Θεία Κοινωνία
και ειρήνη
Η θυσία της Λειτουργίας γίνεται για την ειρήνη με τους άλλους, και συ δεν πετυχαίνεις να έχης ειρήνη με όλους, αν και βρίσκεσαι στη Λειτουργία; Τότε σου είναι ανώφελη η μετάληψις χωρίς την αρετή της ειρήνης. Κάνε πρώτα αυτό, να έχης ειρήνη με τους άλλους, που γι’ αυτό προσφέρεται η θυσία, και τότε θ’ απολαύσης σωστά τη θ. Λειτουργία. Άλλωστε γι’ αυτό ήρθε στον κόσμο ο Υιός, για να συμφιλιώση τον άνθρωπο με το Θεό.
Ε.Π.Ε. 5,620-622
ευχαριστία
Το μυστήριο, που κάθε ήμερα τελούμε στη σύναξί μας, ονομάζεται Ευχαριστία. Διότι είναι ανάμνησις πολλών ευεργεσιών, και διότι είναι η σύνοψις όλης της φροντίδας του Θεού, που ετοιμάζει να Τον ευχαριστούμε με όλα.
Ε.Π.Ε. 10,158
ενωμένοι
Ενωθήκαμε με το Χριστό στην πνευματική τράπεζα. Ας ενωθούμε και με την αγάπη, αφού πάντοτε μετέχουμε του Σώματος του Δεσπότου.
Ε.Π.Ε. 10,408
όχι απροετοίμαστα
Κανένας απάνθρωπος ας μη προσέλθη στη θεία Κοινωνία. Κανένας σκληρός και ανελέητος. Κανένας τελείως ακάθαρτος. Τα λέω και σε σας, που μεταλαμβάνετε, αλλά και σε σας που διακονείτε τα μυστήρια. Δεν είναι μικρή η ευθύνη σας, αν επιτρέψετε σε κάποιον να μετάσχη της τραπέζης αυτής, ενώ ξέρετε ότι έχει διαπράξει πονηρία και δεν έχει μετανοήσει. Το αίμα του θα ζητηθή από τα δικά σας χέρια. Και αν ακόμα είναι στρατηγός, εμπόδισέ τον. Και αν ακόμα είναι ύπαρχος, εμπόδισέ τον. Και αν ακόμα είναι αυτός ο βασιλιάς, εμπόδισε, αν προσέρχεται ανάξια. Έχεις μεγαλύτερη από εκείνον εξουσία.
Ε.Π.Ε. 12,218
μάννα
Όπως ακριβώς συ τρως το Σώμα του Δεσπότου, έτσι και εκείνοι το μάννα. Και όπως συ πίνεις το Αίμα, έτσι και εκείνοι το νερό, που ξεπήδησε από την πέτρα. Διότι, αν και ήσαν αισθητά τα διδόμενα, παρείχοντο και πνευματικά. Έτσι μαζί με το σώμα έτρεφαν και την ψυχή και την ωδηγούσαν στην πίστι.
Ε.Π.Ε. 18α,50
ευχαριστία
Το ποτήριο, που ευλογείται στη θεία Λειτουργία, είναι κοινωνία του Αίματος του Χριστού. Όταν λέω ευλογία, εννοώ ευχαριστία. Όταν μιλάω για ευχαριστία, ξεδιπλώνω όλο το θησαυρό των ευεργεσιών του Θεού και θυμάμαι όλες τις μεγάλες Του δωρεές. Γι’ αυτό και μεις μπροστά στο άγιο Ποτήριο αναφέρουμε τις άφατες ευεργεσίες του Θεού και όλα όσα έχουμε από το Θεό απολαύσει. Έτσι προσφέρουμε την αναίμακτη λατρεία και κοινωνούμε, ευχαριστώντας που απήλλαξε ο Θεός από την πλάνη το γένος των ανθρώπων. Ήμασταν μακριά και μας έφερε κοντά Του. Ενώ ήμασταν χωρίς ελπίδα και ζούσαμε ως άθεοι, μας έκανε αδελφούς και συγκληρονόμους. Ευχαριστώντας γι’ αυτά και τα παρόμοια, προσερχόμαστε στο Ποτήριο.
Ε.Π.Ε. 18α,82-84
κλάσις του Άρτου
«Τον κόβουμε τον άρτο». Αυτό είναι δυνατό να το δη κανείς στη θεία Ευχαριστία. Στο Σταυρό όμως όχι, αλλά το αντίθετο από αυτό. Διότι για εκείνο το Σώμα λέει, «οστούν απ’ Αυτόν δεν θα συντριβή». Αλλ’ αυτό, που δεν έπαθε πάνω στο Σταυρό, αυτό πάσχει για σένα στην προσφορά. Ανέχεται να κατακόπτεται, για να μας γεμίση όλους.
Ε.Π.Ε. 18α,86
αξίως και αναξίως
Η θυσία απαιτεί να προσερχώμαστε με ομόνοια και θερμή αγάπη. Ως αετοί του πνεύματος να πετάμε σε ουράνιο χώρο. Μάλλον δε και πάνω από τον ουρανό. Διότι η Τράπεζα αυτή είναι για τους αετούς, όχι για τις καρακάξες.
Ε.Π.Ε. 18α,96
με αγάπη και ευλάβεια
Ας προσερχώμαστε με θερμότητα προς Αυτόν και με πυρακτωμένη αγάπη, για να μην υποστούμε μεγαλύτερη τιμωρία. Ας ανορθώσουμε τους εαυτούς μας και ας φρίξουμε και ας δείξουμε πολύ περισσότερη ευλάβεια. Διαφορετικά, αν απροετοίμαστοι και χωρίς δέος προσερχώμαστε στο Μυστήριο, θα επισωρεύσουμε φωτιά πάνω στα κεφάλια μας.
Ε.Π.Ε. 18α,102
εφόδιο ζωής αιωνίου
Όπως είναι κίνδυνος το να προσερχώμαστε απερίσκεπτα, έτσι το να μη κοινωνούμε στις θείες Λειτουργίες, είναι πνευματική πείνα και θάνατος. Διότι η άγια Τράπεζα είναι ενίσχυσις της ψυχής, είναι η συγκράτησις του μυαλού μας, είναι ο τρόπος να παρουσιαστούμε στο Θεό, είναι η ελπίδα μας, η σωτηρία μας, το φως μας, η ζωή μας. Φτάνοντας στην εκεί ζωή με αυτή την αναίμακτη θυσία, με πολλή παρρησία θα παρουσιαστούμε στα ιερά πρόθυρα, ασφαλισμένοι από παντού, σαν να φοράμε χρυσή πανοπλία.
Ε.Π.Ε. 18α,104
υποδοχή
Είδες πώς βλέπεις το τιμιώτερο από όλα τα πράγματα της γης; Και όχι μόνο βλέπεις, αλλά και αγγίζεις; Και όχι μόνο αγγίζεις, αλλά και τρώγεις; Και αφού το απολαύσεις, πηγαίνεις στο σπίτι σου. Καθάριζε, λοιπόν, την ψυχή σου, ετοί¬μαζε τη διάνοιά σου για την υποδοχή αυτών των μυστηρίων.
Ε.Π.Ε. 18α,104
για όλους
Λέει ο Παύλος: «Όταν συνέρχεστε στη σύναξι, μερικοί σαν να μην έρχωνται στο Κυριακό δείπνο». Η σύναξις της εκκλησίας είναι σύναξις αγάπης και αδελφότητας. Σ’ εκείνον τον μυστικό δείπνο ήσαν όλοι μαζί συμμετέχοντες.
Ε.Π.Ε. 18α,190

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 352-356)

Θέατρο
όχι ψυχαγωγία!
Παρακαλώ όλους σας, και σεις οι ίδιοι να αποφεύγετε τις βρώμικες επισκέψεις και παραμονές στα θέατρα, αλλά και και όσους συχνάζουν εκεί να τους απομακρύνετε. Διότι όσα συμβαίνουν εκεί δεν είναι ψυχαγωγία είναι ψυχοκτονία και καταστροφή και κόλασις.... Εξέτασε τον εαυτό σου, πως γίνεσαι όταν αναχωρής από την εκκλησία και πως όταν φεύγης από τα θέατρα, και σύγκρινε. Έτσι δεν θα χρειαστής καθόλου τα δικά μου λόγια.
Ε.Π.Ε. 7,614
γεμάτο αισχρότητα
Αν εδώ στο ναό, όπου ακούγονται ψαλμοί και προσευχές και λέγονται θεία λόγια και επικρατεί φόβος Θεού και πολλή ευλάβεια, πολλές φορές σαν κακούργος ληστής εισχωρεί η κακή επιθυμία, πώς όσοι κάθονται στο θέατρο και τίποτε το καλό δεν ακούνε και δεν βλέπουν, αλλά γεμίζουν το μυαλό τους με αισχρότητα πολλή και βλακεία και πολιορκούνται τα αυτιά τους και τα μάτια τους με το κακό, πώς μπορούν να ξεφύγουν την πονηρή επιθυμία; Και αν δεν μπορούν, τότε πώς θα καταφέρουν ν’ αποφύγουν τα εγκλήματα της μοιχείας;
Ε.Π.Ε. 8α,234
φωτιά παράλογου έρωτα
Στο θέατρο, όταν δουν την πόρνη να στολίζεται με χρυσά κοσμήματα, ο μεν φτωχός στενοχωριέται και θρηνεί, βλέποντας τη γυναίκα του να μην έχη τίποτε το παρόμοιο, οι δε πλούσιοι περιφρονούν τις γυναίκες τους και τις εγκαταλείπουν, λόγω του αισχρού και προκλητικού θεάματος. Όταν η πόρνη στο θέατρο προβάλλη προκλητικά τα ρούχα της, το βλέμμα της, τη φωνή της, το βάδισμά της, τα πάντα, φεύγουν από το θέατρο οι άντρες κυριευμένοι από τη φωτιά του αισχρού έρωτα και μπαίνουν στα σπίτια τους αιχμάλωτοι του πειρασμού.
Ε.Π.Ε. 11,666
ασελγείας
Τι κάνεις, άνθρωπε; Περιεργάζεσαι τα κάλλη των γυναικών και δεν φρίττεις που προβαίνεις σ’ αυτού του είδους τις αμαρτίες μέσα στο ναό; Για πορνείο την πέρασες την εκκλησία και ατιμότερη απ’ την αγορά; Έξω μεν στο δρόμο φοβάσαι και ντρέπεσαι να περιεργάζεσαι μια γυναίκα, ενώ στο ναό του Θεού, την ώρα μάλιστα που σου μιλάει ο Θεός και σε απειλεί, πορνεύεις και μοιχεύεις; Όλα αυτά σας τα μαθαίνουν τα θέατρα, που πηγαίνετε και είναι κέντρα ακολασίας.
Ε.Π.Ε. 11,800
σκληρό θέαμα, άξιο κολάσεως
Ρωτάς ακόμα, γιατί υπάρχει κόλασις; Μη ρωτάς, αν υπάρχη κόλασις. Να ρωτάς πώς υπάρχει μια μόνο κόλασις. Διότι πόσων κολάσεων άξιοι είναι όσοι συγκροτούν αυτό το άγριο και σκληρό θέατρο και γελάνε για πράγματα που θα έπρεπε να κλαίνε, και εκείνοι και σεις, και μάλιστα σεις που αναγκάζετε να γίνωνται τέτοιες ασχήμιες.
Ε.Π.Ε. 18,614
αισχρό της νύχτας
Τα θεατρικά έργα των ειδωλολατρών είναι γεμάτα από μοιχείες, ασέλγειες και ανηθικότητες. Γίνονταν νυχτερινά γλέντια βρωμερά και προσκαλούσαν και γυναίκες να τα παρακολουθήσουν. Πω πω αισχρά πράγματα! Τη νύχτα ξενυχτούσαν σε θέατρο και παρθένος κόρη καθόταν ανάμεσα σε παράφορους νεαρούς και μεθυσμένο όχλο. Πανηγύρι τους ήταν το σκοτάδι και όλα τα σκοτεινά και βρώμικα έργα, που τελούνταν από αυτούς.
Ε.Π.Ε. 24,108
η παρούσα ζωή
Τώρα είναι ο καιρός της δωρεάς. Ας μην απελπίζεται κανένας. Τότε θα είναι ο καιρός της απογνώσεως, όταν θα κλείνεται ο Νυμφώνας, όταν θα μπη ο Βασιλιάς να δη εκείνους που βρίσκονται μέσα, όταν θ’ απολαύσουν τη χαρά του παραδείσου εκείνοι που θ’ αξιωθούν. Δεν έφτασε ακόμα η ώρα. Το θέατρο της παρούσης ζωής ακόμα λειτουργεί. Ο αγώνας ακόμα συνεχίζεται. Το βραβείο ακόμα είναι αβέβαιο.
Ε.Π.Ε. 24,384
τότε και τώρα
Ο τωρινός καιρός είναι για μετάνοια. Εκείνος είναι για την κρίσι. Αυτός είναι για αγώνες, εκείνος για τα στεφάνια. Αυτός για κόπο, εκείνος για άνεσι. Αυτός για κούρασι, εκείνος για αμοιβή.
Ε.Π.Ε. 30,318
σπατάλη χρόνου
Θα ζητήσει λόγο ο Θεός για το πώς σπαταλήσαμε την κάθε μέρα. Τι θα πούμε; Τι θα απολογηθούμε, όταν θα μας ζητήση τις ευθύνες εκείνη την ημέρα;... Νοίκιασες από τον Θεό το σπίτι, δηλαδή, αυτή τη ζωή και δεν πλήρωσες το ενοίκιο. Και όχι μια μέρα, αλλά και την άλλη. Ενώ θα έπρεπε μετά την κούρασι της αμαρτίας της μιας μέρας, την άλλη να ξεκουραστής, εσύ και πάλι πήγαινες σε θέατρα, τρέχοντας από καπνό σε φωτιά, και ο καθένας σε άλλο βάραθρο πέφτουμε, πάντοτε χειρότερο.
Ε.Π.Ε. 31,316
η εκκλησία της λατρείας;
Η εκκλησία δεν είναι θέατρο, για ν’ ακούμε όσα λέγονται προς ευχαρίστησι. Πρέπει να φεύγουμε από τον εκκλησιασμό ωφελημένοι. Κερδισμένοι με μεγάλο κέρδος. Αν ερχώμαστε για να ψυχαγωγηθούμε για λίγο και φεύγουμε χωρίς να έχουμε αποκομίσει ωφέλεια από όσα λέχτηκαν, τότε άδικα ερχόμαστε.
Ε.Π.Ε. 31,644

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 349-352)

και συναγωγή
Αν δεν επιτρέπης να πηγαίνουν στο θέατρο, πολύ περισσότερο πρέπει να το κάνης αυτό προκειμένου για τη συναγωγή των Ιουδαίων. Στην πρώτη περίπτωσι πρόκειται για αμαρτία, στη δεύτερη είναι ασέβεια. Και τα λέμε αυτά όχι φυσικά για να τους αφήνετε να πηγαίνουν στα θέατρα, αφού και αυτό είναι κακό, αλλά για να εμποδίζετε πολύ περισσότερο την είσοδο στη συναγωγή.
Ε.Π.Ε. 34,220
Θεάνθρωπος Χριστός
μέχρι πότε ως Θεάνθρωπος;
Μη νομίσης, ότι θ’ ατονήση ο Χριστός, επειδή θα καταργήση κάθε αρχή και εξουσία... Έως ότου κάνη όλα αυτά, πρέπει αυτός να βασιλεύη... Δεν διακόπτεται δε η βασιλεία Του, αλλ’ επικρατεί και ισχύει και μένει, μέχρις ότου πετύχη τα πάντα.
Ε.Π.Ε. 18α,612
Όμοιος με μας
Τι, λοιπόν, σημαίνει το «γενόμενος όμοιος προς τους ανθρώπους»; Πολλά μεν χαρακτηριστικά είχε δικά μας, πολλά όμως δεν είχε, όπως: Δεν γεννήθηκε από σχέσι ανδρός και γυναικός και αμαρτία δεν έπραξε. Αυτά υπήρχαν στο Χριστό, ενώ δεν υπάρχουν σε κανένα άνθρωπο. Δεν ήταν μόνο αυτό, που φαινόταν, αλλά και Θεός. Φαινόταν μεν άνθρωπος, όμως δεν ήταν όμοιος με τα πολλά των ανθρώπων. Βέβαια ως προς τη σάρκα ήταν όμοιος με μας. Γι’ αυτό λέει, «όμοιος προς τους ανθρώπους». Διότι εμείς μεν είμαστε ψυχή και σώμα. Εκείνος δε Θεός και ψυχή και σώμα. Γι’ αυτό λέει, «όμοιος»
Ε.Π.Ε. 21,538
μεσίτης
Ο μεσίτης οφείλει να βρίσκεται σε σχέσι και με τους δυο, που είναι μεσίτης. Το έργο του μεσίτη αυτό είναι, το να έχη σχέσι και κοινωνία και με τους δυο, των οποίων είναι μεσίτης. Αν όμως κοινωνή με τον ένα, και με τον άλλον δεν έχη καμμιά σχέσι, τότε καθόλου δεν είναι μεσίτης. Αν, λοιπόν, ο Χριστός δεν μετέχη της φύσεως του Πατρός, τότε δεν είναι μεσίτης.
Ε.Π.Ε. 23,232
αχώριστες οι δυο φύσεις
Όταν μιλάω για ανθρώπινη φύσι, εννοώ αυτήν που είναι ενωμένη με τη Θεότητα. Δεν την χωρίζω, αλλ’ αφήνω να σκέπτεται κανείς αυτά που πρέπει.
Ε.Π.Ε. 24,526
Θεαρέσκεια
δεν εξαπατάται ο Θεός
Όποιος θέλει να πείση ανθρώπους, μετέρχεται πολλά δόλια και απατηλά και διεστραμμένα. Χρησιμοποιεί απάτη και ψέματα, για να κερδίση τη γνώμη των ακροατών του. Όποιος όμως θέλει να πείση τον Θεό και προσπαθεί να αρέση σε Εκείνον, χρησιμοποιεί απλότητα και καθαρότητα νου και ψυχής. Άλλωστε δεν είναι δυνατόν να εξαπατήση κανείς τον Θεό. Δεν αγωνιζόμαστε να κερδίσουμε τη δόξα των ανθρώπων και να αρέσουμε στους ανθρώπους. Στον Θεό προσπαθούμε να αρέσουμε.
Ε.Π.Ε. 20,204

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 348-349)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 11-32. Η παραβολή του ασώτου υιού
15.24 ὅτι(1) οὗτος ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησεν,
καὶ ἀπολωλὼς(2) ἦν καὶ εὑρέθη(3). καὶ ἤρξαντο εὐφραίνεσθαι(4).
24 γιατί αυτός ο γιος μου ήταν νεκρός και αναστήθηκε,
ήταν χαμένος και βρέθηκε”.
Έτσι άρχισαν να ευφραίνονται.
(1) Είναι σ. θριαμβευτικός και ύμνος, που έχει μέσα του κάποιο ρυθμό
και φαίνεται να επαναλήφθηκε κάποιες φορές στο γεύμα ως επωδός (δες σ. 32),
με συνοδεία με μουσική συμφωνία (σ. 25).
Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν τραγούδι,
όταν ήταν βαθιά συγκινημένοι. Δες Γεν. λζ 33, Α΄ Παρ. ιβ 18,
όπου οι στίχοι παρουσιάζουν τον παραλληλισμό της εβραϊκής ποίησης (b).
(2) «Νέκρωση μεν και χάσιμο εννοεί αυτήν που προέρχεται από την αμαρτία,
ενώ ανάσταση και εύρεση, αυτήν που προέρχεται από την μετάνοια» (Ζ).
Η κατάσταση αυτού που ζει στην αμαρτία, είναι κατάσταση θανάτου,
διότι η αμαρτία νεκρώνει στην ψυχή στην οποία κυριαρχεί,
κάθε πνευματική ζωή. Ένωση με το Χριστό δεν υπάρχει·
οι πνευματικές αισθήσεις με τις οποίες εισδύει
το φως της αλήθειας στην ψυχή, ολοένα αμβλύνονται, μέχρις ότου έλθει
και η πλήρης τύφλωση και πώρωση της ψυχής· καμία ζωή για το Θεό
και για δόξα του Θεού. Νέκρωση λοιπόν και λήθαργος βαθύς,
προμήνυμα του αιώνιου θανάτου.
(3) Το «χαμένος είναι πιο μέτριο από το νεκρός» (Θφ).
Γιατί λοιπόν να προστεθεί, αφού η εικόνα και λιγότερο ισχυρή από αυτήν
του νεκρού είναι και όχι εξ’ ολοκλήρου ακριβής,
αφού ο πατέρας δεν ζήτησε τον χαμένο; (L).
Διότι το μεν νεκρός αναφέρεται στην προσωπική αθλιότητα του αμαρτωλού
(αντίστοιχο με το χαμένο πρόβατο), ενώ το χαμένος αναφέρεται στην απώλειά του
για τον ίδιο το Θεό (αντίστοιχο είναι η χαμένη δραχμή). Η παραβολή του ασώτου
συνενώνει τις δύο αυτές οπτικές: Ο γιος χάθηκε για τον εαυτό του
και ο πατέρας έχασε επίσης αυτόν (g).
(4) Η επιστροφή μιας ψυχής από την αμαρτία προς το Θεό,
είναι ανάστασή της από το θάνατο και επάνοδός της στη ζωή,
συγχρόνως όμως και ανεύρεση του χαμένου. Είναι λοιπόν μεγάλη, θαυμάσια,
ταυτόχρονα υπερφυσική και χαρμόσυνη μεταβολή.
Μοιάζει από κάποια άποψη με την μεταβολή, την οποία παρουσιάζει η όψη της γης,
όταν επιστρέφει η άνοιξη. Είναι όμως και υπόθεση χαράς στο Θεό και σε όλο το σπίτι του.
Εδώ ο πατέρας προτρέπει τους πάντες να χαρούν και να ευφρανθούν,
δίνοντας ο ίδιος το σύνθημα για αυτό.

Θαυματουργός
άνθρωπος και αυτός
Και ο Μωϋσής ήταν άνθρωπος. Αν και σχίζη τη θάλασσα στα δυο, αν και χωρίζη την πέτρα, όμως έχει ανάγκη απ’ τη βοήθεια του Θεού. Τα θαύματά του δεν ήταν δικά του, δεν ωφείλονταν στην ανθρώπινη δύναμί του, αλλ’ ήσαν της δυνάμεως του Θεού.
Ε.Π.Ε. 19,488
Θεαθήναι
ανθρώποις ή Θεώ;
Να στρέψης τη σκέψι σου ψηλά στον ουρανό. Όταν κάνης κάποιο καλό και σκεφτής ότι πρέπει να το επιδείξης στους ανθρώπους και επιζητείς μάλιστα μερικούς θεατές να θαυμάζουν το καλό σου και όχι μόνο αυτό, αλλά και αγωνιάς να φανή οπωσδήποτε η πράξις σου, σκέψου ότι υπάρχει θέατρο για την πράξι σου. Σε βλέπει ο Θεός. Και έτσι θα σβήσης την επιθυμία να έχης θεατές. Αναχώρησε από τη γη και σκέψου εκείνο το θέατρο, το ουράνιο. Οι άνθρωποι, και αν ακόμα σε επαινέσουν, ζηλεύουν και θέλουν το κακό σου. Αλλά και αν δεν είναι τέτοιοι, πάλι οι έπαινοί τους δεν σε ωφελούν καθόλου. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον Θεό. Χαίρεται ο Θεός, όταν επαινή τα κατορθώματά μας.
Ε.Π.Ε. 24,46
Θεάματα
ανατρέπουν σπίτια
Δεν ακούς, ότι ο Παύλος και για τους δυο (άντρες και γυναίκες) έθεσε κοινούς νόμους; Συ όμως, αν η γυναίκα συνεχώς πηγαίνη στην εκκλησία, την κατηγορείς άσχημα. Ο ίδιος όμως, που περνάς τη μέρα σου στα θέατρα, θεωρείς, ότι δεν είσαι άξιος κατηγορίας. Κι ακόμα, για μεν τη γυναίκα σου είσαι αυστηρός στο θέμα της σωφροσύνης, ώστε να μην επιτρέπης ούτε αναγκαίες εξόδους, ενώ για τον εαυτό σου νομίζεις ότι όλα επιτρέπονται.
Ε.Π.Ε. 9,254
δαιμονικά
Όταν μεν ο Θεός λέη, Δώσε ελεημοσύνη και θα σου δώσω τη βασιλεία των ουρανών, εσύ δεν ακούς. Όταν όμως ο διάβολος σου δείχνη αποτρόπαιο θεατρικό έργο, όπως μια κεφαλή καρφωμένη, αμέσως είσαι γενναιόδωρος. Σε συγκινεί πιο πολύ το σατανικό θέαμα και τέχνασμα, που τόση βλάβη προκαλεί, παρά η υπόσχεσις του Θεού, που προσπορίζει τόσα αγαθά.
Ε.Π.Ε. 18,614
αισχρά
Όταν ο κωμικός κάνη τους άλλους να γελάνε και όταν η θεατρίνα αισχρή γυναίκα δείχνη πορνικά θεάματα, τότε οι θεατές και παρακολουθούν με πολλή ησυχία και προσέχουν καλά στα λεγόμενα και πραττόμενα, και μάλιστα χωρίς κανείς να επιβάλη τη σιγή. Ούτε θόρυβος, ούτε κραυγή ούτε ο παραμικρός ψίθυρος ακούγεται. Και εδώ, στο ναό, όπου ο Θεός από τον ουρανό μας μιλάει για τόσο θαυμαστά πράγματα, στεκόμαστε τις πιο πολλές φορές πιο αδιάντροποι και από σκυλιά. Δεν σεβόμαστε τον Θεό ούτε τόσο, όσο προσέχουμε τις πόρνες.
Ε.Π.Ε. 18α,516
ανάβουν φωτιές
Όταν πηγαίνης στο θέατρο και κάθεσαι να απολαύσης με τα μάτια σου γυμνά σώματα γυναικών, απ’ εκεί ξεκινά όλη η έξαψις της αμαρτίας. Όταν και θεάματα και ακούσματα προβάλλουν έρωτες παράνομους, πες μου, πώς θα μπορέσης να συμπεριφέρεσαι με σωφροσύνη;
E.Π.E. 22,464
καλά, αρχή σωφροσύνης
Η αρχή της σωφροσύνης είναι το να μη βλέπουμε άτοπα θεάματα.
Ε.Π.Ε. 23,14
ανάβουν φωτιές
Όποιος ασχολείται συνέχεια με θέατρα και ηθοποιούς, δεν ωφελεί την ψυχή του σε τίποτε. Μάλλον της άναψε περισσότερο τη φωτιά και την έκανε πιο επιρρεπή στις αισχρές ηδονές.
Ε.Π.Ε. 23,34
καιρό για τα κακά, όχι για τα καλά
Χαίρομαι, αλλά συγχρόνως και θλίβομαι. Χαίρομαι για σας, τους παρόντες. Πονάω για εκείνους, τους απόντες. Τα θέατρα καλούν κάθε μέρα, και τίποτε δεν προβάλλεται σαν δικαιολογία. Όλοι τρέχουν. Όταν όμως πρόκηται για την εκκλησία, με νωθρότητα και άκεφα έρχεται. Και ύστερα υπερηφανεύεται κιόλας, σαν να έκανε κανένα χατήρι στο Θεό (που ήρθε στο ναό)!
Ε.Π.Ε. 26,202-204
και νεότητα
Όταν και τα θεάματα και τα ακούσματα τίποτε άλλο δεν παρουσιάζουν, παρά έρωτες χυδαίους, πες μου, πώς μπορείς να ζης, λοιπόν, με σωφροσύνη;
Ε.Π.Ε. 30,638
και ακούσματα αισχρά
Πρώτα-πρώτα, ν’ απομακρύνης το παιδί σου από αισχρά θεάματα και ακούσματα. Παιδί ελεύθερο (υγιές) δεν πρέπει να πηγαίνη στο θέατρο. Αν πάλι το παιδί επιθυμή τη διασκέδασι αυτή, ας βρούμε μερικούς συνομηλίκους του, που αποφεύγουν το κακό θέατρο, ας τους παρουσιάζουμε ως παράδειγμα, για να ζηλέψη και να τους ακολουθήση.
Ε.Π.Ε. 30,690
αισχρά
Όποιος τα μάτια του δεν μπορεί να κράτηση, αλλ’ είναι ασυγκράτητος στα αισχρά θεάματα, πώς είναι δυνατόν να παραμείνη αμόλυντος; Μήπως τάχα είναι από πέτρα το σώμα σου; Σάρκα φοράς, και μάλιστα σάρκα ανθρώπινη, που ανάβει απ’ την αισχρή επιθυμία χειρότερα απ’ το ξερό χορτάρι.
Ε.Π.Ε. 31,316

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 344-346)

και δοκιμασίες
Αφήνοντας ο Παύλος όλα τα σημεία και τα θαύματα κατά μέρος, ξεκινά από τις δοκιμασίες του.
Ε.Π.Ε. 20,10
η σύλληψις και η γέννησις
Το σπέρμα, που εισέρχεται στη μήτρα, πώς διαμορφώνεται και διαπλάσσεται σε μάτια, πώς σε αυτιά, πώς σε χέρια, πώς σε καρδιά, πώς σε τόσα αλλά;
Ε.Π.Ε. 22,494
σημείο ψεύτικο
Θα κάνη ο σατανικός άνθρωπος επίδειξι δυνάμεως, αλλά όλα θα τα ενεργή προς εξαπάτησι.
Ε.Π.Ε. 23,70
και διδασκαλία
Εξ αιτίας των θαυμάτων νικούσε πάντοτε ο απόστολος Παύλος; Όχι μόνο από τα θαύματα. Διότι αν μελετήσης καλά τις Πράξεις των Αποστόλων, θα βρης τον Παύλο σε πολλά μέρη να επικρατή με το λόγο, και προ του να ενεργήση θαύματα.
Ε.Π.Ε. 24,42
πάνω από θαύματα η αγάπη
Το χάρισμα της αγάπης δεν είναι για ένα μόνο ή για δυο, αλλά για όλους. Η αγάπη είναι χάρισμα ανώτερο από το χάρισμα, που ανασταίνει νεκρούς ή που δίνει το φως σε τυφλούς.
Ε.Π.Ε. 24,284
και αγάπη
Κατά τούτο θα είμαστε όμοιοι με τον Θεό, αν όλοι αγαπάμε τους εχθρούς μας, και όχι αν κάνουμε θαύματα.
Ε.Π.Ε. 24,288
τόσα είδαν οι Ισραηλίτες, και όμως!
Αφού βγήκαν απ’ την Αίγυπτο και διάνυσαν πολύ δρόμο, πήραν αποδείξεις μύριες της δυνάμεως του Θεού και στην Αίγυπτο και στην Ερυθρά θάλασσα, και στην έρημο... Όμως οι αγνώμονες και αναίσθητοι Ιουδαίοι δεν συνετίστηκαν καθόλου από τα τόσα θαύματα, και ζητούσαν να επιστρέφουν πάλι στη σκλαβιά της Αιγύπτου.
Ε.Π.Ε. 24,350-352
όποιος τα ζητάει, δεν πιστεύει
Όποιος ζητάει αποδείξεις ή της δυνάμεως ή της προνοίας ή της φροντίδας του Θεού, αυτός δεν πιστεύει καθόλου, ότι ο Θεός είναι και δυνατός και φιλάνθρωπος.
Ε.Π.Ε. 24,364
όχι αποδείξεις αγιότητας
Αν θαύματα και δυνάμεις δεν μπόρεσαν να απαλλάξουν (χαρισματούχους) από την τιμωρία, πολύ περισσότερο αν συμβή κάποιος να έχη ιερατικό αξίωμα ή να έχη ανεβή σε υψίστη τιμή ή η χάρις να έχη ενεργήσει στη χειροτονία του ή κάνη έργα καλά για όσους έχουν ανάγκη. Θα ακούση και αυτός: «Ποτέ δεν σε αναγνώρισα», ούτε και τότε που ενεργούσε σε σένα η χάρις.
Ε.Π.Ε. 25,168
και πράξεις
Ο ζήλος μας ας είναι στραμμένος όχι στα θαύματα των αποστόλων, αλλά στις πράξεις τους. Γι’ αυτό και το σχετικό βιβλίο επιγράφεται Πράξεις των αποστόλων. Μιμήσου, λοιπόν, τον ορθό τρόπο ζωής των αποστόλων και δεν θα είσαι κατώτερός τους. Διότι τους αποστόλους τους ανέδειξαν όχι τα θαύματα, αλλ’ η καθαρή ζωή τους. Οι απόστολοι δεν έγιναν σπουδαίοι για τα θαύματα, αλλά για την άγια ζωή τους.
Ε.Π.Ε.26,252εξ.
δωρεά και ενέργεια
Πράξις καλή είναι κατόρθωμα του δικού μας αγώνα. Θαύμα είναι χάρισμα της δωρεάς του Θεού. Πράξις καλή είναι κατόρθωμα ανθρωπίνων ιδρώτων. Θαύμα είναι φανέρωσις της θεϊκής αγάπης. Η καλή πράξις ξεκινάει από τη δική μας ελεύθερη προαίρεσι. Το θαύμα ξεκινάει από τη χάρι του Θεού.
Ε.Π.Ε. 26,344-346
δαιμονικά
Αν κάποιος προφήτης παρουσιαστή και κάνη κάποιο θαύμα ή αναστήση ένα νεκρό ή καθαρίση ένα λεπρό ή γιατρέψη κάποιον ανάπηρο, και ύστερα από το θαύμα σε καλέση σε ασέβεια, τότε να μη τον πιστέψης επειδή έκανε θαύμα.
Ε.Π.Ε. 34,134

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 342-344)