«Μιμνήσκου τὰ ἔσχατά σου, καὶ εἰς τὸν αἰῶνα οὐχ ἁμαρτήσεις» (Σειράχ 7:36). Δηλαδή «Να θυμάσαι πάντα τα τέλη της ζωής σου, και ποτέ δεν θ’ αμαρτήσεις»

Έτσι έγινε με τον μοναχό Ησύχιο τον Χωρηβίτη, ο οποίος, έπειτα από μια βαριά αρρώστια, πέθανε. Η ψυχή του, όμως, ύστερ’ από μιάν ολόκληρη ώρα, επανήλθε στο σώμα. Τότε εκείνος ικέτεψε όλους όσοι ήταν κοντά του να φύγουν αμέσως και να τον αφήσουν μόνο. Και αφού έχτισε την πόρτα του κελιού του, έμεινε κλεισμένος εκεί μέσα για δώδεκα χρόνια, χωρίς να μιλήσει καθόλου με κανέναν και χωρίς να φάει τίποτ’ άλλο πέρα από ψωμί και νερό.

Καθόταν μόνο εκστατικός, ατενίζοντας νοερά εκείνα που είχε δει στο διάστημα της ωριαίας εκστάσεώς του. Ήταν τόσο συγκεντρωμένος, που ποτέ δεν άλλαξε η έκφρασή του, ενώ συνέχεια και αθόρυβα έχυνε θερμά δάκρυα. Όταν πια πλησίασε η ώρα του θανάτου του, τούτο μόνο είπε στους αδελφούς, που, γκρεμίζοντας τη χτισμένη πόρτα, μπήκαν στο κελί του και τον παρακάλεσαν πολύ να τους μιλήσει:

«Συγχωρείστε με! Όποιος γνώρισε τη μνήμη του θανάτου, δεν μπορεί ν’ αμαρτήσει ποτέ».

(Όσιου Ιωάννου του Σιναΐτου, δ.π., ΣΤ’, 20.
Λόγος για τα πνεύματα-Λόγος για τον θάνατο, Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ)

Η μητέρα όλων των αγαθών και το γνώρισμα των μαθητών του Ιησού

και η δύναμη που συγκρατεί όλη μας τη ζωή είναι πάνω απ’ όλα η αγάπη.

Διότι αυτό σημαίνει να είσαι μαθητής του Χριστού, το να είσαι πράος και επιεικής.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

681. Ποιος από τους θνητούς είναι άξιος του Κυρίου; Όποιος, εκτός του Κυρίου, βλέπει τα πάντα σαν ένα τίποτε και ο Κύριος είναι γι’ αυτόν το παν. Αδελφέ μου, μη δίνεις την καρδιά σου στα διάφορα τίποτε, αλλά μόνο στον Δημιουργό μας. Αφοσιώσου σ’ Αυτόν με πίστι αδίστακτο. Μη σε ελκύουν ούτε εδέσματα, ούτε ενδυμασίες, ούτε φθαρτά ανθρώπινα κάλλη, ούτε πλούτη, ούτε ανέσεις της ζωής, ούτε η δόξα αυτού του κόσμου, ούτε άλλο οτιδήποτε πάνω στη γη.

682. Φέρω στον Κύριο, τη Δέσποινα μας Θεοτόκο ή σ’ έναν Άγγελο ή σ’ έναν Άγιο, υλικό φως (κερί, λαμπάδα, καντήλι). Γιατί το φέρω; Για να μου δώση ο Κύριος το φως της χάριτός του, μέσω των πρεσβειών αυτών μακαρίων εκείνων πνευμάτων. Για να με βγάλη από το σκοτάδι της αμαρτίας στο φως της θεογνωσίας και της αρετής. Φέρω υλικό πυρ, για να ανάψη το Πνεύμα το Άγιο στην καρδιά μου το δικό του πυρ, μέσα στο οποίο θα την εξαγνίση και θα κάψη τα πάθη της.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 267)

679. «Όστις γὰρ ὅλον τὸν νόμον τηρήσῃ, πταίσῃ δὲ ἐν ἑνί, γέγονε πάντων ἔνοχος» (Ιακ. β’ 10). Αυτό ισχύει και ως προς το δόγμα και ως προς την ηθική. Όποιος διδάσκει όλες τις αλήθειες και παραμελεί μία απ’ αυτές, θα είναι ένοχος απέναντι σε όλες, ένοχος μάλλον απέναντι στη μία Αλήθεια, την αδιαίρετο και ακεραία, που είναι ο Κύριος Ιησούς, αφού είπε: «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια » (Ιω. ιδ’ 6). Γιατί; Γιατί ο Θεός είναι τέλειο Πνεύμα. Αν ένας αμαρτωλός λογισμός είναι «βδέλυγμα Κυρίω» (Παροιμ. ιε’ 26), όποιος αμαρτάνει στην αλήθεια του δόγματος, αμαρτάνει στον Θεό, την Αυτοαλήθεια.

680. «Ο μὴ συνάγων μετ' ἐμοῦ σκορπίζει» (Λουκ. ια’ 23). Είναι ανάγκη να προχωρούμε ολοένα στην πνευματική ζωή και να ανεβαίνουμε διαρκώς ψηλότερα. Αν μείνουμε στάσιμοι σε ένα από τα βήματα της χριστιανικής προόδου, είναι σαν να γυρίζουμε πίσω. Αν δεν συνάγουμε, σκορπίζουμε.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 266-267)

Προσευχή με τις «περιπτώσεις» του Αγίου Αρσενίου

-Γέροντα, πώς ξεκινήσατε να προσεύχεσθε με το Ψαλτήρι χρησιμοποιώντας τις «περιπτώσεις» του Αγίου Αρσενίου;

-Ο Άγιος Αρσένιος, επειδή δεν εύρισκε στο Ευχολόγιο την ανάλογη ευχή για όλες τις περιπτώσεις που του ζητούσαν βοήθεια οι άνθρωποι, χρησιμοποιούσε και Ψαλμούς σε ένα τετράδιο είχε γράψει για ποια περίπτωση χρησιμοποιούσε τον κάθε Ψαλμό. Όταν λοιπόν ήρθε τα τετράδιό αυτά στα χέρια μου, άρχισα να διαβάζω το Ψαλτήρι, κάνοντας προσευχή για την περίπτωση κάθε Ψαλμού.
Μου λέει ο λογισμός ότι στην προσευχή με το Ψαλτήρι πολύ βοηθάει και ο Άγιος Αρσένιος.

-Γέροντα, ο Άγιος Αρσένιος πρεσβεύει περισσότερο στον Θεό, επειδή βλέπει ότι προσευχόμαστε με τον τρόπο που προσευχόταν εκείνος;

-Ναι, βέβαια. Έχω υπ’ όψιν μου περιστατικά!

-Γέροντα, πώς να διαβάζω τους Ψαλμούς και να προσεύχομαι για κάποιο συγκεκριμένο θέμα;

-Εσύ πώς τους διαβάζεις;

-Διαβάζω πρώτα την περίπτωση και μετά τον Ψαλμό.

-Όχι, στην αρχή πρέπει να κάνεις μια καλή εισήγηση. Ο Άγιος Αρσένιος ήταν Άγιος και έφθανε να διαβάσει μόνον τον Ψαλμό. Εμείς να μην πούμε στην αρχή ένα «Ελέησον με ο Θεός»; Και, αφού διαβάσουμε τον Ψαλμό, να μην πούμε την Δοξολογία; Να μην κάνουμε και μερικές μετάνοιες;
Πρώτα λοιπόν να λες τον 50ο Ψαλμό και να ζητάς ταπεινά το έλεος του Θεού.
Έπειτα να λες το τροπάριο: «Υπό την σην ευσπλαχνίαν καταφεύγομεν,Θεοτόκε» και το απολυτίκιον του Αγίου Αρσενίου, για να επικαλεσθείς την βοήθεια της Παναγίας και του Αγίου. Μετά να διαβάζεις την περίπτωση του Ψαλμού και στην συνέχεια τον Ψαλμό.
Στο τέλος να λες: «Δόξα Πατρί... και νυν», το «Αλληλούια, Αλληλούια, Αλληλούια, Δόξα σοι ο Θεός» τρεις φορές, και στο τέλος την Δοξολογία ως ευχαριστία στον Χριστό και το «Άξιον εστίν» ως ευχαριστία στην Παναγία. Να κάνης και όσες μετάνοιες μπορείς.

-Μερικές φορές, Γέροντα, προσπαθώ να βρω αν ο Ψαλμός έχει σχέση με την περίπτωση για την οποία τον χρησιμοποιούσε ο Άγιος.

-Οι περιπτώσεις λίγο πολύ έχουν σχέση με το νόημα του Ψαλμού. Τον Άγιο Αρσένιο όμως τον ενδιέφερε κυρίως να προσευχηθεί και όχι αν το περιεχόμενο τον Ψαλμού ήταν σχετικό με την περίπτωση για την οποία  προσευχόταν.

-Μπορώ, Γέροντα, να διαβάζω πολλές περιπτώσεις αιτημάτων και μετά να διαβάζω όλους μαζί τους αντίστοιχους Ψαλμούς;

-Αν διαβάζεις πολλές περιπτώσεις μαζί, θα τις ξεχνάς. Καλύτερα να διαβάζεις κάθε περίπτωση πριν από τον Ψαλμό, για να κεντρίζεται η καρδιά. Όταν προσεύχεται κανείς για ένα συγκεκριμένο θέμα, αυτό βοηθάει πιο πολύ στην καρδιακή προσευχή.

-Γέροντα, στην Ακολουθία δυσκολεύομαι να παρακολουθήσω το Ψαλτήρι.

-Μπορείς να βλέπης στο κελλί σου τις περιπτώσεις των Ψαλμών που θα διαβασθούν στην Ακολουθία και, όταν ακούς τους Ψαλμούς, να εύχεσαι γι’ αυτές.
Αν δεν θυμάσαι τις περιπτώσεις, τότε να λες: «Θεέ μου, βοήθησε την περίπτωση στην οποία αναφέρεται ο Ψαλμός» και να κάνης ευχή.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 150-152)

Οι Ψαλμοί του Δαβίδ είναι θεόπνευστοι

- Γέροντα, μου κάνει εντύπωση πώς τα παιδιά καταλαβαίνουν το Ψαλτήρι και θέλουν να το διαβάζουν.

- Το Ψαλτήρι αναπαύει όλες τις ηλικίες. Τα παιδιά μάλιστα μπορεί να τα αναπαύει περισσότερο από ό,τι αναπαύει εσένα κι εμένα. Το Ψαλτήρι είναι θεόπνευστο, είναι γραμμένο με θείο φωτισμό, γι’ αυτό έχει τόσο δυνατά, τόσο βαθιά νοήματα. Όλους τους θεολόγους και τους φιλολόγους να μαζέψεις, έναν Ψαλμό με τέτοια νοήματα δεν μπορούν να φτιάξουν. Κι αν φτιάξουν κάτι, θα είναι σαν ένα χάρτινο λουλούδι.
Αγράμματος ήταν ο Δαβίδ, αλλά με τι βάθος έγραφε! Φαίνεται καθαρά ότι τον οδηγούσε το Πνεύμα του Θεού.

- Γέροντα, δεν προλαβαίνω να διαβάσω το Ψαλτήρι.

- Καλά είναι να εξοικονομείς λίγη ώρα, για να το διαβάζεις μέσα στην ημέρα. Κι αν δεν έχεις πολύ χρόνο, καλύτερα είναι να διαβάσεις μισό Κάθισμα και να προσέχεις τα νοήματα, παρά ολόκληρο και να βιάζεσαι.
Αυτά τα νοήματα να τα έχεις μετά συνέχεια στον νου σου. Τα Ψαλτήρι είναι προσευχή.
Μερικοί παρεξηγούν τον Προφήτη Δαβίδ κα λένε ότι σε κάποιους Ψαλμούς καταριέται. Όταν όμως η Δαβίδ λέει: «Εκλείποιεν αμαρτωλοί από της γης άνομοι, ώστε μη υπάρχειν αυτούς», δεν εννοεί να εξολοθρευθούν οι αμαρτωλοί, αλλά να μετανοήσουν και να μην υπάρχουν αμαρτωλοί πάνω στην γη.
Εγώ, με τα Ψαλτήρι νιώθω μια αγαλλίαση είναι όλο προφητεία, όλο παρηγοριά.
Σε μια δύσκολη κατάσταση, αν διαβάσεις Ψαλτήρι, νιώθεις ανακούφιση, λύτρωση, σιγουριά ότι θα βοηθήσει ο Θεός. «Σωτηρία λέει, των δικαίων παρά Κυρίου, και υπερασπιστής αυτών έστιν εν καιρώ θλίψεώς».

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.149-150)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 11-32. Η παραβολή του ασώτου υιού
15.14 δαπανήσαντος δὲ αὐτοῦ πάντα ἐγένετο λιμὸς ἰσχυρὰ(1)
κατὰ τὴν χώραν ἐκείνην, καὶ αὐτὸς(2) ἤρξατο ὑστερεῖσθαι(3).
14 Όταν τα ξόδεψε όλα, έτυχε να πέσει μεγάλη πείνα στη χώρα εκείνη,
και άρχισε κι αυτός να στερείται.
(1) Η ελευθερία της απόλαυσης δεν είναι απεριόριστη,
όπως φαντάζεται ο αμαρτωλός. Έχει 2 ειδών όρια. Τα μεν προέρχονται
από το ίδιο το άτομο και τέτοια είναι η αηδία, οι τύψεις της συνείδησης,
το συναίσθημα της μόνωσης, η κατάπτωση από τα ελαττώματα·
τα άλλα προέρχονται από κάποιες δυσμενείς περιστάσεις εξωτερικές,
τα οποία εδώ εκπροσωπούνται από την πείνα, η οποία ήλθε κατά τη στιγμή αυτή.
Οι δυσμενείς αυτές συνθήκες είναι συμφορές οικιακές ή δημόσιες, ατυχήματα,
ασθένειες κλπ. οι οποίες συντελούν ακόμη περισσότερο στο να πέσει
η ψυχή του αμαρτωλού, ο οποίος δοκιμάζει τώρα την έσχατη αθλιότητα
από την θεία εγκατάλειψη (g). Το έργο της θείας πρόνοιας εκδηλώνεται
με συμπτώσεις. Ακριβώς όταν ο άσωτος τα δαπάνησε όλα, τότε έπεσε η πείνα (p).
Αξιόλογη και η επόμενη ερμηνεία: «όπου δεν καλλιεργείται το σιτάρι
του θείου φόβου, εκεί υπάρχει πείνα ισχυρή, όχι ψωμιού, αλλά αρετής·
όπου υπάρχει ευφορία κάθε κακού, εκεί υπάρχει αφορία κάθε καλού» (Ζ).
«Πείνα ισχυρή γίνεται, όχι πείνα ψωμιού, αλλά πείνα του να ακούσει λόγο Κυρίου» (Θφ).
Παριστάνει αυτό την χειροτέρευση, στην οποία περιέρχεται ο αμαρτωλός,
που απέρριψε το έλεος που του επέδειξε ο Θεός, τις νύξεις του Πνεύματος
και τις προτροπές της συνείδησής του. Όλα αυτά απωθήθηκαν για την απόλαυση
των αισθήσεων με αποτέλεσμα την πλήρη φτώχεια του αμαρτωλού.
Η καρδιά του πλέον γίνεται στείρα και στερημένη από κάθε αγαθό,
και η κατάστασή του είναι όμοια με χώρα, στην οποία κυριαρχεί στέρηση
και πείνα ισχυρή και ξένη με κάθε ανακούφιση.
Διότι ο ουρανός έγινε για αυτόν χάλκινος. Οι δροσιές του Θεού αποσύρθηκαν
και αυτός έγινε σαν γη σιδερένια. Ο αμαρτωλός στερούμενος από κάθε
παρηγοριά και ενίσχυση θεία είναι ελεεινά και άθλια φτωχός. Εκείνο το οποίο
ονειρευόταν ως ευτυχία ο αμαρτωλός απομακρυνόμενος από το Θεό, για να ζει
ελεύθερος από τον έλεγχό του και την επιτήρησή του, αυτό ακριβώς υπήρξε
η δυστυχία του και προκάλεσε την απογοήτευσή του.
(2) Δεν ήταν ανάμεσα στους τελευταίους που καταπιέζονταν από την πείνα (b).
(3) Η λέξη φανερώνει το απόλυτο κενό καρδιάς, η οποία αφού θυσίασε τα πάντα
στην ηδονή, δεν βρίσκει πλέον μέσα της και γύρω της παρά αντικείμενα λύπης
και απογοήτευσης (g). Άρχισε «να είναι φτωχός, αφού του ξεγλίστρησε κάθε αγαθό
και του απέμεινε μόνη η αδυναμία αυτοσυγκράτησης» (Ζ).