[...] Τη μέθοδο αυτή μετέρχεται συχνά ο διάβολος. Επιδιώκει να μας αιφνιδιάσει για να μην είμαστε σε θέση να προβάλλουμε αντίσταση. Πάνω στον αιφνιδιασμό πολλά μπορεί να κατορθώσει. Γι’ αυτό και πολύ συχνά εκεί καταφεύγει για να πετύχει το ποθούμενο.
Έχεις λ.χ. το πάθος του θυμού. Προσπαθείς να απαλλαγείς απ’ αυτό. Αγωνίζεσαι με καρτερία. Κι ενώ νομίζεις πως κάτι έχεις πετύχει, ξαφνικά σου επιτίθεται ο διάβολος. Αιφνιδιαστικά σου ρίχνει τα βέλη του. Από ένα τίποτε, που με τέχνη σου έρριξε, εσύ έχασες την ψυχραιμία σου, ερεθίστηκες «αρπάχτηκες», κι έγινες έξω φρενών. Τώρα εκείνος χαίρει γιατί σε νίκησε. Σ’ έκανε να θυμώσεις. Ενώ εσύ λυπάσαι και διερωτάσαι πώς σου συνέβη αυτό. Πώς μια ασήμαντη αφορμή σε οδήγησε πάλι στο πάθος σου.
Μην παραξενεύεσαι, αδελφέ. Ο διάβολος σε αιφνιδίασε. Σε βρήκε σε μια στιγμή που δεν πρόσεχες, όσο έπρεπε τον εαυτό σου. Τη στιγμή αυτή την εκμεταλλεύτηκε δόλια. Και σου επιτέθηκε χωρίς να το περιμένεις. Ας δούμε πως φανερώνει την τέχνη αυτή του διαβόλου ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Οι δαίμονες υποχωρούν από μόνοι τους για να μας ρίξουν σε αμεριμνησία και αιφνίδια μετά να αρπάξουν την άθλια ψυχή μας» (Λόγος κστ΄).
Ο αιφνιδιασμός στην πνευματική ζωή είναι φοβερό όπλο στα χέρια του διαβόλου. Ας μην το υποτιμούμε. Τι λοιπόν χρειάζεται; Χρειάζεται να κάνουμε κι εμείς εκείνο που κάνει ο στρατός για να αποφύγει τον αιφνιδιασμό: να γρηγορούμε. «Φύλακες γρηγορείτε» ήταν το στρατιωτικό παράγγελμα που ακουγόταν από καιρού εις καιρόν επάνω στα τείχη του Βυζαντίου. Σκοπό είχε να υπενθυμίζει στους φρουρούς το καθήκον τους να αγρυπνούν στις επάλξεις, για να αντιληφθούν κάθε κίνηση του εχθρού και να ειδοποιήσουν έγκαιρα τις φρουρές. Στην αποτροπή του αιφνιδιασμού απέβλεπε εκείνο το σύνθημα. Όταν οι φύλακες ήταν άγρυπνοι, αποκλειόταν κάθε αιφνιδιασμός.
Το ίδιο καλούμεθα να κάνουμε κι εμείς προς αποφυγή του πνευματικού αιφνιδιασμού. Να γρηγορούμε. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα αφήνουμε ελεύθερο το πεδίο δράσεως στον διάβολο. Ο Κύριος συνέστησε την εγρήγορση και την προσευχή ως μέσα αποφυγής των πειρασμών. «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν» (Ματθ. 26, 41). Με την εγρήγορση εξασφαλίζουμε την άγρυπνη επιτήρηση της ψυχής μας. Φυλαγόμαστε από κάθε δυνατό ενδεχόμενο που θα μας οδηγήσει στην πτώση. Να κι ένα παράδειγμα. Αιφνιδιαστικά, χωρίς καλά -καλά να το καταλάβεις, θύμωσες σήμερα. Φυλάξου αύριο από εκείνο το σημείο που έγινε η αιτία του θυμού σου. Σε θύμωσε ο υπάλληλός σου, ο προϊστάμενος, ο πατέρας, ο γιός; Σε ερέθισε η αμέλεια του ενός, η παράλειψη του άλλου, ένα σφάλμα κάποιου τρίτου; Μην ξεχνάς ότι τα ίδια πράγματα συμβαίνουν κάθε μέρα. Κι αύριο τα ίδια πρόσωπα είναι δυνατόν να σου δώσουν αφορμές. Προετοιμάσου λοιπόν να μην αιφνιδιασθείς.
Εφάρμοσε στον εαυτό σου τον χρυσό κανόνα του Δαυίδ: «Ητοιμάσθην και ουκ εταράχθην» (Ψαλμ. 118, 60). Έτσι θα αποφύγεις την πτώση και κατόπιν με ηρεμία μπορείς να διορθώσεις ό,τι κακό ή στραβό έγινε, εφ’ όσον, εννοείται, είσαι ο αρμόδιος για κάτι τέτοιο. Το ίδιο πρέπει να κάνεις για κάθε παράπτωμα στο οποίο συλλαμβάνεσαι αιφνιδιαστικά από τον διάβολο. Ο απόστολος Παύλος συνιστά να γρηγορούμε και να προσέχουμε συνεχώς «ίνα μη πειράζη ημάς ο σατανάς δια την ακρασίαν ημών» (Α΄ Κορ. 7, 5). Η ακρασία είναι η αμέλεια στα πνευματικά και η έλλειψη ενδιαφέροντος γι’ αυτά. Είναι δηλ. ό,τι χρειάζεται ο διάβολος για να αιφνιδιάζει και να κυριεύει τα ψυχικά μας εδάφη χωρίς κόπο και με χαιρεκακία.

Πόλεμος κατά του σατανά, Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος,
Εκδόσεις Χρυσοπηγή