Επίσκοπος
υπεύθυνος για τις χειροτονίες
Μη μου λες, ότι ο ιερέας αμάρτησε ή ο διακονος. Οι εκτροπές των ιερέων και των διακόνων είναι πάνω στο κεφάλι εκείνων που τους χειροτόνησαν... Δυστυχώς συμβαίνει ό,τι και με τις κοσμικές εξουσίες. Επιδιώκουμε την ιερωσύνη ως αξίωμα. Όταν όμως γινώμαστε ιερείς για να δοξαστούμε και να τιμηθούμε από τους ανθρώπους, χανόμαστε για τον Θεό.
Ε.Π.Ε. 15,10
γιατί σπεύδει;
Γιατί έχει καταστή περιζήτητο το αξίωμα του επισκόπου; Δυστυχώς δεν επιδιώκουμε τη σωτηρία των αδελφών, αλλά για την τιμή και την απόλαυσι γινόμαστε επίσκοποι. Αν ήξερες, ότι είναι οφειλέτης όλων ο επίσκοπος, ότι βαστάζει τα βάρη όλων, ότι για τους άλλους που οργίζονται υπάρχει συγγνώμη, γι’ αυτόν όμως καθόλου, δεν θα έσπευδες να καταστής επίσκοπος, δεν θα έτρεχες να γίνης.
Ε.Π.Ε. 15,106
καλοί και κακοί επίσκοποι
Ο λόγος δεν είναι για τους ποιμένες εκείνους, που θέλουν να κοιμούνται, που ανέβηκαν στο αξίωμα για να καλοπερνούν, αλλά για εκείνους, που επαγρυπνούν για τις ψυχές σας, για εκείνους που προτάσσουν της δικής τους σωτηρίας τη σωτηρία του λαού.
Ε.Π.Ε. 15,106
συντρέχει σε εκκλησιαστικά έργα
Ας εργαζώμαστε στο πνευματικό έργο. Καθένας ας με καλεί σε βοήθεια. Όλοι μαζί να βοηθάμε ο ένας τον άλλον.
Ε.Π.Ε. 15,536
«ει τις επισκοπής...»
«Αν κανείς επιθυμή επισκοπή», δεν τον κατηγορώ, λέει ο Παύλος. Είναι έργο προστασίας. Αν κάποιος έχη αυτή την επιθυμία, ώστε να μην αποσκοπή μόνο στην εξουσία και την αυθεντικότητα, αλλά και στη φροντίδα για τους άλλους, τότε δεν τον κατηγορώ.
E.Π.E. 23,272
κατά πόλιν
Είχαν ανάγκη από πολλούς επισκόπους. Σε κάθε πόλι έπρεπε να υπάρχη ο επίσκοπος, που θα προΐστατο. Επειδή, λοιπόν, επρόκειτο να στηθούν παγίδες στην πορεία της Εκκλησίας, γι’ αυτό μίλησε για αρετή μετρημένη, κι όχι για εκείνη την ανώτερη, την υψηλή. Το να 'ναι κανείς νηφάλιος και κόσμιος και σώφρονας ήταν κάτι που πολλοί το είχαν.
Ε.Π.Ε. 23,278
και πρεσβύτερος
Αφού μίλησε για τους επισκόπους, κι αφού παρέλειψε το τάγμα των πρεσβυτέρων, μεταπήδησε στους διακόνους. Γιατί; Η απόστασις μεταξύ πρεσβυτέρων και επισκόπων δεν είναι μεγάλη. Και οι πρεσβύτεροι είναι ταγμένοι στην προστασία και διδασκαλία της Εκκλησίας. Όσα, λοιπόν, είπε για τους επισκόπους, τα ίδια ταιριάζουν και για τους πρεσβυτέρους.
Ε.Π.Ε. 23,290
απρόσεκτες χειροτονίες
Να χειροτονής όχι με την πρώτη δοκιμασία, ούτε με τη δεύτερη, ούτε με την τρίτη, αλλ’ αφού το σκεφτής πολλές φορές και εξετάσης το πράγμα με προσοχή. Διότι είναι επικίνδυνη η υπόθεσις. Και συ, που με τη χειροτονία δίνεις την εξουσία, θα δώσης λόγο και για τις αμαρτίες του χειροτονουμένου, και του παρελθόντος και του μέλλοντος. Τις πρώτες τις παρέβλεψες άκαιρα, και έτσι είσαι υπεύθυνος και για τις δεύτερες (μελλοντικές). Θα είσαι αίτιος των μελλοντικών του αμαρτημάτων, διότι συ του έδωσες εξουσία. Θα είσαι αίτιος για τις περασμένες, επειδή δεν του έδωσες την ευκαιρία να κλάψη γι’ αυτές και να νιώση κατάνυξι. Όπως, δηλαδή, είσαι συμμέτοχος στα κατορθώματά του, έτσι και στα αμαρτήματά του.
Ε.Π.Ε. 24,28
οφείλει να κηρύττη
Όποιος έχει αναλάβει εξουσία στην Εκκλησία, όποιος έχει τιμηθή με το αξίωμα του επισκόπου (ή πρεσβυτέρου), αν δεν κηρύττη στο λαό όσα πρέπει, δεν είναι χωρίς ευθύνη. Ο λαϊκός όμως δεν έχει καμμιά υποχρέωσι γι΄ αυτό.
Ε.Π.Ε. 24,20
ανάξιος
Όσο μεγαλύτερο είναι το αξίωμα, τόσο μεγαλύτεροι και οι κίνδυνοι για τον ιερωμένο. Αρκεί ένα μόνο κατόρθωμα του επισκόπου (και πρεσβυτέρου), για να τον ανεβάση στον ουρανό. Και αρκεί ένα μόνο αμάρτημα, για να τον ρίξη στην κόλασι. Αν συμβή κάποιος ή κάποιοι να τοποθετήσουν σε εκκλησιαστικό αξίωμα ανάξιο πρόσωπο, είτε για λόγους φιλίας ή για καποια άλλη αιτία, και του παρέχουν τη δυνατότητα να άρχη σε μεγάλη πόλι, αυτοί καθιστούν τον εαυτό τους ένοχο μεγάλης φωτιάς.
Ε.Π.Ε. 24,24
ασεβής
Όποιος είναι ασεβής ως λαϊκός, θα είναι πιο ασεβής όταν καταλάβη εκκλησιαστικό αξίωμα. Ο ασεβής γίνεται ασεβέστερος, όταν αναλαμβάνει αξίωμα.
Ε.Π.Ε. 24,24
για όλα τον κατηγορούν
Ο μισθωτός εργάτης, όταν εκτελέση το διατεταγμένο έργο, γίνεται στη συνέχεια κύριος του εαυτού του. Οι ασχολίες όμως του διακόνου του ευαγγελίου απλώνονται παντού και του ζητάνε πολλά πέρα από τις δυνάμεις του. Αν δεν έχη την ικανότητα να κηρύττη, πολύ τον κατηγορούν. Αν έχη ικανότητα να μιλάη, πάλι τον κατηγορούν ως ματαιόδοξο. Αν δεν ανασταίνη νεκρούς, λένε, πως δεν αξίζει καθόλου. Λένε: Ο τάδε είναι ευσεβής, αυτός όχι. Αν τρώη με μέτρο, πάλι τον κατηγορούν. Έπρεπε, λένε, να είχε πεθάνει. Αν τον δουν να λούζεται, πολλές οι κατηγορίες. Λένε: Πρέπε να μη βλέπη καθόλου τον ήλιο. Αν κάνη όσα και εγώ κάνω, δηλαδή, λούζεται, τρώη, πίνη, φοράη ρούχα, φροντίζη για το σπίτι και τους υπηρέτες, πάλι τον κατηγορούν. Λένε: Για ποιο λόγο να τον έχω προϊστάμενό μου.
Ε.Π.Ε. 24,28
τι επιτρέπεται, τι απαγορευέται;
Αν ο επίσκοπος είναι εριστικός ή μέθυσος ή βίαιος και σκληρός, να τον κατηγορής. Αυτά είναι ανάξια επισκόπου. Αν ζη με απολαύσεις, και αυτό είναι επιλήψιμο. Αν όμως προσέχη την υγεία του, για να μπορή να σε υπηρέτη, και αν φροντίζη το σώμα του για να σου είναι χρήσιμος, πρέπει γι’ αυτό να κατηγορήται;
Ε.Π.Ε. 24,30
καταμερισμός έργου
Δεν ήθελε ο Παύλος ν’ αναθέση όλο το νησί της Κρήτης σε έναν. Παραγγέλλει, λοιπόν, στον Τίτο, καθένας να έχη τη δική του επιτόπια φροντίδα και μέριμνα. Έτσι και σ’ εκείνον, δηλαδή, τον πρεσβύτερο ή επίσκοπο, ο κόπος θα είναι ελαφρός, αλλά και οι ποιμαινόμενοι θ’ απολαμβάνουν περισσότερη φροντίδα, αφού ο διδάσκαλος του ευαγγελίου δεν θα διασπάται στην προστασία πολλών εκκλησιών, αλλά θα είναι αφωσιωμένος σε μια μόνο. Κι έτσι θα είναι ωραία η πνευματική κατάστασις.
Ε.Π.Ε. 23,46
ασθενής στο σώμα
Στην περίπτωσι του επισκόπου η σωματική ασθένεια δεν είναι κατώτερη από την ασθένεια της ψυχής, και βλάπτει και εμάς και την Εκκλησία... Ας υποθέσουμε, ότι κάποιος τιμήθηκε με το αξίωμα του επισκόπου και έχει αναλάβει την προστασία του λαού της Εκκλησίας και είναι ενάρετος κατά τα αλλά και έχει όσα πρέπει να έχει ένας ιερωμένος. Είναι όμως δεμένος στο κρεββάτι από φοβερή αρρώστια. Τι θα μπορέση να ωφελήση; Ποια περιοδεία μπορεί να κάνη; Ποιες επισκέψεις μπορεί να πραγματοποιήση; Ποιον μπορεί να επιπλήξη; Ποιον μπορεί να νουθετήση;
Ε.Π.Ε. 23,410
επί κεφαλής
Η αναρχία παντού είναι κακό και αιτία πολλών συμφορών. Κυρίως όμως είναι πάρα πολύ επικίνδυνη στην Εκκλησία, αφού και η εξουσία της Εκκλησίας είναι μεγαλύτερη και υψηλότερη. Όπως ακριβώς, αν σκοτώσης τον μαέστρο μιας χορωδίας, έτσι αν απομακρύνης τον ποιμένα από το ποίμνιο, όλα θα τα ανατρέψης και θα τα καταστρέψης.
Ε.Π.Ε. 25,370
θα δώση λόγο
Εκείνος, που του έπεσε ο κλήρος της επισκοπής, όσο σε μεγαλύτερο αξίωμα ανέβηκε, τόσο και μεγαλύτερη η ευθύνη που θα του ζητηθή. Κι όχι μόνο για τη διδασκαλία και τη φροντίδα των φτωχών, αλλά και για τις χειροτονίες δοκίμων ανθρώπων και για μύρια άλλα.
Ε.Π.Ε. 26,40
στη σκοπιά
Σκοπός λέγεται εκείνος, που ανέβηκε σε υψηλό σημείο, σε λόφο ανώτερο, και από κει βλέπει τα στρατόπεδα που είναι από κάτω και παρατηρεί καλά τους εχθρούς που έρχονται και ειδοποιεί τους στρατιώτες για την επικείμενη έφοδο, και τους ξεσηκώνει σε πολεμική παράταξι, ώστε να μη βρεθούν αφύλαχτοι και καταληφθούν εύκολα από τον εχθρό... Μεγάλη η ευθύνη όσων δεν προετοιμάζουν το λαό για την οργή του Θεού. Ποιά είναι αυτή η προειδοποίησις; Λέει ο Θεός: Από σας θα ζητήσω τις ψυχές όσων χάνονται.
Ε.Π.Ε. 31,144-146
άγιος απεδήμησε
Όταν ρίξω ένα βλέμμα και δω έρημο το δεσποτικό θρόνο, απόντα το δάσκαλο, και δακρύζω και χαίρομαι. Δακρύζω μεν, διότι δεν βλέπω παρόντα τον πνευματικό μας πατέρα. Χαίρομαι δε, διότι απεδήμησε χάριν της δικής μας σωτηρίας. Έφυγε και προσεύχεται για την απαλλαγή της πόλεώς μας από την οργή του βασιλιά.
Ε.Π.Ε. 32,8

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 236-241)

568. Κατά την προσευχή, ας θυμόμαστε ότι είμαστε μέλη ο ένας του άλλου και ότι, άρα, πρέπει να προσευχώμαστε για όλους, όπως μας το διδάσκει η Κυριακή Προσευχή, το «Πάτερ ημών…», συντεταγμένη στο πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. Οι Απόστολοι και όλοι οι Άγιοι είναι πρότυπά μας σ’ αυτό. Αν η προσευχή δεν είναι για τον εαυτό μας μόνον αλλά και για τους άλλους, τότε και οι Άγιοι Άγγελοι θα δέωνται για μας, σαν μέλη της Εκκλησίας, τους ενός Σώματος του Χριστού. «Εν ᾧ μέτρῳ μετρεῖτε μετρηθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. ζ’ 2).

569. «Ἰδού ἕστηκα ἐπί τήν θύραν καί κρούω» (Αποκ. γ’ 20). Ο Κύριος στέκεται διαρκώς μπροστά στη θύρα της ψυχής μας, που του την κλείνουν οι αμαρτίες και τα διάφορα πάθη μας. «Ἰδού ἕστηκα». Προσεύχεσαι και Εκείνος στέκεται μπροστά στην καρδιά σου και ακούει ό,τι του λέγει η καρδιά σου.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 234-235)

«Τον οποίο, παρ’ όλο που δεν τον είδατε τον αγαπάτε, και τον οποίο, αν και δεν τον βλέπετε τώρα, όμως πιστεύετε σ’ αυτόν, κι έτσι αγάλλεστε με αισθήματα ανέκφραστης και ένδοξης χαράς» (Α’ Πέτρ. 1:8). «… γιατί στήριξε το θάρρος του στον αόρατο Θεό σαν να τον έβλεπε» (Εβρ. 11:27).

Μια νεαρή ιεραπόστολος που υπηρετούσε με πιστότητα το Θεό κάτω από πολύ δύσκολες περιστάσεις, αρρώστησε ξαφνικά και ήταν ετοιμοθάνατη. Λίγο πριν πεθάνει, ένας από τους επισκέπτες της στο νοσοκομείο τη ρώτησε ποιο ήταν το μυστικό που της έδινε τη δύναμη να εργάζεται με τόση χαρά κάτω από τόσο δύσκολες συνθήκες. Εκείνη έβγαλε από το λαιμό της ένα μικρό μενταγιόν, το έδωσε στον επισκέπτη της και είπε: «Μην το ανοίξετε πάρα μόνο αφού πεθάνω». Όταν πέθανε, άνοιξαν με σεβασμό το μενταγιόν. Δεν υπήρχε καμιά εικονίτσα, κανένα μαγικό ή άγιο λείψανο. Υπήρχε μόνο μια λεπτή μεταξωτή κορδέλα που είχε γραμμένη με χρυσά γράμματα τη φράση «Τον οποίο (το Χριστό), παρ’ όλο που δεν τον είδατε τον αγαπάτε». Αυτό ήταν το μυστικό.
Κύριε Ιησού Χριστέ, Σε αγαπώ, γιατί πρώτος Εσύ με αγάπησες και θυσιάστηκες για τη δική μου σωτηρία. Βοήθησέ με, Κύριε, να Σε υπηρετώ μεταδίδοντας την αγάπη Σου στους τριγύρω μου με πιστότητα και αυτοθυσία μέχρι τέλος της ζωής μου. Αμήν.

«Άκουσε, γιέ μου, και γίνε σοφός» (Παροιμίες 23:15)

- Αν κατορθώσεις να κυριαρχείς στον εσωτερικό σου κόσμο, εύκολα θα μπορείς να νικάς τις εξωτερικές επιθέσεις. Τότε θα μπορείς να αποφεύγεις τα καταχθόνια και να προσκολληθείς στα αιώνια.
- Η έλλειψη γνώσεων είναι πρόβλημα μικρότερο από την έλλειψη αισθημάτων.
- Η παρούσα στιγμή σου έχει μοναδικό πλεονέκτημα έναντι οποιασδήποτε άλλης – σου ανήκει.
- Οι άνθρωποι δεν αξιολογούν τα έργα σου με μέτρο το χρόνο που σου πήρε να τα κάνεις, αλλά με μέτρο την ποιότητά τους.
- Αν δεν μπορείς να είσαι ευγνώμων για όσα σου συνέβησαν, να είσαι ευγνώμων για όσα δε σου συνέβησαν.
- Είναι εύκολο να αποφύγουμε τις ευθύνες μας, αλλά δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις συνέπειες της αποφυγής των ευθυνών μας.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

564. Η υπακοή των τέκνων της στην Εκκλησία αρχίζει με την τέλεια εμπιστοσύνη στη λατρεία της και τελειώνει με την πλήρη εφαρμογή των εντολών της.

565. Τα πνευματικά μας μάτια βλέπουν καθαρά: ο Κύριος μας κρατεί στην υπακοή του με τη φωνή της συνειδήσεώς μας.

566. Ο άνθρωπος είναι η εικών του Θεού, ζώσα εικών του ζώντος Θεού. Στην ψυχή του ανθρώπου, ιδίως όταν είναι πιστή και ενάρετος, ανακλάται το φως του Θεού, το φως της θείας τελειότητος. «Άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιός ειμί» (Α’ Πέτρ. α' 16, Λευϊτ. ιθ’ 2).

567. Η ψυχή του πρώτου ανθρώπου προήλθε από τον Θεό. Από τον Θεό προέρχονται και οι ψυχές όλων των ανθρώπων. Γι’ αυτό ο Κύριος μας θέλει. Του ανήκουμε, όπως τα παιδιά στον πατέρα τους. Ίδες τι υψηλή καταγωγή έχεις και τι προορισμό. «ὅπου εἰμὶ ἐγώ, ἐκεῖ καὶ ὁ διάκονος ὁ ἐμὸς ἔσται» (Ιω. ιβ’ 26). Εφ’ όσον η ψυχή σου προέρχεται από τον Θεό, ο Θεός είναι κοντά σου, όπως οι γονείς είναι κοντά στα τέκνα τους. Και όπως αυτοί γνωρίζουν τα παιδιά τους, έτσι και απείρως περισσότερο γνωρίζει ο Κύριος τον λαό του, τα τέκνα του. Γνωρίζει το ποίμνιό του (Ιω. ι’ 14).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 233-234)

"Χαρά μου! Σε παρακαλώ, απόκτησε το πνεύμα της ειρήνης και τότε χιλιάδες ψυχές θα σωθούν γύρω σου"
"Η Βασιλεία των Ουρανών είναι ειρήνη και χαρά εν Αγίω Πνεύματι"

Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ

«Λέγεται για κάποια μοναχή, ότι εξομολογήθηκε στον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ και του ομολόγησε ότι πάσχει από δυνατή οργή και νευρικό θυμό. Ανέμενε από τον άνθρωπο του Θεού μεγάλη επίπληξη και βαρύ κανόνα. Αλλά αντί επιπλήξεων και κανόνα τα αυτιά της χάιδεψαν οι παρακάτω στοργικές λέξεις του πνευματικού γέροντα:

«Μα τι λες αδελφή; Κοίταξε βαθιά μέσα σου, υπάρχει ένας υπέροχος ήσυχος χαρακτήρας, πραγματικά μαγευτικός, μετριόφρων και σεμνός!».

Σαν απαλή βροχή που πέφτει στη διψασμένη γη, έπεσαν αυτές οι στοργικές λέξεις στην ψυχή της γυναίκας. Ντράπηκε πολύ για τον εαυτό της, αλλά ταυτόχρονα γέμισε αυτοπεποίθηση.

Δηλαδή εδώ έχουμε τις δύο σημαντικότερες συνθήκες για την επαναφορά!

Αυτό το παράδειγμα μας δείχνει πως μπορούμε να πετύχουμε να ανυψώσουμε τους ανθρώπους με λόγο στοργικό και ευχάριστο, βοηθώντας τους παράλληλα να ανυψωθούν και ως προς τα έργα τους.

Όταν μπορούμε να αφυπνίσουμε τον άνθρωπο που κοιμάται με χάδι, γιατί να τον χτυπήσουμε με μαστίγιο;

Εσύ τώρα μπορείς να μου πεις: μα ο Άγιος Σεραφείμ δεν είπε την αλήθεια σε εκείνη τη γυναίκα κατάματα, ενώ εγώ λέω στον καθένα την αλήθεια κατά πρόσωπο!

Ο Άγιος Σεραφείμ είπε την αλήθεια, αλλά την αλήθεια εκείνη, που δεν έφερε τη γυναίκα στο σημείο εκείνο να εκφραστεί με θυμό και οργή. Αφού η γυναίκα μερικές φορές παραδιδόταν στον θυμό, αλλά το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής της ήταν εντελώς ήσυχη και σεμνή. Και ο Άγιος ως άριστος παιδαγωγός και γιατρός, ανύψωσε εκείνο που είναι καλό μέσα στην ψυχή της, αποσιωπώντας εκείνο που είναι κακό.

Αφού τι νόημα θα είχε να μιλήσει περί του κακού για το οποίο ήδη η ίδια η γυναίκα είχε μιλήσει;
Εσύ όμως, έχεις εντελώς αντίθετη μέθοδο, εσύ λες κατά πρόσωπο ότι κακό έχει η ηθική αρρώστια κάποιου ανθρώπου!
Και αυτό τονισμένο αυστηρά και κακοπροαίρετα. Παράλληλα, εκείνο που είναι καλό σε κάποιον αμαρτωλό το αποσιωπάς.
Αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα σ’ εσένα και σ’ εκείνον του οποίου το όνομα μπήκε στον Συναξαριστή».

(Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Δε φτάνει μόνο η πίστη Β’ , Στον αντιγραφέα Νάρκισσο Π. για την επαναφορά των αμαρτωλών, εκδ. Εν πλω σελ. 239-240)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 28-35. Οικοδομή πύργου και εκστρατεία βασιλιά.
14.28 τίς(1) γὰρ(2) ἐξ ὑμῶν θέλων πύργον(3) οἰκοδομῆσαι οὐχὶ πρῶτον καθίσας(4) ψηφίζει(5)
τὴν δαπάνην(6), εἰ ἔχει τα προς ἀπαρτισμόν(7);
28 Ποιος από σας που θέλει να χτίσει έναν πύργο δε θα καθίσει πρώτα να υπολογίσει τη δαπάνη,
για να δει αν του φτάνουν τα χρήματα να τον τελειώσει;
(1) Ακολουθούν τώρα 2 παραβολές που τις πήρε ο Κύριος ίσως από τις τάσεις που σημειώθηκαν
κατά την εποχή εκείνη. Ήταν εποχή επιδεικτικών ανοικοδομήσεων και ακατάπαυστων πολεμικών επιχειρήσεων (p).
(2) Η σύνδεση με τα προηγούμενα με το «γαρ» φαίνεται να είναι, ότι αρμόζει στον μαθητή του Χριστού
να είναι τόσο τουλάχιστον συνετός όσο φαίνονται αυτοί που μελετούν δαπανηρές ή επικίνδυνες επιχειρήσεις (p).
(3) Πύργο, δηλαδή σπίτι σοβαρό, εφοδιασμένο με πύργο (g).
(4) Κάθισε ώστε να δοθεί καιρός σε αυτόν να λογαριάσει το σύνολο των δαπανών και των πόρων του (b).
Αυτό το «κάθισε» δείχνει μακρά και σοβαρή σκέψη (p).
(5) Το ψηφίζω σημαίνει πρώτα, αριθμώ με ψήφους (πέτρες) όπως έκαναν οι αρχαίοι· έπειτα σημαίνει
γενικά αριθμώ, μετρώ, υπολογίζω (δ). Υπολογίζει την δαπάνη.
(6) Οι λέξεις δαπάνη και απαρτισμός είναι μοναδικές στην Κ.Δ..
(7) Διαφορετική γραφή: τα εις απαρτισμόν, ή και χωρίς το «τα». Απαρτισμός είναι η ολοκλήρωση του έργου.

14.29 ἵνα μήποτε θέντος αὐτοῦ θεμέλιον καὶ μὴ ἰσχύσαντος(1) ἐκτελέσαι πάντες
οἱ θεωροῦντες ἄρξωνται αὐτῷ ἐμπαίζειν(2)
29 Κι αυτό, ώστε όταν βάλει το θεμέλιο και δεν μπορεί να τελειώσει το έργο, να μην αρχίσουν
όλοι όσοι τον βλέπουν να τον κοροϊδεύουν
(1) Υπάρχει και η γραφή ισχύοντος=Δεν έχει τα μέσα να φέρει σε πέρας, να τελειώσει το έργο.
Το ρήμα εκτελώ συναντιέται μόνο εδώ στην Κ.Δ. (p).
(2) Πράγματι, εάν ο κόσμος μισεί τον ειλικρινή και γνήσιο μαθητή του Χριστού, περιφρονεί όμως
και χλευάζει αυτόν που δεν παρουσιάζει τη ζωή του σε όλα σύμφωνη με όσα επαγγέλλεται ότι πιστεύει (ο).

Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος – Προς τον Θεόδουλο, Λόγος περί νήψεως και αρετής

1. Η νήψη είναι μια μέθοδος και επιστήμη, η οποία απαλλάσσει τον άνθρωπο – με την βοήθεια του Θεού – τελείως από εμπαθείς σκέψεις και λόγους και από πονηρά έργα, αν εξακολουθεί ο άνθρωπος την πνευματική αυτήν μέθοδο επί πολύν καιρό και την εφαρμόζει με προθυμία.

Η νήψη χαρίζει επίσης ασφαλή γνώση του ακαταλήπτου Θεού, όσο είναι δυνατόν, και λύση θείων και κρυπτών μυστηρίων.

Επίσης με αυτήν κατορθώνει ο άνθρωπος να εκπληρώσει όλες τις εντολές της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και αυτή παρέχει όλα τα αγαθά του μέλλοντος αιώνος.

Αυτή είναι κυρίως η καθαρότητα της καρδιάς, η οποία λόγω του μεγαλείου και της ωραιότητάς της, ή, για να κυριολεκτήσω, λόγω της αμέλειάς μας είναι πάρα πολύ σπάνια σήμερα στους μοναχούς.

Αυτήν ο Χριστός την μακαρίζει με αυτά τα λόγια: «Μακάριοι όσοι έχουν καθαρή καρδιά διότι αυτοί θα αντικρύσουν τον Θεό».

Τέτοια λοιπόν που είναι, χρειάζεται και μεγάλο τίμημα για να την αγοράσεις.

Η νήψη, όταν πολυκαιρίσει στον άνθρωπο γίνεται οδηγός σωστού και θεάρεστου βίου· αυτό είναι και η επισφράγιση της θεωρίας.

Μας διδάσκει να κινούμε δίκαια και τα τρία μέρη της ψυχής (το λογιστικό, το θυμικό και το επιθυμητικό), και να φυλάγουμε με ασφάλεια τις αισθήσεις μας· και τις τέσσερις γενικές αρετές (φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη) τις μεγαλώνει κάθε μέρα σ’ εκείνον που την κατέχει.

2. Ο μέγας νομοθέτης Μωυσής, ή μάλλον το Πνεύμα το Άγιο, θέλοντας να φανερώσει πόσο άμεμπτη και καθαρή και γενική και υψοποιός είναι η αρετή της νήψεως, και θέλοντας να διδάξει πως να την αρχίζουμε και να την εκτελούμε, λέει:

«Να προσέχεις τον εαυτό σου μήπως ένας λόγος κρυμμένος στην καρδιά σου γίνει ανόμημα».

Κρυμμένο λόγο ονομάζει τη μονολόγιστη ενθύμηση (παράσταση) ενός πονηρού πράγματος, το οποίο μισεί ο Θεός.

Αυτό οι Πατέρες το ονομάζουν και «προσβολή», η οποία γίνεται στην καρδιά από το διάβολο. Στην προσβολή, μόλις εμφανιστεί στο νου μας, επακολουθούν οι λογισμοί μας, οι οποίοι αρχίζουν και συνομιλούν μαζί της με πάθος.

3. Η νήψη είναι δρόμος κάθε αρετής και εντολής Θεού. Αυτή λέγεται επίσης και ησυχία της καρδιάς. Και όταν φτάσει σε τελειότητα, χωρίς δαιμονικές φαντασίες, λέγεται και φυλακή του νου.

4. Εκείνος που γεννήθηκε τυφλός, δεν βλέπει το φως του ήλιου. Και εκείνος που δεν ζει με τη νήψη, δεν βλέπει τις πλούσιες ακτινοβολίες της χάρης που έρχεται από τον ουρανό.

Ούτε θα ελευθερωθεί ποτέ από τα πονηρά έργα και λόγια και σκέψεις που μισεί ο Θεός.

Και κατά την έξοδό του από την ζωή δε θα περάσει ελεύθερα από τους άρχοντες του σκοτεινού ταρτάρου.

5. Προσοχή είναι μια αδιάλειπτη ησυχία της καρδιάς από κάθε πονηρό λογισμό· μόνον τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού και Θεό ακατάπαυστα αναπνέει και επικαλείται την βοήθειά Του και μαζί του αντιπαρατάσσεται με ανδρεία εναντίον των πονηρών δαιμόνων.

Και σ’ Αυτόν εξομολογείται, γιατί μόνον ο Ιησούς έχει εξουσία να συγχωρεί αμαρτίες.

Η ψυχή με την επίκλησή της εναγκαλίζεται αδιάκοπα τον Χριστό, ο Οποίος μόνος γνωρίζει τι κρύβουν οι καρδιές των ανθρώπων· και προσπαθεί να διαφύγει με κάθε τρόπο την προσοχή των ανθρώπων η γλυκύτητά της και ο εσωτερικός της αγώνας, μήπως ο πονηρός την εξαπατήσει λαθραία, ανοίξει το δρόμο στην κακία και αφανίσει την ωραιότατη εργασία της.

6. Νήψη είναι μια μόνιμη σταθεροποίηση του λογισμού και στάση του στην πύλη της καρδιάς· βλέπει και ακούει τους κλέφτες λογισμούς να έρχονται, δηλαδή τι λένε και τι κάνουν οι ανθρωποκτόνοι δαίμονες. Και ποια είναι η μορφή που χάραξαν και όρθωσαν οι δαίμονες και η οποία προσπαθεί με τη φαντασία να εξαπατήσει το νου.

Αυτά λοιπόν αν μας απασχολούν φιλόπονα, μας φανερώνουν, αν θέλουμε, με εξαιρετική πληρότητα την πείρα του νοητού πολέμου.

(απόσπασμα από τον λόγο του Αγίου Ησυχίου του Πρεσβυτέρου, «Προς τον Θεόδουλο, Λόγος περί νήψεως και αρετής» από την Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, τόμος α’, των εκδόσεων το Περιβόλι της Παναγίας. Μετάφραση Αντώνιος Γαλίτης)