"Με πολλή προσοχή και ευθύνη"
Μου αρέσει να πηγαίνω στο θέατρο και στον κινηματογράφο.
Αλλά διάφοροι φίλοι μου μου λένε ότι ο αληθινός χριστιανός δεν τα έχει ανάγκη
αυτά και ούτε πρέπει να πηγαίνει σε τέτοια μέρη. Τί λέτε εσείς, Γέροντα;
-Να πηγαίνεις, αφού σου αρέσει, δεν είναι κακό.
Σημασία έχει να μην πηγαίνεις με σκοπό να δεις ένα θέαμα,
που θα ικανοποιήσει κάποιες σαρκικές επιθυμίες σου.[Ί 297π.]

* Πριν αγοράσω τηλεόραση, χρόνια τώρα,πήγα να πάρω την ευχή του Παππούλη,
αν έπρεπε να την πάρω, γιατί τα παιδιά μου ήταν μικρά και φοβόμουν για τη
διάπλασή τους. Μου είχε πει τότε: "Να την αγοράσεις, αλλά να αγοράζεις και ένα πρόγραμμά της,
για να βλέπεις τί έργα θα πρέπει να παρακολουθούν, δηλαδή αν είναι κατάλληλα ή ακατάλληλα.
Έτσι, να την πάρεις".[Τζ 170]

"Γιατί, παιδί μου, βλέπεις αισχρές ταινίες;"
Σε έναν άλλο αδερφό του είχε πει μία μέρα: "Γιατί, παιδί μου, κάθεσαι και βλέπεις
από το βίντεο αυτές τις αισχρές ταινίες;
Δεν του αρέσει του Θεού και να μην το ξανακάνεις".[Τζ 119]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.205)

«Οσάκις ενοχλούνταν (ο Συμεών) από ακηδία, απέρχονταν στους τόπους που υπήρχαν μνήματα και καθήμενος επάνω από αυτά ανιστορούσε νοερώς τους κάτω από την γη νεκρούς, και άλλοτε μεν πενθούσε, άλλοτε δε άφηνε θρηνώδεις φωνές με δάκρυα, επιχειρώντας με όλα αυτά και τα παρόμοια να περιμαζεύσει από την καρδιά του το κάλυμμα της αναισθησίας» (τ. 19Α, σ. 51).

«Μόλις (ο Συμεών) τους είδε να θρηνούν για την ορφάνια τους, είπε "τι με θρηνείτε για την αποχώρησή μου; την τετάρτη ινδικτιώνα θα με καλύψετε αποθνήσκοντα, την πέμπτη ινδικτιώνα θα με δείτε πάλι να βγαίνω από τον τάφο και να συζήσω μαζί με σας που με ποθείτε". Αφού είπε αυτά, όταν έφθασε η ορισμένη ημέρα κατά την δωδεκάτη Μαρτίου, ο αοίδιμος μετέλαβε των αχράντων μυστηρίων του Χριστού, όπως συνήθιζε καθημερινώς, είπε το αμήν και προέτρεψε τους μαθητές του να ψάλλουν τα νεκρώσιμα. Αυτοί μεν έψαλλαν με αναμμένες λαμπάδες και δακρυσμένα μάτια, εκείνος δε σήκωσε τα ιερά χέρια του ψηλά και, αφού προσευχήθηκε λίγο κατά την δύναμι που του είχε απομείνει ακόμη, έπειτα τα σταύρωσε, συμμαζεύθηκε αξιοπρεπώς και είπε με ηρεμία και γαλήνη "στα χέρια σου, Χριστέ βασιλεύ, παραδίδω το πνεύμα μου"» (τ. 19Α, σ. 271).

«Σαν κάλυμμα που τοποθετείται στα μάτια, τέτοιοι είναι οι κοσμικοί λογισμοί και οι βιοτικές ενθυμήσεις στην διάνοια, δηλαδή στον οφθαλμό της ψυχής. Όσον καιρό λοιπόν μείνουν εκεί, δεν θα βλέπουμε· όταν όμως αφαιρεθούν με την μνήμη του θανάτου, τότε θα δούμε καθαρά το αληθινό φως που φωτίζει κάθε άνθρωπο ερχόμενο στον κόσμο» (τ. 19Α, σ. 415).

«Όποιος κυοφορεί τον φόβο του θανάτου βδελύσσεται κάθε βρώση και πόση και ωραίο ένδυμα, και δεν τρώγει άρτο, δεν πίνει ύδωρ ηδονικά· προσφέρει δε στο σώμα τα αναγκαία, όσα μόνο αρκούν για την συντήρηση. Απαρνείται κάθε δικό του θέλημα και θα γίνει υπηρέτης σε όλα όσα του παραγγέλλονται με διάκριση» (τ. 19Α, σ. 483).

«Προ του θανάτου πραγματοποιείται θάνατος και προ της αναστάσεως των σωμάτων ανάσταση των ψυχών, με έργο, δύναμι, πείρα και αλήθεια. Διότι, όταν το θνητό φρόνημα εξαφανίζεται από τον αθάνατο νου και η νεκρότης εκδιώκεται από την ζωή, η ψυχή βλέπει πραγματικά τον εαυτό της σαν να αναστήθηκε εκ νεκρών, όπως βλέπουν τους εαυτούς των οι ανιστάμενοι από τον ύπνο, και επιγινώσκει τον Θεό που την ανέστησε· κατανοώντας δε αυτόν και ευχαριστώντας αυτόν, εξίσταται των αισθήσεων και όλου του κόσμου, γεμίζοντας άφραστη ηδονή» (τ. 19Α, σ. 497).

«Σε κάθε στενοχώρια και θλίψη και νομιζόμενη κακοπάθεια έβλεπα τη χαρά και ευφροσύνη να υπερεκβλύζει μέσα μου δια της αποκαλύψεως και παρουσίας του προσώπου του, ώστε να εκπληρώνεται καθαρά μέσα μου το ρητό του Παύλου που λέγει, "η πρόσκαιρη ελαφριά θλίψη γίνεται πρόξενη σε μας βάρους δόξας", και του Δαβίδ που λέγει "με τη θλίψη με επλάτυνες", ώστε από τώρα να μη θεωρώ τίποτε τις επερχόμενες θλίψεις και τους πειρασμούς σε σύγκριση με την όχι μέλλουσα αλλά αμέσως αποκαλυπτόμενη δια του αγίου Πνεύματος δόξα του Ιησού Χριστού. Με τη μετοχή και θέα αυτής της δόξας δεν θεωρούσα τίποτε και τις θανάσιμες ακόμα ασθένειες και κάθε άλλη περισσότερο ανυπόφορη οδύνη που προκαλείται στους ανθρώπους δια των πόνων, λησμονώντας κάθε οδύνη και λύπη του σώματος, τόσο ελαφρό θεωρούσα απ’ αυτό το φορτίο των εντολών του Κυρίου και τόσο χρηστόν τον ζυγό του Κυρίου· και όταν από κάποια αιτία δεν εύρισκα ν’ αποθάνω υπέρ αυτού συντόμως, γέμιζα, πιστεύσατέ με, αφόρητη λύπη» (τ. 19Γ, σ. 133).

«Και εμείς που ομοιωθήκαμε με αυτόν πρωτύτερα ψυχικώς και τότε με αυτόν σωματικώς μαζί και ψυχικώς, δηλαδή θα είμαστε όμοιοι με αυτόν, άνθρωποι στη φύση, θεοί κατά χάρη, καθώς ακριβώς κι’ εκείνος υπήρξε θεός στη φύση, άνθρωπος κατά την αγαθότητα. Εκείνοι που γνωρίζουν ακριβώς το μυστήριο αυτό, πώς να μη ποθήσουν και να μην επιθυμήσουν τον θάνατο, όπως λέγει ο Απόστολος, "όσοι είμαστε σ’ αυτό το σκήνωμα στενάζομε, περιμένοντας την αποκάλυψη της δόξας των υιών του Θεού" (τ. 19Γ, σ. 161).

«Ο άνθρωπος λοιπόν αυτός, αφού έγινε ανώτερος από όλη την κτίση, δεν θέλει να επιστρέψει και να ασχολείται με τα πράγματα της κτίσεως» (τ. 19Δ, σ. 129).

«Πίστευε ότι παρίσταται (ο Πνευματικός σου) με παρρησία στο Θεό έστω και αν κατέθεσες το σώμα του στον τάφο, και να επικαλείσαι χωρίς δισταγμό την πρεσβεία του, και αυτός θα σε βοηθήσει εδώ και θα σε φυλάξει από όλους τους εχθρούς και θα σε υποδεχτεί όταν θα εκδημήσεις από το σώμα σου και θα σου ετοιμάσει αιώνια μονή» (τ. 19Δ, σ. 231).

«Έτσι ο θάνατός τους γίνεται γι’ αυτούς αρχή της δόξας και, για να σου το πω πιο ευκολονόητα, στο τέλος θα βρούνε την αρχή και στην αρχή το τέλος» (τ. 19Ε, σ. 63, στιχ. 188-190).

«Τη μνήμη να ’χεις πάντα του θανάτου· είναι αυτή που θα σου φέρει την ταπείνωση» (τ. 19ΔΕ, σ. 89, στιχ. 18-19).

«Κι εγώ πάλι ο θνητός και μικρός μέσα στον κόσμο μπορώ και κοιτάζω μέσα μου όλο τον πλάστη του κόσμου και ξέρω ότι δε θα πεθάνω αφού είμαι μέσα στη ζωή κι έχω μέσα μου όλη τη ζωή που αναβλύζει. Είναι μέσα στην καρδιά μου, ενώ βρίσκεται στον ουρανό» (τ. 19Ε, σ. 135, στιχ. 76-80).

«Δε νιώθω εγώ χτυπήματα, κι ούτε φωνές ακούω, δε με φοβίζει ο θάνατος, τον έχω ξεπεράσει. Τι είναι η θλίψη τ’ αγνοώ, κι ας με λυπούν οι πάντες, πίκρα μου γίνονται οι ηδονές, όλα τα πάθη φεύγουν, και βλέπω φως παντότινά τη νύχτα και τη μέρα» (τ. 19Ε, σ. 229, στιχ. 105-109).

«Βλέποντας τον αθάνατο δεσπότη μου και κτίστη με πιάνει ο πόθος της θανής, βέβαιος πως δεν πεθαίνω» (τ. 19ΣΤ, σ. 21, στιχ. 46-47).

«Ψυχή μου, ποιος απόχτησε αυτά τα πλούτη, πες μου, και ποιος στον κόσμο μπόρεσε κάτι τι ν’ αποχτήσει, που ζώντας και πεθαίνοντας μαζί του να το πάρει; Δε θα μπορέσεις πουθενά μήτε έναν να μου δείξεις, παρά μονάχα όσοι ελεούν που τίποτα δεν έχουν, αλλά τα πάντα στων φτωχών τα χέρια τα έχουν δώσει. Αυτοί κατέχουν σίγουρα τα όσα έχουν δοσμένα, από όταν τα παρέδωσαν στα χέρια του Κυρίου, ενώ όλοι οι άλλοι σαν φτωχοί κι από φτωχούς πιο κάτω είναι όσοι έχουν στα σπίτια τους πλούτη πολλά σωριάσει· γυμνοί στον τάφο ρίχνονται όπως τα πτώματα όλα, για τα παρόντα θλιβεροί κι από όσα μέλλουν ξένοι» (τ. 19ΣΤ, σ. 283, στιχ. 36-47).

«Δύο θάνατοι υπάρχουν, του σώματος και της ψυχής. Στην ψυχή του όποιος ενεκρώθη και φθαρτό σώμα, για πες μου, ενωμένο περιφέρει, που γεράζει λίγο λίγο, κι ατονεί και καταρρέει, αν ν’ απαλλαγεί δεν ήταν και να χωριστεί από τούτο η ψυχή, αλλά ενωμένη στον αιώνα μ’ αυτό να ’ναι, πώς χειρότερη από κάθε άλλη τιμωρία του άδη η ζωή αυτή δε θα ήταν;… Ιδού πώς ευεργεσία έγινε η τιμωρία (του θανάτου)· όχι βέβαια τιμωρία αλλά θεία οικονομία, θάνατος ανθρώπων είναι, θάνατος κάθε σκοτούρας, θάνατος κάθε φροντίδας, θάνατος που από κάθε σώζει αρρώστια, κάθε πάθος. Θάνατος οπού αμαρτίες σταματά και αδικίες, θάνατος οπού απαλλάσσει από τα δεινά του βίου όλα και σωστά σε όποιους έζησαν χαρά ατέλειωτη χαρίζει την τρυφή την επουράνια και το φως τ’ ανέσπερο» (τ. 19ΣΤ, σελ. 365-7, στιχ. 256-269 & 286-302).

«Μάθε τον εαυτό σου, πως θνητός και φθαρτός είσαι, λίγο είσαι ζωής στο βίο απομεινάρι και τίποτε απ’ τον κόσμο δε θα ’ρθει μαζί σου λαμπρό ή τερπνό ή ευχάριστο εδώθε προς τα σκηνώματα τα εκεί όταν φεύγεις, παρά μονάχα τα έργα που στη ζωή σου, φαύλα ή καλά που ο ίδιος έχεις πράξει! Και νιώθοντας φθαρτά όλα και θνητά πως είναι άσε τα κάτω, σε καλώ, κι έλα προς τα άνω, σ’ εμένα το Θεό του παντός και το σωτήρα» (τ.19ΣΤ, σ. 425, στιχ. 388-397).

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου)

(Η συλλογή των κειμένων έγινε από τον π. Νικόλαο Πουλάδα)

Θυμάμαι, και στο Κοινόβιο είχαμε έναν μοναχό που ως λαϊκός ήταν νωματάρχης. Τον είχαν βάλει διαβαστή, γιατί ήταν μορφωμένος. Τόσα χρόνια ήταν στο μοναστήρι και σιχαινόταν. Που να αγγίξη πόμολο! Με το πόδι άνοιγε την πόρτα ή σκουντούσε το μάνταλο με τον αγκώνα και μετά καθάριζε με οινόπνευμα το μανίκι που το ακούμπησε! Ακόμη και την πόρτα της εκκλησίας με το πόδι την άνοιγε. Και επέτρεψε ο Θεός, όταν γέρασε, να σκουληκιάσουν τα πόδια του, ιδίως το ένα με το οποίο άνοιγε τις πόρτες. Ήμουν παρανοσοκόμος, όταν ήρθε για πρώτη φορά στο νοσοκομείο της Μονής με δεμένο το πόδι. Μου είπε ο νοσοκόμος να το λύσω και εκείνος πήγε να φέρη κάτι γάζες. Όταν το άνοιξα, τι να δω! Πω, πω, ήταν γεμάτο σκουλήκια! Πήγαινε στην θάλασσα, του λέω, πλύν' το, να φύγουν τα σκουλήκια, και έλα να κάνουμε αλλαγή. Που είχε φθάσει! Τι τιμωρία! Εγώ τα έχασα. Μου λέει ο νοσοκόμος: Κατάλαβες από τι είναι αυτό; Κατάλαβα, του λέω, επειδή ανοίγει την πόρτα με το πόδι!

- Και σ' αυτήν την κατάσταση, Γέροντα, συνέχιζε να ανοίγη την πόρτα με το πόδι;
- Ναι, με το πόδι! Και είχε γεράσει καλόγερος!
- Δεν το κατάλαβε;
- Δεν ξέρω. Μετά πήγα στην Μονή Στομίου στην Κόνιτσα. Τι θάνατο είχε ποιος ξέρει! Και έβλεπες, εκεί στο Κοινόβιο μερικοί νέοι μοναχοί πήγαιναν και έτρωγαν από το περίσσευμα που άφηναν στα πιάτα τους τα γεροντάκια, για να πάρουν ευλογία! Μάζευαν τα περισσεύματα των κλασμάτων. Ή άλλοι ασπάζονταν το πόμολο, γιατί το ακούμπησαν οι Πατέρες, και αυτός, όταν προσκυνούσε τις εικόνες, μόλις που.... ακουμπούσε το μουστάκι του στην εικόνα. Και το μουστάκι τι θα τραβούσε μετά με το οινόπνευμα!

- Όταν, Γέροντα, κάτι τέτοιο γίνεται σε ιερά πράγματα, δεν είναι ανευλάβεια;
- Μα από ’κει ξεκινάει κανείς και φθάνει πιο πέρα. Έφθασε στο σημείο να μην προσκυνάη, γιατί φοβόταν μήπως εκείνος που προσκύνησε πριν από αυτόν την εικόνα είχε καμμιά αρρώστια!

- Δηλαδή, για να μη σιχαίνεται κανείς, δεν πρέπει να δίνη σημασία;
- Τις σαβούρες που τρώνε οι άνθρωποι δεν τις βλέπουν! Άμα κάνη κανείς τον σταυρό του, είτε φοβία έχει είτε νοσοφοβία, βοηθάει μετά ο Χριστός.

Εκεί στο Καλύβι πόσοι περνάνε που έχουν διάφορες αρρώστιες! Και μερικοί απλοί κάνουν τον σταυρό τους, οι καημένοι, παίρνουν το κύπελλο που έχω εκεί και πίνουν νερό. Οι άλλοι που φοβούνται δεν το αγγίζουν.

Ήρθε πριν από λίγες μέρες κάποιος που είχε πολύ μεγάλη θέση σε κάποια υπηρεσία. Τόσο φοβάται ο καημένος τα μικρόβια, που έχει ασπρίσει τα χέρια του, για να τα καθαρίζη με το οινόπνευμα. Ακόμη και το αυτοκίνητό του το τρίβει με οινόπνευμα! Τον λυπήθηκα! Ξέρεις τι είναι να έχη τέτοια θέση και να κινήται έτσι; του έδωσα λουκούμι, και δεν το πήρε, επειδή το έπιασα. Αλλά και στο κουτί να ήταν, πάλι δεν θα το έπαιρνε, γιατί θα σκεφτόταν ότι και στο κουτί θα το έβαλε κάποιος άλλος με τα χέρια του. Παίρνω το λουκούμι, το τρίβω στα παπούτσια του και το τρώω. Του έκανα κάμποσα τέτοια και τρόμαξα να τον κάνω να ελευθερωθή λίγο από αυτό.

Να, και σήμερα ήρθε εδώ μια κοπέλα που είχε νοσοφοβία. Και όταν μπήκε μέσα δεν πήρε ευχή, γιατί φοβόταν μην κόλληση μικρόβια, και όταν έφυγε, έπειτα από τόσα που της είπα, για να την βοηθήσω, πάλι δεν πήρε ευχή. "Δεν σου φιλώ το χέρι, μου λέει, γιατί φοβάμαι μην κολλήσω μικρόβια!" Τι να πης; Κάνουν έτσι μαύρη την ζωή τους.

(από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ - ΛΟΓΟΙ Γ' ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ», σελ. 45-47)

Στο εξωτερικό, στους Ναούς δεν έχουν ούτε χωνευτήρια. Τα νερά της Προσκομιδής πάνε με τα όμβρια. «Μας απαγορεύουν, λένε, να έχουμε χωνευτήρια, επειδή δημιουργούνται μικρόβια». Όλοι οι άνθρωποι έχουν γεμίσει σωματικά και πνευματικά μικρόβια και, αν στάξη λίγο μύρο στο κεφάλι, σου λένε «θα δημιουργηθούν μικρόβια»! Πώς να έρθη η ευλογία του Θεού; Ο δαιμονισμός στον κόσμο από εδώ ξεκινάει. Ευτυχώς υπάρχουν μερικές ευλαβείς γυναίκες, νέες και ηλικιωμένες, και έτσι στηρίζεται ο κόσμος.

(από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΊΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ - ΛΟΓΟΙ Β' ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ», σελ. 138-139)

Οι άνθρωποι διαφεντεύουν μόνο τους σκοπούς των πολέμων, αλλά ποτέ την έκβασή τους. Όταν οι άνθρωποι στοιβάζουν αίτια πολέμου, τότε ο Θεός επιτρέπει τον πόλεμο και αποφασίζει για την έκβασή του.

Ούτε ένα σπουργίτι δεν πέφτει στη γη χωρίς το θέλημα του Πατέρα σας, είπε ο Σωτήρας και ακόμα πρόσθεσε έχει μετρημένες και τις τρίχες της κεφαλής σας (Ματθ. Γ, 29). Όταν λοιπόν δεν μπορεί να πέσει ούτε ένα σπουργίτι χωρίς τη θέληση του Θεού, πώς μπορεί τότε να πέσει ένας λαός ή ένας άνθρωπος στον πόλεμο; Κι όταν κι οι τρίχες της κεφαλής μας είναι αριθμημένες, πώς δεν απαρίθμησε ο Θεός όλους τους δημιουργημένους ανθρώπους; Κι ο δημιουργός των ανθρώπων δεν απαριθμεί τους ανθρώπους μόνο για να γνωρίζει τον αριθμό τους, άσχετα με το ποιος και πώς αυτός ο αριθμός θα σμίκρυνε ή θα αύξανε, αλλά η γνώση Του για τον αριθμό όλων των ανθρώπων σημειώνει ταυτόχρονα και την κρίση Του για την πορεία κάθε ανθρώπου.

Μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι θα νικήσει εκείνη η πλευρά, που η θέληση του Θεού επέλεξε να της απονεμηθεί η νίκη. Και το σε ποια πλευρά κατά το θέλημα του Θεού θα απονεμηθεί η νίκη, είναι ξεκάθαρο στην Αγία Γραφή του Θεού, σαφές κι από τη μέχρι τώρα αναφορά μας, σαφές κι απ’ όλους τους πολέμους σ’ ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας, μόνον αν αυτοί οι πόλεμοι διαβάζονται υπό το φως της Βίβλου.

Κοντολογίς: η θέληση του Θεού θα απονέμει τη νίκη στην πλευρά εκείνη που διαθέτει την πιο καθαρή και την πιο σταθερή πίστη στο Θεό και η οποία θα τηρεί σοβαρά τις εντολές Του. Ο απομακρυσμένος από το Θεό και τις εντολές Του λαός θα χάσει τον πόλεμο, ακόμα κι αν οι πιθανότητες είναι μηδαμινές. Οι απομακρυσμένοι από το Θεό και τις εντολές Του ηγέτες ενός λαού, δε θα βοηθηθούν ούτε από την εξυπνάδα τους, ούτε από τους υπολογισμούς τους, ούτε από το στρατό, ούτε από τον πολιτισμό, ούτε από τα όπλα, ούτε από τις διπλωματικές σχέσεις, από την ευφράδεια του λόγου τους, ούτε από οποιοδήποτε υλικό αυτού του κόσμου.
Ο λαός όμως που μαζί με τους ηγέτες του είναι με το Χριστό Θεό (μιλάμε ακόμα για τους χριστιανικούς λαούς) θα προστατευτεί από τον πόλεμο ή αν μπει στον πόλεμο θα βγει νικητής εντελώς ανεξάρτητα από τον αριθμό του στρατού του, τον πολιτισμό του και το οπλοστάσιό του…

Γιατί όμως οι λαοί των υπόλοιπων λιγότερο εγωιστικών και πιο φιλειρηνικών πολιτισμών υιοθετούν τον Ευρωαμερικανικό πολιτισμό, αφού τον μισούν και τον χλευάζουν; Για τον ίδιο λόγο, στρατηγέ, που ο Δαυίδ μη έχοντας δικό του σπαθί, τράβηξε το σπαθί του Γολιάθ και τον έσφαξε. Οι λαοί των μη ευρωπαϊκών πολιτισμών άρχισαν εσπευσμένα να εξοπλίζονται με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό για να μπορέσουν να αμυνθούν από την Ευρώπη και ακόμα – πράγμα που επιθυμούν ειλικρινώς – δοθείσης ευκαιρίας με τα ίδια του τα όπλα να τον αποκεφαλίσουν.

(Στον πόλεμο) δε νικά ο πολιτισμός, αλλά η αλήθεια και το δίκαιο… Η νίκη στο μελλοντικό πόλεμο εξαρτάται και από τη μετάνοια. Εκείνος ο λαός που θα μετανοήσει νωρίτερα, θα διορθωθεί και θα επικαλεστεί το Θεό, αν καν μπει στον πόλεμο κατά την Πρόνοια του Θεού, θα νικήσει.

(από το βιβλίο «Πόλεμος και Βίβλος», του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, εκδόσεις Παρρησία)

«Ο δε Θεός, που δίνει φωλιά στους νεοσσούς των αετών και άρτο στους ανθρώπους για να φάγουν, ρίχνει σαν βροχή τα χρήματα και στον μακάριο τούτον και του ανοίγει τους θησαυρούς των αρχόντων, και όλοι μαζί, συγγενείς, φίλοι, παιδιά, του χορηγούν ικανή ποσότητα χρυσού. Παίρνοντάς την ο μακάριος, άρχισε το έργο της ανοικοδομήσεως του μοναστηριού με την πεποίθηση στον Θεό, στον οποίο προσευχήθηκε και γι’ αυτό» (τ. 19Α, σελ. 225-227).

«(Συμβουλή σε μοναχό)· Εφ΄ όσον δεν αποκτάς τελεία αδιαφορία για τα πράγματα και χρήματα του βίου, μη θελήσης να αναλάβης διαχείριση πραγμάτων, για να μην αιχμαλωτισθείς από αυτά, και αντί να λάβης αμοιβή για την διακονία, υποστείς καταδίκη ως κλέπτης και ιερόσυλος. Εάν δε αναγκασθείς σ’ αυτά από τον προεστώτα (ηγούμενο), να φέρεσαι σαν να χειρίζεσαι φλογισμένο πυρ και, εμποδίζοντας την επίθεση του λογισμού δι’ εξομολογήσεως και μετανοίας, θα διατηρηθείς αβλαβής από την ευχή του προεστώτος» (τ. 19Α, σελ. 445-7).

«Αυτός που έχει αποκτήσει τον ουράνιο πλούτο, δηλαδή την παρουσία και ενοίκηση εκείνου που είπε, “εγώ και ο Πατήρ θα έλθουμε και θα κάνουμε σ’ αυτόν την διαμονή μας”, γνωρίζει ενσυνειδήτως πόση χάρι απήλαυσε, γνωρίζει πόσου και ποιου είδους θησαυρό έχει στα ανάκτορα της καρδιάς του. Διότι διαλεγόμενος με τον Θεό ως φίλος προς φίλο, παρουσιάζεται με θάρρος ενώπιον του κατοικούντος στο απρόσιτο φως» (τ. 19Α, σ. 461).

«Αυτός λοιπόν που δίνει σε όλους από τα υπάρχοντα χρήματά του, δεν δικαιούται να λάβει αμοιβή γι’ αυτά, αλλά μάλλον είναι και υπόδικος για την μέχρι τότε άδικη αποστέρηση. Επί πλέον είναι και υπεύθυνος γι’ αυτούς που κατά καιρούς έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της πείνας και της δίψας· αυτούς τους ανθρώπους αυτός τότε, ενώ μπορούσε να τους θρέψει, δεν τους έθρεψε, καταχωνιάζοντας όσα ανήκουν στους φτωχούς και αφήνοντάς τους να πεθάνουν βιαίως από το κρύο και την πείνα, και έτσι αποδείχθηκε φονιάς τόσων ανθρώπων που μπορούσε να τους θρέψει» (τ. 19Δ, σ. 49).

«Αυτοί (όσοι είδαν το φως) και στο κορύφωμα της δόξας νιώθουν ταπεινοί και μες στη φτώχεια τους είναι όλοι δόξα. Αυτοί έχουν βασιλεία τη φτωχοζωή τους κι ως φτώχεια τη βασιλεία θεωρούν… Τον ασύλληπτο έχουν πλούτο αποκτήσει και κοπριά όλα του κόσμου λογαριάζουν» (τ. 19Ε, σ. 273, στιχ. 87-90 & 100-101).

«Ψυχή μου, ποιος απόχτησε αυτά τα πλούτη, πες μου, και ποιος στον κόσμο μπόρεσε κάτι τι ν’ αποχτήσει, που ζώντας και πεθαίνοντας μαζί του να το πάρει; Δε θα μπορέσεις πουθενά μήτε έναν να μου δείξεις, παρά μονάχα όσοι ελεούν που τίποτα δεν έχουν, αλλά τα πάντα στων φτωχών τα χέρια τα έχουν δώσει. Αυτοί κατέχουν σίγουρα τα όσα έχουν δοσμένα, από όταν τα παρέδωσαν στα χέρια του Κυρίου, ενώ όλοι οι άλλοι σαν φτωχοί κι από φτωχούς πιο κάτω είναι όσοι έχουν στα σπίτια τους πλούτη πολλά σωριάσει· γυμνοί στον τάφο ρίχνονται όπως τα πτώματα όλα, για τα παρόντα θλιβεροί κι από όσα μέλλουν ξένοι» (τ. 19ΣΤ, σ. 283, στιχ. 36-47).

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου)

(Η συλλογή των κειμένων έγινε από τον π. Νικόλαο Πουλάδα)

414. Ποια είναι η έννοια της θείας χάριτος; Πρόκειται για την αγαθοποιό θεία δύναμι, που δίνεται στον πιστό, τον βαπτισμένο στο όνομα της Αγίας Τριάδος άνθρωπο. Είναι η δύναμις που συγχωρεί, εξαγνίζει, αγιάζει, φωτίζει. Που βοηθεί να κάνουμε το καλό και να αποφεύγουμε το κακό. Που στηρίζει και δίνει θάρρος όταν περνάμε από συμφορές. Που μας αξιώνει να κερδίσουμε τους ουρανίους στεφάνους, τους ετοιμασμένους από τον Θεό για τους εκλεκτούς του.
Σε τι οφείλεται το ότι ο εγωιστής, ο υπερήφανος, ο φθονερός γίνεται από τη μία στιγμή στην άλλη πράος, ταπεινός, απαρνούμενος τον εαυτό του; Στη χάρι του Θεού. Σε τι το ότι ένας άπιστος γίνεται πιστός και εφαρμόζει με ζήλο τις εντολές του Ευαγγελίου; Στη χάρι του Θεού. Σε τι το ότι ένας φιλάργυρος, άδικος, άπληστος, άσπλαχνος απέναντι στον φτωχό γίνεται ελεήμων, δίκαιος, σπλαχνικός; Στη χάρι του Θεού. Σε τι το ότι ένας λαίμαργος και κοιλιόδουλος αλλάζει ξαφνικά και γίνεται εκγρατής, νηστευτής, θέτοντας υψηλούς σκοπούς στη ζωή του; Στη χάρι του Θεού. Σε τι οφείλεται, πάλι, το ότι ένας μνησίκακος και εκδικητικός άνθρωπος γίνεται άκακος, αγαπά τους εχθρούς του και ξεχνά κάθε τι το κακό που του έκαμαν οι άλλοι; Στο ότι τον ανεγέννησε η θεία χάρις. Ήταν ένας άνθρωπος αδιάφορος προς την Εκκλησία, ψυχρός προς τη θεία λατρεία, δυσκίνητος στην προσευχή; Και έρχεται ώρα που αυτός ο άνθρωπος γίνεται φλογερό μέλος της Εκκλησίας, βρίσκει στη λατρεία της ό,τι σέβεται και αγαπά περισσότερο στον κόσμο; Πώς συνέβη αυτή η μεταβολή; Από τη θεία χάρι.
Έτσι εξηγείται γιατί πολλοί είναι ανίκανοι να πιστεύουν, να ζουν χριστιανικά. Δεν ζήτησαν τη χάρι του Θεού. Χωρίς αυτή τη χάρι, κανείς δεν μπορεί να είναι γνήσιος χριστιανός, κανείς δεν μπορεί να κληρονομήση τη βασιλεία των ουρανών. Γι’ αυτό ο Κύριος λέγει: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ» (Ματθ. στ’ 33)

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 178-179)

1. Κάποτε ένας φαρισαίος εκάλεσε τον Χριστό σε γεύμα. Και ο εύσπλαγχνος Κύριος επήγε «εις τον οίκον του φαρισαίου» και έκατσε στο τραπέζι του. Μα ο φαρισαίος, παρ’ ότι είχε ζήλο πνευματικό και κάποια πίστη στον Χριστό, εψιλολόγησε με όλη του την δυνατή σχολαστικότητα, πώς έπρεπε να Τον δεχθή και σε τι έκταση να Τον τιμήση σαν επισκέπτη του!
Αν δεν κρατούσε αυτόν τον λογαριασμό, που του επέβαλλε η συναίσθηση της δικαιοσύνης του και της αξίας του και τον εμπόδιζε, ο φαρισαίος θα έπρεπε να βγη να προϋπαντήσει τον θείο επισκέπτη του στον δρόμο. Να πέση με τρόμο στα άγια πόδια Του. Και να Του στρώση στο πέρασμά Του την ψυχή του και την καρδιά του. Μα αυτά δεν έγιναν. Ο φαρισαίος την έχασε την ευκαιρία να τιμήση τον Σωτήρα σαν Σωτήρα.
Αλλά εκείνο που πέταξε σαν άχρηστο ο φαρισαίος, το άρπαξε σαν πολύτιμο μια γυναίκα. Μια διαβόητη γυναίκα. Μια γυναίκα της αμαρτίας. Και τρέχει με ένα φιαλίδιο ευώδες μύρο στο σπίτι του φαρισαίου. Μπαίνει στην αίθουσα, που ήταν στρωμένο το τραπέζι. Πλένει με τα δάκρυά της τα πόδια του Σωτήρος. Τα σκουπίζει με τα μαλλιά της. Φιλάει τα πόδια του Σωτήρος μας. Και τα αλείφει με το μύρο.

2. Ο τυφλός φαρισαίος δεν τις βλέπει τις αρετές αυτές. Γιατί, παρ’ ότι εκδηλώνονται μπροστά στα μάτια του, είναι πολύ μακριά από την παγεράδα και την νέκρα της ψυχής του. Μόνο η καταφρόνηση και η κατάκριση ζουν μέσα στην ψυχή του. Και συλλογίζεται: «Αν αυτός ήταν προφήτης, θα καταλάβαινε, ποια και τι είδους γυναίκα είναι αυτή που τον εγγίζει· θα το καταλάβαινε, πως είναι γυναίκα της αμαρτίας» (Λουκά 7, 39).
Γιατί, φαρισαίε, μικραίνεις τον Θεό; Γιατί τον ονομάζεις προφήτη; Και γιατί αποκαλείς γυναίκα της αμαρτίας εκείνη, που τιμάει τον Θεό καλλίτερα από σένα; Φοβήσου τον Θεό. Σιώπα. Μπροστά σου είναι ο Δημιουργός! Αυτός έχει δικαίωμα να κρίνη τα πλάσματά Του. Το ίδιο Του κάνει, να μας χαρίσει είτε πεντακόσια είτε πενήντα δηνάρια χρέος αμαρτίας. Γιατί είναι παντοδύναμος. Και εν ελέει πλούσιος.

(“Ο Φαρισαίος” – επισκόπου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, σελ. 17-18)

412. Κύριε, αξίωνε όσους εκκλησιάζονται με τον φόβο σού, την πίστι σου και την αγάπη σου, να φωτίζωνται οι καρδιές τους, να ανανήφουν από την αμαρτία, να αγιάζωνται, να ειρηνεύουν, να ενισχύωνται ψυχικά, να αναγεννώνται μέσα στην πίστι, την ελπίδα και την αγάπη. Κάνε τους να προκόπτουν στην ευαγγελική τελειότητα. Να έχουν αμοιβαία αγάπη. Κρυστάλλινο ήθος. Αυταπάρνησι. Εγκράτεια. Αξίωνε για όλα αυτά, Κύριε, αξίωνε όσους νοιώθουν την ανάγκη να έρχωνται στον ναό σου. Γιατί η ώρα πλησιάζει και η κρίσις είναι επί θύραις για όλους ανεξαίρετα. Όλοι θα δώσουν απολογία προ του φοβερού σου βήματος. Γι’ αυτό, αξίωσε και όσους δεν αισθάνονται την ανάγκη του εκκκλησιασμού, να τον αγαπήσουν.

413. Υπάρχει στενή σχέσις ανάμεσα στην εικόνα και το Πρωτότυπό της. Ανάμεσα στον ευσεβή άνθρωπο και τον Θεό. Ανάμεσα στα μέλη και την Κεφαλή του μυστικού Σώματος. Ανάμεσα στην ποίμνη και τον Ποιμένα. Ανάμεσα στην Άμπελο και τα κλήματα. Ώ, αν πιστεύαμε βαθειά αυτή την αλήθεια, πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας! Πόσο αγνά και με τι αγάπη θα ζούσαμε! Πόσο στοργικοί θα είμαστε ο ένας στον άλλον! Πόσο επιεικείς, μακρόθυμοι και συγχωρητικοί! Γιατί θα ξέραμε, εκτός των άλλων, ότι και εμείς οι ίδιοι έχουμε ανάγκη ελέους εκ μέρους και του Θεού και των ανθρώπων, όντας τόσο αδύνατοι ψυχικά και σωματικά.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 177-178)

Θα τη δείρει αύριο ο ναρκομανής γιός της και δεν μπορώ να βοηθήσω… !
Το χάρισμά του τον έκανε περισσότερο ευαίσθητο απέναντι στον ανθρώπινο πόνο. Ένα σούρουπο διέκοψαν την καρδιολογική του εξέταση οι μοναχές, γιατί έξω είχαν συγκεντρωθεί πολλοί άνθρωποι και περίμεναν να πάρουν την ευχή του πριν νυχτώσει. Εγώ βγήκα έξω από το κελί και οι επισκέπτες φίλησαν απλώς το χέρι του. Ήταν κουρασμένος και δε μίλησε σε κανέναν. Η τελευταία κυρία βγήκε κλαίγοντας. Όταν ξαναμπήκα, βρήκα το Γέροντα να κλαίει. " Αυτά παθαίνω πάντα ", μου είπε. " Είδα τώρα αυτή τη μητέρα να τη δέρνει αύριο ο ναρκομανής γιος της, για να του δώσει χρήματα. Και η καημένη ασφαλώς θα σκανδαλίσθηκε, που έχει τέτοιο πρόβλημα και έφυγε χωρίς βοήθεια… Τί μπορείς εσύ να κάνεις, φτωχέ Πορφύριε !... Κύριε Ιησού… "
Κι επανέλαβε πολλές φορές ότι ψιθυριστά τη λέξη " Ιησού ".
[Ί 223]
(Ανθολόγιο Συμβουλών, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.317)

   «(ελέγχει τον ίδιο τον Πατριάρχη ο Όσιος)· Αναγνωρίζω την ευμενή σου προς εμάς διάθεση, δέσποτα. Αλλ’ ο φθόνος του Σατανά, δεν γνωρίζω πώς να το ειπώ, σου κατέστρεψε δυστυχώς τις διαθέσεις και κατέστησε πικρό το γλυκό και έκαμε σκότος το φως, όχι μόνο για μας αλλά και για όλους όσοι άκουσαν τα γενόμενα σε βάρος μας, σε όσα μέρη της γης έφθασε η φήμη τους» (τ. 19Α, σ. 219).

   «Όπως ακριβώς η φλόγα του πυρός πετάγεται πάντοτε ψηλά, όσες φορές ανακατεύεις τα ξύλα από τα οποία ανάπτεται, έτσι και του κενοδόξου η καρδιά δεν μπορεί να ταπεινωθεί, αλλά όσο του πεις τα σχετικά με την ωφέλειά του, τόσο περισσότερο ανυψώνεται· πραγματικά όταν ελέγχεται ή και νουθετείται, αντιλέγει εντόνως, όταν επαινείται ή και ενθαρρύνεται, ανυψώνεται κακώς. Άνθρωπος που μέλημά του είναι ν’ αντιλέγει είναι δίκοπο μαχαίρι για τον εαυτό του· φονεύει αναιπαισθήτως την ψυχή του και την καθιστά ξένη προς την αιώνια ζωή. Ο αντιρρησίας είναι όμοιος με τον αυτόμολο προς τους αντιπάλους του βασιλέως εχθρούς. Διότι η αντιλογία είναι άγκιστρο, που δέλεαρ έχει την αξίωση ότι έχουμε δίκαιο, με την οποία εξαπατιόμαστε και καταπίνουμε το άγκιστρο της αμαρτίας, από το οποίο κατά κανόνα αρπάζεται η άθλια ψυχή, σαν από την γλώσσα και τον λαιμό, από τα πνεύματα της πονηρίας, και άλλοτε μεν ανεβάζεται σε ύψος υπερηφανείας, άλλοτε δε καταποντίζεται σε χάος αβύσσου αμαρτίας και καταδικάζεται μαζί με τους πεπτωκότας από τον ουρανό. Όποιος ατιμάζεται ή υβρίζεται, αν πονά στην καρδιά δυνατά, πρέπει να γνωρίζει από αυτό ότι περιφέρει μέσα στους κόλπους του τον παλαιό όφι. Εάν λοιπόν υπομείνει με σιωπή ή αποκριθεί με πολλή ταπείνωση, εξασθενίζει και παραλύει τούτον. Εάν δε αντείπει με πικρία ή και μιλήσει με θρασύτητα, δίδει στον όφι δύναμι να χύση το δηλητήριο στην καρδιά του και να καταφάει άγρια τα εντόσθιά του, ώστε στο εξής ενδυναμούμενος αυτός καθημερινώς να κατατρώγει την προς τα καλά διόρθωση και δύναμι της άθλιας ψυχής του· έτσι αυτός θα ζει έκτοτε στην αμαρτία, θα είναι δε εντελώς νεκρός για την δικαιοσύνη» (τ.19Α, σελ. 417-9).

    «Όποιος πιστεύει ότι η ζωή και ο θάνατός του είναι στο χέρι του ποιμένος του, δεν θα αντείπει ποτέ· η δε άγνοια τούτων γεννά την αντιλογία, που είναι πρόξενος του νοητού και αιωνίου θανάτου. Πριν λάβει την απόφαση ο κατάδικος, του δίδεται ευκαιρία αντιλογίας, να πει στον δικαστή για όσα έπραξε· μετά όμως την απόδειξη των πράξεων και την απόφαση του δικαστού δεν δικαιούται ν’ αντείπει στους βασανιστές τίποτε, ούτε μικρό ούτε μεγάλο. Πριν εισέλθει ο μοναχός σ’ αυτό το δικαστήριο και φανερώσει τα βάθη της καρδιάς του, ίσως του επιτρέπεται και ν’ αντιλέγει, είτε από άγνοια είτε από προσπάθεια να κρύψει τα μυστικά του. Μετά την αποκάλυψη όμως των λογισμών και την ειλικρινή εξομολόγηση δεν επιτρέπεται ν’ αντιλέγει ποτέ μέχρι θανάτου στον δεύτερο μετά τον Θεό δικαστή και εξουσιαστή του. Διότι ο μοναχός, από την στιγμή που εισήλθε σ’ αυτό το δικαστήριο και ξεσκέπασε τα κρυφά της καρδιάς του, έχει πεισθεί εκ των προτέρων, εάν έχει αποκτήσει κάποια γνώσι, ότι είναι άξιος μυρίων θανάτων και πιστεύει ότι δια της υπακοής και ταπεινώσεώς του θα απαλλαγεί από κάθε τιμωρία και κόλαση, αν τουλάχιστο έχει αντιληφθεί πραγματικά την φύσι του μυστηρίου τούτου. Όποιος φυλάσσει αυτές τις σκέψεις ανεξάλειπτες στην διάνοιά του, δεν θα επαναστατήσει ποτέ με την καρδιά του, όταν παιδεύεται ή νουθετείται ή ελέγχεται, επειδή όποιος περιπίπτει σε τέτοια κακά, δηλαδή στην αντιλογία και απιστία προς τον πνευματικό πατέρα του και διδάσκαλο, ζώντας ακόμη κατεβάζεται στην παγίδα και τον βυθό του Άδη ελεεινώς και γίνεται οίκος του Σατανά και όλης της ακάθαρτης δυνάμεως ως υιός της απειθείας και απωλείας» (19Α,423-425)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (από άλλα θέματα που σχετίζονται όμως και με το θέμα «έλεγχος»)

   «(Μιλά στο νεκρό αδελφό του Αντώνιο)· Διότι οπωσδήποτε τώρα γνώρισες τα της διαθέσεώς μου για σένα και ότι ποτέ δεν σε επέπληττα επειδή σε μισούσα ή σε βδελυσσόμουν και με κάθε τρόπο σε ασφάλιζα με τις νουθεσίες, αλλ’ επειδή πολύ σε αγαπούσα και φλεγόμουν επίμονα από τον πόθο προς εσένα. Διότι βλέπεις τώρα, το γνωρίζω καλά, αφού ξεπέρασες τον γνόφο και την ομίχλη αυτού του σώματος, και βλέπεις γυμνή την ψυχή μου και τη διάθεσή της, καθώς και εσύ είσαι τώρα γυμνός από το σώμα. Διότι, αφού έγινες θεοειδής, βλέπεις θεοειδέστερα και όλα τα σχετικά με εμάς» (τ. 19Δ, σ. 245).

   «(ο όσιος λέει γιατί φοβάται να γίνει Επίσκοπος)· Φοβάμαι… μήπως με πτοήσουν απειλές ανθρώπων και με καταστήσουν παραβάτη των εντολών σου· φοβάμαι μήπως οι παρακλήσεις των συνεπισκόπων και των φίλων με καταστήσουν συγκοινωνό της αδικίας ή με κάνουν να σιωπώ όταν αυτοί αδικούν, και να συνεργάζομαι όταν κακοπραγούν, αποφεύγοντας να τους ελέγχω με παρρησία και να επιδεικνύω την ένσταση υπέρ των εντολών σου» (τ. 19Γ, σελ. 201-3).

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου)

(Η συλλογή των κειμένων έγινε από τον π. Νικόλαο Πουλάδα)