Το Ευαγγέλιο αυτό αποδίδεται στον Ιάκωβο. Οι αρχαίοι Πατέρες αναφέρονταν συχνά σ' αυτό και το ύφος τους φανερώνει ότι έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στο χριστιανικό κόσμο. Οι διχογνωμίες που έχουν προκύψει αφορούν κυρίως την ηλικία του Ιωσήφ κατά τη Γέννηση του Χριστού και το κατά πόσον ήταν χήρος με παιδιά πριν παντρευτεί τη Μαρία. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι θρύλοι των μεταγενέστερων εποχών επιβεβαιώνουν την παρθενία του Ιωσήφ, παρόλο που ο Επιφάνιος, ο Ιλαρίων. ο Χρυσόστομος, ο Κύριλλος, ο Ευθύμιος, ο Θεοφύλακτος, ο Οικουμένιος και όλοι οι Λατίνοι Πατέρες μέχρι τον Αμβρόσιο, καθώς και οι μεταγενέστεροι Έλληνες Πατέρες υποστηρίζουν την άποψη για την ηλικία και οικογενειακή κατάσταση του Ιωσήφ, που θεμελιώνεται από την πίστη τους στην αυθεντικότητα αυτού του βιβλίου. Θεωρείται ότι αρχικά ήταν γραμμένο στην Εβραϊκή γλώσσα. Ο Πόστελλος έφερε το χειρόγραφο του Ευαγγελίου από τη Μέση Ανατολή, το μετέφρασε στα Λατινικά και το έστειλε στον Οπόριμο, τυπογράφο στη Βασιλεία, όπου ο Μπιμπλιάντερ, προτεστάντης θεολόγος και καθηγητής της θεολογίας στη Ζυρίχη, το τύπωσε το 1552. Ο Πόστελλος υποστηρίζει ότι διαβαζόταν στις ορθόδοξες εκκλησίες, που δεν αμφισβητούσαν ότι ο Ιάκωβος ήταν ο συγγραφέας του.

Κεφάλαιο 1
Στην ιστορία των δώδεκα φυλών του Ισραήλ, διαβάζουμε για κάποιον άνθρωπο που λεγόταν Ιωακείμ και που επειδή ήταν εξαιρετικά πλούσιος έδινε διπλάσια αναθήματα στον Θεό, έχοντας πάρει την εξής απόφαση: τα αγαθά μου θα είναι για το όφελος όλου του κόσμου, ώστε να λάβω χάρη από τον Κύριο για τα αμαρτήματά μου.
Στη διάρκεια όμως μιας μεγάλης θρησκευτικής γιορτής, όταν τα τέκνα του Ισραήλ και ο Ιωακείμ πρόσφεραν τα δώρα τους, ο αρχιερέας Ρουβήν τον κατηγόρησε λέγοντας ότι δεν ήταν σύμφωνο με το νόμο να φέρνεις τις προσφορές σου εφόσον δεν έχεις ν' αφήσεις κανέναν απόγονο στο Ισραήλ.
Ο Ιωακείμ ανησύχησε πάρα πολύ και έφυγε για να συμβουλευτεί τα ληξιαρχεία των δώδεκα φυλών, προκειμένου να διαπιστώσει αν ήταν πράγματι ο μοναδικός άνθρωπος χωρίς απογόνους. Ύστερα από έρευνα ανακάλυψε ότι όλοι οι δίκαιοι είχαν αφήσει απογόνους. Τότε έφερε στο νου του τον πατριάρχη Αβραάμ, που απέκτησε το γιο του Ισαάκ στο τέλος της ζωής του. Η σκέψη αυτή τον έφερε σε μεγάλη απελπισία και δεν άφηνε τη γυναίκα του να τον δει.
Αποσύρθηκε λοιπόν στην ερημιά, έστησε εκεί τη σκηνή του και νήστεψε σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες λέγοντας στον εαυτό του: Δεν θα ξαναφάω, δεν θα ξαναπιώ μέχρι που ο Θεός να ρίξει το βλέμμα του σ' εμένα. Τροφή και ποτό μου θα είναι η προσευχή.

Κεφάλαιο 2
Στο μεταξύ, η σύζυγός του Άννα ένοιωθε απελπισμένη και ταραγμένη για δύο μάλιστα λόγους και έλεγε, «Θα θρηνήσω τη χηρεία μου και τη στειρότητά μου».
Πλησίαζε ο καιρός για μια μεγάλη θρησκευτική γιορτή και η Ιουδήθ, η υπηρέτρια της είπε, «Πόσο θα βασανίζεις ακόμα την ψυχή σου; Έφτασε η ώρα για τη γιορτή του Κυρίου και δεν επιτρέπεται σε κανένα να πενθεί. Πάρε λοιπόν αυτή την κουκούλα, που μου έδωσε κάποιος που κατασκευάζει τέτοια πράγματα, γιατί δεν αρμόζει να την φοράω εγώ μια υπηρέτρια, αλλά ταιριάζει σ' έναν άνθρωπο με σπουδαίο χαρακτήρα όπως εσύ».
Η Άννα όμως απάντησε, «Άφησέ με, δεν είμαι συνηθισμένη σε τέτοια πράγματα. Εξάλλου ο Κύριος με έχει ταπεινώσει πολύ. Φοβάμαι πως σου την έδωσε κάποιος άνθρωπος με κακές προθέσεις και ήρθες εδώ να με κηλιδώσεις με την αμαρτία μου».
Τότε η υπηρέτριά της, η Ιουδήθ, απάντησε, «Τι κακό μπορώ να σου ευχηθώ αφού δεν ακούς τι έχω να σου πω; Δεν μπορώ να σου ευχηθώ μεγαλύτερη κατάρα απ' αυτήν που σε κατατρέχει, δηλαδή που ο Κύριος έχει κλείσει τη μήτρα σου, ώστε να μην μπορείς να γίνεις κι εσύ μητέρα στον Ισραήλ».
Η Άννα ταράχτηκε πολύ μ' αυτά τα λόγια και μια που φορούσε το νυφικό της ένδυμα, κατέβηκε να περπατήσει στον κήπο της, κατά τις τρεις το απόγευμα.
Είδε ένα δέντρο δάφνης, κάθισε κάτω απ' αυτό και προσευχήθηκε στον Κύριο λέγοντας, «Ω Κύριε των πατέρων μου, ευλόγησε με κι άκουσε την προσευχή μου, όπως ευλόγησες τη μήτρα της Σάρρας και της έδωσες ένα γιο, τον Ισαάκ».

Κεφάλαιο 3
Όπως κοιτούσε προς τον ουρανό βλέπει μια φωλιά σπουργιτών στη φυλλωσιά της δάφνης. Και θρηνώντας στα τρίσβαθά της είπε, «Αλίμονο σε μένα. Ποιος με γέννησε; Ποια μήτρα με βάστηξε και είμαι τόσο καταραμένη μπροστά στα τέκνα του Ισραήλ, ώστε να με μέμφονται και να με χλευάζουν στο ναό του Κυρίου μου; Αλίμονο σε μένα. Ποια άλλη είναι στη θέση μου;
Δεν μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου ούτε και μ' αυτά τα ζώα της γης, γιατί ακόμα και τα ζώα είναι καρπερά ενώπιων σου, ω Κύριε! Αλίμονό μου, με τι μπορώ να συγκριθώ;
Δεν μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου ούτε με τα άγρια θηρία της γης, γιατί ακόμη και αυτά είναι καρπερά ενώπιόν σου, ω Κύριε! Αλίμονό μου, με τι μπορώ να συγκριθώ;
Δεν μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου ούτε με τα νερά, γιατί ακόμα και τα νερά είναι γόνιμα μπροστά σου, ω Κύριε! Αλίμονό μου, με τι μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου;
Δεν μπορώ να συγκριθώ ούτε με τα κύματα της θάλασσας γιατί κι αυτά, είτε είναι ήρεμα είτε ταραγμένα, σε δοξάζουν με τα ψάρια που έχουν μέσα τους, ω Κύριε! Αλίμονο σε μένα, με τι μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου;
Δεν μπορώ να συγκρίνω τον εαυτό μου ούτε με την ίδια τη γη, γιατί η γη παράγει τους καρπούς της και σε δοξάζει, ω Κύριε!»

Κεφάλαιο 4
Τότε ένας άγγελος του Κυρίου στάθηκε δίπλα της και είπε, « Άννα, Άννα, ο Κύριος άκουσε την προσευχή σου. Θα συλλάβεις και θα γεννήσεις και για τους απογόνους σου θα μιλήσει όλος ο κόσμος».
Η Άννα απάντησε, «Ορκίζομαι στον Κύριο, τον Θεό το ζώντα, ό, τι κι αν γεννήσω, είτε είναι αρσενικό είτε είναι θηλυκό, θα το αφιερώσω στον Κύριο τον Θεό μου και θα τον υπηρετεί σ' όλη του τη ζωή».
Τότε εμφανίστηκαν δυο άγγελοι και της είπαν, «Να, έρχεται ο άνδρας σου, ο Ιωακείμ, μαζί με τους βοσκούς του. Παρουσιάστηκε και σ' αυτόν άγγελος Κυρίου και του είπε, «Ο Κύριος ο Θεός άκουσε την προσευχή σου• κάνε γρήγορα και πήγαινε στην Άννα γιατί θα συλλάβει».
Ο Ιωακείμ κάλεσε τότε τους βοσκούς και τους είπε, «Φέρτε μου δέκα προβατίνες ακηλίδωτες και χωρίς ψεγάδι. Προορίζονται για τον Κύριο τον Θεό μου. Και φέρτε μου δώδεκα μοσχαράκια αψεγάδιαστα• αυτά θα είναι για τους ιερείς και τους πρεσβυτέρους. Φέρτε μου επίσης εκατό κατσίκια και τα εκατό κατσίκια θα είναι για όλο τον κόσμο».
Και ο Ιωακείμ κατέβηκε με τους βοσκούς του, η δε Άννα στεκόταν κοντά στην πύλη και τον είδε να πλησιάζει. έτρεξε λοιπόν προς το μέρος του και αγκαλιάζοντας τον από το λαιμό είπε, «Τώρα ξέρω πως ο Θεός μου έδωσε μια μεγάλη ευλογία• γιατί εγώ που ήμουν χήρα, δεν είμαι πια χήρα κι ενώ ήμουν στείρα θα συλλάβω».

Κεφάλαιο 5
Ο Ιωακείμ παρέμεινε στο σπίτι του την πρώτη μέρα, αλλά την επόμενη έφερε τις προσφορές του και είπε, «Αν ο Κύριος δείχνει ευμένεια απέναντι μου, ας φανεί στην ταινία που φορά ο ιερέας στο μέτωπό του». Και συμβουλεύτηκε την ταινία και είδε ότι δεν υπήρχε καμιά αμαρτία σ' αυτόν.
Είπε λοιπόν ο Ιωακείμ, «Τώρα ξέρω ότι ο Κύριος έδειξε ευμένεια απέναντί μου και εξάλειψε όλες τις αμαρτίες μου». Και έφυγε από το ναό του Κυρίου δικαιωμένος και πήγε στο σπίτι του.
Όταν συμπληρώθηκαν οι εννιά μήνες στην Άννα, τότε γέννησε και είπε στη μαμμή, «Τι έφερα στον κόσμο;»
Εκείνη απάντησε, «Ένα κορίτσι».
Τότε η Άννα είπε, «Σήμερα ο Κύριος μεγάλυνε την ψυχή μου». Και ξάπλωσε στο κρεβάτι της.
Όταν συμπληρώθηκαν οι μέρες του εξαγνισμού, θήλασε το παιδί και του έδωσε το όνομα Μαρία.

Κεφάλαιο 6
Και το παιδί μεγάλωνε καθημερινά, έτσι που όταν ήταν εννέα μηνών, η μητέρα της την ακούμπησε καταγής για να δει αν θα μπορούσε να σταθεί όρθια• έκανε λοιπόν εννέα βήματα και ύστερα γύρισε στην αγκαλιά της μητέρας της. Τότε η μητέρα της τη σήκωσε και είπε, «Όσο υπάρχει ο Κύριος ο Θεός μου, δεν θα ξαναβαδίσεις πάνω στη γη μέχρι που να σε πάω στο ναό του Κυρίου».
Έκανε λοιπόν το δωμάτιο της έναν χώρο ιερό και δεν επέτρεπε τίποτε το ακάθαρτο ή ασυνήθιστο να την πλησιάζει, κάλεσε δε μερικές αγνές κόρες του Ισραήλ να την προφυλάσσουν.
Όταν το παιδί έγινε ενός έτους, ο Ιωακείμ έκανε μια μεγάλη γιορτή και προσκάλεσε τους ιερείς, τους γραμματείς, τους πρεσβυτέρους και όλους τους ανθρώπους του Ισραήλ. Και τότε ο Ιωακείμ παρέδωσε την κόρη του στους αρχιερείς κι εκείνοι την ευλόγησαν λέγοντας, «Ας ευλογήσει ο Θεός των πατέρων μας αυτό το κορίτσι κι ας του δώσει ένα όνομα που θα μείνει ξακουστό στους αιώνες». Και απάντησαν όλοι, «Αμήν, ας γίνει έτσι».
Ύστερα ο Ιωακείμ την παρέδωσε για δεύτερη φορά στους ιερείς κι εκείνοι την ευλόγησαν λέγοντας, «Ω ύψιστε Θεέ, φρόντισε αυτό το κορίτσι και ευλόγησε το με ευλογία αιώνια».
Τότε η μητέρα της την πήρε αγκαλιά, της έδωσε το στήθος της και τραγούδησε το παρακάτω τραγούδι στον Κύριο.
«Θα τραγουδήσω ένα καινούργιο τραγούδι στον Κύριο τον Θεό μου, γιατί μ' επισκέφτηκε, με απάλλαξε από τις μομφές των εχθρών μου και μου έδωσε τους καρπούς της δικαιοσύνης του, ώστε να μπορούν τώρα οι γιοι του Ρουβήν να μάθουν ότι η Άννα θηλάζει».
Ύστερα έβαλε το βρέφος να αναπαυθεί στο ιερό δωμάτιο και πήγε να υπηρετήσει τους καλεσμένους.
Κι όταν τελείωσε η γιορτή, όλοι έφυγαν πανηγυρίζοντας και δοξάζοντας τον Θεό του Ισραήλ.

Κεφάλαιο 7
Το κοριτσάκι μεγάλωνε και όταν έγινε δύο ετών, ο Ιωακείμ είπε στην Άννα, «Ας την οδηγήσουμε στο ναό του Θεού, για να εκπληρώσουμε τον όρκο που κάναμε στον Κύριο τον Θεό, μήπως και οργιστεί και δεν αποδέχεται τις προσφορές μας».
Η Άννα όμως είπε, «Ας περιμένουμε τον τρίτο χρόνο γιατί ίσως αλλιώς δεν θα μπορεί ν' αναγνωρίζει τον πατέρα της» κι ο Ιωακείμ απάντησε, «Ας περιμένουμε τότε».
Όταν το παιδί έγινε τριών ετών, ο Ιωακείμ είπε, «Ας καλέσουμε τις κόρες των Εβραίων, που είναι αγνές κι ας πάρει η καθεμιά τους από μια λυχνία να ανάψει, έτσι ώστε το παιδί να μη θέλει να γυρίσει πίσω αλλά να αφοσιωθεί στο ναό του Θεού».
Έτσι κι έγινε μέχρι που ανέβηκαν στο ναό του Κυρίου. Εκεί την υποδέχτηκε ο αρχιερέας, την ευλόγησε και είπε, «Μαρία, ο Κύριος ο Θεός έχει λαμπρύνει το όνομα σου σ' όλες τις γενιές και μέσα από σένα θα λυτρώσει τα τέκνα του Ισραήλ».
Και την έβαλε στο τρίτο σκαλοπάτι του βωμού, και ο Κύριος της έδωσε Χάρη και χόρεψε στα ποδαράκια της και όλος ο οίκος του Ισραήλ την αγάπησε.

Κεφάλαιο 8
Οι γονείς της έφυγαν γεμάτοι θαυμασμό, δοξάζοντας τον Θεό επειδή το κορίτσι δεν στράφηκε πίσω σ' αυτούς.
Η Μαρία έμεινε στο ναό σαν περιστέρι που μαθήτευε εκεί και έπαιρνε την τροφή της από τα χέρια ενός αγγέλου.
Όταν έγινε δώδεκα χρονών, οι ιερείς έκαναν συμβούλιο και είπαν, «Ιδού, η Μαρία είναι δώδεκα χρονών. Τι πρέπει να κάνουμε μήπως και κινδυνεύει να κηλιδωθεί ο ιερός χώρος του Κυρίου του Θεού μας;»
Τότε οι ιερείς είπαν στον αρχιερέα Ζαχαρία, «Στάσου στο βωμό του Κυρίου, είσελθε στον ιερό χώρο και κάνε παρακλήσεις γι' αυτήν. Οτιδήποτε σου φανερώσει ο Κύριος, αυτό θα κάνουμε».
Τότε ο αρχιερέας εισήλθε στα Άγια των Αγίων και παίρνοντας μαζί του το περιστήθιο της κρίσης έκανε προσευχές για τη Μαρία.
Και ήρθε σ' αυτόν ο άγγελος του Κυρίου και είπε, «Ζαχαρία, Ζαχαρία, πήγαινε και κάλεσε όλους τους χήρους να φέρει ο καθένας το ραβδί του. Αυτός που θα φανερωθεί από τον Κύριο μ' ένα σημάδι, θα είναι ο σύζυγος της Μαρίας».
Και οι τελάληδες γύρισαν όλη την Ιουδαία και ακούστηκε η σάλπιγγα του Κυρίου και όλοι οι άνθρωποι έτρεξαν και συγκεντρώθηκαν.
Έτσι κι ο Ιωσήφ, παρατώντας το τσεκούρι του, βγήκε να τους συναντήσει και όταν συγκεντρώθηκαν πήγαν στον αρχιερέα κρατώντας ο καθένας το ραβδί του.
Αφού πήρε ο αρχιερέας τα ραβδιά τους, μπήκε στο ναό για να προσευχηθεί. Κι όταν τελείωσε την προσευχή του τα ξαναμοίρασε χωρίς να συμβεί κανένα θαύμα.
Την τελευταία ράβδο την πήρε ο Ιωσήφ και τότε βγήκε από μέσα της ένα περιστέρι και πέταξε πάνω απ' το κεφάλι του.
Και ο αρχιερέας είπε, «Ιωσήφ, εσύ είσαι ο άνθρωπος που διάλεξε ο Θεός για να πάρει την Παρθένο Μαρία».
Ο Ιωσήφ όμως αρνήθηκε λέγοντας: «Είμαι γέρος άνθρωπος κι έχω παιδιά, ενώ εκείνη είναι νέα και φοβάμαι ότι θα γελοιοποιηθώ στον Ισραήλ».
Τότε ο αρχιερέας απάντησε, «Ιωσήφ, να φοβάσαι τον Κύριο τον Θεό σου και να θυμάσαι πώς αντιμετώπισε τον Δάδαν, τον Κορά και τον Αβιράμ, πώς άνοιξε η γη και τους κατάπιε όταν αρνήθηκαν να υπακούσουν. Να φοβάσαι τον Θεό, μήπως και συμβούν παρόμοια πράγματα και στην οικογένειά σου.
Ύστερα απ' αυτά, ο Ιωσήφ φοβήθηκε, πήρε τη Μαρία στο σπίτι του και της είπε, «Σε πήρα Μαρία από το ναό του Κυρίου και τώρα θα σ' αφήσω στο σπίτι μου. Πρέπει να φροντίσω τη δουλειά μου που είναι δουλειά χτίστη. Ο Κύριος να είναι μαζί σου».

Κεφάλαιο 9
Σ' ένα συμβούλιο των ιερέων, αποφασίστηκε να γίνει ένα καινούργιο πέπλο για το παραπέτασμα για το ναό. Ο αρχιερέας είπε, «Καλέστε τις επτά αμόλυντες παρθένες από τη φυλή του Δαβίδ».
Και οι υπηρέτες πήγαν και τις έφεραν στο ναό του Κύριου και ο αρχιερέας είπε, «Ρίξτε τώρα κλήρο εδώ μπροστά μου, για να φανεί ποια από σας θα υφάνει τη χρυσή κλωστή, ποια την μπλε, ποια την κόκκινη, ποια το λεπτό λινό και ποια την πορφυρένια».
Τότε ο αρχιερέας, που ήξερε πως η Μαρία ήταν από τη φυλή του Δαβίδ, την κάλεσε και έπεσε σ' εκείνη ο κλήρος να υφάνει την πορφυρένια κλωστή.
Από κείνη όμως την ώρα, ο Ζαχαρίας, ο αρχιερέας, έχασε τη μιλιά του και τον αντικατέστησε ο Σαμουήλ μέχρι που ξαναμίλησε. Η δε Μαρία πήρε την πορφυρένια κλωστή και την έγνεψε.
Και πήρε μια στάμνα να τη γεμίσει νερό και άκουσε μια φωνή να της λέει, «Χαίρε κεχαριτωμένη. Ο Κύριος είναι μαζί σου. Εσύ είσαι η ευλογημένη μεταξύ των γυναικών».
Εκείνη κοίταξε αριστερά και δεξιά για να δει από που ερχόταν η φωνή και μετά γύρισε σπίτι της τρέμοντας. Άφησε τη στάμνα καταγής και κάθισε να συνέχισε το γνέσιμο της πορφυρένιας κλωστής.
Και ιδού, ο άγγελος του Κυρίου στάθηκε δίπλα της και είπε, «Μη φοβάσαι Μαρία, γιατί εσύ βρήκες εύνοια από τον Θεό».
Ακούγοντας αυτά τα λόγια, σκεφτόταν ποια σημασία θα μπορούσε να έχει ένας τέτοιος χαιρετισμός. Και ο άγγελος της είπε, «Ο Κύριος είναι μαζί σου και θα συλλάβεις».
Εκείνη απάντησε, «Τι! Θα συλλάβω από το ζώντα Θεό και θα γεννήσω όπως και οι άλλες γυναίκες;»
Ο άγγελος τότε είπε, «Όχι μ' αυτό τον τρόπο. Θα έρθει σε σένα το Άγιο Πνεύμα και η δύναμη του Υψίστου θα σε σκιάσει. Γι' αυτό, το παιδί που θα γεννήσεις θα είναι άγιο και θα ονομαστεί Γιος του Ζώντος Θεού. Θα του δώσεις το όνομα Ιησούς, γιατί θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες. Και ιδού, η εξαδέλφη σου Ελισάβετ, συνέλαβε επίσης έναν γιο, σε μεγάλη ηλικία. Είναι τώρα στον έκτο μήνα, εκείνη που την αποκαλούσαν στείρα• γιατί τίποτε δεν είναι αδύνατον για τον Θεό».
Τότε η Μαρία είπε, «Ιδού η δούλη του Θεού, ας γίνει σε μένα κατά το λόγο σου».
Και όταν ολοκλήρωσε το γνέσιμο της πορφυρένιας κλωστής, την πήγε στον αρχιερέα κι εκείνος την ευλόγησε λέγοντας, «Ο Κύριος ο Θεός έχει μεγαλύνει το όνομα σου και θα είσαι ευλογημένη αιώνια».
Ύστερα απ' αυτά, η Μαρία πήγε γεμάτη χαρά στην Ελισάβετ, την εξαδέλφη της και χτύπησε την πόρτα της. Όταν εκείνη την άκουσε, έτρεξε να της ανοίξει και την ευλόγησε λέγοντας, «Πώς είναι δυνατόν να έρθει η Μητέρα του Κυρίου σε μένα; Γιατί να! Μόλις έφτασε στα αυτιά μου η φωνή του Χαιρετισμού σου, αυτό που είναι μέσα μου αναπήδησε και σ' ευλόγησε».
Η Μαρία όμως, που είχε άγνοια όλων εκείνων των μυστηρίων που της είχε αναγγείλει ο αρχάγγελος Γαβριήλ, ύψωσε τα μάτια της προς τον ουρανό και είπε, «Κύριε! Ποια είμαι εγώ που θ' αποκαλέσουν όλες οι γενεές του κόσμου ευλογημένη;»
Διαπιστώνοντας όμως ότι η κοιλιά της μεγάλωνε καθημερινά και νιώθοντας φόβο γι' αυτό, πήγε στο σπίτι της και κρυβόταν από το λαό του Ισραήλ. Όταν συνέβαιναν όλα αυτά ήταν δεκατεσσάρων ετών.

Κεφάλαιο 10
Όταν έφτασε στον έκτο μήνα της, επέστρεψε ο Ιωσήφ από τη δουλειά του, που ήταν το χτίσιμο σπιτιών σε άλλους τόπους και βρήκε την Παρθένο σε προχωρημένη εγκυμοσύνη.
Τότε χτυπώντας το πρόσωπό του είπε, «Πώς θα μπορέσω να αντικρύσω τον Κύριο τον Θεό μου; Τι θα πω γι' αυτή τη νεαρή γυναίκα; Γιατί την πήρα Παρθένο από το ναό του Κυρίου και δεν φρόντισα να παραμείνει έτσι. Ποιος με εξαπάτησε; Ποιος διέπραξε αυτό το κακό μέσα στο σπίτι μου; Ποιος ξελόγιασε την Παρθένο και την ατίμασε; Δεν επαναλαμβάνεται άραγε σε μένα η ιστορία του Αδάμ; Γιατί τη στιγμή ακριβώς της δόξας του, ήρθε το φίδι, βρήκε την Εύα μόνη και την ξελόγιασε. Έτσι ακριβώς συνέβη και σε μένα».
Ύστερα ο Ιωσήφ σηκώθηκε και είπε φωνάζοντας, «Πώς το έκανες αυτό εσύ που βρήκες τόση εύνοια από το Θεό; Γιατί έφερες αυτόν τον εξευτελισμό στην ψυχή σου, εσύ που ανατράφηκες στα Άγια των Αγίων και έπαιρνες τροφή από το χέρι των αγγέλων;»
Εκείνη όμως ξέσπασε σε δάκρυα και απάντησε, «Είμαι αθώα και δεν γνώρισα ποτέ άνδρα».
Τότε είπε ο Ιωσήφ, «Πώς συμβαίνει λοιπόν να είσαι έγκυος;»
Η Μαρία αποκρίθηκε, «Ορκίζομαι στον Θεό τον Ζώντα ότι δεν γνωρίζω με ποιο τρόπο έγινε αυτό».
Τότε ο Ιωσήφ φοβήθηκε πολύ και έφυε για να σκεφτεί τι θα 'πρεπε να κάνει μαζί της. 'Έκανε λοιπόν ετούτες τις σκέψεις: «Αν συγκαλύψω το αδίκημά της θα βρεθώ ένοχος από το νόμο του Κυρίου. Αν πάλι την αποκαλύψω στα τέκνα του Ισραήλ φοβάμαι πως, αν πραγματικά έχει παιδί από έναν άγγελο, θα προδώσω τη ζωή ενός αθώου ανθρώπου. Τι θα κάνω λοιπόν; Θα τη διώξω κρυφά».
Ύστερα ήρθε η νύχτα και ιδού ένας άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε στο όνειρο του και είπε, «Μη φοβηθείς να κρατήσεις αυτή τη νέα γυναίκα, γιατί αυτό που έχει μέσα της προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα. Θα γεννήσει ένα γιο που θα τον ονομάσετε Ιησού, γιατί αυτός θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες».
Τότε ο Ιωσήφ ξύπνησε και δόξασε τον Θεό του Ισραήλ που του έδειξε τέτοια εύνοια και κράτησε την Παρθένο.

Κεφάλαιο 11
Ήρθε τότε ο Άννας, ο γραμματέας και είπε στον Ιωσήφ, «Ποιος είναι ο λόγος που δεν σε είδαμε μετά το γυρισμό σου;»
Ο Ιωσήφ απάντησε, «Ήμουν ταλαιπωρημένος από το ταξίδι και αναπαύθηκα την πρώτη μέρα».
Ο Άννας όμως στράφηκε και είδε τη Μαρία και κατάλαβε ότι ήταν σε προχωρημένη κατάσταση εγκυμοσύνης. Έφυγε τότε και πήγε στον ιερέα και του είπε, «Ο Ιωσήφ, στον οποίο έχεις τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη, είναι ένοχος μεγάλου αδικήματος γιατί ατίμασε την Παρθένο που έλαβε από το ναό του Κυρίου και την παντρεύτηκε μυστικά χωρίς να το αποκαλύψει στα τέκνα του Ισραήλ».
Είπε τότε ο ιερέας, «Έκανε αυτό το πράγμα ο Ιωσήφ;»
Ο Άννας απάντησε, «Αν στείλεις οποιονδήποτε από τους υπηρέτες σου, θα σου πει ότι έχει παιδί στην κοιλιά της».
Και οι υπηρέτες πήγαν και ήταν έτσι όπως το είχε πει ο Άννας.
Ύστερα απ' αυτό έφεραν και τους δύο σε δίκη και ο ιερέας είπε στη Μαρία, «Μαρία, τι έκανες; Γιατί εξευτέλισες με αυτό τον τρόπο την ψυχή σου και γιατί λησμόνησες τον Θεό σου, εσύ που ανατράφηκες στα Άγια των Αγίων κι έπαιρνες τροφή από τα χέρια αγγέλων και άκουγες τα τραγούδια τους; Γιατί το έκανες αυτό;»
Εκείνη τότε ξεσπώντας σε δάκρυα απάντησε, «Ορκίζομαι στον Θεό το Ζώντα πως είμαι αθώα ενώπιόν του γιατί δεν έχω γνωρίσει άνδρα».
Τότε ο ιερέας είπε στον Ιωσήφ, «Γιατί το έκανες αυτό;» κι ο Ιωσήφ απάντησε, «Ορκίζομαι στον Κύριο τον Θεό μου ότι δεν την έχω αγγίξει».
Ο ιερέας όμως είπε, «Μην ψεύδεσαι αλλά πες την αλήθεια• την παντρεύτηκες κρυφά, χωρίς να το ανακοινώσεις στα τέκνα του Ισραήλ. Ταπεινώσου μπροστά στο παντοδύναμο χέρι του Θεού για να ευλογήσει το σπέρμα σου».
Ο Ιωσήφ έμεινε σιωπηλός.
Τότε του είπε ο ιερέας, «Πρέπει να αποκαταστήσεις την Παρθένο στο ναό του Κυρίου, απ' όπου την πήρες».
Εκείνος όμως έκλαψε πικρά και ο ιερέας πρόσθεσε, «Θα σας δώσω να πιείτε το νερό του Κυρίου το οποίο είναι για δοκιμασίες κι έτσι θα φανερωθεί η ανομία σας».
Έφερε λοιπόν ο ιερέας το νερό, έδωσε στον Ιωσήφ να πιει κι ύστερα τον έστειλε σε μια ορεινή περιοχή. Εκείνος γύρισε εντελώς καλά και ο κόσμος απόρησε που δεν αποκαλύφθηκε η αμαρτία του. Είπε λοιπόν ο ιερέας, «Εφόσον ο Κύριος δεν φανέρωσε τις αμαρτίες σου, ούτε κι εγώ μπορώ να σε καταδικάσω».
Έτσι τους άφησε να φύγουν.
Πήρε λοιπόν ο Ιωσήφ τη Μαρία και γύρισαν στο σπίτι τους περιχαρείς και δοξάζοντας τον Θεό του Ισραήλ.

Κεφάλαιο 12
Και συνέβη να εκδόσει ο Αυτοκράτορας Αύγουστος ένα διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο όλοι οι Εβραίοι έπρεπε να φορολογηθούν. Είπε λοιπόν ο Ιωσήφ, «Θα φροντίσω ώστε να καταχωρηθούν για φορολογία τα παιδιά μου, αλλά τι θα κάνω μ' αυτή τη νεαρή γυναίκα; Ντρέπομαι να τη δηλώσω σαν σύζυγό μου και αν πάλι τη δηλώσω σαν κόρη μου όλος ο Ισραήλ γνωρίζει πως δεν είναι. Όταν έρθει η ώρα του Κυρίου, ας αποφασίσει εκείνος τι πρέπει να γίνει».
Σέλωσε λοιπόν το γαϊδουράκι, έβαλε πάνω του τη Μαρία και το ακολούθησαν μαζί με το Σίμωνα για να φτάσουν στη Βηθλεέμ που ήταν τρία μίλια μακριά.
Κοιτάζοντας τη Μαρία την είδε λυπημένη και είπε στον εαυτό του, «Ίσως της προκαλεί πόνο αυτό που έχει στα σπλάχνα της». Ύστερα γύρισε πάλι και την είδε να γελά και της είπε, «Μαρία πώς γίνεται να βλέπω μερικές φορές θλίψη και μερικές φορές γέλιο και χαρά στην έκφρασή σου;»
Η Μαρία του απάντησε, «Βλέπω δύο ανθρώπους με τα μάτια μου, ο ένας κλαίει και θρηνεί κι ο άλλος γελά και πανηγυρίζει».
Εκείνος συνέχισε το δρόμο του και η Μαρία του είπε, «Κατέβασε με απ' το γαϊδουράκι γιατί αυτό που έχω στα σπλάχνα με πιέζει για να βγει».
Ο Ιωσήφ όμως απάντησε, «Που να σε πάω; Εδώ είναι ερημιά».
Τότε η Μαρία του είπε ξανά, «Κατέβασέ με, γιατί αυτό που έχω μέσα με πιέζει δυνατά».
Έτσι ο Ιωσήφ την κατέβασε. Βρήκε εκεί κοντά μια σπηλιά και την έβαλε μέσα.

Κεφάλαιο 13
Αφήνοντας την μαζί με τους γιους του στη σπηλιά, πήγε ν' αναζητήσει μια Εβραία μαμμή στο χωριό της Βηθλεέμ.
Καθώς όμως πήγαινα (είπε ο Ιωσήφ) κοίταξα ψηλά και είδα τα σύννεφα θαμπωμένα και τα πουλιά του ουρανού να ακινητοποιούνται στη μέση της πτήσης τους. Κοίταξα και κάτω, στη γη, και είδα ένα στρωμένο τραπέζι και ανθρώπους της δουλειάς να κάθονται γύρω του, τα χέρια τους όμως δεν ήταν πάνω σ' αυτό και δεν έκαναν καμιά κίνηση για να φάνε. Όσοι είχαν κρέας στα χέρια τους δεν έτρωγαν. Όσοι είχαν υψωμένα τα χέρια στο κεφάλι τους, δεν τα κατέβαζαν κι αυτοί που τα είχαν ανεβάσει μέχρι το στόμα τους δεν έβαζαν τίποτα σ' αυτό. Τα πρόσωπα όλων τους ήταν καρφωμένα προς τα πάνω. Και είδα τα πρόβατα διασκορπισμένα αλλά ακίνητα και το βοσκό που είχε σηκώσει το χέρι του για να τα χτυπήσει να έχει μείνει με το χέρι μετέωρο. Κοίταξα και προς τον ποταμό και είδα τα κατσικάκια να έχουν ακουμπήσει το στόμα τους στο νερό χωρίς όμως να πίνουν.
Αντίκρισα τότε μια γυναίκα να κατεβαίνει από τα βουνά και μου είπε, «Πού πας άνθρωπε;» κι εγώ αποκρίθηκα, «Ψάχνω να βρω μια Εβραία μαμμή».
Εκείνη τότε μου είπε, «Πού βρίσκεται η γυναίκα που θα γεννήσει;» κι εγώ της απάντησα, «Στη σπηλιά και είναι μνηστή μου».
Ρώτησε ξανά η μαμμή, «Δεν είναι σύζυγός σου;»
Ο Ιωσήφ απάντησε, «Είναι η Μαρία, που ανατράφηκε στα Άγια των Αγίων, στον Οίκο του Κυρίου κι έτυχε σε μένα ο κλήρος να την πάρω, όμως δεν είναι γυναίκα μου αλλά έχει συλλάβει από το Άγιο Πνεύμα».
Η μαμμή είπε, «Είναι αλήθεια αυτά;»
Εκείνος απάντησε, «Έλα και θα δεις» και η μαμμή τον ακολούθησε στη σπηλιά.
Τότε ένα σύννεφο φωτεινό ήρθε και στάθηκε πάνω από τη σπηλιά και η μαμμή είπε, «Σήμερα η ψυχή μου μεγαλύνθηκε γιατί τα μάτια μου αντίκρισαν πράγματα θαυμαστά και γιατί γεννιέται η σωτηρία για τον Ισραήλ».
Ξαφνικά, το σύννεφο έγινε ένα φως λαμπερό μέσα στη σπηλιά, έτσι που τα μάτια τους δεν το άντεχαν. Η λάμψη του όμως μειώθηκε σταδιακά και φάνηκε το βρέφος να θηλάζει στο στήθος της μητέρας του Μαρίας.
Τότε η μαμμή φώναξε και είπε, «Τι μεγαλειώδης ημέρα είναι τούτη, που τα μάτια μου αντίκρισαν το καταπληκτικό αυτό θέαμα!»
Και βγήκε από τη σπηλιά και συναντήθηκε με τη Σαλώμη.
Και είπε η μαμμή, «Σαλώμη, Σαλώμη θα σου πω για κάτι το εκπληκτικό που είδα. Γέννησε μια παρθένος, πράγμα που είναι αντίθετο με τη φύση».
Η Σαλώμη απάντησε, «Στο όνομα του Κυρίου του Θεού μου, αν δεν έχω αποδείξεις για το γεγονός αυτό δεν θα πιστέψω ότι γέννησε μια παρθένος».
Μπήκε τότε η Σαλώμη στη σπηλιά και είπε η μαμμή, «Μαρία φανερώσου γιατί έχει δημιουργηθεί μεγάλη αμφισβήτηση για σένα».
Και η Σαλώμη πήρε ικανοποίηση, το χέρι της όμως παρέλυσε και γόγγυζε πικραμένη και έλεγε, «Αλίμονο σε μένα που διέπραξα αυτή την ανομία• αμφισβήτησα τον Θεό και το χέρι μου κοντεύει να πέσει.
Τότε η Σαλώμη ικέτευσε τον Κύριο και είπε, «Ω Θεέ των πατέρων μου, θυμήσου με γιατί ανήκω στο σπέρμα του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Μη με κάνεις μια στιγματισμένη ανάμεσα στα τέκνα του Ισραήλ, θεράπευσέ με. Γιατί εσύ γνωρίζεις, ω Κύριε, ότι έχω κάνει πολλές αγαθοεργίες στο όνομα σου κι έχω δεχτεί την ανταμοιβή μου γι' αυτό».
Τότε ένας άγγελος του Κυρίου στάθηκε κοντά της και είπε, «Ο Κύριος άκουσε την προσευχή σου. Άπλωσε το χέρι σου και σήκωσε το παιδί. Μ' αυτή την πράξη σου θα γιατρευτείς».
Η Σαλώμη γεμάτη χαρά πήγε κοντά στο παιδί και είπε, «Θα τον αγγίξω». Σκοπός της ήταν να τον λατρέψει γιατί είπε, «Ετούτος είναι ένας μεγάλος βασιλιάς που γεννήθηκε στον Ισραήλ».
Κι αμέσως η Σαλώμη γιατρεύτηκε.
Τότε η μαμμή, έχοντας την εύνοια του Θεού, βγήκε απ' τη σπηλιά.
Και ιδού, μια φωνή ακούστηκε στη Σαλώμη να λέει, «Μην αποκαλύψεις τα παράξενα πράγματα που είδες, μέχρι να φτάσει το βρέφος στην Ιερουσαλήμ».
Έτσι, έφυγε και η Σαλώμη έχοντας την εύνοια του Θεού.

Κεφάλαιο 14
Τότε ο Ιωσήφ έκανε τις προετοιμασίες για την αναχώρησή τους, γιατί είχε δημιουργηθεί μια μεγάλη αναταραχή στη Βηθλεέμ επειδή ήρθαν κάποιοι σοφοί από την Ανατολή.
Οι σοφοί ρωτούσαν, «Που γεννήθηκε ο βασιλιάς των Ιουδαίων; Γιατί εμείς είδαμε το άστρο του στην ανατολή και ήρθαμε να τον λατρέψουμε».
Όταν το άκουσε αυτό ο Ηρώδης ταράχτηκε πολύ και έστειλε αγγελιαφόρους στους σοφούς και στους ιερείς και τους ζήτησε να προσέλθουν στο κυβερνείο για να τους κάνει ερωτήσεις.
Τους ρώτησε λοιπόν, «Πού το είδατε γραμμένο για τον Χριστό το βασιλιά και ποιος είναι ο τόπος που γεννήθηκε;»
Εκείνοι τότε του είπαν, «Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, γιατί έτσι είναι γραμμένο, "Και συ, Βηθλεέμ γη του Ιούδα, δεν είσαι με κανέναν τρόπο η μικρότερη μεταξύ των ηγεμόνων του Ιούδα, διότι από σε θα προέλθει ένας αρχηγός, ο οποίος θα κυβερνήσει το λαό μου, τον Ισραήλ"».
Αφού έδιωξε τους αρχιερείς, ρώτησε τους σοφούς άνδρες, «Ποιο ήταν το σημάδι που είδατε για τη γέννηση του βασιλιά;»
Εκείνοι απάντησαν, «Είδαμε ένα εξαιρετικά μεγάλο αστέρι να λάμπει ανάμεσα στα άλλα αστέρια τ' ουρανού, το οποίο τα έσβυνε με τη λάμψη του όλα. Έτσι καταλάβαμε ότι γεννήθηκε ένας μεγάλος βασιλιάς στον Ισραήλ γι' αυτό και ήρθαμε να τον λατρέψουμε».
Τότε ο Ηρώδης τους είπε, «Πηγαίνετε να ερευνήσετε κι αν βρείτε το βρέφος ελάτε να μου το πείτε ώστε να πάω κι εγώ να τον λατρέψω»
Έτσι, οι σοφοί ξεκίνησαν και το αστέρι που είχαν δει στην Ανατολή προπορευόταν και τους έδειχνε το δρόμο μέχρι που σταμάτησε πάνω από τη σπηλιά, όπου βρισκόταν το βρέφος με τη μητέρα του Μαρία.
Έβγαλαν τότε τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν χρυσό, λιβάνι και σμύρνα. Κι αφού προειδοποιήθηκαν σε όνειρο από έναν άγγελο να μην επιστρέψουν στον Ηρώδη διαμέσου της Ιουδαίας, έφυγαν για τη χώρα τους από διαφορετικό δρόμο.

Κεφάλαιο 15
Τότε ο Ηρώδης που κατάλαβε ότι τον ξεγέλασαν οι σοφοί εκείνοι, οργίστηκε πολύ και πρόσταξε μερικούς άνδρες να σκοτώσουν όλα τα παιδιά της Βηθλεέμ που ήταν ηλικίας δύο ετών και κάτω.
Η Μαρία όμως μαθαίνοντας για τη σφαγή των νηπίων, πήρε το βρέφος, το τύλιξε σε φασκιές και το ’βαλε σε μια φάτνη γιατί δεν υπήρχε χώρος στο πανδοχείο.
Η Ελισάβετ επίσης, ακούγοντας ότι θα έψαχναν και για το γιο της Ιωάννη, τον πήρε και ανέβηκαν στα βουνά κι αναζητούσε κάποια κρυψώνα για να τον κρύψει. Δεν υπήρχε όμως κανένα κρυφό μέρος.
Τότε αναστέναξε και είπε, «Ω βουνό του Κυρίου, δέξου τη μητέρα και το παιδί», γιατί δεν μπορούσε να σκαρφαλώσει πιο ψηλά. Κι αμέσως το βουνό άνοιξε και τους δέχτηκε.
Και εμφανίστηκε ένας άγγελος Κυρίου για να τους προστατέψει.
Ο Ηρώδης όμως έψαξε για τον Ιωάννη κι έστειλε υπηρέτες στο Ζαχαρία την ώρα που ιερουργούσε και του είπαν, «Πού έκρυψες το γιο σου;»
Εκείνος τους απάντησε, «Εγώ είμαι ένας διάκονος του Θεού και υπηρέτης του βωμού• πού να ξέρω πού βρίσκεται ο γιος μου;»
Έτσι οι υπηρέτες επέστρεψαν και είπαν στον Ηρώδη τα καθέκαστα. Εκείνος οργίστηκε και είπε, «Δεν είναι άραγε πιθανόν να είναι ο γιος του ο μελλοντικός βασιλιάς του Ισραήλ;»
Έστειλε λοιπόν ξανά τους υπηρέτες του στο Ζαχαρία να του πουν, «Πες μας την αλήθεια, πού είναι ο γιος σου γιατί ξέρεις πως η ζωή σου είναι στα χέρια μας».
Οι υπηρέτες λοιπόν πήγαν και του είπαν αυτά. Ο Ζαχαρίας όμως τους απάντησε, «Είμαι ένας μάρτυρας του Θεού και αν χυθεί το αίμα μου, ο Κύριος θα παραλάβει την ψυχή μου. Άλλωστε ξέρετε ότι το αίμα μου που θα χυθεί είναι αθώο».
Παρόλα αυτά, ο Ζαχαρίας δολοφονήθηκε στην είσοδο μεταξύ ναού και βωμού.
Τα τέκνα όμως του Ισραήλ δεν ήξεραν ότι είχε δολοφονηθεί.
Αργότερα, την ώρα των χαιρετισμών, οι ιερείς πήγαν στο ναό, αλλά ο Ζαχαρίας δεν βγήκε να τους ευλογήσει όπως ήταν συνήθεια.
Εκείνοι πάντως εξακολουθούσαν να τον περιμένουν να τους χαιρετίσει. Και όταν είδαν ότι περνούσε η ώρα και δεν φαινόταν, ένας απ' αυτούς τόλμησε να μπει στον ιερό χώρο όπου βρισκόταν ο βωμός και είδε πηγμένο αίμα στο πάτωμα.
Τότε ακούστηκε μια φωνή από τον ουρανό να λέει, «Ο Ζαχαρίας δολοφονήθηκε και το αίμα του δεν θα σβυστεί μέχρις ότου βρεθεί αυτός που θα πάρει εκδίκηση».
Όταν το άκουσε αυτό ο ιερέας φοβήθηκε και πήγε και είπε στους άλλους αυτά που είδε κι άκουσε. Πήγαν όλοι τότε μέσα και είδαν αυτό που είχε γίνει.
Τότε η οροφή του ναού σχίστηκε από πάνω μέχρι κάτω μέσα σ' έναν εκκωφαντικό ήχο. Και δεν μπορούσαν να βρουν το σώμα παρά μόνο το αίμα που είχε γίνει πέτρα.
Κι έφυγαν και είπαν στο λαό ότι ο Ζαχαρίας είχε δολοφονηθεί κι έτσι το ’μαθαν όλες οι φυλές του Ισραήλ και τον πένθησαν και τον θρήνησαν τρεις ημέρες.
Ύστερα οι ιερείς έκαναν συμβούλιο για ν' αποφασίσουν για το διάδοχό του. Και ο Συμεών και οι άλλοι ιερείς έριξαν κλήρο και ο κλήρος έπεσε στο Συμεών. Γιατί το Άγιο Πνεύμα τον είχε διαβεβαιώσει ότι δεν θα πέθαινε αν δεν αντίκριζε πρώτα τον Χριστό ενσαρκωμένο.

Εγώ ο Ιάκωβος έγραψα αυτή την ιστορία στην Ιερουσαλήμ, την εποχή των ταραχών, όταν αποσύρθηκα σ' ένα ερημικό μέρος, μέχρι το θάνατο του Ηρώδη. Και οι ταραχές σταμάτησαν στην Ιερουσαλήμ. Αυτό που παραμένει είναι ότι δοξάζω τον Θεό που μου ’δωσε τη γνώση να γράψω το κείμενο για σας τους πνευματικούς ανθρώπους που αγαπούν τον Θεό και θα του αποδίδουν δόξα και μεγαλείο στους αιώνες των αιώνων. ΑΜΗΝ»

Προτροπή για συμφιλίωση.

Διάλογος π. Ιωήλ Γιαννακόπουλου (1901-1966) με κάποιο χωρικό:
- … Μα δεν μπορώ, πάτερ μου, να μιλήσω εγώ πρώτος. Ο αδελφός μου πρέπει να μου μιλήσει πρώτος. Αυτός έφταιξε και όχι εγώ. Κι έπειτα αυτός είναι μικρότερος και εγώ μεγαλύτερος.
- Δεν μου λες, ποιος είναι μεγαλύτερος; Εμείς ή ο Θεός;
- Μα θέλει ρώτημα; Ο Θεός βέβαια.
- Ποιος έφταιξε στον άλλον; Ο Θεός σ’ εμάς ή εμείς στο Θεό;
- Εμείς φταίξαμε στο Θεό.
- Και ποιος πρώτος έκανε την αρχή της συμφιλιώσεως; Εμείς πήγαμε στο Θεό ή ο Θεός ήλθε σ’ εμάς;
- Ο Θεός ήλθε σ’ εμάς.
- Λοιπόν;
- Λοιπόν, σ’ ευχαριστώ. Έχεις δίκιο. Εγώ θα πάω πρώτος στον αδελφό μου.

(Ανέκδοτα Ιωήλ Γιαννακόπουλου Αρχιμανδρίτου σελ. 36)

Η βάση και το άριστα.

Συζήτηση π. Ιωήλ Γιαννακόπουλου (1901-1966) με κάποιο καθηγητή Γυμνασίου:
- Πάτερ μου, δεν βρίσκω καθόλου σωστό να πράττει ο χριστιανός το αγαθό για να απολαύσει τον Παράδεισο ή για να αποφύγει την κόλαση. Το αγαθό θα έπρεπε να το πράττουμε μόνο και μόνο από αγάπη προς το Θεό.
- Εσύ όταν βαθμολογείς τους μαθητές σου μόνο το μηδέν και το άριστα χρησιμοποιείς; Δεν έχεις άλλους βαθμούς;
- Έχω μεγάλη βαθμολογική κλίμακα. Κινούμαι από το μηδέν μέχρι το είκοσι. Όσοι πάρουν από δέκα κι επάνω προάγονται. Οι άλλοι απορρίπτονται.
- Και ο Χριστιανισμός έχει τη δική του βαθμολογική κλίμακα.
Το άριστα το βάζει σε εκείνους που πράττουν το αγαθό, μόνο και μόνο διότι επιθυμούν, ως παιδιά του Θεού, να εκτελούν το θέλημα του Πατέρα τους.
Σε εκείνους που πράττουν το αγαθό για να απολαύσουν τον Παράδεισο βάζει μικρότερο βαθμό.
Ακόμη μικρότερο βαθμό βάζει σε εκείνους που πράττουν το αγαθό για να αποφύγουν την Κόλαση.
Όλοι οι βαθμοί όμως αυτοί είναι πάνω από το δέκα και συνεπώς προβιβάσιμοι, εφ’ όσον αυτοί που τους λαμβάνουν πράττουν το αγαθό.
Εσύ αν θέλεις αγωνίσου για το άριστα. Κανείς δεν δε εμποδίζει. Βλέπε όμως με συμπάθεια κι εκείνους τους καϋμένους που αγωνίζονται έστω και για το δεκαράκι.

(Ανέκδοτα Ιωήλ Γιαννακόπουλου Αρχιμανδρίτου σελ. 31)

Πίστη και θαύματα.

Πριν από τον πόλεμο, ταξιδεύοντας ο π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος (1901-1966) για την Αθήνα, άκουσε σε κάποια στάση του τραίνου, ότι στο Ναό του χωριού γινόταν θαύμα (δάκρυσε μια Εικόνα).
Αυτός έμεινε ανεπηρέαστος, διαβάζοντας κάποιο βιβλίο, ενώ το τραίνο άδειαζε γρήγορα και οι επιβάτες έτρεχαν «πατείς με πατώ σε» στο Ναό -ήταν κοντά στο σταθμό- για να δουν το θαύμα. Μετά από λίγο επέστρεψαν. Εκείνος που καθόταν ακριβώς απέναντι από τον π. Ιωήλ τον αγριοκοίταξε. Ήταν προφανές ότι ο «παπάς» -μόνο αυτός!- δεν είχε καν κινηθεί από τη θέση του.
- Συ παππούλη δεν πιστεύεις! λέει επιτιμητικά στον π. Ιωήλ.
- Εγώ πιστεύω και γι’ αυτό δεν μου κάνουν εντύπωση τα θαύματα. Εσύ δεν πιστεύεις! Και πήγες να δεις το θαύμα για να πιστέψεις. Έτσι δεν είναι; Για πες μου λοιπόν, τώρα πίστεψες;

(Ανέκδοτα Ιωήλ Γιαννακόπουλου Αρχιμανδρίτου σελ. 31)

Παρέστη ο π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος σε κάποια κηδεία στη Μεσσήνη πριν από πολλά χρόνια.
Κάποιος «ευφυής» ομιλητής, αποχαιρετώντας το νεκρό, είπε πολλές ανοησίες για μοίρα, ειμαρμένη κλπ. Όταν τελείωσε, αρχίζει ο π. Ιωήλ:
«Αγαπητοί μου· όσα σάς είπε ο ομιλητής είναι ψέματα! Ακούστε ποια είναι η αλήθεια…». Και συνέχισε αναπτύσσοντας τη χριστιανική διδασκαλία για την πτώση, το θάνατο, την ανάσταση κλπ.
«Δεν ήταν ειδωλολάτρης…»
Κάτι ανάλογο συνέβη πριν λίγα χρόνια την Καλαμάτα, στην κηδεία ενός επιφανεστάτου -και ταυτόχρονα ευσεβεστάτου- μέλους της κοινωνίας της Καλαμάτας. Στην κηδεία αυτή ο ένας από τους ομιλητές ήταν ανώτατος κρατικός λειτουργός.
Ο π. Ιωήλ -παρότι δεν είχε σκοπό να μιλήσει- μη ανεχόμενος όσα ειπώθηκαν, αρχίζει:
«Αγαπητοί μου· εάν ο προκείμενος νεκρός ήταν δυνατόν να ακούσει όσα ειπώθηκαν, θα τα αποδοκίμαζε, διότι αυτός δεν ήταν ειδωλολάτρης αλλά πιστός χριστιανός…». Και προχωρεί όπως και στην προηγούμενη περίπτωση.
«Αφοβία μπροστά στο θάνατο»
Η αφοβία του μπροστά στο θάνατο ήταν εκπληκτική. Μετά από κάθε κηδεία έλεγε στους φίλους του αντί για άλλο χαιρετισμό:
«Αι, παιδιά, και στα δικά μας!».
Και διασκέδαζε βλέποντας τις γεμάτες φόβο αντιδράσεις των περισσοτέρων,
«Ο νεκρός και η νέκρα»
Σε κάποια κηδεία Αρχιερέως ανήλθαν στο βήμα είκοσι περίπου ομιλητές· άλλοι μακρηγόρησαν και άλλοι αρκέστηκαν σε σύντομους αποχαιρετισμούς. Ήταν παρόντες και πολλοί Επίσκοποι από τους οποίους κάποιοι μίλησαν. Μετά το τέλος της κηδείας λέει σε κάποιον από αυτούς:
«Είπατε, είπατε όλοι σας τόσα κι άλλα για το νεκρό. Τον υμνήσατε, τον κλάψατε, τον θρηνήσατε. Δεν βρήκατε να πείτε δυο λόγια και για τη νέκρα; Δηλαδή για το θάνατο; Δεν υπάρχουν μόνο νεκροί, υπάρχει και νέκρα. Αυτή δεν πρέπει να τη θυμόμαστε;…»

(Ανέκδοτα Ιωήλ Γιαννακοπούλου αρχιμανδρίτου,αρχιμ. Επιφανίου Θεοδωρόπουλου, Αθήνα 1998, σελ.49-50)

Πριν από πολλά χρόνια επισκέφτηκε ο π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος κάποιο γέροντα Ιερέα, βαρύτατα άρρωστο. Βρήκε εκεί δύο ακόμη ιερείς, οι οποίοι «παρηγορούσαν» τον ασθενή με τα συνηθισμένα ψέματα «δεν έχεις τίποτα», «θα γίνεις καλά», «κάνε κουράγιο», «γρήγορα θα σηκωθείς» κλπ. Ο π. Ιωήλ άκουγε κατ’ αρχήν σιωπηλός. Μετά από λίγο στρέφεται προς τον άρρωστο:
- Αυτοί σε κοροϊδεύουν, σου λένε ψέματα. Η κατάστασή σου είναι σοβαρή και πρέπει να ετοιμαστείς.
- Πάψε! Μη λες τέτοια λόγια. Ο άνθρωπος δεν έχει τίποτα σοβαρό! Λέει ο ένας από τους επισκέπτες ιερείς.
- Κι εσύ θα πεθάνεις, απαντά ο π. Ιωήλ. Νομίζεις ότι θα μείνεις εδώ αιωνίως; Τρομάρα σου!...
- Σταμάτα, καυμένε, και άσε τους θανάτους! κραύγασε και ο άλλος επισκέπτης ιερέας.
- Και εσύ θα πεθάνεις! απαντά και προς αυτόν.
Ο άρρωστος στρέφεται προς τον π. Ιωήλ, ομολογεί ότι έχει δεκαετίες να εξομολογηθεί και τον παρακαλεί να επανέλθει την ίδια μέρα για να δεχτεί την εξομολόγησή του. Μετά από λίγες μέρες ο γέροντας ιερέας αναπαύτηκε εν ειρήνη… Είναι πολύ πιθανόν ότι στις 23 Δεκεμβρίου του 1966, χαρούμενος και λευκοφορεμένος, θα υποδέχτηκε τον π. Ιωήλ στον ολόφωτο Νυμφώνα του Ουρανού, «όπου ήχος καθαρός εορταζόντων και βοώντων απαύστως· Κύριε δόξα σοι!»…

(Ανέκδοτα Ιωήλ Γιαννακοπούλου αρχιμανδρίτου,αρχιμ. Επιφανίου Θεοδωρόπουλου, Αθήνα 1998, σελ.49-50)

Απόσπασμα από κήρυγμα του π. Ιωήλ Γιαννακοπούλου που έγινε τη Μ. Παρασκευή:
«…Αποτελεί παρηγοριά για μας να βλέπουμε άλλους να υποφέρουν περισσότερο. Παρηγορείται ο τυφλός από το ένα μάτι, όταν δει άλλον να είναι τυφλός και από τα δύο μάτια. Παρηγορείται ο ανάπηρος από το ένα χέρι ή πόδι, όταν δει άλλον που να του λείπουν και τα δύο. Παρηγορείται ο πεινασμένος όταν δει άλλον που να είναι πεινασμένος και κατάκοιτος… Αλλά να η υπέρτατη παρηγοριά, ο Εσταυρωμένος!
Είσαι άρρωστος; Έχεις όμως το κρεβάτι σου, ενώ Αυτός είναι καρφωμένος όρθιος, επάνω σ’ ένα ξύλο.
Είσαι φτωχός; Είσαι όμως ελεύθερος, ενώ Αυτός ούτε να κινηθεί δεν μπορεί. Είσαι συκοφαντημένος και κατατρεγμένος; Όχι όμως όσο Αυτός. Σε εγκατέλειψαν οι φίλοι σου; Αλλά Αυτόν τον πρόδωσε ο μαθητής Του και Τον οδήγησε σε θάνατο φρικαλέο.
Τα στερείσαι όλα; Αλλά τουλάχιστον κάποιο κουρέλι σκεπάζει το σώμα σου, ενώ Αυτός κρέμεται γυμνός στο Σταυρό. Καμμία συμφορά ανθρώπινη, καμμία δυστυχία, καμία στέρηση, καμμία οδύνη, δεν είναι δυνατόν να ξεπεράσει το μαρτύριο του Ιησού. Και επιτέλους ό,τι και αν πάσχεις εσύ, είσαι ένας άθλιος αμαρτωλός, ενώ Εκείνος είναι ο μοναδικός Αθώος…»

(Ανέκδοτα Ιωήλ Γιαννακοπούλου αρχιμανδρίτου,αρχιμ. Επιφανίου Θεοδωρόπουλου, Αθήνα 1998, σελ.45-46)

...και απευθύνει στoν καθένα μας το «ελθέ», που είπε στον Απόστολο Πέτρο. Μας καλεί να ακολουθήσουμε τη δική Του πορεία. Να μην καταποντισθούμε στην τρικυμισμένη θάλασσα του κόσμου, να μη φοβηθούμε τους ανέμους και τη θαλασσοταραχή, να μη δειλιάσουμε μπροστά στη δύναμη των παθών και της αμαρτίας. Να νικήσουμε τον εαυτό μας και να ξεπεράσουμε τις απαιτήσεις της φθαρτής φύσεώς μας. Να ζήσουμε τη ζωή του Πνεύματος και της αγιότητας βαδίζοντας και μεις, με τη δική Του δύναμη, «επί τα ύδατα».

Διότι το «ελθέ» που απευθύνει ο Κύριος δεν είναι μόνο πρόσκληση για αγώνα. Είναι συγχρόνως και χάρη και δύναμη θεία, που κάνει τη θάλασσα στεριά και δυνατή τη ζωή του Πνεύματος. Είναι ακόμη και απόδειξη της πραγματικής παρουσίας του Χριστού στη ζωή μας. «Κύριε, ει συ ει, κέλευσόν με προς σε ελθείν επί τα ύδατα», είπε ο Πέτρος. Επειδή ακριβώς ο Χριστός δεν είναι φάντασμα, αλλά είναι ο ένας και μόνος αληθινός Θεός, «κελεύει», προστάζει και τον Πέτρο και όλους μας «ελθείν επί τα ύδατα» και κάνει στη ζωή μας τα αδύνατα δυνατά.
Στη λογική μας η απαίτηση του απόστολου Πέτρου φαίνεται υπερβολική: Κύριε, αν είσαι εσύ, δώσε μου την εντολή να έλθω προς σε βαδίζοντας και εγώ πάνω στα ύδατα. Δηλαδή, αν είσαι εσύ, τότε και εγώ μπορώ να κάνω ό,τι και συ.
Αλλά γιατί; Κάλλιστα μπορούσε και αυτός που φάνηκε να βαδίζει πάνω στα κύματα να ήταν όχι φάντασμα αλλά ο Χριστός, και ο Πέτρος να παρέμενε στην αδυναμία του. Αλλά ο Κύριος δέχθηκε τον όρο που έθεσε ο τολμηρός μαθητής και απάντησε το «ελθέ». Δεν του είπε: Αυτό που ζητάς είναι υπερβολικό. Δεν είμαστε ίδιοι, για να μπορούμε να κάνουμε τα ίδια. Αλλά: Θα αποδείξω ότι είμαι εγώ, καθώς τώρα θα σου δώσω τη δυνατότητα να κάνεις ό,τι κάνω και εγώ. Η απάντηση του Χριστού είναι πιο εντυπωσιακή από την απαίτηση του μαθητού.
Όταν κόπασε ο άνεμος, όταν τέλειωσε πια το θαύμα, αυτοί που ήταν μέσα στο πλοίο ήλθαν, προσκύνησαν τον Χριστό με πολλή ευλάβεια και είπαν: «αληθώς Θεού υιός ει».
Ένας αληθινός Θεός δεν μπορεί παρά να έχει τη δυνατότητα να μας κάνει όλους θεούς. Αλλιώς δεν είναι Θεός! Στην απαίτηση του Πέτρου κρύβεται μια μεγάλη αλήθεια: ο Χριστός είναι ο Θεός που έγινε άνθρωπος, για να δώσει στον άνθρωπο τις δυνατότητες του Θεού, για να αναδείξει τον άνθρωπο θεό κατά χάριν.
........................Ο πιστός μιμείται τον Χριστό, επαναλαμβάνει στη μικρή ανθρώπινη ζωή του τη ζωή του Χριστού, όσο αυτό είναι δυνατό στον άνθρωπο. Πορεύεται στη ζωή του ο άνθρωπος του Χριστού με το φρόνημα, την αυταπάρνηση, την ταπείνωση και αγάπη του Χριστού. «Ο λέγων εν αυτώ μένειν οφείλει, καθώς εκείνος περιεπάτησε, και αυτός ούτω περιπατείν» (Α΄Ιω. β΄6). Πάνω στη θάλασσα. Πάνω στα κύματα της ζωής, όπως Εκείνος.
«Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ», λέγει ο απόστολος Παύλος. Με τη δύναμη και τη χάρη του Χριστού όλα τα μπορώ. Ακόμη και να γίνω θεός!

(απόσπασμα από το βιβλίο «Η ΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ», Αρχιμ. ΑΣΤΕΡΙΟΥ Σ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ)

ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ

Ειναι κοντά η μέρα της Εξομολογήσεως και στη συνέχεια η πανευφρόσυνη στιγμή της Μεταλήψεως του Σώματος και του Αίματος του Χριστού.

Ο Θεός να δώσει , ώστε να εξομολογηθείς και να κοινωνήσεις όπως πρέπει. Έτσι ο αγώνας της νηστείας και όσα τυχόν κέρδισες απ’ αυτόν, θα επισφραγιστούν με τη θεϊκή σφραγίδα των ιερών Μυστηρίων.

Γιατί γράφεις ότι φοβάσαι την Εξομολόγηση;
Πολλοί άνθρωποι ,βέβαια, τη φοβούνται, εσύ όμως γιατί; Ο εξομολόγος είναι μόνο ο μάρτυρας. Ο Θεός δέχεται τις αμαρτίες. Εκείνος παραγγέλλει στον ιερέα να δώσει άφεση αμαρτιών στο χριστιανό που εξομολογείται. Ο Θεός ελεεί και συγχωρεί. Συγχωρεί κάθε άνθρωπο που προσέρχεται στο Μυστήριο με μετάνοια αληθινή. Τι έχουμε , λοιπόν, να φοβηθούμε από έναν τόσο σπλαγχνικό Κύριο; Γιατί ν’ ανησυχούμε;

Νομίζω πως η ανησυχία μας οφείλεται σε δυο λόγους:

Πρώτον , στο ότι δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς να πούμε στην εξομολόγηση. Και δεύτερον, στο ότι εξομολογούμαστε σπάνια.
Ως προς το πρώτο, έχω να παρατηρήσω , ότι γνωρίζει πολύ καλά τι θα πει στον εξομολόγο όποιος αγωνίζεται πραγματικά. Αγωνίσου, λοιπόν, να ζήσεις όπως είπαμε, και θα δεις πόσα θα έχεις να εξομολογηθείς!
Ως προς το δεύτερο , πάλι, είναι αλήθεια πως, αν εξομολογούμασταν συχνά, δεν θα φοβόμασταν τόσο. Από δω κι εμπρός, λοιπόν, συχνότερα να εξομολογείσαι και συχνότερα να συμμετέχεις στο Κυριακό Δείπνο.

Στο μεταξύ, γράψε σ’ ένα χαρτί όλα όσα νομίζεις ότι πρέπει να πεις στην Εξομολόγηση και, όταν πας στον πνευματικό, εξομολογήσου με τη βοήθεια των σημειώσεών σου.

Πρέπει να κάνεις μια πραγματικά σωστή Εξομολόγηση. Και σε μια σωστή Εξομολόγηση ο χριστιανός δεν περιμένει τον ιερέα να τον ρωτήσει αν έκανε τούτο ή εκείνο, αλλά λέει ο ίδιος εξαρχής όλα του τα αμαρτήματα.

Δυστυχώς, η Εξομολόγηση σπάνια γίνεται όπως πρέπει. Ο πνευματικός αναγκάζεται να ρωτάει ένα σωρό πράγματα που δεν αφορούν τον εξομολογούμενο, και συχνά δεν ρωτάει εκείνα που τον αφορούν, γιατί δεν τα γνωρίζει ή δεν έρχονται στο νου του. Έτσι πολλά αμαρτήματα μένουν ανεξομολόγητα. Εσύ η ίδια, λοιπόν, πρέπει να πεις όλα όσα σου υποδεικνύει η συνείδησή σου. Μπορείς να τα θυμάσαι και δίχως σημειώσεις˙ μόνο να είσαι σίγουρη ότι δεν θα παραλείψεις τίποτα

Μακάρι να εξομολογηθείς με αληθινή μετάνοια και με τη σταθερή απόφαση της διορθώσεως. Μη φοβάσαι. Αυτός ο φόβος είναι εντελώς ανώφελος και δυσκολεύει τα πράγματα. Ο ευλαβικός φόβος του Θεού είναι ωφέλιμος και σωτήριος, ενώ ο φόβος της Εξομολογήσεως είναι επιβλαβής και, θα έλεγα, παιδιάστικος. Ο εχθρός τον εμπνέει.

Πήγαινε στον Κύριο όπως πήγε στον πατέρα του ο άσωτος υιός της ευαγγελικής παραβολής, επιστρέφοντας από την αμαρτωλή ζωή: Με συντριβή αλλά και με ηρεμία. Όταν εκείνος γύρισε στο πατρικό σπίτι , ο πατέρας του τι έκανε; Μήπως τον μάλωσε; Κάθε άλλο. Έτρεξε κοντά του , τον αγκάλιασε και τον φίλησε. Έτσι θα κάνει νοερά και σ’ εσένα ο ουράνιος Πατέρας σου. Απλώνει κιόλας τα χέρια Του προς το μέρος σου. Δεν έχεις παρά να τρέξεις κοντά Του. Κάνε το με ευλαβική αγάπη.

Το βασικότερο στοιχείο της μετάνοιας είναι η οδύνη της καρδιάς για την αμαρτωλότητά της και η σταθερή απόφασή της για διόρθωση. Έχεις ήδη αποφασίσει να ευαρεστήσεις τον Κύριο. Και Εκείνος έχει αποφασίσει να αποδεχθεί με χαρά την απόφασή σου. Οδύνη, όμως, την αμαρτωλότητά σου νιώθεις; Ακόμα κι σν οι αμαρτίες σου δεν είναι πολλές ή βαρειές, είναι ωστόσο αμαρτίες και προκαλούν λύπη στον Θεό. Ντρεπόμαστε τους ανθρώπους για κάποιες επιπολαιότητές μας, αστόχαστα λόγια ή απρόσεκτα έργα, και δεν ντρεπόμαστε τον Κύριο όχι για απλές επιπολαιότητες ,αλλά για αμαρτίες! Μάθε , λοιπόν, να βιώνεις την κατά Θεόν συντριβή και λύπη, που υψώνει μέσα σου κάστρο ισχυρό ενάντια στα ελαττώματα και τις αδυναμίες σου.

Στη μετάληψη των θείων Μυστηρίων πήγαινε με απλότητα καρδιάς , με βαθειά ευλάβεια και με τη βέβαιη πίστη ότι θα λάβεις μέσα σου τον Κύριο. Εκείνος μετά τη θεία Κοινωνία, θα αλλοιώσει την ψυχή σου όπως, ως πανάγαθος , θέλει και όπως, ως πάνσοφος, γνωρίζει. Άφησέ Τον να το κάνει ελεύθερα. Εσύ μην Του ζητάς τίποτα, καθώς άλλοι, που, επιθυμώντας άκυρα να λάβουν το ένα ή το άλλο χάρισμα από τη θεία Κοινωνία, στενοχωρούνται και ταράζονται, όταν η επιθυμία τους δεν εκπληρώνεται. Τότε κλονίζεται ακόμα και η πίστη τους στη δύναμη του Μυστηρίου. Η ατέλεια και η αδυναμία, ωστόσο, δεν βρίσκεται στο Μυστήριο, αλλά σ’ εμάς, τους ρηχούς και επιπόλαιους. Μην υπόσχεσαι τίποτα στον εαυτό σου. Άφησέ τα όλα στον Κύριο, ζητώντας Του μόνο τούτο: Να σε ενισχύει σε κάθε τι αγαθό, για να Του είσαι ευάρεστη.

Η θεία Κοινωνία συνήθως χαρίζει μια γλυκιά ειρήνη στην καρδιά. Κάποτε φωτίζει το νου και εμπνέει στην ψυχή την αφιέρωση στον Κύριο. Άλλοτε, πάλι, δεν δίνει τίποτε το άμεσο και φανερό , αλλά δυναμώνει γενικά τον άνθρωπο στον πνευματικό του αγώνα. Πρέπει να σημειώσω , πάντως, ότι δεν βλέπουμε απτούς καρπούς από τη θεία Κοινωνία, επειδή σπάνια κοινωνάμε.

Αν προσέρχεσαι συχνά στα θεία Μυστήρια, θα δεις τους ανακαινιστικούς και παρακλητικούς καρπούς της.
Παρακαλώ τον θεό να σε βοηθήσει, ώστε να εξομολογηθείς και να κοινωνήσεις με εντελώς νέο πνεύμα.

«ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ, Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ »

(ποίημα αποδιδόμενο στον Γρηγόριο Θεολόγο)

Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ
«Και όμως ο Πέτρος ο ξακουστός στέκεται μακριά,
Σκυφτός, θλιβερός και συντετριμμένος.
Σαν να έκανε κάποιο μεγάλο κακό παρακαλεί τον Θεό.
Γιατί θρηνείς Πέτρε, έκανες κάποιο κακό,
αλλά μπορείς συγχώρεση να λάβεις.
Λόγε Θεού, Παιδί μου αγαπημένο,
συγχώρεσε, Παιδί μου, είναι φυσικό οι άνθρωποι να σφάλλουν,
έσφαλε και ο Πέτρος φοβούμενος τον όχλο.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ
Ήσυχη πήγαινε μάνα Παρθένα, τώρα.
Τον Πέτρο συγχωρώ όπως θέλεις.
Και πρώτα υπάκουγα στα λόγια σου,
χάρις στην καλοσύνη σου κι ευσέβεια.
Ό,τι είχα να σου πω το είπα τώρα,
τραβούν άφθονη την χάρη μου τα δάκρυα
και τα δεσμά κάθε αμαρτίας λύνουν»
(Χριστός πάσχων, ΕΠΕ 8, 102104)

«Δέξου ως πρέσβειρα την μητέρα σου Λόγε,
κι εκείνοι που έχουν χάρη τα δεσμά να λύουν…
Χαίρε, γεμάτη από χάρες Κόρη, Μητέρα και Παρθένος,
στις χάρες που περνάς κάθε παρθένα,
ανώτερη από τα ουράνια τάγματα·
Παντάνασσα, Κυρία, Χαρά του κόσμου,
πάντοτε σκέπτεσαι το καλό του ανθρώπου
και για μένα είσαι παντού η πιο μεγάλη σωτηρία»

(Χριστός πάσχων ΕΠΕ 8, 244-246)

Ο Γερο-Χαράλαμπος ο Κομποσχοινάς «διηγήθηκε:
«Κατά το χειμώνα του 1943 στην Αθήνα, όπου διέμενα ως λαϊκός, υπήρχε μεγάλη στέρηση των αναγκαίων και σε συνδυασμό με το βαρύ χειμώνα πολύς κόσμος πέθαινε. Εκείνη την εποχή συνήθιζα να επισκέπτομαι αυτή την πολύ ευλαβή καλόγρια, η οποία είχε στο σπίτι της την παλαιά εικόνα της Παναγίας από τη Μ. Ασία. Η εικόνα αυτή έφερε επάνω της πολλά παλαιά τάματα, μερικά απ’ τα οποία ήταν πολύτιμα. Καθώς λοιπόν εστενοχωρούμεθα από την έλλειψη τροφίμων, μία ημέρα της λέω:
- Βρε Μαρία, δεν πουλάς το μάλαμα απ’ την εικόνα να αγοράσουμε τίποτα να φάμε;
Αυτή απάντησε:
- Το μάλαμα αυτό είναι της Παναγίας και δεν μπορώ να το πειράξω. Αν ήθελε η Παναγία να μας το δώσει θα μας το έδινε.
Μόλις, όμως, είπε αυτά τα λόγια ένα χρυσό βραχιόλι απ’ τα τάματα της εικόνας σηκώθηκε μόνο του απ’ την εικόνα και κόλλησε στο τζάμι της σαν να ήθελε να βγει έξω από το προσκυνητάρι. Αυτό το θεώρησε πως ήταν σημάδι από την Παναγία. Πούλησε το βραχιόλι και αγοράσαμε τρόφιμα, με τα οποία βγάλαμε το δύσκολο εκείνο χειμώνα»

(Από την Ασκητική και Ησυχαστική Αγιορείτικη Παράδοση, Αγ Όρος 2011, στο αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ GPS για τον Παράδεισο σελ. 206-207)

«Σε κήρυγμά του ο Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης μάς μίλησε για τη βλασφημία.
Είπε, ότι όταν υπηρετούσε στο στρατό άκουσε έναν να βλαστημά την Παναγία. Πήγε, λοιπόν, και ως στρατιωτικός ιερέας, το ανέφερε στον υπεύθυνο αξιωματικό. Είπε:
- Αυτός βλαστήμησε τη βασίλισσα.
Φωνάζει ο αξιωματικός τον βλάστημο και του λέει:
- Γιατί βλαστήμησες τη βασίλισσα;
- Εγώ, λέει ο φαντάρος, βλαστήμησα τη βασίλισσα, τη Φρειδερίκη;
- Μα αυτό μας λέει ο ιερέας εδώ.
- Δεν βλαστήμησε τη Φρειδερίκη, του εξηγεί ο π. Αυγουστίνος, την Παναγία βλαστήμησε.
- Αι, πες μας έτσι!, είπε ο αξιωματικός και κάθισε στην καρέκλα του…
- Μπράβο σας, λέει οργισμένος ο π. Αυγουστίνος. Μεγάλη η βασίλισσα, μικρή η Παναγία!»

(Ειρήνη Βερούλη, στο περ. Χριστιανική Σπίθα, στο αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ, Η Εξομολόγηση,Αθήνα 2012 σελ. 88-89)

Ο κ. Τσολάκης Βασίλειος, Αστυνομικός από την Αριδαία, διηγείται: Κάποιος γνωστός μου είχε πάει στο εξωτερικό. Δυστυχώς εκεί έμπλεξε με Προτεστάντες με αποτέλεσμα να αρνηθεί την Ορθοδοξία και να γίνει Προτεστάντης.
Μια μέρα με επισκέφτηκε στο γραφείο μου και βλέποντας τη φωτογραφία του π. Παϊσίου μου είπε έντρομος: Αυτόν τον ξέρω. Πριν 10 χρόνια πήγα στο Κελλί του με άλλους δύο. Μόλις φθάσαμε, μόνο εμένα δεν μου επέτρεψε να μπω. Διότι μου είπε ότι είμαι αιρετικός, γιατί δεν πιστεύω στην Παναγία και στους Αγίους

(ιερομονάχου Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου, σελ. 611)

Οι Προτεστάντες, ως άνθρωποι λογικοκρατούμενοι, απορρίπτουν ορισμένες πτυχές του θεομητορικού δόγματος. Και ενώ δέχονται την παρθενική σύλληψη του Χριστού, περί της οποίας ομιλεί σαφώς η Γραφή, αρνούνται την παρθενική γέννησή του, γιατί μια γέννηση καταστρέφει φυσιολογικά την παρθενία της όποιας μητέρας. Αυτό βέβαια είναι αληθινό στη φυσική τάξη των πραγμάτων. Κάθε μάνα που γεννά δεν μπορεί να παραμένει παρθένος. Πέρα από τα στεγανά όρια της φύσεως και της λογικής οι άνθρωποι δεν έχουν αίσθηση της μυστηριακής πραγματικότητας, η οποία νικά «φύσεως τάξιν». Κατ’ αυτούς ο τρόπος γεννήσεως του Χριστού δεν έχει μεγάλη σημασία. Δεν προσδίδει μεγάλο αξίωμα στη Μητέρα. Δεν μπορούν να την εντοπίσουν στην υπερφυσική διάσταση του μυστηρίου της. Δεν μπορούν να δουν την καινότητα του τόκου του Υιού του Θεού, που γίνεται η άφθαρτη απαρχή μιας νέας πνευματικής ανακαίνισης και αναγέννησης των ανθρώπων. Μιας αναγέννησης που σπάει τα δεσμά της φθοράς που απορρέουν από την παλαιότητα της φύσεως του Αδάμ. Μένουν ασάλευτα δεμένοι με τη φύση. Η υπερφύση δεν τους ακουμπά.

Πολύ λιγότερο δεν μπορούν να δεχτούν το «αειπάρθενον» της Θεοτόκου. Κατά τους Προτεστάντες μετά τη γέννηση του Ιησού, η Μαρία ήλθε σε γαμική σχέση με τον Ιωσήφ, από την οποία απέκτησε τέκνα ,τους φερομένους ως αδελφούς του Χριστού⁸⁷. Τις αντιλήψεις τους αυτές, προσπαθούν να τις στηρίξουν στην αγία Γραφή. Έτσι προσάγουν τα χωρία, εις τα οποία μνημονεύονται οι αδελφοί του Κυρίου και το Ματθ.1,25: «ουκ εγίνωσκεν αυτήν έως ου έτεκε τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον». Κακώς όμως, γιατί αδελφοί του Ιησού μπορούν να είναι στενοί συγγενείς του είτε από την πλευρά του Ιωσήφ (φυσικά τέκνα του από πρότερο γάμο) είτε από την πλευρά της Θεοτόκου. Την έννοια του αδελφού σημαίνοντος τον εξάδελφον ή ανεψιό, απαντούμε σε πολλά χωρία της Γραφής:Γεν.12,5. 13,8 .29,15.Η φράση «έως ου (έως ότου)» στην οποία στηρίζουν οι Διαμαρτυρόμενοι τη γνώμη τους, ότι δηλαδή ο Ιωσήφ δεν είχε σαρκική σχέση με τη Μαρία μέχρις ότου γέννησε τον Υιό της και μετά ταύτα ήλθε σε γαμική συνένωση με τη Μαρία, δεν μπορεί αναγκαίως να στηρίξει τις απόψεις τους.

Ο χρονικός προσδιορισμός αναφέρεται σε ένα ορισμένο χρονικό σημείο για το οποίο ενδιαφέρεται ο ομιλών, αφήνοντας τη χρονική συνέχεια ακαθόριστη. Στο Γεν. 8,7 γίνεται λόγος περί του κόρακος που βγήκε από την κιβωτό του Νώε, ο οποίος δεν επέστρεψε σ΄ αυτήν «έως του ξηρανθήναι το ύδωρ». Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι ο κόραξ γύρισε πίσω μετά την αποξήρανση των υδάτων (βλ.Ψαλμ.122,2). Ομοίως και η λέξη «πρωτότοκος» δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην τον πρώτο μεταξύ πολλών αδελφών, αλλά τον πρώτο γεννηθέντα (βλ.Εξοδ.34,19εξ.), άσχετα αν ακολουθούν ή όχι άλλοι αδελφοί.
Άλλωστε δεν θα ήταν σοβαρό να πιστέψουμε, ότι η Θεοτόκος μετά την πείρα της ως Μητέρας του Θεού και την αίγλη του θαύματος στο οποίο τόσο επάξια λειτούργησε, θα είχε σκέψη και επιθυμία να έλθει σε γαμική σχέση με άντρα («Πώς δηλαδή θα καταδεχόταν την συνένωση με άνδρα ενώ γέννησε το Θεό και γνώρισε το θαύμα με την πείρα των σημείων που έχουν ακολουθήσει. Μη βλασφημείς· όχι μόνο δεν είναι γνώρισμα συνετής σκέψης να σκέφτεται τέτοια, πόσο μάλλον και να τα κάνει» Ιωάννης Δαμασκηνός. Χρ. Ανδρούτσου, Δογματική σελ. 173). Ο Ιωσήφ ήταν απλώς «μνήστωρ» (αρραβωνιαστικός της Θεοτόκου) και όχι σύζυγός της.

(Ανδρέου Θεοδώρου, Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά, Αποστολική Διακονία, 2006 σελ. 115-117)

Η Παναγία Θεοτόκος όταν γεννούσε τον Υιό της, δεν ένιωσε τις φυσικές ωδίνες του τοκετού που νιώθουν όλες οι άλλες γυναίκες. Αυτό ήταν σύμφωνο με το γενικότερο νόημα του θεομητορικού μυστηρίου της. Εφόσον η σύλληψη του Κυρίου έγινε χωρίς σπορά ανδρική, αυτή δε (η σύλληψη) καθώς και η γέννηση του Χριστού δεν παρέβλαψε την παρθενία της τεκούσης Μητρός, μέσα στο πλέγμα αυτό των απορρήτων θαυμασίων του Θεού εντάσσεται όχι μόνο ο αλόχευτος τόκος, αλλά και η ανώδυνη γέννηση του Υιού της.
Άλλωστε ο επώδυνος τόκος ήταν για την γυναίκα ειδικό τίμημα της παρακοής, σύμφωνα με την κατάρα που έδωσε ο Θεός στην προμήτορα Εύα: «Και τη γυναικί είπε: πληθύνων πληθυνώ τας λύπας σου και τον στεναγμόν σου· εν λύπαις τέξη τέκνα»(Γένεση 3,16). Από το χωρίο συνάγεται, ότι αν δεν αμάρτανε η Εύα, θα γεννούσε χωρίς λύπες και πόνους τα τέκνα της. Η Μαρία εξαιρείται από τον κανόνα αυτόν, διότι ο τόκος της δεν εντάσσεται στη φυσική ροή κάθε άλλης ανθρώπινης γέννησης, σ’ αυτόν δε δεν υπάρχει κανένα ίχνος της μεταπτωτικής φύσεως, που έπεσε στην αμαρτία και το θάνατο.

(Ανδρέου Θεοδώρου, Απαντήσεις σε ερωτήματα δογματικά, Αποστολική Διακονία, 2006 σελ.121)

Η Άσπιλος Σύλληψις δεν αναφέρεται στον τόκο της Θεοτόκου, όπως εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε κανείς να υπονοήσει, αλλά στη δική της γέννηση από τους γονείς της, τον Ιωακείμ και την Άννα.
Κατά τη διδασκαλία αυτή στη Μαρία, και στην προοπτική της περίοπτης θέσεως που θα είχε στο χριστολογικό μυστήριο, δόθηκε χάρη από το Θεό να γεννηθεί χωρίς να φέρει το προπατορικό αμάρτημα.

Η θεωρία αυτή, που είναι δόγμα πίστεως της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, από ορθόδοξη άποψη είναι εσφαλμένη. Το προπατορικό αμάρτημα είναι κλήρος καθολικός για κάθε άνθρωπο, που έρχεται στον κόσμο δια της φυσικής γεννήσεως και από γονείς ανθρώπους. Η Θεοτόκος Μαρία είχε και αυτή τους γονείς της. Γεννήθηκε όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι. Δεν συντρέχει λοιπόν κανένας λόγος να εξαιρεθεί από την ιστορική της συνέχεια και συνέπεια. Η Γραφή και η Παράδοση δεν κάνουν λόγο για ένα τέτοιο δίδαγμα. Η Μαρία, ως κοινή θυγάτηρ του Αδάμ, έφερε το προπατορικό αμάρτημα, από το οποίο την απάλλαξε το Πνεύμα το άγιο κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού της.

Στην Ορθοδοξία έχουμε «άφθορον σύλληψιν» του Χριστού και όχι «Άσπιλον Σύλληψιν» της Θεοτόκου.

(Ανδρέου Θεοδώρου, Απαντήσεις σε ερωτήματα δογματικά, Αποστολική Διακονία, 2006 σελ. 120-121)

Εδώ πρέπει να διαστείλουμε την «απόλυτη» αναμαρτησία από τη «σχετική». Απολύτως αναμάρτητος ήταν μονάχα ο Χριστός, διότι ήταν Θεάνθρωπος. Οποιοδήποτε άλλο πλάσμα δεν μπορεί να έχει την αναμαρτησία αυτή, ούτε και η αγία Θεοτόκος, «η τιμιωτέρα των Χερουβείμ και η ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ». Είχε και αυτή τις μικρές της αμαρτίες σύμφωνα με τους λόγους της Γραφής: «Εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ έστιν εν ημίν»(Α΄Ιω. 1,8).
Τις αμαρτίες αυτές τις καθάρισε το Πνεύμα του Θεού, όταν την βάπτισε με τη χάρη του την ημέρα του Ευαγγελισμού της από τον άγγελο του Θεού. Μετά δε την Πεντηκοστή, όταν έλαβε και αυτή -όπως και οι λοιποί μαθητές- (για δεύτερη φορά) το Πνεύμα το άγιο, απονέμουμε στη Θεοτόκο αναμαρτησία «σχετική», ότι δηλαδή η χάρη του Θεού τη διατήρησε καθαρή από κάθε αμαρτία, κι αυτό ως στεφάνωμα της μεγάλης αρετής της και του ρόλου που διαδραμάτισε ως Μητέρα του Λυτρωτή, ως προταρχική υπεράξια συνθήκη της εισόδου του Θεού στον κόσμο και προϋπόθεση της σωτηρίας του γένους των ανθρώπων.

Στο πλέγμα αυτό της σχετικής αναμαρτησίας της Παρθένου πρέπει να ενταχθούν και να ερμηνευτούν όλα τα εγκώμια και οι τίτλοι που της απονέμει η Εκκλησία, η οποία την αποκαλεί «Πανάμωμον, άχραντον, πανάχραντον, Παναγία» κ.τ.ο.
(Ανδρέα Θεοδώρου, Απαντήσεις σε αρητήματα δογματικά,εκδ. Αποστολική Διακονία 2006 σελ. 123-124)

82. Ήταν αναμάρτητη η Παναγία;
Φυσικά όχι. Αναμάρτητος στην κυριολεξία είναι μόνον ο Θεός που κατοικεί στους ουρανούς, ο πανάγιος Κύριος της δόξης. Ιδέα ή ίχνος αμαρτίας δεν μπορεί να υπάρξει στην πανάσπιλη φύση του. Αν μπορούσε ν’αμαρτήσει, δεν θα ήταν Θεός αληθινός, πανάγαθος, πάνσοφος και παντοδύναμος. Αμαρτία και θεότητα αποτελούν έννοιες αντικρουόμενες. Στη γη δε, αναμάρτητος υπήρξε μόνον ο Κύριος, ο σαρκωθείς Υιός και Λόγος του Θεού, ο οποίος όχι μόνο δεν αμάρτησε ,αλλ’ ούτε είχε τη δυνατότητα να αμαρτήσει. Αυτό, ως είδαμε, ήταν ακολουθία της μορφώσεως του θεανδρικού προσώπου του. Αν και ελεύθερος ο Χριστός, δεν μπορούσε ωστόσο να πέσει στην αμαρτία, γιατί το θέλημα της ανθρώπινης φύσεώς του, θεωμένο στην υποστατική ένωση, ακολουθούσε σταθερά το θείο του θέλημα. Άλλωστε ο Χριστός δεν είχε θέλημα γνωμικό, δηλαδή θέλημα έξω από το θεανδρικό του μυστήριο (Θεόδωρος Μοψουεστίας, Νεστόριος), που μπορούσε ελεύθερα και αυτοπροαίρετα να αμαρτήσει.

Η Παναγία όμως δεν ήταν αναμάρτητη. Ως γνήσια απόγονος του Αδάμ, είχε στη φύση της τον ρύπο της προγονικής παραβάσεως και τη φθορά της πεσμένης φύσεως. Απ’ αυτά καθαρίστηκε κατά τη στιγμή του Ευαγγελισμού της από τον άγγελο, όταν το Πνεύμα το άγιο επισκίασε τη φωτεινή μήτρα της. Κατόπιν, κατά τη Γραφή, κανείς δεν μπορεί να είναι αναμάρτητος, έστω και αν μια ημέρα είναι η ζωή του επι της γης.(«Τις γαρ καθαρός έσται από ρύπου; Αλλ’ ουσείς. Εάν και μία ημέρα ο βίος αυτού επί της γης») Ελαφρά και συγγνωστά αμαρτήματα είχε η Θεοτόκος ως το σημείο του Ευαγγελισμού της . Μετά όμως τη σύλληψη του Υιού του Θεού από το Πνεύμα το Άγιο, η χάρη του θείου Παρακλήτου την εκαθάρισε τόσο βαθιά και της έδωσε τέτοια δύναμη, ώστε να μην πράττει καμιά αμαρτία. Στη δυναμική αυτή είναι τοποθετημένοι και οι Άγιοι, οι οποίοι με τη σταθερή τους προσήλωση στο αγαθό και με τη βοήθεια πάντοτε της χάριτος του Θεού, φθάνουν στα μέτρα της πνευματικής τελειότητας, μένοντας δυσκίνητοι προς την αμαρτία και το κακό. Σε πλήρες μέτρο αυτό έγινε στους αγαθούς αγγέλους.

Η αναμαρτησία της Θεοτόκου δεν ήταν απόλυτη, αλλά σχετική: το πλήρες σημείο ηθικής τελειώσεως στο οποίο μπορούσε να φθάσει πλάσμα ανθρώπινο. Ήταν το απαστράπτον δοχείο της χάριτος ,το όρος το «τετυρωμένον εν Πνεύματι»(από τον Ακάθιστο Ύμνο), το οποίο έλκυσε την αγάπηση του Πλάστη (Ψάλμ 44,11.12), ώστε να λάβει από τα πάναγνα αίματά της την ανθρώπινη φύση του με την οποία έσωσε τον κόσμο από το θάνατο της αμαρτίας. Στη διάσταση της σχετικής αυτής αναμαρτησίας πρέπει να νοηθούν όλες οι επωνυμίες με τις οποίες διακοσμεί η Εκκλησία το άχραντο πρόσωπο της Θεοτόκου: Άσπιλη, αμόλυντη, άχραντη, πανάμωμη κ.τ.τ.

(Ανδρέα Θεοδώρου, Απαντήσεις σε αρητήματα συμβολικά,εκδ. Αποστολική Διακονία 2006 σελ. 117-118)

Η Κυρία Θεοτόκος κατά τον έξω χαρακτήρα και ήθος του σώματος ήτο σεμνή και σεβάσμια κατά πάντα, ολίγα και απαραίτητα λαλούσα, ήτο ογλήγορος εις το υπακούειν και ευπροσήγορος, ετίμα όλους και επροσκύνει, είχε το μέγεθος του σώματος μέσον και σύμμετρον, δεν επαρουσιάζετο εις κάθε άνθρωπον, ήτο μακράν από τόν γέλωτα και έξω από κάθε ταραχήν και θυμόν.

Το χρώμα του θεοδόχου Της σώματος ήτο όμοιο με το χρώμα του σιταριού.
Είχε ξανθάς τάς τρίχας της κεφαλής, είχεν οφθαλμούς πολλά ωραίους, χρωματισμένους με θείαν σεμνότητα, ωραισμένους με κόρας οξείς και όμοιας με τήν ελαίαν και καλλυνομένας με βλεφαρίδας φαιδροπρεπείς.
Είχε τα οφρύδια μαύρα, κυκλικώς σχηματισμένα. Είχε τήν μύτην ομαλήν και ευθείαν.
Τα πανάμωμα χείλη Της ήτον ανθηρά, λάμποντα κοσμίως με ερυθρόν χρώμα και γέμοντα από την των λόγων γλυκύτητα. Είχε το ιεροπρεπές πρόσωπον ολίγον μακρύ, είχε τάς θεοδόχους χείρας Της μακράς και τούς δακτύλους των χειρών μακρούς με λεπτότητα.
Ήτο ανυπερήφανος και είχε ταπείνωσιν υπερβάλλουσαν, εφόρει ρούχα φυσικώς χρωματισμένα, καθώς δηλούται από το άγιον μαφόριον, αυτόχροον υπάρχον.

Και δια να ειπούμεν καθολικώς, η Κυρία Θεοτόκος ήτο κατά τα εξωτερικά μέλη του σώματος γεμάτη τόση θείαν χάριν και σεβασμιότητα, ώστε όπου όστις έβλεπεν Αυτήν, ελάμβανε εις την ψυχήν του κάποιον φόβον και ευλάβειαν και χωρίς να Τήν ηξεύρη προτύτερα, εγνώριζεν από μόνον τόν εξωτερικόν χαρακτήρα Της ότι Αύτη αληθώς εστί Μήτηρ Θεού.
Και ο Αρεοπαγίτης θείος Διονύσιος, από την πολλήν αγάπην που είχε πρός τόν Χριστόν, ακούσας ότι έζη σωματικώς η πανάμωμος Μήτηρ Αυτού, επήγε να Την ιδεί, και λοιπόν βλέπων τήν θείαν θεωρίαν και τήν θαυμάσιαν και βασιλικήν ωραιότητά Της, ίδών δε και τούς Αγγέλους ισταμένους τριγύρω Αυτής και Τήν εδορυφόρουν ως βασίλισσαν, ακούσας δε και τα ουράνια λόγια εκ του αγίου στόματός Της, εξέστη ομολογήσας ότι και μόνος ο σωματικός Αυτής χαρακτήρ και το είδος Της Τήν εμαρτύρουν ως εστί Μήτηρ Θεού κατ' άλήθειαν.
Μεγαλείον και εξαίρετον ήτο εις μόνην τήν Θεοτόκον, διότι θεόθεν ήτο δεδωρημένον, ίνα γεννηθή εν τη Παλαιά Διαθήκη Παιδίον θήλυ κατ' επαγγελίαν, και μάλιστα εκ της στείρας, της θεοπρομήτορος Άννης.

Γνωστόν όμως έστω ότι η Κυρία Θεοτόκος, δια τα μεγαλεία ως Της έδωκεν ό Θεός, εσυνερίζετο τρόπον τινά και εφιλοτιμείτο να αγωνίζεται και Αυτή μετά τήν Ανάληψιν του Υιού Της με προσευχάς, με γονυκλισίας και με κάθε είδος ασκήσεως.
Όθεν λέγεται λόγος ότι, από τάς συχνάς γονυκλισίας, όπου η Θεοτόκος εποίει, εβαθούλωσαν αι πλάκαι, επάνω εις τας οποίας τα γόνατα έκλινεν.

(αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Κήπος χαρίτων,Θεσσαλονίκη 1979 σελ. 203-204, σημ. 1)

παράγραφοι από το έργο του «Η εν Χριστώ ζωή μου»

135. Να προστρέχετε, αδερφοί μου, στη Μητέρα του Θεού, όταν το σπίτι σας χάνη την ειρήνη του. Η Κυρία Θεοτόκος είναι η πηγή του ελέους και της δυνάμεως. Μπορεί εύκολα να ειρηνεύση τις ανθρώπινες καρδιές. Ως μητέρα του Θεού της Ειρήνης, μεσιτεύει σ' Αυτόν για την ειρήνη όλου του κόσμου και όλων των χριστιανικών σπιτιών. Έχει την ελεητική δύναμι να διώξη με ένα νεύμα της τα πονηρά πνεύματα, αυτά που με ακοίμητο αγώνα προσπαθούν να χωρίζουν τους ανθρώπους και να τους κάνουν να αλληλομισούνται. Είναι η Γοργοεπήκοος, που απαντά γρήγορα στις παρακλήσεις μας και μας δίνει την ειρήνη και την αγάπη. Αρκεί να την παρακαλούμε με πίστι και αγάπη. Γιατί, αν δεν έχουμε την πίστι και την αγάπη, γινόμαστε ανάξιοι της μεσιτείας της Θεοτόκου. Ας την τιμάμε με βαθύ σεβασμό ως μητέρα του Υψίστου, ως το ανώτερο των ποιημάτων του. Και ας διατηρούμε ταπεινό φρόνημα, αφού και Εκείνη ήταν τόσο ταπεινή εδώ κάτω στη γη και τίποτα δεν της αρέσει όσο η ταπεινοφροσύνη. Το διεκύρηξεη ίδια στην Ωδή της : “Ηγαλλίασε το πνεύμα μου επί τω Θεώ τω σωτήρι μου, ότι επίβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού” ( Λουκ. Α' 47, 48)

195. Αν σε τριγυρίζουν οι νοητοί εχθροί και πέφτης σε πνευματική θλίψι, επικαλέσου ευθύς τη Δέσποινα μας Υπεραγία Θεοτόκο. Είναι η Παντάνασσα, η βασίλισσα που κυριαρχεί πάνω σε όλες τις σκότιες δυνάμεις, όσες μας απειλούν και μπορεί να τις τρέψει σε φυγή. Και αυτό το κάνει από έλεος σ' εμάς, τα τέκνα της.

224. Σεις τα γήϊνα πλάσματα, που σας λείπει η αγνότης, χαρήτε για το γεγονός ότι η Παρθένος Μαρία, η Μητέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, έφθασε στην υψηλότερη κορυφή της ψυχικής και σωματικής αγνότητος. Χαρήτε γι' αυτό και παρακαλείτε την να αξιώση σας και τα τέκνα σας να ζήσετε αγνά σ' αυτόν τον διεφθαρμένο κόσμο, τον γεμάτο από πειρασμούς. Για την απόλυτο αγνότητά της και ταπείνωση της και τις άλλες αρετές της, χάρις στις οποίες αξιώθηκε να γίνη Μητέρα του Θεού, όταν προσφέρουμε την Αναίμακτο Θυσία, λέμε το “Εξειρέτως” προς χάριν της, στη Θεία Λειτουργία.

438. Αν σου έρχεται αμφιβολία για το κατά πόσον είναι πράγματι αγιασμένη κάθε εικών της Θεοτόκου, μπροστά στη οποία προσεύχεσαι, διώξε ευθύς αυτή την αμφιβολία. Είναι αμφιβολία, που προέρχεται από τον Διάβολο, για να σου ψυχράνη την προσευχή. Η Δέσποινα μας, το Πρωτότυπο αυτής της εικόνος, έχει αγιασθή ήδη απόλυτα πριν από δέκα εννέα αιώνες, αφ' ότου ήταν στα σπλάχνα της μητέρας της, της Αγίας Άννης, κατόπιν κατά τη γέννησί της, ύστερα με τα Εισόδια της στον ναό των Ιεροσολύμων, τέλος δε με την ανείπωτο Σάρκωσι του Υιού της και Θεού. Είναι πάντοτε αγία και, μάλιστα, αγία από κάθε άποψι, γι' αυτο και λέγεται Παναγία. Βρίσκεται παντού και σε κάθε εικόνα της. Η εικών της είναι αγιασμένη από την ίδια. Ατένιζε λοιπόν την εικόνα της με απλότητα καρδιάς, με πίστι φωτεινή και ορθόδοξο. Λέγε στο πονηρό πνεύμα, που θέλει να σε κλονίση : “ Όλη η γη είναι αγιασμένη. Η δύναμις του Κυρίου μου και της Πανάγνου Μητρός του, της βασιλίσσης του κόσμου, είναι παντού. Ατενίζω προς Αυτήν, την Πάναγνο Μητέρα του Εμμανουήλ, με τα πνευματικά μου μάτια. Δεν λατρεύω είδωλο. Η εικών είναι καμωμένη απλώς για να βοηθή την αδυναμία μου”.

(Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, Η εν Χριστώ ζωή μου,εκδ. Παπαδημητρίου 1996)

παράγραφοι από το έργο του «Η εν Χριστώ ζωή μου»

19. Όταν είναι να προσευχηθείς στην Υπεραγία Θεοτόκο, έχε πριν την ακράδαντο βεβαιότητα, ότι δεν πρόκειται να φύγεις από μπροστά της χωρίς να βρεις έλεος. «Ουδείς προστρέχων επί σοι κατησχυμμένος από σου εκπορεύεται», ψάλλει η Εκκλησία με πίστη στη Θεομήτορα. Το να έχουμε αυτή τη βεβαιότητα, αυτήν την ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη, είναι σωστό και δίκαιο. Είναι άπειρο το έλεος της Μητέρας της Ελεήμονος Θεού. Το έλεός της το μαρτυρεί η Εκκλησία όλων των εποχών και όλων των τόπων. Δεν υπάρχει περίπτωση να αδιαφορήσει για μας η Παναγία.

70 Αποκαλούμε τη Θεοτόκο, όταν της απευθύνουμε την προσευχή μας, άβυσσο του ελέους. Ας προσπαθούμε να της μοιάσουμε, όσο μπορούμε. Πώς; Δείχνοντας σπλαχνική διάθεση σε όσους έχουν ανάγκη του ελέους μας. Ας τους φανερώνουμε αγάπη έμπρακτη και ανεξάντλητη. Ας τους ατενίζουμε μέσα στο φως του Ευαγγελίου. Και, χωρίς άλλο, τότε η Κυρία Θεοτόκος θα αυξήσει το έλεός της πάνω μας.

184. Η Κυρία Θεοτόκος είναι ο ωραιότατος ναός της Αγίας Τριάδος. Είναι, μετά Θεόν, ο θησαυρός όλων των αγαθών, της αγνότητας, της αγιότητας, της αληθινής σοφίας, η πηγή της πνευματικής δυνάμεως.

220. Οι δαίμονες φρίττουν ατενίζοντας το σημείο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού. Γιατί πάνω στο Σταυρό καθηλώθηκε ο Κύριος και αγίασε αυτό το ξύλο. Πόσο πιο πολύ όμως οι δαίμονες τρέμουν μπροστά στην Υπεραγία Θεοτόκο, ακόμη και μπροστά στο ένδοξο όνομά της! Η Παναγία έχει το φως και τη δόξα του Υιού της. Όπως παραδεχόμαστε ότι ο Υιός της είναι Φως και Αγιότης, έτσι και για Αυτήν πιστεύουμε ότι είναι αιώνιο φως και αιώνια αγιότητα. Αμην.

278. Ο κόσμος είναι ένα σπίτι. Ο Κτίστης και Κύριος αυτού του σπιτιού είναι ο Θεός, ο Πατήρ των πιστών που ζουν σ’ αυτό το σπίτι. Η Οικοδέσποινα, η Μητέρα στο σπίτι, είναι η Υπεραγία Θεοτόκος. Ας συμπεριφερόμαστε στον κόσμο, έχοντας ζωηρό το αίσθημα ότι αυτός ο Πατέρας και αυτή η Μητέρα είναι μπροστά μας. Στην Παναγία, ό ίδιος ο θείος Υιός της είπε σχετικά μ’ εμάς: «Γύναι, ίδε ο υιός σου». Και σ’ εμάς, σχετικά μ’ Αυτήν: «Ιδού η μήτηρ σου» (Ιω. ιθ 26,27). Γιατί, στο πρόσωπο του Αγίου Ιωάννου, του Ευαγγελιστού της αγάπης και Μαθητού του Κυρίου, ειπώθηκε αυτό το «Ιδού…» και για μας. Ναι, πράγματι είναι η Μητέρα μας, που μας οδηγεί, σαν παιδία της, στην αγιότητα.

426. Όταν νοιώθεις τον εαυτό σου ακάθαρτο από την αμαρτία και σαν λεπρό, μην υποκύψεις στη σκέψη ότι δεν πρέπει να πλησιάσεις και να προσευχηθείς στην Παναγία Δέσποινά μας. Τότε ακριβώς είναι ευκαιρία να έλθεις μπροστά στην εικόνα της και να της δεηθείς. Επειδή ακριβώς νοιώθεις τόσο αμαρτωλός, πρέπει να προσευχηθείς στη Χάρη της. Η Παναγία θα είναι μπροστά σου για να σε ελεήσει, να σε καθαρίσει από την πνευματική λέπρα. Θα σε καθαρίσει, όπως και ο Υιός της καθάρισε τους δέκα λεπρούς.
(Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, Η εν Χριστώ ζωή μου,εκδ. Παπαδημητρίου 1996)