Ο όσιος Σισώης

Όταν έμαθαν οι πολυάριθμοι ασκητές στο βουνό του Μ. Αντωνίου πως ο αββάς Σισώης ήταν στα τελευταία του, μαζεύτηκαν στην καλύβα του να πάρουν την ευχή του. Η εκτίμησίς τους γι’ αυτόν δεν είχε όρια. Τον έλεγαν «διαμάντι της ερήμου» και πολύ δίκαια. Όλη του η μακρόχρονη ζωή ήταν ένας αγώνας για την αγιότητα, που τώρα στον θάνατο του έλαμψε σ’ όλη της την πληρότητα.

Στη σεβάσμια μορφή του είχε χαραχθή μια έκφρασις ευτυχίας. Σαν ένιωσε γύρω του τους συνασκητές του, τους αδελφούς του, τους συντρόφους του στον «καλόν αγώνα», που τώρα αυτός νικητής άγγιζε στο τέρμα του, τα χείλη του σάλεψαν, κάτι θέλησε να πη. Εκείνοι, γέροντες και νεώτεροι, σεβάσμιοι πατέρες και αρχάριοι υποτακτικοί, όλοι τους δακρυσμένοι από βαθειά συγκίνησι, στέκονταν μ’ ευλάβεια μπροστά σ’ αυτή τη μυσταγωγία. Απόλυτη σιγή είχε απλωθή γύρω. Περίμεναν ν’ ακούσουν τα τελευταία λόγια ενός μεγάλου αγίου, να τα φυλάξουν σαν παρακαταθήκη ιερή. Μα εκείνος είχε μεταρσιωθή, δεν έβλεπε πια παρά μόνο τα ουράνια.

- Έρχεται ο αββάς μου, τον άκουσαν να ψιθυρίζη.

Ρίγος πέρασε από τα λιπόσαρκα σώματα των ασκητών. Είδαν για μια στιγμή, με τα μάτια της ψυχής τους, τη μεγάλη μορφή του «καθηγητού των μοναστών», τον όσιο Αντώνιο, ν’ απλώνη το ευλογημένο χέρι του για να πάρη κοντά του τον πιο εκλεκτό από τους μαθητές του, εκείνον που αντέγραψε και τις πιο μικρές λεπτομέρειες της εκπληκτικής ζωής του.

- Να ο χορός των αποστόλων και των προφητών!

Το πρόσωπο του ετοιμοθάνατου έλαμψε από φως ουράνιο, καθώς ψιθύριζε αυτά τα λόγια. Τα χείλη του σάλευαν ακόμη, λες και κουβέντιαζε με όντα που μόνο εκείνος έβλεπε.

- Με ποιον συνομιλείς, πάτερ; ρώτησαν οι γεροντότεροι από τους συνασκητές του.

- Οι άγιοι άγγελοι θέλουν να με πάρουν και τους παρακαλώ να με αφήσουν ακόμη να μετανοήσω, είπε με κόπο και δύο δάκρυα κύλησαν πίσω από τα πεσμένα βλέφαρα του.

- Δεν έχεις πια ανάγκη από μετάνοια, μακάριε Σισώη! Εσύ μετανοούσες σ’ όλη σου τη ζωή, του αποκρίθηκαν οι πατέρες θαυμάζοντας την ταπεινοφροσύνη του.

- Δεν ξέρω, αδελφοί μου, αν έχω βάλει ακόμη αρχή.

Καθώς έλεγε αυτά, άστραψε ξαφνικά το πρόσωπό του, λες κι έβλεπες σ’ αυτό τον ίδιο τον ήλιο. Οι γύρω έμειναν εκστατικοί από θαυμασμό μαζί και φόβο.

- Ο Κύριος μου και ο Θεός μου! Δόξα σοι!

Ήταν τα τελευταία του λόγια. Μ’ αυτά πέταξε η ψυχή του στα ουράνια. Είχε δει τον Ιησού που λάτρευε από τα βάθη της καρδιάς του; Κανείς δεν μπορούσε να πη, μα όλα το βεβαίωναν. Το παράδοξο φως που έβλεπαν στη μορφή του, η υπερκόσμια γαλήνη που είχε χυθή στην ταπεινή καλύβα, η άρρητη ευωδία, όλα μαρτυρούσαν την επίσκεψι του ουρανίου Βασιλέως στον εκλεκτό φίλο του.

(Γεροντικόν)

("Χαρίσματα και Χαρισματούχοι", Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Β΄, σ. 184-186)

«Ο Χριστός, που γνωρίζει τις καρδιές, δεν ρωτούσε τους μαθητές του,

"Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι", επειδή τάχα δεν γνώριζε την ποικιλία

των απόψεων των ανθρώπων, αλλά επειδή ήθελε να διδάξει σε όλους την

ασφαλή ομολογία. Αυτήν την ομολογία, ο Πέτρος αφού την εμπνεύστηκε

από Εκείνον, την απέθεσε ως βάση και ισχυρό θεμέλιο, πάνω στην οποία

ο Κύριος οικοδόμησε την Εκκλησία του».

(Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτου, Επιστολές, ΕΠΕ Α', 241)

92. Ποια ήταν η δραστικότητα της ιλαστικής θυσίας του σταυρού;

Κατά την ορθόδοξη πίστη η σταυρική θυσία του Κυρίου είναι δραστική, σώζουσα τον άνθρωπο από την αμαρτία. Σ’ αυτή δεν γίνεται λόγος κατά πόσον η θυσία του Χριστού καλύπτει ή υπερβάλλει τα ανθρώπινα αμαρτήματα. Διδάσκει απλώς ότι η θυσία του Κυρίου ικανοποιεί πλήρως τη θεία δικαιοσύνη, αίρουσα την ενοχή και τις ποινές της αμαρτίας, χωρίς αυτή (η θεία δικαιοσύνη) να έχει ανάγκη άλλης ικανοποιήσεως για να συγχωρήσει τον αμαρτωλό άνθρωπο.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 131)

με ακρίβεια και αγάπη
Ας μένουμε σταθεροί στο να φυλάμε με ακρίβεια τα δόγματα, αλλά και στο να προσελκύουμε την αγάπη του Θεού. Διότι, ενώ Τον μισούσαμε, Εκείνος μας αγάπησε. Ενώ ήμασταν εχθροί, μας πήρε και συμφιλιωθήκαμε μαζί Του. Στο εξής όμως θέλει να Τον αγαπάμε, για να μας αγαπά.
Ε.Π.Ε. 20,148
νόθο και αγάπη
Τα λέω αυτά, για να μη δεχτήτε κανένα νόθο δόγμα, με το πρόσχημα της αγάπης.
Ε.Π.Ε. 21,392
και ορθός βίος
Μαζί με τα ορθά δόγματα να έχουμε και ορθό βίο. Και όχι μόνο ορθό, αλλά και γεμάτο από τους καρπούς της αρετής.
Ε.Π.Ε. 19,68
χωρίς ακρίβεια βίου;
Όταν υπάρχη ζωή αξιοκατάκριτη, τότε και η πίστις τέτοια θα είναι. Μπορεί κανείς να δη πολλούς, που εξ’ αιτίας αυτού έχουν εκτραπή σε βυθό κακών.
Ε.Π.Ε. 23,202
του ιερέως
Αν μεν έχη (ο ιερέας) δόγμα διεστραμμένο, κι αν ακόμα είναι άγγελος, να μη πείθεσαι. Αν όμως διδάσκη ορθά, να μη προσέχης τη ζωή του, αλλά τη διδασκαλία του.
Ε.Π.Ε. 23,492
παράλληλα με το βίο
Πολλές φορές βρίσκουμε να μη κατηγορούνται χριστιανοί για την πίστι, αλλά να κατηγορούνται για την ασυνέπεια στη ζωή τους. Και αντίθετα, άλλοι δεν κατηγορούνται καθόλου για τη ζωή τους, αλλ’ οδηγούνται στην απώλεια εξ’ αιτίας του διεστραμμένου δόγματος. Δόγμα και βίος συνδέονται στενά μεταξύ τους.
Ε.Π.Ε. 23,572
με ασυνεπή ζωή
Ας υποθέσουμε, ότι κάποιος φιλάργυρος, προδότης, αυθάδης, γίνεται ορθόδοξος. Ποιο είναι το κέρδος, όταν τίποτε από όσα χαρακτηρίζουν την ευσέβεια δεν πράττη, όταν προσβάλλη τις αλήθειες της πίστεως με τα έργα του;
Ε.Π.Ε. 23,610
και καλή αναστροφή
Δεν είναι μικρόν, αντίθετα, είναι πολύ μεγάλο, το να θαυμάζεται το δόγμα από τη δική μας συμπεριφορά.
Ε.Π.Ε. 24,80
και ζωή
Αν δεν συγκρατή το χέρι του (να μη βιαιοπραγή) και αν δεν συγκρατή την ακόλαστη γλώσσα του, πώς ο εθνικός (ο ειδωλολάτρης) θα θαυμάση την πίστι μας; Αν όμως ιδούν το δούλο, που πιστεύει στο Χριστό, να δείχνη μεγαλύτερη εγκράτεια από τους δικούς του φιλοσόφους και να υπηρέτη με πολλή καλωσύνη και ευχαρίστησι, τότε με κάθε τρόπο θα θαυμάσουν τη δύναμι του κηρύγματος. Άλλωστε οι εθνικοί δεν κρίνουν τα δόγματα από τα δόγματα, αλλ’ από τα πράγματα, από τον τρόπο ζωής.
Ε.Π.Ε. 24,416
και ζωή ελεημοσύνης
Ας επιδείξουμε μαζί με την ορθή πίστι και ζωή συνεπή προς τις αλήθειες της πίστεως. Και αυτό θα συμβή, αν δείχνουμε ενδιαφέρον για τους φτωχούς.
Ε.Π.Ε. 27,276
ακρίβεια και προσευχή
Για τα δόγματα της Εκκλησίας θέλουμε να υπάρχη πολύ μεγάλη ακρίβεια και να έχουν εδραιωθή μέσα στη διάνοιά σας.
Ε.Π.Ε. 30,340-342
και ευσέβεια
Η ορθή πίστις να συνοδεύεται και από αγία ζωή.
Ε.Π.Ε. 33,350
δεν αρκεί για τη σωτηρία
Για τη σωτηρία μας δεν αρκεί μόνο η γνώσις των ορθών δογμάτων, αλλά χρειάζεται και άριστος βίος.
Ε.Π.Ε. 33,350
υψηλή του Χριστού αλήθεια
Επιδιώκοντας τα υψηλότερα δόγματα του Χριστού, ανεβαίνεις στο ύψος της διδασκαλίας, που έκανε ο Χριστός σε μας.
Ε.Π.Ε. 34,154
πονηρό, η ειμαρμένη
Πονηρή διδασκαλία, γεμάτη κακά, είναι εκείνη για την ειμαρμένη.
Ε.Π.Ε. 23,592
αιώνιας ζωής
Άνθρωπε μου, τίποτε δεν υπάρχει μετά τη ζωή αυτή και πολεμάς τα δόγματα αυτά της πίστεως; Ακόμα και oι εθνικοί (ειδωλολάτρες), ενώ είπαν πολλές ανοησίες, όμως δεν αρνήθηκαν την αλήθεια αυτού του δόγματος. Κι αυτούς ακόμα αν ακολουθήσης, θα δεχτής κάποια ζωή μετά θάνατο, καθώς και τις ευθύνες και τα δικαστήρια στον άδη και τις τιμωρίες και τις τιμές και τις αποφάσεις και τις κρίσεις.
Ε.Π.Ε. 34,592
και άξιος της ομολογίας βίος
Να ομολογούμε τον Ιησού Χριστό όχι μόνο με τα λόγια, αλλά και με τις πράξεις μας. Και να δείχνουμε με όλη μας τη διαγωγή έργα άξια της ομολογίας, για να μη καταντροπιάζουμε τα δόγματα με τη φαυλότητα των έργων, αλλά με όλα να δοξάζουμε τον Κύριο των πάντων.
Ε.Π.Ε. 37,50

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 69-72)

267. Παναγία Δέσποινα και Κυρία μου Θεοτόκε! Σου δέομαι, πριν από τη Θεία Μυσταγωγία, χαρίτωσέ με να την τελέσω με όλη μου την καρδιά, προς δόξαν του Θεού, για τη σωτηρία του κόσμου και εμένα του ταπεινού και αναξίου. Σ’ ευχαριστώ, Οδηγήτρια, Θεοχαρίτωτε Δέσποινα, Γοργοεπήκοε, που δεν εγκαταλείπεις ποτέ όσους έχουν πεποίθησι σ’ εσένα.

268. Άπειρες είναι οι ευεργεσίες, που χρωστώ στην πίστι. Για να μη μιλήσω για άλλες, μνημονεύω μόνο τις εξής: Πόσες φορές η ταραχή της ψυχής και τα πάθη εξανεμίσθηκαν και ξαναβρήκα την ειρήνη! Πόσες κακές ροπές της καρδιάς εξουδετερώθηκαν! Πόσες φορές μου αφέθηκαν οι αμαρτίες μου και σώθηκε η ψυχή μου από τον πνευματικό θάνατο! Πόσο κοντά είναι ο Κύριος σε όποιον πιστεύει! Είναι σαν τον αέρα που μας περιβάλλει, σαν την πνοή που μας ζωογονεί.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 118-119)

91. Ο Χριστός πέθανε για όλους τους ανθρώπους;

Ναι, πέθανε για όλους τους ανθρώπους, για την ανθρώπινη φύση γενικά, στην οποία περικλείονται όλες οι νθρώπινες υποστάσεις, όλα τα πρόσωπα του λογικού ζώου. «Χριστός υπέρ πάντων απεθανε», λέγει η Γραφή. Δεν πέθανε επιλεκτικά για ορισμένους Ανθρώπους. Κάτι τέτοιο θα ήταν ανάρμοστο προς χρηστότητα και τη δικαιοσύνη του. Άσχετο βέβαια το ζήτημα, αν όλοι οι άνθρωποι δεν ωφελούνται από τη λυτρωτική δύναμη του θανάτου του Χριστού. Διότι, για να γίνει αυτό, πρέπει να συμπράξει και ο άνθρωπος με τη δική του θέληση και ενέργεια, κάτι που δυστυχώς δεν συμβαίνει. Για μερικούς σαν να μην πέθανε ο Χριστός! Η ζωή τους είναι τόσο ξένη προς το μυστήριο του Χριστού, ώστε να παραδίδονται αμαχητί στη νέκρωση του φυσικού και του πνευματικού θανάτου. Το οξύμωρο του τραγικού ζώου στην πιο ελεεινή του κορύφωση!

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 130-131)

«Επίσης ας μαθαίνουμε, παρατηρώντας ο ένας τον άλλον, να διεγειρόμαστε στον υπέρτατο βαθμό σε εκδηλώσεις αγάπης και καλών έργων» (Εβραίους 10:24)

Κάποτε μερικοί πρώην αιχμάλωτοι πολέμου ρωτήθηκαν για τις μεθόδους που χρησιμοποίησε ο εχθρός προκειμένου να τους τρομοκρατήσει και να τους αποθαρρύνει. Η έρευνα έδειξε ότι οι αιχμάλωτοι δε λύγισαν ούτε από τη στέρηση τροφής ούτε από τα σωματικά βασανιστήρια. Εκείνο που τους εξουθένωσε ήταν η απομόνωση και η απομάκρυνσή τους από την υπόλοιπη ομάδα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Κι αυτό, γιατί μέσα στην ομάδα αντλούσαν δύναμη και παρηγοριά με τη συντροφιά μεταξύ τους για ν’ αντέξουν τις φυσικές στερήσεις. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι χριστιανοί χρειάζονται τη συναναστροφή με άλλους αδελφούς προκειμένου να μείνουν πιστοί στον Κύριο. Η συντροφιά μεταξύ αδελφών μέσα στο ενωμένο σώμα της Εκκλησίας είναι πολύ σημαντική για την πνευματική σου ανάπτυξη, αδελφέ μου. Όταν νιώσεις ότι θέλεις να προχωρήσεις μόνος, σκέψου ότι θα ήταν πολύ πιο εύκολο να στηριχτείς σε αδελφούς και να τους στηρίξεις όταν εκείνοι θα έχουν ανάγκη.
(Λ.Κ.)

«Να μη φροντίζει μόνο για τα δικά του συμφέροντα ο καθένας από σας, αλλά και για τα συμφέροντα των άλλων» (Φιλ. 2:4)

Κάποτε υπήρχαν δύο αγαπημένα αδέλφια που ζούσαν στο ίδιο σπίτι και καλλιεργούσαν τα χωράφια τους. Στο τέλος της συγκομιδής μοίραζαν δίκαια τη σοδειά τους. Ο ένας ήταν παντρεμένος, ο άλλος ανύπαντρος. Ο ανύπαντρος σκέφτηκε μια μέρα ότι ο αδελφός του ως οικογενειάρχης είχε περισσότερες ανάγκες. Έτσι, άρχισε να πηγαίνει κάθε βράδυ στο αλώνι και να μεταφέρει δεμάτια σταριού από τη δική του θυμωνιά στη θυμωνιά του αδελφού του. Ο παντρεμένος έκανε τη σκέψη ότι ο ανύπαντρος αδελφός του έπρεπε να εξοικονομήσει περισσότερα για να μπορέσει να παντρευτεί και να δημιουργήσει οικογένεια. Έτσι πήγαινε κι αυτός τα βράδια κι έπαιρνε από τη δική του θυμωνιά και τα μετέφερε στη θυμωνιά του αδελφού του. Αυτό γινόταν σχεδόν κάθε βράδυ. Παρατήρησαν όμως τα δύο αδέλφια ότι οι θυμωνιές τους δε λιγόστευαν. Μια βραδιά συναντήθηκαν οι δύο στο αλώνι με τα δεμάτια στους ώμους τους. Αγκαλιάστηκαν κι έκλαψαν από συγκίνηση για την αγάπη που είχε ο ένας για τον άλλο. Η αγάπη είχε το αντικείμενό της έξω από τον εαυτό της. Η αγάπη δε ζητάει τα δικά της συμφέροντα.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

265. Συχνά συμβαίνει, το πνεύμα της κακίας να κυριεύει την καρδιά μας και να μη μας αφήνη να φερθούμε ειρηνικά στον πλησίον μας, που και αυτός, μία φορά ή πολλές, μας φέρθηκε άσχημα. Χρειάζεται τότε θερμή προσευχή στον Κύριο. Να τον παρακαλέσουμε να διασκορπίση το μίσος από την καρδιά μας και να τη γεμίση με έλεος και αγάπη, ακόμη και προς τους εχθρούς μας. Γιατί αυτοί, τυφλωμένοι από τα πάθη, δεν ξέρουν και οι ίδιοι τι κάνουν. Όπως δεν ήξεραν τι έκαναν και οι εχθροί του Χριστού, όταν τον κατεδίωκαν και τέλος τον ανέβασαν στον Σταυρό. Πρέπει να μην ξεχνάμε ότι η ουσία του χριστιανισμού είναι η αγάπη προς τους εχθρούς. «Εάν γαρ αγαπήσητε τους αγαπώντας υμάς, τίνα μισθόν έχετε; ουχί και οι τελώναι το αυτό ποιούσι;».

266. Πολλά και ποικίλα είναι τα προσχήματα, με τα οποία ο νοητός εχθρός τρέφει την καρδιά του ανθρώπου, κάνοντάς τον να μισή τον πλησίον του. Ας μη λογαριάζουμε καθόλου αυτά τα φασματικά επιχειρήματα. Ας αγαπάμε τον καθένα. Ο Θεός εμπνέει την αγάπη. Ο Διάβολος, το μίσος.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 117-118)

Ο ανάξιος ετοιμοθάνατος
Ένας Ρώσος ιερέας καταθέτει την ακόλουθη προσωπική του μαρτυρία: ‘‘ Με κάλεσαν να εξομολογήσω και να κοινωνήσω έναν βαριά άρρωστο. Μπαίνοντας στο σπίτι, άκουσα απ’ το δωμάτιο του φωνές και κατάρες. Αναρωτήθηκα ποιος βρίζει με τέτοιο τρόπο και ταράζει τη γαλήνη, που πρέπει να επικρατεί στις κρίσιμες αυτές ώρες. Έκπληκτος όμως διαπίστωσα πως ήταν ο ίδιος ο ετοιμοθάνατος.
’’Σκεφτόμουν με τι τρόπο να επικοινωνήσω μ’ αυτόν τον άνθρωπο, που λίγο πριν πεθάνει βρίζει και καταριέται. Αφού προσευχήθηκα, μπήκα τέλος στο δωμάτιο του, αποφασισμένος να κάνω το καθήκον μου. Τον εξομολόγησα πρώτα, και ύστερα τον κοινώνησα.
’’ Όταν γύρισα στο ναό, στάθηκα να τακτοποιήσω το άγιο ποτήριο που είχα πάρει μαζί μου. Τότε ένιωσα να με διαπερνά ένα ρίγος. Διαπίστωσα πως τα τίμια Δώρα βρίσκονταν μέσα, όπως όταν ξεκίνησα για να πάω στον άρρωστο. Ήταν σαν να μην κοινώνησε! Ο Κύριος σκέπασε και τα δικά μου μάτια και του μελλοθάνατου, και η μετάδοση του δεσποτικού Σώματος και Αίματος δεν πραγματοποιήθηκε. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ανάξιος να κοινωνήσει στις τελευταίες του στιγμές’’.
( Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία, Ι. Μονή Παρακλήτου, σελ.132-133)

90. Με το θάνατο εγκατέλειψε ο Θεός τον άνθρωπο (Χριστό);

Όχι. Η ένωση των φύσεων στο Χριστό ήταν αδιαίρετη και αδιαχώριστη. Η θεότητα σε καμιά περίπτωση δεν εγκατέλειψε το πρόσλημμα της ανθρώπινης φύσεως. Ο άνθρωπος στο Χριστό μένει εις τον αιώνα.

Έτσι στον τάφο το νεκρό σώμα του Κυρίου δεν έπαψε να είναι ενωμένο με τη θεότητα. Ήταν σώμα θεοφόρητο και θεοδύναμο. Γιαυτό δεν μπορούσε να χωρήσει στη διάλυση και την αποσύνθεση. Ήταν σώμα που δυναμίτισε τα μνήματα. Αλλά και η ψυχή του Λυτρωτή, μετά τον αποχωρισμό της από το σώμα, δεν εγκαταλείφθηκε από τη θεότητα. Και αυτή, θεοχώρητη και θεοδύναμη, κατέβηκε στο χωρίο του θανάτου, όπου ο Άδης κατάπληκτος έβλεπε άνθρωπο «κατάστικτον τοῖς μώλωψι, καὶ πανσθενουργόν». Η ψυχή του Χριστού με τη ρομφαία της θεότητος κατέκοψε τα δεσμά του θανάτου, νέκρωσε τον Άδη, συνέτριψε το σκοτεινό δεσμωτήριο, όπου κρατούνταν απ’ αιώνος αιχμάλωτες οι ψυχές των πεθαμένων ανθρώπων.

«Ἐν τάφῳ σωματικῶς, ἐν Ἄδου δὲ μετὰ ψυχῆς ὡς Θεός...» απαγγέλλει ωραιότατα η Εκκλησία μας, δηλώνοντας την κορυφαία στιγμή του χριστολογικού δόγματος της πίστεως.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 130)