Αυξομείωση μεγέθους γραμμάτων.
27 Δεκ

Τι λέει το Ισλάμ για το Χριστό

Γράφτηκε από τον 

(Ν.Π. Βασιλειάδη, Ορθοδοξία Ισλάμ και Πολιτισμός, εκδ. Σωτήρ σ. 123-129,141-147,149-150)
ΤΟ ΙΣΛΑΜ ΠΑ TON ΚΥΡΙΟΝ IΗΣΟΥΝ ΧΡΙΣΤΟΝ
Εφ’ ΟΣΟΝ ΟΙ ΜΩΑΜΕΘΑΝΟΙ ΑΓΝΟΟΥΝ ΤΟΝ ΘΕΟΝ Πατέρα, είναι φυσικό να μη γνωρίζουν και τον Υιόν του Θεού. Ούτε εμέ γνωρίζετε ότι είμαι φύσει Υιός του Θεού ούτε τον Πατέρα μου, είπε ο Κύριος στους Ιουδαίους. Εάν εξ’ αρχής εδίδετε εμπιστοσύνη σε μένα και με τη συμμόρφωσή σας προς τη διδασκαλία μου είχατε γνωρίσει εκ πείρας ποιος είμαι, θα γνωρίζατε και τον Πατέρα μου, τον οποίον φανερώνω στους πιστούς ακολούθους μου με το φως της διδασκαλίας μου και τη θεία ζωή μου (Ίω. η' 19). Αγνοώντας λοιπόν οι μουσουλμάνοι τον Πατέρα, αγνοούν και τον Υιόν. Εξ’ άλλου, όπως θα δούμε, στη συνέχεια, ενώ πιστεύουν ότι ο Χριστός είναι Λόγος και πνοή του Θεού και ότι γεννήθηκε από Παρθένο, ωστόσο, όπως παρατηρεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «Ως μη Θεόν όντα τούτον φεύγουσι φρενοβλαβώς και αθετούσιν»(1) τον αποφεύγουν φρενοβλαβώς και τον αθετουν σαν να μη είναι Θεός.
Το Κοράνιο κάνει λόγο για τη σύλληψη και τη γέννηση του Χριστού. Για τον Προφήτη Χριστό, τη δράση, το θάνατο, την ανάσταση και την ανάληψή του. Ωστόσο η διδασκαλία του Ισλάμ για τα μεγάλα αυτά θέματα ουσιαστικά περιπλέκει, επισκοτίζει και βλασφημεί τον Θεάνθρωπον Ιησούν και το απολυτρωτικό του έργο.
Όσα γράφει το Κοράνιο για τη σύλληψη και τη γέννηση του Σωτήρος Χριστού τα κρίνουμε στο κεφάλαιο, στο οποίο εξετάζουμε τη διδασκαλία του Ισλάμ για το πανάγιο πρόσωπο της Θεοτόκου Μαρίας. Προχωρούμε λοιπόν στην άλλη διδασκαλία του Μωάμεθ για το θεανδρικό πρόσωπο του Κυρίου. Το Κοράνιο αφιερώνει για το πρόσωπο του Κυρίου αρκετά εδάφια, κατεσπαρμένα εδώ κι εκεί σε δέκα τρία (13) κεφάλαια (Στάδια ή Σούρες). Σε 25 μέρη τον αποκαλεί «υιόν της Μαριάμ» (= υιόν της Θεοτόκου Μαρίας), σε 23 μέρη τον ονομάζει «Μεσσίαν», σε 11 μέρη «Χριστόν», και «λόγον του Θεού» σε δύο (2) μέρη. Τα κυριότερα κεφάλαια, στα οποία γίνεται λόγος, λιγότερο ή περισσότερο εκτενής, περί του Ιησού, είναι: Στάδιο 2, Η Αγελάδα· Στάδιο 3, Η Οικογένεια Ιμράν· Στάδιο 4, Οι Γυναίκες, Στάδιο 5, Το Τραπέζι, Στάδιο 9, Η Μετάνοια (Η Απαλλαγή) και Στάδιο 19, η Μαριάμ. Στα έξι αυτά κεφάλαια γίνεται λόγος για τη σύλληψη, τη γέννηση, τη δράση και το πάθος του Ιησού, τον οποίον αποκαλεί Απόστολον, δηλαδή απεσταλμένο του Θεού, και Προφήτην.
Όμως κάθε ιδέα περί θεότητος του Ιησού και ως δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος αποκρούεται ως ασεβής και απρεπής. Το δε δόγμα της Αγίας Τριάδος, όπως είδαμε και στο προηγούμενο κεφάλαιο, καταγγέλλεται ως ύβρις και βλασφημία, διότι, κατά τον Μωάμεθ, προσβάλλει τον ένα και μόνο αληθινό Θεό. Για τον πιστό του Ισλάμ «Δεν υπάρχει Θεός, παρά ο Αλλάχ, κι ο Αλλάχ - Αυτός είναι πραγματικά ο Παντοδύναμος, ο Πάνσοφος» (Στάδιο 3, Η Οικογένεια Ιμράν, εδάφ. 62) (2). Άλλωστε είναι πασίγνωστα τα λόγια, που ακούονται καθημερινώς από τα στόματα των Μουσουλμάνων: «Εις και μόνος υπάρχει Θεός, του οποίου Απόστολος είναι ο Μωάμεθ».
Γράφει λοιπόν το Κοράνιο:
«Στον Ιησού, το γιο της Μαριάμ, δώσαμε φανερά σημεία και τον δυναμώσαμε με το Άγιο Πνεύμα» (Στάδιο 2, Η Αγελάδα, εδάφ.253).
«Το όνομά του είναι Μεσαίας Ιησούς (Χριστός Ιησούς)» (Οικογένεια Ιμράν, εδάφ. 45).
«Βλαστημούν βέβαια όποιοι λένε ότι: Ο Αλλάχ είν’ ο Χριστός ο γιος της Μαριάμ» (Στάδιο 5, Το Τραπέζι, εδάφ.72).
«Ο Μεσσίας, ο γιος της Μαριάμ, δεν ήταν τίποτ’ άλλο, παρά ένας Απόστολος» (Στάδιο 5, Το Τραπέζι, εδάφ.75).
«Αυτός (είναι) ο Ιησούς, ο γιος της Μαριάμ» (Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.34). «Και είπαν οι Χριστιανοί ότι ο Μεσαίας ήταν γιος του Αλλάχ (...). Και (πήραν για Κύριό τους) το Μεσσία, το γιο της Μαριάμ, αν και είχαν διαταχθεί να μη λατρεύουν παρά μόνο τον Αλλάχ, τον Ένα. Δεν υπάρχει παρά μόνο ό Αλλάχ. Δόξα στην Παντοδυναμία Του! (πολύ μακριά είναι Εκείνος για να έχει συνεταίρους μ’ Αυτόν)» (Στάδιο 9, Η Μετανοια Η Απαλλαγή - Αθώωση, εδάφ.30, 31 ) (3).
Εξ’ άλλου κατά το Κοράνιο ο Ιησούς Χριστός είναι κτίσμα όπως και τα άλλα κτίσματα του Δημιουργού. Γράφει:
«Κι είπαν (ΣΣ. εννοεί τους Χριστιανούς)· “Ό Αλλάχ γέννησε ένα υιό". Δόξα σ’ αυτόν. Όχι! Σ’ Αυτόν ανήκουν όλα, όσα βρίσκονται στους ουρανούς και στη γη, κι όλα σ’ αυτόν υποτάσσονται» (Στάδιο 2, Η ’Αγελάδα, εδάφ.116).
«Η κατάσταση του Ιησού μπροστά στον Αλλάχ είναι όμοια μ’ εκείνη του Αδάμ, που τον έπλασε από χώμα κι έπειτα του είπε “Γενηθήτω" και έγινε» (Στάδιο 3, Η Οικογένεια Ιμράν, εδάφ.59).
«Και πρόσεξε, όταν ο Αλλάχ θα πει: Ω! Ιησού, γιε της Μαριάμ! μήπως είπες στους ανθρώπους: “λατρεύετε εμένα και την μητέρα μου σαν θεούς εκτός από τον Αλλάχ;" “Δόξα σέ Σένα!“ είπε ο Ιησούς “ποτέ δεν θα έλεγα ό,τι δεν είχα δικαίωμα (να πω). Κι αν είπα τέτοιο πράγμα, Εσύ θα το γνώριζες αμέσως. Γιατί ξέρεις τι κρύβει η καρδιά μου, ενώ εγώ δεν ξέρω τι υπάρχει στη δική Σου. Γιατί Εσύ είσαι ο Γνώστης όλων, όσα είναι κρυμμένα» (Στάδιο 5, Το Τραπέζι, εδάφ.116).
«Κι είπαν οι Χριστιανοί ότι ο Μεσσίας ήταν γιος του Αλλάχ. Αυτά είναι λόγια (πού βγήκαν) απ’ τα χείλια τους και που μιμούνται τα λόγια εκείνων πού αρνήθηκαν (παλιά) από πριν, την Πίστη. Ας πέσουν στην καταστροφή. Πως έχουν απομακρυνθεί απ’ την Αλήθεια στρέφοντας προς το ψεύδος! (...). Και (πήραν για Κύριό τους) το Μεσσία το γιο της Μαριάμ, αν και είχαν διαταχθεί να μη λατρεύουν παρά μόνο τον Αλλάχ, τον Ένα» (Στάδιο 9, Η Μετάνοια ή η Απαλλαγή, εδάφ.30, 31).
«Και είπαν: “Ό Ραχμάν (ο Φιλάνθρωπος Αλλάχ) επήρε (γέννησε) ένα .. γιο!”. Πραγματικά προφέρατε κάτι το τερατώδες! Λίγο έλειψε κι οι ουρανοί ήταν έτοιμοι να εκραγούν, η γη να χωρισθεί στα δύο και τα βουνά να πέσουν κάτω σε ερείπια. Κι αυτό γιατί είχαν επικαλεσθεί ένα γιο, για τον Ραχμάν (τον Φιλάνθρωπο Αλλάχ). Και δεν μπορεί να διευκρινιστεί πως η (μεγαλειότητα) του Ραχμάν (του Φιλάνθρωπου Αλλάχ) ήταν δυνατό να πάρει (να γεννήσει) ένα γιο!» (Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.88-92)(4) .
Πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί, ότι η λέξη «Μεσσίας», την οποία συναντούμε στο Κοράνιο, και η οποία αντιστοιχεί ακριβώς προς την ελληνική λέξη Χριστός, δηλαδή κεχρισμένος, δε σημαίνει εδώ τη θεία φύση του Ιησού, αλλά είναι απλώς ένα από τα ονόματα του Σωτήρος (5).
Στα πιο πάνω εδάφια, όπως και σέ άλλα σημεία του Κορανίου, τονίζεται ότι ο Ιησούς γεννήθηκε από την αγίαν «παρθένον Μαριάμ» και το «πνεύμα του Θεού» όχι όμως και από άνδρα. Ο Ιησούς δεν ονομάζεται «υιός ανδρός τινός», όπως συνηθίζεται από τους Άραβες, αλλά ονομάζεται «πάντοτε ως Ιησούς, ο υιός της Μαριάμ». Τονίζεται επίσης ότι ο Χριστός δεν είναι καρδιογνώστης και παντογνώστης, όπως ο Θεός Πατήρ.
Άξιο προσοχής είναι ότι το Κοράνιο, αν και αρνείται σταθερά τη θεότητα του Κυρίου, τον τιμά ως «Απόστολον» (= απεσταλμένον), ως «δούλον του Θεού», ως «δεύτερον Αδάμ» και ιδιαίτερα ως προφήτην. Και «ενώ ο Μωάμεθ καλείται εις το προφητικόν έργον εις ηλικίαν τεσσαράκοντα ετών και αντιμετωπίζει μάλιστα αμφιβολίας δια το έργον τούτο, ο Ιησούς γεννάται Προφήτης και είναι από βρέφους ώριμος Απεσταλμένος του Θεού» (6). Τούτο είναι φανερό στο ακόλουθο εδάφιο του Κορανίου: «Εκείνη (η Μαριάμ) έδειξε προς το μωρό (ΣΣ. για να το ρωτήσουν οι άνθρωποι της γενιάς της, κι εκείνοι ρώτησαν και) είπαν "Πώς — είναι δυνατό — να μιλήσουμε με ένα παιδί πού είναι στην κούνια;» ‘’ Είπε (το παιδί)· "Είμαι στ’ αλήθεια - ένας δούλος του Αλλάχ. Μου έδωκε το Βιβλίο (την αποκάλυψη) και με έκανε ένα προφήτη. Και με έχει κάνει ευλογημένο οπουδήποτε κι αν βρίσκομαι, και έχει επιτάξει σε μένα την Προσευχή και τη φιλανθρωπία εφ’ όσον βρίσκομαι στη ζωή”» {Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.29-31)(7).
Εξ άλλου ο Μωάμεθ αναγνωρίζει το ανακαινιστικό έργο του Κυρίου Ιησού και τη μεγάλη θαυματουργική του δύναμη. Έτσι, αναφερόμενος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και στα όσα της είπε ο άγγελος για τον «υιόν» που επρόκειτο να γεννήσει, μιλάει «με τρόπον διθυραμβικόν» για το ανακαινιστικό έργο, που έμελλε να εργασθεί ο Ιησούς (στάδιο 5, Το Τραπέζι, εδάφ.110 -111)(8). Ακόμη το Κοράνιο δέχεται ότι ο Ιησούς θα τιμηθεί πολύ «σ' αυτό τον κόσμο και στο μελλοντικό» και θα είναι «σύντροφος μ’ εκείνους, πού βρίσκονται πολύ κοντά στον Αλλάχ. Θα μιλάει στους ανθρώπους απ’ την παιδική του ηλικία κι όταν γίνει ώριμος (άνδρας). Και θα ανήκει στη συντροφιά εκείνων, που κάνουν το καλό» (Στάδιο 3, Η Οικογένεια Ιμράν, εδάφ.45,46)(9) .
Είναι γνωστόν ότι όλοι οι θεόπνευστοι Ευαγγελισταί παριστούν ως σπουδαιότατο και αναπαλλοτρίωτο μέρος της δημόσιας δράσεως του Κυρίου τα θαύματα, τα οποία διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: α) Θαύματα πάνω στη φύση (10), β) Θεραπείες ασθενών (11) και γ) ανάσταση νεκρών (12).
Αλλά και το Κοράνιο αναγνωρίζει τη μεγάλη θαυματουργική ενέργεια του Μεσσίου Χριστού. Ή μάλλον αντιγράφει από την Κ. Διαθήκη τα θαύματα του Κυρίου, αποδίδοντάς τα στον «άγιο υιό» (13) της Μαριάμ.
«Δώσαμε», γράφει το Κοράνιο, «στον Ιησού το γιο της Μαριάμ τα φανερά σημεία (ΣΣ. δηλαδή τα θαύματα). Τον ενισχύσαμε με το Άγιο Πνεύμα» (Στάδιο 2, Η Αγελάδα, εδάφ.87) (14).
Στα πιο πάνω εδάφια του Κορανίου τονίζεται σαφώς η θαυματουργική δύναμη του Κυρίου Ιησού. Είναι δε άξιο προσοχής ότι από τα 37 Ευαγγελικά θαύματα, που έχουν άμεση σχέση με την καθόλου δράση του Σωτήρος, το Κοράνιο αναφέρει τρία: α) Τη θεραπεία του εκ γενετής τυφλού (Ίω. θ' 1-41), β) τη θεραπεία του λεπρού (Μάρκ. α' 40-45) και γ) την ανάσταση νεκρών (βλ. Λουκ. ζ' 11- 17). Αναφέρει όμως και θαύματα της βρεφικής ηλικίας του Κυρίου, τα οποία αντλεί από τα λεγάμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια (15). Δίδει δε έμφαση στο θαύμα του Ιησού κατά το οποίο έθρεψε τους 5.000 άνδρες στην έρημο (Στάδιο 5, το Τραπέζι, εδάφ.112-114)(16) .
Με όλα αυτά το Κοράνιο έρχεται σε αντίθεση προς τους Ιουδαίους, οι οποίοι αρνήθηκαν τη μεσσιανικότητα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, θεωρούσαν δε τα θαύματά του ως «φανερή μαγεία». Όταν μάλιστα oι Ιουδαίοι τον είδαν να θαυματουργεί, ζήτησαν να τον κακοποιήσουν.
Παρ’ όλα αυτά το Κοράνιο διδάσκει ότι ο Ιησούς, ο υιός της Μαριάμ, δεν είναι Θεός, αλλά απλώς
«ένας δούλος του Αλλάχ» (Στάδιο 43, ο Στολισμός ή τα Χρυσά Νομίσματα, εδάφ.59) (17).
Κατά τον Μωάμεθ ο Ιησούς δεν θαυματουργεί ως «τέλειος Θεός» με τη δική του δύναμη και εξουσία, αλλά με την άδεια του Θεού, του οποίου είναι «Απόστολος»! Τούτο είναι φανερό και από το ακόλουθο απόσπασμα, στο οποίο διαπιστώνουμε έκδηλη την επίδραση στο Μωάμεθ της διδασκαλίας του αποκρύφου ευαγγελίου του Θωμά (ο Μωάμεθ επεξεργάζεται ελεύθερα όσα στοιχεία αντλεί από τα απόκρυφα κείμενα). Γράφει το Κοράνιο:
«Τότε είπε ό Αλλάχ: "Ω! Ιησού, γιέ της Μαριάμ! Θυμήσου τη χάρη Μου σε σένα και στη μητέρα σου. Κοίτα! Σ’ ενίσχυσα με τ’ Άγιο Πνεύμα, για να μπορέσεις να μιλήσεις στους ανθρώπους, και κατά την παιδική ηλικία και κατά την ωριμότητα. Κοίτα! Σου έμαθα το Βιβλίο και τη Σοφία, και το Νόμο και το Ευαγγέλιο, κι ακόμη έφτιαξες —με την άδειά Μου— από πηλό τη μορφή ενός πουλιού, που με το φύσημά σου, έγινε —με την άδειά Μου— ένα πουλί (ΣΣ. το θαύμα αυτό αναφέρεται στο απόκρυφο Ευαγγέλιο του Ιακώβου), και γιάτρεψες — με την άδειά Μου — τους εκ γενετής τυφλούς καθώς και τους λεπρούς, κι ανάστησες — με την άδειά Μου — τους νεκρούς. Και κοίτα! εμπόδισα τα Παιδιά του Ισραήλ να σε βλάψουν, όταν τους παρουσίασες τα θαύματα, οι άπιστοι όμως όπως ήταν ανάμεσά τους, είπαν: "Αυτά δεν είναι παρά φανερή μαγεία"» (Στάδιο 5, το Τραπέζι, εδάφ.110) (18).
Βεβαίως η πιο πάνω διήγηση του Κορανίου —όπως και οι άλλες, των οποίων η εξιστόρηση καταντά μυθική— αφορούν καθαρά στο ανθρώπινο πρόσωπο του Κυρίου. Αφού ο Μωάμεθ δε δέχεται τον Ιησούν ως Υιόν και Λόγον του Θεού.
Πριν απαντήσουμε στα φληναφήματα αυτά του καμηλιέρη της Αραβικής ερήμου, που βάλθηκε να εξηγήσει τα του απείρου Θεού με το δικό του σκοτισμένο νου, υπογραμμίζουμε τούτο: Το Κοράνιο προβάλλει το πρόσωπο του Κυρίου Ιησού Χριστού και το έργο Του εσκεμμένα και υστερόβουλα. Το προβάλλει, επειδή το συσχετίζει με την έλευση του ψευδοπροφήτη Μωάμεθ, του τελευταίου ή της «σφραγίδας», όπως γράφει, των προφητών! Διότι θεωρεί τον Χριστόν ως «πρόδρομον» του Μωάμεθ.
(1) ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ του ΠΑΛΑΜΑ, Προς την εαυτού Εκκλησίαν, 33, είς ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ του ΠΑΛΑΜΑ, Συγγράμματα, έπιμ. Π. Κ. Χρήστου, Τομ. Δ', οελ. 140.
(2) Κοράνιο, σελ. 82. Κατ’ άλλην μετάφραση του Κορανίου: «Ό,τι διδάσκω υμάς είναι η καθαρά αλήθεια. Ουκ έστιν άλλος Θεός, ει μη ο Θεός ούτος, όστις είναι ισχυρός και σοφός» (εδάφ.55): (Κοράνιον, μτφρ. Γ. I. Πεντακη, σελ 50).
(3) Κοράνιο, σα 60,79,160,161,428, 263,264.
(4) Κοράνιο, σσ. 27,81,170,263 - 264,435. Βλέπε επίσης και: Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.35 (σελ. 429), Στάδιο 3, Η ΟΙκογένεια Ίμράν, εδάφ.55 (σελ 81), Στάδιο 5, το Τραπέζι, εδάφ.73 (σελ 161).
(5) ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Το πρόσωπον του Ιησού κατά το Κοράνιον, εκδ. Οίκος «Γράμματα», Αλεξάνδρεια - Άθήναι, 1930, σελ. 18.
(6) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (Γιαννουλάτου), Επισκόπου Ανδρούσης, Ισλάμ..., σελ. 149.
(7) Κοράνιο, σελ. 428.
(8) Κοράνιο, σελ. 168 - 169.
(9) Κοράνιο, σελ. 79.
(10) Το θαύμα στην Κανά της Γαλιλαίος (Ιω. β 1 -11). ). Ο χορτασμός των πεντακισχιλίων (Ματθ. ιδ (14) 14 - 21). Η κατάπαυση της τρικυμίας (Ματθ. η' 23 -27 κ.ά.).
(13) Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.19, Κοράνιο, σελ. 427.
(14) Κοράνιο, σελ. 21.
(16) Κοράνιο, σελ. 169 - 170.
(17) Κοράνιο, σελ. 725.
(18) Κοράνιο, σελ. 168 -169.

ΤΟ ΙΣΛΑΜ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Το ΚΟΡΑΝΙΟ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΟΤΙ Ο ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ Κύριος Ιησούς εσταυρώθη, ετάφη και ανεστήθη. Διδάσκει ότι η σταύρωση, η ταφή και η Ανάστασή Του δεν ήσαν πραγματικές, αλλά φανταστικές. Η δε αγία Ανάληψή Του έγινε, όπως δίδασκε ο Γνωστικός μάγος Βασιλείδης.
Ο Μωάμεθ γράφει μεν περί του Ιησού·
«Η ειρήνη είναι πάνω μου κατά την ημέρα, που γεννήθηκα, και την ημέρα που θα πεθάνω, και την ημέρα που θα εγερθώ για (μια άλλη) ζωή»! (Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.33)(1) ,
αλλά γράφει και τα ακόλουθα, πού έχουν άμεση σχέση με τις τελευταίες ημέρες του Ιησού πάνω στη γη:
«Και οι άπιστοι (ΣΣ. εννοεί τους Εβραίους) σχεδίασαν εναντίον του Αλλάχ, κι ο Αλλάχ επίσης σχεδίασε εναντίον τους, κι ο καλύτερος απ’ τους σχεδιαστές είναι ο Αλλάχ» (Στάδιο 3, Η Οικογένεια Ιμράν, εδάφ.54)(2) .
Πάντοτε κατά το Κοράνιο, οι Ιουδαίοι «ακόμη καυχήθηκαν:
"Φονεύσαμε τον Χριστόν Ιησού, το παιδί της Μαριάμ, τον Απόστολο του Αλλάχ”. Κι όμως δεν τον σκότωσαν, κι ούτε τον σταύρωσαν, αλλά έτσι φαίνεται σ’ αυτούς».
Ώστε κατά το Κοράνιο, ο Χριστός εσταυρώθη και ετάφη «κατά δόκησιν», δηλαδή κατά φαντασίαν, φαινομενικά. Και συνεχίζει ο Μωάμεθ:
«Εκείνοι όμως που είχαν διαφορετική γνώμη (πού διαφώνησαν) σ’ αυτό (το θέμα), είναι γεμάτοι αμφιβολίες, γιατί δεν γνωρίζουν (θετικά), αλλά μόνο εικασίες ακολουθούν και μια βεβαιότητα ότι δεν τον σκότωσαν, αλλά ο Αλλάχ τον σήκωσε ψηλά κοντά Του, (τον πήρε σ’ ένα μέρος, που να μη μπορούν οι εχθροί να τον βρουν) γιατί είναι Πανίσχυρος και Σοφός» (Στάδιο 4, Οι Γυναίκες, εδάφ.157,158) (3).
Τα ανωτέρω εδάφια του Κορανίου δεν έχουν ανάγκη διασαφηνίσεως και επεξηγήσεως. Κατά τον Μωάμεθ ο Ιησούς Χριστός δεν εφονεύθη, δεν έπαθε, αλλ' ο Αλλάχ «τον σήκωσε ψηλά κοντά Του (...) γιατί είναι Πανίσχυρος και Σοφός». Τον προσέλαβε δηλαδή κοντά του στους ουρανούς. Τα όσα γράφονται περί του Πάθους Του είναι δολιεύματα, σκόπιμες επινοήσεις, καθαρή συκοφαντία. Εκείνος που εφονεύθη μεταξύ των δύο ληστών επάνω στο Σταυρό δεν είναι ο Χριστός, αλλά «όμοιος του Ιησού». Αυτός δε, κατά τους σχολιαστές του Κορανίου, ονομάζεται Ασσιούγ και ήταν αρχιραββίνος. Αυτός εσταυρώθη κατόπιν αποφάσεως του τότε βασιλιά Ηρώδη και των αρχιραββίνων, την 15ην Απριλίου, που αντιστοιχεί προς την 29ην του Κοπτικού μηνός Μπαρμαχάτ. Ήταν, πάντοτε κατά τους σχολιαστές του Κορανίου, ημέρα Παρασκευή και ώρα τρίτη μ.μ., σκοτάδι δε εκάλυψε όλη τη γη επί τρεις ημέρες, καθώς επίσης και σεισμός. (4)
Υπάρχει λοιπόν στον Μωάμεθ αρκετή αμφιβολία για το θάνατο του Κυρίου Ιησού. Άλλωστε η φράση «αλλά ο Αλλάχ τον σήκωσε ψηλά κοντά του», ερμηνεύεται από τους Ισλαμιστές κατά δύο τρόπους: α) "Ότι ο Ιησούς δεν πέθανε, αλλά συνεχίζει να ζει «εν σώματι εις τον ουρανόν» β) Ότι ο Ιησούς «απέθανε αργότερον φυσικώς, και όχι όταν δήθεν τον συνέλαβαν οι αντίπαλοί του». Η φράση «ο Αλλάχ τον σήκωσε ψηλά κοντά του», σημαίνει «ότι ετιμήθη υπό του Θεού ως απόστολός του και δεν ητιμάσθη ως κακοποιός»(5).
Το εδάφιο, στο οποίο γίνεται λόγος για τη γέννηση, το θάνατο και την ανάσταση του Ιησού (Στάδιο 19, Η Μαριάμ, εδάφ.33), έχει σκοπό ν’ αποδείξει ότι ο Ιησούς
«δεν είναι τίποτε (περισσότερο) από ένας δούλος του Αλλάχ» (Στάδιο 43, ο Στολισμός ή τα Χρυσά Νομίσματα, εδάφ.59),
του οποίου η ζωή είναι στη διάθεση του Αλλάχ, ο οποίος, κατά το Κοράνιο, θα εξαφανίσει όλους, για να τους αναστήσει κατόπιν.
Ο δε «μετακληθείς» (Στάδιο 4, Οι Γυναίκες, εδάφ.157) και «ανακληθείς» (Στάδιο 5, Το Τραπέζι, εδάφ.117) στους ουρανούς Ιησούς, οφείλει να αποθάνει και αυτός πριν από την ημέρα της κρίσεως!... (6)
Είναι σαφές ότι η άποψη του Μωάμεθ περί φαινομενικού θανάτου του Χριστού, είναι αντανάκλαση αιρετικών διδασκαλιών του Χριστιανισμού, οι οποίοι δεν εδέχοντο τον σταυρικό θάνατο του Χριστού. Αυτοί υποστήριζαν ότι ο Χριστός δεν γεννήθηκε φυσιολογικά από τη Μαρία, αλλά εμφανίστηκε στη γη ξαφνικά ενήλικος- ούτε πέρασε από τα στάδια της φυσιολογικής αυξήσεως και ενηλικιώσεως. Πίστευαν ότι δεν έλαβε αληθινή φύση από τη Μαρία, αλλά πέρασε απ’ αυτήν, όπως το νερό περνά από το σωλήνα. Κατά συνέπειαν, έλεγαν, δεν είχε πραγματικό σώμα και η σταύρωσή του έγινε «κατά δόκησιν», ήταν δηλαδή φαινομενική. Έτσι π.χ. ο Μαρκίων, αρχηγός Γνωστικής αιρέσεως από τον Πόντο (; -170 μ.Χ.), δίδασκε «τον Χριστόν (...) ως άνθρωπον φανέντα ουκ όντα άνθρωπον, και ως ένσαρκον ουκ ένσαρκον, δοκήσει πεφηνότα, ούτε γένεσιν υπομείναντα ούτε πάθος, αλλά τω δοκείν» (7). Παρόμοια δίδασκε και ο Αιγύπτιος Γνωστικός Βασιλείδης, πού έζησε γύρω στο πρώτο μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα.
Αλλά τίς διδασκαλίες των αιρετικών δοκητών, κατεδίκασε ευθύς εξ αρχής ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ο αγαπημένος μαθητής του Κυρίου, ο αυτόπτης και αυτήκοος των θαυμάτων και του κηρύγματος του (βλ. Ά Ιω. α' 1, 5), ο οποίος έγραψε: Καθένας, ο οποίος λέγει, ότι έχει έμπνευση Πνεύματος, δεν ομολογεί όμως ότι ο Ιησούς ενανθρώπησε και ήλθε από τον ουρανό στη γη με ανθρώπινη σάρκα, δεν είναι από τον Θεόν. Και τούτο, δηλαδή το να αρνείται κανείς τον Θεάνθρωπον Ιησούν, είναι το πνεύμα του αντιχριστού (Α' Ίω. δ' 3). Αλλά και σ' όλη την Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά, όσο και στην Καινή Διαθήκη, αντικρούονται οι θέσεις των αιρετικών αυτών διδασκαλιών.
Εξ’ άλλου ο Μωάμεθ αντιφάσκει και προς τον εαυτό του. Διότι αν δέχεται τη γέννηση του Χριστού —κι αυτή τη δέχεται ο Μωάμεθ— πρέπει να δεχθεί ότι ο Χριστός προσέλαβε ταυτόχρονα και σάρκα από την Παρθένο. Διότι γέννηση και σάρκα συνδέονται στενότατα «και κατά λόγον αμοιβαιότητος» σε σημείο, ώστε ούτε σάρκα μπορεί να υπάρξει χωρίς γέννηση, ούτε γέννηση χωρίς σάρκα, όπως ορθά παρατηρεί ό Τερτυλλιανός. Εάν πάλι δεν δέχεται ότι ο Κύριος προσέλαβε σάρκα από την Παρθένο —αυτό όμως δεν το αρνείται ο Μωάμεθ— τότε θα ήταν περιττή και η κάθοδός του στην Παρθένο. Διότι, αφού δεν επρόκειτο να λάβει τίποτε απ’ αυτή, γιατί να κατέβει σ' αυτήν;
Πέρα απ’ αυτά, υπάρχει το μεγάλο κεφάλαιο, που στην Ορθόδοξο Εκκλησία ονομάζουμε Θεία Οικονομία απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους. Δηλαδή μυστηριώδη και κατά συγκατάβαση τρόπο, με τον οποίο εκτελείται η ανεξευρεύνητη βουλή του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου. Ή, τα μυστηριώδη, ακατανόητα στο ανθρώπινο λογικό και ανεξερεύνητα από τον άνθρωπο μέσα, τα οποία μεταχειρίζεται η Θεία Πρόνοια για να οδηγήσει τον άνθρωπο σε μετάνοια, επιστροφή και σωτηρία.
Αν λοιπόν ήταν «φενακισμός (= εξαπάτηση) και σκηνή (= πλάσμα, ψεύδος) το της οικονομίας μυστήριον»· αν «δοκήσει (= κατά φαντασίαν) και ουκ αληθεία γέγονεν άνθρωπος ο Κύριος», τότε «και δοκήσει (= κατά φαντασίαν) και ουκ αληθεία σεσώσμεθα»! Άρα, συμπεραίνει ο Τερτυλλιανός, η πίστη ημών των Χριστιανών είναι ψεύτικη και κάθε τι που πιστεύουμε για τον Χριστό και ελπίζουμε επ’ Αυτόν είναι φάντασμα και απάτη! Αλλά τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι!
Γενικά τις αιρετικές διδασκαλίες των Γνωστικών και του Ασκητισμού, που είναι καθαρά μυθεύματα και όλως διόλου αντίθετες στη θεόπνευστη και αναντίλεκτη διδασκαλία των Προφητών και της Καινής Διαθήκης, η Εκκλησία μας τις κατεδίκασε δια στόματος του Θεοφόρου Ιγνατίου, των εκκλησιαστικών συγγραφέων Τερτυλλιανού και Ιππολύτου, του αγίου Ειρηναίου και των άλλων Πατέρων και συγγραφέων του 4ου και 5ου μ.Χ. αιώνος (9). Επομένως ο Μωάμεθ, που γεννήθηκε μόλις τον 6ον αιώνα, αν ήξερε γράμματα, κι αν διάβαζε με προσοχή την Αγία Γραφή και μελετούσε τις απαντήσεις των προ αυτού Χριστιανών Πατέρων και εκκλησιαστικών συγγραφέων στις ψευδοδιδασκαλίες, δεν θα ’πρεπε να δεχθεί τις διδασκαλίες των σκοτισμένων αιρετικών. Αλλά τότε, βέβαια, δεν θα ’φτιαχνε δική του θρησκεία……
….. Αυτές λοιπόν τις αιρετικές, τις μυθικές διδασκαλίες δανείστηκε ο καμηλιέρης Μωάμεθ από τους Γνωστικούς, τις έκανε δικές του και τις ενσωμάτωσε στο Κοράνιό του. Κι αυτά, διότι ο σταυρικός θάνατος του Κυρίου, του Μεσσίου Χριστού, ήταν για τον Μωάμεθ, όπως και για τους Ιουδαίους, «σκάνδαλον» δηλαδή πρόσκομμα, στο οποίο σκοντάφτουν και δεν πιστεύουν, όπως γράφει ο απόστολος Παύλος (βλ. Α' Κορινθ. α' 23). Για τους Ιουδαίους, που περιμένουν τον Μεσσίαν αήττητον επίγειο βασιλιά, η σταύρωση είναι απόδειξη αδυναμίας, και άρα όλως διόλου κάτι αντίθετο απ’ αυτό που ζητούν. Σκοντάφτουν λοιπόν στο Σταυρό και δεν πιστεύουν. Έτσι σκέφτεται, κι αυτό δέχεται και η αραβική νοοτροπία του Μωάμεθ· «εξευτελισμός και σταύρωσις» σημαίνουν γι’ αυτήν «ήτταν. Το Ισλάμ δεν δύναται να συμφιλιωθεί με την αντίληψιν του πάθους, του εξευτελισμού του Θεού. Και δεδομένου ότι αρνείται την ανάστασιν, προτιμά να υπερκεράση το "σκάνδαλον” του σταυρού του Χριστού με την άρνησιν της ιστορικότητος της σταυρώσεως»(11). ………
… Αλλά πού να εννοήσει τέτοιες αλήθειες ο Μωάμεθ, ο οποίος όλα τα είδε με το χοϊκό του μάτι και προσπάθησε να τα εννοήσει με τον στενό του «αδόκιμον νουν» (Ρωμ. α' 28)—τον ανίκανο να διακρίνει το αληθινό και το ορθό — και με τη βοήθεια των σκοτισμένων αιρετικών του Χριστιανισμού, που συνάντησε στην Αραβία...
(1) Κοράνιο, σελ. 428.
(2) Κοράνιο, σελ. 80.
(3) Κοράνιο, σελ 140.
(4) Βλ. ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Το πρόσωπον του Ιησού κατά το Κοράνιον, σελ 29.
(5) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (Γιαννουλάτου) Επισκόπου Ανδρούσης, μν. εργ„ σελ 152,153.
(6) Κοράνιο, σσ. 725,140,170
(7) ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ, Κατά πασών αιρέσεων έλεγχος, βιβλ. 1,19, ΒΕΠΕΣ 6,371 (1-3).
(8) Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, Δογματική της Ορθοδόξου Εκκλησίας, εκδ. «Ό Σωτηρ», Τομ. Β', σελ, 72.
(9) Για περισσότερα βλ. Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, οπ., σελ 70 έξ.
(11) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (Γιαννουλάτου), Επισκόπου Ανδρούσης, Ισλάμ..., σελ. 153.

ΤΟ ΙΣΛΑΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΗΣΟΥ
Το ΚΟΡΑΝΙΟ ΥΠΑΙΝΙΣΣΕΤΑΙ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΚΑΙ την ημέρα της Κρίσεως. Γράφει:
«Κι οι άπιστοι (ΣΣ. εννοεί τους Εβραίους) σχεδίασαν εναντίον του Αλλάχ (ΣΣ. άλλη μετάφραση έχει: εναντίον του Ιησού), κι ο Αλλάχ σχεδίασε εναντίον τους, κι ο καλύτερος απ’ τους σχεδιαστές είναι ο Αλλάχ. Κι όταν ο Αλλάχ είπε: Ω Ιησού! θα σε πάρω και θα σε ανυψώσω ίσαμε Εμένα, θα σε καθαρίσω από τις εξαπατήσεις αυτών που σε βλαστημούν, και θα κάνω ώστε αυτοί που σε ακολουθούν να γίνουν ανώτεροι απ’ τους άπιστους μέχρι τη Μέρα της Κρίσης, έπειτα όλοι εσείς σε Μένα θα επιστρέψετε, και θα δικάσω ανάμεσά σας για ό,τι εσείς διαφωνούσατε» (Στάδιο 3, Η οικογένεια Ιμράν, εδάφ. 54-55) (1) .
Οι οκτώ Άραβες Ελληνισταί Καθηγηταί του Ιστορικού Ισλαμικού Πανεπιστημίου ΑΙ Azhar του Καΐρου, που έδωκαν την παραπάνω ερμηνεία στο πρωτότυπο Αραβικό κείμενο του Κορανίου, παραθέτουν μια διευκρινιστική υποσημείωση στη φράση «Ω Ιησού! θα σε πάρω (...) θα σε καθαρίσω απ’ τις εξαπατήσεις αυτών που βλαστημούν». Διευκρινίζουν: «Θα σε κάνω -λέγει ο Αλλάχ- να πεθάνεις ένα φυσικό θάνατο και θα σε ανυψώσω σε μένα, και θα σε καθαρίσω από τις πλοκές του έργου τους»(2) .
Όμως ο Ιησούς δεν είναι ούτε αθάνατος, ούτε αιώνιος κατά τους Ισλαμιστές. Δεν βασιλεύει αιωνίως, όπως μας διδάσκει η Αγία Γραφή. Για την Ισλαμική παράδοση ο Χριστός είναι θνητός. Σ’ αυτήν επικρατεί η πίστη ότι πριν από την έσχατη κρίση ο Ιησούς θα επιστρέψει στη γη, θα καταβάλει τελικά τον αντίχριστο και κατόπιν θα πεθάνει! Οι Ισλαμισταί πιστεύουν μάλιστα ότι στον τάφο του Μωάμεθ, στη Μεδίνα, φυλάσσεται θέση κενή για το νεκρό σώμα του προφήτου μεν και αποστόλου του Θεού, αλλά του ανθρώπου Ιησού. Αυτά όμως δεν διδάσκονται με σαφήνεια. Το μόνο που βεβαιώνει το Κοράνιο, «είναι ότι ο Ιησούς επέστρεψεν εις τον Θεόν κατά τρόπον, όστις εδόξασε τον Θεόν και απογοήτευσε τας διαθέσεις και δολιεύσεις των Εβραίων» (3) .
Το Ισλάμ, για να στηρίξει τη διδασκαλία του περί του προσώπου του Σωτήρος Χριστού, επιμένει ότι δήθεν οι Χριστιανοί διαστρέβλωσαν το κείμενο του Ευαγγελίου, το οποίον εκήρυξε ο Κύριος Ιησούς, με αυθαίρετες προσθέσεις, αφαιρέσεις και παραποιήσεις. Ότι ο Κύριος Ιησούς απέθανε επάνω στον Σταυρό πραγματικά και όχι κατά φαντασίαν, το αναπτύξαμε αναλυτικά στο προηγούμενο κεφάλαιο. Τονίσαμε δε, ότι ο Σταυρός είναι η δόξα και η δύναμη του Κυρίου Ιησού. Από το πιο πάνω όμως εδάφιο του Κορανίου είναι φανερό, ότι ο Μωάμεθ έχει πολύ θολή αντίληψη ή και καθόλου, θα λέγαμε, για την Ανάσταση του Κυρίου.
(1) Κοράνιο, σσ. 80, 81. Κατ’ άλλη μετάφραση του Κορανίου: «Οι Εβραίοι επενόησαν δολιεύσεις κατά του Ιησού, και ο Θεός επενόησε τοιαύτας κατ’ αυτών. Ο Θεός, βεβαίως, είναι ευφυέστερος. Είπεν όθεν ο Κύριος· Ιησού! εγώ ειμί ο δίδων σοι τον θάνατον και υψώνων σε μέχρις εμού· ο αγνίζων σε από των απιστούντων, όστις θέτω τους οπαδούς σου άνωθεν των μη πιστευόντων, μέχρι της ημέρας της κρίσεως. Τέλος πάντων προς εμέ ελεύσεσθε και εγώ δικάσω τας διαφωνίας υμών» (Στάδιο 3, Ο Οίκος Εμράν, εδάφ. 47- 48: Κοράνιον, μτφρ. Γ. I. Πεντάκη, σελ. 50).
(2) Οπ. π., σελ. 953. Ανακεφαλαίωση των όσων αναφέραμε μέχρι τώρα περί της διδασκαλίας του Κορανίου, για όσα γράφει περί του προσώπου του Κυρίου Ιησού, περιέχει το εδάφ. 171 του Δ' κεφαλαίου (Σταδίου), οι Γυναίκες, στο οποίον γράφεται:
«Ω! Οπαδοί της Βίβλου! Μη κάνετε κατάχρηση της Θρησκείας σας, και μη λέτε για τον Αλλάχ τίποτε άλλο, παρά μόνο την αλήθεια. Ο Χριστός Ιησούς, ο γιός της Μαριάμ, δεν είναι περισσότερο από Απόστολος του Αλλάχ, κι ο Λόγος Του προς τη Μαριάμ, κι ένα Πνεύμα απ’ Αυτόν (τον Αλλάχ). Πιστεύετε λοιπόν στον Αλλάχ και στους Αποστόλους Του και μη λέτε "Τριάδα". Παραιτηθείτε, θα είναι το καλύτερο για σας. Γιατί ο Αλλάχ είναι ένας Θεός. Ας είναι δοξασμένος. Μεγάλη η αξιοπρέπειά Του, προ παντός απ’ το να έχει παιδί. Σ’ Αυτόν ανήκουν όσα βρίσκονται στους ουρανούς και στη γη. Κι αρκεί ο Αλλάχ για ρυθμιστής των υποθέσεων» (Κοράνιο, σελ. 142).
(3) D. BROWN, The Cross of the Messiah, σειρά Christianity and Islam, 3 (London 1969) σελ. 34, παρά ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (Γιαννουλάτου ), Επισκόπου Άνδρούσης, Ίσλάμ..., σελ. 154.

 

Εύρεση

Δημοφιλή Θέματα (Α-Ω)

αγάπη (608) Αγάπη Θεού (353) αγάπη σε Θεό (248) αγάπη σε Χριστό (167) άγγελοι (73) Αγγλικανισμός (1) Αγία Γραφή (233) Αγιασμός (11) Άγιο Πνεύμα (99) Άγιο Φως (1) άγιοι (181) άγιος (198) αγνότητα (43) άγχος (36) αγώνας (105) αγώνας πνευματικός (298) αδικία (6) Αθανασία (7) Αθανάσιος ο Μέγας (4) αθεΐα (128) αιρέσει (1) αιρέσεις (369) αιωνιότητα (16) ακηδία (5) ακτημοσὐνη (14) αλήθεια (120) αμαρτία (355) Αμβρόσιος άγιος (3) άμφια (1) Αμφιλόχιος της Πάτμου (4) Ανάληψη Χριστού (4) Ανάσταση (147) ανασταση νεκρών (31) ανθρώπινες σχέσεις (324) άνθρωπος (304) αντίχριστος (11) Αντώνιος, Μέγας (7) αξιώματα (15) απἀθεια (6) απελπισία (12) απιστία (22) απληστία (5) απλότητα (17) αποκάλυψη (9) απόκρυφα (17) Απολογητικά Θέματα (1) αργολογία (3) αρετή (204) Αρσένιος Όσιος (5) ασθένεια (111) άσκηση (64) αστρολογία (2) Αυγουστίνος άγιος (3) αυταπάρνηση (31) αυτεξούσιο (2) αυτογνωσία (149) αυτοθυσἰα (26) αυτοκτονία (10) αχαριστία (6) Β Παρουσία (10) Β' Παρουσία (11) βάπτιση (19) βάπτισμα (32) Βαρβάρα αγία (1) Βαρσανουφίου Οσίου (32) Βασιλεία Θεού (36) Βασίλειος ο Μέγας (33) Βελιμίροβιτς Νικόλαος Άγιος (45) βία (4) βιβλίο (31) βιοηθική (10) βίος (2) Βουδδισμός (5) γαλήνη (2) γάμος (126) Γένεση (5) Γέννηση Κυρίου (16) Γεροντικόν (195) Γερόντισσα Γαβριηλία (1) Γεώργιος Άγιος (1) γηρατειά (11) γιόγκα (4) γλώσσα (64) γνώση (27) Γνωστικισμός (3) γονείς (134) Γρηγόριος Νεοκαισαρείας άγιος (1) Γρηγόριος Νύσσης Άγιος (2) Γρηγόριος ο Θεολόγος (20) Γρηγόριος ο Παλαμάς όσιος (11) γυναίκα (37) δάκρυα (59) δάσκαλος (25) Δεύτερη Παρουσία (29) Δημήτριος Άγιος (1) Δημιουργία (62) διάβολος (270) Διάδοχος Φωτικής όσιος (14) διαίσθηση (1) διακονία (4) διάκριση (150) διάλογος (5) δικαιο (4) δικαιοσύνη (40) Διονύσιος Αρεοπαγίτης Άγιος (2) Διονύσιος Κορίνθου άγιος (1) Δογματικα Θέματα (205) Δογματική Τρεμπέλα (1) δύναμη (72) Δωρόθεος αββάς (10) εγκράτεια (20) εγωισμός (250) εικόνες (36) Ειρηναίος Λουγδούνου άγιος (4) ειρήνη (59) εκκλησία (241) Εκκλησιαστική Ιστορία (24) Εκκλησιαστική περιουσία (3) έκτρωση (5) έλεγχος (17) ελεημοσύνη (116) ελευθερία (65) Ελλάδα (19) ελπίδα (62) εμπιστοσὐνη (59) εντολές (13) Εξαήμερος (2) εξέλιξης θεωρία (16) Εξομολόγηση (170) εξωγήινοι (13) εξωσωματική γονιμοποίηση (5) Εορτή (3) επάγγελμα (17) επιείκεια (2) επιμονἠ (52) επιστήμη (108) εργασία (80) Ερμηνεία Αγίας Γραφής (186) έρωτας (20) έρωτας θείος (9) εσωστρέφεια (1) Ευαγγέλια (195) Ευαγγέλιο Ιωάννη Ερμηνεία (34) Ευαγγελισμός (2) ευγένεια (16) ευγνωμοσὐνη (43) ευλογία (7) Ευμένιος Όσιος γέροντας (7) ευσπλαχνία (34) ευτυχία (66) ευχαριστία (55) Εφραίμ Άγιος Νέας Μάκρης (1) Εφραίμ Κατουνακιώτης Όσιος (48) Εφραίμ ο Σύρος όσιος (6) εχεμύθεια (1) ζήλεια (15) ζώα (47) ζωή (42) ηθική (14) ησυχία (32) θάνατος (311) θάρρος (100) θαύμα (261) θέατρο (5) Θεία Κοινωνία (182) Θεία Λειτουργία (132) θεία Πρόνοια (14) θἐλημα (58) θέληση (38) θεογνωσία (3) Θεόδωρος Στουδίτης όσιος (37) θεολογία (29) Θεός (335) Θεοφάνεια (8) Θεοφάνους Εγκλείστου Αγίου (6) θέωση (6) θλίψεις (285) θρησκείες (43) θυμός (100) Ιάκωβος Αδελφόθεος Άγιος (1) Ιάκωβος Τσαλίκης Όσιος (15) ιατρική (13) Ιγνάτιος Θεοφόρος (9) Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ Άγιος (7) ιεραποστολή (49) ιερέας (177) ιερωσύνη (17) Ινδουισμός (14) Ιουδαίοι (1) Ιουλιανός Παραβάτης (2) Ιουστίνος άγιος (3) Ιουστίνος Πόποβιτς Άγιος (65) Ιππόλυτος άγιος (1) Ισαάκ ο Σύρος (5) Ισίδωρος Πηλουσιώτης όσιος (36) Ισλάμ (12) Ιστορία Ελληνική (12) Ιστορία Παγκόσμια (16) Ιστορικότης Χριστού (1) Ιωάννης Άγιος Σιναΐτης Κλίμακος (1) Ιωάννης Δαμασκηνός Άγιος (1) Ιωάννης Θεολόγος (3) Ιωάννης Κροστάνδης (332) Ιωάννης Χρυσόστομος (403) Ιωσήφ Ησυχαστής Άγιος (7) Καινή Διαθήκη Ερμηνεία (139) Καινή Διαθήκη κριτικό κείμενο NestleAland (5) Κανόνες Εκκλησίας (4) καρδιά (124) Κασσιανός Όσιος (4) κατάκριση (134) καταναλωτισμός (8) Κατηχητικό (4) καύση νεκρών (1) κενοδοξία (16) κήρυγμα (53) Κίνητρα (3) Κλήμης Αλεξανδρέας (1) Κλήμης Ρώμης άγιος (1) Κλίμακα (7) κλοπή (6) Κοίμησις Θεοτόκου (26) κοινωνία (167) κόλαση (51) Κόντογλου Φώτης (6) Κοσμάς Αιτωλός Άγιος (2) Κουάκεροι (1) ΚράτοςΕκκλησία (1) Κρίσις Μέλλουσα (50) Κυπριανός άγιος (1) Κύριλλος Άγιος (1) Κωνσταντίνος Άγιος (2) Λατρεία Θεία (75) λείψανα (9) λογική (1) λογισμοί (121) λόγος Θεού (22) Λουκάς Ευαγγελιστής Άγιος (1) Λουκάς Κριμαίας Άγιος (13) λύπη (60) μαγεία (19) Μακάριος όσιος Όπτινα (4) μακροθυμία (5) Μανιχαϊσμός (1) Μάξιμος Ομολογητής (15) Μαρία Αιγυπτία Αγία (2) Μαρκίων αιρετικός (1) μάρτυρες (25) Μάρτυρες Ιεχωβα (2) μεγαλοσὐνη (7) Μεθοδιστές (1) μελέτη (59) μετά θάνατον (44) μετά θάνατον ζωή (104) Μεταμόρφωση (11) μετάνοια (382) Μετάσταση (1) μετάφραση (13) Μετενσάρκωση (8) μητέρα (56) Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος (3) μίσος (12) ΜΜΕ (4) μνημόσυνα (10) μοναξιά (20) μοναχισμός (118) Μορμόνοι (1) μόρφωση (20) μουσική (8) Ναός (17) ναρκωτικά (4) Νέα ΕποχήNew Age (1) Νεκτάριος άγιος (27) νέοι (27) νεοπαγανισμός (11) νηστεία (71) νήψη (2) Νικηφόρος ο Λεπρός Άγιος (3) Νικόδημος Αγιορείτης Άγιος (4) Νικόλαος Άγιος (8) Νικόλαος Καβάσιλας Άγιος (3) Νικόλαος Πλανάς Άγιος (1) νουθεσίες (1) νους (55) οικονομία (2) Οικουμενισμός (4) ομολογία (3) ομορφιά (17) ομοφυλοφιλία (2) όνειρα (37) όραμα (26) οράματα (33) οργή (4) ορθοδο (1) Ορθοδοξία (296) όρκος (1) πάθη (270) πάθος (39) παιδεία (25) παιδιά (139) Παΐσιος Όσιος (382) Παλαιά Διαθήκη (7) Παλαιά Διαθήκη Ερμηνεία (10) παλαιοημερολογίτες (17) Παναγία (339) Παπαδόπουλος Στυλιανός (3) παράδειγμα (38) Παράδεισος (115) Παράδοση Ιερά (9) Παρασκευή Αγία (1) Παρθένιος ο Χίος Όσιος (2) Πάσχα (23) πατήρ Νικόλαος Πουλάδας (21) πατρίδα (10) Πατρολογία (19) Παύλος Απόστολος (5) πειρασμοί (31) Πεντηκοστή (12) περιέργεια (3) Πέτρος Απόστολος (1) πίστη (557) πλησἰον (69) πλούτος (75) Πνευματικές Νουθεσίες (93) πνευματική ζωή (282) πνευματικός πατέρας (122) πνευματισμός (10) ποίηση (21) πόλεμος (55) πολιτική (25) πολιτισμός (9) Πορφύριος Όσιος (274) πραότητα (8) προθυμἰα (28) Πρόνοια (5) Πρόνοια Θεία (91) προορισμός (16) προσευχή (826) προσοχή (51) προσπἀθεια (139) προτεσταντισμός (34) προφητείες (15) ραθυμία (18) Ρωμαιοκαθολικισμός (36) Σάββας Καλύμνου Άγιος (1) Σαρακοστή (13) σεβασμός (28) Σεραφείμ του Σαρώφ Όσιος (13) Σιλουανός Άγιος (3) σιωπή (14) σοφία (55) Σπυρίδων Άγιος (2) σταθερότητα (2) Σταυρός (89) Σταυροφορίες (4) Σταύρωση (54) συγχώρηση (99) συκοφαντία (3) Συμεών Νέος Θεολόγος όσιος (88) συμπὀνια (24) συναξάρι (2) συνείδηση (28) σχίσμα (34) σώμα (49) σωτηρία (70) Σωφρόνιος του Έσσεξ Άγιος (37) τάματα (2) ταπεινοφροσύνη (273) ταπείνωση (201) Τέλος Κόσμου (4) Τερτυλλιανός (1) Τεσσαρακοστή Μεγάλη (7) τέχνη (1) τιμωρία (21) Τριάδα Αγία (35) τύχη (2) υγεία (8) υλικά αγαθά (45) υπακοή (132) Υπαπαντή (2) υπαρξιακά (73) υπερηφἀνεια (58) υποκρισία (28) υπομονή (231) φανατισμός (5) φαντασία (5) φαντάσματα (3) φιλαργυρἰα (9) φιλαυτἰα (11) φιλία (31) φιλοσοφία (23) Φλωρόφσκυ Γεώργιος (3) φόβος (55) φὀβος Θεοὐ (26) φύση (1) φως (47) Φώτιος άγιος (1) χαρά (125) Χαράλαμπος Άγιος (1) χάρις θεία (125) χαρίσματα (39) Χειρόγραφα Καινής Διαθήκης (1) Χριστιανισμός (21) χριστιανός (101) Χριστός (368) Χριστούγεννα (70) χρόνος (38) ψαλμωδία (7) ψεύδος (24) ψυχαγωγία (10) ψυχή (280) ψυχολογία (25)