103. Τί σημαίνει η καθολικότητα της Εκκλησίας;

Ο όρος «καθολική» ο αποδιδόμενος στην Εκκλησία από το ιερό Σύμβολο της Πίστεως, μπορεί να εκληφθεί με έννοια είτε τοπική είτε τροπική. Με την τοπική του έννοια ο όρος (καθολικός = ο του όλου, ο αναφερόμενος στο όλον) σημαίνει την Εκκλησία της οποίας ο επεκτατικός δυναμισμός τείνει να περιλάβει στους κόλπους της ολόκληρο τον κόσμο και η οποία αριθμεί μέλη σε όλους τους λαούς της γης. Οι Απόστολοι, λαβόντες την εντολή του Διδασκάλου «πορευθέντες μαθητευσατε πάντα τα εθνη...», διέδωσαν το Ευαγγέλιο σ’ ολόκληρη την κτίση, «του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγον βεβαιούντος». Είναι φανερόν ότι ο καθολικός αυτός δυναμισμός της Εκκλησίας να περιλάβει στους κόλπους της όλους τους λαούς της γης, την αντιθέτει προς το στενό πνεύμα της Ιουδαϊκής συναγωγής της περιοριζόμενης σε ένα μόνον έθνος.

Με την τροπική της δε έννοια (και αυτό είναι το σημαντικότερο) η λέξη σημαίνει την Εκκλησία, η οποία, διαδεδομένη σ’ ολόκληρο τον κόσμο, αποτελεί ένα ενιαίο όλο, σε αντίθεση με τις αιρετικές ή σχισματικές Εκκλησίες, οι οποίες καταστρέφουν την ενότητα αυτή. Ποιος όμως είναι ο συνεκτικός δεσμός ο συναπτών τις κατά τόπους Εκκλησίες μεταξύ τους; Ο δεσμός αυτός είναι η ενότητα στην πίστη, τη λατρεία και τη διοίκηση της Εκκλησίας, στοιχεία τα οποία αποτελούν —όπως είδαμε— και την ενότητα της Εκκλησίας. Από την άποψη αυτή η καθολικότητα αποτελεί την ιστορική πιστοποίηση του ενιαίου της Εκκλησίας. Η Εκκλησία είναι καθολική, καθόσον είναι μία. Είναι φανερόν ότι με την έννοια της καθολικής ενότητας καθολική μπορεί να ονομασθεί και μία τοπική Εκκλησία (Ελλάδος, Κύπρου, Ρωσίας κ.λπ.). Είναι δε καθολική, γιατί σ’ αυτήν ομολογείται η ίδια πίστη και τηρείται η ίδια λατρεία και το ίδιο διοικητικό σύστημα. Με αλλά λόγια είναι καθολική επειδή είναι ορθόδοξη, τμήμα της μίας αγίας Εκκλησίας του Κυρίου. Και κάτι άλλο. Καθολική κακώς προσαγορεύεται η Λατινική Εκκλησία, διότι δεν έμεινε πιστή στο αρχαιοπαράδοτο δόγμα της πίστεως και στο πολίτευμα της αρχαίας Εκκλησίας (Παπικό πρωτείο). Καθολική κατά κυριολεξία είναι μόνο η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία, η οποία διακρατεί και διδάσκει ανόθευτη τη διδασκαλία της πίστεως.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 147-149)