Αυξομείωση μεγέθους γραμμάτων.
11 Αυγ

Διαφορές Ορθοδοξίας & ετεροδοξίας. Μέρος 12ο

Γράφτηκε από τον 

23. Τι είναι το Filioque;

Είναι αίρεση τριαδολογική, την οποία αποδέχονται από κοινού η Ρωμαϊκή Εκκλησία και οι Διαμαρτυρόμενοι. Ενώ κατά την ορθόδοξη θεολογία το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται εκ μόνον του Πατρός, κατά τη ρωμαϊκή αντίληψη το Πνεύμα εκπορεύεται εκ του Πατρός και του Υιού (ex Patre Filioque). Η κακοδοξία του Filioque εισήχθη στο Σύμβολο της Πίστεως στην Ισπανία σε σύνοδο του Τολέδου το 589, προφανώς για να στηρίξει τη θεότητα του Λόγου, η οποία τότε καταπολεμούνταν σφοδρώς στη χώρα αύτη από το Δυτικογοτθικό Αρειανισμό. Αργότερα η προσθήκη πέρασε στη Γαλλία και κατόπιν στη Ρώμη, όχι βέβαια χωρίς αντίδραση. Είναι ενδεικτικό ότι ο πάπας Λέων ο Γ', προσκληθείς από τη σύνοδο του Ακυϊσγράνου να εκφέρει γνώμη υπέρ του Filioque, αποδοκίμασε την προσθήκη, εγγράψας ακέραιο το Σύμβολο σε δυό αργυρές πλάκες στο Βατικανό. Η κακοδοξία του Filioque και η προσθήκη του όρου στο ιερό Σύμβολο της Πίστεως συνετέλεσαν μεταξύ άλλων στο χωρισμό των αδελφών Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως, ο οποίος άρχισε επί Πατριάχου Κων/πολεως Φωτίου (Σχίσμα του 867) και συμπληρώθηκε επί Μιχαήλ Κηρουλαρίου (1054). Μετά το Σχίσμα το Filioque έγινε το κέντρο σφοδρών δογματικών ερίδων μεταξύ Ανατολής και Δύσεως και αφορμή συγγραφής —κυρίως από πλευράς της Ανατολικής Εκκλησίας— πλήθους αντιρρητικών και ελεγκτικών θεολογικών συγγραφών.


24. Έχει Γραφική θεμελίωση το Filioque;

Όχι, δεν έχει, άσχετο αν οι Ρωμαιοκαθολικοί προσπαθούν να το στηρίξουν στην αγία Γραφή. Περί της υποστάσεως και της ιδιωματικής σχέσεως του ‘Αγίου Πνεύματος ομιλεί κατά τρόπο σαφή και αναντίρρητο το ’Ιωαν. 15,26: «Όταν δε έλθη ο Παράκλητος όν εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας ο παρά του Πατρός εκπορεύεται..». Στο κλασικό αυτό χωρίο γίνεται διάκριση της αϊδίου εκπορεύσεως του Πνεύματος από τον Πατέρα και της υπό του Υιού η στο Όνομα του Υιού πέμψεως αυτού στον κόσμο, εκείνης μεν εκφραζόμενης δια του ενεστώτος «εκπορεύεται», αυτής δε δια του μέλλοντος «πέμψω». Η κατηγορηματική διδασκαλία της αγίας Γραφής, καταχωρήθηκε αυθεντικά και αλάθητα στο Ιερό Σύμβολο της συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως (381): «Το εκ του Πατρός εκπορευόμενον». Η πίστη εδώ της Εκκλησίας είναι σαφής και αναντίρρητη.

Κατά τους Παπικούς όμως τα ανωτέρω χωρία ομιλούν μεν περί εκπορεύσεως του Πνεύματος εκ του Πατρός, όμως δεν αποκλείουν ρητά και το Filioque. Δε λένε δηλαδή: «ο παρά μόνον του Πατρός εκπορεύεται» ή «το εκ μόνον του Πατρός εκπορευόμενον», αφήνοντας έτσι ανοικτή την υπόθεση του Filioque. Δε νομίζετε όμως ότι οι συλλογισμοί αυτοί των Παπικών είναι απλά θεολογικά τεχνάσματα; Γιατί, αντιστρέφοντας το συλλογισμό, θα μπορούσαμε κι εμείς να πούμε: Αν το Filioque είχε κάποια δυνατότητα στη σκέψη του Κυρίου, για ένα τόσο κορυφαίο σημείο του δόγματος δε θα έλεγε ρητά ο Σωτήρ: «ο παρά του Πατρός και του Υιού εκπορεύεται;» ή ο συνοδικός όρος: «το εκ του Πατρός και του Υιού εκπορευόμενον;». Γιατί ν’ αποκρύψει μια τόσο μεγάλη αλήθεια ο Κύριος; Μήπως για να δημιουργήσει ζητήματα στην Εκκλησία του;

Στο πνεύμα τέλος του χωρίου του Ιωάννου (15,26), δηλαδή της αϊδίου εκπορεύσεως εκ του Πατρός και της εν χρόνω πέμψεως υπό του Χριστού πρέπει να ερμηνευθεί και το χωρίο Ίωαν. 16,13-15: Όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αλήθειας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν· ου γαρ λαλήσει άφ’ εαυτού, αλλ΄ όσα αν ακούση λαλήσει, και τα ερχόμενα αναγγελεί υμίν». Στο χωρίο όμως αυτό στηρίζουν και οι Ρωμαιοκαθολικοί την περί Filioque διδασκαλία τους, συνδέοντας στενά στο πρόσωπο του Χριστού την εκπόρευση και την αποστολή του Αγίου Πνεύματος.

 

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 38-40)

Εύρεση

Δημοφιλή Θέματα (Α-Ω)

αγάπη (600) Αγάπη Θεού (340) αγάπη σε Θεό (248) αγάπη σε Χριστό (166) άγγελοι (68) Αγγλικανισμός (1) Αγία Γραφή (227) Αγιασμός (10) Άγιο Πνεύμα (96) Άγιο Φως (1) άγιοι (178) άγιος (197) αγνότητα (42) άγχος (36) αγώνας (106) αγώνας πνευματικός (267) αδικία (6) Αθανασία (7) Αθανάσιος ο Μέγας (4) αθεΐα (127) αιρέσει (1) αιρέσεις (362) αιωνιότητα (14) ακηδία (4) ακτημοσὐνη (14) αλήθεια (111) αμαρτία (339) Αμβρόσιος άγιος (3) άμφια (1) Αμφιλόχιος της Πάτμου (4) Ανάληψη Χριστού (4) Ανάσταση (142) ανασταση νεκρών (31) ανθρώπινες σχέσεις (322) άνθρωπος (303) αντίχριστος (11) Αντώνιος, Μέγας (5) αξιώματα (15) απἀθεια (5) απελπισία (9) απιστία (21) απληστία (5) απλότητα (16) αποκάλυψη (8) απόκρυφα (17) Απολογητικά Θέματα (1) αργολογία (3) αρετή (199) Αρσένιος Όσιος (5) ασθένεια (108) άσκηση (63) αστρολογία (2) Αυγουστίνος άγιος (3) αυταπάρνηση (31) αυτεξούσιο (2) αυτογνωσία (147) αυτοθυσἰα (26) αυτοκτονία (9) αχαριστία (6) Β Παρουσία (10) Β' Παρουσία (11) βάπτιση (17) βάπτισμα (31) Βαρβάρα αγία (1) Βαρσανουφίου Οσίου (31) Βασιλεία Θεού (32) Βασίλειος ο Μέγας (30) Βελιμίροβιτς Νικόλαος Άγιος (32) βία (4) βιβλίο (31) βιοηθική (10) βίος (1) Βουδδισμός (5) γαλήνη (1) γάμος (125) Γένεση (5) Γέννηση Κυρίου (14) Γεροντικόν (195) Γερόντισσα Γαβριηλία (1) Γεώργιος Άγιος (1) γηρατειά (11) γιόγκα (4) γλώσσα (64) γνώση (25) Γνωστικισμός (3) γονείς (134) Γρηγόριος Νεοκαισαρείας άγιος (1) Γρηγόριος Νύσσης Άγιος (2) Γρηγόριος ο Θεολόγος (20) Γρηγόριος ο Παλαμάς όσιος (9) γυναίκα (36) δάκρυα (57) δάσκαλος (24) Δεύτερη Παρουσία (26) Δημήτριος Άγιος (1) Δημιουργία (62) διάβολος (233) Διάδοχος Φωτικής όσιος (13) διαίσθηση (1) διακονία (4) διάκριση (147) διάλογος (5) δικαιο (4) δικαιοσύνη (38) Διονύσιος Αρεοπαγίτης Άγιος (2) Διονύσιος Κορίνθου άγιος (1) Δογματικα Θέματα (205) Δογματική Τρεμπέλα (1) δύναμη (68) Δωρόθεος αββάς (10) εγκράτεια (19) εγωισμός (248) εικόνες (34) Ειρηναίος Λουγδούνου άγιος (4) ειρήνη (54) εκκλησία (235) Εκκλησιαστική Ιστορία (24) Εκκλησιαστική περιουσία (3) έκτρωση (5) έλεγχος (16) ελεημοσύνη (114) ελευθερία (62) Ελλάδα (19) ελπίδα (61) εμπιστοσὐνη (58) εντολές (12) Εξαήμερος (2) εξέλιξης θεωρία (16) Εξομολόγηση (167) εξωγήινοι (13) εξωσωματική γονιμοποίηση (5) Εορτή (3) επάγγελμα (17) επιείκεια (2) επιμονἠ (52) επιστήμη (108) εργασία (79) Ερμηνεία Αγίας Γραφής (181) έρωτας (19) έρωτας θείος (9) εσωστρέφεια (1) Ευαγγέλια (190) Ευαγγέλιο Ιωάννη Ερμηνεία (33) Ευαγγελισμός (2) ευγένεια (15) ευγνωμοσὐνη (42) ευλογία (5) Ευμένιος Όσιος γέροντας (7) ευσπλαχνία (34) ευτυχία (65) ευχαριστία (53) Εφραίμ Κατουνακιώτης Όσιος (22) Εφραίμ ο Σύρος όσιος (6) εχεμύθεια (1) ζήλεια (15) ζώα (46) ζωή (34) ηθική (14) ησυχία (32) θάνατος (299) θάρρος (99) θαύμα (253) θέατρο (5) Θεία Κοινωνία (179) Θεία Λειτουργία (127) θεία Πρόνοια (14) θἐλημα (54) θέληση (38) θεογνωσία (2) Θεόδωρος Στουδίτης όσιος (36) θεολογία (29) Θεός (330) Θεοφάνεια (6) Θεοφάνους Εγκλείστου Αγίου (4) θέωση (6) θλίψεις (279) θρησκείες (43) θυμός (100) Ιάκωβος Αδελφόθεος Άγιος (1) Ιάκωβος Τσαλίκης Όσιος (14) ιατρική (13) Ιγνάτιος Θεοφόρος (9) Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ Άγιος (6) ιεραποστολή (47) ιερέας (177) ιερωσύνη (16) Ινδουισμός (14) Ιουδαίοι (1) Ιουστίνος άγιος (3) Ιουστίνος Πόποβιτς Άγιος (58) Ιππόλυτος άγιος (1) Ισαάκ ο Σύρος (5) Ισίδωρος Πηλουσιώτης όσιος (36) Ισλάμ (11) Ιστορία Ελληνική (8) Ιστορία Παγκόσμια (14) Ιστορικότης Χριστού (1) Ιωάννης Δαμασκηνός Άγιος (1) Ιωάννης Θεολόγος (3) Ιωάννης Κροστάνδης (329) Ιωάννης Χρυσόστομος (397) Ιωσήφ Ησυχαστής Άγιος (5) Καινή Διαθήκη Ερμηνεία (136) Καινή Διαθήκη κριτικό κείμενο NestleAland (5) Κανόνες Εκκλησίας (4) καρδιά (115) Κασσιανός Όσιος (4) κατάκριση (132) καταναλωτισμός (8) Κατηχητικό (4) καύση νεκρών (1) κενοδοξία (14) κήρυγμα (53) Κίνητρα (3) Κλήμης Αλεξανδρέας (1) Κλήμης Ρώμης άγιος (1) Κλίμακα (6) κλοπή (5) Κοίμησις Θεοτόκου (25) κοινωνία (167) κόλαση (50) Κόντογλου Φώτης (4) Κοσμάς Αιτωλός Άγιος (2) Κουάκεροι (1) ΚράτοςΕκκλησία (1) Κρίσις Μέλλουσα (47) Κυπριανός άγιος (1) Κύριλλος Άγιος (1) Λατρεία Θεία (75) λείψανα (9) λογική (1) λογισμοί (114) λόγος Θεού (21) Λουκάς Κριμαίας Άγιος (12) λύπη (60) μαγεία (19) μακροθυμία (5) Μανιχαϊσμός (1) Μάξιμος Ομολογητής (15) Μαρία Αιγυπτία Αγία (1) Μαρκίων αιρετικός (1) μάρτυρες (24) μεγαλοσὐνη (7) Μεθοδιστές (1) μελέτη (59) μετά θάνατον (44) μετά θάνατον ζωή (101) Μεταμόρφωση (11) μετάνοια (364) Μετάσταση (1) μετάφραση (13) Μετενσάρκωση (8) μητέρα (56) Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος (2) μίσος (11) ΜΜΕ (4) μνημόσυνα (9) μοναξιά (21) μοναχισμός (114) Μορμόνοι (1) μόρφωση (20) μουσική (8) Ναός (17) ναρκωτικά (4) Νέα ΕποχήNew Age (1) Νεκτάριος άγιος (27) νέοι (27) νεοπαγανισμός (7) νηστεία (67) νήψη (2) Νικηφόρος ο Λεπρός Άγιος (3) Νικόδημος Αγιορείτης Άγιος (1) Νικόλαος Άγιος (8) Νικόλαος Καβάσιλας Άγιος (2) Νικόλαος Πλανάς Άγιος (1) νους (53) οικονομία (2) Οικουμενισμός (4) ομολογία (3) ομορφιά (17) ομοφυλοφιλία (2) όνειρα (35) οραμα (25) οράματα (32) οργή (2) ορθοδο (1) Ορθοδοξία (292) όρκος (1) πάθη (266) πάθος (38) παιδεία (24) παιδιά (138) Παΐσιος Όσιος (380) Παλαιά Διαθήκη (7) Παλαιά Διαθήκη Ερμηνεία (10) παλαιοημερολογίτες (16) Παναγία (333) Παπαδόπουλος Στυλιανός (3) παράδειγμα (38) Παράδεισος (113) Παράδοση Ιερά (9) Παρασκευή Αγία (1) Παρθένιος ο Χίος Όσιος (2) Πάσχα (22) πατήρ Νικόλαος Πουλάδας (21) πατρίδα (9) Πατρολογία (19) Παύλος Απόστολος (4) πειρασμοί (27) Πεντηκοστή (12) περιέργεια (3) Πέτρος Απόστολος (1) πίστη (539) πλησἰον (69) πλούτος (73) Πνευματικές Νουθεσίες (92) πνευματική ζωή (278) πνευματικός πατέρας (120) πνευματισμός (10) ποίηση (21) πόλεμος (28) πολιτική (25) πολιτισμός (9) Πορφύριος Όσιος (270) πραότητα (7) προθυμἰα (28) Πρόνοια (5) Πρόνοια Θεία (90) προορισμός (15) προσευχή (804) προσοχή (51) προσπἀθεια (139) προτεσταντισμός (29) προφητείες (15) ραθυμία (18) Ρωμαιοκαθολικισμός (36) Σάββας Καλύμνου Άγιος (1) Σαρακοστή (12) σεβασμός (28) Σεραφείμ του Σαρώφ Όσιος (11) Σιλουανός Άγιος (2) σιωπή (14) σοφία (54) Σπυρίδων Άγιος (2) σταθερότητα (2) Σταυρός (84) Σταυροφορίες (4) Σταύρωση (52) συγχώρηση (92) συκοφαντία (2) Συμεών Νέος Θεολόγος όσιος (88) συμπὀνια (23) συναξάρι (2) συνείδηση (25) σχίσμα (34) σώμα (49) σωτηρία (47) Σωφρόνιος του Έσσεξ Άγιος (35) τάματα (2) ταπεινοφροσύνη (270) ταπείνωση (195) Τέλος Κόσμου (4) Τερτυλλιανός (1) Τεσσαρακοστή Μεγάλη (6) τέχνη (1) τιμωρία (19) Τριάδα Αγία (35) τύχη (2) υγεία (8) υλικά αγαθά (43) υπακοή (124) Υπαπαντή (2) υπαρξιακά (73) υπερηφἀνεια (55) υποκρισία (25) υπομονή (221) φανατισμός (5) φαντασία (5) φαντάσματα (3) φιλαργυρἰα (9) φιλαυτἰα (10) φιλία (30) φιλοσοφία (23) Φλωρόφσκυ Γεώργιος (3) φόβος (56) φὀβος Θεοὐ (26) φως (44) Φώτιος άγιος (1) χαρά (123) Χαράλαμπος Άγιος (1) χάρις θεία (119) χαρίσματα (39) Χειρόγραφα Καινής Διαθήκης (1) Χριστιανισμός (21) χριστιανός (101) Χριστός (361) Χριστούγεννα (69) χρόνος (36) ψαλμωδία (7) ψεύδος (22) ψυχαγωγία (10) ψυχή (269) ψυχολογία (25)