89. Ο θάνατος του Θεού επέφερε πραγματική νέκρωση στο σώμα του Χριστού;

Ναι. Πρέπει όμως να προσέξουμε. Δεν λέμε ο θάνατος της Θεότητας. Αυτό θα ήταν λάθος. Η θεότητα από τη φύση της δεν πεθαίνει. Ούτε μπορεί να εφαρμοστεί σ’ αυτήν η αντίδοση των ιδιωμάτων. Κάτι τέτοιο θα επέφερε σύγχυση των φύσεων. Είναι όμως ορθό να λέμε ότι ο Θεός πέθανε. Πέθανε· στο Χριστό «σαρκί», δηλαδή στη σάρκα του που πήρε από την αγία Θεοτόκο. Οι Αφθαρτοδοκήτες δεν θα δέχονταν πραγματικό θάνατο της Κυριακής σαρκός, αλλά φαινομενικό, οικονομικό («κατ’ οικονομίαν»). Το σώμα όμως του Χριστού πραγματικά νεκρώθηκε επάνω στο σταυρό. Από την πλευρά του έρρευσαν «αίμα και ύδωρ», όταν αυτή κεντήθηκε από τη λόγχη του στρατιώτη. Άμα εξέπνευσε ο Κύριος (παρέδωσε το πνεύμα του στον ουράνιο Πατέρα), το σώμα του νεκρό κατατέθηκε στο μνήμα, όπου πήγαν να το μυρίσουν οι άγιες γυναίκες.

Δεν ήταν φενάκη ο θάνατος του Χρίστου αλλά γεγονός πραγματικό και ιστορικό, όπως αληθινή ήταν και η ανθρώπινη φύση του. Αλλιώτικα, πώς θα μπορούσε να σώσει πραγματικά τον άνθρωπο;

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 129-130)

265. Συχνά συμβαίνει, το πνεύμα της κακίας να κυριεύει την καρδιά μας και να μη μας αφήνη να φερθούμε ειρηνικά στον πλησίον μας, που και αυτός, μία φορά ή πολλές, μας φέρθηκε άσχημα. Χρειάζεται τότε θερμή προσευχή στον Κύριο. Να τον παρακαλέσουμε να διασκορπίση το μίσος από την καρδιά μας και να τη γεμίση με έλεος και αγάπη, ακόμη και προς τους εχθρούς μας. Γιατί αυτοί, τυφλωμένοι από τα πάθη, δεν ξέρουν και οι ίδιοι τι κάνουν. Όπως δεν ήξεραν τι έκαναν και οι εχθροί του Χριστού, όταν τον κατεδίωκαν και τέλος τον ανέβασαν στον Σταυρό. Πρέπει να μην ξεχνάμε ότι η ουσία του χριστιανισμού είναι η αγάπη προς τους εχθρούς. «Εάν γαρ αγαπήσητε τους αγαπώντας υμάς, τίνα μισθόν έχετε; ουχί και οι τελώναι το αυτό ποιούσι;».

266. Πολλά και ποικίλα είναι τα προσχήματα, με τα οποία ο νοητός εχθρός τρέφει την καρδιά του ανθρώπου, κάνοντάς τον να μισή τον πλησίον του. Ας μη λογαριάζουμε καθόλου αυτά τα φασματικά επιχειρήματα. Ας αγαπάμε τον καθένα. Ο Θεός εμπνέει την αγάπη. Ο Διάβολος, το μίσος.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 117-118)

«Επίσης ας μαθαίνουμε, παρατηρώντας ο ένας τον άλλον, να διεγειρόμαστε στον υπέρτατο βαθμό σε εκδηλώσεις αγάπης και καλών έργων» (Εβραίους 10:24)

Κάποτε μερικοί πρώην αιχμάλωτοι πολέμου ρωτήθηκαν για τις μεθόδους που χρησιμοποίησε ο εχθρός προκειμένου να τους τρομοκρατήσει και να τους αποθαρρύνει. Η έρευνα έδειξε ότι οι αιχμάλωτοι δε λύγισαν ούτε από τη στέρηση τροφής ούτε από τα σωματικά βασανιστήρια. Εκείνο που τους εξουθένωσε ήταν η απομόνωση και η απομάκρυνσή τους από την υπόλοιπη ομάδα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Κι αυτό, γιατί μέσα στην ομάδα αντλούσαν δύναμη και παρηγοριά με τη συντροφιά μεταξύ τους για ν’ αντέξουν τις φυσικές στερήσεις. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι χριστιανοί χρειάζονται τη συναναστροφή με άλλους αδελφούς προκειμένου να μείνουν πιστοί στον Κύριο. Η συντροφιά μεταξύ αδελφών μέσα στο ενωμένο σώμα της Εκκλησίας είναι πολύ σημαντική για την πνευματική σου ανάπτυξη, αδελφέ μου. Όταν νιώσεις ότι θέλεις να προχωρήσεις μόνος, σκέψου ότι θα ήταν πολύ πιο εύκολο να στηριχτείς σε αδελφούς και να τους στηρίξεις όταν εκείνοι θα έχουν ανάγκη.
(Λ.Κ.)

«Να μη φροντίζει μόνο για τα δικά του συμφέροντα ο καθένας από σας, αλλά και για τα συμφέροντα των άλλων» (Φιλ. 2:4)

Κάποτε υπήρχαν δύο αγαπημένα αδέλφια που ζούσαν στο ίδιο σπίτι και καλλιεργούσαν τα χωράφια τους. Στο τέλος της συγκομιδής μοίραζαν δίκαια τη σοδειά τους. Ο ένας ήταν παντρεμένος, ο άλλος ανύπαντρος. Ο ανύπαντρος σκέφτηκε μια μέρα ότι ο αδελφός του ως οικογενειάρχης είχε περισσότερες ανάγκες. Έτσι, άρχισε να πηγαίνει κάθε βράδυ στο αλώνι και να μεταφέρει δεμάτια σταριού από τη δική του θυμωνιά στη θυμωνιά του αδελφού του. Ο παντρεμένος έκανε τη σκέψη ότι ο ανύπαντρος αδελφός του έπρεπε να εξοικονομήσει περισσότερα για να μπορέσει να παντρευτεί και να δημιουργήσει οικογένεια. Έτσι πήγαινε κι αυτός τα βράδια κι έπαιρνε από τη δική του θυμωνιά και τα μετέφερε στη θυμωνιά του αδελφού του. Αυτό γινόταν σχεδόν κάθε βράδυ. Παρατήρησαν όμως τα δύο αδέλφια ότι οι θυμωνιές τους δε λιγόστευαν. Μια βραδιά συναντήθηκαν οι δύο στο αλώνι με τα δεμάτια στους ώμους τους. Αγκαλιάστηκαν κι έκλαψαν από συγκίνηση για την αγάπη που είχε ο ένας για τον άλλο. Η αγάπη είχε το αντικείμενό της έξω από τον εαυτό της. Η αγάπη δε ζητάει τα δικά της συμφέροντα.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

Πόσες φορές μας μίλησε ο Κύριος για την αιώνια ζωή! Σε πόσες ακολουθίες και προσευχές δεν έχουμε ακούσει τη φράση ‘ Και εις τους αιώνας των αιώνων’. Άραγε έχουμε κάτσει να αναρωτηθούμε ποτέ σε βάθος πόσοι είναι αυτοί οι ‘αιώνες των αιώνων’; Μιλάμε για άπειρα χρόνια! Έχουμε διανοηθεί ότι σε χιλιάδες και εκατομμύρια χρόνια από τώρα θα υπάρχουμε ακόμα; Βλέποντας μετά από τόσα χρόνια τον εαυτό μας εδώ στη γη και στην κατάσταση που βρισκόμαστε άραγε τί θα έχει σημασία; Αν πεθάναμε 5, 70 ή 100 χρονών, αν ήμασταν μεγιστάνες ή πάμπτωχοι, αν μας θυμήθηκαν στη γιορτή μας ή αν μας συκοφάντησαν ή μας δόξασαν οι άνθρωποι; Όλα αυτά δεν θα έχουν καμία σημασία! Θα έχουν ξεχαστεί παντελώς. Μαζί τους κι αυτός ο κόσμος έτσι όπως τον μάθαμε…
Πώς μπορούμε να μην ταπεινωνόμαστε αναλογιζόμενοι από ποια άβυσσο ανυπαρξίας ερχόμαστε; Πως αυτή εδώ η ζωή μας δεν είναι παρά μια σταγόνα στον ωκεανό της αιώνιας ζωής; Είναι όμως η πιο σημαντική σταγόνα γιατί αυτή καθορίζει όλες τις υπόλοιπες! Δημιουργηθήκαμε για να ζήσουμε αιώνια και ατελεύτητα. Το Αίμα του Χριστού μάς έδωσε τη μεγάλη ευκαιρία να ζήσουμε αιώνια κοντά Του. Το μεγαλύτερο γεγονός στην ιστορία αυτού του κόσμου είναι ότι μέσα σ’ αυτόν γεννήθηκε, έζησε και θυσιάστηκε ο ίδιος ο Υιός του Θεού! Και όταν φύγουμε από αυτό το σύντομο μεταβατικό στάδιο, θα ξέρουμε ότι το μοναδικό σημαντικό αυτής της ζωής είναι η σωτηρία της ψυχής μας που θα εξαρτηθεί από τη σχέση που κάναμε με το Χριστό. Όλα τα άλλα έχουν τόση αξία όσο μια σκόνη στον άνεμο. Αξία θα έχουν μόνο αν σχετιστούν με τη σωτηρία της ψυχής μας!
Από αυτή τη ζωή θα εξαρτηθεί αν θα ζήσουμε μαζί με το Θεό και τους αδελφούς μας που χάσαμε ‘πρόωρα’ και μαζί με τα Άγια νήπια που σκότωσε ο Ηρώδης και όλα τα παιδιά που πέθαναν νέα. Τί θα σκέφτονται άραγε τότε όλοι αυτοί που έλεγαν πόσο άδικος είναι ο Θεός που αφήνει να πεθαίνουν βρέφη και παιδιά αλλά και μεγαλύτεροι με καρκίνο και άλλες ασθένειες; Πόσο άφρονες θα αισθάνονται οι κατήγοροι του Θεού , αυτοί που νομίζουν ότι η ζωή είναι τόσο μικρή; Και πόσο ασύνετο είναι να προτιμήσουμε αυτόν τον κόσμο, τις ηδονές του, τις χαρές και τις ανέσεις του και να μη θυσιάσουμε τίποτα για το Χριστό;
Ό,τι μας έδωσε ο Κύριος θα πρέπει να το τιμήσουμε ως δώρο Του. Μας έδωσε σάρκα για λίγα χρόνια… εμείς πώς θα της φερθούμε; τιμώντας την ή λατρεύοντας την; Αξίζει για λίγα χρόνια ηδονής να χάσουμε την Αιώνια Χαρά; Μια μέρα στην κόλαση θα είναι πιο επώδυνη από το σύνολο των οδυνών που έχει περάσει ο πιο δυστυχισμένος άνθρωπος σε όλη του τη ζωή! Εκεί δε θα υπάρχουν δικαιολογίες… θα είμαστε μόνοι μας, με τα πάθη μας και την ανάσα του διαβόλου! Ας μπούμε στον κόπο να αισθανθούμε όσο αντέχουμε πώς θα είναι στην κόλαση! Ο Κύριος μας έχει προϊδεάσει ( Μαρκ.’ 43-48). Ίσως τότε καταλάβουμε επιτέλους τι σημαίνει μετάνοια και θείο Έλεος! Ίσως τότε επιτέλους να εκτιμήσουμε την αιώνια ψυχή μας!(Κ.Δ.Κ)

Συγχωρητικότητα, ανοχή, επιείκεια και κατανόηση: ένα μεγάλο αγώνισμα για τους Χριστιανούς

Να, ένα μεγάλο αγώνισμα για μας τους Χριστιανούς: Η συγχωρητικότης, η ανοχή, η επιείκεια, η κατανόησις. Δύσκολο το αγώνισμα, αλλά πολύ αναγκαίο για την ένωσί μας με τον Θεό, για την ειρήνη της ψυχής μας, για την σωτηρία της ψυχής μας. Είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθή μεταξύ μας ψυχρότης και αντιπάθεια. Αλλά η συγγνώμη, που θα ζητήσουμε ο ένας απ’ τον άλλο και θα δώσουμε ο ένας στον άλλο, αμέσως διορθώνει το κακό, λιγοστεύει την απόστασι, φέρνει τον ένα κοντά στον άλλο, έτσι που ο ένας να χωράη μέσα στον άλλο κι όλοι μαζί να χωράμε μέσα στον Θεό. Τί ευλογία μεγάλη! Να χωράη ο ένας μέσα στον άλλο κι όλοι να χωράμε μέσα στον Θεό. Κι όπως ο Θεός μας χωράει όλους μέσα στην απεριόριστη ευρυχωρία της θείας αγάπης του, έτσι κι εμείς να διευρυνθούμε και να χωράμε όλους τους αδελφούς μας μέσα στην αγάπη μας.

Τι κακό πράγμα είναι να στενεύη κανείς και να μη χωράη κανένα στην καρδιά του ή να χωράη ελάχιστα μόνο πρόσωπα. Αυτό έχει πάθει κι ο εχθρός της σωτηρίας μας, ο διάβολος. Ενώ ο Θεός είναι ανοικτός σ’ όλο τον κόσμο, ο διάβολος είναι κλειστός σ’ όλο τον κόσμο. Ο διάβολος δεν μπορεί να ανοιχθή σε κανένα. Είναι κλεισμένος σε μια φοβερή μοναξιά και εγωκεντρισμό. Δεν αγαπάει κανένα, αλλά μισεί όλους και θέλει το κακό όλων.

Τι ωραίο πράγμα να διευρύνεται ο Χριστιανός. Όσο περνά η ζωή του, να ανοίγη η καρδιά του, να χωράη όλους και ν’ αγαπάη όλους. Αυτό το αγώνισμα πρέπει να κρατήση σε όλη μας την ζωή. Όσο περνούν τα χρόνια μας, τόσο πιο πολύ να διευρυνώμεθα πνευματικά, να ανοιγόμαστε και να χωράμε, όπως είπα, μέσα μας όλους τους αδελφούς μας.

Αυτή η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή θα μας δώση την δυνατότητα ν’ αγωνισθούμε. Σε λίγο θα βάλουμε μετάνοια μεταξύ μας και θα ζητήσουμε συγχώρησι. Θα ζητήσουμε συγχώρησι πρώτα από τον Κύριο και Θεό και Πλάστη και Κριτή μας, ενώπιον του Οποίου όλη μας η ζωή, και τα φανερά και τα κρυπτά, είναι γνωστά. Μετά απ’ την Παναγία μας, η οποία προΐσταται της Εκκλησίας των λελυτρωμένων και είναι η Μητέρα μας και η Μητέρα όλων των Χριστιανών κι όλου του κόσμου, και ιδιαίτερα η Προστάτις και Έφορος και Ηγουμένη και Γερόντισσα του Αγιωνύμου τούτου Όρους, στο οποίον και εμείς οι ανάξιοι καταξιωθήκαμε να εγκαταβιώνουμε. Έχουμε μια ιδιαίτερη ευθύνη απέναντι της Παναγίας, γιατί αυτή μας εκάλεσε εδώ, αυτή μας κρατάει εδώ κι αυτή περιμένει πολλά από μας. Και γι’ αυτό και από την Παναγία μας ζητούμε συγχώρησι, για όσες φορές την απογοητεύουμε.

Και μετά ζητούμε συγχώρησι και από τους Αγίους μας, που είναι οι μεγαλύτεροι αδελφοί μας και οι οποίοι μας παρακολουθούν, μας βοηθούν, μας συμπαρίστανται και περιμένουν να φιλοτιμηθούμε στον πνευματικό αγώνα.

Ζητάμε συγχώρησι και μεταξύ μας, και ιδίως από όποιον αδελφό έτυχε λόγω της αδυναμίας μας, του εγωισμού μας και των παθών μας, κάποτε να ψυχρανθούμε, να ανταλλάξουμε ένα λόγο που δεν έπρεπε ν’ ανταλλάξουμε ή να κρατήσουμε κάποιο αρνητικό αίσθημα μέσα μας γι’ αυτόν, που, όσο λεπτό κι αν είναι, όμως αποτελεί εμπόδιο στην πλήρη και τελεία κοινωνία μας με τον αδελφό.

Μακάρι να βοηθήση ο Θεός να αξιωθούμε όλοι να προχωρούμε σ’ αυτή την ψυχική ενότητα, να μην έχουμε μια εξωτερική και συμβατική και τυπική ένωσι, αλλά να έχουμε μία καρδιακή ένωσι και περιχώρησι και αγάπη και παραδοχή και αποδοχή ο ένας για τον άλλον. Και όσο περνούν τα χρόνια της ζωής μας, τόσο και πιο πολύ να ενωνόμαστε μεταξύ μας και να ενωνόμαστε με τον Θεό.

Η αλήθεια είναι ότι, όσο πιο πολύ πλησιάζουμε τον Θεό, θα πλησιάζουμε και μεταξύ μας. Και όσο πιο πολύ πλησιάζουμε μεταξύ μας, θα πλησιάζουμε στον Θεό.

Ζητούμε την Χάρι του Θεού, τις πρεσβείες της Παναγίας μας και των Αγίων μας, για να αγωνιστούμε αυτόν τον αγώνα, να τον έχουμε πάντοτε προ οφθαλμών μας και να τον επιτύχουμε.

Αλλά και σε σας αδελφοί μας, που συμμετέχετε απόψε στο δείπνο της αγάπης και της συγχωρήσεως και που είστε διά του Αγίου Βαπτίσματος μέλη τίμια του Αγίου Σώματος του Χριστού, ευχόμεθα να κάνετε αυτόν τον αγώνα στο διάστημα της επιγείου ζωής σας και να αξιωθήτε κάθε μέρα να προοδεύετε σ’ αυτόν τον αγώνα, να ενώνεστε πιο πολύ μεταξύ σας και με τον Θεό. Και αυτό θα σας δίνη πολλή χαρά και πολλή ευλογία. Διότι η αληθινή χαρά προέρχεται από την αγάπη. Και εκεί που βασιλεύει η αγάπη, υπάρχει και η πραγματική ευτυχία. Ενώ εκεί που λείπει η αγάπη, υπάρχει το ανικανοποίητο κενό.

Με αυτές τις ταπεινές σκέψεις εύχομαι να περάσουμε όλοι την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή με υγεία, με προσευχή, με μνήμη Θεού, και να αξιωθούμε ανανεωμένοι πνευματικά να εορτάσουμε με αγία χαρά και την ένδοξο και λαμπροφόρο Ανάστασι του Κυρίου μας, η οποία θα είναι και το προοίμιο της απολαύσεως εκ μέρους μας της αιωνίου βασιλείας του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού.

Ως πρώτος τη τάξει κατά Χάριν Θεού αδελφός της Μονής μας και πατήρ σας πνευματικός, πρώτος σας βάζω μετάνοια και ζητώ απ’ όλους σας συγχώρησι και συγχωρώ πάντας από καρδίας.

Γέροντας Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου († 2014)
* Ομιλία εις την Τράπεζαν της Συγχωρήσεως, τη 24η Φεβρουάριου 1992, Κυριακή της Τυρινής.

(πηγή: ετήσια έκδοσις της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, «ο Όσιος Γρηγόριος», περίοδος Β΄, έτος 2012, αριθμ. 37)

Ευεργεσία στην ευεργέτιδα

Ο αρχιμανδρίτης Βενέδικτος Πετράκης (+ 8 Σεπτεμβρίου 1961) ανέπτυξε μια θαυμαστή ποιμαντική δραστηριότητα στην Ι. Μητρόπολι Αιτωλοακαρνανίας και ιδιαίτερα στο Αγρίνιο. Πολλά πνευματικά αναστήματα της περιοχής αυτής είναι καρποί της πολυετούς συστηματικής εργασίας και της φλογερής αγάπης του για τον Θεό και τον πλησίον.

Στα νεανικά του προπαντός χρόνια τον βοήθησε οικονομικά μια ευλαβής κυρία από την Πάτρα, η Μελπομένη Μπουλμπασάκου. Με τη συμπαράστασί της μπόρεσε να σπουδάση Θεολογία.

Κάποτε, όταν σαν ώριμος ιεροκήρυξ άπλωνε τη δράσι του σε όλη την Αιτωλοακαρνανία, έλαβε ένα τηλεφώνημα, που του γνωστοποιούσε ότι η ευεργέτις του βρισκόταν στα τελευταία της και τον καλούσε για να την κοινωνήση. Αμέσως ο π. Βενέδικτος πήρε ένα ταξί και έσπευσε στην Πάτρα, στο σπίτι της. Φθάνοντας όμως στις σκάλες, συναντά έναν ιεροδιάκονο που πήγε προηγουμένως να την κοινωνήση και κείνη τη στιγμή έφευγε.

-Την κοινώνησες; τον ρωτά.

-Δεν πρόλαβα, πάτερ. Απέθανε!...

-Έλα μαζί μου.

Μπήκαν μαζί στο δωμάτιο της νεκρής. Ήταν γεμάτο από ευλαβείς χριστιανούς. Λέει ο π. Βενέδικτος:

-Γονατίστε όλοι και προσευχηθήτε!

Γονατίζει και ο ίδιος… Ύστερα με το δεξί του χέρι πιάνει το χέρι της και με το αριστερό αγγίζει το μέτωπο της, και της φωνάζει:

-Μελπομένη… Μελπομένη… ο Βενέδικτος είμαι. Ήρθα νε σε κοινωνήσω.

Και ω του θαύματος!... Συνήλθε, γύρισε στη ζωή! Άνοιξε ελάχιστα το στόμα της και την κοινώνησε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Της έδωσε μετά κρασί, λέγοντας της:

-Πιες το.

Και το ήπιε… Μετά και νερό, και το κατάπιε… Μετά της λέει:

-Κοιμήσου τώρα και καλή αντάμωση στη βασιλεία των ουρανών.

Απευθύνεται έπειτα στον διάκονο:

-Δεν σου είπα, αδελφέ, ότι δεν πέθανε;

Και απευθυνόμενος σε όλους τους παρευρισκομένους είπε:

-Να μην πήτε σε κανένα τίποτε από αυτά που είδατε σήμερα, πριν από τον θάνατο μου.

(Ένας σύγχρονος άγιος)

(Χαρίσματα και Χαρισματούχοι, Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Β΄, σ. 178-180)

                                              (Εφεσ. ε΄ 14)

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,
Εις την προς Εφεσίους, Oμιλία ΙΗ', ΕΠΕ 21, 145)

Δόγμα
και ήθος
Να διατηρούμε την ακρίβεια των δογμάτων, και να δείχνουμε ζωή αντάξια, ώστε να κερδίσουμε και τα μέλλοντα αγαθά.
Ε.Π.Ε. 5,438
και βίος καθαρός
Ας παρακαλέσουμε τον Θεό, να μας χαρίση μαζί με την κατανόησι των νοημάτων της Γραφής, και την ορθότητα των δογμάτων, αλλά και να καταστή αφορμή (η Γραφή) να αποκτήσουμε βίο καθαρό και ζωή απαστράπτουσα.
Ε.Π.Ε. 12,566
εμποδίζει ο ακάθαρτος βίος
Ο ακάθαρτος βίος γίνεται εμπόδιο για υψηλά δόγματα, αφού σκοτίζει το διορατικό της διανοίας... Εκείνος, που επιδιώκει την αλήθεια, πρέπει να είναι καθαρός από όλα τα πάθη.
Ε.Π.Ε. 18,222
πέτρα της πίστεως
Να σταθούμε πάνω στην πέτρα, δηλαδή, πάνω στα δόγματα και τους λόγους του Θεού, ώστε να κατανοήσουμε το σάλο της παρούσης ζωής. Έτσι και εμείς θα σωθούμε και τους άλλους που έχουν ναυαγήσει θα τους ανασύρουμε, και όλοι θα αξιωθούμε των μελλόντων αγαθών.
Ε.Π.Ε. 18α,272
όχι ανθρώπων
Ο απόστολος Παύλος, αφού παρουσίασε αξιόπιστο το λόγο, αναφέρει τα πάντα στο Χριστό και φανερώνει, ότι κανένα από τα δόγματα της πίστεως δεν είναι ανθρώπινο.
Ε.Π.Ε. 18α,556
πονηρό, ως μέθη
Όχι μόνο αυτοί με τις αιρετικές δοξασίες, αλλά και αυτοί που κατέχονται από μεγάλες αμαρτίες, βρίσκονται σε μέθη και παραφροσύνη.
Ε.Π.Ε. 18α,658
και ελεημοσύνη
Αφού τελείωσε το λόγο για τα δόγματα και επειδή πρόκειται να έλθη στην ηθική παραίνεσι, προχωρεί στην κορυφή των αγαθών, για να μιλήση για την ελεημοσύνη.
Ε.Π.Ε. 18α,716
και καλά κατορθώματα
Τα δόγματα έχουν ανάγκη από ζωή αγία... Είναι δυνατόν να γίνη κανείς άγιος μόνο από την πίστι; Εμείς βέβαια ευχόμαστε σε όλους να έχουν παρρησία προς τον Θεό και με τις αρετές.
Ε.Π.Ε. 19,68

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 68-70)

Του Αββά Παμβώ

α’. Ήταν ένας λεγόμενος Αββάς Παμβώ και γι΄ αυτόν αναφέρουν, ότι επί τρία χρόνια παρακαλούσε τον Θεό, λέγοντας: «Μη με δοξάσης πάνω στη γη». Και τόσο τον δόξασε ο Θεός, ώστε δεν μπορούσε τινάς να τον ατενίση κατά πρόσωπο, από τη δόξα όπου έλαμπε στην όψη του. β’. Ήλθαν κάποτε αδελφοί στον Αββά Παμβώ και τον ρώτησε ο ένας, λέγοντας: «Αββά, εγώ επί δυο μέρες νηστεύω και δυο ψωμιά τρώγω. Άρα σώζω την ψυχή μου ή είμαι σε πλάνη;». Είπε δε και ο άλλος: «Αββά, εγώ κερδίζω δυο μικρά νομίσματα από το εργόχειρό μου κάθε μέρα και κρατώ κάτι για τη διατροφή μου, τα δε υπόλοιπα τα προσφέρω ελεημοσύνη. Άρα σώζομαι ή πάω χαμένος;». Ενώ όμως πολύ τον παρακαλούσαν, δεν τους έδωσε απόκριση. Ύστερα δε από τέσσερις μέρες, ήταν να φύγουν. Και τους παρηγορούσαν οι κληρικοί, λέγοντας: «Μη στενοχωρήστε, αδελφοί. Ο Θεός θα σας αμείψη. Έτσι συνηθίζει ο γέρων, δεν μιλά εύκολα, αν ο Θεός δεν του δώση εσωτερική πληροφορία». Πήγαν λοιπόν στον γέροντα και του είπαν: «Αββά, προσευχήσου για μας». Τους ρωτά: «θέλετε να φύγετε;». Του απαντούν: «Ναι». Τότε, παίρνοντας επάνω του τις πράξεις τους και γράφοντας στο χώμα, έλεγε: «Ο Παμβώ, επί δυο μέρες νηστεύοντας και δυο ψωμιά τρώγοντας, άρα μ αυτό γίνεται μοναχός; Όχι. Ο Παμβώ κερδίζει με το εργόχειρό του δυό μικρά νομίσματα και τα δίνει ελεημοσύνη. Άρα, έτσι, γίνεται μοναχός; Όχι ακόμη». Και τους λέγει: «Καλές βέβαια είναι οι πράξεις. Αλλά αν δεν φυλάξης τη συνείδησή σου καθαρή απέναντι στον πλησίον σου, δεν σώζεσαι». Και έχοντας εσωτερική πληροφορία, έφυγαν μετά χαράς. γ’. Πήγαν κάποτε τέσσερις Σκητιώτες στον μεγάλο Παμβώ, φορώντας δέρματα, και φανέρωσε ο καθένας την αρετή του συντρόφου του. Ο ένας νήστευε πολύ. Ο δεύτερος δεν είχε τίποτε το υλικό δικό του. Και ο τρίτος είχε αποχτήσει πολλή αγάπη. Λέγουν δε και για τον τέταρτο, ότι εικοσιδυό χρόνια έχει οπού βρίσκεται σε υπακοή γέροντος. Τους αποκρίθηκε ο Αββάς Παμβώ: «Σας λέγω, ότι η αρετή αυτού του τελευταίου μεγαλύτερη είναι. Γιατί ο καθένας από σας, την αρετή οπού απόχτησε, την πήρε με το θέλημά του. Αυτός όμως έκοψε το δικό του θέλημα και κάνει άλλου το θέλημα. Τέτοιοι άνθρωποι, ομολογητές είναι, αν αντέξουν έως το τέλος». δ’. Ο όσιας μνήμης Αθανάσιος, ο Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας, παρακάλεσε τον Αββά Παμβώ να κατεβή από την έρημο στην Αλεξάνδρεια. Κατέβηκε λοιπόν και βλέποντας εκεί μια γυναίκα του θεάτρου, τον πήραν τα δάκρια. Και σαν οι γύρω του τον ρώτησαν γιατί δάκρυσε, είπε: «Δυο ήταν οι αιτίες. Πρώτα, η απώλεια εκείνης της γυναίκας. Ύστερα, το ότι δεν έχω τόση φροντίδα να αρέσω στον Θεό όση εκείνη για να αρέση σε ανθρώπους αισχρούς». ε’. Είπε ο Αββάς Παμβώ: «Με τη χάρη του Θεού, αφ΄ ότου εγκατέλειψα τον κόσμο, δεν μεταμελήθηκα για ό,τι είπα».στ’. Είπε πάλι: «Τέτοιο ο μοναχός ιμάτιο οφείλει να φορά, ώστε, αν το αφήση έξω από το κελλί του επί τρεις μέρες, κανείς να μη το πάρη». ζ’. Συνέβη κάποτε να οδεύη ο Αββάς Παμβώ με κάποιους αδελφούς στα μέρη της Αιγύπτου. Και βλέποντας λαϊκούς καθισμένους, τους λέγει: «Σηκωθήτε και χαιρετήστε τους μοναχούς, για να πάρετε ευλογία. Γιατί αδιάκοπα μιλούν στον Θεό και τα στόματά τους άγια είναι». η’. Διηγήθηκαν για τον Αββά Παμβώ: «Τελευτώντας, την ίδια την ώρα του θανάτου, είπε στους αγίους ανθρώπους οπού του παράστεκαν: Αφ΄ ότου ήλθα σ΄ αυτό τον τόπο της έρημου και έχτισα το κελλί μου και κατοίκησα σ΄ αυτό, δεν θυμάμαι να έφαγα ψωμί οπού να μη προερχόταν από τα χέρια μου, ούτε μεταμελήθηκα για λόγο οπού είπα, έως αυτή την ώρα. Και έτσι φεύγω για τον Θεό, σαν να μη άρχισα καν να υπηρετώ τον Θεό». θ’. Και τούτο τον ξεχώριζε από πολλούς, ότι, αν τον ρωτούσαν να πη κάτι το αγιογραφικό ή το πνευματικό, δεν αποκρινόταν ευθύς. Αλλά έλεγε ότι δεν ήξερε τί να πη. Και πάλι να τον ρωτούσαν, δεν έδινε απόκριση. ι΄. Είπε ο Αββάς Παμβώ: «Αν έχης καρδιά, μπορείς να σωθής». ια’. Ρώτησε ο πρεσβύτερος της Νιτρίας: «Πώς οφείλουν να ζουν οι αδελφοί;». Και του αποκρίθηκε: «Με μεγάλη άσκηση και φυλάγοντας τη συνείδηση καθαρή απέναντι του πλησίον». ιβ’. Έλεγαν για τον Αββά Παμβώ, ότι, καθώς έλαβε ο Μωυσής την εικόνα της δόξας του Αδάμ, όταν δοξάσθηκε το πρόσωπό του, έτσι και του Αββά Παμβώ σαν αστραπή έλαμπε το πρόσωπο και ήταν σαν βασιλεύς καθισμένος στον θρόνο του. Το ίδιο συνέβαινε με τον Αββά Σιλουανό και τον Αββά Σισώη. ιγ’. Έλεγαν για τον Αββά Παμβώ, ότι ποτέ δεν γελούσε το πρόσωπό του. Μια μέρα λοιπόν, θέλοντας οι δαίμονες να τον κάμουν να γελάση, έδεσαν σε ξύλο ένα φτερό και το βαστούσαν, θόρυβο κάνοντας και αλαλάζοντας. Βλέποντάς τους δε ο Αββάς Παμβώ, γέλασε. Και οι δαίμονες άρχισαν να χορεύουν και να τον περιπαίζουν οπού γέλασε. Αυτός όμως τους αποκρίθηκε και τους είπε: «Δεν γέλασα, αλλά κατεγέλασα την αδυναμία σας, οπού τόσοι βαστάτε το φτερό». ιδ’. Ρώτησε ο Αββάς Θεόδωρος της Φέρμης τον Αββά Παμβώ: «Πες μου κάτι ωφέλιμο». Και με πολύ κόπο του είπε: «Θεόδωρε, πήγαινε, έχε το έλεός σου επάνω σε όλους. Γιατί το έλεος δίνει ελευθεροστομία ενώπιον του Θεού».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)

ρξη’. Συνέβη μερικοί πατέρες, όπου ανάμεσά τους ήταν και ο Αββάς Ποιμήν, να πάνε στο σπίτι ενός φιλοχρίστου ανθρώπου. Και εκεί όπου έτρωγαν, τους παρέθεσαν και κρέας. Έφαγαν δε όλοι εκτός από τον Αββά Ποιμένα. Και θαύμαζαν οι γέροντες όπου δεν έτρωγε, γνωρίζοντας τη διάκρισή του. Όταν λοιπόν σηκώθηκαν, του λέγουν: «Συ είσαι ο Ποιμήν και έτσι έκαμες;». Τους αποκρίθηκε ο γέρων: «Συγχωρήστε με, πατέρες. Σεις φάγατε και κανείς δεν σκανδαλίστηκε. Εγώ όμως αν έτρωγα, επειδή πολλοί αδελφοί έρχονται πολύ κοντά μου, θα ζημιώνονταν, λέγοντας: Ο Ποιμήν έφαγε κρέας και εμείς δεν τρώμε;». Και θαύμασαν τη διάκρισή του.
ρξθ’. Είπε ο Αββάς Ποιμήν: «Εγώ λέγω, ότι στον τόπο όπου ρίχνεται ο σατανάς, εκεί ρίχνομαι».
ρο’. Ο ίδιος είπε στον Αββά Ανούβ: «Γύρισε αλλού τα μάτια σου, για να μη δουν ματαιότητα. Γιατί η ελευθερία θανατώνει τις ψυχές».
ροα’. Πάλεψε κάποτε ο Παϊσιος με έναν αδελφό του, ενώ καθόταν ο Αββάς Ποιμήν, ώσπου αίμα έτρεχε από τα κεφάλια τους και ο γέρων δεν τους μίλησε καθόλου. Μπήκε λοιπόν ο Αββάς Ανούβ και βλέποντας τους, λέγει στον Αββά Ποιμένα: «Γιατί άφησες τους αδελφούς να χτυπιούνται, χωρίς τίποτε να τους πής;». Λέγει ο Αββάς Ποιμήν: «Αδελφοί είναι, πάλι φιλιώνουν». Λέγει ο Αββάς Ανούβ: «Τί πάει να πη αυτό; Είδες τί έκαμαν και λες ότι πάλι φιλιώνουν;». Του αποκρίνεται ο Αββάς Ποιμήν: «Βάλε στην καρδιά σου, ότι δεν βρισκόμουν εδώ μέσα».
ροβ’. Ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Αδελφοί κατοικούν μαζί μου. Εγκρίνεις να τους προστάζω;». Του λέγει ο γέρων: «Όχι. Αλλά κάμε πρώτα το έργο και αν θέλουν έτσι να ζουν, ας το σκεφθούν μόνοι τους». Του λέγει ο αδελφός: «θέλουν και οι ίδιοι, πάτερ, να τους προστάζω». Του άπαντά ο γέρων: «Όχι. Αλλά γίνε τους υπόδειγμα και όχι νομοθέτης».
ρογ’. Είπε ο Αββάς Ποιμήν: «Αν σε επισκεφθή ένας αδελφός και διαπιστώσης ότι δεν ωφελείσαι με την επίσκεψή του, ζήτα στη διάνοιά σου και μάθε ποιος ήταν ο λογισμός οπού είχε πριν εισέλθη στο κελλί σου. Τότε θα καταλάβης την αιτία γιατί δεν ωφελείσαι. Και αν αυτό το κάμης με ταπεινοφροσύνη και προσοχή, θα είσαι άμεμπτος στον πλησίον σου, βαστάζοντας τα ελαττώματά σου. Γιατί, αν τινάς με ευλάβεια μένη στο κελλί του, δεν θα φταίξη, μια και ο Θεός είναι ενώπιόν του. Και όπως βλέπω εγώ, με τέτοια διαμονή αποχτά ο άνθρωπος τον φόβο του Θεού».
ροδ’. Είπε πάλι: «Η κακία την κακία δεν την καταβάλλει καθόλου. Αλλά, αν τινάς σου κάμη κακό, συ κάμε του καλό, ώστε με την ευεργεσία να εξουδετερώσης την κακία».
ροε’. Είπε πάλι: «Ο Δαυίδ, όταν πάλεψε με το λιοντάρι, από το λαρύγγι το άδραξε και ευθύς το θανάτωσε. Αν λοιπόν και εμείς επιβληθούμε στο λαρύγγι και στην κοιλία μας, νικάμε, με τη βοήθεια του Θεού, το αόρατο λιοντάρι».
ροστ’ . Ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Τί να κάμω, οπού μου έρχεται θλίψη και σαλεύομαι;». Και είπε ο γέρων: «Η βία κάνει και τους μικρούς και τους μεγάλους να σαλευτούν».
ροζ΄. Έλεγαν για τον Αββά Ποιμένα, ότι έμενε σε Σκήτη με δυο αδελφούς του. Και ο νεώτερος τους έθλιβε. Και λέγει στον άλλο αδελφό: «Αυτός ο μικρός μας χαλά τη ζωή. Σήκω, να φύγουμε από εδώ». Βγήκαν λοιπόν και τον παράτησαν. Μόλις εκείνος είδε να καθυστερούν, τους αντιλήφθηκε να είναι μακριά και άρχισε να τρέχη πίσω τους, φωνάζοντας. Λέγει τότε ο Αββάς Ποιμήν: «Ας περιμένουμε τον αδελφό, γιατί αγκομαχεί». Σαν τους πλησίασε λοιπόν, έβαλε μετάνοια, λέγοντας: «Που πηγαίνετε και με αφήνετε μονάχον;». Του λέγει ο γέρων: «Το κάμαμε, γιατί μας θλίβεις». Τους λέγει: «Ναι, ναι, όπου θέλετε, ας πάμε μαζί». Και, βλέποντας ο γέρων την ακακία του, λέγει στον αδελφό: «Ας γυρίσουμε πίσω, αδελφέ. Γιατί δεν τα κάνει αυτά με το θέλημά του, αλλά ο διάβολος τον φέρνει σ΄ αυτή την κατάσταση». Και γύρισαν στον τόπο τους.
ροη’. Ρώτησε ένας ηγούμενος Κοινοβίου τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Πώς μπορώ να αποχτήσω τον φόβο του Θεού;». Του λέγει ο Αββάς Ποιμήν: «Πώς μπορούμε να  αποχτήσουμε φόβο Θεού, όταν αποθηκεύουμε τυριά και παστό κρέας;». 
ροθ’. Ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Αββά, ήταν δυό άνθρωποι, ένας μοναχός και ένας λαϊκός. Ο μοναχός σκέφθηκε το βράδι να αποβάλη το σχήμα όταν θα ξημέρωνε και ο λαϊκός σκέφθηκε να γίνη μοναχός. Αλλά, την ίδια νύχτα, πέθαναν και οι δυό. Τί απέγινε μ΄ αυτούς;». Και είπε ο γέρων: «Ο μοναχός πέθανε μοναχός και ο λαϊκός πέθανε λαϊκός. Γιατί, στην κατάσταση όπου βρίσκονταν, έφυγαν απ΄ αυτόν τον κόσμο».
ρπ΄. Έλεγε ο Αββάς Ιωάννης, ότι πήγαμε κάποτε από τη Συρία στον Αββά Ποιμένα και θέλαμε να τον ρωτήσουμε για τη σκληροκαρδία. Αλλά ο γέρων δεν ήξερε ελληνικά και δεν είχαμε διερμηνέα. Βλέποντάς μας δε στενοχωρημένους ο γέρων, άρχισε να μιλά στα ελληνικά, λέγοντας: «Η φύση του νερού είναι απαλή, ενώ της πέτρας είναι σκληρή.  Αλλά το κανάτι του νερού, κρεμασμένο πάνω από την πέτρα και στάζοντας στάζοντας, τρυπά την πέτρα. Έτσι και ο λόγος του Θεού απαλός είναι, ενώ η καρδιά μας είναι σκληρή. Ακούοντας όμως ο άνθρωπος συχνά τον λόγο του Θεού, ανοίγεται η καρδιά του στον φόβο του Θεού».
ρπα’. Πήγε ο Αββάς Ισαάκ στον Αββά Ποιμένα. Και βλέποντάς τον να ρίχνη λίγο νερό στα πόδια του, του είπε, με το θάρρος όπου του είχε: «Πώς μερικοί σκληραγώγησαν το σώμα τους με τόση έχθρα;». Και του λέγει ο Αββάς Ποιμήν: «Εμείς δεν διδαχθήκαμε να σκοτώνουμε το σώμα, αλλά να σκοτώνουμε τα πάθη».
ρπβ’. Είπε πάλι: «Αυτά τα τρία δεν μπορώ να κόψω: Το να τρώγω, το να ντύνωμαι και το να κοιμάμαι. Αλλά κατά ένα μέρος μπορούμε να τα κόψουμε».
ρπγ’. Συμβουλεύτηκε ένας αδελφός τον Αββά Ποιμένα, λέγοντας: «Πολλά χορταρικά τρώγω». Είπε ο γέρων: «Δεν σε συμφέρει. Αλλά φάγε το ψωμί σου και λίγα χορταρικά και μη γυρίσης στο σπίτι σου εξ αιτίας υλικών αναγκών».
ρπδ’. Έλεγαν για τον Αββά Ποιμένα, ότι, αν κάθονταν μερικοί γέροντες μπροστά του και μιλούσαν για γέροντες και αν έφερναν στο στόμα τους τον Αββά Σισώη, τους έλεγε: «Αφήστε τα σχετικά με τον Αββά Σισώη. Γιατί δεν περιγράφονται με λόγια».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)