127. Μπορεί ο άνθρωπος να εκπέσει της δικαιώσεως; Βεβαίως μπορεί. Όπως δηλαδή ο πιστός συμπράττων με τη χάρη του Θεού μπορεί να προχωρήσει στον αγιασμό, την ένωσή του με το Θεό και τη δόξα του κληρονομώντας την αιώνια ζωή, έτσι ο ίδιος, αν αδιαφορήσει για το πνευματικό αγαθό και κυριευθεί από το αμαρτητικό της φύσεως του καταπατώντας το νόμο του Θεού και πράττοντας έργα αισχύνης και φθοράς, μπορεί να εκπέσει της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος και να χαθεί. Η αμαρτία είναι το μέτρο εκπτώσεως του ανθρώπου από το αγαθό της δικαιώσεως. Αν και δεν είναι πάντα ευχερής και ακίνδυνη η…

126. Υπάρχουν διαβαθμίσεις στη δικαίωση; Βεβαίως υπάρχουν. Αφού η δικαίωση δεν είναι κάτι εξωτερικό στον άνθρωπο, αλλά έχει άμεση σχέση με το εσώτερο βάθος της πνευματικής του φύσεως και συναρτάται προς την ελεύθερη συνέργεια του λογικού όντος, είναι φυσικό να μην είναι όμοια σε όλους τους δικαιωμένους, αλλά να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτό θα εξαρτηθεί από το βαθμό προσοικειώσεως της δικαιώσεως και το μέτρο συνεργασίας των ανθρώπων με τη χάρη του Θεού. Καθόσον δε οι άνθρωποι συνεργάζονται διαφορετικά, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, με τη δύναμη του Θεού, κατ’ ανάλογο τρόπο θα ποικίλλει και ο βαθμός αγιασμού των…

125. Υπάρχουν αλλά στάδια δικαιώσεως; Ναι, υπάρχουν. Η δικαίωση φυσικά, ως ενέργεια και δωρεά χάριτος του Χριστού, είναι μία: η κάθαρση από την αμαρτία και η πνευματική αναγέννηση. Εντούτοις δεν είναι έργο μαγικό και παθητικό. Ο λογικός άνθρωπος δεν μένει στατικός και ανενεργός στο χάρισμα του Θεού. Όπως δε στο προπαρασκευαστικό στάδιο δεχόμενος την κλήση της χάριτος πρέπει να δουλέψει κι αυτός για να μπορέσει να λάβει τη δικαίωση, έτσι κι αφού τη λάβει, πρέπει να συμπράξει με την χάρη του Θεού, ώστε να αξιοποιήσει υποκειμενικά την ευλογία του Αγίου Πνεύματος. Το στάδιο αυτό στο οποίο θα εισέλθει ο αναγεννηθείς…

124. Ποιο είναι το προπαρασκευαστικό στάδιο της δικαιώσεως; Το χρονικό διάστημα που προηγείται του βαπτίσματος. Αυτό φυσικά δεν αναφέρεται στα νήπια, τα στερούμενα λόγου και συνειδήσεως, αλλά μόνο στους ενήλικες. Στις ψυχές αυτών η προκαταρκτική θεία χάρη γεννά τη γενική λεγόμενη πίστη, δηλαδή την αποδοχή των αληθειών της θείας αποκαλύψεως, εμφυσώντας σ’ αυτές αποστροφή προς την αμαρτία, φόβο προ της τιμωρού δικαιοσύνης του Θεού και πόθο αποκτήσεως της δικαιώσεως της χορηγούμενης δια του βαπτίσματος. Όλα αυτά αποτελούν απαραίτητη συνθήκη επιτυχίας της δικαιώσεως. Κατά τη μαρτυρία της Γραφής της αναγεννήσεως προηγείτο πάντοτε η συναίσθηση της αμαρτίας και η μετάνοια ή η…

123. Ποιο είναι το ληπτικό όργανο της δικαιώσεως; Είναι το ιερό μυστήριο του βαπτίσματος. Σ’ αυτό ο βαπτιζόμενος αποθέτει μεν τον παλαιόν εν αμαρτίαις άνθρωπο, αναγεννιέται πνευματικά και ανακτίζεται σε μια νέα γεμάτη απο Θεό ύπαρξη και ζωή. Ο άνθρωπος γίνεται πραγματικά δίκαιος στο ιερό βάπτισμα. Αν δε τυχόν πεθάνει αμέσως μετά την τελετή της αναγεννήσεως, είναι βέβαιο ότι θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή. Αυτό συμβαίνει με τα άρρωστα νήπια, που βαπτίζονται λίγο πριν πεθάνουν. (Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 177-178)

122. Τί εννοούμε λέγοντας δικαίωση; Την απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία και την οφειλόμενη σ’ αυτήν ενοχή, την αναγέννηση, ανακαίνιση και θέωση της φύσεώς του που είναι όλα καρποί του λυτρωτικού έργου του Χριστού. Όπως η αμαρτία με την εισήγηση του πλάνου επέφερε αχρείωση της πνευματικής φύσεως του ανθρώπου και εξασθένηση των πνευματικών του δυνάμεων σταθερώς αποκλινουσών από το Θεό και φερομένων προς το κακό, έτσι και η χάρη του Θεού που πλούσια απέρρευσε από το πάθος και την ίλαστική θυσία του Χριστού, αποκατέστησε το «κατ’ εικόνα» στην αρχέγονή του εύκλεια, ενισχύοντας τις ηθικές και πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου…

121. Τι είναι ο απόλυτος προορισμός; Είναι δόγμα φοβερό (horribile decretum), στο οποίο καταλήγει κανείς διαπτύσσοντας λογικά τα περί αρχέγονης δικαιοσύνης και πτώσεως ανθρωπολογικά διδάγματα του Προτεσταντισμού. Φυσικά το δόγμα αυτό δεν γίνεται αποδεκτό από όλους τους Διαμαρτυρομένους θεολόγους, αλλά μόνον από τον Καλβίνο και τους οπαδούς του. Αυτοί με βάση χωρία της Γραφής (Ρωμ. 9. Πράξ. 13,48 κ.α.) είπαν, ότι ο Θεός σύμφωνα με την αιώνια βουλή του (προαιωνίως) άλλους μεν από ευσπλαχνία προόρισε να κληρονομήσουν την αιώνια ζωή, γιαυτό και η χάρη που τους χορηγείται δεν μπορεί να τους εγκαταλείψει (είναι αναντίρρητη και αναπόβλητη: irresistibilis και inamissibilis), άλλους…

120. Τί φρονούν περί ενέργειας της χάριτος οι Διαμαρτυρόμενοι; Η περί ενέργειας της χάριτος διδασκαλία των Διαμαρτυρομένων δεν είναι πάντα συνεπής. Η ασυνέπεια οφείλεται στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν ασάφειες, δυσκολίες και διλήμματα και να τα προσαρμόσουν στη θεμελιώδη περί χάριτος αντίληψη αυτών. Η βασική περί χάριτος διδασκαλία του Προτεσταντισμού είναι ομόλογη προς τα περί πτώσεως του ανθρώπου διδάγματα του συστήματός τους, από τα οποία και απορρέει. Κατά τη βασική προτεσταντική αρχή —περί της οποίας μιλήσαμε στα προηγούμενα— ο άνθρωπος με την πτώση του στην αμαρτία νεκρώθηκε πνευματικά. Έχασε τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης, η δε θεία εικόνα που υπάρχει…

119. Δύναται ο άνθρωπος ν’ απορρίψει τη χάρη του Θεού; Βεβαίως μπορεί στη βάση που είναι όν ελεύθερο και αυτεξούσιο. Έτσι και ο Αδάμ στον παράδεισο, παρόλο που η φύση του ήταν αγαθή και καθαρή από το σπέρμα της αμαρτίας, εντούτοις, επειδή ως εικόνα του Θεού είχε το αυθαίρετο και αυτεξούσιο, απομακρύνθηκε από το Θεό, καταπατήσας τη χρηστότητα και το θέλημά του. Επίσης ο αναγεννημένος από τη χάρη του Θεού στο βάπτισμα, παρόλο που έχει καταστραφεί μέσα του το σώμα της αμαρτίας, ακριβώς επειδή διασώζει την ελευθερία του μπορεί να απομακρυνθεί από τη θεία ευλογία και να περιέλθει υπό το…

118. Ο φυσικός άνθρωπος μπορεί μόνος του ν’ αρχίσει τη σωτηρία του; Όχι. Την έναρξη της σωτήριας του ανθρώπου μόνο η θεία χάρη μπορεί να ενεργήσει. Η χάρη αυτή καλείται προκαταρκτική. Η διδασκαλία κατά την οποία ο άνθρωπος μπορεί πρώτος να αρχίσει το έργο της σωτηρίας του και κατόπιν να έλθει η χάρη του Θεού ν’ αποτελειώσει την αρξάμενη διαδικασία της σωτηρίας, είναι διδασκαλία ημιπελαγιανική, λανθασμένη και απόβλητη. Βεβαίως —όπως είδαμε και στο προηγούμενο ερώτημα— μετά την πτώση υπελείφθησαν δυνάμεις λογικές και ηθικές, βάσει των οποίων ο άνθρωπος δύναται να πράξει το «ηθικόν καλόν» και να ελκύσει ευχερέστερα τη λυτρωτική…