«Κι εσείς πατέρες… τα παιδιά σας να τα ανατρέφετε διαπαιδαγωγώντας τα και συμβουλεύοντάς τα να ζουν όπως θέλει ο Κύριος» (Εφεσίους 6:4)

Ο Willberforce ήταν από τους συντελεστές της κατάργησης της δουλείας στη Βρετανία. Οι άνθρωποι της γενιάς του τον θυμούνταν σαν τον άνθρωπο που άλλαξε την αντίληψη για το ρόλο των γονιών. Παντρεύτηκε όταν ήταν 40 ετών. Όταν έγινε πατέρας τα παιδιών εκτελούσε με ενθουσιασμό τα καθήκοντά του ως πατέρας. Δεν ήταν ασυνήθιστο να δικαιολογήσει την απουσία του από το κοινοβούλιο για να πάει να παίξει με τα παιδιά του! Και το δικό του παράδειγμα επηρέασε τις οικογένειες των Βρετανών να ξοδεύουν χρόνο με τα παιδιά τους –να παίζουν, να προσεύχονται και να διαβάζουν μαζί τους. Μάλιστα ο Γουίλμπερφορς παραιτήθηκε από τη Βουλή για να ξοδέψει περισσότερο χρόνο στην ανατροφή των παιδιών του! Σήμερα, πολλοί χριστιανοί, άσχετα από τη δουλειά τους, παραμελούν τις οικογένειές τους. Ο Λόγος του Θεού προτρέπει: «Δίδαξε το παιδί στην αρχή του δρόμου του· και δε θ’ απομακρυνθεί απ’ αυτόν ούτε όταν γεράσει» (Παρ. 22:6).
Κύριε, βοήθησέ με να διδάσκω στα παιδιά μου το δρόμο το δικό Σου με τα λόγια και το παράδειγμά μου.
(Γ.Σ.Κ.)

«Κι εσείς πατέρες μην εξερεθίζετε τα παιδιά σας, αλλά να τα ανατρέφετε διαπαιδαγωγώντας τα και συμβουλεύοντάς τα να ζουν όπως θέλει ο Κύριος» (Εφεσίους 6:4)

Ο διάσημος Άγγλος ποιητής Samuel Taylor Coleridge, φιλοξενούσε μια μέρα στο σπίτι του ένα φίλο του. Κάποια στιγμή, που η συζήτησή τους είχε έρθει σε θρησκευτικά θέματα, ο επισκέπτης άρχισε να καταφέρεται κατά της θρησκευτικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών. Υποστήριζε έντονα ότι τα παιδιά πρέπει ν’ αφήνονται ανεπηρέαστα να διαλέξουν τη θρησκεία τους μόνα τους όταν μεγαλώσουν. Ο Coleridge δεν προσπάθησε να υποστηρίξει το αντίθετο, αλλά κάλεσε το φίλο του να κάνουν έναν περίπατο στον κήπο του. Καθώς ο επισκέπτης θαύμαζε τα πανέμορφα λουλούδια, έφτασαν και σ’ ένα περιφραγμένο μέρος, όπου ο φίλος αναφώνησε: «Μόνο αγριόχορτα βλέπω εδώ, που έχουν καταπνίξει τα λουλούδια!», «Ναι, σωστά παρατήρησες», του απάντησε ο ποιητής. «Δεν ήθελα να παρέμβω στην ελευθερία του τμήματος αυτού του κήπου με κανέναν τρόπο»!
Τα παιδιά και τα εγγόνια είναι τρυφερά φυτά. Αν παραμεληθούν, θα παρασυρθούν από τις αμαρτωλές τους επιθυμίες. Διδάξτε τους το Λόγο του Θεού. Προσεύχεστε μ’ αυτά και γι’ αυτά. Καλλιεργήστε τα τώρα, ώστε να δείτε να καρποφορούν πλούσια σε μια ζωή αιώνια»
(Σ.Α.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

    «Οι φιλόσοφοι έχουν απλά ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα είναι να τον αλλάξουμε»(Καρλ Μαρξ)
    «Κανένας φιλόσοφος δεν επηρέασε τα ήθη, ούτε καν στο δρόμο όπου έζησε» (Βολταίρος, Durant Θ 866)
    «Επιστήμη είναι ό,τι ξέρουμε. Φιλοσοφία είναι ό,τι δεν ξέρουμε».(Μπέρτραντ Ράσελ)
«Η Μεταφυσική είναι ένας σκοτεινός ωκεανός χωρίς ακτές και φάρους, γεμάτη με φιλοσοφικά ναυάγια»(Εμμάνουελ Καντ)
    «Φιλοσοφία: Μια διαδρομή με πολλούς δρόμους που οδηγούν από το πουθενά στο τίποτα».(Αμβρόσιος Μπηρς, 1842–1914, Αμερικανός συγγραφέας)
    «Όσο λίγη φιλοσοφία και αν έχω διαβάσει, μάλλον παραέχω διαβάσει. Το βλέπω αυτό κάθε φορά που διαβάζω ένα φιλοσοφικό βιβλίο: αντί να βελτιώνει τις σκέψεις μου, τις κάνει χειρότερες!»(Βιττγκενσταϊν,εκδ. Στιγμή, σελ.106)
    «Υπήρξα φιλόσοφος· μα πέρα από τη φιλοσοφία υπήρξα πάντα άνθρωπος» (Χιουμ,στο Ανθολογία της Φιλοσ.Ubaldo Nicola,σελ.286)
    «Η Βλανδίνα, η σκλάβα της Λυών, δεν γνώριζε να διαβάζει, και όμως έκανε περισσότερα για το θρίαμβο του πολιτισμού μας, από τον φιλόσοφο αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο, που την έστειλε στο μαρτύριο» (Ρενάν, στο Με Θεό ή δίχως Θεό, Μιχαήλ Μιχαηλίδη)
    «Αι διάφοροι γνώμαι των φιλοσόφων έχουν διασκορπισθή εις τον κόσμον ως δεινά του πνεύματος, ανάλογα προς τα δεινά του σώματος που περιείχε το κουτί της Πανδώρας, με την μόνην διαφοράν ότι δεν άφησαν την ελπίδα εις τον πυθμένα… Η αλήθεια είναι τόσο άγνωστος όσον αι πηγαί του Νείλου και ημπορεί να ευρεθη μόνον εις την χώρας της ουτοπίας» (Σουίφτ, Durant Η 393)
    «Δεν υπάρχει παραλογισμός οσοδήποτε ογκώδης, ο οποίος να μην πιστεύτηκε και να μην υποστηρίχτηκε από κάποιον φιλόσοφο» (Κικέρων)
    «Ο Ηράκλειτος θεώρησε ότι είναι παιδικά παιχνίδια οι δοξασίες των ανθρώπων» (στο Σπ.Κυριαζόπουλου,Προλεγόμενα… σελ. 16)
    «Είθε να δώσει ο Θεός να δει και ο φιλόσοφος εκείνο που βρίσκεται μπροστά στα μάτια ολονών»(Βιττγκενσταϊν,εκδ. Στιγμή, σελ.30)
    «Η φιλοσοφία είναι ένα σύνολο ακατανόητων απαντήσεων σε άλυτα προβλήματα». (Henry Adams, 1838-1918, Αμερικανός ιστορικός)
    «Δεν είναι όλα στη φιλοσοφία τόσο μελιστάλαχτα γραμμένα; Ίσως κάτι στην αρχή φαίνεται σαφές, όταν όμως το ξανακοιτάξεις, έχει εξαφανιστεί. Απομένει μόνο το χαρτί» (Αϊνστάιν,Αναφέρεται στο βιβλίο των Rosenthal-Schneider, Reality and Scientific Truth, σελ. 90).
    «Φιλοσοφία είναι η ιστορία των πλανών του ανθρώπου» (Εισαγ.στη Φιλοσ.Χ.Θεοδωρίδη σελ.96)
«Το σύνθημά μας θα έπρεπε να ‘ναι: «Το νου μας μην πλανευτούμε!»(Βιττγκενσταϊν,εκδ. Στιγμή, σελ. 21)
    «Τίποτε δεν αρμόζει περισσότερο εις την λογικήν από το να διαζευχθεί κανείς την λογικήν…. Το να αδιαφορεί κανείς δια την φιλοσοφίαν σημαίνει να είναι αληθής φιλόσοφος» (Πασκάλ, Durant Η 79)
    «Ακόμη και αν ήταν αλήθεια, δεν κρίνουμε ότι η φιλοσοφία συλλήβδην αξίζει να ασχοληθεί κανείς μία ώρα μαζί της» (Πασκάλ,192)
    «Οι φιλόσοφοι-κυνηγοί, προσπαθώντας να κυνηγήσουν την ουσία των πραγμάτων αγνοώντας εκείνη του Θεού και να γνωρίσουν την ουσία του Θεού, η οποία μένει πάντοτε άγνωστη, κουράζονται άδικα, επειδή δεν μπαίνουν στο πεδίο της σοφής αμάθειας» (Κουζάνος,στο Ανθολογία της Φιλοσ.Ubaldo Nicola,σελ.162)
    «Το σημαντικό σε ολόκληρη τη ζωή είναι να ξέρουμε αν η ψυχή είναι θνητή ή αθάνατη. Είναι αναντίρρητο ότι η θνητότητα ή η αθανασία της ψυχής πρέπει να εισάγει μία ριζική διαφορά στην ηθική. Παραταύτα οι φιλόσοφοι προάγουν την ηθική τους ανεξάρτητα από αυτό: συζητούν για να περάσει η ώρα»(Πασκάλ 346,347)
    «Δεν υπάρχει παρά ένα μονάχα φιλοσοφικό πρόβλημα, πραγματικά σοβαρό: Το πρόβλημα της αυτοκτονίας. Τη στιγμή που αποφασίζεις πως η ζωή αξίζει ή δεν αξίζει τον κόπο να τη ζήσεις, απαντάς στο βασικό πρόβλημα της φιλοσοφίας»(Αλμπέρ Καμύ)
    «Για τους φιλοσόφους υπάρχουν 280 είδη υπέρτατου καλού» (Πασκάλ, εκδ. Ενάλιος σελ.50)
«Κατανόησα πως κάθε μεγάλη φιλοσοφία μέχρι σήμερα υπήρξε η εξομολόγηση του συγγραφέα της και ένα είδος ασυνείδητης καταγραφής αναμνήσεων. Την ίδια στιγμή οι ηθικές (ή ανήθικες) προθέσεις κάθε φιλοσοφίας αποτελούν το σπόρο από όπου γεννιέται ολόκληρο το φυτό. Πράγματι, ο καλύτερος (και πιο έξυπνος τρόπος) για να εξηγήσει κάποιος πώς κατέληξε ένας φιλόσοφος στις πιο δυσνόητες, μεταφυσικές αποφάνσεις του είναι να αναρωτηθεί πρωταρχικά σε ποια ηθική επιθυμεί εκείνος ο φιλόσοφος να καταλήξει» (Νίτσε,εκδ. Ενάλιος, σελ.53-54)
   «Τα φιλοσοφικά συστήματα είναι η ιστορία της καρδιάς μας» (Φίχτε)

Ο ΘΕΟΣ- ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
    «Ο ύψιστος σκοπός, προς τον οποίο τείνει κάθε Φιλοσοφία, είναι και θα παραμείνει η ιδέα του Θεού» (M. Muller)
    «Ο πυρήν της φιλοσοφίας είναι το πρόβλημα του Θεού… Μία φιλοσοφία, η οποία δεν απήντησε ακόμη εις την ερώτησιν περί Θεού, παραμένει εισαγωγή εις την φιλοσοφίαν» (Σ.Κυριαζόπουλος, Προλεγόμενα…, 220)
    «Όποια σχέση έχει η γη με τον χάρτη της, τέτοια έχει και η χριστιανική κοσμοθεωρία με τις εγκεφαλικές φιλοσοφίες. Ενίοτε ο χάρτης πράγματι φαίνεται να έχει ζωηρότερα χρώματα και να είναι ωραιότερος από τη γη, αλλά σε κανένα χάρτη ούτε νερό πηγάζει ούτε σιτάρι φυτρώνει» (άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Στοχασμοί… σελ. 266)
    «Εγώ δαπάνησα πολύ χρόνο στην ματαιότητα και αφάνισα όλη σχεδόν τη νεότητά μου στην ματαιοπονία, στην οποία υποδύθηκα ασχολούμενος με την πρόσληψη των διδαγμάτων της σοφίας που αποδείχτηκε από το Θεό ανόητη. Όταν όμως κάποτε, σαν να σηκώθηκα από βαθύ ύπνο, κοίταξα, από τη μία, προς το θαυμαστό φως της αλήθειας του Ευαγγελίου, και είδα από την άλλη το άχρηστο της σοφίας των αρχόντων αυτού του αιώνα που καταργούνται, θρήνησα για την ελεεινή μου ζωή και ευχήθηκα να μου προσφερθεί χειραγωγία, για να εισαχθώ στα δόγματα της ευσέβειας. Και πριν από όλα φρόντισα να διορθώσω κάπως το ήθος μου, το οποίο είχε διαστραφεί από την συναναστροφή μου με τους φαύλους» (Μ. Βασίλειος Επιστολή 223, Προς Ευστάθιον, ΕΠΕ 2, 71)
    «Η πρώτη σοφία είναι να παραβλέπει κανείς αυτού του είδους την σοφία [των φιλοσόφων], η οποία συνίσταται στο λόγο και στις περίπλοκες λέξεις και στις κίβδηλες και περιττές αντιθέσεις» (Γρηγόριος Θεολόγος,Λόγος ΙΣΤ)
    «Ακόμη και αν κάποιος από τους Πατέρες λέει τα ίδια με τους έξω [φιλοσόφους], η ομοιότητα είναι μόνο στα λόγια, στα νοήματα όμως είναι πολύ το ενδιάμεσο. Διότι αυτοί (οι Πατέρες)… έχουν νου Χριστού, ενώ εκείνοι… μιλούν από ανθρώπινη σκέψη. Όσο όμως απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απέχει η σκέψη μου από τις σκέψεις σας, λέει ο Κύριος» (άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, τόμος Α, σ. 373)
    «Υπερηφανεύεσαι για τη φιλοσοφία, που είναι εχθρός της αληθινής σοφίας, και αρνείσαι και το ίδιο το όνομα της. Γιατί φιλοσοφία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το να αγαπά κανείς απόλυτα τη σοφία. Αν λοιπόν εσύ θέλεις αληθινά να είσαι φίλος της σοφίας, να αγαπάς την αληθινή σοφία, η οποία τιμά όχι μόνον τα λόγια, αλλά και τη ζωή, και μας διδάσκει την αληθινή θρησκεία. Η σοφία όμως που εσύ διδάσκεις, και στην παρούσα ζωή είναι άξια για γέλια, γιατί ονομάζει θεότητες τις πηγές της ανηθικότητας, και στη μέλλουσα προετοιμάζει ασυγχώρητη τιμωρία, εκεί όπου ο Πλάτωνας σε απειλεί με τους Κωκυτούς και τους Πυριφλεγέθοντες». (άγιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης Επιστολή 96.- ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟ ΜΑΞΙΜΟ. Κατά των Ελλήνων.ΕΠΕ Φιλοκαλία τομος 1,121)
     «Ό,τι λοιπόν από την εξωχριστιανική παιδεία είναι χρήσιμο στη δική μας διδασκαλία, αφού τα πάρεις σαν τη μέλισσα (γιατί, αν θέλουμε να πούμε την αλήθεια, είπαν πολλά για την αρετή), όλα τα αλλά άφησέ τα, ιδιαίτερα όταν τους βλέπεις να κάνουν μεταξύ τους πόλεμο σκληρό (πράγματι ο Αριστοτέλης επαναστάτησε εναντίον του Πλάτωνος, και οι Στωικοί διατύπωσαν γνώμες εναντίον αυτού), και παράδωσε τον εαυτό σου σε όλη σου τη ζωή στα θεία λόγια. Γιατί ωφελούμενος με τον τρόπο αυτόν και από εκείνους και από αυτά, θα είσαι ωφέλιμος και για τον εαυτό σου και για όλους» (Ισίδωρος Πηλουσιώτης Επιστολή 3 στον αναγνώστη Τιμόθεο ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,19)
    «Η Φιλοσοφία είναι άγονη… πάντοτε έχει ωδίνες και ποτέ δεν γεννά ζωντανό παιδί. Διότι ποιος είναι ο καρπός των πολύχρονων πόνων της που μας έδειξε;… Δεν είναι όλοι… ανολοκλήρωτοι που αποβάλλονται πριν φτάσουν στο φως της θεογνωσίας;» (άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ΕΠΕ 9,193)
    «Δύο μόνον φιλοσοφίες υπάρχουν: η θεανθρώπινη και η ανθρώπινη… Όλη η κατ’ άνθρωπον φιλοσοφία κινείται εντός του φαύλου κύκλου του θανάτου και της θνητότητας, μέσα στον οποίο έχει διασπαστεί από την αμαρτία και η αίσθηση και η συνείδηση του ανθρώπου. Μέσω αυτής της φιλοσοφίας έχει εισέλθει μέσα εις τον άνθρωπο και τον κόσμο ολόκληρη «λεγεών» και για αυτό έχουν λεγεωνοποηθεί· εδώ το όνομα του ανθρώπου και το κόσμου είναι: «λεγεών» (Λουκ. 8,30). Εδώ τα πάντα αποπνεόυν τη θνητότητα· εδώ όλα είναι «ανθρώπινα, υπερβολικά ανθρώπινα» (αγ. Ιουστίνου Πόποβιτς,Άνθρωπος και Θεάνθρωπος σελ. 26)
    «Σοφία αληθινή είναι ο Θεός, η αγάπη λοιπόν προς τον Θεό, αυτή είναι αληθινή φιλοσοφία» (άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός,Κεφάλαια Φιλοσοφικά Γ)

255. Η ψυχή μας, λόγω της απλότητός της, κινδυνεύει από τη μια στιγμή στην άλλη, να μολυνθή από την αμαρτία. Σε μια στιγμή, μπορεί να βρεθή έξω από την αγάπη προς τον θεό και τον πλησίον με μία και μοναδική σκέψι, με μία και μοναδική εφάμαρτο επιθυμία, με ένα και μοναδικό σκίρτημα της καρδιάς προς το κακό. Έτσι, πρέπει να γρηγορούμε διαρκώς πάνω στην καρδιά μας. Να είμαστε πανέτοιμοι να αποκρούσουμε τις υποβολές του κακού και να φυλάμε την ψυχή μας, με απλότητα και αγνότητα, μέσα στην αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον.

256. Ο ποιμήν πρέπει να είναι ο ίδιος φως, για να φωτίζη τους άλλους. Πρέπει να είναι ο ίδιος το ευαγγελικό αλάτι, για να διατηρή τους άλλους από τη φθορά. Αν δεν συμβαίνη αυτό, αν ο ποιμήν δεν έχη βίο σύμφωνο με τα λόγια του, κάθε αμαρτωλός από το ποίμνιό του μπορεί να του πη: «Ιατρέ, θεράπευσον σεαυτόν» (Λουκ. δ’ 23) και ύστερα έλα να θεραπεύσης και μένα. «Υποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Ματθ. ζ’ 5).

257.  Η καρδιά πλάσθηκε για να είναι κατοικητήριο του Πνεύματος.  Μην τη μολύνεις με τις σαρκικές ροπές και τα σκοτεινά πάθη.  Η καρδιά είναι ναός του Θεού.  «Εἴ τις τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ φθείρει, φθερεῖ τοῦτον ὁ Θεός» (Α’ Κορ. γ’ 17).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 113-114)

103. «Έμεινε Μαριάμ συν αυτή ωσεί μήνας τρεις» (Λουκ. α΄ 56).

Τρεις μήνες έμεινε η Μαριάμ κοντά στην Ελισάβετ. Αν τόσο μεγάλα, ωραία, βαθυστόχαστα και εμπνευσμένα από το Άγιο Πνεύμα είπαν τις πρώτες μόλις στιγμές της συναντήσεώς των, σκέπτεται κανείς πόσα ακόμα πιο πολλά και πιο ωραία θα αντάλλαξαν μεταξύ τους μέσα σε τρεις ολόκληρους μήνες...
Κι όμως για όλα αυτά η Κ. Διαθήκη σιωπά. Η σιωπή αυτή του Ευαγγελίου ίσως να σημαίνη ότι το υπόλοιπο διάστημα οι δύο συγγενείς γυναίκες έζησαν εντελώς απλά, χωρίς άλλες εξάρσεις και προφητικές ωδές· ότι οι ώρες και μέρες πέρασαν ευχάριστα, μέσα σε μια ατμόσφαιρα αμοιβαίας αγάπης, πνευματικής αγαλλιάσεως και χαράς και γενικά ότι οι δύο ευσεβείς γυναίκες, μέσα σε μια εναλλαγή οικιακής εργασίας και προσευχής ζούσαν τον Θεό και αλληλοενισχύονταν στην πιστή τήρησι του άγιου θελήματος.
Η απλή, λαϊκή ευσέβεια εξιδανικεύει συνήθως το «βίο» των Αγίων της Εκκλησίας μας. Έτσι πολλοί χριστιανοί φαντάζονται ότι οι Άγιοι ζούσαν σε μια διαρκή πνευματική έξαρση και ψυχική ανάταση· ότι το στόμα τους έλεγε συνεχώς προσευχές· ότι βρίσκονταν συνεχώς μέσα στο ναό του Θεού κλπ. ούτε καν μπορούν να φαντασθούν έναν Άγιο να πλένεται, να σκουπίζη το δωμάτιό του ή το κελλί του, να κάθεται, να κοιμάται... να ζη δηλαδή την καθημερινή απλή ζωή, όπως όλοι οι άνθρωποι.
Η αλήθεια όμως είναι ότι οι Άγιοι του Θεού άνθρωποι ζούσαν όπως όλοι οι άλλοι και, ότι, επειδή ήσαν Άγιοι αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήσαν άνθρωποι. Οι Άγιοι του Θεού ήσαν «άνθρωποι ομοιοπαθείς υμίν», όπως τόσο ωραία γράφει ο αδελφόθεος Ιάκωβος (ε' 17), πράγμα που σημαίνει ότι γνώρισαν κόπους και μόχθους, διωγμούς και κινδύνους (Β Κορ. ια 23 - 33), αλλά γνώρισαν και στιγμές καθημερινής ζωής, γαλήνης και σιωπής. Μερικοί Χριστιανοί λέει το ωραίο ανέκδοτο— πήγαν στην έρημο να συναντήσουν τον Άγιο Αντώνιο. Περίμεναν λοιπόν να δουν τον Άγιο να προσεύχεται και με τη φωτιά της προσευχής του να κατακαίει τους δαίμονες... Κι όμως! Τον βρήκαν να παίζη μ’ ένα ...περιστέρι! Τότε ο Άγιος, για να μη σκανδαλισθούν, τους είπε: «Το τόξο δεν μπορεί να είναι πάντα τεντωμένο, διότι θα σπάση. Γι αυτό από καιρό σε καιρό χρειάζεται να χαλαρώνη κανείς τις τεντωμένες χορδές του...». Τους είχε δώσει την απάντησι που χρειάζονταν! Ακόμη από την παράδοσι γνωρίζομε, ότι ο Ευαγγελιστής Ιωάννης που έγραψε το Δ΄ Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη πήγαινε και λουζόταν στα δημόσια λουτρά της Εφέσου. Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, βαδίζοντας στην εξορία το μόνο που ζητούσε ήταν ένα θερμό λουτρό... Με ένα λόγο οι Άγιοι δεν μιλούσαν συνεχώς για τον Θεό, αλλά ζούσαν συνεχώς και «ανέπνεαν» τον Θεόν. «Μνημονευτέον μάλλον του Θεού ή αναπνευστέον» (Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος) .
Όσοι θέλουν να μοιάσουν με τους Αγίους, ας προσέξουν. Ζωή αγία δεν σημαίνει ότι πρέπει να μιλούν συνεχώς για τον Θεό και τα θεία, ότι πρέπει να παραμελούν τις καθημερινές απασχολήσεις των σαν κατώτερες και ανάξιες λόγου· ότι πρέπει να γυρίζουν συνεχώς γύρω και μέσα στο ναό κλπ. Διότι η αληθινή ευσέβεια δεν αποκλείει την καθημερινότητα, αλλά την αγιάζει και την μεταμορφώνει όπως το έκαναν και οι δύο ευσεβείς γυναίκες, η Παρθένος και η Ελισάβετ.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 129-130)

Ο ΑΒΒΑΣ Υπερέχιος δίνει την ακόλουθη συμβουλή στους εγκρατείς και νηστευτές:
- Φάε κρέας και πιες κρασί και μην κατατρώς με την καταλαλιά τις σάρκες του αδελφού σου.
Και πάλι:
- Καταλαλώντας ο όφις τον Θεό, πέτυχε να βγάλει τους πρωτοπλάστους από τον Παράδεισο. Το ίδιο κάνει κι εκεινος που καταλαλεί τον πλησίον του βαραίνει την ψυχή του και παρασύρει στο κακό εκείνον που τον ακούει.

ΈΝΑΣ ΑΓΙΟΣ Γέροντας είδε μια μέρα με τα μάτια του κάποιον αδελφό να πέφτει σε βαρύ αμάρτημα, κι όχι μόνο δεν τον κατεκρινε, αλλά έκλαψε και είπε: Αυτός έπεσε σήμερα κι εγώ σίγουρα αύριο. Κι αυτός μεν χωρίς άλλο θα μετανοήσει, ενώ εγώ δεν είμαι βέβαιος γι’ αυτό».

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, αλήθεια, ν’ απορεί και να εξίσταται ο άνθρωπος και να χάνει κυριολεκτικά τον νου του -γράφει ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής- όταν σκέπτεται πως ο Θεός και Πατήρ δεν κρίνει κανένα και όλη την κρίση την έχει παραδώσει στον Υιό Του (Ιω. ε' 27), ο Υιός διδάσκει «μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε» (Ματθ. ζ' 1) και ο απόστολος Παύλος επίσης «μη προ καιρού τι κρίνετε, έως αν έλθη ο Κύριος» (α' Κορ. δ' 5) και «εν ω γαρ κρίνεις τον έτερον, σεαυτόν κατακρίνεις» (Ρωμ. β' 1), ενώ οι άνθρωποι, αφήνοντας κατά μέρος τις δικές τους αμαρτίες, αφαιρούν το δικαίωμα του Υιού να κρίνει και, σαν αναμάρτητοι, κρίνουν οι ίδιοι και καταδικάζουν ο ένας τον άλλον; Ο Ουρανός εξίσταται γι’ αυτό κι η γη φρίττει, ενώ αυτοί, σαν αναίσθητοι, δεν νιώθουν καμιά ντροπή.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 165)

Ο λειτουργός, αγωγός της χάριτος
Ένας πρεσβύτερος επισκεπτόταν κάποιον έγκλειστο αναχωρητή στο ασκητήριο του και τελούσε εκεί τη θεία λειτουργία. Κάποτε όμως ένας επισκέπτης συκοφάντησε τον πρεσβύτερο στον ασκητή μ’ ένα σωρό κατηγορίες. Ο ασκητής επηρεάστηκε κι ένιωσε αντιπάθεια για τον πρεσβύτερο. Όταν λοιπόν ήρθε να λειτουργήσει, δεν του άνοιξε. Αμέσως τότε ακούει ο αναχωρητής μια φωνή να του λέει: ‘‘Οι άνθρωποι μού αφήρεσαν το δικαίωμα της κρίσεως’’. Συγχρόνως ήρθε σε έκσταση και είδε το εξής όραμα:
Ένας λεπρός στεκόταν πάνω από ένα χρυσό πηγάδι και αντλούσε μ’ ένα χρυσό κουβά πεντακάθαρο νερό. Ο αναχωρητής, αν και διψούσε, δίσταζε να πιεί, επειδή το αντλούσε ο λεπρός. Ακούει τότε μια δεύτερη φωνή να του λέει: ‘‘Γιατί δεν πίνεις; Δεν βλέπεις τί δοχείο χρησιμοποιεί ο λεπρός; Άλλωστε ο ίδιος το αντλεί μόνο κι ύστερα το αδειάζει’’.
Όταν ο ασκητής συνήλθε, κατάλαβε τη σημασία του οράματος, κι αφού κάλεσε τον πρεσβύτερο, τον παρακάλεσε να τελέσει τη θεία λειτουργία όπως πάντα.
(Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.118-119)

Ένας φοβερός «τοις δαίμοσιν»
Αναφέρει το Λειμωνάριο για κάποιον μοναχό: «Μέγας εστί και φοβερός υπάρχει τοις δαίμοσιν, οίος γαρ έλθη ώδε ενοχλούμενος υπό πνεύματος ακαθάρτου, παρέχει αυτώ την ίασιν». Τα λόγια αυτά θα μπορούσαμε να τα επαναλάβουμε επακριβώς και για τον πνευματικό παπα-Σάββα. Με τους ασκητικούς του ιδρώτες, τις νηστείες, τις αγρυπνίες, τις προσευχές, την έντονη μυστηριακή ζωή, την μελέτη, την νήψι, την θεωρία και την δύναμι της ευχής της ευχής του μακαριστού γέροντα του, κατενίκησε την δύναμι του διαβόλου. Στις μάχες του με τον κόσμο των πονηρών πνευμάτων έβγαινε πάντοτε νικητής.
Κάτι που εκμυστηρεύτηκε ο παπα-Σάββας στον π. Ιωακείμ Σπετσιέρη μάς δίνει αφορμή να σκεφθούμε πολλά για τις συγκρούσεις του με τις δυνάμεις του σκότους. «Πολλάκις μοι έλεγεν, ότι οφθαλμοφανώς εώρακε πονηρά πνεύματα, άτινα ήρχοντο να πειράξωσιν αυτόν. Ότε δε ησθάνετο την ενόχλησιν των πονηρών πνευμάτων, αμέσως έκλινε γόνυ και προσηύχετο. Πάσα δε ενέργεια του Σατανά εξηφανίζετο». Οι προσευχές του μάστιζαν τους εχθρούς! Τα λόγια του ψαλμού τούς κατέκαιαν, καθώς έβγαιναν πυρφόρα από τα χείλη του : « Πολέμησον, Κύριε, τους πολεμούντας με… Γενηθήτωσαν ωσεί χνους κατά πρόσωπον ανέμου και άγγελος Κυρίου εκθλίβων αυτούς».
Δεν ήταν μόνο που έσωζε τον εαυτό του από τις άγριες επιθέσεις των δαιμόνων. Πλήθος ταλαιπωρημένων ανθρώπων εύρισκαν κοντά του την λύτρωσι τους. Δεν ήταν σπάνιο να τους βλέπεις στην καλύβη του για να τους σταυρώση, να τους διαβάση τους εξορκισμούς, να επιτιμήση τα ακάθαρτα πνεύματα. Και πολλές φορές, όταν δεν υπήρχε δυνατότης να έρθη ο άρρωστος στο Άγιο Όρος, διάβαζε εξ αποστάσεως τους εξορκισμούς. Και πάντοτε σκόρπιζε την χαρά της θεραπείας. Οι δεμένοι σκιρτούσαν από χαρά, καθώς έβλεπαν να φεύγουν από πάνω τους τα φοβερά δεσμά.
( Σάββας ο Πνευματικός)
( Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Α΄, σελ.220-221)

" Μικράκι είναι, όμως… πολλά καταλαβαίνει ! "
Έλεγε ο σοφός Γέροντας Πορφύριος ότι οι γονείς πρέπει να προσέχουν τη συμπεριφορά τους, ακόμη και μπροστά στα νήπια και δεν πρέπει να σκέπτονται και να λένε : " μικράκι είναι και δεν καταλαβαίνει ". Προσέξτε, έλεγε, ένα μικρό παιδάκι, που αρκουδίζει, πως κοιτάζει από πάνω μέχρι κάτω τον οποιοδήποτε νέο επισκέπτη που θα μπει στο σπίτι. Μέσα χρόνο 2-3 δευτερολέπτων το μικρό αυτό παιδάκι, που εσύ δεν υπολογίζεις, έχει μελετήσει τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου εκείνου και τον έχει ψυχολογήσει μέσα και έξω.
[Πορ. 39]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.293)

Το πιο εύκολο πράγμα να κάνει κάποιος, όταν συμβαίνει κάτι που δεν του αρέσει ή όταν ακούει κάτι που τον δυσαρεστεί, είναι να κατακρίνει. Σε κλάσμα του δευτερολέπτου η κατάκριση εκτοξεύεται από το στόμα με τέτοια άνεση και ευκολία που καταπλήσσει. Τόσο γρήγορα, χωρίς να μεσολαβήσει έστω ένα μικρό χρονικό διάστημα για συλλογισμό ή προβληματισμό. Αυτή η ταχύτητα είναι πράγματι εντυπωσιακή! Έτσι αφιλτράριστα και αβίαστα διαγράφουμε, απορρίπτουμε και καταδικάζουμε δικαιώνοντας έτσι πάντα φυσικά τον εαυτό μας. Πόσο επικίνδυνη είναι όμως αυτή η βιασύνη μας! Μας οδηγεί σε ένα ολέθριο πνευματικό ολίσθημα… την κατάκριση. Αυτή η διάθεση που υπάρχει μέσα μας να γινόμαστε εισαγγελείς και δικαστές υποδηλώνει άλλα πάθη καλά κρυμμένα μέσα στην ψυχή μας όπως ο εγωισμός, η υπερηφάνεια και η αλαζονεία.
Πριν βιαστούμε να βγάλουμε τα συμπεράσματα μας για τον άλλο ας κοιτάξουμε πρώτα μέσα μας και είναι σίγουρο πως θα βρούμε τόσα χάλια που δε θα έχουμε ούτε το χρόνο ούτε τη διάθεση πια να ασχοληθούμε με τα ‘χάλια’ του άλλου. Εσωστρέφεια λοιπόν και όχι εξωστρέφεια είναι η λύση και το φάρμακο της κατάκρισης γιατί ο καιρός περνάει και δε γνωρίζουμε πόσος καιρός μετανοίας μας μένει ακόμα. Αναρωτιέμαι αν έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πόσα θα είχε να καταλογίσει σε εμάς ο Χριστός αν στεκόμασταν τώρα μπροστά Του! Πρέπει να θυμόμαστε πάντα πως κάθε φορά εμείς δεν έχουμε όλη την εικόνα για τη δράση ή τη συμπεριφορά κάποιου. Ο Χριστός όμως την έχει γι’ αυτό και είναι ο μόνος που έχει φυσικά και τη δικαιοδοσία να κρίνει. Και να θυμόμαστε πως κάθε φορά που κατακρίνουμε στον εαυτό μας κάνουμε κακό γιατί ο Κύριος το είπε ‘ Μην κατακρίνετε ασυμπαθώς τον πλησίον σας για να μην κατακριθείτε από το Θεό’ ( Ματθ. ζ’,1).
Και φυσικά μπορούμε να διατυπώσουμε μια κρίση για κάποιον ή για κάποιο θέμα. Το θέμα είναι να μην ενυπάρχει εμπάθεια όπως μίσος, ζήλια ή θυμός. Ας ζητάμε λοιπόν από τον Κύριο να μας δίνει απλότητα, ταπείνωση και ευσπλαχνία και ας πάψουμε να είμαστε αυστηροί με τους άλλους. Μόνο με τον εαυτό μας να είμαστε αυστηροί! Ο Χριστός πάντως δεν είναι αυστηρός με εμάς. Αν ήταν, δεν θα το αντέχαμε! Ο Χριστός είναι αγάπη που σκεπάζει, κατανοεί και συγχωρεί. Εμείς τί κάνουμε; Μπορεί Εκείνος να μας αποκαλέσει γνήσια τέκνα Του;(A.K.B)

"Δεν ήθελε να μας μετασκευάσει σε αντίγραφά του"
Ο Γέροντας σεβόταν την ιδιαιτερότητα της προσωπικότητας του άλλου,
διότι αυτός ήταν "εικών της αρρήτου δόξης του Θεού, ει και στίγματα φέρων πταισμάτων".
Τον δεχόταν όπως ήταν, έστω και παραμορφωμένον από την αμαρτία. Δεν επιχειρούσε να τον αλλάξει βίαια,
αλλά προσευχόταν μυστικά να θελήσει εκείνος να αλλάξει, αγαπώντας το Χριστό.
Αν και βρισκόταν τόσο ψηλά, βλέποντάς μας να έρπουμε τόσο χαμηλά, δεν ήθελε να μας ισοπεδώσει,
για να μας μετασκευάσει σε αντίγραφά του. Σεβόταν την ελευθερία μας, ακόμη και στις κακές επιλογές της,
ευχόμενος αυτές να γίνουν καλύτερες, αλλά από εμάς τους ίδιους.
Είχε όλη την ευχέρεια να προβλέψει το μέλλον μας, να μας καταπλήξει με τα χαρίσματά του,
να μας επηρεάσει βαθύτατα και να μας βάλει εύκολα στο δρόμο που ήθελε, αλλά δεν το έκανε,
προτιμώντας να επιλέξουμε εμείς το δρόμο μας, ελεύθερα και υπεύθυνα.
Επιθυμούσε ν' ανεβούμε ψηλά, να τον πλησιάσουμε, για να μπορέσει να μοιρασθεί μαζί μας τα πλούσια δώρα, που του πρόσφερε η Θεία Χάρις.
Έβλεπε, ότι κι εμείς θέλαμε να βρεθούμε εκεί ψηλά κοντά του, αλλά χωρίς να κοπιάσουμε •
έτσι, άνετα, ως δια μαγείας. Και λυπόταν πολύ γι' αυτό, αν και δε μας το έλεγε καθαρά, και μας άφηνε εκεί που βρισκόμασταν,
ώσπου να καταλάβουμε, να φιλοτιμηθούμε και να πάρουμε το ανηφορικό μονοπάτι μας.
Μας απεκάλυπτε έμμεσα την αλήθεια αυτή.
[Γ 403π.]

"Μην του ξαναπροτείνεις να έλθει σε μένα"
Ανακάλυψα κάποτε, ότι ένας πολύ γνωστός μου, ήταν συγγενής του π. Πορφυρίου.
Μόλις το έμαθα, εξέφρασα στο γνωστό μου τη χαρά μου και του πρότεινα να επισκεφθούμε μαζί το Γέροντα.
Εκείνος, που θυμόταν αμυδρά το Γέροντα από το χωριό του, δεν απήντησε στην πρότασή μου,
ούτε όχι, φραστικώς, ούτε ναι, πρακτικώς. Όλο και μου ζητούσε αναβολή της επισκέψεως,
προφανώς φοβούμενος ειρωνικά σχόλια των φίλων του, δεδομένου ότι, ως κοσμικός, δεν είχε σχέσεις με την Εκκλησία
και ήταν δυσμενώς προκατειλημμένος έναντι όλων των κληρικών.
Όταν το ανέφερα στο Γέροντα, χάρηκε, επειδή γνώριζα πολύ ένα συγγενή του, που τον θυμόταν αρκετά καλά,
αλλά μου είπε: "Μην του ξαναπροτείνεις να έλθει σε μένα, μην του το υπενθυμίζεις, μην τον πιέζεις.
Άφησέ τον τελείως ελεύθερο και ανεπηρέαστο. Αν θελήσει,θα έρθει μόνος του. Και έτσι πρέπει πάντα να γίνεται.
Να σεβόμαστε την ελευθερία του άλλου. Πάντως εγώ τον αγαπώ και προσεύχομαι γι' αυτόν".
Μετά από χρόνια, πληροφορήθηκα ότι τον επισκέφθηκε ένα βράδυ, μυστικά, μόνος του, χωρίς φυσικά να μου πεί τίποτε.
Γι' αυτό ούτε κι εγώ του είπα τίποτε σχετικό και τον άφησα με την εντύπωση ότι το αγνοώ.
Ο Γέροντας είχε επισκέπτες φανερούς, αλλά είχε και επισκέπτες "Νικοδήμους".
Τους αποδεχόταν και τους σεβόταν όλους, εξ ίσου.
[Γ 330π.]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιο Πορφύριος, σελ.153-155)