Σεβασμός των παιδιών προς τους γονείς και τους μεγαλυτέρους

Το παιδί, όταν είναι μικρό, δεν κάνει τίποτε, και οι γονείς του το φροντίζουν για το φαγητό του,
για το ντύσιμό του κ.λπ. Το βοηθούν από αγάπη, χωρίς αυτό να κοπιάζη. Αυτό μόνον καμμιά δουλίτσα κάνει.
Και μήπως έτσι ξεπληρώνει τον κόπο ή τα έξοδα που κάνουν οι γονείς γι’ αυτό;
Αλλά, όταν το παιδί μεγαλώση και δεν καταλαβαίνη τί του πρόσφεραν οι γονείς του, αυτό είναι πολύ βαρύ!
Παλιά οι γονείς έδερναν το παιδί και εκείνο το δεχόταν χωρίς λογισμούς. Πολλές φορές ούτε καταλάβαινε γιατί το έδερναν.
Σήμερα τα παιδιά είναι όλο «γιατί και γιατί;» και αντιλογία. Δεν έχουν απλότητα. Όλα τα περνάνε από το κόσκινο.
Δεν έρχεται όμως έτσι η θεία Χάρις. Όταν το παιδί δεν νιώθη τον πατέρα του ως πατέρα και δεν δέχεται την παιδαγωγία του πατέρα,
είναι νόθο παιδί. Μερικά παιδιά, αν τους κάνουν οι γονείς μια μικρή παρατήρηση, «θα κόψω τις φλέβες», λένε αμέσως.
Τι να τα κάνουν τότε και οι γονείς; Υποχωρούν, και τελικά τα παιδιά καταστρέφονται.
Το παιδί πρέπει να καταλάβη ότι, εάν οι γονείς καμμιά φορά του δίνουν κανένα σκαμπίλι, δεν το κάνουν από κακότητα,
αλλά από αγάπη, για να διορθωθή, να γίνη καλύτερο και να χαίρεται αργότερα.
Εμείς, όταν ήμασταν μικρά, είτε μας χάιδευαν οι γονείς μας, είτε μας έδερναν, είτε μας φιλούσαν, όλα τα δεχόμασταν.
Καταλαβαίναμε ότι όλα τα έκαναν για το καλό μας. Είχαμε μεγάλη εμπιστοσύνη.
Μερικές φορές μάλιστα η μητέρα μου άλλο παιδί έφταιγε και άλλο μάλωνε, γιατί δεν προλάβαινε να κάνη ...δικαστήριο.
Ο ένοχος όμως, όταν έβλεπε ότι μάλωσε τον άλλον που δεν έφταιγε, επειδή τον πείραζε η συνείδηση, έλεγε «εγώ έφταιγα», και ο άλλος δικαιωνόταν.
Στην οικογένεια οι μικροί πρέπει να έχουν σεβασμό και προς τους γονείς και προς τους μεγαλυτέρους.
Να αισθάνωνται ως ανάγκη τον σεβασμό, την υποταγή και την ευγνωμοσύνη προς τον μεγάλο.
Οι μεγαλύτεροι πάλι να έχουν αγάπη προς τους μικρούς, να τους βοηθούν και να τους προστατεύουν.
Όταν ο μικρός σέβεται τον μεγάλο και ο μεγάλος αγαπάη τον μικρό, δημιουργείται μια όμορφη οικογενειακή ατμόσφαιρα.
Ο πατέρας μου έλεγε: «Υπακοή στον μεγάλο αδελφό σας». Εμείς ξέραμε ότι ο πατέρας μας αγαπάει όλους και είχαμε πιο πολύ θάρρος στον πατέρα.
Στον μεγάλο αδελφό, που δεν βρίσκαμε την αγάπη του πατέρα, κάναμε μεγαλύτερη υπακοή.
Όταν οι σύζυγοι έχουν σεβασμό μεταξύ τους και τα παιδιά έχουν σεβασμό προς τους γονείς, η ζωή στην οικογένεια είναι ειρηνική, πάει ρολόι.
Ποτέ σε μια τέτοια οικογένεια ο μεγάλος γιός δεν λέει στην μητέρα του «κοίταξε εδώ, μάνα, αυτό μην το ξανακάνης»
ή «γιατί το έκανες αυτό έτσι και εκείνο αλλιώς;», αλλά ούτε ο πατέρας στην μάνα μιλάει με τέτοιον τρόπο.
Ο μεγάλος μπορεί να αστειεύεται με τον μικρό, για να τον κάνη να χαρή,
αλλά ο μικρός δεν πρέπει να αποκτήση παρρησία με την χαρά που νιώθει από τα πειράγματα του μεγάλου.
Όταν ήμουν στην Μονή Στομίου και κατέβαινα καμμιά φορά να ψωνίσω διάφορα υλικά, ένα παιδάκι, που το σπίτι του
ήταν πάνω στον δρόμο, μόλις με έβλεπε, ερχόταν κοντά μου και εγώ του φιλούσα το χέρι.
Ύστερα συνήθισε και έτρεχε και μου έδινε μόνο του το χέρι του να το φιλήσω! Εγώ πάλι του το φιλούσα.
Μετά μου είπαν οι γονείς του: «Μην του φιλάς, Πάτερ, το χέρι, γιατί τρέχει στους παπάδες και δίνει το χεράκι του να το φιλήσουν
καί, άμα δεν το φιλήσουν, βάζει τα κλάματα».

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 133-135)

Ακοή
και υπακοή
Όλοι μεν άκουγαν, αλλά δεν υπάκουαν όλοι.
Διότι όλοι αγαπάμε ν’ ακούμε και να βλέπουμε,
αλλά φιλάρετοι δεν είμαστε όλοι.
Ε.Π.Ε. 9,260

παρακοή
Πάντοτε μεν ακούουμε, αλλά και πάντοτε παρακούουμε.
Ε.Π.Ε. 13,278

γιατί δόθηκε;
Μας έδωσε την ακοή ο Θεός για ν’ ακούμε όχι βλάσφημα λόγια,
αλλά σωτήριες αλήθειες. Έτσι, όταν η ακοή δεχτεί κάτι κακόηχο,
ταράζεται η ψυχή και το σώμα. Αν ακούσουμε άγρια πράγματα, σκληρά, φρίττουμε.
Αν όμως ακούσουμε κάτι όμορφο και καλό, τότε αγαλλόμαστε και χαιρόμαστε.
Ε.Π.Ε. 18α,28-30

αισθησιακά τραγούδια
Το μάτι βλέπει τα σώματα, τα κάλλη, τα χρήματα, αυτά που είναι απ’ τη γη.
Μ’ αυτά ευχαριστείται. Το αυτί ηδονίζεται με το αισθησιακό τραγούδι,
με την κιθάρα και τον αυλό και την αισχρολογία.
Αυτά όλα έχουν σχέση με τη γη.
Ε.Π.Ε. 22,244

να μάθουμε ν’ ακούμε
Ας γυμνάσουμε την ακοή μας, ώστε να μη φαινόμαστε δειλοί.
Απ’ την ακοή θα φτάσουμε στις ποικίλες ενέργειες.
Αν συνηθίσουμε ν’ ακούμε φοβερά πράγματα,
τότε θα συνηθίσουμε να υπομένουμε και τα φοβερά της ζωής.
Ε.Π.Ε.23,38

να βουλώσουμε τα αυτιά
Ας κλείνουμε τ’ αυτιά μας στις ανόητες συζητήσεις. Δεν πρόκειται για μικρό κακό.
Απ’ αυτό προέρχονται πολλά κακά.
Αν το μυαλό μας είχε συνηθίσει να προσέχει σε θεία λόγια,
δεν θα ‘ταν δυνατόν να προσέχει σε άλλα. Ε.Π,.Ε 23,38-40

Ακοίμητο
το μάτι του Θεού
Κάνε το καθήκον, που επιβάλλει ο νόμος κυρίως με το φόβο του Χριστού.
Διότι, κι αν ακόμα τ’ αφεντικό σου δεν βλέπει και συ ενεργείς τα δέοντα
και εκείνα που αρέσουν στ’ αφεντικό σου,
μη ξεχνάς, ότι όλα τα κάνεις για το ακοίμητο μάτι του Θεού.
Ε.Π.Ε. 22,282

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 128-129)

1,25. «ης εγενόμην εγώ διάκονος κατά την οικονομίαν του Θεού την δοθείσαν μοι εις υμάς, πληρώσαι τον λόγον του Θεού». 

Τι είναι Απόστολος; Υπηρέτης της Εκκλησίας. Τι είναι αποστολικότητα; Υπηρεσία στην Εκκλησία, «κατά την οικονομίαν του Θεού». «Τοιαύτη» είναι η Θεανθρώπινη οικονομία της σωτηρίας του κόσμου. Γιατί και η σωτηρία είναι υπηρεσία στην Εκκλησία. Και η υπηρεσία αυτή συνίσταται στην υπακοή της Εκκλησίας.

Γιατί στην Εκκλησία βρίσκονται όλες οι άγιες δυνάμεις της σωτηρίας, «των οποίων» αστείρευτη Θεϊκή πηγή αποτελεί Αυτός ο Κύριος της σωτηρίας: Ο ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ.

Εξαιτίας Αυτού, η Εκκλησία είναι η πιο εξαιρετική οντότητα σε όλους τους κόσμους. Αυτή (η Εκκλησία), κατά θεϊκά θαυμαστό και μυστηριώδη τρόπο, είναι ο Θεάνθρωπος Χριστός, με το «πλήρωμα» όλων των Θεανθρωπίνων του χαρακτηριστικών και τελειοτήτων.

Γι’ αυτό και αυτή είναι μυστήριο μυστηρίων, αγιότης αγιοτήτων, ευαγγελία ευαγγελίων· είναι παν-μυστήριο, παν-αγιότης, πανευαγγελία.

(Προς Κολασσαείς Επιστολή Αποστόλου Παύλου, Αγ. Ιουστίνου Πόποβιτς, σ. 58-59)

ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΟΜΗΣ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ 

Για τον άγιο Ιωάννη έχει μαρτυρηθεί από τον ίδιο τον Κύριο ότι υπήρξε ο μεγαλύτερος από όλους τους ανθρώπους και περισσότερο από προφήτης. Είναι αυτός που σκίρτησε ήδη μέσα από τη γαστέρα της μητέρας του και κήρυξε και στους ανθρώπους εδώ, αλλά και στον Άδη. Ήταν υιός του αρχιερέα Ζαχαρία και της Ελισάβετ, γεννημένος από υπόσχεση του αρχαγγέλου Γαβριήλ. Η αποτομή της τιμίας κεφαλής του έγινε από τον Ηρώδη, λόγω της παράνομης σχέσης που είχε αυτός με την Ηρωδιάδα. Ο άγιος Ιωάννης ήταν αυτός που είχε αγιωσύνη ήδη από την κοιλία της μητέρας του, που είχε ως κατοικία του την αγνότητα, που ακολούθησε τη σωφροσύνη, που άσκησε τη νηστεία, που απομακρύνθηκε από κάθε ανθρώπινη συναναστροφή και έκανε πόλη του την έρημο, που ζούσε με τα θηρία, έχοντας ως ένδυμα τρίχες καμήλου και δερμάτινη ζώνη στη μέση του, που έτρωγε σαν πουλάκι του ουρανού, ενώ μελετούσε διαρκώς τον νόμο του Θεού, χάριν του οποίου και φυλακίστηκε, θεωρώντας τη φυλάκισή του ως κάτι δεύτερο και μηδαμινό. Ήταν αυτός που ξεπέρασε τους όρους της φύσεως και βάπτισε τον απόλυτα καθαρό και αμόλυντο και πέραν από κάθε φύση Χριστό. Λοιπόν ο πολύ ακόλαστος Ηρώδης, τετράρχης του Ιουδαϊκού εδάφους, ήθελε να έλθει σε γάμο με τη γυναίκα του αδελφού του Φιλίππου. Από θείο ζήλο λοιπόν κινούμενος ο Προφήτης και με όπλο την αλήθεια, έλεγε προς τον τύραννο: "Δεν σου επιτρέπεται να έχεις τη γυναίκα του αδελφού σου Φιλίππου". Γι’ αυτόν τον λόγο, η μανιώδης γυναίκα παρέσυρε τον εραστή της, ώστε να φυλακίσει τον άγιο. Λοιπόν: όταν τελούνταν τα γενέθλια του Ηρώδη και το πολύ και παρωθητικό προς φιληδονία κρασί τον είχαν οδηγήσει σε παραφροσύνη, γίνεται χορός ενός πορνιδίου, με τίμημα τον φόνο του Προφήτη. Αμέσως λοιπόν έφεραν σε πιάτο την κεφαλή του Δικαίου, η οποία και παραδόθηκε στη μοιχαλίδα γυναίκα, ενώ ακόμη έσταζε το αίμα, και η οποία δεν έπαυε, έστω και έτσι, να κηρύσσει τα ίδια. Αυτά πραγματοποιήθηκαν στη Σεβαστή, μία πόλη που απείχε από τα Ιεροσόλυμα δρόμο μίας ημέρας. Εκεί και ο τετράρχης που ηγεμόνευσε μετά από εκείνον, έφτιαξε τα ανάκτορα, εκεί έγινε και η γιορτή, που οδήγησε στο θάνατο του προφήτη. Εκεί αποκρύφθηκε και το άγιο σώμα του προφήτη, το οποίο μάζεψαν οι δικοί του μαθητές.

Αν δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος ιστορικός λόγος, τον οποίο αγνοούμε, συνιστά κατά πρώτον παραδοξότητα το γεγονός ότι η σημερινή ημέρα είναι ημέρα αυστηρής νηστείας: δεν επιτρέπεται η κατάλυση ούτε ελαίου ούτε οίνου. Και τούτο διότι το μαρτυρικό τέλος ενός αγίου θεωρείται η δόξα και η τιμή του, αφού τότε εισάγεται θριαμβευτικά στη Βασιλεία του Θεού και τότε, θα λέγαμε, με τη χάρη του Θεού, ῾κατακτά᾽ τον Παράδεισο. Πώς λοιπόν η ημέρα της δόξας και του θριάμβου για τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, η οποία προκαλεί ύμνους και πανηγυρισμούς για τους αγγέλους και όλη την Εκκλησία, είναι συνδεδεμένη με κάτι πένθιμο, όπως είναι η νηστεία; Μία εξήγηση ίσως είναι ότι η Εκκλησία μας, ναι μεν τονίζει τον θρίαμβο εισόδου του αγίου Ιωάννου στη Βασιλεία του Θεού, δια του μαρτυρίου του που επιβεβαιώνει την απόλυτη πιστότητά του στον νόμο του Θεού, από την άλλη όμως θέλει να προβάλει την πολλαπλάσια, σε σχέση με τους άλλους αγίους, αγιότητά του, σχετίζοντας το τέλος του με το τέλος του ίδιου του Κυρίου πάνω στο Σταυρό. Θέλουμε να πούμε ότι όπως η σταυρική θυσία του Χριστού, παρόλο ότι τότε ουσιαστικά σωθήκαμε - αφού εκεί ο Κύριος ῾κατήργησε το σώμα της αμαρτίας᾽, οπότε έπειτα ήλθε η Ανάστασή Του ως ανάσταση και των ανθρώπων - δεν παύει να είναι ημέρα πένθους με αυστηρότατη νηστεία, κατά τον ίδιο τρόπο, τηρουμένων βεβαίως των αναλογιών, και με τον Ιωάννη: ναι μεν εισέρχεται μετά δόξης στη Βασιλεία του Θεού, η ημέρα όμως του μαρτυρίου του είναι ημέρα πένθους. Κι ίσως συνηγορεί σ’ αυτήν την εξήγηση και αυτό που η Εκκλησία μας εξαγγέλλει για την ημέρα, μέσα ιδίως από το κοντάκιο, ότι δηλαδή ῾η του Προδρόμου ένδοξος αποτομή οικονομία γέγονέ τι θεϊκή, ίνα και τοις εν Άδη του Σωτήρος κηρύξη την έλευσιν᾽. Ήταν σχέδιο του Θεού η αποτομή της κεφαλής του, ώστε να προλάβει με το κήρυγμα στον Άδη, την εκεί έλευση του Σωτήρος Χριστού, όταν τέθηκε στον τάφο και μέχρις ότου έλθει η Ανάστασή του εκ των νεκρών.

Με την αποτομή της κεφαλής του αγίου Ιωάννου η Εκκλησία μας εξαγγέλλει δύο κυρίως πράγματα: Πρώτον, όπως συμβαίνει σε κάθε βεβαίως εορτή του αγίου Ιωάννου, τη μεγάλη αγιότητά του. Δεν προσφέρουμε κάτι καινούργιο, αν υπενθυμίσουμε ότι ο άγιος Ιωάννης υπερακοντίζει κατά πολύ τα μέτρα και των μεγάλων αγίων ακόμη της Εκκλησίας μας. Μόνον η Παναγία Μητέρα του Κυρίου θεωρείται από αυτήν, την Εκκλησία, ως μεγαλύτερη ακόμη και από εκείνον. Διότι πρόκειται για ῾την τιμιωτέραν των Χερουβίμ και την ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ᾽. Και δικαιολογημένα: υπήρξε το καλύτερο άνθος της ανθρωπότητας, αφού δι’ αυτής εισήλθε στον κόσμο ως άνθρωπος ο ίδιος ο Θεός. Αλλά τα περί αγιότητας του αγίου Ιωάννου συνιστούν περίσσια λόγων, όταν έχουμε εκφρασμένη, όπως ήδη αναφέραμε, τη γνώμη του ίδιου του Θεού μας, του Κυρίου Ιησού Χριστού. Κι αυτό σημαίνει ότι ο άγιος Ιωάννης έχει τεράστια παρρησία ενώπιον του Θεού, ώστε να πρεσβεύει υπέρ ημών, είναι λοιπόν συμφέρον μας να τον επικαλούμαστε συχνά-πυκνά, αλλά και λόγω της μεγάλης χάρης του Θεού που έχει, έχει και τεράστια αγάπη προς τον λαό του Θεού. Άλλωστε ο βαθμός αγιότητας ενός αγίου από αυτό φαίνεται: από το πόσο αγαπά τον άνθρωπο και συμπάσχει στα διάφορα και ποικίλα προβλήματά του.

Δεύτερον, με τη μνήμη της αποτομής του αγίου, η Εκκλησία μας τονίζει το μέγεθος της ανθρώπινης άνοιας και φρενοβλάβειας, καθώς το βλέπουμε στα πρόσωπα του Ηρώδη, κυρίως όμως της Ηρωδιάδας και της κόρης της Σαλώμης. Ο υμνογράφος πράγματι αδυνατεί να κατανοήσει λογικά αυτό που συνέβη: ο πλέον αξιοσέβαστος σε όλον τον Ισραήλ, αυτός τον οποίο φοβούνταν και οι άρχοντες, αυτός στον οποίο έκλιναν ευλαβικό γόνυ και οι άγγελοι, πεθαίνει μαρτυρικά, από το ῾καπρίτσιο᾽ ενός πορνιδίου και του εγωισμού μίας εξίσου πόρνης γυναίκας, η οποία δεν άντεχε τον λόγο της αλήθειας: τον έλεγχό της, με βάση τον νόμο του Θεού, για τις παρανομίες και τις αμαρτίες της. Στις διάφορες μάχες που διεξάγονται, θεωρείται τιμή για έναν μαχητή να πέσει ηρωικά από το όπλο ενός εξίσου σπουδαίου μαχητή. Υπάρχει εκεί πράγματι ένας ηρωισμός και μία δόξα. Ο Έκτορας, για παράδειγμα, που φονεύθηκε σε μάχη με τον Αχιλλέα. Και η ήττα εκεί ισοδυναμεί σχεδόν με νίκη, γιατί είναι σπουδαίος ο αντίπαλος. Εδώ όμως στον άγιο Ιωάννη; Ο μεγαλύτερος και αγιότερος άνθρωπος ῾πέφτει᾽ από μία πόρνη, που ῾εκβιάζει᾽ τον θάνατό του. Αλλά ίσως και αυτό αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τον άγιο Ιωάννη, λόγω της ταπείνωσης που περικλείει. Σημασία πάντως έχει ότι ο υμνογράφος δεν μπορεί να κατανοήσει τα γενόμενα: ῾ώ, του παραδόξου θαύματος! Την ιεράν κεφαλήν και αγγέλοις αιδέσιμον, ασελγές ακόλαστον περιέφερε κόριον᾽. Ώ, της υπέρ νουν εκπλήξεως! Των προφητών η σφραγίς, ο επίγειος Άγγελος, πορνικής ορχήσεως αναδείκνυται έπαθλον!᾽ Όντως πρόκειται περί ανοίας και φρενοβλαβείας, μάλλον όμως περί δαιμονοπληξίας. Όταν ο άνθρωπος έχει χάσει τον Θεό από τη ζωή του, τα πάντα τότε μπορεί να τα επιτελέσει. Γίνεται ένας δεύτερος σατανάς.

π. Γεώργιος Δορμπαράκης

Στην θύρα του ελέους
(Προσευχή προς την θεομήτορα)

Παναγία Μητέρα και Παρθένε,
ελπίς της ψυχής μου
συ είσαι η μεσίτριά μου
στον ελεήμονα Θεό.

Εάν δεν είχε στους ουρανούς ο κόσμος
συγγένεια από την γη
τότε ήθελε ερημωθή η ζωή,
όπως ακριβώς ένα μνήμα.

Εάν δεν ήσουν εσύ η άνοιξις
του νοητού αιώνος
θα ήταν πάντοτε χειμώνας
κι ο ήλιος δεν θα χαμογελούσε.

Εάν δεν ανέτελλες εσύ την χαραυγή
στον κοιμισμένο κόσμο,
τότε η σκιά του θανάτου
θα ήταν παντοτεινή.

Και σήμερα, Πανάχραντε,
που όλοι ακολουθούμε το κακό,
εάν Συ δεν προσευχηθής θερμά
μας εγκαταλείπει ο Υιός Σου.

Στείλε σημεία μετάνοιας
στον ταραγμένο λαό
και δυνάμωσε μας την πίστι
στην πλανεμένη μας ψυχή.

Λύσε, Πανάμωμε Μητέρα,
τα δεσμά της δουλείας
και δώρισε υπομονή
στους βασανισμένους χριστιανούς!

Αγίου Ιωάννου του νέου Χοζεβίτου
("Ο βίος του Αγ. Ιωάννου του νέου Χοζεβίτου", Αρχιμ. Κωνσταντίνου, σελ. 225-226)

Διδάσκαλος

με χάρισμα

Μετά το προφητικό έθεσε το χάρισμα της διδασκαλίας. Καθ’ όσον εκείνο μεν είναι εξ’ ολοκλήρου χάρισμα, ενώ αυτό προϋποθέτει και ανθρώπινο κόπο. Διότι και αφ’ εαυτού λέει πολλά (ο διδάσκαλος), που όμως συμφωνούν με τις άγιες Γραφές.

Ε.Π.Ε. 18α,334

με λόγο και έργο

Διδασκάλους εννοεί ο Παύλος εκείνους, που και με τα έργα τους διδάσκουν και με το λόγο τους εκπαιδεύουν.

Ε.Π.Ε. 18α,336

καθένας μπορεί να γίνη

Καθένας από σας, αν θέλη, είναι δάσκαλος, αν όχι άλλου, πάντως του εαυτού του. Να διδάξης πρώτα τον εαυτό σου.

Ε.Π.Ε. 23,106

πιστός και διδακτικός

Δύο πράγματα πρέπει να έχη ο δάσκαλος του Ευαγγελίου: Να είναι και πιστός και διδακτικός.

Ε.Π.Ε. 23,524

με τα καλά έργα

Όταν ήρθε ο Χριστός ως άνθρωπος στη γη, ήθελε να διδάξη στους ανθρώπους όλη την αρετή. Εκείνος δε που εκπαιδεύει, δεν διδάσκει μόνο με το λόγο, αλλά και με το έργο. Διότι αυτός είναι ο άριστος τρόπος διδασκαλίας αυτού που διδάσκει.

Ε.Π.Ε. 26,110

με τη ζωή σου

Δεν μπορείς να κήρυξης, ούτε έχεις λόγο διδασκαλικό; Λοιπόν, ας διδάξης με τα έργα και τη ζωή σου, με τη λάμψι των πράξεών σου.

Ε.Π.Ε. 26,230-232

Διέξοδος

στα αδιέξοδα

Είναι δυνατό για το Θεό να βρίσκη δρόμους στα αδιέξοδα. Όταν βρεθής σε πλήρη αδυναμία, τότε μάλιστα να ελπίζης. Διότι τότε φανερώνει ο Θεός τη δύναμί Του, όχι εκ των προτέρων, αλλ’ όταν αποκλεισθή τελείως η ανθρώπινη βοήθεια. Τότε είναι ο καιρός για να έρθη η βοήθεια του Θεού.

Ε.Π.Ε. 6,582

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 53-54 )

Του Αββά Μωύσέως
α΄ . Πολεμήθηκε κάποτε πολύ ο Αββάς Μωυσής από τον πειρασμό της σαρκικής αμαρτίας. Και μη μπορώντας πλέον να μείνη στο κελλί του, πήγε και ανεκοίνωσε το πράγμα στον Αββά Ισίδωρο. Και του σύστησε ο γέρων να γυρίση στο κελλί του.  Αλλά αρνήθηκε, λέγοντας: «Δεν μπορώ, Αββά». Τον πήρε τότε μαζί του, τον άνέβασε στο δώμα και του λέγει: «Κοίταξε προς τα δυτικά». Και κοιτάζοντας, είδε αναρίθμητο πλήθος δαιμόνων. Και ήταν ταραγμένοι και έκαναν θόρυβο, έτοιμοι για πόλεμο. Του λέγει πάλι ο Αββάς Ισίδωρος: «Κοίταξε τώρα και προς την ανατολή». Και κοίταξε. Και είδε αναρίθμητα πλήθη άγιων Αγγέλων δοξασμένων. Και είπε ο Αββάς Ισίδωρος: «Να, αυτοί είναι οπού στέλνονται από τον Κύριο σε βοήθεια των αγίων. Εκείνοι δε, στα δυτικά, είναι όπου τους πολεμούν. Περισσότεροι λοιπόν είναι οι μαζί μας». Και έτσι, αφού ευχαρίστησε ο Αββάς Μωυσής τον Θεό, πήρε θάρρος και γύρισε στο κελλί του.
β'. 'Ένας αδελφός έπεσε κάποτε σε αμαρτία, σε Σκήτη. Και αφού έγινε συνέδριο, έστειλαν και φώναξαν τον Αββά Μωυσή. Αυτός όμως δεν ήθελε να έλθη. Του εμήνυσε λοιπόν ο πρεσβύτερος, λέγοντας: «Έλα, γιατί όλοι σε περιμένουν». Και εκείνος σηκώθηκε και ήλθε. Και παίρνοντας ένα ζεμπίλι τρύπιο, το γέμισε με άμμο και το φορτώθηκε στον ώμο. Εκείνοι δε, βγαίνοντας σε συνάντηση του, του λέγουν: «Τι σημαίνει αυτό, πάτερ;». Τους είπε τότε ο γέρων: Έχω πίσω μου τις αμαρτίες μου οπού ξεχύνονται, αλλά δεν τις βλέπω. Και ήλθα εγώ σήμερα να κρίνω αμαρτίες άλλων». Και αυτοί, ακούοντας, τίποτε δεν είπαν στον αδελφό.  Αλλά τον συγχώρησαν.
γ΄. Άλλοτε, καθώς έγινε συνέδριο στη Σκήτη, θέλοντας οι πατέρες να τον δοκιμάσουν, του φέρθηκαν πολύ περιφρονητικά, λέγοντας: «Τι θέση έχει ανάμεσά μας αυτός ο Αράπης;». Και εκείνος, ακούοντας, σιώπησε. Όταν δε διαλύθηκε η σύναξη, του λέγουν: «Αββά, δεν ταράχθηκες;». Και τους λέγει: «Ταράχθηκα, αλλά δεν μίλησα».
δ'. Έλεγαν για τον Αββά Μωυσή, ότι έγινε κληρικός και του φόρεσαν το άμφιο. Και του λέγει ο Αρχιεπίσκοπος: «Να, έγινες ολόλευκος, Αββά Μωυσή». Του λέγει ο γέρων: «Άρα, δεσπότη μου, μόνο απ’ έξω ή και από μέσα;». Θέλοντας δε ο Αρχιεπίσκοπος να τον δοκιμάση, λέγει στους κληρικούς: Όταν εισέρχεται ο Αββάς  Μωυσής στο ιερό βήμα, διώξετε τον και πάρτε τον από πίσω για να ακούσετε τι  λέγει». Εισήρθε λοιπόν ο γέρων. Και τον επέπληξαν και τον έδιωξαν, λέγοντας: «Πήγαινε έξω, Αράπη». Και αυτός, βγαίνοντας, έλεγε στον εαυτό του: «Καλά σου έκαμαν, σταχτόδερμε μαύρε. Μη όντας άνθρωπος, τί μπαίνεις ανάμεσα σε ανθρώπους;».
ε΄.  Δόθηκε κάποτε σε Σκήτη εντολή: «Να νηστεύσετε αυτή την εβδομάδα». Έτυχε λοιπόν τότε να επισκεφτούν κάποιοι αδελφοί από την Αίγυπτο τον Αββά Μωυσή. Και τους έκαμε λίγο μαγειρευτό φαγητό. Και βλέποντας οι γείτονες τον καπνό, το ανέφεραν στους κληρικούς: «Να, ο Μωυσής κατέλυσε τη νηστεία, μαγειρεύοντας φαγητό». Και εκείνοι είπαν: Όταν θα έλθη, εμείς θα του μιλήσουμε». Και σαν συμπληρώθηκε η εβδομάδα, βλέποντας οι κληρικοί τη θαυμαστή συμπεριφορά του Μωυσέως, του έλεγαν ενώπιον όλων: «Ω Αββά Μωυσή, παρεβίασες την εντολή των ανθρώπων και τήρησες την εντολή του Θεού».
στ'. Ένας αδελφός πήγε στον Αββά Μωυσή, σε Σκήτη, ζητώντας του ψυχωφελή λόγια. Του λέγει λοιπόν ο γέρων: «Πήγαινε, μείνε στο κελλί σου και το κελλί σου θα σου τα μάθη όλα».
ζ΄. Είπε ο Αββάς Μωυσής: «Ο άνθρωπος όπου φεύγει, μοιάζει με ώριμο σταφύλι. Αυτός δε όπου μένει ανάμεσα στους ανθρώπους, σαν αγουρίδα είναι».
η'. Άκουσε κάποτε ο αρχών για τον Αββά Μωυσή και πήγε σε Σκήτη, για να τον δη. Και πληροφόρησαν κάποιοι τον γέροντα για το ζήτημα. Και σηκώθηκε να φύγη στο έλος. Και τον συνάντησαν και του είπαν: «Πες μας, γέροντα, που είναι το κελλί του Αββά Μωυσέως;». Και τους λέγει: «Τι θέλετε απ’ αυτόν; Άνθρωπος μωρός είναι». Και φθάνοντας ο αρχών στην εκκλησία, λέγει στους κληρικούς: Εγώ, ακούοντας για τον Αββά Μωυσή, κατέβηκα να τον δω. Και να, μας συνάντησε ένας γέρων πηγαίνοντας στην Αίγυπτο και του είπαμε: Πού είναι το κελλί του Αββά Μωυσέως; Και μας λέγει: Τι θέλετε απ’  αυτόν; Μωρός είναι». Ακούοντας δε οι κληρικοί, λυπήθηκαν και είπαν: «Πώς ήταν ο γέρων όπου είπε αυτά εναντίον του αγίου;». Και, εκείνοι αποκρίθηκαν: «Γηραιός, φορώντας παλαιά, ψηλός και μαύρος». Και αυτοί είπαν: «Ήταν ο Αββάς Μωυσής ο ίδιος. Και σας μίλησε έτσι για να μη γνωρισθή μαζί σας». Και πολύ έχοντας ωφεληθή ο αρχών, έφυγε.
θ’. Έλεγε ο Άββας Μωυσής, σε Σκήτη: Αν τηρήσουμε τις εντολές των πατέρων μας, εγώ σας εγγυώμαι ενώπιον Του Θεού, ότι βάρβαροι δεν έρχονται εδώ. Αν όμως δεν τις τηρήσουμε, ο τόπος αυτός έχει να ερημωθή».
ι’. Ενώ κάθονταν κάποτε οι αδελφοί γύρω του, τους έλεγε: «Να, βάρβαροι σήμερα στη Σκήτη έρχονται. Σηκωθήτε λοιπόν και φύγετε». Του λέγουν: « Αλλά συ δεν φεύγεις, Αββά;». Και τους απαντά: «Εγώ τόσα χρόνια περιμένω αυτή τη μέρα. Για να πραγματοποιηθή ο λόγος Του Κυρίου Ιησού Χριστού, οπού είπε: Πάντες οι λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρα αποθανούνται». Του λέγουν: «Ούτε εμείς φεύγουμε, αλλά μαζί σου θα πεθάνουμε». Και εκείνος τους είπε: Εμένα δεν μου πέφτει λόγος. Ο καθένας ας κοιτάξη πώς θα μείνη». Ήταν δε εφτά αδελφοί και τους λέγει: «Να, οι βάρβαροι πλησιάζουν στην πόρτα». Και μπαίνοντας, τους θανάτωσαν. Ένας δε απ’ αυτούς, έχοντας φοβηθή, έφυγε πίσω από την πλεξούδα. Και είδε εφτά στεφάνους να κατεβαίνουν και να τους στεφανώνουν.
ια΄ Ένας αδελφός συμβουλεύτηκε τον Αββά Μωυσή, λέγοντας: «Βλέπω μπροστά μου κάτι και δεν μπορώ να το πιάσω». Του λέγει ο γέρων: Αν δεν γίνης νεκρός όπως όσοι βρίσκονται σε τάφο, δεν μπορείς να το πιάσης».
ιβ'. Είπε ο Αββάς Ποιμήν, ότι ένας αδελφός ρώτησε τον Αββά Μωυσή, σε Σκήτη, με ποιόν τρόπο νεκρώνει τινάς τον εαυτό του απέναντι του πλησίον. Και του είπε ο γέρων, ότι, αν δεν βάλη τινάς στην καρδιά του ότι έχει ήδη τον εαυτό του τριήμερο σε τάφο, δεν φθάνει σ’ αυτό το κατόρθωμα.
ιγ . ’Έλεγαν για τον Αββά Μωυσή, σε Σκήτη, ότι, καθώς πήγαινε για την Πέτρα, κουράστηκε στον δρόμο. Και έλεγε μέσα του: «Πώς μπορώ εδώ να συνάξω το νερό όπου μου χρειάζεται;». Και του ήλθε φωνή όπου έλεγε: «Εισήλθε και καθόλου να μη φροντίσης». Εισήλθε λοιπόν. Και τον επισκέφθηκαν μερικοί πατέρες και δεν είχε παρά ένα μονάχα λαγήνι νερό. Και παίρνοντας απ’ αυτό με μικρό τάσι, σώθηκε το νερό. Ο δε γέρων στενοχωριόταν. Μπαίνοντας λοιπόν και βγαίνοντας, προσευχόταν στον Θεό.
Και να, σύννεφο βροχής ήλθε ακριβώς πάνω στην Πέτρα. Και γέμισε όλα του τα αγγεία. Και λέγουν ύστερα στον γέροντα: «Πες μας, γιατί έμπαινες και έβγαινες;». Και τους απαντά ο γέρων: «Παραπονιόμουν στον Θεό, λέγοντάς του, ότι με έφερε εδώ και να, δεν έχω νερό για να πιουν οι δούλοι σου. Γι’ αυτό έμπαινα και έβγαινα, παρακαλώντας τον Θεό, ωσότου μας έστειλε νερό».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)

λδ'. Εμήνυσαν κάποτε στον Αββά Μακάριο, στη Σκήτη, οι γέροντες του όρους, παρακαλώντας τον. Και του λέγουν : « Για να μη έλθουν όλοι οι μοναχοί σε σένα, σου ζητάμε να έλθης σ’ εμάς, ώστε να σε δούμε πριν εκδημήσης στον Κύριο ». Φτάνοντας δε εκείνος στο όρος, συνάχθηκαν όλοι οι μοναχοί γύρω του. Και τον παρακαλούσαν οι γέροντες να πη δυο λόγια στους αδελφούς. Και αυτός, ακούοντας, είπε : « Ας κλάψουμε, αδελφοί, και ας κατεβάσουν δάκρια τα μάτια μας, πριν φύγουμε για εκεί, όπου τα δάκρια μας θα κατακάψουν τα σώματά μας ». Και έκλαψαν όλοι και έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και είπαν : « Πάτερ, ευχήσου για μας ».
λε΄. Άλλοτε πάλι ο δαίμων πρόβαλε στον Αββά Μακάριο με μαχαίρι, θέλοντας να του κόψη το πόδι. Και μη κατορθώνοντάς το, εξ αιτίας της ταπεινοφροσύνης του, του λέγει : « Όσα έχετε και εμείς τα έχουμε. Μόνο στην ταπεινοφροσύνη διαφέρετε από μας και νικάτε ».
λστ'. Είπε ο Αββάς Μακάριος : « Αν θυμηθούμε τα δεινά όπου μας προξενούν οι άνθρωποι, εξουδετερώνουμε τη δύναμη της μνήμης του Θεού. Αν όμως θυμηθούμε τα δεινά όπου προέρχονται από τους δαίμονες, θα είμαστε άτρωτοι ».
λζ'. Κατά τον Αββά Παφνούτιο, τον μαθητή του Αββά Μακαρίου, έλεγε ο γέρων : « Όταν ήμουν παιδί, μαζί με τα αλλά παιδιά έβοσκα μοσχάρια. Και πήγαν να κλέψουν λίγα σύκα. Και καθώς έτρεχαν, έπεσε ένα απ’ αυτά, όπου το πήρα και το έφαγα. Και κάθε φορά όπου θυμάμαι αυτό το γεγονός, κάθομαι και κλαίω ».
λη΄. Είπε ο Αββάς Μακάριος : « Περπατώντας κάποτε στην έρημο, βρήκα παραπεταμένο στο έδαφος ένα κρανίο νεκρού. Και κουνώντας το με το βάγινο ραβδί, μου μίλησε το κρανίο. Και του λέγω : Συ ποιος είσαι ; Μου αποκρίθηκε το κρανίο : Εγώ ήμουν ιερεύς των ειδώλων και των εθνικών όπου είχαν απομείνει σ’ αυτόν τον τόπο. Και συ είσαι ο Μακάριος, όπου έχεις το Άγιο Πνεύμα μέσα σου. Όταν σπλαχνισθής όσους είναι στην κόλαση και προσευχηθής γι’ αυτούς, βρίσκουν κάποια παρηγοριά. Του λέγω : Ποια είναι η παρηγοριά και ποια η κόλαση ; Μου αποκρίνεται: Όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόση είναι η φωτιά κάτω από μας, στεκόμαστε δε από τα πόδια έως το κεφάλι μέσα στη φωτιά. Και δεν μπορούμε να κοιτάξουμε κάποιον πρόσωπο με πρόσωπο.  Αλλά η ράχη του ενός είναι κολλημένη στη ράχη του άλλου. Όταν λοιπόν προσεύχεσαι για μας, βλέπει κάπως ο ένας το πρόσωπο του άλλου. Αυτή είναι η παρηγοριά. Και έκλαψα τότε και είπα: Αλλοίμονο στη μέρα όπου γεννιέται ο άνθρωπος. Του λέγω έπειτα: Είναι άλλο χειρότερο βάσανο; Μου λέγει το κρανίο: Μεγαλύτερο βάσανο είναι από κάτω μας. Του λέγω: Και ποιοι είναι εκεί; Μου αποκρίνεται το κρανίο: Εμείς, επειδή δεν γνωρίζαμε τον Θεό, βρίσκουμε κάποιο έλεος. Όσοι όμως τον γνώρισαν και τον αρνήθηκαν και δεν έπραξαν το θέλημά του, από κάτω μας είναι. Πήρα τότε το κρανίο και το έθαψα».
λθ΄. Έλεγαν για τον Αββά Μακάριο τον Αιγύπτιο, ότι ανέβαινε κάποτε από τη Σκήτη στο όρος της Νιτρίας. Και σαν πλησίασε στον τόπο, είπε στον μαθητή του: «Προχώρα λιγάκι». Και ενώ εκείνος προχωρούσε, συναντά έναν ιερέα των ειδωλολατρών. Και Του φώναξε δυνατά ο αδελφός: «Ε, δαίμονα, που τρέχεις;». Γυρίζει τότε εκείνος, τον χτυπά και τον αφήνει μισοπεθαμένο. Και σηκώνοντας το ξύλο, έτρεχε. Σαν προχώρησε δε λίγο, τον συναντά ο Αββάς Μακάριος καθώς έτρεχε. Και Του λέγει: «Είθε να σωθής, είθε να σωθής, ταλαίπωρε». Θαυμάζοντας δε, ήλθε κατά το μέρος του και είπε: «Τι καλό είδες σ’ εμένα και μου μίλησες;». Του λέγει ο γέρων: «Το έκαμα γιατί σε είδα κουρασμένο. Και δεν γνωρίζεις ότι μάταια κοπιάζεις». Του λέγει και εκείνος: «Και εγώ, από τον χαιρετισμό σου, έννοιωσα κέντημα στην καρδιά. Και κατάλαβα ότι είσαι άνθρωπος του Θεού. Ενώ ένας άλλος κακός μοναχός, όπου με συνάντησε, με έβρισε. Και εγώ, τότε, τον χτύπησα, αφήνοντάς τον μισοπεθαμένο». Και κατάλαβε ο γέρων ότι ήταν ο μαθητής του. Και αγκαλιάζοντας τα πόδια του ο ιερεύς, έλεγε: «Δεν σε αφήνω, αν δεν με κάμης μοναχό». Και πήγαν παρά πάνω, όπου ήταν ο μονάχος και τον υποβάσταξαν και τον έφεραν στην εκκλησία του όρους. Και βλέποντας τον Ιερέα μαζί του, δοκίμασαν έκπληξη. Και τον έκαμαν μοναχό. Και πολλοί από τους ειδωλολάτρες έγιναν εξ αιτίας του χριστιανοί. Έλεγε λοιπόν ο Αββάς Μακάριος: «Ο λόγος ο κακός και τους καλούς τους κάνει κακούς. Ενώ ο λόγος ο καλός και τους κακούς τους κάνει καλούς».
μ'. Έλεγαν για τον Αββά Μακάριο, ότι, ενώ απουσίαζε, εισήλθε ένας ληστής στο κελλί του. Όταν δε έφτασε και ο ίδιος στο κελλί, είδε τον ληστή να φορτώνη στην καμήλα τα πράγματά του. Τότε, μπαίνοντας και αυτός στο κελλί, έπαιρνε από τα πράγματα και φόρτωνε μαζί με τον άλλο την καμήλα. Όταν λοιπόν τη φόρτωσαν, άρχισε ο ληστής να χτυπά την καμήλα για να σηκωθή, αλλά δεν σηκώθηκε. Βλέποντας δε ο Αββάς Μακάριος ότι δεν σηκώνεται, μπήκε στο κελλί, πήρε από εκεί ένα μικρό σκαλιστήρι και το έβαλε επάνω στην καμήλα, λέγοντας: Αδελφέ, αυτό ήθελε η καμήλα». Και χτυπώντας την ο γέρων με το πόδι, της λέγει: «Σήκω». Και ευθύς σηκώθηκε και προχώρησε λιγάκι για χάρη του και πάλι κάθισε και δεν σηκώθηκε παρά αφού της ξεφόρτωσαν όλα τα πράγματα. Και έτσι έφυγε.
μα’ . Ο Αββάς Αϊώ παρακάλεσε τον Αββά Μακάριο, λέγοντας: «Πες μου κάτι». Του λέγει ο Αββάς Μακάριος: «Φεύγε τους ανθρώπους. Μείνε στο κελλί σου και κλάψε τις αμαρτίες σου. Και μηv αγαπήσης μιλιά ανθρώπων. Και σώζεσαι».

(Είπε Γέρων,Το Γεροντικόν εκδ. Αστήρ, Αθήνα 1996)

ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ
Ο κ. Τσολάκης Βασίλειος, Αστυνομικός από την Αριδαία, διηγείται: Κάποιος γνωστός μου είχε πάει στο εξωτερικό. Δυστυχώς εκεί έμπλεξε με Προτεστάντες με αποτέλεσμα να αρνηθεί την Ορθοδοξία και να γίνει Προτεστάντης.
Μια μέρα με επισκέφτηκε στο γραφείο μου και βλέποντας τη φωτογραφία του π. Παϊσίου μου είπε έντρομος: Αυτόν τον ξέρω. Πριν 10 χρόνια πήγα στο Κελλί του με άλλους δύο. Μόλις φθάσαμε, μόνο εμένα δεν μου επέτρεψε να μπω. Διότι μου είπε ότι είμαι αιρετικός, γιατί δεν πιστεύω στην Παναγία και στους Αγίους
(ιερομονάχου Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου, σελ. 611)