Αίρεσις
όχι μόνο σε δόγματα
Αιρέσεις εδώ δεν εννοεί ο Παύλος μόνο όσες έχουν σχέση με τα δόγματα,
αλλά και τις προερχόμενες από τα σχίσματα.
Ε.Π.Ε. 18α, 186

πλάνη πολεμώ, όχι τον πλανεμένο
Δεν αποστρέφομαι τον άνθρωπο, τον αιρετικό, αλλά την αίρεση.
Την πλάνη μισώ και θέλω ν’ αποσπάσω τον άνθρωπο απ’ αυτήν.
Και ο γιατρός, προσπαθώντας να γιατρέψει τον ασθενή, δεν πολεμάει το σώμα,
αλλ’ αφαιρεί τη νόσο του σώματος. Και εγώ, λοιπόν, αν χτυπήσω τους αιρετικούς,
δεν πολεμάω τους ανθρώπους αυτούς, αλλά την πλάνη τους
και θέλω να την ξεριζώσω και να καθαρίσω τη βρωμιά.
Δική μου συνήθεια είναι να διώκομαι, όχι να διώκω,
να με κυνηγάνε, όχι να κυνηγάω.
Ε.Π.Ε. 37,296

Αιρετικοί
με βίο καλό
Ως ψευδοπροφήτες εδώ υπαινίσσεται όχι τους αιρετικούς,
αλλ’ αυτούς που ζουν μεν ζωή διεφθαρμένη, όμως φορούν τη μάσκα της αρετής,
που πολλοί συνηθίζουν να τους χαρακτηρίζουν απατεώνες.
Γι’ αυτό και πρόσθεσε ο Κύριος «Θα τους καταλάβετε απ’ τους καρπούς τους».
Μεταξύ των αιρετικών μπορεί να βρει κανείς και πολλούς με ενάρετη ζωή.
Στους ψευδοπροφήτες όμως καθόλου.
Ε.Π.Ε. 10,96

προσοχή στην αγάπη τους
Υπάρχουν μερικοί, που αγαπάνε χωρίς περίσκεψη, με επιπολαιότητα, κατά σύμπτωση.
Γι’ αυτό κι οι φιλίες αυτές δεν είναι δυνατές...
Υπάρχει φόβος να διαφθαρεί κανείς απ’ την αγάπη των αιρετικών.
Ε.Π.Ε. 21.390

νόθο δόγμα με κάλυμμα την αγάπη
Τα λέω αυτά, για να μη δεχτείτε κανένα νόθο δόγμα,
με το πρόσχημα της αγάπης.
Ε.Π.Ε. 21.390

απατεώνες
Άνθρωποι διαστρεβλωτές επιχειρούν κατά καιρούς να εξαπατούν.
Τότε μεν ισχυρίζονταν, ότι η ανάστασις των νεκρών ήδη έχει γίνει.
Τώρα λένε, ότι επίκειται η κρίσις και η παρουσία του Χριστού
για να υποτάξουν κι αυτόν τον Χριστό στο ψέμα.
Και προσπαθούν να πείσουν, ότι δεν υπάρχει ανταπόδοσης στο μέλλον
ούτε δικαστήριο και κόλαση και τιμωρία για τους κακοποιούς και ασεβείς.
Ε.Π.Ε. 23,10

αμετάπιστοι
Εδώ εννοεί τις φιλονικίες με αιρετικούς,
για να μη κουραζόμαστε στα χαμένα.
Δεν βγαίνει κέρδος, αφού το τέλος τους είναι το τίποτε.
Όταν κάποιος είναι διεστραμμένος και αποφασισμένος να μην αλλάξη καθόλου τη θέση του,
ό,τι κι αν γίνη, για ποιό λόγο κουράζεσαι άσκοπα;
Είναι σαν να σπέρνεις πάνω σε πέτρες.
Καλύτερα να κάνεις τον καλό αυτό κόπο μιλώντας με ανθρώπους της πίστεως
περί της ελεημοσύνης και περί των άλλων αρετών.
Ε.Π.Ε. 24,120

αυτοκατάδικοι
Τι κάθεσαι και τρως το χρόνο σου μαζί του;
Γιατί κοπανάς αέρα; Όταν επιμένει πεισματικά, σατανικά και «στανικά» ο ίδιος,
είναι αυτοκατάκριτος, αυτοκατάδικος.
Ε.Π.Ε. 24,120

αξιοθρήνητοι
Η αγάπη για το Θεό έχει σαν αρχή ν’ αγαπά όλους.
Και τους μεν ομοπίστους, πού ναι γνήσιοι αδελφοί, τους αγαπά θερμά.
Τους δε αιρετικούς τους αγαπά μεν σαν αδελφούς του κατά φύση (άνθρωποι κι αυτοί),
αλλά τους σπλαχνίζεται σαν φαύλους και αχρείους
και λειώνει απ’ το κλάμα γι’ αυτούς.
Ε.Π.Ε. 24,286

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 118-120)