και Πνεύμα Άγιο
Να μη σβήνουμε το Πνεύμα. Διότι πολλές φορές και χωρίς πειρασμούς είναι δυνατόν να σβηστή η φλόγα· όταν, δηλαδή, τελειώση το λάδι, όταν δεν κάνουμε ελεημοσύνη, τότε σβήνει το Πνεύμα. Άλλωστε η ελεημοσύνη του Θεού έφερε σε σένα το Πνεύμα το Άγιο. Όταν όμως συ δεν έχης τον καρπό της ελεημοσύνης, φεύγει το Πνεύμα από την ενελεήμονα ψυχή.
Ε.Π.Ε. 22,570
σε ποιούς;
Οπωσδήποτε ο αργόσχολος, αυτός που ενώ μπορεί, δεν δουλεύει, αναγκαστικά είναι περίεργος. Η ελεημοσύνη προσφέρεται μόνο σ’ εκείνους που δεν τους φτάνουν τα χρήματα από την εργασία τους να ζήσουν, ή στους εργάτες της Εκκλησίας, που είναι εξ’ ολοκλήρου αφωσιωμένοι στο λόγο του κηρύγματος.
Ε.Π.Ε. 23,94
καλωσύνη, μη πληγώνης το φτωχό
Ήρθε σε σένα ο φτωχός να τον ελεήσης. Κι αφού τον πλήγωσες καίρια με τα λόγια σου, έφυγε πιο πολύ δακρυσμένος. Όταν αναγκάζεται απ τη φτώχεια του να ζητιανεύη, και βρίζεται επειδή ζητιανεύει, σκέψου πόση η τιμωρία αυτών που βρίζουν. «Εκείνος που ευτελίζει φτωχό, παροργίζει εκείνον, που τον δημιούργησε» (Παροιμ. ιδ' 21).
Ε.Π.Ε. 23,98
σπορά
Σπέρνεις στον ουρανό, όπου δεν υπάρχει ούτε παγωνιά ούτε κακοκαιρία ούτε άλλο τίποτε. Σπέρνεις σε ψυχές με την αγάπη, όπου κανένας δεν σου κλέβει ότι έσπειρες, αλλά διατηρείται καλά, με φροντίδα και σπουδή. Εσύ να σπέρνης. Γιατί να στερής από τον εαυτό σου υπέροχο μισθό; Είναι μεγάλος ο μισθός εκείνου, που τακτοποιεί τις ανάγκες και των άλλων.
Ε.Π.Ε. 23,362
κρυφή
Να δίνουμε στους φτωχούς τα χρήματα, φροντίζοντας να είναι κρυφή η πράξις μας. Λέει ο Κύριος: «Να μη γνωρίζη το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί». Εσύ τι κουβαλάς μύριους μάρτυρες της ελεημοσύνης σου; Ούτε ο υπηρέτης σου να ξέρη, ει δυνατόν, ούτε η γυναίκα σου.
Ε.Π.Ε. 23,376
κατασκευάζει οικία στον ουρανό
Βλέπεις μεγαλοπρεπείς εδώ οικοδομές και σε θαμπώνει η θέα τους; Αλλ’ αμέσως να στρέψης στον ουρανό το βλέμμα. Από τις πέτρες και τις κολώνες να κοιτάξης εκείνη την ομορφιά. Εκεί έχουν τα μόνιμα σπίτια τους και τις κατασκηνώσεις τους οι εργάτες της ελεημοσύνης.
Ε.Π.Ε. 23,400
και προσευχή
Μπαίνεις στην εκκλησία για να ελεηθής. Προηγουμένως να ελεήσης. Κάνε με την ελεημοσύνη σου οφειλέτη σε σένα τον Θεό, και υστέρα ζήτησέ Του. Δάνεισέ Τον, και τότε ζήτα Του, ώστε οπωσδήποτε να πάρης το ζητούμενο. Αυτό το θέλει ο Θεός, δεν το αποφεύγει. Αν παρακαλής, μαζί με την ελεημοσύνη, τότε θα πάρης τη χάρι. Αν μαζί με την ελεημοσύνη ζητάς, τότε δανείζεις τον Θεό και παίρνεις τους τόκους. Ναι, σε παρακαλώ. Δεν σε ακούει ο Θεός, όταν απλώς σηκώνης τα χέρια σου στην προσευχή. Άπλωσε τα χέρια όχι μόνο στον ουρανό (προσευχή), αλλά και στα χέρια των φτωχών (ελεημοσύνη). Αν απλώνης το χέρι σου στα χέρια των φτωχών, τότε ακουμπάς την κορυφή του ουρανού. Διότι ο καθήμενος στον ουρανό, δέχεται την ελεημοσύνη. Αν όμως σηκώνης τα χέρια στην προσευχή και είναι άκαρπα, σε τίποτε δεν ωφελήθηκες.
Ε.Π.Ε. 23,476
εξομοιώνει με το Θεό
Δεν είπε ο Χριστός: Αν νηστεύετε, θα είστε όμοιοι με τον Πατέρα σας». Ούτε είπε: «Αν ζήσετε με παρθενία». Ούτε πάλι: «Αν προσεύχεστε, θα είστε όμοιοι με τον Πατέρα». Διότι κανένα από αυτά δεν έχει σχέσι με έργο του Θεού· τίποτε από αυτά δεν πράττει. Αλλά τι είπε ο Χριστός; «Να είστε σπλαχνικοί και ελεήμονες, όπως είναι ο Πατέρας σας ο ουράνιος». Αυτό είναι το έργο του Θεού, η αγάπη.
Ε.Π.Ε. 23,574
με καθαρά χέρια
Το λάδι παράγεται όχι από ρίζα αγκαθιάς, αλλά από ρίζα ελιάς. Ούτε, λοιπόν, η ρίζα της πλεονεξίας μπορεί να γεννήση ελεημοσύνη, ούτε η ρίζα της αδικίας ή της κλοπής. Μην ευτελίζης την ελεημοσύνη. Διότι αν κλέβης για να ελεήσης, να ξέρης ότι δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από μια τέτοια ελεημοσύνη. Ελεημοσύνη με κλεμμένα χρήματα είναι ύβρις προς το Θεό. Ας είναι τα χέρια καθαρά.
Ε.Π.Ε. 23,576
και ταπεινοφροσύνη
Να τους προτρέπης σε ελεημοσύνη. Τα λόγια περί καλών έργων δεν είναι κατάλληλα μόνο για ταπεινοφροσύνη, για να μη φουσκώνουν από υπερηφάνεια και να μην ευτελίζουν τους άλλους, αλλά και για κάθε αρετή.
Ε.Π.Ε. 24,118
ελεεί τον ελεούντα
«Να εξάλειψης τις αμαρτίες σου με ελεημοσύνες και τις αδικίες σου με φιλανθρωπία προς τους φτωχούς». Να αδειάζης τα λεφτά σου όχι μόνο για να τρέφωνται άλλοι, αλλά κυρίως για να απαλλαγής ο ίδιος από την τιμωρία.
Ε.Π.Ε. 24,126

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 178-181)