητάς του είναι και το ακολουθο:
Κάποτε απέτυχε σε μια από τις παράνομες νυχτερινές επιδρομές του από τ’ άγρια γαυγίσματα των σκυλιών ενός κοπαδιού, που έβοσκε εκεί γύρω. Τόσο πολύ οργίστηκε γι’ αυτό, που έβγαλε αμέσως την απόφαση να σφάξει τον τσοπάνη. Έπρεπε όμως να περάσει στην αντίπερα όχθη του Νείλου, για να φθάσει στην καλύβα του. Ο Μωυσής όρμησε μεσα στα νερά, που είχαν αρχίσει να φουσκώνουν και δυσκόλευαν το πέρασμα. Έδεσε στο κεφάλι του τα ρούχα του, κράτησε με τα δόντια το πελώριο δίστομο μαχαίρι του, που έφερνε παντού όλεθρο, και κολυμπώντας πέρασε. Στο μεταξύ όμως, ο τσοπάνης πρόλαβε κι εξαφανίστηκε, για να σώσει την ζωή του. Ο λήσταρχος, που έχασε τα ίχνη του, έπεσε με πρωτάκουστη μανία μέσα στο έρημο κοπάδι και για εκδίκηση έσφαξε όσα πρόβατα βρεθήκανε μπροστά του. Σαν χόρτασε το μάτι του από αίμα, έδεσε μεταξύ τους από τις ουρές τέσσερα από τα καλύτερα κριάρια, τα φορτώθηκε στον ώμο και κολυμπώντας πάλι πέρασε τον Νείλο. Ύστερα έψησε τα κριάρια, έφαγε τα καλύτερα κρέατα, ήπιε είκοσιπέντε λίτρες κρασί που είχε φυλαγμένο, περπάτησε πενήντα μίλια χωρίς διακοπή κι έφτασε στο κρησφύγετό του.
Καποτε όμως το ανθρωπόμορφο αυτό θεριό, κυνηγημένο από την εξουσία για ένα σωρό εγκλήματα, πήγε να κρυφτεί βαθιά στην έρημο, οπου ζούσαν τότε οι πιο ονομαστοί από τους Αιγυπτίους Αναχωρητές. Η συναναστροφή με τους Αγίους, η κατανόηση και η στοργή που του έδειξαν, ημέρωνε σιγά-σιγά τα βάρβαρα ένστικτά του. Κι ο Θεός, που δεν θέλει τον θάνατο, αλλά την επιστροφή του αμαρτωλού, επισκίασε την ψυχή του με την σωστική Χάρη Του. Ο μαύρος αγριάνθρωπος ένιωσε να μαλακώνει η καρδιά του, μετανόησε και ζήτησε την λύτρωση.
Ποιός ξέρει αν το κολοσσιαίο τούτο έργο της Χάριτος δεν το παρακίνησε η ταπεινή προσευχή καποιου αφανούς Αγίου;
Η άλλαγή του ήταν ριζική. Πολύ πιο γρηγορα απ’ ό,τι μπορούσε ακόμη να προβλέψει κι ο πιο ευφάνταστος νους, ο Μωυσής έφτασε στα μέτρα των μεγάλων Πατέρων της ερήμου. Έγινε πρότυπο αρετής και αγιότητος. Ζωντανό παράδειγμα για τους δύσκολους χαρακτήρες, που επιθυμούν να στρώσουν, να γίνουν εύπλαστο ζυμάρι, για να τυπώσει επάνω τους την σφραγίδα Του ο Πλαστουργός.

Κάποτε τέσσερις ληστές, παλιοί σύντροφοι του Αιθίοπος, μπήκαν να ληστέψουν την καλογερική καλύβα του, χωρίς να φαντάζονται ποιόν μπορούσαν να βρούν μεσα. Σαν τον είδαν, κυριολεκτικά σάστισαν. Εκείνος με μεγάλη ευκολία τους επιασε, τους έδεσε και τους οδήγησε στην συνάθροιση των Γερόντων.
- Τί προστάζετε να κάνω τους ανθρώπους αυτούς, ρώτησε, που ήρθαν να με ληστέψουν; Σε μένα δεν αρμόζει πια να τιμωρήσω άνθρωπο.
Οι Πατέρες τον συμβούλεψαν να τους λύσει και να τους αφήσει να φύγουν ανενόχλητοι. Εκείνοι όμως δεν θέλησαν πια να φύγουν. Τους συγκλόνισε το παράδειγμα του πρώην αρχηγού τους. Έμειναν κοντά του για να βρούν κι αυτοί τον ίσιο δρόμο.
Ο Μωυσής ο Αιθίοψ, που αξιώθηκε να χειροτονηθεί και Πρεσβύτερος για την μεγάλη αρετή του, όταν έφυγε από τον κόσμο, λένε πως άφησε περίπου εβδομήντα μαθητές. Η Ορθόδοξος Εκκλησία τον κατέταξε μεταξύ των Οσίων της και τιμά την μνήμη του στις 28 Αυγούστου.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου
Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 175-177)

Η μετάδοση της κατανύξεως
Δύο ερημίτες που αγωνίζονταν μαζί, διάβαζαν μαζί και την καθημερινή τους ακολουθία. Ο ένας είχε πολλή κατάνυξη! Από τα δάκρυα που έχυνε, άφηνε συχνά το διάβασμα στη μέση.
-Μα τί σκέπτεσαι και κλαις με τόσο πόνο, όταν προσεύχεσαι; τον ρωτούσε ο άλλος με απορία.
-Νομίζω, αδελφέ μου, πως την ώρα αυτή παραστέκομαι στο βήμα του Χριστού για να δικαστώ. Και μη βρίσκοντας τί ν’ απολογηθώ για τις πολλές μου αμαρτίες, φράζει το στόμα μου από φόβο και χάνω τη συνέχεια του στίχου που διαβάζω. Αλλά εάν σ’ ενοχλώ μ’ αυτό, ας διαβάζη ο καθένας μας ξεχωριστά την ακολουθία.
-Όχι, αδελφέ μου, διαμαρτυρήθηκε ο άλλος, δεν μ’ ενοχλείς. Αντίθετα μάλιστα, με ωφελείς πολύ. Γιατί, εγώ που δεν έχω το χάρισμα της κατανύξεως και των δακρύων, βλέποντας εσένα συγκινούμαι και θλίβομαι για τη σκληρότητα μου.
(Γεροντικόν)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Γ΄,σελ.157)

Κεφάλαια του Ευαγρίου
Στο περίφημο έργο του ασκητού Ευαγρίου «Τα ΡΝΓ΄κεφάλαια περί προσευχής» περιγράφονται και οι εξής περιπτώσεις:
Μόλις ύψωνε ένας άγιος ερημίτης τα χέρια για να προσευχηθή, τόσο πολύ αντιδρούσε ο διάβολος, που μετασχηματιζόταν σε λιοντάρι! Στηριζόταν στα πισινά πόδια και βύθιζε τα νύχια των μπροστινών στο σώμα του ερημίτη, για να τον αναγκάση με τον φόβο και τον πόνο να σταματήση την προσευχή.
Ο αγωνιστής όμως του Χριστού, ποτέ δεν κατέβασε τα χέρια, πριν τελειώση την καθορισμένη προσευχή του.
Παρόμοιο συνέβη κάποτε και στον αββά Ιωάννη, τον λεγόμενο Κολοβό.
Ο διάβολος με τη μορφή τεραστίου φιδιού τυλίχτηκε πάνω του, δάγκωνε τις σάρκες του και ξεφυσούσε στο στόμα του, κατά τη διάρκεια μιας προσευχής του.
Παρά ταύτα, ο ανδρείος ησυχαστής δεν χωρίστηκε από τη γλυκύτατη ένωση του με τον Θεό.
Ένας άλλος πάλι, καθώς προσευχόταν, δαγκώθηκε από οχιά! Δεν κατέβασε όμως τα χέρια από τη στάση της ικεσίας, μέχρις ότου τελείωσε τη συνηθισμένη προσευχή του.
Αλλά και με τη θεία βοήθεια, το δηλητήριο της οχιάς δεν ενήργησε στον αδελφό, που αγάπησε τον Κύριο περισσότερο από τον εαυτό του.
Πολλοί δαίμονες παρουσιάστηκαν σ’ έναν ερημίτη που προσευχόταν. Τον άρπαξαν και τον πετούσαν στον αέρα σαν μπάλλα, ενώ άλλοι τον δέχονταν σε μια απλωμένη ψάθα.
Η φοβερή αυτή ταλαιπωρία διήρκεσε δύο εβδομάδες! Δεν κατόρθωσαν όμως οι δαίμονες ν’ αποσπάσουν τον νου του από τον Θεό, με τον οποίο ήταν ενωμένος με θερμή προσευχή.
Εντελώς αντίθετα με τα προηγούμενα, δύο άγιοι άγγελοι εμφανίστηκαν σ’ έναν ασκητή που βάδιζε στην έρημο προσευχόμενος. Τον έβαλαν στη μέση και προχωρούσαν μαζί του.
Ο όσιος, καίτοι είχε αγγέλους δεξιά και αριστερά του, δεν θέλησε να τους μιλήση, για να μη διακόψη τη μυστική επαφή του με τον Θεό. Προφανώς σκέφθηκε τα λόγια του αποστόλου : « Ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις, δυνήσονται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Χριστού».
( Κεφάλαια προσευχής)
(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Γ΄, σελ.209-210)

" Εργασία ονόμαζε τη νοερή προσευχή "
Μα εκείνο που φυσικά τον έκανε να λάμπει με παιδιάστικη χαρά, ήταν να μιλάει για τη νοερή προσευχή. Με την καθαρή, λίγο αδύναμη, φωνή του και με χαριτωμένες κινήσεις του χεριού, έλεγε αργά μιά μιά τις λέξεις : " Κύριε ημών Ιησού Χριστέ, ελέησόν με". Και προσέθεσε κάποτε σε μιά τέτοια συζήτηση :
" Εμένα μου έδωσε τη χάρη Θεός ν' ασχοληθώ πολύ με αυτή την εργασία ". " Εργασία " ονόμαζε την άσκησή του την καρδιακή προσευχή. " Αυτή η εργασία είναι πολύ χρήσιμη για όλους τους πιστούς. Καθαρίζει την ψυχή και κρατάει το νου ". Στις περισσότερες συζητήσεις κάτι θα έλεγε για την ευχή. Αργότερα, όταν είχε πρόχειρα εγκαταβιώσει στο Μήλεσι του Ωρωπού (πριν ακόμη ανεγερθούν τα κτίρια του Ησυχαστηρίου), ονειρευότανε τη δημιουργία ενός χώρου κατάλληλου, που θα αφιερωνότανε στην
" εργασία " αυτή.
[Ί 239]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.387-388)

145. Είναι αναγκαία η κοινωνία των μυστηρίων;

Όπου υπάρχει η δυνατότητα κοινωνίας των μυστηρίων, αυτά είναι απαραίτητα προς σωτηρία. Υπάρχουν βεβαίως περιπτώσεις που ο άνθρωπος ποθεί και θέλει να κοινωνήσει των ιερών μυστηρίων (να εξομολογηθεί, λ.χ., και να μεταλάβει) και όμως οι συνθήκες στις οποίες ζεί και διάφοροι άλλοι παράγοντες δεν του το επιτρέπουν. Τι γίνεται στις περιπτώσεις αυτές; Μπορεί ο Θεός άμεσα να χορηγήσει τη λυτρωτική χάρη του στις ψυχές των ανθρώπων που την ποθούν; Έκτακτη περίπτωση χορηγήσεως της χάριτος του Θεού έχουμε στο ληστή επάνω στο σταυρό, ο οποίος με μια μόνη του ομολογία κέρδισε τη βασιλεία των ουρανών. Άλλωστε η χάρη του Θεού όπου θέλει πνεί». Δεν δεσμεύεται απόλυτα σε τοπικούς θεσμούς και σχήματα. Είναι εύλογο, λοιπόν, να υποθέσουμε ότι στις περιπτώσεις που πιο πάνω αναφέραμε, είναι δυνατή η παροχή της χάριτος από τον πανάγαθο Θεό. Όπως όμως είναι νοητό, βαθύτερη γνώση και αίσθηση των καταστάσεων αυτών δεν μπορούμε να έχουμε. Η Αγία Γραφή δεν ομιλεί σχετικά με σαφήνεια.

Ότι όμως τα μυστήρια είναι απαραίτητα για τη σωτηρία του ανθρώπου, είναι έξω από κάθε αμφισβήτηση. Σ’ αυτό μας προσανατολίζει η θεία των μυστηρίων σύσταση. Ο Κύριος εφοδίασε με αυτά την Εκκλησία του, για να έχουν πνευματική ζωή οι πιστοί, να αγιάζονται και να ενώνονται εσωτερικά με το Θεό. Τα μυστήρια είναι η πνευματική ρίζα της ζωής. Όποιος δεν τα χρησιμοποιεί μοιάζει σαν το κλαδί που κόπηκε από τη ρίζα του και ξηράθηκε. Ο ακοινώνητος είναι πνευματικά νεκρός. Είναι σαν την ηλεκτρική λάμπα που αποσυνδέθηκε από τη γεννήτρια του ηλεκτρικού ρεύματος. Ούτε φως έχει ούτε θερμότητα. Είναι αναίσθητος στην παγερότητα του πνευματικού θανάτου. Η από αδιαφορία μη προσέλευση στα ιερά μυστήρια είναι πολύ επικίνδυνη. Αν δεν αναστραφεί με τη μετάνοια, θα γίνει αιτία ο άνθρωπος να χάσει την ψυχή του.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 210-211)

144. Από πόσα μέρη αποτελείται κάθε εκκλησιαστικό μυστήριο;

Όπως στον άνθρωπο υπάρχουν συνενωμένα δύο διαφορετικά στοιχεία, η άυλη ψυχή και το αισθητό ή υλικό σώμα, και όπως στην Εκκλησία υπάρχει η αόρατη αυτής πλευρά συνενωμένη με την ορατή ιστορική, έτσι και στα ιερά μυστήρια για να συσταθούν αυτά και να ενεργήσουν κανονικά χρειάζονται δύο απαραίτητα στοιχεία, το αισθητό και ορατό και το υπεραισθητό και το αόρατο. Τα δύο αυτά στοιχεία παριστάνονται και με φιλοσοφικούς όρους, ως ύλη και είδος. Το αισθητό μέρος των μυστηρίων εκφράζει η τυπική τελετουργία τους, αποτελείται δε από ευχές και πράξεις, οι οποίες υποπίπτουν στην εξωτερική αίσθηση του ανθρώπου ενώ υπεραισθητό μέρος είναι η θεία χάρη η πληρούσα τα μυστήρια, η χορηγηση της οποιας είναι μυστική και αθέατη, μη υποπίπτουσα στη φυσική αντίληψη του ανθρώπου. Στην τέλεση του μυστηρίου του βαπτίσματος, λόγου χάρη, οι παριστάμενοι βλέπουν μεν τις κινήσεις και τις πράξεις του λειτουργού και ακούουν την ψαλμωδία και τις ευχές, χωρίς όμως να βλέπουν τη θεία χάρη, η οποία αγιάζει το ύδωρ και αναγεννά το βαπτιζόμενο.

Στο ζήτημα της σύνδεσης της θείας χάριτος με το αισθητό σημείο των μυστηρίων δεν υπάρχει ομοφωνία. Άλλοι πιστεύουν, ότι η αόρατη χάρη περιέχεται στο αισθητό μέρος του μυστηρίου και άλλοι, ότι το συνοδεύει. Οι διακρίσεις βέβαια αυτές είναι λεπτολόγες, χωρίς καμία ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που μετράει είναι η, ούτως ή άλλως, πραγματική μετάδοση της θείας χάριτος, η οποία όμως δεν είναι η ίδια σε όλα τα εκκλησιαστικά μυστήρια. Έτσι διακρίνουμε χάρη δια της οποίας δικαιούται ο άνθρωπος (βάπτισμα, χρίσμα)· χάρη, δια της οποίας τρέφεται και ζωογονείται ο πιστός (ευχαριστία)· χάρη, δια της οποίας ανακτάται η χαμένη πνευματική και σωματική υγεία του ανθρώπου (μετάνοια - ευχέλαιο) και χάρη, δια της οποίας ο άνθρωπος καθίσταται ικανός ν’ αναλάβει ορισμένα καθήκοντα και να εισέλεθει σε ορισμένες σχέσεις (ιερωσύνη, γάμος). Ολ’ αυτά φυσικά απορρέουν από την πάνσοφη αγαθότητα του Θεού, ο οποίος γνωρίζει άριστα τις ανάγκες των μελών της Εκκλησίας του.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 209-210)

Αναγνώσματα
κατανοητά στην εκκλησία
αν, καταλάβουμε αυτά που διαβάζουμε,
με μεγάλη προθυμία θα τα ακούσουμε.
Ε.Π.Ε. 13,274

δεν τα καταλαβαίνουν
Η λατρευτική σύναξις αποβαίνει καταδικαστική για σας.
Καμμιά δικαιολογία δεν έχετε για την αμαρτία σας
που δεν προσέχετε σ’ όσα λέγονται.
Κι όχι μόνο, αλλά και τους ευλαβέστερους τους εμποδίζετε,
αφού με τις φλυαρίες σας την ώρα της λατρείας τους ενοχλείτε.
Και ποια δικαιολογία προβάλλουν οι πολλοί;
Δεν καταλαβαίνω, λένε, όσα διαβάζονται.
Αυτό συμβαίνει, επειδή κάνεις εσύ θόρυβο,
επειδή εσύ προκαλείς ταραχή, 
επειδή δεν προσήλθες στην εκκλησία με ευλαβή διάθεση.
Ε.Π.Ε. 18α,520

στην εκκλησία ο αναγνώστης
Όταν ο αναγνώστης ανεβαίνει στο βήμα,
πρώτα λέει τίνος είναι το βιβλίο,
εκείνου δηλαδή του προφήτη ή του αποστόλου ή του ευαγγελιστή.
Ύστερα διαβάζει όσα διαβάζει, ώστε να καθίστανται,
όσο γίνεται, σαφέστερα σε σας.
Έτσι ώστε να γνωρίζετε όχι μόνο που βρίσκονται τα θεία λόγια,
αλλά και την αιτία που γράφτηκαν και ποιος τα είπε.
Ε.Π.Ε. 24,420

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 174-175)

Οι κατά παραχώρησιν Θεού πειρασμοί και θλίψεις
Οι δοκιμασίες που μας έρχονται είναι μερικές φορές η αντιβίωση που δίνει
ο Θεός για τις αρρώστιες της ψυχής μας και πολύ μας βοηθούν πνευματικά.
Τρώει ο άνθρωπος ένα μαλακό σκαμπίλι και μαλακώνει η καρδιά του.
Ο Θεός ξέρει φυσικά σε τί κατάσταση βρίσκεται ο καθένας μας, αλλά,
επειδή εμείς δεν ξέρουμε, επιτρέπει να δοκιμασθούμε, για να γνωρίσουμε
τον εαυτό μας, να βρούμε τα πάθη που υπάρχουν κρυμμένα μέσα μας
και να μην έχουμε παράλογες απαιτήσεις την ημέρα της Κρίσεως.
Γιατί, και να παρέβλεπε τα πάθη μας και να μας έπαιρνε όπως είμαστε στον Παράδεισο,
και εκεί πάλι θα δημιουργούσαμε προβλήματα. Γι’ αυτό ο Θεός επιτρέπει
στον διάβολο να δημιουργεί εδώ πειρασμούς, για να μας ξεσκονίζουν,
ώστε να ταπεινωθεί και να εξαγνισθεί η ψυχή μας με τις θλίψεις, οπότε μετά μας χαριτώνει.
Η πραγματική χαρά γεννιέται από την πίκρα που γεύεται κανείς με χαρά
για τον Χριστό που πικράθηκε, για να μας σώσει.
Ο Χριστιανός πρέπει να χαίρεται ιδιαίτερα, όταν τον βρίσκει κάποια δοκιμασία,
χωρίς να έχει δώσει ο ίδιος αφορμή.
Λέμε καμμιά φορά στον Θεό: «Θεέ μου, δεν ξέρω τί θα κάνεις, εν λευκώ σου
παραδίδω τον εαυτό μου, για να τον κάνεις άνθρωπο».
Οπότε και ο Θεός πάει να με κάνει όχι μόνον άνθρωπο αλλά υπεράνθρωπο
και αφήνει τον διάβολο να ρθή να με πειράξει και να με ταλαιπωρήσει.
Τώρα με τον καρκίνο βλέπω τα τερτίπια του και γελάω. Βρέ τον διάβολο!
Εσείς ξέρετε με τί σαπούνι πλένει ο διάβολος τον άνθρωπο, όταν ο Θεός επιτρέπη να τον πειράξη,
για να δοκιμασθή; Με τους αφρούς της κακίας του. Έχει καλό ...σαπούνι!
Όπως η γκαμήλα βγάζει αφρούς, όταν θυμώνη, έτσι κάνει και ο διάβολος σε τέτοιες περιπτώσεις.
Και μετά τρίβει τον άνθρωπο, όχι για να φύγουν οι λεκέδες του και να εξαγνισθή, αλλά από κακία.
Και ο Θεός όμως αφήνει τον διάβολο να τρίβη τον άνθρωπο, ίσα-ίσα μέχρι να φύγουν οι λεκέδες
και να καθαρίση. Αν άφηνε να τον τρίψη όπως τρίβουν τα ρούχα, θα τον ξέσχιζε.
-Γέροντα, μπορούμε να λέμε για τους διάφορους πειρασμούς που συμβαίνουν στην ζωή μας
ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού;
-Όχι, να μην μπερδεύουμε το θέλημα του Θεού με τον πειρασμό και με όσα φέρνει ο πειρασμός.
Ο Θεός αφήνει τον διάβολο ελεύθερο μέχρις ενός σημείου να πειράξη τον άνθρωπο,
και τον άνθρωπο τον αφήνει ελεύθερο να κάνη το καλό ή το κακό.
Δεν φταίει όμως ο Θεός για το κακό που θα κάνη ο άνθρωπος. Ο Ιούδας λ.χ. ήταν μαθητής του Χριστού.
Μπορούμε να πούμε ότι ήταν θέλημα Θεού να γίνη προδότης; Όχι, αλλά ο ίδιος ο Ιούδας επέτρεψε
στον διάβολο να μπή μέσα του. Κάποιος είπε σε έναν ιερέα: «Πάτερ, σε παρακαλώ, κάνε ένα Τρισάγιο
για τον Ιούδα». Ήταν δηλαδή σαν να έλεγε: «Εσύ, Χριστέ, είσαι άδικος• έτσι ήταν θέλημά Σου,
να Σε προδώση ο Ιούδας• γι’ αυτό τώρα βοήθησέ τον».
Μετρημένες είναι οι περιπτώσεις που επιτρέπει ο Θεός να δοκιμασθούν μερικοί ευλαβείς,
για να έρθη σε συναίσθηση κάποιος που έχει άσχημη ζωή και να μετανοήση.
Αυτοί οι άνθρωποι έχουν διπλό μισθό. Δίνει δηλαδή ο Θεός την δυνατότητα σε μερικούς οι οποίοι
με τις δοκιμασίες που περνούν εξοφλούν σ’ αυτήν την ζωή αμαρτίες και γκρινιάζουν παράλογα,
να βοηθηθούν από την υπομονή αυτών πού, ενώ δεν έσφαλαν, ταλαιπωρούνται, αλλά δεν γογγύζουν.{...}
Γι’ αυτό, όσοι σκέφτονται τους μεγάλους σταυρούς των δικαίων, ποτέ δεν στενοχωριούνται
για τις δικές τους μικρές δοκιμασίες. Βλέπουν ότι, ενώ έσφαλαν στην ζωή τους,
εν τούτοις υποφέρουν λιγώτερο από τους δικαίους, γι’ αυτό λένε σαν τον καλό ληστή:
«Αυτοί δεν έκαναν τίποτε και υπέφεραν τόσο• εμείς τί πρέπει να πάθουμε;».
Δυστυχώς όμως μερικοί μοιάζουν με τον ληστή που σταυρώθηκε εξ αριστερών του Χριστού και λένε:
«Πήγαιναν με τον σταυρό στο χέρι και δές τί έπαθαν!».
Υπάρχουν και περιπτώσεις - αυτές είναι πολύ σπάνιες - που επιτρέπει ο Θεός από αγάπη
να βρίσκουν μεγάλες δοκιμασίες μερικούς πολύ εκλεκτούς αγωνιστές, για να τους στεφανώση.
Αυτοί είναι μιμητές του Χριστού. Βλέπετε, στην Αγία Συγκλητική, επειδή βοηθούσε πνευματικά
πολλές ψυχές με τις νουθεσίες της, πήγε ο διάβολος να την εμποδίση από αυτό το έργο.
Τριάμισι χρόνια έμεινε άφωνη από την αρρώστια της.
Αλλοτε πάλι κάποιος πραγματικός μιμητής του Χριστού ζητάει ως χάρη από τον Θεό να συγχωρήση
σφάλματα των συνανθρώπων του, να τους απαλλάξη από την δικαία Του οργή,
και να τιμωρηθή αυτός αντί αυτών, ενώ δεν φταίει ο ίδιος. Αυτός πολύ συγγενεύει
με τον Θεό και πολύ συγκινεί τον Θεό η μεγάλη αυτή αρχοντική αγάπη του παιδιού Του.
Εκτός δε από την χάρη που του κάνει και χαρίζει τα σφάλματα των άλλων, επιτρέπει να έχη
και μαρτυρικό τέλος, κατά το επίμονο αίτημά του. Συγχρόνως όμως του ετοιμάζει
και το καλύτερο αρχοντικό παραδεισένιο παλάτι με ακόμη μεγαλύτερη δόξα,
διότι πολλοί άνθρωποι τον είχαν αδικήσει με την κατ’ όψιν κρίση τους,
που νόμιζαν ότι ο Θεός τον τιμώρησε για τις δικές του αμαρτίες.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 200-203)

"Για το σωματικό κόπο"
Κάποτε παραπονέθηκα στο Γέροντα ότι δεν αντέχω άλλο.
-Κάναμε τόσες δουλειές αυτές τις ημέρες, που "ξεπατωθήκαμε".
Δεν έχω δύναμη να σηκώσω τα πόδια και τα χέρια μου. Τί χρειάζονται
τόσες δουλειές στο Μοναστήρι; Πήρε σοβαρό ύφος και απάντησε ευθέως:
-Είναι θανάσιμο αμάρτημα να κουραζόμεθα για το Θεό και τώρα να
μετανοιώνουμε και να γογγύζουμε. Κατάλαβέ το καλά. Χωρίς σωματικό κόπο,
δεν κερδίζεται η αρετή, ξάπλα στο κρεβάτι! Ο σωματικός κόπος είναι το
μεγαλύτερο δώρο του Θεού για τη σωτηρία μας. Για την απόκτηση της χάριτος του Θεού.
Οι άλλοι με χαρά εδέχοντο εξευτελισμούς, κόπους... κι εσύ υποφέρεις;
Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι ενώ κοπιάζουμε για το Χριστό, ύστερα να μετανιώνουμε και να υποφέρουμε.
Βρε, εσύ νέος άνθρωπος λες ότι κουράζεσαι; Στην ηλικία σου εγώ πετούσα.
Ήθελα όλα να τα τελειώσω. Μην κοιτάς τώρα που δεν μπορώ να κάνω τίποτα.
Σε βλέπω πολύ πίσω. Κατέκτησε έδαφος ο παλαιός άνθρωπος και συνετρίβης.
Όχι! Ανάνηψε! Ψάλλε με νεύρο, με τόνο, χαρούμενα!
"Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν, Άλλης βιοτής της αιωνίου απαρχήν.
Και σκιρτώνεις υμνούμεν τον αίτιον. Τον μόνον ευλογητόν τών Πατέρων, Θεόν καί υπερένδοξον"
Εκείνη την ημέρα μου είπε και τα εξής από τη ζωή του στη Σκήτη.
-Με τη χάρη του Θεού δεν έσπασα ποτέ ποτήρι ή πιάτο. Τα έπλενα με αλυσίβα.
Δεν είχαμε εμείς εκεί σαπούνια. Γρήγορα και καλά. Ήμουνα αυτοσυγκεντρωμένος,σβέλτος,
πρόθυμος, ακριβής, υπάκουος.Δεν τα λέω αυτά από εγωισμό αλλά προς δόξαν Θεού.
Είχα αγίους Γεροντάδες.[' Α 90-2]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.185-186)

«Δόξα εις τον Γολγοθά του Χριστού»

Ω Θείε Γολγοθά, αγιασμένε με το αίμα του Χριστού!

Σε παρακαλούμε, πες μας πόσες χιλιάδες αμαρτωλών με την Χάρη του Χριστού,

την μετάνοια και τα δάκρυα καθάρισες και γέμισες τον νυμφώνα του Παραδείσου;

Ω! με την αγάπη σου την άρρητη, Χριστέ Βασιλιά,

με την Χάρη Σου όλα τα ουράνια παλάτια γέμισες από μετανοούντας αμαρτωλούς.

Συ και εδώ κάτω όλους ελεείς και σώζεις.

Και ποιος μπορεί αντάξια να Σε ευχαριστήσει, έστω κι αν είχε Αγγελικό νουν;

Αμαρτωλοί, ελάτε γρήγορα!

Ο Άγιος Γολγοθάς είναι ανοικτός και ο Χριστός εύσπλαχνος.

Προσπέσετε προς Αυτόν και φιλήσετε τα άγια Του πόδια.

Μόνον Αυτός σαν εύσπλαχνος μπορεί να γιατρέψει τις πληγές σας!

Ω, θα είμαστε ευτυχείς, όταν ο πολυεύσπλαχνος Χριστός μας αξιώσει με μεγάλη ταπείνωση και φόβο Θεού και καυτά δάκρυα να πλύνουμε τα πανάχραντα Του πόδια και με αγάπη να τα φιλήσουμε! Τότε ο Χριστός, εύσπλαχνος, θα ευδοκήσει να πλύνει τις αμαρτίες μας και θα μας ανοίξει τις πόρτες του Παραδείσου, όπου με μεγάλη χαρά, μαζί με τους Αρχαγγέλους και Αγγέλους, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ και με όλους τους Αγίους, αιώνια θα δοξάζουμε τον Σωτήρα του κόσμου, τον γλυκύτατο Ιησού Χριστό, τον Αμνό του Θεού μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, την Ομοούσιο και αδιαίρετο Τριάδα.