Καλή Σαρακοστή και καλό Τριήμερο. Πιστεύω αυτήν την Σαρακοστή να μην έχετε πολλές δουλειές και να συμμετάσχετε ψυχικά στο Πάθος του Κυρίου, δουλεύοντας περισσότερο πνευματικά. Από την στιγμή που αρχίζει το Τριώδιο πρέπει να αρχίζει κανείς να οδεύει προς τον Γολγοθά. Και, αν αξιοποίηση πνευματικά αυτήν την περίοδο, όταν πεθάνη, θα οδεύσει η ψυχή του προς τα άνω, χωρίς να εμποδίζεται από «διόδια» και τελώνια. Κάθε χρόνο έρχονται αυτές οι άγιες ημέρες, αλλά και κάθε χρόνο μας φεύγει και ένας χρόνος και αυτό είναι το θέμα.
Τον αξιοποιήσαμε πνευματικά ή τον σπαταλήσαμε στα υλικά;
Μαζί με όλες τις άλλες κοσμικές αλλοιώσεις της εποχής μας έχει χάσει την έννοιά του και το Τριήμερο, γιατί οι κοσμικοί κάθε εβδομάδα έχουν τριήμερο Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή με ζωή κοσμική. Ευτυχώς που διατηρείται και η πραγματική πνευματική έννοια του Τριημέρου στα μοναστήρια και σε λίγες χριστιανικές οικογένειες στον κόσμο, και έτσι κρατιέται ο κόσμος. Η πολλή προσευχή και η νηστεία που γίνεται, κάθε χρόνο σ’ αυτό το Τριήμερο, στην αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, φρενάρει τον κόσμο από πολλά πνευματικά ολισθήματα, που γίνονται συνήθως στα κοσμικά τριήμερα.
- Γέροντα, ποιο είναι το νόημα του Τριημέρου;
- Το Τριήμερο της Σαρακοστής έχει περισσότερο νόημα να συνηθίσει κανείς στην νηστεία, στην εγκράτεια. Ύστερα, όταν θα κάνη κάθε μέρα ενάτη, θα το θεωρεί πανηγύρι. Στο Κοινόβιο μετά το Τριήμερο τρώγαμε μια σούπα νερόβραστη στις τέσσερις το απόγευμα και το θεωρούσαμε μεγάλη ευλογία. Μετά το Τριήμερο τι ευλογία να τρώμε κάθε μέρα!
Βοηθάει το Τριήμερο στην αρχή, για να νηστέψει κανείς όλη την Σαρακοστή.
Αν όμως κάποιος δεν μπορεί να κρατήσει το Τριήμερο, ας φάη λίγο παξιμάδι το βράδυ ή ας κρατήσει ενάτη. Είναι καλύτερα να οικονομηθεί, γιατί, αν ζαλίζεται και δεν μπορεί να κάνει τίποτε από πνευματικά, τι πνευματικό κέρδος βγάζει μετά;
Μια Καθαρά Τρίτη ο Γερό Βαρλαάμ, από την Καλύβη των Οσίων Βαρλαάμ και Ιωάσαφ, πήγε σε ένα κελί, όπου μόλις είχαν εγκατασταθεί δύο γνωστοί του νέοι μοναχοί. Χτυπάει την πόρτα τίποτε. Ανοίγει και τους βρίσκει και τους δύο ξαπλωμένους.
«Τι γίνεται; λέει, άρρωστοι είστε;». «Κάνουμε Τριήμερο!», λένε.
«Άντε σηκωθείτε επάνω, τους λέει. Κάντε ένα τσάι, βάλτε δύο κουταλιές ζάχαρη, φάτε και κανένα παξιμάδι, για να πείτε καμμιά ευχή, να κάνετε κανένα κομποσχοίνι. Τριήμερο είναι αυτό; Τι βγάζετε από δαύτο»;
- Γέροντα, πώς θα μπορέσω την Σαρακοστή να αγωνιστώ περισσότερο στην εγκράτεια;
- Οι κοσμικοί τώρα την Σαρακοστή προσέχουν κατά κάποιον τρόπο την εγκράτεια ενώ εμείς οι μοναχοί πάντα πρέπει να προσέχουμε. Το κυριότερο όμως που πρέπει να προσέξει κανείς είναι τα ψυχικά πάθη και μετά τα σωματικά. Γιατί αν δώση προτεραιότητα στη σωματική άσκηση και δεν κάνη αγώνα για να ξεριζωθούν τα ψυχικά πάθη, τίποτε δεν κάνει {…}.
- Γέροντα, τι να σκέφτομαι την Σαρακοστή;
- Το Πάθος, την θυσία Χριστού να σκέφτεσαι. Αν και εμείς οι μοναχοί πρέπει συνέχεια να ζούμε το Πάθος του Χριστού, γιατί μας βοηθούν σ’ αυτό κάθε μέρα τα διάφορα τροπάρια, όλες οι Ακολουθίες.
Την Μεγάλη Τεσσαρακοστή μας δίνεται η μεγαλύτερη ευκαιρία για να αγωνιστούμε και να συμμετέχουμε εντονότερα στο σωτήριο Πάθος του Κυρίου μας, με μετάνοια και με μετάνοιες, με εκκοπή των παθών και με ελάττωση των τροφών, από αγάπη προς τον Χριστό.
Ας αξιοποιήσουμε, όσο μπορούμε, το πνευματικό αυτό στάδιο με τις πολλές προϋποθέσεις και δυνατότητες που μας δίνονται για να πλησιάσουμε περισσότερο στον Εσταυρωμένο Χριστό, για να βοηθηθούμε από Αυτόν και να χαρούμε την Αγία Ανάσταση αλλοιωμένοι πνευματικά, αφού θα έχουμε ζήσει πνευματικώτερα την Μεγάλη Σαρακοστή.
Εύχομαι καλή δύναμη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, για να ανεβείτε στον Γολγοθά κοντά στον Χριστό, μαζί με την Παναγία κα τον Προστάτη σας Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, και να συμμετάσχετε στα φριχτό Πάθος του Κυρίου μας. Αμήν.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, "Περί προσευχής", εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σσ. 197-200)