-Γέροντα, τι σημαίνει το «δόξα σοι ο Θεός»;
-«Δόξα σοι ο Θεός» θα πη «να γίνη γνωστός ο Θεός
στους ανθρώπους». Βλέπεις και εκείνο που είπε ο Χριστός:
«Εγώ σε εδόξασα επί της γης... και νύν δόξασον με συ,
Πάτερ» μερικοί το παρεξηγούν και λένε:
«Και ο Χριστός ζητάει δόξα!». Ενώ αυτό σημαίνει: «Εγώ, Πατέρα,
Σε έκανα γνωστό επί της γης, κάνε με γνωστό κι Εσύ,
για να πιστέψουν οι άνθρωποι».
-Γέροντα, αισθάνομαι την ανάγκη να λέω περισσότερο το
«δόξα σοι ο Θεός» παρά το «Κύριε ελέησον». Μήπως δεν είναι σωστό;
-Καλό είναι αυτό, ευλογημένη. Εγώ μπορεί να περάσω ολόκληρη
μέρα κάνοντας εργόχειρο και λέγοντας «Δόξα σοι ο Θεός.
Δόξα σοι ο Θεός, γιατί ζώ. Δόξα σοι ο Θεός, γιατί θα πεθάνω
και θα πάω κοντά στον Θεό. Δόξα σοι ο Θεός, ακόμη και εάν με βάλη
στην κόλαση και πάρη έναν κολασμένο στον Παράδεισο.
Και εάν θέλη να μη με θυμάται στην κόλαση και λυπάται,
ας πάρη πολλούς κολασμένους στον Παράδεισο, ώστε η χαρά του
γι’ αυτούς να είναι περισσότερη και να λιγοστέψει η στενοχώρια του για μένα».
Το «δόξα σοι ο Θεός» να μη λείπει ποτέ από τα χείλη σας.
Εγώ, όταν πονάω, το «δόξα σοι ο Θεός» έχω για χάπι του πόνου,
τίποτε άλλο δεν με πιάνει. Το «δόξα σοι ο Θεός» είναι ανώτερο
και από το «Ιησού Χριστέ, ελέησον με». Έλεγε ο Πάπα Τύχων:
«Το "ελέησον” έχει εκατό δραχμές, το "δόξα σοι” έχει χίλιες δραχμές
είναι δηλαδή πολύ πιο ακριβό». Ήθελε να πη ότι ο άνθρωπος ζητάει
το έλεος του Θεού από ανάγκη, ενώ δοξολογεί τον Θεό από φιλότιμο,
και αυτό έχει μεγαλύτερη αξία. Συνιστούσε μάλιστα να λέμε το
«δόξα σοι ο Θεός», όχι μόνον όταν είμαστε καλά, αλλά και όταν περνάμε
δοκιμασίες, γιατί και τις δοκιμασίες τις επιτρέπει ο Θεός
για φάρμακα της ψυχής.
-Γέροντα, μερικές φορές, όταν λέω «δόξα τω Θεώ», νιώθω μέσα μου
ένα φτερούγισμα. Τι είναι αυτό;
-Αγαλλίαση πνευματική είναι. Τώρα, επειδή μου έδωσες χαρά που λες
«δόξα τω Θεώ», από την χαρά μου θα αρχίσω να γράφω «δόξα τω Θεώ,
δόξα τω Θεώ» και θα γεμίσω μία κόλλα χαρτί με το «δόξα τω Θεώ»!
Ο Θεός να σε αξιώσει στην άλλη ζωή να είσαι μαζί με τους Αγγέλους
που δοξολογούν συνέχεια τον Θεό. Αμήν.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.235-236)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 16

Στίχ. 14-18. Επιτίμηση των Φαρισαίων.
16.15 καὶ εἶπεν αὐτοῖς, ῾Υμεῖς ἐστε οἱ δικαιοῦντες ἑαυτοὺς
ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων(1), ὁ δὲ θεὸς γινώσκει τὰς καρδίας ὑμῶν(2)·
ὅτι(3) τὸ ἐν ἀνθρώποις ὑψηλὸν(4) βδέλυγμα(5) ἐνώπιον τοῦ θεοῦ.
15 Ο Ιησούς τους είπε: «Εσείς θέλετε να παριστάνετε τον δίκαιο
μπροστά στους ανθρώπους, ο Θεός όμως γνωρίζει τι κρύβετε στις καρδιές σας·
γιατί αυτό που τιμούν οι άνθρωποι το σιχαίνεται ο Θεός.
(1) Αυτοί που παριστάνουν τους εαυτούς τους ως δίκαιους μπροστά
στους ανθρώπους (δ)· αυτοί που επιτυγχάνουν τον τίτλο του κατεξοχήν δίκαιου (g).
(2) Η καρδιά είναι η έδρα της δικαιοσύνης και της αδικίας (b).
Και «αν θα μπορούσαν κάπως να διαφύγουν της προσοχής οι υποκριτές
και να αρπάξουν τις τιμές από τους ανθρώπους» (Κ), ο Θεός όμως ξέρει
τις καρδιές σας, «ότι είναι αμαρτωλές και απαίσιες» (Ζ).
(3) Πρέπει να υπονοήσουμε κάτι μπροστά από το ότι=και Εκείνος βλέπει
όχι όπως βλέπουν οι άνθρωποι, διότι…(p). Ή, ο Θεός γνωρίζει
τις καρδιές σας και σας αποστρέφεται διότι… (g).
(4) Που τιμάται υψηλά από τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι όχι μόνο θεωρούσαν
τους Φαρισαίους απαλλαγμένους από κάθε μομφή, αλλά και επιδοκίμαζαν
αυτούς και τους σέβονταν όχι απλώς ως αγαθούς ανθρώπους,
αλλά ως τους άριστους των ανθρώπων. Τα λόγια τους θεωρούνταν
από τους ανθρώπους ως χρησμοί και οι συμβουλές τους ως νόμοι.
«Η ανθρωπαρέσκεια λοιπόν είναι η ρίζα και η αρχή και η γένεση της μισητής
από το Θεό… υπεροψίας» (Κ). Αποδεχόμενοι και επιδιώκοντας
τις τιμές και τον θαυμασμό των ανθρώπων γίνεστε αντικείμενο αποστροφής (g).
«Έπρεπε, Φαρισαίοι, να μην ζείτε για τη γνώμη των ανθρώπων για σας,
διότι «ο Θεός διασκόρπισε τα οστά των ανθρωπάρεσκων»·
αλλά έπρεπε μάλλον να θέλετε να δικαιώνεστε μπροστά στο Θεό» (Θφ).
(5) =αντικείμενο αποστροφής μπροστά στο Θεό (δ) λέξη των Ο΄ που σημαίνει
πράγμα που προκαλεί απαρέσκεια και αηδία (L). Στην Κ.Δ. μόνο εδώ υπάρχει
με τέτοια γενική έννοια. Αλλού (Ματθ. κδ 15,Μάρκ. ιγ 14,Αποκ. ιζ 4,5,κα 27)
με την ειδική έννοια των βδελυγμάτων από την ειδωλολατρία (p).
Πόσο μη ασφαλές παρουσιάζεται πολλές φορές να κρίνουμε σύμφωνα
με τις γνώμες και υπολήψεις των ανθρώπων. Πολλές φορές εκείνοι τους οποίους
οι άνθρωποι τιμούν, είναι βδέλυγμα για το Θεό και εκείνοι τους οποίους
οι άνθρωποι περιφρονούν, είναι άξιοι για το Θεό.
«Διότι δεν είναι άξιος αυτός που συστήνει τον εαυτό του, αλλά αυτός
που ο Κύριος συστήνει» (Β΄Κορ. ι 18).

Ιεροκατηγορία
ούτε κατά αναξίων
Τη στιγμή που χειροτονεί ο Θεός και περιφρονούμε τον χειροτούμενο και τον βρίζουμε και τον περιλούζουμε με άπειρες κατηγορίες, ενώ έχουμε λάβει εντολή να μη κρίνουμε τους αδελφούς μας, ακονίζουμε τη γλώσσα μας εναντίον ιερέων.
Ε.Π.Ε. 14,714
Ιερουσαλήμ Άνω
και νέα, η Εκκλησία
Λέγοντας, ότι η άνω Ιερουσαλήμ είναι η μητέρα μας και ότι άνω η νέα Ιερουσαλήμ ονομάζεται η Εκκλησία, παρουσιάζει και τον προφήτη να δέχεται τα ίδια με αυτόν.
Ε.Π.Ε. 20,340
Ιερωσύνη
όχι βιοποριστικό επάγγελμα
Μερικοί θεωρούν βιοποριστικό επάγγελμα την ιερωσύνη. Όχι μόνο δεν την θεωρούν λειτουργία υπεύθυνη, αλλά προσέρχονται σαν ναναι ανεξέταστη εξουσία.
Ε.Π.Ε. 1,82
σεβασμός σ’ αυτήν
Φοβάμαι, μήπως ασεβώς προσερχόμαστε στην ιερωσύνη και δεν βλέπουμε ότι θα καούμε όπως το καλάμι στη φωτιά.
Ε.Π.Ε. 2,154
θεσμός και πρόσωπα
Ο βασιλιάς κληρώθηκε να φροντίζη για τις επίγειες υποθέσεις, ενώ ο θεσμός της ιερωσύνης στέκεται στον ουρανό. Όταν βλέπης ανάξιο ιερέα, να μη κατηγορής την ιερωσύνη. Δεν πρέπει να κατηγορούμε το θεσμό, αλλ’ εκείνον, που κάνει κακή χρήσι του καλού θεσμού. Εγώ δεν μιλάω για πρόσωπα, αλλά για πράγματα. Πόσοι γιατροί έγιναν δολοφόνοι, δίνοντας δηλητήρια αντί για φάρμακα! Όμως δεν κατηγορώ την τέχνη, αλλ’ εκείνον, που χρησιμοποιεί την τέχνη με κακό τρόπο.
Ε.Π.Ε. 8α,398
εμπαίζεται
Τιμάται η ιερωσύνη; Με ποια τιμή; Άνθρωποι της αγοράς, ευτελούς αξίας, τον βλασφημούν τον ιερέα. Κανένας δεν φοβάται να τον κατηγορήση και να τον διαβάλη. Για τους κοσμικούς άρχοντες υπάρχει φόβος, για τους ιερείς κανένας. Δεν ισχύει ο φόβος του Θεού.
Ε.Π.Ε. 15,106
θα δώση λόγο, γιατί σπεύδει;
Γιατί έχει καταστή περιζήτητο το αξίωμα του επισκόπου; Δυστυχώς δεν επιδιώκουμε τη σωτηρία των αδελφών, αλλά για την τιμή και την απόλαυσι γινόμαστε επίσκοποι. Αν ήξερες, ότι είναι οφειλέτης όλων ο επίσκοπος, ότι βαστάζει τα βάρη όλων, ότι στους άλλους που οργίζονται υπάρχει συγγνώμη, σ’ αυτόν όμως καθόλου, δεν θα έσπευδες να καταστής επίσκοπος, δεν θα έτρεχε να γίνης.
Ε.Π.Ε. 15,106
και κήρυγμα
Αυτό είναι για μένα η ιερωσύνη, το να κηρύττω και να παρουσιάζω τα μεγαλεία του Θεού. Τέτοια είναι η θυσία που προσφέρω... Διότι το ισχυρό όπλο είναι το κήρυγμα, η μάχαιρα του πνεύματος, ο λόγος του ευαγγελίου.
Ε.Π.Ε. 17,644
από το Θεό
Το αξίωμα της διδασκαλίας και της ιερωσύνης είναι μεγάλο και θαυμαστό. Πραγματικά χρειάζεται την έγκρισι του Θεού, ώστε να υποδεικνύεται ο άξιος γι’ αυτό. Έτσι γινόταν και παλαιά, έτσι γίνεται και τώρα, όταν κάνουμε τις εκλογές χωρίς ανθρώπινο πάθος, όταν δεν αποβλέπουμε σε τίποτε βιωτικό, ούτε σε φιλία ούτε σε αντιπάθεια.
Ε.Π.Ε. 23,198
κωλύματα
Αν κάποιος συναισθάνεται κάποια αμαρτήματά του, δεν είναι σωστό να επιθυμή την ιερωσύνη, απ’ όπους απομάκρυνε τον εαυτό του με τα έργα του. Διότι ένας τέτοιος δεν πρέπει να άρχη, αλλά να άρχεται.
Ε.Π.Ε. 23,274
κώλυμα ο δεύτερος γάμος
Ο απόστολος Παύλος αποστομώνει (με όσα λέει στον Τίτο, α' 6) εκείνους τους αιρετικούς, που συκοφαυτούσαν το γάμο ως πράγμα βρώμικο. Παρουσιάζει το γάμο ως τίμιο πράγμα, τόσο ώστε να μπορούν και έγγαμοι να προσέρχωνται στο θυσιαστήριο της ιερωσύνης. Συγχρόνως όμως ο Παύλος εμποδίζει την ιερωσύνη σ’ όσους έχουν κάνει δεύτερο γάμο. Όποιος δεν έδειξε καμμιά συμπάθεια στη γυναίκα του που πέθανε, πώς μπορεί να γίνη ως ιερεύς προστάτης καλός; Κι όχι μόνο αυτό, αλλά και θα γίνη στόχος πολλών κατηγοριών. Πράγματι ξέρετε όλοι ότι, αν και δεν απαγορεύεται απ’ το ευαγγέλιο ο δεύτερος γάμος, όμως η υπόθεσίς του γίνεται αξιοκατήγορος.
Ε.Π.Ε. 24,36
βάρος και ευθύνη
Όσο μεγαλύτερο είναι το αξίωμα, τόσο μεγαλύτεροι και οι κίνδυνοι για τον ιερωμένο. Αρκεί ένα μόνο κατόρθωμα του επισκόπου (και πρεσβυτέρου), για να τον ανεβάση στον ουρανό. Και αρκεί ένα μόνο αμάρτημα, για να τον ρίξη στην κόλασι.
Ε.Π.Ε. 24,22
νέα, και νέα διαθήκη
Ούτε ιερέας είναι δυνατόν να υπάρχη χωρίς διαθήκη και νόμους και εντολές, ούτε, αφού έλαβε άλλη ιερωσύνη, να χρησιμοποιή εκείνην.
Ε.Π.Ε. 24,516
ελκόμενοι, όχι επιζητούντες
Πρέπει να φοβάσαι και να τρέμης και για τη συνείδησί σου (που δεν σου καταμαρτυρεί πως είσαι άξιος) και για το βάρος του αξιώματος. Ούτε όταν σας τραβάνε, με το πρώτο να παραδίνεστε, ούτε όταν δεν σας τραβάνε, να ρίχνετε μόνοι τον εαυτό σας στην περιπέτεια της ευθύνης, αλλά να φεύγετε βλέποντας το ύψος του αξιώματος. Αν όμως σας πιέζουν, πρέπει οπωσδήποτε να δείχνετε ευλάβεια.
Ε.Π.Ε. 25,376
παλαιότερα
Πες μου, ποιος γινόταν στην Παλαιά Διαθήκη ιερεύς χωρίς χρίσμα ή καθίστατο χωρίς χρίσμα λειτουργός σε άλλη τελετή;
Ε.Π.Ε. 34,314
σεμνό αξίωμα
Ήταν πάντοτε σεμνό το αξίωμα της ιερωσύνης.
Ε.Π.Ε. 34,316
παίγνιο;
Τώρα τα όσα συμβαίνουν με την ιερωσύνη των Ιουδαίων είναι όλα γελοία και ντροπή και εκμετάλλευσις και γεμάτα μύριες παρανομίες.
Ε.Π.Ε. 34,320

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 415-418)