Αγνότητα
Ιωσήφ του Παγκάλου
Δεν νομίζω, πως το γεγονός των τριών Παίδων, που δεν κάηκαν απ’ τη φωτιά στο καμίνι της Βαβυλώνας,
είναι άξιο τόσο μεγάλου θαυμασμού, όσο είναι το γεγονός με τον δίκαιο εκείνο Ιωσήφ.
Δεν έπαθαν τίποτε τα σώματα των τριών Παίδων, μα ο Ιωσήφ ο πάγκαλος βρέθηκε σε καμίνι πολύ χειρότερο από εκείνο της Βαβυλώνας.
Βρέθηκε στην ασελγή πρόκλησι της Αιγύπτιας «κυρίας». Κι όμως παρέμεινε ανέπαφος.
Διατήρησε καθαρό το ένδυμα της αγνότητας, κι έτσι ξέφυγε.
Ε.Π.Ε. 4,118

θαύμα στην νεότητα
Το πιο καταπληκτικό είναι η σωφροσύνη που λάμπει στους νέους.
Ο σώφρων γέρος δεν θα έχη και μεγάλη αμοιβή, διότι έχει σίγουρα την ασφάλεια απ’ την ηλικία.
Το θαυμαστό είναι να ‘χη κανείς γαλήνη μέσα σε τρικυμισμένο πέλαγος, να μη κατακαίγεται μέσα σε καμίνι, δηλαδή, να μην ασελγή στη νεότητά του.
Ε.Π.Ε. 11,42

ευχάριστος αγώνας
Η σαρκική επαφή προξενεί κάποια ηδονή, ενώ όποιος είναι αγνός υποφέρει με τον συνεχή πόλεμο κατά της τυραννίας της σάρκας.
Κι όμως τελικά το αντίθετο συμβαίνει: Η βία και η ταραχή βρίσκεται σ’ αυτόν που πορνεύει.
Διότι την ώρα της πράξεως υπάρχει σύγχυσις στο σώμα, που βρίσκεται σε θαλασσοταραχή, αφού ποτέ δεν ησυχάζει από τη σαρκική επιθυμία.
Ο αγνός όμως (ο σώφρων) πολεμάει με τη σάρκα, με τη μανία της αμαρτίας, με τη λύσσα της ακολασίας.
Οι νέοι, που για τη βασιλεία των ουρανών, σωφρονούν, είναι οι μεγάλοι νικητές.
Η σωφροσύνη φέρνει ευφροσύνη και γλυκύτητα μεγαλύτερη απείρως από κοσμικές ηδονές.
Πρόκειται για νίκη, που στολίζεται με την καθαρή και αγαθή συνείδησι και με τα λαμπρά τρόπαια.
Ε.Π.Ε. 18α,540

ευχαρίστησις από τη νίκη
Λέμε στους σαρκολάτρες: Δείξτε μας την ηδονή απ’ τη σαρκική επιθυμία. Ο μεν σώφρων έχει την ηδονή απ’ τη νίκη, ενώ συ από πουθενά.
Εσύ έχεις απ’ τη σάρκα ολιγόλεπτη απόλαυσι, ούτε που φαίνεται.
Ενώ ο αγνός και εγκρατής έχει πολύ μεγαλύτερη και παντοτινή απόλαυσι απ’ την αγαθή του συνείδησι, έχει γλυκύτερη ευφροσύνη.
Ε.Π.Ε. 18α, 544

προσφοράς
Αγνότητα εδώ εννοεί ή την εγκράτεια πάλι ή γενικά την καθαρότητα ή το αδωροδόκητο ή την κήρυξι του Ευαγγελίου χωρίς κανένα αντάλλαγμα.
Ε.Π.Ε. 19,332

προετοιμασία για το γάμο
Να μένης αγνός στο σπίτι σου. Να μην εκθέτης σε κίνδυνο την παρθενία.
Ε.Π.Ε. 22,340

πριν από το γάμο
Αν ο νέος λάβη για σύζυγο αγνή κόρη, αν δή μόνο το δικό της σώμα, τότε και ο πόθος γι’ αυτήν θα ‘ναι σφοδρός,
κι ο σεβασμός πρός τον Θεό και τις εντολές του μεγαλύτερος, κι ο γάμος θα ‘ναι πραγματικά τίμιος, αφού θα φιλοξενήση καθαρά κι αγνά σώματα.
Τότε και τα παιδιά που θα γεννηθούν θα ‘ναι γεμάτα πολλές ευλογίες.
Και θα ‘ναι υποχωρητικοί ο ένας στον άλλον, κι ο γαμπρός και η νύφη.
Ε.Π.Ε. 22,460

στις σχέσεις κληρικών - γυναικών
Επειδή συνομιλίες με τις νεώτερες γυναίκες είναι δυνατόν να προκαλέσουν υποψία, αλλ’ όμως πρέπει κι αυτό να γίνη απ’ τον επίσκοπο,
γι’ αυτό ο Παύλος προσθέτει το «με κάθε αγνότητα».
Δηλώνει έτσι, ότι οφείλει τις συζητήσεις με τις νεώτερες γυναίκες να τις κάνη με κάθε προσοχή.
Ε.Π.Ε. 23,334

υπερφυσική
Το κατόρθωμα της παρθενίας είναι χάρισμα υπερφυσικό και όχι ανθρώπινο.
Ε.Π.Ε. 29,376

δύσκολη
Για την αγνότητα είναι υποχρεωμένος ο νέος να περπατά πάνω σ’ αναμμένα κάρβουνα και να μην καίγεται,
να βαδίζη πάνω σε ακονισμένο ξίφος και να μη ματώνη.
Τόσο μεγάλη είναι η ορμή της επιθυμίας, όσο είναι κι η δύναμις της φωτιάς και του σιδήρου.
Αν επομένως η ψυχή δεν είναι καλά προετοιμασμένη, ώστε να μην υποχωρή μπροστά στις απαιτήσεις της σαρκικής επιθυμίας, θ’ αυτοκαταστραφή γρήγορα.
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, σκέψι καθαρή, σαν το διαμάντι, μάτι ακοίμητο, υπομονή μεγάλη, ισχυρά ψυχικά τείχη,
εξωτερικούς τοίχους και μοχλούς, άγρυπνους και γενναίους φύλακες.
Και πάνω από όλα χρειαζόμαστε τη βοήθεια από ψηλά. Και πώς την ελκύουμε αυτή;
Όταν συνεισφέρουμε όσα εξαρτώνται από μας, δηλαδή, καθαρή σκέψι, εντατική νηστεία και αγρυπνία,
ακριβή τήρησι των θείων εντολών, και πρό παντός να μην έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας.
Ε.Π.Ε. 29,524-26

Άγονος
Μίξι
Όπως ακριβώς οι Σοδομίτες εισήγαγαν την άγονο μίξι και συνήρχοντο όχι για την παιδοποιία, έτσι και ο Θεός επέφερε παρεμφερή τιμωρία,
κάνοντας τη γαστέρα της γής άγονη.
Ε.Π.Ε. 32,588

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 77-80)