147. Είναι υποχρεωτικά όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας;

Άλλα είναι και αλλά όχι. Μη υποχρεωτικά ή προαιρετικά είναι η ιεροσύνη και ο γάμος. Η ιεροσύνη είναι βαρύς κλήρος τον οποίο δεν είναι υποχρεωμένοι να αναλάβουν όλοι οι άνθρωποι. Είναι φορτίο βαρύ το οποίο δύσκολα μπορούν να σηκώσουν οι ώμοι όλων των πιστών. Είναι ιδιαίτερη κλήση από το Θεό, την οποίαν ακούουν λίγοι άνθρωποι που έχουν τα ανάλογα χαρίσματα και την κλίση ν’ αναλάβουν το υψηλό εκκλησιαστικό λειτούργημα. Άλλωστε υποχρεωτική ιερωσύνη δεν θα είχε νόημα. Αν ήταν όλοι ιερείς, δεν θα υπήρχαν οι λαϊκοί. Ούτε και ο γάμος μπορεί να είναι υποχρεωτικός. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν παντρεύονται, γιατί έχουν άλλη υψηλότερη αφοσίωση στη ζωή τους. Άλλοι πάλι από τη φύση τους δεν μπορούν να συνάψουν γάμο. Και άλλοι που για πολλούς και διάφορους λόγους δεν μπορούν ν’ αναλάβουν τη συζυγική ζωή. Το ζήτημα του γάμου παραμένει ανοικτό στην προαίρεση του ανθρώπου. Είναι ελεύθερη πράξη και όχι αναγκαστική.

Τα αλλά μυστήρια είναι υποχρεωτικά. Δεν συζητάμε βέβαια για το βάπτισμα και το χρίσμα τα οποία γεννούν και σφραγίζουν τη νέα πνευματική γέννηση του ανθρώπου, και τα οποία δεν επαναλαμβάνονται, όπως δεν επαναλαμβάνεται η φυσική γέννηση του ανθρώπου. Ο άνθρωπος δεν γεννιέται πολλές φορές. Όπως δεν επαναλαμβάνεται και η ιερωσύνη. Επανάληψη των μυστηρίων αυτών αποτελεί μεγάλο αμάρτημα, το οποίο κολάζεται αυστηρά από τους ιερούς κανόνες της Εκκλησίας. Μιλάμε για τ’ αλλά μυστήρια της μετάνοιας, της θείας ευχαριστίας και του ευχελαίου. Αυτά μπορεί να τα επαναλάβει πολλές φορές ο πιστός ανάλογα με τις σωματικές και τις πνευματικές ανάγκες του. Έτσι στη μετάνοια θα προσέλθει, όταν θέλει ν’ απαλλαγεί από το πιεστικό βάρος της ενοχής που βασανίζει την ψυχή του, όταν παραβαίνει το νόμο του Θεού. Στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας θα προσέλθει στην ανάγκη του να γεμίσει από Θεό, να τραφεί πνευματικά και να καταπαλαίσει το διάβολο και την αμαρτία. Και τέλος θα προσέλθει στο ευχέλαιο για να λάβει ίαση των σωματικών του ασθενειών.

Δεν υπάρχει μέτρο και κανόνας που να ρυθμίζουν την προσέλευση αυτή. Ο ίδιος ο πιστός, σε συνεννόηση βέβαια με τον πνευματικό του, θα ρυθμίζει τα σημαντικά αυτά ζητήματα της πνευματικής του ζωής.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 212-213

146. Η θεία χάρη ενεργεί πάντοτε λυτρωτικά στον άνθρωπο;

Όχι, δεν ενεργεί. Εδώ πρέπει να προσέξουμε. Άλλο η δραστική ενέργεια των μυστηρίων, που χορηγεί τη χάρη «εξ ανάγκης». Όπως είδαμε, τα μυστήρια είναι δραστικά μέσα της χάριτος. Αυτό οφείλεται στη θεία σύστασή τους. Και άλλο η σωτήρια επενέργειά τους στους πιστούς. Αυτή δεν είναι πάντοτε δραστική. Δηλαδή αυτός που μετέχει σ' ένα μυστήριο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα καρπωθεί τη λυτρωτική του ενέργεια. Τα μυστήρια δεν είναι μαγικές τελετές, που παρέχουν τυφλά και ασυλλόγιστα τη σωτηρία. Για να λειτουργήσει λυτρωτικά η χάρη πρέπει να συντρέξουν ορισμένες υποκειμενικές συνθήκες. Ο άνθρωπος πρέπει να θέλει τη σωστική τους επενέργεια και να είναι κατάλληλα προπαρασκευασμένος να τη δεχτεί. Σε αντίθετη περίπτωση, αν είναι υποκριτής και ηθικά ακάθαρτος, αν
προσέρχεται μηχανικά χωρίς επίγνωση και αίσθηση του πράγματος, τίποτε δεν θα ωφεληθεί. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα προσθέσει στο παθητικό του μια άλλη πολύ μεγάλη αμαρτία. Αντί ωφέλεια πνευματική θα τρυγήσει κατάκριση και θάνατο.

Ας πάρουμε παράδειγμα τη θεία ευχαριστία. Όλοι οι προσερχόμενοι στο ιερό μυστήριο, είτε είναι καλοί είτε κακοί, θα κοινωνήσουν οπωσδήποτε σώματος και αίματος Χριστού. Δεν θα είναι όμως ίδια τα αποτελέσματα της θείας κοινωνίας. Οι καλοί που προσέρχονται με φόβο Θεού, πίστη και αγάπη, γνωρίζουν δηλαδή τί κάνουν και παρασκευάζονται κατάλληλα για τη λήψη του Θεού, θα λάβουν τη θεία ευλογία, θα ενωθούν μυστικά με το Σωτήρα, θα προαχθούν πνευματικά και θα ενισχυθούν στον αγώνα τους εναντίον των παθών και της αμαρτίας, τα οποία υποδαυλίζουν τα πονηρά πνεύματα της αποστασίας. Αντίθετα, όσοι προσέρχονται αδιάφορα και μηχανικά, χωρίς να γνωρίζουν τί κάνουν (μη διακρίνοντες το σώμα και το αίμα του Κυρίου) και με ακάθαρτο το σώμα και την ψυχή τους, αυτοί όχι μόνο δεν ωφελούνται από τη θεία μετάληψη, αλλά αποκομίζουν καταδίκη (κοινωνούν κρίμα ή κατάκριμα). Αντί η κοινωνία να τους βγει σε καλό, τους γκρεμίζει στο θάνατο.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 211-212)

145. Είναι αναγκαία η κοινωνία των μυστηρίων;

Όπου υπάρχει η δυνατότητα κοινωνίας των μυστηρίων, αυτά είναι απαραίτητα προς σωτηρία. Υπάρχουν βεβαίως περιπτώσεις που ο άνθρωπος ποθεί και θέλει να κοινωνήσει των ιερών μυστηρίων (να εξομολογηθεί, λ.χ., και να μεταλάβει) και όμως οι συνθήκες στις οποίες ζεί και διάφοροι άλλοι παράγοντες δεν του το επιτρέπουν. Τι γίνεται στις περιπτώσεις αυτές; Μπορεί ο Θεός άμεσα να χορηγήσει τη λυτρωτική χάρη του στις ψυχές των ανθρώπων που την ποθούν; Έκτακτη περίπτωση χορηγήσεως της χάριτος του Θεού έχουμε στο ληστή επάνω στο σταυρό, ο οποίος με μια μόνη του ομολογία κέρδισε τη βασιλεία των ουρανών. Άλλωστε η χάρη του Θεού όπου θέλει πνεί». Δεν δεσμεύεται απόλυτα σε τοπικούς θεσμούς και σχήματα. Είναι εύλογο, λοιπόν, να υποθέσουμε ότι στις περιπτώσεις που πιο πάνω αναφέραμε, είναι δυνατή η παροχή της χάριτος από τον πανάγαθο Θεό. Όπως όμως είναι νοητό, βαθύτερη γνώση και αίσθηση των καταστάσεων αυτών δεν μπορούμε να έχουμε. Η Αγία Γραφή δεν ομιλεί σχετικά με σαφήνεια.

Ότι όμως τα μυστήρια είναι απαραίτητα για τη σωτηρία του ανθρώπου, είναι έξω από κάθε αμφισβήτηση. Σ’ αυτό μας προσανατολίζει η θεία των μυστηρίων σύσταση. Ο Κύριος εφοδίασε με αυτά την Εκκλησία του, για να έχουν πνευματική ζωή οι πιστοί, να αγιάζονται και να ενώνονται εσωτερικά με το Θεό. Τα μυστήρια είναι η πνευματική ρίζα της ζωής. Όποιος δεν τα χρησιμοποιεί μοιάζει σαν το κλαδί που κόπηκε από τη ρίζα του και ξηράθηκε. Ο ακοινώνητος είναι πνευματικά νεκρός. Είναι σαν την ηλεκτρική λάμπα που αποσυνδέθηκε από τη γεννήτρια του ηλεκτρικού ρεύματος. Ούτε φως έχει ούτε θερμότητα. Είναι αναίσθητος στην παγερότητα του πνευματικού θανάτου. Η από αδιαφορία μη προσέλευση στα ιερά μυστήρια είναι πολύ επικίνδυνη. Αν δεν αναστραφεί με τη μετάνοια, θα γίνει αιτία ο άνθρωπος να χάσει την ψυχή του.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 210-211)

144. Από πόσα μέρη αποτελείται κάθε εκκλησιαστικό μυστήριο;

Όπως στον άνθρωπο υπάρχουν συνενωμένα δύο διαφορετικά στοιχεία, η άυλη ψυχή και το αισθητό ή υλικό σώμα, και όπως στην Εκκλησία υπάρχει η αόρατη αυτής πλευρά συνενωμένη με την ορατή ιστορική, έτσι και στα ιερά μυστήρια για να συσταθούν αυτά και να ενεργήσουν κανονικά χρειάζονται δύο απαραίτητα στοιχεία, το αισθητό και ορατό και το υπεραισθητό και το αόρατο. Τα δύο αυτά στοιχεία παριστάνονται και με φιλοσοφικούς όρους, ως ύλη και είδος. Το αισθητό μέρος των μυστηρίων εκφράζει η τυπική τελετουργία τους, αποτελείται δε από ευχές και πράξεις, οι οποίες υποπίπτουν στην εξωτερική αίσθηση του ανθρώπου ενώ υπεραισθητό μέρος είναι η θεία χάρη η πληρούσα τα μυστήρια, η χορηγηση της οποιας είναι μυστική και αθέατη, μη υποπίπτουσα στη φυσική αντίληψη του ανθρώπου. Στην τέλεση του μυστηρίου του βαπτίσματος, λόγου χάρη, οι παριστάμενοι βλέπουν μεν τις κινήσεις και τις πράξεις του λειτουργού και ακούουν την ψαλμωδία και τις ευχές, χωρίς όμως να βλέπουν τη θεία χάρη, η οποία αγιάζει το ύδωρ και αναγεννά το βαπτιζόμενο.

Στο ζήτημα της σύνδεσης της θείας χάριτος με το αισθητό σημείο των μυστηρίων δεν υπάρχει ομοφωνία. Άλλοι πιστεύουν, ότι η αόρατη χάρη περιέχεται στο αισθητό μέρος του μυστηρίου και άλλοι, ότι το συνοδεύει. Οι διακρίσεις βέβαια αυτές είναι λεπτολόγες, χωρίς καμία ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που μετράει είναι η, ούτως ή άλλως, πραγματική μετάδοση της θείας χάριτος, η οποία όμως δεν είναι η ίδια σε όλα τα εκκλησιαστικά μυστήρια. Έτσι διακρίνουμε χάρη δια της οποίας δικαιούται ο άνθρωπος (βάπτισμα, χρίσμα)· χάρη, δια της οποίας τρέφεται και ζωογονείται ο πιστός (ευχαριστία)· χάρη, δια της οποίας ανακτάται η χαμένη πνευματική και σωματική υγεία του ανθρώπου (μετάνοια - ευχέλαιο) και χάρη, δια της οποίας ο άνθρωπος καθίσταται ικανός ν’ αναλάβει ορισμένα καθήκοντα και να εισέλεθει σε ορισμένες σχέσεις (ιερωσύνη, γάμος). Ολ’ αυτά φυσικά απορρέουν από την πάνσοφη αγαθότητα του Θεού, ο οποίος γνωρίζει άριστα τις ανάγκες των μελών της Εκκλησίας του.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 209-210)

340. Αδελφοί μου και αδελφές μου, που προετοιμάζεστε για τη Θεία Κοινωνία. Ας φυλαχθούμε από την αδιαφορία ως προς τις αμαρτίες μας. Ας αποδιώξουμε την υπερηφάνεια της καρδιά μας, που λέγει: «Δεν χρειάζομαι καμμία συγχώρησι. Δεν είμαι ένοχος. Δεν έφταιξα πραγματικά σε τίποτε». Ή, πάλι: «Τα αμαρτήματά μου ήσαν ανθρώπινα, κάτι το φυσικό», λες και έπρεπε να είναι ο άνθρωπος ίδιος με τον Διάβολο. Πρόκειται για εωσφορική υπερηφάνεια. Ο ίδιος ο Εωσφόρος μιλά έτσι μες από την καρδιά μας. Ας συναισθανθούμε βαθειά, πολύ βαθειά τις απειράριθμές ανομίες μας. Ας νοιώσουμε συντριβή γι’ αυτές, αφού εξ αιτίας τους λυπήσαμε και προσβάλαμε τον Κύριο. Ας παραμερίσουμε κάθε δικαιολογία, αποφεύγοντας το παράδειγμα των Φαρισαίων, των υποκριτών. «ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν» (Ψαλμ. ρμβ’ 2). Μονάχα ένας τρόπος είναι για να κινήσουμε το έλεος του Θεού: η ειλικρινής μας μετάνοια για ό,τι μας βαραίνει τη συνείδησι. Ας απομακρυνθούμε από την αδιαφορία και την ψυχρότητα. Ας αφοσιωθούμε στο θέλημα του Κυρίου με ζήλο ενεργό. Ας θερμανθούμε από τη φωτιά του Αγίου Πνεύματος. Ώ Θεέ μου, Θεέ μου! Οι ανομίες μας αληθινά ξεπέρασαν σε αριθμό τις τρίχες της κεφαλής μας, την άμμο της θαλάσσης και ακόμη δεν τις αισθανόμαστε, αδιαφορούμε γι’ αυτές. Εξακολουθούμε να τις θάλπουμε. «Ἐὰν ἀνομίας παρατηρήσης, Κύριε, Κύριε τίς ὑποστήσεται;» (Ψαλμ. ρκθ’ 3). Δός μας, Κύριε, πνεύμα συντετριμμένο και καρδιά ταπεινή, για να σου προσφέρουμε αληθινή μετάνοια. Αμήν.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 145-146)

339.  Η αγάπη του Κυρίου είναι απείρως πιο πολλή από την αγάπη μιάς μητέρας.  Η μητέρα μου με κυοφόρησε και, όταν ο Θεός ώρισε, με έφερε στον κόσμο.  Με γαλούχησε, με κράτησε στην αγκάλη της.  Όταν έγινα ικανός να περπατήσω, με άφησε να το κάμω και αρκετά νωρίς έπαυσε να με τρέφη από το στήθος της.  Ενώ ο Θεός δεν με αφήνει ποτέ:  «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει, καγώ εν αυτώ»  (Ιω. στ’ 56).  Διαρκώς με αγκαλοφορεί:  «Ιδού επί των χειρών μου εζωγράφηκά σου τα τείχη και ενώπιόν μου ει δια παντός»  (Ησ. μθ’ 16).  «Φέρει τα πάντα τω ρήματι της δυνάμεως αυτού»  (Εβρ. α’ 3).  Είναι η δύναμίς μου, η αγαλλίασις και η χαρά μου, το φώς της διανοίας μου και της καρδιάς μου.  Διαρκώς με τρέφει με τα διάφορα προϊόντα της γής, όπως μία μητέρα ταΐζει το παιδί της.  Οι γονείς μας μας αφήνουν και εμείς αυτούς, όταν μεγαλώσουμε, καθώς είναι γραμμένο:  «Καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και κολληθήσεται τη γυναικί αυτού»  (Ματθ. ιθ’ 5).  Αυτό έχει και κυριολεκτική και συμβολική σημασία.  Η συμβολική του σημασία είναι η προσκόλλησις στον Χριστό, η υψηλή και αγία εκείνη αγάπη, που ξεπερνά απείρως τη συζυγική αγάπη.  Ο Κύριος, από την αρχή της υπάρξεώς μας έως τη στερνή πνοή μας, δεν μας αφήνει ούτε στιγμή («ενώπιον μου ει δια παντός» [Ησ. μθ’ 16], κάθε στιγμή προνοώντας για μας όπως τα πουλιά προνοούν για τα νεογνά τους.  Είναι η ελπίδα μας και μετά τη ζωή αυτήν εδώ.  Είναι η ζωή μας αφού κλείσουμε τα φθαρτά μάτια μας.  Για μας ετοίμασε την ουράνια βασιλεία του.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 144-145)

Αναγνώσματα
κατανοητά στην εκκλησία
αν, καταλάβουμε αυτά που διαβάζουμε,
με μεγάλη προθυμία θα τα ακούσουμε.
Ε.Π.Ε. 13,274

δεν τα καταλαβαίνουν
Η λατρευτική σύναξις αποβαίνει καταδικαστική για σας.
Καμμιά δικαιολογία δεν έχετε για την αμαρτία σας
που δεν προσέχετε σ’ όσα λέγονται.
Κι όχι μόνο, αλλά και τους ευλαβέστερους τους εμποδίζετε,
αφού με τις φλυαρίες σας την ώρα της λατρείας τους ενοχλείτε.
Και ποια δικαιολογία προβάλλουν οι πολλοί;
Δεν καταλαβαίνω, λένε, όσα διαβάζονται.
Αυτό συμβαίνει, επειδή κάνεις εσύ θόρυβο,
επειδή εσύ προκαλείς ταραχή, 
επειδή δεν προσήλθες στην εκκλησία με ευλαβή διάθεση.
Ε.Π.Ε. 18α,520

στην εκκλησία ο αναγνώστης
Όταν ο αναγνώστης ανεβαίνει στο βήμα,
πρώτα λέει τίνος είναι το βιβλίο,
εκείνου δηλαδή του προφήτη ή του αποστόλου ή του ευαγγελιστή.
Ύστερα διαβάζει όσα διαβάζει, ώστε να καθίστανται,
όσο γίνεται, σαφέστερα σε σας.
Έτσι ώστε να γνωρίζετε όχι μόνο που βρίσκονται τα θεία λόγια,
αλλά και την αιτία που γράφτηκαν και ποιος τα είπε.
Ε.Π.Ε. 24,420

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 174-175)

Οι κατά παραχώρησιν Θεού πειρασμοί και θλίψεις
Οι δοκιμασίες που μας έρχονται είναι μερικές φορές η αντιβίωση που δίνει
ο Θεός για τις αρρώστιες της ψυχής μας και πολύ μας βοηθούν πνευματικά.
Τρώει ο άνθρωπος ένα μαλακό σκαμπίλι και μαλακώνει η καρδιά του.
Ο Θεός ξέρει φυσικά σε τί κατάσταση βρίσκεται ο καθένας μας, αλλά,
επειδή εμείς δεν ξέρουμε, επιτρέπει να δοκιμασθούμε, για να γνωρίσουμε
τον εαυτό μας, να βρούμε τα πάθη που υπάρχουν κρυμμένα μέσα μας
και να μην έχουμε παράλογες απαιτήσεις την ημέρα της Κρίσεως.
Γιατί, και να παρέβλεπε τα πάθη μας και να μας έπαιρνε όπως είμαστε στον Παράδεισο,
και εκεί πάλι θα δημιουργούσαμε προβλήματα. Γι’ αυτό ο Θεός επιτρέπει
στον διάβολο να δημιουργεί εδώ πειρασμούς, για να μας ξεσκονίζουν,
ώστε να ταπεινωθεί και να εξαγνισθεί η ψυχή μας με τις θλίψεις, οπότε μετά μας χαριτώνει.
Η πραγματική χαρά γεννιέται από την πίκρα που γεύεται κανείς με χαρά
για τον Χριστό που πικράθηκε, για να μας σώσει.
Ο Χριστιανός πρέπει να χαίρεται ιδιαίτερα, όταν τον βρίσκει κάποια δοκιμασία,
χωρίς να έχει δώσει ο ίδιος αφορμή.
Λέμε καμμιά φορά στον Θεό: «Θεέ μου, δεν ξέρω τί θα κάνεις, εν λευκώ σου
παραδίδω τον εαυτό μου, για να τον κάνεις άνθρωπο».
Οπότε και ο Θεός πάει να με κάνει όχι μόνον άνθρωπο αλλά υπεράνθρωπο
και αφήνει τον διάβολο να ρθή να με πειράξει και να με ταλαιπωρήσει.
Τώρα με τον καρκίνο βλέπω τα τερτίπια του και γελάω. Βρέ τον διάβολο!
Εσείς ξέρετε με τί σαπούνι πλένει ο διάβολος τον άνθρωπο, όταν ο Θεός επιτρέπη να τον πειράξη,
για να δοκιμασθή; Με τους αφρούς της κακίας του. Έχει καλό ...σαπούνι!
Όπως η γκαμήλα βγάζει αφρούς, όταν θυμώνη, έτσι κάνει και ο διάβολος σε τέτοιες περιπτώσεις.
Και μετά τρίβει τον άνθρωπο, όχι για να φύγουν οι λεκέδες του και να εξαγνισθή, αλλά από κακία.
Και ο Θεός όμως αφήνει τον διάβολο να τρίβη τον άνθρωπο, ίσα-ίσα μέχρι να φύγουν οι λεκέδες
και να καθαρίση. Αν άφηνε να τον τρίψη όπως τρίβουν τα ρούχα, θα τον ξέσχιζε.
-Γέροντα, μπορούμε να λέμε για τους διάφορους πειρασμούς που συμβαίνουν στην ζωή μας
ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού;
-Όχι, να μην μπερδεύουμε το θέλημα του Θεού με τον πειρασμό και με όσα φέρνει ο πειρασμός.
Ο Θεός αφήνει τον διάβολο ελεύθερο μέχρις ενός σημείου να πειράξη τον άνθρωπο,
και τον άνθρωπο τον αφήνει ελεύθερο να κάνη το καλό ή το κακό.
Δεν φταίει όμως ο Θεός για το κακό που θα κάνη ο άνθρωπος. Ο Ιούδας λ.χ. ήταν μαθητής του Χριστού.
Μπορούμε να πούμε ότι ήταν θέλημα Θεού να γίνη προδότης; Όχι, αλλά ο ίδιος ο Ιούδας επέτρεψε
στον διάβολο να μπή μέσα του. Κάποιος είπε σε έναν ιερέα: «Πάτερ, σε παρακαλώ, κάνε ένα Τρισάγιο
για τον Ιούδα». Ήταν δηλαδή σαν να έλεγε: «Εσύ, Χριστέ, είσαι άδικος• έτσι ήταν θέλημά Σου,
να Σε προδώση ο Ιούδας• γι’ αυτό τώρα βοήθησέ τον».
Μετρημένες είναι οι περιπτώσεις που επιτρέπει ο Θεός να δοκιμασθούν μερικοί ευλαβείς,
για να έρθη σε συναίσθηση κάποιος που έχει άσχημη ζωή και να μετανοήση.
Αυτοί οι άνθρωποι έχουν διπλό μισθό. Δίνει δηλαδή ο Θεός την δυνατότητα σε μερικούς οι οποίοι
με τις δοκιμασίες που περνούν εξοφλούν σ’ αυτήν την ζωή αμαρτίες και γκρινιάζουν παράλογα,
να βοηθηθούν από την υπομονή αυτών πού, ενώ δεν έσφαλαν, ταλαιπωρούνται, αλλά δεν γογγύζουν.{...}
Γι’ αυτό, όσοι σκέφτονται τους μεγάλους σταυρούς των δικαίων, ποτέ δεν στενοχωριούνται
για τις δικές τους μικρές δοκιμασίες. Βλέπουν ότι, ενώ έσφαλαν στην ζωή τους,
εν τούτοις υποφέρουν λιγώτερο από τους δικαίους, γι’ αυτό λένε σαν τον καλό ληστή:
«Αυτοί δεν έκαναν τίποτε και υπέφεραν τόσο• εμείς τί πρέπει να πάθουμε;».
Δυστυχώς όμως μερικοί μοιάζουν με τον ληστή που σταυρώθηκε εξ αριστερών του Χριστού και λένε:
«Πήγαιναν με τον σταυρό στο χέρι και δές τί έπαθαν!».
Υπάρχουν και περιπτώσεις - αυτές είναι πολύ σπάνιες - που επιτρέπει ο Θεός από αγάπη
να βρίσκουν μεγάλες δοκιμασίες μερικούς πολύ εκλεκτούς αγωνιστές, για να τους στεφανώση.
Αυτοί είναι μιμητές του Χριστού. Βλέπετε, στην Αγία Συγκλητική, επειδή βοηθούσε πνευματικά
πολλές ψυχές με τις νουθεσίες της, πήγε ο διάβολος να την εμποδίση από αυτό το έργο.
Τριάμισι χρόνια έμεινε άφωνη από την αρρώστια της.
Αλλοτε πάλι κάποιος πραγματικός μιμητής του Χριστού ζητάει ως χάρη από τον Θεό να συγχωρήση
σφάλματα των συνανθρώπων του, να τους απαλλάξη από την δικαία Του οργή,
και να τιμωρηθή αυτός αντί αυτών, ενώ δεν φταίει ο ίδιος. Αυτός πολύ συγγενεύει
με τον Θεό και πολύ συγκινεί τον Θεό η μεγάλη αυτή αρχοντική αγάπη του παιδιού Του.
Εκτός δε από την χάρη που του κάνει και χαρίζει τα σφάλματα των άλλων, επιτρέπει να έχη
και μαρτυρικό τέλος, κατά το επίμονο αίτημά του. Συγχρόνως όμως του ετοιμάζει
και το καλύτερο αρχοντικό παραδεισένιο παλάτι με ακόμη μεγαλύτερη δόξα,
διότι πολλοί άνθρωποι τον είχαν αδικήσει με την κατ’ όψιν κρίση τους,
που νόμιζαν ότι ο Θεός τον τιμώρησε για τις δικές του αμαρτίες.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 200-203)

"Για το σωματικό κόπο"
Κάποτε παραπονέθηκα στο Γέροντα ότι δεν αντέχω άλλο.
-Κάναμε τόσες δουλειές αυτές τις ημέρες, που "ξεπατωθήκαμε".
Δεν έχω δύναμη να σηκώσω τα πόδια και τα χέρια μου. Τί χρειάζονται
τόσες δουλειές στο Μοναστήρι; Πήρε σοβαρό ύφος και απάντησε ευθέως:
-Είναι θανάσιμο αμάρτημα να κουραζόμεθα για το Θεό και τώρα να
μετανοιώνουμε και να γογγύζουμε. Κατάλαβέ το καλά. Χωρίς σωματικό κόπο,
δεν κερδίζεται η αρετή, ξάπλα στο κρεβάτι! Ο σωματικός κόπος είναι το
μεγαλύτερο δώρο του Θεού για τη σωτηρία μας. Για την απόκτηση της χάριτος του Θεού.
Οι άλλοι με χαρά εδέχοντο εξευτελισμούς, κόπους... κι εσύ υποφέρεις;
Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι ενώ κοπιάζουμε για το Χριστό, ύστερα να μετανιώνουμε και να υποφέρουμε.
Βρε, εσύ νέος άνθρωπος λες ότι κουράζεσαι; Στην ηλικία σου εγώ πετούσα.
Ήθελα όλα να τα τελειώσω. Μην κοιτάς τώρα που δεν μπορώ να κάνω τίποτα.
Σε βλέπω πολύ πίσω. Κατέκτησε έδαφος ο παλαιός άνθρωπος και συνετρίβης.
Όχι! Ανάνηψε! Ψάλλε με νεύρο, με τόνο, χαρούμενα!
"Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν, Άδου την καθαίρεσιν, Άλλης βιοτής της αιωνίου απαρχήν.
Και σκιρτώνεις υμνούμεν τον αίτιον. Τον μόνον ευλογητόν τών Πατέρων, Θεόν καί υπερένδοξον"
Εκείνη την ημέρα μου είπε και τα εξής από τη ζωή του στη Σκήτη.
-Με τη χάρη του Θεού δεν έσπασα ποτέ ποτήρι ή πιάτο. Τα έπλενα με αλυσίβα.
Δεν είχαμε εμείς εκεί σαπούνια. Γρήγορα και καλά. Ήμουνα αυτοσυγκεντρωμένος,σβέλτος,
πρόθυμος, ακριβής, υπάκουος.Δεν τα λέω αυτά από εγωισμό αλλά προς δόξαν Θεού.
Είχα αγίους Γεροντάδες.[' Α 90-2]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.185-186)

«Δόξα εις τον Γολγοθά του Χριστού»

Ω Θείε Γολγοθά, αγιασμένε με το αίμα του Χριστού!

Σε παρακαλούμε, πες μας πόσες χιλιάδες αμαρτωλών με την Χάρη του Χριστού,

την μετάνοια και τα δάκρυα καθάρισες και γέμισες τον νυμφώνα του Παραδείσου;

Ω! με την αγάπη σου την άρρητη, Χριστέ Βασιλιά,

με την Χάρη Σου όλα τα ουράνια παλάτια γέμισες από μετανοούντας αμαρτωλούς.

Συ και εδώ κάτω όλους ελεείς και σώζεις.

Και ποιος μπορεί αντάξια να Σε ευχαριστήσει, έστω κι αν είχε Αγγελικό νουν;

Αμαρτωλοί, ελάτε γρήγορα!

Ο Άγιος Γολγοθάς είναι ανοικτός και ο Χριστός εύσπλαχνος.

Προσπέσετε προς Αυτόν και φιλήσετε τα άγια Του πόδια.

Μόνον Αυτός σαν εύσπλαχνος μπορεί να γιατρέψει τις πληγές σας!

Ω, θα είμαστε ευτυχείς, όταν ο πολυεύσπλαχνος Χριστός μας αξιώσει με μεγάλη ταπείνωση και φόβο Θεού και καυτά δάκρυα να πλύνουμε τα πανάχραντα Του πόδια και με αγάπη να τα φιλήσουμε! Τότε ο Χριστός, εύσπλαχνος, θα ευδοκήσει να πλύνει τις αμαρτίες μας και θα μας ανοίξει τις πόρτες του Παραδείσου, όπου με μεγάλη χαρά, μαζί με τους Αρχαγγέλους και Αγγέλους, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ και με όλους τους Αγίους, αιώνια θα δοξάζουμε τον Σωτήρα του κόσμου, τον γλυκύτατο Ιησού Χριστό, τον Αμνό του Θεού μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, την Ομοούσιο και αδιαίρετο Τριάδα.