ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 14

Στίχ. 7-14. Διδασκαλία για την ταπεινοφροσύνη.
14.7 ῎Ελεγεν δὲ πρὸς τοὺς κεκλημένους(1) παραβολήν(2),
ἐπέχων(3) πῶς τὰς πρωτοκλισίας(4) ἐξελέγοντο, λέγων πρὸς αὐτούς,
7 Βλέποντας ο Ιησούς τους καλεσμένους με ποιον τρόπο διάλεγαν
τις πρώτες θέσεις στο τραπέζι, τούς είπε μια παραβολή:
(1) Μπορούμε να υποθέσουμε ότι η θεραπεία του υδρωπικού έγινε
πριν ακόμη αρχίσει το γεύμα. Τώρα αυτό αρχίζει και όταν κάθονταν
οι καλεσμένοι γύρω από το τραπέζι, εκδηλώθηκε κάποια τάση
μεταξύ τους να πιάσουν τις πρώτες θέσεις (p). Ο Κύριος παίρνοντας
από αυτό αφορμή απευθύνει λόγους οικοδομής στους καλεσμένους.
Μας παρέχει έτσι αξιομίμητο παράδειγμα να επωφελούμαστε από τη συνεστίαση
με φίλους και συγγενείς, για να λέμε αυτά που είναι απαραίτητα για οικοδομή.
Όχι μόνο όταν ήταν μαζί με τους μαθητές του, αλλά και όταν βρισκόταν
σε σπίτι ξένο και με συντροφιά αγνώστων ή και εχθρών που τον παρατηρούσαν,
ο Κύριος επεδίωκε να πει τα διδακτικά και ωφέλιμα.
Και ανάμεσα σε κακόβουλους «όταν συναντούσε τους αμαρτωλούς»
ο Κύριος «δεν σιώπησε τα αγαθά» (Ψαλμ. λη 1,2).
Διότι παρά τις προκλήσεις τους ο Κύριος δεν αγανάκτησε
ούτε «άναψε η καρδιά του μέσα του».
(2) Παραβολή που πάρθηκε από τους εξωτερικούς τρόπους συμπεριφοράς
και αναφέρεται σε εσωτερικές και πνευματικές αρχές (b).
Η συμβουλή που παρέχεται στο χωρίο αυτό δεν είναι καθόλου,
όπως πίστεψαν πολλοί, συμβουλή φρόνησης κοσμικής, ούτε στη σκέψη του Κυρίου,
ούτε στη σκέψη του Λουκά. Ο όρος παραβολή, που χρησιμοποιείται εδώ
και το συμπέρασμα στο σ. 11, αποκλείουν την υπόθεση αυτή και επιβάλλουν
να εκλάβουμε τον λόγο με έννοια θρησκευτική και με πνευματική εφαρμογή.
Με την εικόνα αυτή τη χαριτωμένη και πάρα πολύ επίκαιρη,
παρέχει ο Κύριος στους καλεσμένους μάθημα ταπεινοφροσύνης (g).
Το μάθημα αυτό είναι το εξής: Ο καθένας ενώπιον του Θεού οφείλει
να αισθάνεται ότι η έσχατη θέση είναι η μόνη που αρμόζει σε αυτόν (p),
ως προς δε τους άλλους να θυμάται διαρκώς την προτροπή του Παύλου στο Φιλιπ.
β 3 «με την ταπεινοφροσύνη να θεωρείτε τους άλλους ότι υπερέχουν από τον εαυτό σας».
«Φαίνεται μεν σε κάποιους ίσως, ότι αυτά είναι κάπως μικρά
και όχι άξια πολλής φροντίδας. Όταν όμως κάποιος προσηλώσει
σε αυτά το μάτι της διάνοιας, τότε θα μάθει, από τι κατηγορία, από τη μία,
απαλλάσσουν τον άνθρωπο, και πόσο κόσμιο, από την άλλη, τον κάνουν» (Σχ.).
«Ας νικήσει, λέει, πολλούς με την λαμπρότητα των αρετών, με την ταπεινοφροσύνη.
Διότι υψηλό στα μάτια του Θεού είναι το μέτριο φρόνημα» (Κ).
(3) Εξυπακούεται η λέξη «τον νου»=παρατηρούσε (δ)· κατηύθυνε την προσοχή του (g).
Η προσοχή στην κοινωνική συναναστροφή και συμπεριφορά είναι πολύ ωφέλιμη
και επαινετή συνήθεια (b). Στις πιο συνηθισμένες ενέργειες της ζωής μας το μάτι
του Χριστού μας παρακολουθεί προσεκτικά και σημειώνει καθετί που πράττουμε,
όχι μόνο στις θρησκευτικές μας συνάξεις, αλλά και στα συμπόσιά μας
και τις άλλες κοινωνικές συναναστροφές.
(4) Με την ανάμιξη που σημειώθηκε τα χρόνια εκείνα στην Παλαιστίνη ιουδαϊκών,
ρωμαϊκών, ελληνικών και περσικών εθίμων, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι
ποια ήταν η πιο τιμητική θέση στο τραπέζι. Το Ταλμούδ αναφέρει ότι σε ανάκλιντρο
που περιλάμβανε 3 παρακαθήμενους, η μεσαία θέση ήταν η πιο τιμητική και
μετά από αυτήν ερχόταν η από αριστερά και τελευταία η από δεξιά (p).