Η επιδρομή των πειρατών 

Ο όσιος Ιλαρίων, θέλοντας ν’ αποφύγη τη δόξα και την τιμή των ανθρώπων, μετά από το προηγούμενο θαύμα, πήρε τους υποτακτικούς του και έφυγαν κρυφά από την Επίδαυρο με προορισμό το εμπορικό λιμάνι της Δαλματίας Βρεβίλιμπο.
Εκεί βρήκαν ένα πλοίο που έπλεε για την Κύπρο, και επιβιβάσθηκαν σ’ αυτό. Έφθασαν έτσι σε μια περιοχή γεμάτη υφάλους. Επειδή στο σημείο αυτό δεν μπορούσαν οι ναύτες να χρησιμοποιήσουν τα κουπιά, αναγκάσθηκαν να βραδυπορούν σπρώχνοντας το πλοίο με κοντάρια. Στην επικίνδυνη όμως αυτή θέσι καρτερούσαν πειρατές, που μόλις τους αντιλήφθηκαν ώρμησαν εναντίον τους.

Στο πλοίο έγινε μεγάλη ταραχή! Οι ναύτες αρματώθηκαν για ν’ αποκρούσουν τους επιτιθεμένους. Πολλοί επιβάτες θρηνούσαν για τη δυστυχία που τους βρήκε. Οι υποτακτικοί του οσίου με αγωνία τού διεκτραγωδούσαν τη δύσκολη κατάστασί τους. Εκείνος όμως τους είπε ήρεμα:

- Γιατί τρομάζετε και ανησυχείτε; Μήπως οι επιδρομείς είναι περισσότεροι από τους στρατιώτες του Φαραώ, που καταποντίσθηκαν στη θάλασσα;
Και ενώ πλησίαζε με ληστρική διάθεσι το πρώτο εχθρικό πλοίο, ο άγιος πήρε μια πέτρα, την έρριξε ανάμεσα στα δύο πλοία και φώναξε στους πειρατές:

-Σταθήτε μέχρι το σημείο που έπεσε η πέτρα! Μη πλησιάσετε περισσότερο.

Εκείνοι δεν σταμάτησαν την επίθεσι. Τι συνέβαινε όμως; Όσο κι αν προσπαθούσαν να πλησιάσουν, τα σκάφη τους οπισθοχωρούσαν! Πήγαιναν όλο και πιο πίσω! Έπειτα από πολλές μάταιες προσπάθειες εγκατέλειψαν τον αγώνα. Το πλοίο που μετέφερε τον όσιο γλύτωσε από την καταστροφή, πέρασε το επικίνδυνο σημείο και έφθασε σώο στον προορισμό του.

(Βίος οσίου Ιλαρίωνος)

(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τ. Β΄, σ. 110-111)

(εικόνα: Όσιος Ιλαρίων. Τοιχογραφία της Τράπεζας μεταξύ των ετών 1176 - 1180 μ.Χ. στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Πάτμος)

1533.ΝΑ ΡΩΤΟΥΝ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ. 

Ο ονομαστός για τον αδιάφθορο χαρακτήρα του Ρωμαίος πολιτικός Κάτων (134 – 149 π.Χ.) απέφευγε όσο μπορούσε τις τιμές.
Μια μέρα, ορισμένοι φίλοι και θαυμασταί του, του είπαν:
- Όλοι οι Ρωμαίοι πολιτικοί έχουν το άγαλμα τους στην αγορά της Ρώμης.  Γιατί εσύ δεν θέλεις να φτιάξουν και το δικό σου;
Κι ο Κάτων αποκρίθηκε:
- Προτιμώ να ρωτούν οι επόμενες γενεές, γιατί δεν υπάρχει άγαλμα μου, παρά να ρωτούν γιατί υπάρχει.

1481. ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ; 

Αρχίζοντας το κήρυγμά του, στάθηκε για λίγο σιωπηλός πάνω στον άμβωνα και με μεγάλη σοβαρότητα.
- Αγαπητοί, έχω μια ερώτηση που εγώ δεν μπορώ να απαντήσω.  Ούτε εσείς.  Εάν κάποιος άγγελος ήταν εδώ, δεν θα μπορούσε να απαντήσει.  Ούτε κανένας διάβολος.
Και ενώ όλοι είχαν καρφώσει τα μάτια τους επάνω με έκπληξη και ανυπομονησία, ο ιεροκήρυκας συνέχισε:
- Η ερώτηση είναι:  «Πως θα μπορέσουμε να ξεφύγουμε αν αμελήσουμε μια τόσο μεγάλη σωτηρία;» (Έβρ. 2, 3).

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ.665, 685 )

αν δεν ενεργούν από συμφώνου
Το ν’ αποφασίζη κανείς εγκράτεια στο γάμο παρά τη γνώμη του άλλου, είναι λύσις του γάμου. Αν όμως συμφωνούν και οι δυο να εγκρατεύωνται, δεν είναι λύσις του γάμου.
E.Π.E. 18,544
και γάμος
Ποια βλάβη υπάρχει στο να παραμείνουν μαζί οι σύζυγοι και να μη δημιουργούν αιτίες πολέμων περιττών, εφόσον και η ευσέβεια παραμένει ακέραια και υπάρχουν καλές ελπίδες περί του απίστου;
Ε.Π.Ε. 18,530
για θέμα πίστεως
Τι σημαίνει το «Αν δε ο άπιστος ζητάη χωρισμό»; Αν π.χ. σε προτρέπη και σε απειλή ότι αν δεν θυσιάζης στα είδωλα και δεν συμμετέχης μαζί του στην ασέβεια, λόγω του γάμου σας, θα φύγη, τότε είναι καλύτερο να διαλυθή ο γάμος, παρά να προδώσης την πίστι σου.
Ε.Π.Ε. 18,532
όπου αγάπη, αδύνατον
Να ενωθούμε με την αγάπη. Κανένας να μη μας χωρίζη.
Ε.Π.Ε. 23,84
για λόγους μοιχείας
Επιτρέπεται το διαζύγιο για λόγους μοιχείας. Είδες τη φιλανθρωπία και την πρόνοια του Θεού; Αν η σύζυγός σου είναι ειδωλολάτρισσα, να μη την διώξης, λέει ο λόγος Του. Αν όμως είναι μοιχαλίδα, δεν σε εμποδίζω στο διαζύγιο. Αν σε μένα, λέει ο Θεός, ασεβήση, να μη την διώξης. Αν όμως προσβάλη τη δική σου συζυγική τιμή, κανένας δεν σε εμποδίζη να πάρης διαζύγιο.
Ε.Π.Ε. 34,154

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 37-38)

1514.ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΘΑΠΤΟΥ. 
Νεκροθάπτης έλεγε κάποτε σε ιεροκήρυκα:
- Κανένας δεν μπορεί να κηρύξει καλύτερα από μένα.
- Τι θέμα μπορείς εσύ, αγράμματος, να αναπτύξεις; Τι λές; Ρωτά με απορία ο ιεροκήρυξ.
- Όταν δω πολύ κόσμο στο κοιμητήριο λέγω:  «Βλέπετε, χριστιανοί, εκείνα τα μνήματα; Τα άνοιξα για σας.  Δε θα περάσουν πολλά χρόνια και θα σας φέρουν και σας εδώ.  Παρ΄όλα τα πλούτη σας, παρ΄όλη την ομορφιά σας, παρ΄όλη τη δύναμη σας εδώ θα καταλήξετε.  Θα έρθετε εδώ για να σας σκεπάσω εγώ με το χώμα και να κοιμηθείτε εν ειρήνη».  Κανείς δεν φεύγει ασυγκίνητος από τα λόγια μου, ενώ σεις με την ευγλωττία σας και τα επιχειρήματα σας πόσους πείθετε;
1518.Η ΜΟΝΗ ΘΕΣΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙ. 
Ο Γάλλος αστρονόμος Κάμιλλος Φλαμμαριόν έγραψε το εξής επίγραμμα στον τάφο ενός φίλου του, που δεν ζητούσε άλλο παρά τιμές, αξιώματα και θέσεις.
Ενθάδε κείται ο Μ. Λ. Ο τάφος αυτός είναι η μόνη θέσης που πέτυχε, χωρίς ποτέ να την επιδιώξει.

(Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας, Υακίνθου Γρατιανουπόλεως, σελ. 678-679)

142. Χωρίς τον Θεό, είμαστε φτωχοί, όλο ανάγκες, τυφλοί και γυμνοί. Γιατί ο Θεός είναι το παν για μας. Αυτός είναι ο πλούτος μας, η δικαίωσίς μας, ο αγιασμός μας, η ζωή μας η αληθινή και μακαρία.

143. Τι σημαίνει έλεος; Έλεος σημαίνει να αγαπάμε τους εχθρούς μας, να ευλογούμε αυτούς που μας καταρώνται, να είμαστε καλοί σ’ εκείνους που μας μισούν, να παίρνουμε το μέρος όσων καταδιώκονται.

144. Τίποτε δεν βρίσκεται πιο εύκολα πλησίον μας και μέσα μας από τον Θεό. Ο αέρας και το φως, αυτά τα δύο υλικά στοιχεία, κινούνται και μεταδίδονται εύκολα σε κάθε αντικείμενο ικανό να τα δεχθή και να τα προσλάβη. Πόσο πιο εύκολο είναι αυτό για τον Θεό, το Πανταχού Παρόν Πνεύμα, το Άπειρο και Παντοδύναμο, που το κινεί η αγάπη και διέπει η κοινωτικότης! Εμείς οι άνθρωποι έχουμε φύσι κοινωνική. Άπειρα περισσότερο είναι κοινωνική η ενέργεια του Θεού. Αν ένας πατέρας και μία μητέρα, όσο και αν είναι αμαρτωλοί άνθρωποι, προσφέρουν στα παιδιά τους ό,τι έχουν εκείνα ανάγκη, «πόσῳ μᾶλλον ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν;» (Ματθ. ζ’ 11). «τῆς δὲ εὐποιΐας καὶ κοινωνίας μὴ ἐπιλανθάνεσθε» (Εβρ. ιγ’ 16).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 79)

(Υπόμννημα Π.Ν. Τρεμπέλα στη νεοελληνική)

Λουκ. 24,49    καὶ ἰδοὺ(1) ἐγὼ(2) ἀποστέλλω(3) τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρός μου(4) ἐφ᾿ ὑμᾶς· ὑμεῖς δὲ(5) καθίσατε(6) ἐν τῇ πόλει Ἱερουσαλὴμ(7) ἕως οὗ ἐνδύσησθε(8) δύναμιν ἐξ ὕψους(9).

Λουκ. 24,49    Σας αναγγέλω δε, ότι εγώ σας στέλνω τώρα αυτό που υπεσχέθη ο Πατήρ, δηλαδή το Πνεύμα το Αγιον, δια νας σας φωτίζη και σας ενισχύη και σας περιφρουρή στο αποστολικόν σας έργον. Σεις λοιπόν καθίσατε εις την πόλιν Ιερουσαλήμ έως ότου φορέσετε, σαν άλλο ένδυμα, και κάμετε ιδικήν σας πλέον την σοφίαν και την δύναμιν, που θα σας έλθη από τον ουρανόν με την επιφοίτησιν του Αγίου Πνεύματος”.

(1) «Έπειτα για να μην ταραχτούν μέσα τους και σκεφτούν· Πώς θα δώσουμε μαρτυρία άνθρωποι άσημοι που στέλνονται στα έθνη, και θα παρουσιαστούμε στους Ιεροσολυμίτες που και σένα σε σκότωσαν. Να έχετε θάρρος, λέει, εξ΄αιτίας αυτού. Διότι θα σας στείλω εντός ολίγου την υπόσχεση του Πατέρα μου» (Θφ). Το «ἰδοὺ ἐγὼ» τονίζει το μεγαλείο της επαγγελίας, για την οποία θα μιλήσει αμέσως (g).

(2) Αντιτίθεται με το προηγούμενο ὑμεῖς (εσείς) = Να ο ρόλος σας, να και ο δικός μου (g). Η ενέργειά μου αυτή θα σας κάνει ικανούς για εκτέλεση της αποστολής σας (L).

(3) Υπάρχει και η γραφή εξαποστέλλω. Ο ενεστώτας δηλώνει αυτό που θα γίνει στο μέλλον αμέσως και με βεβαιότητα.

(4) «Την υπόσχεση του Πατέρα μου, την οποία είπε μέσω του Ιωήλ ότι: Θα ξεχύσω από το πνεύμα μου σε κάθε σάρκα» (Θφ). Εδώ για πρώτη φορά στα ευαγγέλια έχουμε τη λέξη επαγγελία με την τεχνική έννοια της υπόσχεσης του Θεού στο λαό του. Δες Ρωμ. α 2. Σημαίνεται εδώ κατά τρόπο ειδικό η δωρεά του Πνεύματος. Δες Ιεζεκ. λστ 27, Ιωήλ γ 1, Ζαχ. ιβ 10. Επαγγελία λοιπόν σημαίνει αυτό που έχει αναγγελθεί και υποσχεθεί (p). Η αποστολή του Αγίου Πνεύματος ήταν στην Π.Δ. ο σκοπός προς τον οποίο κατέληγαν όλες οι άλλες θείες επαγγελίες. Για αυτό και η απόλυτη έκφραση «τ η ν επαγγελία του Πατέρα», διότι αυτή ήταν η κατ’ εξοχήν επαγγελία. Τι θα ήταν το έργο του Μεσσία χωρίς την έλευση του Πνεύματος, το οποίο αναγεννά και εξαγιάζει; (g).

(5) Ακόμη μία φορά αντιτίθεται με έμφαση το εγώ και το εσείς (p). Με το εσείς, επανέρχεται ο Ιησούς από το δικό του έργο στο έργο των μαθητών (g). Εσείς όμως, οι οποίοι τώρα δεν τύχατε ακόμη αυτής της υπόσχεσης (δ).

(6) = Να παραμείνετε. Για το κάθομαι με την έννοια του μένω για κάποιο χρόνο σε κάποιο τόπο δες Πράξ. ιη 11,Εξοδ. ιστ 29, Κριτ. ιθ 4, Ρουθ γ 1, Α΄ Βασ. α 23 κλπ. (p). «Να μένετε στην Ιερουσαλήμ αχώριστοι, λόγω της ασθένειας και δειλίας που ακόμη έχετε» (Θφ). Η υπόσχεση είναι τόσο απαραίτητη για αυτούς, ώστε πρέπει να αποφύγουν να επιχειρήσουν την στον κόσμο αποστολή τους πριν ακόμη ντυθούν την υποσχημένη σε αυτούς θεία δύναμη (g).

(7) Αποσιωπάται το Ιερουσαλήμ από τους παλαιότερους κώδικες. Με αφορμή την παραγγελία αυτή ο Weiss και πολλοί άλλοι λένε: Εάν οι απόστολοι οφείλουν να παραμείνουν στην Ιερουσαλήμ μέχρι την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, οι εμφανίσεις του Ιησού που ακολούθησαν στη Γαλιλαία (Ματθ. κη 7, Μάρκ. ιστ 7, Ιω κα 1) αποκλείονται. Αλλά εάν τα λόγια στους στίχους 46 και 49 λέχθηκαν όχι την ίδια την ημέρα της Ανάστασης, αλλά σε κάποια άλλη ημέρα που προσέγγιζε προς την ημέρα της Ανάληψης, τότε η παραπάνω ένσταση παρουσιάζεται αστήρικτη (g).

(8) «Θα ντυθείτε σαν πανοπλία» (Ζ). Είμαστε γυμνοί, όταν στερούμαστε την ουράνια δύναμη (b). Οι εικόνες από την ενδυμασία χρησιμοποιούνται συχνά στο βιβλικό και κλασσικό ύφος για δήλωση γεγονότων ηθικών. Δες και Ρωμ. ιγ 14, Γαλ. γ 27, Κολ. γ 12 κλπ. (g). Και Ιώβ η 22, κθ 14, λθ 19,Ψαλμ. λδ 26, 92,1. «Δεν είπε, θα δεχτείτε, αλλά θα ντυθείτε, υποδηλώνοντας ότι η πνευματική όπλιση φρουρεί από παντού» (Θφ).

(9) Από ψηλά όπου ο Ιησούς αναλαμβανόταν. Το από ψηλά αντί για το από τον ουρανό, είναι έκφραση παρμένη από την ιερή ποίηση (b). Αυτοί που πήραν το Άγιο Πνεύμα ντύνονται δύναμη από ψηλά. Δύναμη λοιπόν που υπερβαίνει την δική τους δύναμη, αλλά και κάθε επίγεια δύναμη. Και σαν δύναμη από ψηλά τραβά την ψυχή προς τα άνω και κάνει αυτήν τέτοια ώστε να βλέπει πάντοτε ψηλά και να κατευθύνεται προς τα υψηλά.

Λουκ. 24,50    Ἐξήγαγε(1) δὲ(2) αὐτοὺς ἔξω ἕως εἰς Βηθανίαν(3), καὶ ἐπάρας(4) τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὐλόγησεν(5) αὐτούς(6)

Λουκ. 24,50    Έπειτα δε από αυτάς και άλλας διδασκαλίας, τους έβγαλε έξω από την πόλιν κάπου εκεί κοντά εις την Βηθανίαν, και αφού εσήκωσε τα χέρια του, τους ευλόγησε.

(1)  Έβγαλε έξω από την πόλη που αναφέρεται στο στίχο 49. Δεν είναι δυνατόν να πιστέψουμε, ότι ο Λουκάς εννοεί, ότι το ακόλουθο γεγονός έλαβε χώρα κατά την ίδια νύχτα της πρώτης εμφάνισης και ότι η ανάληψη του Χριστού έγινε σε σκοτάδι. Τέτοιο χαρακτηριστικό ήταν αδύνατον να μην αναφερθεί από το Λουκά (p). «Αυτό θα το εννοήσουμε ότι έγινε την τεσσαρακοστή ημέρα. Διότι αυτά που αυτοί (οι ευαγγελιστές) λένε περιληπτικά, να τα εννοήσεις εσύ, σε παρακαλώ, ότι έγιναν σε πολλές ημέρες, όπως ο ίδιος ο Λουκάς λέει στις Πράξεις, ότι για σαράντα ημέρες εμφανιζόταν σε αυτούς. Συχνά δηλαδή ερχόταν σε αυτούς και έφευγε» (Θφ). «Τα ενδιάμεσα τα προσπέρασε ο ευαγγελιστής» (Ζ). Τους έβγαλε για να γίνουν αυτόπτες μάρτυρες της ανάληψής του. Οι μαθητές δεν τον είδαν να ανασταίνεται από τον τάφο, διότι η ανάστασή του θα αποδεικνυόταν με τις εμφανίσεις του αναστημένου που ακολούθησαν. Τον είδαν όμως να αναλαμβάνεται, διότι δεν θα μπορούσαν με άλλο τρόπο να έχουν με αυτοψία απόδειξη για την ανάληψή του.

(2) Το «δε» σημαίνει: Και αφού ολοκληρώθηκαν αυτές οι διδασκαλίες, τους έβγαλε έξω (g).

(3) Υπάρχει και η γραφή: έως προς Βηθανίαν. Δεν μπήκαν στη Βηθανία (L).

(4) Ύψωσε τα χέρια του, σε σχήμα κάποιου που προσεύχεται ή ευλογεί (d).

(5) «Ευλόγησε τους μαθητές, ίσως από τη μία και βάζοντας μέσα τους δύναμη φρουρητική μέχρι την παρουσία του Πνεύματος, ίσως από την άλλη, διδάσκοντας και εμάς, όταν φεύγουμε (πεθαίνουμε), να δίνουμε σαν παρακαταθήκη στους δικούς μας τις ευλογίες» (Θφ). Τους ευλόγησε, διότι δεν χωριζόταν από αυτούς δυσαρεστημένος, αλλά με αγάπη. Ύψωσε τα χέρια του, όπως ο αρχιερέας της Π.Δ. ύψωνε αυτά, όταν ευλογούσε το λαό (Λευϊτ. θ 22). Ευλόγησε σαν κάποιος που έχει εξουσία, όπως ο Ιακώβ ευλόγησε τους γιους του και όπως ο Μωϋσής τις δώδεκα φυλές.

(6) Η ευλογία αυτή ανήκει σε όλους τους πιστούς. Διότι οι έντεκα και αυτοί που ήταν μαζί τους εκπροσωπούσαν τη στιγμή εκείνη όλους αυτούς (b). Οι δώδεκα απόστολοι αντιπροσώπευαν ήδη τις δώδεκα φυλές έτσι ώστε ευλογώντας αυτούς ευλογούσε ολόκληρο τον Ισραήλ της χάριτος.

Λουκ. 24,5    καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν(1) αὐτὸν αὐτοὺς διέστη(2) ἀπ᾿ αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν(3).

Λουκ. 24,51    Και συνέβη τούτο το θαυμαστόν· ενώ αυτός τους ευλογούσε, εχωρίσθη από αυτούς και εφέρετο προς τα επάνω στον ουρανόν.

(1) Δεν έπαυσε να τους ευλογεί, αλλά εξακολουθούσε να τους ευλογεί, έως ότου δεν μπορούσαν πλέον να τον βλέπουν. Η ευλογία του δεν διακόπηκε ποτέ. Διότι η μεσιτεία του, την οποία από τότε εξακολουθεί να αναφέρει προς τον Πατέρα του για χάρη μας, είναι συνέχεια της ευλογίας αυτής.

(2) Το διέστη δηλώνει απόσταση που ολοένα αυξάνει και καταλήγει σε εξαφάνιση (g), αλλά και απομάκρυνση όχι με φυγή, αλλά με ανύψωση από τον τόπο, στον οποίο στεκόταν, από τον οποίο δεν απομακρύνθηκε περπατώντας (δ). Σηκώθηκε πάνω από τα κεφάλια τους, όπως ο Ηλίας πάνω από τον Ελισαίο. Τα αγαπημένα μας πρόσωπα επόμενο είναι να μας φύγουν. Εκείνοι οι οποίοι μας αγαπούν και προσεύχονται για μας και μας διδάσκουν ενδέχεται να φύγουν πριν από εμάς. Η σωματική παρουσία του ίδιου του Χριστού δεν αναμενόταν να παραταθεί αιωνίως στον κόσμο αυτόν. Έπρεπε να φύγει από εμάς στους ουρανούς, διότι αλλιώς ούτε ο άλλος Παράκλητος θα μας στελνόταν ούτε θα είχαμε τον ίδιο τον Ιησού Παράκλητο προς τον Πατέρα και αρχιερέα μέγα που παντοτινά θα προσεύχεται για μας. Έτσι και αυτοί από τους αγαπημένους μας οι οποίοι φεύγουν εν Κυρίω πριν από εμάς πορεύονται εκεί ως πρόδρομοί μας και προσεύχονται για μας.

(3) Ο κώδικας του Βέζα και ο σιναϊτικός παραλείπουν τη φράση «καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν» (δ). Ο Αυγουστίνος επίσης αποσιωπά αυτήν μία φορά (de unit. Eccl. X), αναφέρει όμως αυτήν αλλού (de cons. Ev. III 83) (L). Η παράλειψη μπορεί να εξηγηθεί και από τη βιασύνη των αντιγραφέων που φθάνουν στο τέλος της εργασίας τους (g). «Ανέβαινε αφού σύννεφο τον βάστηξε, όπως ο παρών ευαγγελιστής έγραψε στο βιβλίο των αποστολικών Πράξεων» (Ζ). «Ανέβαινε στον ουρανό για να καθίσει μαζί με τον Πατέρα και μαζί με την ενωμένη με αυτόν σάρκα» (Κ). «Διότι ο μεν Ηλίας (ανέβηκε) σαν στον ουρανό· δηλαδή έδινε την εντύπωση ότι ανέβαινε στον ουρανό. Ο Σωτήρας όμως ανέβηκε σε αυτόν τον ίδιο τον ουρανό πρόδρομος όλων με την αγία σάρκα του (=την ανθρώπινη φύση μας) για να εμφανιστεί στο πρόσωπο του Θεού και να την παρουσιάσει συγκαθήμενη με τον Πατέρα» (Θφ). Ανέβαινε στον ουρανό από μόνος του και με τη δική του δύναμη και ενέργεια. Δεν χρειάστηκε άρμα πυρός ή πύρινα άλογα. Γνώριζε τον δρόμο προς τον ουρανό, διότι ήταν «ο Κύριος από τον ουρανό», «ο υιός του ανθρώπου, που κατέβηκε από τον ουρανό. Και μπορούσε να επιστρέψει πάλι. Ανέβηκε πάνω σε σύννεφο, όπως «ο άγγελος Κυρίου στη φλόγα του θυσιαστηρίου», όπου ο Μανωέ πρόσφερε τη θυσία του (Κριτές ιγ 20).

Λουκ. 24,52    καὶ αὐτοὶ προσκυνήσαντες αὐτὸν(1) ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ(2) μετὰ χαρᾶς μεγάλης(3),

Λουκ. 24,52    Και αυτοί, αφού τον επροσκύνησαν, επέστρεψαν εις την Ιερουσαλήμ με μεγάλην χαράν.

(1) Το προσκυνήσαντες αὐτὸν, μολονότι μαρτυρείται από όλους τους κώδικες, επειδή αποσιωπάται από μόνο τον κώδικα Βέζα και την Ιτάλα, θεωρείται ότι πρέπει να βγει από τους νεώτερους κριτικούς, με εικασίες που κατά τη γνώμη μας δεν είναι πιθανές και επαρκώς αιτιολογημένες.

(2) Υπακούοντας στην στο στίχο 49 παραγγελία του Κυρίου «καθίστε στην πόλη» (p).

(3) Χαίρονταν «για την ελπίδα της υπόσχεσης που τους είπε» (Ζ). Χαίρονταν βλέποντας το θρίαμβο του Χριστού και αναμένοντας τη βοήθειά του (L). Χαίρονταν διότι η ευλογία, την οποία προ ολίγου πήραν από αυτόν κυρίευσε τις καρδιές τους (g). Αξιοθαύμαστη μεταβολή! Όταν πριν το πάθος ο Χριστός έλεγε στους μαθητές: «Σας συμφέρει να φύγω», «η λύπη γέμισε την καρδιά τους». Τώρα όμως που βλέπουν το Χριστό να φεύγει οριστικά, γέμισαν με χαρά, πεπεισμένοι τελείως, ότι ήταν ωφέλιμο και για αυτούς και για την εκκλησία το να φύγει, διότι θα έστελνε σε αυτούς τον Παράκλητο. Η δόξα του Χριστού είναι η χαρά, η υπερβολική χαρά, όλων των αληθινά πιστών, ακόμη και όταν αυτοί βρίσκονται στον κόσμο αυτόν. Πολύ περισσότερο θα γεμίσουν αυτοί από χαρά, όταν θα απέλθουν στη νέα Ιερουσαλήμ για να συναντήσουν αυτόν με όλη τη δόξα του και να συζήσουν μαζί του παντοτινά.

Λουκ. 24,53    καὶ ἦσαν διὰ παντὸς(1) ἐν τῷ ἱερῷ αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες(2) τὸν Θεόν. Ἀμήν(3).

Λουκ. 24,53    Και ήσαν συνεχώς κατά τας ώρας της λατρείας στο ιερόν υμνούντες και δοξολογούντες τον Θεόν. Αμήν.

(1) «Ήταν πάντοτε στο ιερό, κατά τις ώρες των συνάξεων εννοείται, όταν δηλαδή επιτρεπόταν να είναι σε αυτό» (Ζ). Το «διὰ παντὸς» πρέπει να το πάρουμε με έννοια σχετική= όσες φορές οι ώρες της προσευχής και οι πράξεις της λατρείας τους καλούσαν στο ναό (Πράξ. γ 1). Η προσκαρτέρηση αυτή στο ιερό δεν εμπόδιζε αυτούς να συναθροίζονται και να προσκαρτερούν και αλλού (Πράξ. α 13, 15 και εξής) (g).

(2) Ο κώδικας του Βέζα και η Ιτάλα έχουν μόνο το αἰνοῦντες. Τα αλεξανδρινά χειρόγραφα έχουν μόνο το εὐλογοῦντες. Τα βυζαντινά χειρόγραφα έχουν «αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες». Η πράξη του να ευλογεί κάποιος προέρχεται μάλλον από ευγνωμοσύνη για κάποια ευεργεσία του Θεού· η πράξη του να αινεί (υμνεί) από θαυμασμό ανιδιοτελή των απείρων τελειοτήτων του Θεού (g). «Αυτοί που πριν ήταν κλεισμένοι, τώρα περνούν τον καιρό τους ανάμεσα στους αρχιερείς και δεν υπάρχει τίποτα το βιοτικό σε αυτούς· αλλά αφού όλα τα περιφρόνησαν, στο ιερό υμνούν παντοτινά το Θεό και τον ευλογούν» (Θφ). Οι ζωοθυσίες έχουν πλέον καταργηθεί με τη θυσία του Χριστού. Αίνοι όμως και ύμνοι πάντοτε θα αναπέμπονται στο Θεό και ουδέποτε παύουν να είναι επίκαιροι. Τίποτα άλλο δεν προετοιμάζει την ψυχή για υποδοχή του Αγίου Πνεύματος από την αγία χαρά, που εκδηλώνεται σε αίνους και δοξολογίες. Οι φόβοι κατασιγάζουν, οι λύπες καταπραΰνονται και διαλύονται, και οι ελπίδες αναπτερώνονται.

(3) Αποσιωπάται από τον σιναϊτικό κώδικα και κάποιους μεγαλογράμματους και μικρογράμματους, βρίσκεται όμως στους περισσότερους από τους μεγαλογράμματους και τους υπόλοιπους. Θεωρείται από τους νεώτερους ερμηνευτές ως προσθήκη λειτουργική εν όψει της ανάγνωσης στις εκκλησιαστικές συνάξεις.

(Υπόμνημα εις τας Πράξεις των Αποστόλων, Π.Ν.Τρεμπέλα εκδόσεις «ο Σωτήρ»,1991, σελ.56-61, μεταφρασμένο & μεταγλωττισμένο στη δημοτική γλώσσα από τον π. Νικόλαο Πουλάδα. Οι αριθμοί στις λέξεις του αρχαίου κειμένου παραπέμπουν στην αντίστοιχη ερμηνεία και ανάλυσή τους)
...  Πραξ. 1,8 ἀλλὰ(1) λήψεσθε δύναμιν(2) ἐπελθόντος(3) τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μοι(4) μάρτυρες(5) ἔν τε Ἱερουσαλὴμ(6) καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ(7) καὶ Σαμαρείᾳ(8) καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς(9).
Πραξ. 1,8 Θα λάβετε όμως δύναμιν, όταν έλθη εις σας το Πνεύμα το Αγιον, και τότε θα γίνετε μάρτυρές μου, οι οποίοι θα διδάξετε τα περί εμού εις την Ιερουσαλήμ και όλην την Ιουδαίαν και Σαμάρειαν και έως τα πλέον μακρυνά και απομονωμένα σημεία της γης”.(Κολιτσάρας Ι.)
(1)   Η αντίθεση είναι ανάμεσα σε εκείνο το οποίο ανήκε στους αποστόλους και εκείνο το οποίο δεν ήταν της εξουσίας τους· όπως και ανάμεσα σε εκείνο το οποίο επρόκειτο να συμβεί και εκείνο το οποίο επιφυλασσόταν σε απώτερο χρόνο (Βengel, στο εξής b).
(2)   Δηλαδή όλα τα αναγκαία προσόντα, για να καταστούν αποτελεσματικοί στην αποστολική τους σφαίρα. Δες Λουκ. Κδ 49. Η δύναμη του να κάνουν θαύματα συμπεριλαμβάνεται, αλλά όχι όμως και μόνη αυτή (Hackett στο εξής h).
«Αναφέρει τα λυπηρά με εγκώμιο, λέγοντας σχεδόν, Μη φοβηθείτε· διότι θα πάρετε δύναμη» (Χρυσόστομος,Χ στο εξής).
(3)   Όταν από ψηλά θα έλθει σε σας το Άγιο Πνεύμα. Η γενική πτώση είναι απόλυτη και δεν είναι ορθή η σειρά που έχει η Βουλγάτα (λατινική μετάφραση)=δύναμιν του Αγίου Πνεύματος επελθόντος εφ’ υμάς ( Jacquier στο εξής j). Σημαίνεται με την πρόταση τόσο ο χρόνος, κατά τον οποίο θα έπαιρναν δύναμη, όσο και η πηγή της δύναμης αυτής (h).
Η δύναμη την οποία θα έπαιρναν, θα ερχόταν σε αυτούς από ψηλά, διότι «τα όπλα της εκστρατείας μας δεν είναι σαρκικά, αλλά δυνατά για το Θεό» (Β΄Κορ. ι 4). Δεν ήταν μόνο δύναμη θαυματουργική, η οποία μόνη δεν θα μπορούσε να σώσει τον κόσμο, εφόσον αυτός με αυτήν δεν οδηγούνταν στο Χριστό. Ούτε δύναμη ευγλωττίας που συναρπάζει και με πειθώ ανθρώπινης σοφίας λόγων συμπαρασύρει τους λαούς. Ήταν δύναμη του Αγίου Πνεύματος, η οποία και τώρα ενεργεί στην εκκλησία για τους ίδιους σωτηριώδεις σκοπούς, προς τους οποίους χρησιμοποιούσαν αυτήν και οι απόστολοι. Κάθε λειτουργός του Χριστού, κάθε ιεραπόστολος και εργάτης του ευαγγελίου πρέπει να είναι ντυμένος με την ίδια δύναμη, με την οποία και οι απόστολοι. Και η δύναμη αυτή είναι περισσότερο δύναμη αγίας ζωής παρά δύναμη του να διδάσκει κάποιος την αλήθεια. Μπορεί να έχει κάποιος την μάθηση του Ωριγένη, την φιλοσοφική ικανότητα του Αυγουστίνου, την λαμπρή ευγλωττία του Χρυσοστόμου, αλλά εάν δεν έχει ντυθεί την δύναμη αυτή του Πνεύματος, σε τίποτα δεν θα συντελέσουν όλα αυτά. Πρέπει να είναι συγχρόνως και φως παντού, παρέχοντας μπροστά σε όλα τα μάτια του περιβάλλοντός του, καθημερινό παράδειγμα αυταπάρνησης και αυτοθυσίας, υπομονής πραότητας και αγάπης. Με λίγα λόγια να διαχέει την λαμπρότητα όλων των χαρισμάτων πραγματικού χριστιανικού χαρακτήρα.
(4)   Αυθεντική γραφή «μου». Αντί για το έσεσθε μάρτυρές μου. Βρίσκεται εδώ η γραφή αυτή με διπλή έννοια, δηλαδή υποκειμενική=μάρτυρες που ανήκετε σε μένα, και αντικειμενική=μάρτυρες που μαρτυρείτε για το βίο και τη διδασκαλία μου (j).
«Είναι ταυτόχρονα και προτροπή και προφητεία αδιάψευστη» (Θεοφύλακτος,Θφ στο εξής).
(5)   Με τη διδασκαλία σας και το χύσιμο του αίματός σας. Δεν είπε: Θα είστε βασιλιάδες του κόσμου· παρόλο που η βασιλεία του Θεού θα διαδιδόταν με τη μαρτυρία εκείνη (b). Το πρώτο έργο των αποστόλων, όπως εκτίθεται αυτό στις Πράξεις, ήταν να είναι μάρτυρες του Χριστού… και το ειδικότερο θέμα της μαρτυρίας τους ήταν η ανάσταση του Χριστού. Δες Πράξ. α 22,β 32,γ 15,δ 33,ε 32,ι 39-43,ιγ 31,κβ 15,κστ 16 (Bartlet στο εξής μπ).
(6)   Δημιουργείται κλιμακωτό σχήμα (b)=Ιερουσαλήμ, Ιουδαία, Σαμάρεια, έως τα έσχατα της γης.
«Όπου φοβάστε, λέει, στα Ιεροσόλυμα δηλαδή, εκεί κηρύξτε πρώτα» (Χ).
(7)   Ιουδαία σε αντίθεση με τη Σαμάρεια, σημαίνει όλες τις από τους Ισραηλίτες κατοικούμενες χώρες, δηλαδή και τη Γαλιλαία και την Περαία, ίσως επίσης και όλα τα μέρη της γης που κατοικούνταν από Ιουδαίους.
(8)   «Επειδή πριν από αυτά, είχε δώσει εντολή· Σε δρόμο εθνών μην πάτε και τα υπόλοιπα… τώρα μαζί με αυτούς (τους προερχόμενους από το Ισραήλ) κοινοποιεί το κήρυγμα και στους Σαμαρείτες και στα υπόλοιπα έθνη» (Οικουμένιος,Ο στο εξής).
(9)   Εξυπακούεται το (έσχατο) μέρος ή τέρμα (j). «Προαναγγέλλει ότι ο λόγος της ευσέβειας θα ξεχυθεί μέχρι σε όλη την οικουμένη» (Ο).
«Όπως ακριβώς δηλαδή» και άλλοτε «δεν απάντησε σε αυτά που ρώτησαν, διότι αυτό είναι σημάδι διδασκάλου, να διδάσκει δηλαδή όχι αυτά που θέλει ο μαθητής αλλά αυτά που συμφέρουν τον μαθητή, έτσι και εδώ για αυτό προλέγει αυτά που έπρεπε να μάθουν, για να μην ταραχτούν» (Χ).

Πραξ. 1,9 καὶ ταῦτα εἰπὼν βλεπόντων αὐτῶν(1) ἐπήρθη(2), καὶ νεφέλη(3) ὑπέλαβεν(4) αὐτὸν(5) ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν(6).
Πραξ. 1,9 Και αφού είπεν αυτά, ενώ εκείνοι τον έβλεπαν, υψώθηκε εις τα επάνω και ένα σύννεφον ολόφωτον τον παρέλαβε εκ των κάτω και τον απέκρυψε από τα μάτια των.
(1)   Και «εδώ το παν ανήκει στην πίστη» (Ο).
«Επειδή ούτε εδώ η όψη κατόρθωσε το παν» (Χ), όπως και στην ανάσταση. «Διότι δεν αναστήθηκε μεν όταν εκείνοι έβλεπαν, αλλά τον έβλεπαν όταν ανυψώθηκε… Διότι πράγματι, της ανάστασης το μεν τέλος το είδαν, την αρχή όμως όχι· και της ανάληψης την μεν αρχή την είδαν, το τέλος όμως όχι πλέον» (Χ).
«Διότι δεν αρκούσαν τα μάτια να δείξουν το ύψος, ούτε να διδάξουν ποιο από τα δύο συνέβη, ανέβηκε δηλαδή στον ίδιο τον ουρανό, ή και μέχρι ποιο σημείο στάθηκε» (Θφ).
«Αλλά για αυτό και στάθηκαν δίπλα τους οι άνδρες που τους δίδαξαν, ότι καταλήγει στον ουρανό· διότι η όρασή τους δεν μπορούσε να φτάσει ως το τέλος. Στην ανάσταση όμως έγινε το αντίθετο· η μεν αρχή δεν έγινε ορατή· διότι ήταν περιττό, αφού ο ίδιος ο αναστημένος εμφανιζόταν ζωντανός και το μνήμα ήταν κενό· το τέλος όμως της ανάστασης ήταν φανερό· διότι τους εμφανιζόταν ζωντανός» (Ο).
(2)   Σηκώθηκε επάνω, υψώθηκε. Δείχνει αφ’ ενός μεν ανάληψη ήσυχη και μεγαλοπρεπή, αφ’ ετέρου δε σημαίνει την αρχή αλλά και τη συνέχεια του γεγονότος, ενώ το «ανελήφθη» σημαίνει το γεγονός στο σύνολό του (j). Με το «ἐπήρθη» σημειώνεται ακριβώς η στιγμή, κατά την οποία το σώμα του Κυρίου άρχισε να υψώνεται πάνω από το έδαφος (Fillion στο εξής F). Σηκώθηκε πάνω, δηλαδή στον αέρα, αλλά όχι ακόμη στον ουρανό, όπως φανερώνει το ακόλουθο ρήμα (υπέλαβε). Για αυτό το επήρθη είναι διαφορετικό από το ανελήφθη (h).
«Με σύννεφο ανέβηκε, εκεί που ήταν προηγουμένως. Το «όπου ήταν» όμως, να μην το πάρεις ότι λέγεται τυπικά, ούτε να νομίσεις ότι έβγαλε από πάνω του τη σάρκα και ότι έχει άσαρκη όπως πριν τη θεότητά του που σαρκώθηκε» (Θφ).
(3)   «Στο σύμβολο αυτό της θείας δύναμης· διότι πουθενά δεν κάθεται κάποια άλλη δύναμη πάνω σε σύννεφο. Άκουσε… τι λέει ο προφήτης· ο Θεός κάθεται πάνω σε ανάλαφρο σύννεφο (Ησ.ιθ 1)» (Χ).
Φανερώνει λοιπόν το γεγονός «ότι έχει την ίδια τιμή με τον Πατέρα· διότι «σύννεφο και ομίχλη απλώνεται τριγύρω του», έχει ειπωθεί για τον Πατέρα (Ψαλμ. 96,2)» (Ο). «Δεν τον πήρε φωτιά, όπως στην περίπτωση του Ηλία, ούτε άρμα πύρινο, αλλά σύννεφο, το οποίο ήταν σύμβολο του ουρανού» (Χ). Για το σύννεφο ως σύμβολο της θείας παρουσίας δες Εξ. ιδ 24,ιστ 10,ιθ 9,Λευϊτ. ιστ 2,Γ΄Βασ. η 10,Ψαλμ. ιζ 10,Ιεζ. α 4 κλπ. Η νεφέλη τόσο στην Π.Δ. όσο και στην Κ.Δ. παρουσιάζεται ως όχημα του Θεού. Δες και Ματθ. ιζ 5,κστ 64 (j).
(4)   «Διότι αυτός ανέβηκε πάνω στο σύννεφο» (Χ). Η νεφέλη πήρε αυτόν από κάτω και οι απόστολοι είδαν τη νεφέλη να ανεβαίνει στον ουρανό, αλλά πάνω της ήταν ο Ιησούς (j).
(5)   «Τον Δεσπότη του ουρανού· διότι όπως ακριβώς τον βασιλιά τον δείχνει το όχημα το βασιλικό, έτσι και σε αυτόν στάλθηκε το όχημα το βασιλικό» (Χ).
(6)   Έχουμε στο χωρίο αυτό πληρέστατη αφήγηση της ανάληψης του Κυρίου. Ο Κύριος σηκώθηκε στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Θεού. Η ανάληψη ήταν συνέπεια της ανάστασης· ο Ιησούς νικητής του θανάτου, δεν ήταν δυνατόν πλέον να πεθάνει· έπρεπε λοιπόν να ανέβει ζωντανός στους ουρανούς. Η ανάληψη του Ιησού είναι δόγμα πίστης που βασίζεται στη Γραφή: Πράξ. α 9,β 33,γ 21. Α΄Πέτρ. γ 22,Α΄Θεσ. δ 14-16,Εφεσ. α 20,δ 10,Φιλιπ. γ 20,Κολ. γ 1,Α΄Τιμ. γ 16,Εβρ. δ 14,θ 24. Όλα τα σύμβολα πίστης, από τα αρχαιότατα γνωστά σε μας, αναφέρουν αυτήν (j).
Ο κώδικας του Βέζα γράφει: «ειπόντος αυτού νεφέλη υπέλαβεν αυτόν και απήρθη». Αναλήφθηκε στους ουρανούς ως πρόδρομος του λαού του, ο οποίος πρέπει να ακολουθήσει αυτόν και εκεί, αφού αυτός είναι η κεφαλή και ο λαός του τα μέλη του σώματός του. Ο θησαυρός μας, η ζωή μας, η αγάπη μας, η ειρήνη μας είναι εκεί, σε αυτόν και μαζί του στα δεξιά του Θεού και Πατέρα. Ας ακούσουμε τη φωνή, η οποία έρχεται προς εμάς από ψηλά από τον ουρανό και από κάτω από τη γη, από τα έργα της φύσης και από τις προτροπές της συνείδησης και από τους τάφους των αγαπημένων μας: Ας έχουμε ψηλά τις καρδιές μας. Και ας δοθεί από τον καθένα από εμάς η απάντηση: Τις έχουμε προς τον Κύριο. Αλλά «ποιος θα ανέβει στο όρος του Κυρίου; Ή ποιος θα σταθεί στον άγιο τόπο του;». Όχι μόνο οι αθώοι και αναμάρτητοι άγγελοι, αλλά και οι κοινοί θνητοί, οι οποίοι με τη χάρη του Θεού οδηγήθηκαν από τα τέλματα και τον βόρβορο της αμαρτίας στις οδούς της δικαιοσύνης και της αγιότητας και καθάρισαν τις ως τότε ακάθαρτες καρδιές και τα χέρια τους από τα αίματα και τους αισχρούς μολυσμούς και μέσω του Χριστού έγιναν «αθώοι στα χέρια και καθαροί στην καρδιά».

Πραξ. 1,10 καὶ ὡς(1) ἀτενίζοντες(2) ἦσαν(3) εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ, καὶ(4) ἰδοὺ ἄνδρες(5) δύο(6) παρειστήκεισαν(7) αὐτοῖς ἐν ἐσθῆτι λευκῇ(6),
Πραξ. 1,10 Και καθώς εκείνος ανελαμβάνετο και οι μαθηταί είχαν καρφωμένα τα βλέμματα των στον ουρανόν, ιδού εστάθησαν κοντά των ντυμένοι ολόλευκα φορέματα δύο άνδρες, οι οποίοι ήσαν άγγελοι εκ του ουρανού,
(1)   Το «ως» έχει χρονική έννοια συχνά στον Λουκά (j).
(2)   Ατενίζω, εξυπακούεται τα μάτια=έχω τα μάτια τεντωμένα. Ρήμα συνηθισμένο στο Λουκά, που χρησιμοποιείται 10 φορές στις Πράξεις. Δηλώνει βλέμμα παρατεταμένο και προσηλωμένο. Οι απόστολοι παρακολουθούσαν με βλέμμα προσεκτικό και αγωνιώδες τον Κύριο να ανεβαίνει στον ουρανό, σαν να αποσπούσε και τις καρδιές τους μαζί του (j). «Διότι αυτός είναι η αγάπη μας· όπου όμως είναι η αγάπη, εκεί είναι και το βλέμμα και η καρδιά» (Cornelius a Lapide).
(3)  Είναι συχνότατη στην Κ.Δ. η περίφραση μετοχής μαζί με το ρήμα ειμί, αντί για παρατατικό. Στους Αττικούς συγγραφείς σπάνια μπαίνει αντί για παρακείμενο ή υπερσυντέλικο. Για αυτό βάσιμα θεωρούν αυτήν ως αραμαϊκό τρόπο έκφρασης (Blass στο εξής β). Η μετοχή του ενεστώτα, συνδυασμένη με τον παρατατικό ἦσαν, φανερώνει κατάσταση παρατεταμένη· η νεφέλη υπήρξε ορατή για πολύ (j).
(4)   Το «και» είναι πλεοναστικό (j). Η εβραϊκού τύπου αυτή χρήση του «και» στην απόδοση κάποιας πρότασης, με έκφραση ή ιδέα χρονική, είναι συχνή στην Κ.Δ. (h).
(5)   «Άγγελοι… αφού πήραν μορφή ανθρώπου, παρουσιάστηκαν» (Χ), «για να μην καταπλήξουν τελείως αυτούς που είχαν ήδη νιώσει κατάπληξη λόγω του παραδόξου της ανάληψης» (Ο).
«Τους αποκαλεί άνδρες, φανερώνοντας πόσο ολοκάθαρο ήταν αυτό που είδαν» (Θφ).
«Διότι ακριβώς απεικόνισαν τους εαυτούς τους σε άνδρες, για να μην πτοηθούν» (Χ).
(6)   «Επίσης, παρουσιάστηκαν δύο άνδρες, διότι με δύο ή τρεις μάρτυρες θα σταθεί κάθε λόγος» (Θφ). Δύο άνδρες με φορεσιά λευκή και αστραφτερή εμφανίστηκαν σύμφωνα με το Λουκ. κδ 4 στον τάφο κατά την ημέρα της ανάστασης, οι οποίοι από τον Ιωάννη (κ 12) χαρακτηρίζονται ως δύο άγγελοι, που κάθονταν στα λευκά στο μνημείο. Από την σύγκριση με τα χωρία αυτά βγαίνει το σαφές συμπέρασμα ότι και οι τώρα σαν άνδρες δύο με λευκό χιτώνα εμφανιζόμενοι είναι άγγελοι.
«Όπως ακριβώς είδαν ήδη αγγέλους στο μνήμα με φορεσιές αστραφτερές… έτσι και της ανάληψής του γίνεται κήρυκας άγγελος… Παντού άγγελοι γίνονται κήρυκες, όπως στη γέννηση, όπως προς την Μαρία πάλι, όπως στην ανάσταση· έτσι λοιπόν και στην ανάληψη· μάλλον όμως και κατά τη δευτέρα παρουσία, άγγελοι θα εμφανιστούν τρέχοντας μπροστά από αυτόν» (Χ).
«Το ότι είχαν λευκό φόρεμα… φανερώνει την καθαρότητα των αγγέλων» (Θφ). Υπάρχει και η γραφή «εν εσθήσεσι λευκαίς».
(7)   Αμετάβατο=πλησιάζω, στέκομαι δίπλα σε κάποιον (j). Υπάρχει και η γραφή: ώφθησαν αντί για το παρειστήκεισαν.

Πραξ. 1,11 οἳ καὶ εἶπον(1)· ἄνδρες(2) Γαλιλαῖοι(3), τί ἑστήκατε(4) ἐμβλέποντες(5) εἰς τὸν οὐρανόν; οὗτος(6) ὁ Ἰησοῦς ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανόν, οὕτως(7) ἐλεύσεται(8), ὃν τρόπον(7) ἐθεάσασθε(9) αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν(10).
Πραξ. 1,11 και είπαν προς αυτούς• “άνδρες Γαλιλαίοι, διατί εσταθήκατε εδώ με τα μάτια καρφωμένα στον ουρανόν; Αυτός ο Ιησούς, ο οποίος προ ολίγου ανελήφθη εκ μέσου υμών στον ουρανόν, θα έλθη και πάλιν έτσι, όπως τον είδατε ένδοξον επάνω εις ένα σύννεφον να πηγαίνη προς τον ουρανόν”.
(1)   «Γιατί δεν τους τα λέει αυτά ο ίδιος, αλλά οι άγγελοι; Όλα τους τα είχε προείπει ο ίδιος, επομένως με τους αγγέλους υπενθύμιζε σε αυτούς αυτά που άκουσαν» (Χ).
(2)   «Άνδρες μιλούσαν σε άνδρες, και όμως δεν είχαν την ίδια ουσία μεταξύ τους» (Ο).
(3)   Η προσφώνηση άνδρες Γαλιλαίοι ή Ιουδαίοι ή Ισραηλίτες ή αδελφοί, είναι συχνότατη στις Πράξεις. Υπενθυμίζει τον κλασικό τύπο στο Δημοσθένη Άνδρες Αθηναίοι, που συναντιέται και στο Πράξ. ιζ 22. Είναι δηλωτική σεβασμού και απευθυνόμενη από αγγέλους σε ανθρώπους σημαίνει την σπουδαιότητα των λόγων που ακολουθούν (j). Οι απόστολοι και ο πρώτος χριστιανικός όμιλος προέρχονταν γενικώς από τη Γαλιλαία (Ripley).
«Φαίνονταν λοιπόν οι άγγελοι σε εκείνους αξιόπιστοι από το ότι είπαν «άνδρες Γαλιλαίοι». Γιατί αν δεν ήταν αυτό, τι χρειαζόταν τότε να μάθουν την πατρίδα τους αυτοί που την ήξεραν;» (Χ).
(4)   Ο παρακείμενος αντί για ενεστώτα.
(5)   Παρατηρώντας με πόθο, με βλέμμα ακίνητο προς τον ουρανό, τον οποίο είναι άσκοπο τώρα να παρατηρείτε, αφού πλέον ο Ιησούς δεν φαίνεται (b). Γιατί στέκεστε βλέποντας σαν ο διδάσκαλός σας να επρόκειτο να εμφανιστεί ξανά σε σας μετά από λίγο, για να μένει μαζί σας; (F).
«Δεν τους άφησαν πλέον να περιμένουν στον τόπο εκείνο και να προσδοκούν να τον δουν πάλι» (Θφ).
«Συγχρόνως όμως τα λόγια τους ήταν κολακευτικά και δεν τους άφηναν να περιμένουν αυτόν πάλι αμέσως» (Χ). Οι άγγελοι προτρέπουν αυτούς να μην εμμένουν στην άκαρπη και ανώφελη εκείνη θέα, αλλά ταυτόχρονα παρηγορούν αυτούς υπενθυμίζοντας σε αυτούς την επάνοδο του Χριστού (j).
(6)   Αυτός ο ίδιος. Ο ίδιος Ιησούς, ο οποίος «φανερώθηκε μια για πάντα και κατάργησε με τη θυσία του την αμαρτία» «θα φανεί για δεύτερη φορά, χωρίς πλέον να βαστάζει επάνω του τις αμαρτίες των άλλων, για να σώσει αυτούς που τον προσμένουν» (Εβρ. θ 26,28), ο οποίος με μορφή δούλου ήλθε για να κριθεί και να καταδικαστεί από τους παράνομους, θα έλθει πάλι με δόξα για να κρίνει τον κόσμο· αυτός ο οποίος τώρα σας έδωσε εντολές και σας ανέθεσε αποστολή, για να φέρετε σε πέρας, θα έλθει για δεύτερη φορά για να ζητήσει λόγο κατά πόσο δειχτήκατε και εσείς και οι μετά από εσάς, πιστοί δούλοι και πρόθυμοι στην εκτέλεση των εντολών του.
(7)   Ο τρόπος της επιστροφής θα είναι όμοιος με τον τρόπο της ανάληψης (j).
«Θα έρθει με τρόπο ορατό, με σύννεφο» (b). «Με ποιο τρόπο τον είδαν να πορεύεται; Με σάρκα που ψηλαφιόταν, που κρατιόταν, οι πληγές της οποίας πιστοποιούνταν με την αφή, με το σώμα εκείνο με το οποίο μπήκε και βγήκε σε αυτούς για σαράντα ημέρες» (Αυγουστίνος).
«Αν λοιπόν μεν αυτοί που έγιναν θεατές της ανάληψής του, έχουν δει τον Λόγο γυμνό από σάρκα, ας βγάλουν συμπέρασμα κάποιοι ότι με τον ίδιο τρόπο και θα έρθει αυτός. Αν όμως πληροφόρησε τους αγίους αποστόλους δείχνοντάς τους το ψηλαφητό σώμα και έτσι αναλήφθηκε, έτσι πάλι θα έλθει και δεν θα μπορούσε να διαψευστεί ο λόγος των αγίων αγγέλων σχετικά με αυτό. Αλλά ούτε και εκείνο να φανταστούν κάποιοι κακώς… ότι δηλαδή το σώμα που ενώθηκε με το Λόγο, έχει αναμιχθεί με τη φύση της Αγίας Τριάδας. Διότι είναι αδύνατον εκείνη η απόρρητη και υπερφυσική και που εννοείται πάνω από κάθε λόγο και έννοια ουσία, να μπορέσει να δεχτεί κάποια προσθήκη και μάλιστα εξωτερική και άλλης φύσης» (Κύριλλος Αλεξανδρείας).
Με την ίδια σάρκα και ουσία και με την ίδια δόξα (Βέδας).
«Με τα λόγια που λένε «Αυτός ο Ιησούς, έτσι θα έλθει» φανερώνουν ότι το σώμα που έχει προσλάβει, παραμένει σε αυτόν και σώθηκε» (Ο).
«Χάρισε σε αυτούς όχι μικρό γνώρισμα της δευτέρας παρουσίας. Διότι το «έτσι θα έλθει», αυτό φανερώνει· μαζί με το σώμα… και ότι πάλι θα έλθει έτσι πάνω σε σύννεφο για κρίση» (Χ).
Θα έλθει και πάλι με σύννεφα και συνοδευόμενος όχι από δύο, αλλά από αναρίθμητη στρατιά αγγέλων. Ανέβηκε τώρα με αλαλαγμό και με φωνή σάλπιγγας (Ψαλμ. μστ 5). Θα επιστρέψει όμως πάλι και «θα κατέβει από τον ουρανό με φωνή αρχαγγέλου και με σάλπιγγα Θεού» (Α΄Θεσ. δ 16). Τώρα χάσατε αυτόν από τα μάτια σας και όπου αυτός πηγαίνει εσείς δεν μπορείτε να ακολουθήσετε αυτόν. Αλλά τότε και εσείς και όλοι οι πιστοί θα αρπαχτείτε όλοι από σύννεφο, για να συναντήσετε τον Κύριο «στον αέρα» και για να είστε πάντοτε και αιώνια μαζί του.
(8)   «Δεν θα σταλθεί, αλλά θα έλθει» (Χ). Μεταξύ της ανάληψης και της ένδοξης έλευσής του κανένα άλλο γεγονός ίσης σπουδαιότητας με τα δύο αυτά, δεν παρεμβάλλεται, για αυτό και συνένωσε και τα δύο (b).
«Με τη μορφή του ανθρώπου, με την οποία κρίθηκε και καταδικάστηκε, θα κρίνει τον κόσμο» (Αυγουστίνος). Θα έλθει κατά τη δευτέρα παρουσία του. Υπόσχεση παρήγορη, η οποία εξηγεί το Λουκ. κδ 52, σύμφωνα με το οποίο οι απόστολοι επέστρεψαν στην Ιερουσαλήμ με χαρά μεγάλη (F).
(9)   Το μέσο ρήμα θεάομαι χρησιμοποιείται για περιπτώσεις που διεγείρουν την έκπληξη ή τον θαυμασμό (j).
(10)   «Με αυτό δείχνει ότι είναι ανάβαση η ανάληψη· διότι της σάρκας είναι η ανάληψη» (Χ).
«Δεν είπε, τον είδατε «να αναλαμβάνεται» ούτε, «να βαστάζεται»· διότι αυτό που έκανε ήταν πορεία· διότι αν πριν το σταυρό περπατούσε στα νερά, παρόλο που είχε ακόμη παθητό και βαρύ σώμα, κανείς να μην απορεί, αν μετά που πήρε αυτό το σώμα άφθαρτο, έσχιζε τον αέρα» (Σχολιαστής ανώνυμος).

Πραξ. 1,12 Τότε(1) ὑπέστρεψαν εἰς Ἱερουσαλὴμ ἀπὸ ὄρους τοῦ καλουμένου ἐλαιῶνος(2), ὅ ἔστιν ἐγγὺς Ἱερουσαλήμ, σαββάτου ἔχον ὁδόν(3).
Πραξ. 1,12 Τοτε οι μαθηταί επέστρεψαν εις την Ιερουσαλήμ από το όρος, που ελέγετο Ελαιών και το οποίον είναι πλησίον της Ιερουσαλήμ, εις απόστασιν ενός και κάτι χιλιομέτρου, όσον δηλαδή επετρέπετο στους Ισραηλίτας να βαδίσουν κατά την ημέραν του Σαββάτου.
(1)   «Πότε; Όταν άκουσαν» (Χ).
(2)   Όπου η αγωνία του έλαβε χώρα (b). Από εκεί άρχισε το πάθημά του με την αγωνιώδη προσευχή στη Γεθσημανή. Και στο ίδιο μέρος η δόξα του Πατέρα περιέβαλε την ανθρώπινη φύση του διασκορπίζοντας το όνειδος και τις περιφρονήσεις, τις οποίες οι Ιουδαίοι συσσώρευσαν πάνω της. Και δείχτηκε έτσι, ότι τόσο το πάθος, όσο και η ανάληψη απέβλεπαν και αναφέρονταν στον ίδιο σκοπό και το ένα υπήρξε η συνέχεια του άλλου. Το στενό μονοπάτι του Πάθους οδήγησε στη δόξα της ανάληψης. Γενική. Ελαιών=τόπος φυτευμένος με ελιές. Η λέξη δεν είναι κλασική αλλά συναντιέται στους Ο΄ (j). Υψηλή οροσειρά, ανατολικά της Ιερουσαλήμ και παράλληλη με την πόλη. Παλιά ήταν κατάφυτη από ελιές (R).
(3)   Σαββάτου οδός=η απόσταση την οποία επιτρεπόταν να βαδίζουν οι Ιουδαίοι ημέρα Σαββάτου, ξεκινώντας από το μέρος, όπου θα βρίσκονταν τη στιγμή που άρχιζε το Σάββατο. Η απόσταση αυτή ήταν 6 παλαιά στάδια δηλαδή γύρω στα 1392 μέτρα (j). Το παράγγελμα αυτό το έβγαζαν οι Ιουδαίοι διδάσκαλοι από το Εξόδου ιστ 29. Σύμφωνα με τον Επιφάνιο (Αιρέσ. 66,82) η οδός του Σαββάτου εξισωνόταν με διάστημα 6 σταδίων. Ο Ιώσηπος (Αρχ. 20,8,6, περί Ιουδ. πολ. 5,2,3) λέει ότι το όρος των ελαιών απείχε από την Ιερουσαλήμ 6 ή 5 στάδια· κατά την συριακή πεσιτώ, γύρω στα 7 στάδια (β). «Και ο Ωριγένης λέει ότι η οδός του Σαββάτου ήταν δύο χιλιάδες πήχεις» (Θφ).
Σύμφωνα με το Λουκ. κδ 50 ο Κύριος έβγαλε τους μαθητές ως τη Βηθανία, και εκεί αναλήφθηκε. Το χωριό αυτό βρίσκεται σε απόσταση 14 ή 15 σταδίων από τα Ιεροσόλυμα. Από αυτό κάποιοι «νόμισαν ότι ο Λουκάς αντιφάσκει, σαν να μπορούσε να σκεφτεί ότι ο Ιησούς είτε στο χωρίο είτε κοντά στο χωριό οδήγησε τους μαθητές για να αναληφθεί· και σαν το «προς Βηθανίαν» να σημαίνει «στη Βηθανία» (β).
Καθορίζει την απόσταση ή για να σημάνει απλώς, ότι ο τόπος όπου έλαβε χώρα η ανάληψη ήταν πολύ κοντά στα Ιεροσόλυμα ή, λιγότερο πιθανή εκδοχή, «μου φαίνεται ότι αυτά έγιναν Σάββατο· διότι δεν θα φανέρωνε έτσι και το χρονικό διάστημα, αν δεν βάδιζαν κάποια ορισμένη απόσταση οδοιπορίας κατά την ημέρα του σαββάτου» (Χ). Αλλά το διάστημα αυτό οι απόστολοι μάλλον είχαν διανύσει δύο φορές κατά την ίδια ημέρα και καμία ένδειξη στην αφήγηση δεν πείθει, ότι βρέθηκαν κατά την έναρξη του υποτιθέμενου σαββάτου στον τόπο της ανάληψης, ερχόμενοι εκεί από το απόγευμα.

«Ο Θεός στους περήφανους εναντιώνεται, ενώ στους ταπεινούς δίνει χάρη» (Α’ Πέτρου 5:5)

     «Εγώ δημιουργώ τις περιστάσεις»! είπε κάποτε κομπάζοντας ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Αργότερα, όμως, η Μόσχα, ο Έλβας, το Βατερλώ και τα βράχια της Αγίας Ελένης τον ταπείνωσαν και τον δίδαξαν πως Εκείνος που δημιουργεί τις περιστάσεις είναι άλλος! Το ίδιο συμβαίνει συχνά και με πολλούς από μας. Ο Θεός επιτρέπει κάποια παθήματα, κάποιες δοκιμασίες, κάποιες θλίψεις στη ζωή μας για να μας διδάξει ότι δεν είμαστε ανεξάρτητοι απ’ Αυτόν και δεν μπορούμε να ζούμε σύμφωνα με τις σαρκικές επιθυμίες μας χωρίς να πληρώσουμε το κόστος. Άλλοτε χρησιμοποιεί τις δοκιμασίες για να μας κρατά ταπεινούς νιώθοντας την απόλυτη εξάρτησή μας απ’ Αυτόν. Άλλοτε πάλι τις χρησιμοποιεί για να σφυρηλατεί το χριστιανικό μας χαρακτήρα και να μας δυναμώνει στην πίστη. «Εγώ σε λαμπικάρισα, μα όχι στη φωτιά καθώς το ασήμι. Στις θλίψης το καμίνι σε δοκίμασα», λέει ο Θεός (Ησαΐας 48:10). Μερικές φορές θα πρέπει να ευχαριστούμε το Θεό περισσότερο για δοκιμασίες και θλίψεις που επιτρέπει στη ζωή μας, για προσευχές μας που η απάντησή Του είναι «Όχι», παρά για μια ζωή άνετη κι αλαζονική που μας αποξενώνει απ’ Αυτόν.
(Σ.Α.Ι.)

«Και ξέρουμε, βέβαια, πως σ’ εκείνους που αγαπούν το Θεό, όλα συντελούν για το τελικό καλό τους…» (Ρωμ. 8:28)

    Η Αυστραλή αθλήτρια Μάρτζορυ Τζάκσον έπαθε σοκ μόλις πληροφορήθηκε ότι ο άντρας της είχε λευχαιμία. «Οι πόνοι του ήταν τρομεροί», λέει η Μάρτζορυ, «έχασα την πίστη μου στο Θεό». Αλλά μετά το θάνατο του άντρας της, η Μάρτζορυ βρήκε μια νέα πίστη κι έναν καινούργιο σκοπό στη ζωή. Περιγράφοντας την εμπειρία της αυτή, είπε: «Ο Πέτρος πέθανε. Την ώρα εκείνη ήμουν δίπλα του. Τότε έγινε ένα θαύμα στην καρδιά μου. Μια ανέκφραστη ειρήνη ήρθε και με σκέπασε. Ένιωσα έντονα την παρουσία του Θεού. Ήξερα ότι ο Πέτρος δεν πονούσε πια κι ότι βρισκόταν στην παρουσία του Θεού, τον Οποίο αγαπούσε κι εμπιστευόταν. Ένιωσα πως ο Θεός, μέσ’ από τη δοκιμασία μου έδειξε ότι πρέπει να χρησιμοποιήσω την εμπειρία αυτή για κάποιο σκοπό. Προσευχήθηκα και Του ζήτησα να μου δείξει τι πρέπει να κάνω». Έτσι, δημιουργήθηκε το «Κέντρο Έρευνας Λευχαιμίας Πέτρος Νέλσον», με σκοπό τη συλλογή χρημάτων για τη θεραπεία της λευχαιμίας.
«Κύριε, όταν ξεσπάσουν θύελλες στη ζωή μου, μη μ’ αφήσεις να λυγίσω. Βγάλε με νικητή και χρησιμοποίησέ με για την έκφραση της αγάπης Σου και την ανακούφιση των συνανθρώπων μου. Αμήν.
(Γ.Σ.Κ.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

139. Λέγε μέσα σου, με όλη την καρδιά σου: «Ο Κύριος είναι το παν για μένα. Εγώ δεν είμαι τίποτε. Χώμα και στάχτη είμαι». Ο Ιησούς Χριστός μας βεβαίωσε, ότι χωρίς τη δική του χάρι, τίποτε δεν μπορούμε να κάνουμε (Ιω. ιε’ 5). Είναι πράγματι το παν για μας. Να είσαι βέβαιος γι’ αυτό κάθε στιγμή της ζωής σου. Έτσι, να καταφεύγης στον Χριστό για το κάθε τι, από το έλεός του περιμένοντας βοήθεια για τη σωτηρία σου και για ό,τι άλλο έχεις να κάνης σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο.

140. Να είσαι αγαθά διατεθειμένος, στην καρδιά, στα λόγια, στις πράξεις, έτοιμος κάθε φορά να διακονής τους άλλους πρόθυμα και με πραότητα, ενθυμούμενος τα λόγια του Σωτήρος: «ὃς ἐὰν θέλῃ ἐν ὑμῖν μέγας γενέσθαι, ἔσται ὑμῶν διάκονος» (Ματθ. κ’ 26).

141. Πίστευε ακράδαντα ότι ο Κύριος είναι πάντοτε το παν για σένα. Κατά την προσευχή, είναι η δύναμις και η φλόγα του Αγίου Πνεύματος, που θερμαίνει και φτερώνει όλα σου τα λόγια. Κατά τις πνευματικές συνομιλίες, είναι το «ύδωρ το ζων», που κάνει τα λόγια σου πνευματικά και δροσερά. Μην αγωνιάς για τίποτε, αφού ο Κύριος σου είναι παρών στη ζωή σου. Η αγκάλη του σε περιβάλλει από παντού. Βρίσκεται όχι μονάχα γύρω σου, αλλά και μέσα σου, γνωρίζοντας όλους τους λογισμούς, τις ανάγκες και τους πόθους σου. Εφ’ όσον ζης μαζί του μέσα στην πίστι και την αγάπη, το κακό δεν μπορεί να υπερισχύση. «Ο Κύριος ἐγγύς. Μηδέν μεριμνᾶτε» (Φιλιππ. δ’ 5, 6).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 78-79)

60. «Πρόθυμη και υπάκουη στους γονείς σου» (Δ, 97).

Η Θεοτόκος δεν φαίνεται να έζησε πολύ με τους γονείς της. Τα περισσότερα παιδικά και εφηβικά της χρόνια τα πέρασε μέσα στο Ναό. Ωστόσο, η παρατήρησις του αγ. Δαμασκηνού είναι ακριβής. Η μικρή Θεοτόκος ήταν υπάκουη στους γονείς της. Κι’ αυτό το αποδεικνύει η πράξις της υπέρτατης υπακοής της, το ότι δηλαδή δέχθηκε να αφιερωθή στον Κύριο, κατά το θέλημα και την ιερή απόφασι των γονέων της.
Ότι απεχθάνονται συνήθως τα παιδιά και ιδίως οι έφηβοι είναι οι αποφάσεις που παίρνουν οι γονείς τους για λογαριασμό τους. Παραπονούνται, διαμαρτύρονται, επαναστατούν για τις αποφάσεις αυτές. Και η συνήθης δικαιολογία των παιδιών για τη στάσι τους αυτή είναι, ότι αφ’ ενός μεν οι γονείς δεν γνωρίζουν όσα αυτά γνωρίζουν για την εποχή και τη ζωή τους και αφ’ ετέρου ότι οι γονείς με τις αποφάσεις τους καταπιέζουν την ελευθερία των παιδιών τους.
Η Θεοτόκος δεν πρόβαλε καμμιά αντίρρησι στην απόφασι των γονέων της. Τη σεβάστηκε και την αποδέχθηκε. Αυτό ήταν το δικό της χρέος. Αν οι γονείς της έσφαλαν, θα το έδειχνε ο καιρός, θα το αποδείκνυε η πραγματικότης. Θα το φανέρωνε ο Θεός! Η ζωή ενός ανθρώπου είναι τόσο πολύτιμη, ώστε δεν επιτρέπει ο Θεός να καταστραφή με μια λανθασμένη εκτίμησι και απόφασι έστω και των γονέων. Ο Θεός δεν επιτρέπει να σκοτωθούν χωρίς λόγο ένα δύο σπουργήτια (Ματθ. ι' 29). Πώς θα επιτρέψη να ζημιωθή η ζωή ενός ανθρώπου, εξ αιτίας μιας εσφαλμένης αποφάσεως;
Η Θεοτόκος στήριξε τη ζωή της στην υπακοή. Και δεν πήγε χαμένη. Η υπακοή στην απόφασι των γονέων της την ωδήγησε στο δρόμο της δόξας και του ανυπέρβλητου μεγαλείου. Η ανυπακοή θα ικανοποιούσε ίσως τη φιλοδοξία και τον εγωισμό της. Θα την ωδηγούσε όμως οπωσδήποτε στην αφάνεια της μηδαμινότητος.
Ένα πράγμα πρέπει να κατανοήσουν οι έφηβοι: ότι η υπακοή δεν σημαίνει αποτυχία. Αντίθετα, η υπακοή είναι η βάσις επιτυχίας στη ζωή.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 87-88 )