-Γέροντα, όταν κάνω μια διανοητική εργασία, δεν μπορώ να λέω την ευχή.-Όταν την ώρα που εργάζεσαι έχεις τον νου σου στον Θεό, είναι σαν να λες την ευχή. Γιατί, και αν λες την ευχή και ο νους σου δεν είναι στον Θεό, τι ωφελεί; Και όταν κουράζεται κανείς στην ευχή, αν φέρη στον νου του τον Χριστό ή την Παναγία, πάλι ευχή είναι.-Γέροντα, μπορεί κανείς να διατηρεί μέσα του την μνήμη του Θεού, χωρίς να λέει την ευχή;-Αν λέει με τον λογισμό του: «Πόσο μακριά βρίσκομαι από τον Θεό! Τι πρέπει να κάνω, για να πάω πιο κοντά του;», από…

-Γέροντα, επειδή ακόμη ζω στον κόσμο, αν είναι ευλογημένο, να μου πείτε πώς θα προφυλαχθώ από τον περισπασμό του κόσμου.-Σχετικά με αυτό το θέμα θα βρής στον Αββά Ισαάκ. Μελέτησε τις τέσσερις πρώτες σειρές του Α' Κεφαλαίου, με τις οποίες και να ασχοληθείς. Λέει ο Άγιος: φόβος του Θεού είναι αρχή της αρετής, ο οποίος φόβος, ως λέγουσι, γεννάται από την πίστιν και σπείρεται εις την καρδίαν του ανθρώπου, όταν ο νους αυτού, αφού αποχωρισθεί από τον περισπασμόν τουκόσμου και συνάξει τους συλλογισμούς αυτού τουςπεριπλανώμενους τήδε κακείσε, καταγίνηται εις την μελέτην της μελλούσης αποκαταστάσεως της ψυχής». Είναι αλήθεια ότι για…

-Ο νους μου, Γέροντα, τρέχει εδώ και εκεί.-Όταν ήμουν μικρός, τα παιδιά έπιαναν σπουργίτια, τα έδεναν από το πόδι με μια κλωστή και αυτό το είχαν σαν παιχνίδι. Τα άφηναν λίγο και πετούσαν τα καημένα νόμιζαν ότι ήταν ελεύθερα και υστέρα μάζευαν το κουβάρι και τα σπουργίτια έρχονταν πίσω. Και ο δικός σου νους μπορεί να τρέχει, αλλά, αν το κουβάρι το κρατά ο Χριστός, και να πετάξη λίγο, που θα πάη; Θα μαζευτεί πίσω στον Χριστό.-Γέροντα, μόλις συγκεντρωθώ στην ευχή, σε κλάσματα δευτερολέπτου, ο νους μου μπορεί να φθάση μέχρι την Αμερική. Πώς γίνεται αυτό; -Πόσα χρήματα θέλεις για να…

-Γέροντα, τι είναι η νήψη;-Νήψη είναι η προσοχή στους λογισμούς, στις πράξεις, στις κινήσεις. Όταν την μία ημέρα προσέχεις, παρακολουθείς τον εαυτό σου και εξετάζεις την συμπεριφορά σου, την επόμενη ήμερα θα είσαι προσεκτικότερη κ.ο.κ. Όλη η βάση είναι η προσοχή. Γι’ αυτό, βλέπεις, οι Άγιοι Πατέρες πόσο πρόσεχαν! Γιατί λέγονται Νηπτικοί Πατέρες; «Νηπτικοί Πατέρες» σημαίνει προσεκτικοί Πατέρες. Πρόσεχαν τον εαυτό τους και έκαναν εσωτερική εργασία. Παρακολουθούσαν τους λογισμούς τους και βρίσκονταν σε συνεχή εγρήγορση πνευματική.-Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Η εργασία της ημέρας πρέπει να είναι σύμφωνη, με την εργασία της νύχτας». Τί εννοεί;-Εννοεί ότι, όπως την νύχτα προσεύχεται…

Η εργασία του νου-Γέροντα, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει ότι οι αρετές, επειδή συγγενεύουν με τις αρετές του Θεού, κάνουν τον άνθρωπο κατάλληλο να υποδεχθεί τον Θεό, αλλά δεν τον ενώνουν μαζί του. Η προσευχή όμως πραγματοποιεί την ένωση με τον Θεό. Τι εννοεί;-Εδώ ο Άγιος εννοεί την καθαρά προσευχή.Γέροντα, τι είναι καθαρά προσευχή;-Όταν υπάρχη πνευματική αρχοντιά, θυσία, συγγενεύει ο άνθρωπος με τον Θεό, έχει επαφή μαζί του και ο νους του είναι συνέχεια στον Θεό. Τότε, και να μην προσεύχεται, προσεύχεται. Όλη η ζωή του είναι προσευχή. Δεν σκέφτεται τίποτε άλλο ό,τι και να κάνη, ο νους του…

Μετάνοια: ο πιο σίγουρος δρόμος για την ευχή -Γέροντα, ο Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ γράφει να λέμε την ευχή αργά και να κάνουμε αργά τις μετάνοιες.-Κάθε Άγιος λέει για την ευχή τον τρόπο με τον οποίο βοηθήθηκε ο ίδιος. Γ’ αυτό πολλές φορές παρεξηγείται και η νοερά προσευχή. Οι Νηπτικοί Πατέρες με τα βιώματα που είχαν, βρίσκονταν σε συνεχή επαφή με τον Θεό και μπορούσαν, ακολουθώντας τον τρόπο που τους βοηθούσε περισσότερο, να προσεύχωνται σωστά. Αν όμως εγώ προσπαθώ να εφαρμόσω αυτά που γράφουν οι Πατέρες, π.χ. κλίση της κεφαλής στο στήθος, κράτημα της αναπνοής κ.λπ., μόνον και μόνο για να…

Η ευχή να γίνεται με κόπο -Γέροντα, προτιμώ να κάθομαι στο κελλί και να λέω την ευχή παρά να πηγαίνω στην διακονία.-Βρέ, τι πάθαμε! Νιρβάνα θα κάνης; Ο Ορθόδοξος Μοναχισμός δεν είναι νιρβάνα. Κατάλαβες; Ο μοναχός δεν είναι τεμπέλης, να μη δουλεύει και να κάθεται να λέει μόνον την ευχή. Αν θέλη να κάθεται συνέχεια, θα είναι σαν αυτούς που κάνουν γιόγκα για αυτοσυγκέντρωση.Ο μοναχός, και μάλιστα ο νέος, πρέπει να είναι σπίρτο, να έχη λεβεντιά, να τρέχει σε ό,τι του ζητάει η υπακοή.-Και μετάνοιες, Γέροντα, δυσκολεύομαι να κάνω.-Εντάξει τότε, μετάνοιες να μην κάνης, διακονία να μην κάνης, να κάθεσαι…

Η αδικία είναι μεγάλη αμαρτία. Όλες οι αμαρτίες έχουν ελαφρυντικά, η αδικία δεν έχει· μαζεύει οργή Θεού. Φοβερό! Ο άδικος άνθρωπος, όπως και κάθε ένας που αισθάνεται ένοχος, εάν δεν ζητήσει συγχώρηση ταλαιπωρείται από τη συνείδησή του και επί πλέον από το γογγυσμό και την αγανάκτηση του αδικημένου. Δεν μπορεί να κοιμηθεί. Σαν να τον κτυπούν κύματα στριφογυρίζει και ανάπαυση δεν έχει. Είναι μυστήριο πράγμα το πώς το πληροφορείται! Όπως ένας όταν αγαπά κάποιον και τον σκέφτεται με την καλή έννοια, εκείνος το πληροφορείται, έτσι και σ’ αυτήν την περίπτωση ο γογγυσμός του άλλου τον αναστατώνει. Και μακριά να είναι,…

Το κράτημα αναπνοής για την συγκέντρωση του νου -Γέροντα, πώς λέτε την ευχή με την εισπνοή και την εκπνοή;-Είχα συνηθίσει να λέω την ευχή ολόκληρη, με την εισπνοή έλεγα «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ τον Θεού» και με την εκπνοή «ελέησον με, τον αμαρτωλόν». Ύστερα όμως από την εγχείρηση στους πνεύμονες, δεν έφθανε η αναπνοή μου να την λέω ολόκληρη, και έλεγα με την εισπνοή «Κύριε, Ιησού Χριστέ» και με την εκπνοή «ελέησον με».-Γέροντα, σε τι βοηθάει το κράτημα της αναπνοής, όταν λέμε την ευχή;-Το κράτημα της αναπνοής βοηθάει να συγκεντρωθεί ο νους στην ευχή, όπως στην σκοποβολή κρατάς κάπως την…

Η εξωτερική συνήθεια της ευχής -Γέροντα, μπορεί κάποιος να λέει την ευχή συνέχεια ψιθυριστά;-Μπορεί να του έχη γίνει εξωτερική συνήθεια και να την λέει ρυθμικά, όπως το ρολόι κάνει τίκ τάκ, αλλά ο νους του να μην είναι στον Θεό.-Ωφελεί, Γέροντα, καθόλου αυτό;-Αν κανείς έχη λίγη ταπείνωση και καταλαβαίνει ότι ο νους του δεν είναι στον Θεό και ότι την ευχή την λέει μηχανικά, τότε ωφελείται λίγο. Αν όμως νομίζει ότι, επειδή λέει την ευχή, είναι προχωρημένος πνευματικά, τότε βλάπτεται.-Γέροντα, αν κάποιος συνηθίσει να λέει συνέχεια την ευχή, αυτό τον βοηθάει στον αγώνα του;-Το θέμα είναι για ποιόν λόγο λέει…