Και η έγγαμη και η άγαμη ζωή είναι ευλογημένες
-Γέροντα, τί πρέπει να απαντήση κανείς σε νέα παιδιά που ρωτούν αν η μοναχική ζωή είναι ανώτερη από την έγγαμη;
-Κατ’ αρχάς πρέπει να τους δώση να καταλάβουν ποιός είναι ο προορισμός του ανθρώπου και ποιό είναι το νόημα της ζωής.
Ύστερα να τους εξηγήση ότι και οι δύο δρόμοι που έχει χαράξει η Εκκλησία μας είναι ευλογημένοι,
γιατί και οι δύο μπορούν να τους οδηγήσουν στον Παράδεισο, αν ζήσουν κατά Θεόν.
Ας υποθέσουμε ότι δύο άνθρωποι ξεκινούν να πάνε σε ένα προσκύνημα.
Ο ένας πηγαίνει με το λεωφορείο από τον δημόσιο δρόμο και ο άλλος πηγαίνει με τα πόδια από κάποιο μονοπάτι.
Και οι δύο όμως έχουν τον ίδιο σκοπό. Ο Θεός και το ένα το χαίρεται και το άλλο το θαυμάζει.
Κακό είναι όταν αυτός που πάει από το μονοπάτι κατακρίνη μέσα του τον άλλον που πάει από τον δημόσιο δρόμο ή και το αντίστροφο.
Καλά είναι οι νέοι που σκέφτονται τον Μοναχισμό να γνωρίζουν ότι η αποστολή του μοναχού είναι πολύ μεγάλη, είναι να γίνη Αγγελος.
Στην άλλη ζωή, στον Ουρανό, θα ζούμε σαν Αγγελοι, είπε ο Χριστός στους Σαδδουκαίους.
Γι’ αυτό μερικοί πολύ φιλότιμοι νέοι γίνονται μοναχοί και αρχίζουν την αγγελική ζωή από τούτη την ζωή.
Ας μη νομίση όμως κανείς ότι όσοι πάνε στο μοναστήρι θα σωθούν, επειδή απλώς έγιναν μοναχοί.
Ο κάθε άνθρωπος θα δώση λόγο στον Θεό αν την ζωή που διάλεξε την αγίασε. Παντού χρειάζεται φιλότιμο.
Ο Θεός δεν κάνει προκομμένους και ανεπρόκοπους ανθρώπους, αλλά, όποιος δεν έχει φιλότιμο, όποια ζωή κι αν ακολουθήση, ανεπρόκοπος θα είναι.
Ενώ ο φιλότιμος προκόβει, όπου κι αν βρεθή, επειδή η θεία Χάρις βρίσκεται μαζί του. Υπάρχουν έγγαμοι που ζουν πολύ ενάρετα και αγιάζονται.
Ένας οικογενειάρχης, αν αγαπάη τον Θεό και έλκεται από τον θείο έρωτα, μπορεί να κάνη μεγάλη πνευματική προκοπή.
Εν τω μεταξύ προικίζει τα παιδιά του με αρετές, δημιουργεί μια καλή οικογένεια, οπότε θα πάρη διπλό μισθό από τον Θεό.
Γι’ αυτό ο κάθε νέος πρέπει να έχη στόχο να αγωνισθή με φιλότιμο και χωρίς άγχος, ώστε την ζωή που θα διαλέξη να την αγιάση.
Θέλει τον γάμο; Να παντρευτή, αλλά να αγωνισθή να γίνη καλός οικογενειάρχης και να ζήση άγια.
Θέλει τον Μοναχισμό; Να γίνη μοναχός, αλλά να αγωνισθή να γίνη καλός μοναχός.
Ας μετρήση τις δυνάμεις του, ας δη τί μπορεί να κάνη, και ανάλογα να προχωρήση σε έναν από τους δύο δρόμους.
Αν μια κοπέλα λ.χ. βλέπη ότι δεν έχει δυνάμεις να γίνη μοναχή, τότε να πη ταπεινά στον Θεό: «Θεέ μου, είμαι αδύναμη,
δεν μπορώ να ζήσω ως μοναχή, στείλε μου έναν άνθρωπο που θα με βοηθάη, ώστε να κάνω μια καλή οικογένεια και να ζώ πνευματικά», και ο Θεός τότε δεν θα την αφήση.
Αν παντρευτή και κάνη μια καλή οικογένεια, ζη σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, δεν θα ζητήση ο Θεός περισσότερα από αυτήν.
Βέβαια υπάρχουν νέοι από τους οποίους ο Θεός ζητάει λίγα, αλλά εκείνοι από φιλότιμο αγωνίζονται πολύ και Του προσφέρουν περισσότερα διαλέγοντας την μοναχική ζωή.
Αυτοί θα λάβουν διπλά στεφάνια. Εάν δηλαδή μια ψυχή έχη κλίση προς την έγγαμη ζωή και θελήση από πολύ φιλότιμο να θυσιάση τα πάντα και να ακολουθήση την μοναχική ζωή, αυτό πολύ συγκινεί τον Θεό.
Μόνο να προσέξη τα ελατήριά της να είναι πολύ αγνά, να μην κινηθή από υπερηφάνεια.
Από εκεί και πέρα ο Θεός θα σκορπίση όλες τις δυσκολίες.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 19-21