και διωγμοί
Οι απόστολοι, όταν κήρυτταν, ενώ τους μαστίγωναν, τους λιθοβολούσαν, τους φυλάκιζαν συνεχώς, όχι μόνο μετά την απαλλαγή τους από τους κινδύνους, αλλά και μέσα σ’ αυτούς, με μεγαλύτερη προθυμία κήρυτταν το λόγο της αλήθειας. Έβλεπες π.χ. τον Παύλο, και στη φυλακή μέσα, και με αλυσίδες στα χέρια, να κατηχή, να μυσταγωγή, και να κάνη παρόμοιο έργο και μέσα στο δικαστήριο, και στο ναυάγιο, και στην τρικυμία και μέσα σε αναρίθμητους κινδύνους.
Ε.Π.Ε. 31,618
και επιτυχία η αποτυχία
Όσες φορές και αν αποτύχουμε, τόσες και ας ξαναρχίσουμε τα πνευματικά έργα. Ας μη λέμε: Γιατί επέτρεψε ο Θεός τόσα εμπόδια; Τα επέτρεψε, για να φανή η προθυμία σου σε πολλούς ανθρώπους και η στοργή σου. Γνώρισμα της αγάπης είναι και αυτό: Το να μην απομακρύνεσαι από όσα αρέσουν στον αγαπώμενο.
Ε.Π.Ε. 31,620
στη ζωή των χριστιανών
Να σωφρονίσετε αυτούς που βλαστημούν. Και αν ακούσης κάποιον στο δρόμο ή στην αγορά να βλαστημάη το Θεό, πλησίασε, επίπληξέ τον. Και αν πρέπη να τον δείρης, να μη διστάσης. Ράπισέ τον στο πρόσωπο, σύντριψέ του το στόμα, αγίασε το χέρι σου με τέτοιο ράπισμα. Και αν σε σύρουν γι’ αυτό στο δικαστήριο, να πης: Ναι, τον χτύπησα, γιατί βλαστήμησε τον Βασιλέα των αγγέλων.
Ε.Π.Ε. 31,622
κατά των βλάσφημων
Ας φράξουμε τα στόματα των βλασφήμων. Να τα κλείσουμε, όπως κλείνουμε πηγές θανατηφόρες. Και να τα μετατρέψουμε σε στόματα υμνούντων. Έτσι οπωσδήποτε θα σταματήσουν τα κακά, που βρήκαν την πόλι.
Ε.Π.Ε. 31,644
όχι στάσις και σχίσμα
Αυτοί που ήσαν μαζί μας στράφηκαν εναντίον μας. Αυτοί που μαζί μας κυβερνούσαν το πλοίο της Εκκλησίας, θέλησαν να βουλιάξουν το πλοίο. Θαύμασα τη δική σας σύνεσι. Τα λέω αυτά όχι για να σας προτρέψω σε στάσι. Στάσις και σχίσμα είναι οι δικές τους ενέργειες, ενώ οι δικές σας είναι ζήλος.
Ε.Π.Ε. 33,432
ιεραποστολικός
Θα μπορούσε ο Χριστός να κάθεται σε ένα τόπο και από κει να προσελκύη όλους κοντά Του. Δεν το έκανε, για να δώση σε μας υπόδειγμα, να περιερχώμαστε και να αναζητάμε τους χαμένους. Αυτό δείχνει και με την παραβολή του καλού Ποιμένα (Λουκ. ιε' 4). Δεν έμεινε ο Κύριος με τα ενενήντα εννέα πρόβατα, περιμένοντας να έρθη το ένα, το πλανεμένο. Πήγε ο ίδιος σε αναζήτησι, το βρήκε, το φορτώθηκε στους ώμους του και το ξανάφερε στο κοπάδι. Μια κερδισμένη ψυχή είναι δυνατόν να εξαλείψη όγκο απείρων αμαρτημάτων και να αποβή αντίλυτρο για μας κατά την ημέρα της κρίσεως... Αυτό να κάνης και συ, ανάλογα με τις δυνάμεις σου. Δείξε κάθε φροντίδα και μέριμνα για την επάνοδο των πλανεμένων.
Ε.Π.Ε. 34,410
πυρακτωμένη πίστις
Ούτε η φύσις, ούτε η ηλικία, ούτε άλλο τίποτε είναι δυνατόν να εμποδίση την προθυμία και το ζήλο της πυρακτωμένης πίστεως.
Ε.Π.Ε. 37,324
τίποτα δεν τον σβήνει
Φωνάζει παντού η πραγματικότητα και σαλπίζει πιο διαπεραστικά από σάλπιγγα, τον τόσο όμορφο ζήλο σας και την προθυμία σας για την αλήθεια, που καμμιά απόστασις δρόμου και κανένας χρόνος και καμμιά πολεμική αυτών που είναι αθεράπευτα κακοί, ούτε τίποτα άλλο μπόρεσε να καταλύση ή να ατονήση.
Ε.Π.Ε. 38,298

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 287-289)

Εωσφόρος
έγινε διάβολος
Έγινε διάβολος ο Διάβολος, ενώ δεν ήταν από την αρχή διάβολος.
Ε.Π.Ε. 12,744
Ζακχαίος
πώς στόλισε το σπίτι του;
Μπες στο σπίτι του Ζακχαίου και μάθε, πώς το στόλισε εκείνος όταν επρόκειτο να μπη ο Χριστός. Δεν πήγε στους γείτονες, ζητώντας κουρτίνες ωραίες και καθίσματα και καρέκλες από ελεφαντοστούν, ούτε έβγαλε από το σεντούκι καλύμματα λακωνικά, αλλά στόλισε το σπίτι με στολισμό, που αρμόζει στο Χριστό. Και ποιος είναι αυτός; Λέει: Τα μισά από τα υπάρχοντά μου θα τα δώσω στους φτωχούς και όσα από άλλους άρπαξα θα τους τα δώσω τετραπλάσια. Έτσι και μείς ας στολίζουμε τα σπίτια, ώστε να μπη ο Χριστός... Αν όμως διαφορετικά τα στολίζης, το διάβολο καλείς και τη δική του παρέα... Στόλισε, λοιπόν, το σπίτι σου με ελεημοσύνες και προσευχές.
Ε.Π.Ε. 12,244
πριν φιλοχρήματος
Ποιος είχε πέσει στην αρρώστια της φιλοχρηματίας και σώθηκε εύκολα; Εκείνος ο Ζακχαίος. Τι πιο φιλοχρήματος από ένα τελώνη; Και όμως, αμέσως έγινε ενάρετος και έσβησε τη φωτιά του πάθους. Το ίδιο και ο Ματθαίος. Ήταν και αυτός τελώνης και ζούσε με συνεχείς κλοπές. Και όμως και αυτός αμέσως εγκατέλειψε το θανατηφόρο πάθος. Ικανοποίησε τη δίψα του ασχολούμενος με τα πνευματικά. Πρέπει, λοιπόν, πρώτα από όλα να κατορθώσουμε να αποφύγουμε την απόγνωσι και την απελπισία για τη σωτηρία μας.
Ε.Π.Ε. 18,306
ξέρεις ποιους αδίκησες;
Αν γνωρίζης αυτούς που αδίκησες, να τα επιστρέψης μιμούμενος το Ζακχαίο, και μάλιστα με το παραπάνω. Αν όμως δεν γνωρίζης όσους αδίκησες, σου υποδεικνύω και άλλο δρόμο, για να μην αποκλειστής από τη σωτηρία. Μοίρασε όσα με αδικίες απέκτησες, σ’ όσους έχουν ανάγκη. Έτσι θα μετριάσης το κακό.
Ε.Π.Ε. 18,428
αποκατάστασις αδικίας
Άκουσε τι λέει ο Ζακχαίος: «Σε όσους έκλεψα, θα επιστρέφω τα κλεμμένα τετραπλάσια». Συ όμως, αρπάζοντας μύρια τάλαντα, αν δώσης μερικές δραχμές, νομίζεις ότι έδωσες το παν και καμαρώνεις, σαν να έχης δώσει περισσότερα!
Ε.Π.Ε. 22,564
Ζήλος
επίτασις καλών έργων
Πρόσεχε, πως όλα ο Παύλος τα ζητάει μετ’ επιτάσεως. Δεν είπε απλώς να δίνετε κάτι, αλλά με αφθονία· δεν είπε απλώς να είστε προϊστάμενοι στο καλό, αλλά και με ζήλο να το τελήτε· δεν είπε απλώς να ελεήτε, αλλά με χαρά· δεν είπε απλώς να τιμάτε, αλλά να ξεπερνάτε τους άλλους· δεν είπε απλώς να αγαπάτε, αλλά και χωρίς υποκρισία· δεν είπε απλώς να απέχετε από τα κακά, αλλά να τα μισήτε· δεν είπε απλώς να επιδιώκετε τα καλά, αλλά να προσηλώνεστε σ’ αυτά· δεν είπε απλώς να αγαπάτε, αλλά φιλόστοργα· δεν είπε απλώς να ενδιαφέρεστε, αλλά και χωρίς οκνηρία· δεν είπε απλώς να έχετε πνεύμα, αλλά να είναι θερμό το πνεύμα. Θέλει, λοιπόν, να είμαστε ζωντανοί και σε συνεχή πνευματική έντασι.
Ε.Π.Ε. 17,468
καλός
Αυτό είναι ζήλος καλός, το να μιμήσαι και να μην εχθρεύεσαι. Το να μη στενοχωριέσαι για τα αγαθά των άλλων, αλλά το να πονάς για τα δικά σου κακά.
Ε.Π.Ε. 18α,324
θείος και λαθεμένος
Αν τα όσα κατά της Εκκλησίας έκανα (λέει ο Παύλος), τα έκανα κινούμενος όχι από ανθρώπινο πάθος, αλλ’ από ζήλο ιερό, λαθεμένο βέβαια, αλλά πάντως ζήλο, πως τώρα που γνώρισα την αλήθεια, τρέχω υπέρ της Εκκλησίας από κενοδοξία;
Ε.Π.Ε. 20,210
αγαθός και πονηρός
Υπάρχει ζήλος αγαθός, όταν κανείς έχη τέτοιο πόθο, ώστε να μιμήται την αρετή. Υπάρχει όμως και ζήλος σατανικός, που θέλει να απομακρύνη από την αρετή και εκείνον, που την έχει πετύχει.
Ε.Π.Ε. 20,330
του ενός
Ένας μόνο άνθρωπος, που ζη ενάρετα, μπορεί να σώση ολόκληρη πόλι από την οργή του Θεού, ενώ μια ολόκληρη διεφθαρμένη πόλις δεν έχει τη δύναμι να παρασύρη στην ανήθικη ζωή και την τιμωρία γι’ αυτήν ούτε και να υποτάξη ένα ενάρετο άνθρωπο. Και αυτό φαίνεται σαφώς στην περίπτωσι του Νώε. Όλοι καταστράφηκαν, εκείνος σώθηκε μόνος.
Ε.Π.Ε. 31,164-166

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 283-287)

645. Το Ευαγγέλιο μας διδάσκει ότι όλα είναι κατορθωτά για όποιον πιστεύει. Γιατί όποιος πιστεύει, είναι ένα πνεύμα με τον Κύριο. Αν λοιπόν το κάθε τι είναι κατορθωτό για όποιον πιστεύει εδώ στη γή, για άνθρωπο δηλαδή ακόμη ατελή, πιο πολύ ισχύει αυτό για όποιον κατοικεί στους ουρανούς και είναι πνεύμα «τελειωμένον», ενωμένο απόλυτα με τον Θεό. Για τους Άγιους, ο Θεός είναι το παν. Έτσι, οι Άγιοι είναι αληθινοί θεοί. Το άψευστο στόμα του Κυρίου το διεκήρυξε, στην Γραφή: «ἐγώ εἶπα θεοί ἐστέ » (Ψαλμ. πα’ 6).

646. Πρόσεχε κάθε κίνηση της καρδιάς σου. Κύττα αν είναι κάτι ευάρεστο στην Αγία Τριάδα ή αν προέρχεται από τον «παλαιό» άνθρωπο, από τα πάθη σου.

647. Το έργο του Θεού –ο ορατός και αόρατος κόσμος- μαρτυρεί την ύπαρξι του Θεού, της σοφίας του, του ελέους του, της παντοδυναμίας του. Γι’ αυτό συχνά ακούμε στην Εκκλησία να ψάλλεται το «Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου, τὸν Κύριον» (Δαν. γ’ 35).

648. Όπου εμφανίζεται ο Σταυρός του Κυρίου, -στην εκκλησία, στα σπίτια ή στο ύπαιθρο,- αγιάζει τον αέρα και όλα όσα έρχονται σ’ επαφή μαζί του.

649. Ενίσχυσέ με, Θεέ μου! Στερέωσέ με, Θεέ μου! Βοήθησέ με, Θεέ μου! «ἐδεήθην τοῦ προσώπου σου ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου• ἐλέησόν με» (Ψαλμ. ριη’ 58).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 256)

643. Γιατί ο Θεός δεν έφτιαξε τον κόσμο μονομιάς, αλλά σε εξ ημέρες; Για να μας διδάξη, στα πράγματα, ότι και εμείς οφείλουμε να μην είμαστε βιαστικοί στα έργα μας, αλλά να προχωρούμε βαθμιαία, με σύνεσι. Αν προσεύχεσαι, μην τρέχει η γλώσσα σου. Αν μελετάς το Ευαγγέλιο, μη σπεύδεις στο διάβασμα, αλλά συγκέντρωνε την προσοχή σου σε κάθε λεπτομέρεια του ιερού κειμένου. Αν φτιάχνης κάτι το υλικό, φτιάχνε το με αβίαστο τρόπο. Με τη δημιουργία του κόσμου σε εξ ημέρες, ο Κύριος μας δίνει ένα παράδειγμα. Ας το ακολουθήσουμε.

644. Να αντιμετωπίζης με ταπεινή υποταγή στο θέλημα το Θεού κάθε θλίψι, κάθε κόπο, κάθε αδικία που σου κάνουν οι άλλοι. Λέγε: «Γενηθήτω το θέλημά σου» (Ματθ. στ’ 10). Και έχε υπ’ όψι σου, ότι το έλεος του Θεού όλα τα ρυθμίζει για το καλό σου. Και ότι ο Κύριος μπορεί ευκολα να μετατρέψη σε χαρά κάθε λύπη.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 255-256)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 15

Στίχ. 8-10. Η παραβολή της χαμένης δραχμής.
15.8 Ἢ(1) τίς(2) γυνὴ(3) δραχμὰς(4) ἔχουσα δέκα(5), ἐὰν ἀπολέσῃ δραχμὴν μίαν(6),
οὐχὶ ἅπτει λύχνον(7) καὶ σαροῖ τὴν οἰκίαν καὶ ζητεῖ ἐπιμελῶς(8) ἕως ότου εὕρῃ;
8 «Ποια γυναίκα, όταν έχει δέκα δραχμές και χάσει τη μία, δεν ανάβει το λυχνάρι,
δε σκουπίζει το σπίτι και δεν ψάχνει με επιμέλεια, ώσπου να τη βρει;
(1) Τα κύρια σημεία στα οποία διαφέρει η παρούσα παραβολή από την προηγούμενη
είναι οι μεταβολές από τον άνθρωπο σε γυναίκα και από το πρόβατο το οποίο από μόνο
του πλανήθηκε, σε νόμισμα που χάθηκε όχι από δική του ευθύνη, ούτε αισθάνεται
τις συνέπειες της απώλειας, όπως αισθάνθηκε αυτές το χαμένο πρόβατο.
Από αυτά έπεται, ότι ενώ ο άνθρωπος κινήθηκε από πολλή συμπάθεια μάλλον
παρά από συμφέρον, για επιστροφή του προβάτου, η γυναίκα καθαρά από συμφέρον
δικό της κινήθηκε για αναζήτηση της δραχμής (p). Αλλά και πάλι δεν μειώνεται
από αυτό το μεγαλείο της θείας αγάπης. Αντιθέτως μας αποκαλύπτεται μία πλευρά
της αγάπης αυτής, την οποία δεν θα τολμούσαμε αλλιώς να υποπτευθούμε.
Η αξία δηλαδή την οποία ο ίδιος ο αγαθός Θεός δίνει στον άνθρωπο.
Ο Θεός που δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα του, τον προόρισε για σκοπό σοβαρό
και σπουδαίο μπροστά του, όπως και η γυναίκα φύλαγε τη δραχμή της προορίζοντάς
την για ωφέλιμη σε αυτήν χρήση. Ο αμαρτωλός λοιπόν δεν είναι μόνο αντικείμενο
της συμπάθειας και την ευσπλαχνίας του Θεού. Είναι ύπαρξη την οποία ο Θεός
από αγάπη έκανε χρήσιμη στον εαυτό του. Η πλευρά αυτή της θείας αγάπης
δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι περισσότερο συγκινητική από την άλλη; (g).
(2) Με την ερωτηματική μορφή ο Ιησούς επικαλείται τον τρόπο της ενέργειας
των ίδιων των ακροατών του (g).
(3) Λείπει το «από εσάς», διότι εκείνοι προς τους οποίους μιλούσε ο Ιησούς ήταν
κατά το πλείστον άνδρες. Διαλέγει όμως τώρα γυναίκα για τη νέα αυτή παραβολή
διότι αφού ποικίλο ακροατήριο είχε ο Κύριος, άνδρες, γυναίκες, νέους,
προσαρμόζει σε αυτούς τις παραβολές· για τον ποιμένα, για τη γυναίκα,
για τον άσωτο γιο (Wetstein). Και οι γυναίκες μπορούν να εργαστούν για την
επιστροφή των αμαρτωλών (p). Αξιόλογη και η παρατήρηση: Προτιμά στη δεύτερη
αυτή παραβολή γυναίκα, διότι η γυναίκα ως συναισθηματικότερη, και θλίβεται περισσότερο
για την απώλεια και χαίρεται ζωηρότερα για την ανεύρεση του χαμένου.
Έτσι λοιπόν παριστάνεται εντονότερα ο βαθμός και της λύπης για την απώλεια
του αμαρτωλού και της χαράς για την επιστροφή του.
(4) Αξιόλογη και έξυπνη η παρατήρηση: «Δείχνει ολοκάθαρα και με σαφήνεια
ότι πλαστήκαμε σύμφωνα με την εικόνα την βασιλική, δηλαδή του Θεού που είναι πάνω από όλους.
Διότι η δραχμή βεβαίως, είναι οπωσδήποτε νόμισμα που έχει απεικονίσεις βασιλικές» (Κ).
Η λέξη συναντιέται μόνο εδώ στην Κ.Δ., συχνά όμως στους Ο΄. Είναι λίγο μικρότερης αξίας
από το δηνάριο. Ισοδυναμούσε με το ¼ του σίκλου. Δέκα δραχμές θα άξιζαν όσο 8 χρυσά σελίνια,
ως αγοραστική αξία όμως υπερέβαιναν την αξία ολόκληρης της χρυσής λίρας (p).
Αξιόλογη και η παρατήρηση: Η δραχμή ήταν νόμισμα ασημένιο.
Η ψυχή από την αξία της φύσης της δεν είναι ένα ευτελές μέταλλο, σίδερο ή μόλυβδος, αλλά ασήμι.
(5) Για τον αριθμό 10 είναι αξιόλογη η παρατήρηση: από δραχμές «δέκα, δηλαδή από τελειότητα,
που σημαίνει, από πλήθος που είναι ολοκληρωμένο σε αριθμό. Διότι είναι τέλειος αριθμός
το δέκα αφού έχει την επανάληψη της μονάδας να συνεχίζεται» (Κ).
Πιθανώς οι 10 αυτές δραχμές να αποτελούσαν την όλη περιουσία της γυναίκας εκείνης
και συνεπώς αν και θα φαινόταν μικρή από μόνη της η αξία του χαμένου νομίσματος,
δεδομένου, ότι με πολλή επιμέλεια και φροντίδα φυλάχτηκαν από τη φτωχή γυναίκα
οι 10 αυτές δραχμές, ήταν βαριά για αυτήν αυτή η απώλεια (ο).
(6) Η αντικατάσταση του 100 με το 10 κάνει αισθητότερη και βαρύτερη τώρα
την απώλεια της μίας δραχμής (g).
(7) Τα σπίτια της Ανατολής συχνά δεν έχουν παράθυρα και το φως του λυχναριού
θα ήταν αναγκαίο για την έρευνα στο σπίτι και σε καιρό ημέρας (p).
(8) Τι περιγραφή των λεπτομερών και επίμονων αναζητήσεων, στις οποίες η γυναίκα
επιδίδεται για την ανεύρεση του πολύτιμου για αυτήν νομίσματος.
Το άναμμα του λύχνου, η μετακίνηση των επίπλων, ο καθαρισμός με τη σκούπα και
των πιο σκοτεινών και ακάθαρτων γωνιών, να η εικόνα του θείου έργου,
το οποίο συντελούσε ο Ιησούς συναναστρεφόμενος τους αμαρτωλούς και ζητώντας να τους σώσει (g).
Σκουπίζει το σπίτι. Η ασημένια δραχμή χάθηκε μέσα στα σκουπίδια του σπιτιού.
Ψυχή που βουτήχτηκε στον κόσμο και απορροφήθηκε από την αγάπη του, μοιάζει
με ασημένιο νόμισμα που έπεσε σε ακαθαρσίες· με μαργαριτάρι που έπεσε σε βόρβορο.
Αξιόλογη, αλλά όχι και αναντίρρητη η αλληγορία: «Όπως ακριβώς η γυναίκα κάνει όσα ειπώθηκαν,
έτσι και η φιλανθρωπία του Υιού του Θεού έκανε. Όταν δηλαδή χάθηκε μία δραχμή,
δηλαδή η ανθρώπινη φύση με το να χωθεί μέσα στα πάθη, άναψε λυχνάρι, δηλαδή φανέρωσε
στον κόσμο την σάρκα του, σύμφωνα με τον θεολόγο Γρηγόριο, που λάμπει όχι μόνο
με την αστραπή της θεότητας, αλλά και με το φως της καθαρότητας,
και φωτίζει αυτούς που είναι μέσα στο σκοτάδι της πλάνης. Και σκούπισε το σπίτι,
δηλαδή καθάρισε… τον κόσμο με το να… βγάλει έξω την βρωμιά των παθών που υπήρχε.
Και αφού αναζήτησε με επιμέλεια… βρήκε το ζητούμενο» (Ζ).

- Γέροντα, τον τελευταίο καιρό έχω πρόβλημα με την καρδιά και φοβάμαι μήπως πάθω κάτι.
- Μη φοβάσαι. Όλοι κάτι πρέπει να έχουμε, γιατί, όταν έχουμε κάτι, καθόμαστε στα πόδια του Χριστού και Τον παρακαλούμε να μας βοηθήσει.
- Γέροντα, σας παρακαλώ, ευχηθείτε να γίνω καλά.
- Δεν σε συμφέρει να κάνω προσευχή γι’ αυτό το θέμα. Αν κάνεις υπομονή με πίστη στο Θεό, θα πάρεις σύνταξη από το Υγειονομικό του Θεού, η οποία είναι μεγαλύτερη από την σύνταξη του ΟΓΑ. Διάβασα κάπου ότι ένας άρρωστος παρακαλούσε τον Άγιο Παντελεήμονα να τον κάνη καλά. Ο Άγιος όμως δεν τον θεράπευε και αυτός συνέχιζε να τον παρακαλή. Τελικά θεραπεύθηκε. Όταν πέθανε και πήγε στην άλλη ζωή, είδε ότι εξ αιτίας της θεραπείας του έχασε πολλά στεφάνια. Τότε είπε στον Άγιο Παντελεήμονα: "Γιατί με θεράπευσες, αφού γνώριζες ότι θα χάσω τα στεφάνια;".
- Γέροντα, μέχρι ποιο σημείο πρέπει να αφήσω τον εαυτό μου στα χέρια του Θεού σε θέματα υγείας;
- Πρώτα θα εμπιστευθείς τον Θεό, και μετά τον Θεό θα εμπιστευθείς τον άνθρωπο, τον γιατρό.
- Μια δύσκολη αρρώστια, Γέροντα, πώς πρέπει να την αντιμετωπίζουμε;
- Πριν καταφύγετε σε γιατρούς, να προηγείται προσευχή, αγρυπνία, για να βοηθήσει ο Θεός και να φωτίσει τους γιατρούς.
Βάλτε και λίγο λαδάκι από την καντήλα του Αγίου Αρσενίου, πιείτε και λίγο Αγιασμό, διαβάστε και κανέναν Ψαλμό.
- Γέροντα, εξ αιτίας της αρρώστιας μου δεν ανταποκρίνομαι στα πνευματικά μου καθήκοντα και αυτό με στενοχωρεί.
- Και τίποτε να μην κάνεις, τώρα που είσαι άρρωστη, ούτε κομποσχοίνια, ούτε μετάνοιες, μόνο «δόξα σοι ο Θεός» να λες, αυτό αρκεί.
- Όταν, Γέροντα, είμαι άρρωστη και πονάω, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ στην προσευχή.
- Η προσευχή σ’ αυτήν την περίπτωση έχει και κόπο και πόνο, έχει και άσκηση, γι’ αυτό εισακούεται πιο πολύ από την προσευχή που κάνεις, όταν είσαι καλά.
Να αγαπάμε λίγο και τον πόνο. Η αρρώστια είναι μεγάλη ευλογία για τον άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος το καταλάβει αυτό, την δέχεται με χαρά και ψάλλει με χαρά: «Ευλογήσω τον Κύριον εν παντί καιρώ». Θυμάμαι, ο καημένος Γερό-Γαβριήλ στα Καρούλια, είχε πόνους, πόνους... Και όταν πονούσε, έψελνε. Ήταν τεντωμένος συνέχεια κάτω. Έλεγε: «Μου λένε "σταυρός, σταυρός!”, αλλά καρφιά δεν έχω! Χωρίς καρφιά, τι σταυρός είναι;». Πόσο καιρό κράτησε αυτό, Γέροντα;
- Αρκετό διάστημα κανα-δύο χρόνια. Ήταν τελείως μόνος του. Και να δείτε, το κελλί του είχε ανοίξει από κάτω μια ρωγμή και χειμώνα καιρό έφερνε από την θάλασσα ένα ...αεράκι φρέσκο φρέσκο! Αλλά εκείνος μέσα στους πόνους και στο κρύο έψελνε και δοξολογούσε τον Θεό.

Στην αρρώστια η ψαλμωδία είναι φάρμακο. Και βαριά άρρωστος να είναι κανείς, και να πονάει πολύ, άμα ακούση ψαλμωδία, μαλακώνει ο πόνος του. Αν μπορεί και ο ίδιος λίγο να ψάλει, τότε το γλεντάει. Να, εγώ απόψε που πονούσα, έψελνα στην διαπασών. Όσο κουράγιο είχα, το έδωσα εκεί. Ξέρεις πόση δύναμη μου έδωσε αυτή η ψαλμωδία;

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.124-126)

Ο π. Σεραφείµ είχε πάντα υπόψη του την προφητεία του διορατικού γέροντα Ιγνατίου του Χαρµπίν της Μαντζουρίας, ο οποίος το 1930 είχε πει: «Ότι άρχισε στη Ρωσία θα τελειώσει στην Αμερική».
Έλεγε «Είμαστε τα προϊόντα… µιας κοινωνίας όπου όλα είναι πλαστικά, συνθετικά και αποµιµήσεις – συµπεριλαµβανοµένου ενός συνθετικού Χριστιανισμού και µιας συνθετικής Ορθοδοξίας! – Ας είμαστε αρκετά ταπεινοί να το αναγνωρίσουμε».

Εδώ στη Δύση ζούμε σε έναν ανόητο παράδεισο ο οποίος µπορεί να χαθεί, και πιθανώς θα χαθεί σύντομα. Αρχίστε να προετοιμάζεστε – όχι με την αποθήκευση τροφίμων ή τέτοιων εξωτερικών πραγμάτων όπως µερικοί κάνουν ήδη στην Αμερική, αλλά με την εσωτερική προετοιμασία των Ορθόδοξων Χριστιανών.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ, παραδείγματος χάριν, πώς θα επιζήσετε εάν µπείτε σε µια φυλακή ή ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, και ειδικά στα κελλιά τιμωρίας και απομόνωσης; Πώς θα επιβιώσετε; Θα τρελαθείτε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστηκα. Εάν το µυαλό σας δεν έχει τίποτα για να ασχοληθεί, τι θα έχετε στο µυαλό σας; Εάν είστε γεμάτοι με κοσμικές εντυπώσεις και δεν έχετε τίποτα πνευματικό στο µυαλό σας, εάν ζείτε απλώς µέρα τη µέρα… Πρέπει να έχετε Χριστό στην ψυχή σας…

***

Φαίνεται πως ο σατανάς εισέρχεται τώρα γυμνός στην ανθρώπινη ιστορία. Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν υπόσχονται να είναι πιο τρομερά απ’ όσο μπορεί να φανταστεί εύκολα κανείς τώρα… Αυτό που απαιτείται είναι περισσότερη προσευχή και μετάνοια… Αν οι Χριστιανοί στην καθημερινή τους ζωή φλέγονταν πραγματικά από αγάπη για τον Θεό και από ζήλο για το Βασίλειό Του – που είναι πέραν του κόσμου τούτου – τότε οτιδήποτε άλλο απαραίτητο, θα ακολουθούσε ως φυσική συνέπεια.

Έχει ειπωθεί από τους αγίους Πατέρες, έλεγε ο π. Σεραφείμ Ρόουζ, πως πρέπει να βλέπουμε σε όλα όσα μας συμβαίνουν κάποιον λόγο σωτηρίας. Εάν μπορείτε να το κάνετε αυτό, τότε θα σωθείτε.

(Ιερομονάχου Δαμασκηνού, "π. Σεραφείμ Ρόουζ – Η ζωή και τα έργα του", Α΄ τόμος, εκδ.Μυριόβιβλός, Αθήνα 2006)

Ο μπάτουσκα Σεραφείμ αγαπούσε υπερβολικά τα παιδάκια, που παίζανε μαζί του, σαν νάτανε κ᾿ εκείνος μικρό παιδί. Τ᾿ αγκάλιαζε, τάσφιγγε στο στήθος του λέγοντας συγκινημένος: «Μικροί θησαυροί μου!».

….Η Λειτουργία μόλις είχε τελειώσει. Βγαίνοντας από την εκκλησία οι προσκυνητές έσπευσαν προς το κτίριο του μοναστηριού που στεγάζει το κελλί του περίφημου "σταρετς"’ πατέρα Σεραφείμ, που είχε τη φήμη ότι κάνει θαύματα, θεραπεύει αρρώστους και γνωρίζει το μέλλον. Γιατί, βασικά, αυτόν είχαν την επιθυμία να χαιρετήσουν.
Ανάμεσα σ’ αυτούς τους επισκέπτες βρισκόταν η οικογένεια του συγγραφέα Ακσάκωβ. Η Νάντια Ακσάκοβα, κοριτσάκι ακόμη, εκείνη την εποχή, θα θυμόταν για όλη της τη ζωή αυτό που είδε στην ”Έρημο του Σαρώφ”…
Ένας καλόγερος, τους έδειχνε το δρόμο. Σε λίγο οι προσκυνητές φτάνουν μπροστά σε μια χαμηλή πόρτα. Ο οδηγός είπε ”Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς τους αμαρτωλούς.”
Σιωπή. Το ”αμήν” που θα τους έδινε την άδεια να μπουν, δεν ακούστηκε από κανένα.
-Προσπαθήστε εσείς οι άλλοι, είπε ο γέροντας. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά πρόφεραν ο καθένας με τη σειρά τους την ευχή.
– Αν δεν απαντάη, θα πη πως δεν είναι μέσα στο κελλί του, είπε ο καλόγερος. Θα πήδηξε από το παράθυρο ακούγοντας στην αυλή το θόρυβο των αμαξιών σας. Πάμε να δούμε.

Ακολουθώντας τον οδηγό τους, οι προσκυνηταί, έστριψαν στη γωνία του κτιρίου και βρέθηκαν κάτω από το παράθυρο του κελλιού του πατρός Σεραφείμ. Κάτω στη γη, διακρινόταν καθαρά τα ίχνη δυο ποδιών που φορούσαν ”λάπτι”.
-Το ‘σκασε, αναστέναξε ο γέρο καλόγερος, κουνώντας το κεφάλι.
Για να τον δει κανείς, πρέπει να ψάξη στο βάθος του δάσους , όπου έχει ένα ερημητήριο.
-Δεν έχετε πολλές πιθανότητες να τον βρείτε, είπε ο ηγούμενος του μοναστηριού βλέποντας την ομάδα των προσκυνητών. Θα κρύβεται μεσ’ τους θάμνους, θα ξαπλώνη μεσ’ το χορτάρι. Πάρτε όσα πολλά παιδιά μπορείτε. Αφήστε τα να τρέξουν μπροστά από σας.

"Το δάσος -διηγείται η Νάντια Ακσάκοβα- γινόνταν όλο και πιο πυκνό. Η υγρή του σιωπή μας τύλιγε. Μόλις και μετά βίας βλέπαμε καθαρά κάτω από το θόλο των πανύψηλων ελατιών. Νοιώθαμε κάπως βαρειά μέσα σ’ αυτό το σκοτεινό δάσος. Ευτυχώς μια αχτίνα ήλιου έλαμψε ανάμεσα από τα φορτωμένα βελόνες κλαδιά. Πήραμε πάλι κουράγιο και βαλθήκαμε να τρέχουμε από κει που πρόβαλε το φως. Ένα πράσινο ξέφωτο πλημμυρισμένο από ήλιο, ανοίχτηκε μπροστά μας. Εκεί στα πόδια ενός ελάτου, που φύτρωνε ξέχωρα από τα’ άλλα, ένα γεροντάκι ζαρωμένο, σκυφτό ως το χώμα, έκοβε γρήγορα με το δρεπάνι του τα μεγάλα βλαστάρια των χορταριών. Ακούγοντας θόρυβο ανασηκώθηκε, έστησε το αυτί του προς τη μεριά του μοναστηριού και σαν τον παγιδευμένο λαγό, ώρμησε προς το δάσος, αλλά γρήγορα λαχανιάζοντας, στάθηκε, κοίταξε φοβισμένα προς τα πίσω και πέφτοντας μπρούμητα μεσ’ το χορτάρι έγινε άφαντος.
-π.Σεραφείμ, π.Σεραφείμ! είμασταν καμμιά εικοσαριά που τον φωνάζαμε έτσι.
Στο άκουσμα των παιδικών φωνών μας, δεν μπόρεσε να κρατηθή στην κρυψώνα του. Το γέρικο κεφάλι του φάνηκε πάνω από το χορτάρι. Με το δάχτυλο πάνω στο στόμα, έμοιαζε να μας ζητά να μην προδώσουμε την παρουσία του στους μεγάλους.
Αφού έκανε πέρα τα χόρτα για να μας ανοίξη ένα πέρασμα, κάθισε και μας έγνεψε να πλησιάσουμε. Η μικρή Λίζα πλησίασε πρώτη και αφού ρίχτηκε στην αγκαλιά του, ακούμπησε το δροσερό μαγουλάκι της στον τραχύ ώμο του γέροντα.
– Θησαυροί μου! Χρυσά μου! Μουρμούριζε σφίγγοντας καθένα πάνω στο αδύνατο στήθος του.
Γεμάτα εμπιστοσύνη, ευτυχισμένα, τον φιλούσαμε.
Αλλά ο νεαρός βοσκός ο Σιόμα γύρισε πίσω και έτρεξε προς το μοναστήρι φωνάζοντας: «Απ’ εδώ! Απ’ εδώ! Εκεί είναι ο πάτερ Σεραφείμ».
Ντραπήκαμε. Οι φωνές μας και τα αγκαλιάσματά μας μας φάνηκαν σαν προδοσία.

Γυρνώντας πάλι πίσω στο μοναστήρι, η μικρή Λίζα, που ο γέροντας είχε σφίξει πρώτη στην αγκαλιά του, πλησίασε την αδελφή της και παίρνοντάς της το χέρι, είπε: «Ο π.Σεραφείμ κάνει πως είναι γέρος στην πραγματικότητα όμως είναι παιδί σαν κι εμάς, έτσι δεν είναι Νάντια»;
Πράγματι, ποτέ, σ’ όλη της τη ζωή, γράφει στα γερατειά της η Νάντια Ακσάκωφ, δεν συνάντησε βλέμμα με τέτοια παιδική καθαρότητα σαν του πατέρα Σεραφείμ. Ποτέ δεν είδε ένα χαμόγελο όμοιο με το δικό του. "Έτσι γελά ένα νεογέννητο", – λένε οι γρηές παραμάννες- "όταν παίζη στον ύπνο του με τους Αγγέλους".

(από το βίο του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, της Ειρήνης Γκοραΐνωφ , εκδ. Τήνος, Αθήνα, σελ 5-7, μτφρ . Πίτσα Κ. Σκουτέρη)