ΕΠΙΣΤΟΛΗ 382.- ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΖΩΣΙΜΟ.Προτρεπτική προς μεταστροφή.
Αν βέβαια υπήρξα σε σας αιτία για αμαρτήματα, εγώ που εμποδίζω τα πολλά αμαρτήματα, ανυπάκουοι και αναίσθητοι,
καλά κάνετε και αποφεύγετε τα λεγόμενά μου προς εσάς,
έχοντας μάλλον έμφυτη την επιθυμία των καλών από την ενέργεια εκείνη του Θεού με την οποία είχε εμπνεύσει κάτι ιδιαίτερο μέσα μας.
Αν όμως αποτελούν έλεγχο των κακών σας πράξεων,
τότε μοιάζω με καθρέφτη μπροστά στον άσχημο
και με γιατρό για τον ασθενή.
Γιατί ο πρώτος αποφεύγει τον καθρέφτη επειδή τού θυμίζει την άσχημη μορφή του,
και ο άλλος δεν συμπαθεί τον γιατρό, γιατί κόβει και καίει το αρρωστημένο μέρος.
Ή λοιπόν αλλάξτε την ασχήμια
και επανακτήστε την υγεία,
ή αλλιώς θα είμαι συνεχώς για σάς καθρέφτης και γιατρός.

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,353)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 88.- ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΣΚΛΗΠΙΟ
Διά ποιο λόγο ο Χριστός επέπληξε τους μαθητές του που επέκριναν τη γυναίκα που δεν σταμάτησε να χύνει το πολύτιμο μύρο.
    Επειδή μου έγραψες, ότι απορείς, πώς ο Χριστός επέπληξε τους μαθητές του που επέκριναν εκείνην που δεν σταμάτησε να χύνει το ακριβό μύρο, αν και νόμισαν ότι μιλούν για τους φτωχούς, σου λέγω ότι:
    Αυτός που πάντοτε και παντού μιλούσε για την ελεημοσύνη και την προτιμούσε από τη θυσία, δεν θα ήταν δυνατόν τώρα, όπως νομίζεις, να την απορρίψει. Γιατί αυτός που λέγει, «Αγάπη θέλω, και όχι θυσία», και, «Μακάριοι οι ελεήμονες, γιατί αυτοί θα ελεηθούν», και, «Εφόσον το κάνατε σε έναν από αυτούς τους ασήμαντους αδελφούς μου, το κάνατε σ’ εμένα», δεν θα ήταν δυνατό να δεχθεί το αντίθετο.
     Αλλ΄ επειδή η γυναίκα που τον πλησίασε έφτασε να χύσει το μύρο, η θεία σοφία θεώρησε πώς ήταν πάρα πολύ άτοπο να βλάψει την πίστη της. Γι΄ αυτό και υποστήριξε την πράξη της και είπε: «Έκανε καλό έργο». Πρόσεχε την απερίγραπτη σοφία. Δεν είπε, “Καλό έργο έγινε”, αλλά, «έκανε». Γιατί δεν εξετάζει αυτήν καθ’ εαυτήν την πράξη, αλλά μαζί με το πρόσωπο της γυναίκας, που είναι σα να λέγει: Επειδή το έκανε μια φορά, είναι άξια αποδοχής.
     Ας μη ζητήσουμε λοιπόν από αυτήν την ακρίβεια, αλλ΄ ας της πλέξουμε στεφάνι από αυτά που είναι δυνατόν. Γιατί, εάν δεν είχε αποδεχθεί τη γυναίκα με αυτή τη σκέψη, έπρεπε να νομοθετήσει σε όλους να την μιμηθούν. Εάν όμως δεν είπε τίποτε τέτοιο, έδειξε ότι από συγκατάβαση δέχθηκε εκείνην.
     Γιατί, αν το έκανε η γυναίκα επειδή το είπε εκείνος, ας γίνει νόμος, εάν όμως δεν απόρησε όταν το έκανε εκείνη, ας μη αναγάγουν σε νόμο την συγκατάβαση. Γιατί, αν, ενώ στην Παλαιά Διαθήκη επέτρεψε τις θυσίες, ύστερα τις απέρριψε, πώς εδώ που ούτε τις επέτρεψε τις νομοθέτησε; Όπως δηλαδή εάν είχε ερωτηθεί πριν να το χύσει, θα διέταζε να πουληθεί και να δοθεί στους φτωχούς, έτσι, αφού χύθηκε, ήταν άτοπο με την επιτίμησή του να σβήσει την πίστη της γυναίκας.
     Έτσι κάνουν και τώρα οι φημισμένοι ιερωμένοι. Γιατί, αν κάποιος πει Θέλω να προσφέρω κάτι, του συνιστούν να το δώσει στους φτωχούς, εάν όμως εκείνος προφθάσει και το κάνει, όχι μόνο δεν τον επιπλήττουν, αλλά και αποδέχονται ήρεμα την πράξη του, χωρίς να προτιμούν αυτό αντί εκείνου. Γιατί δεν ήρθε γι΄ αυτό ο Χριστός, για να γεμίσει δηλαδή τις εκκλησίες με χρυσό και ασήμι, αλλά για να μη φέρουν σε δύσκολη θέση αυτόν που το πρόσφερε.

(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,127)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 446.- ΣΤΟΝ ΠΑΛΛΑΔΙΟ Για την υβριολογία.
Αν νηστεύεις από τις τροφές, γιατί τρως κρέατα με τις υβριολογίες; Γιατί είναι προτιμότερο να γεμίζεις την κοιλιά σου με τις τροφές, παρά να μολύνεσαι με τις υβριολογίες.
Αν λοιπόν απέχεις από τις τροφές και μολύνεσαι με τα κακόλογα, μοιάζεις με εκείνον που προσεύχεται λίγο και βλασφημεί πολύ.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 57.- ΣΤΟΝ ΠΑΛΛΑΔΙΟ Για την αυτάρκεια των τροφών.
Το σώμα, φίλε μου, έχει ανάγκη τροφής, και όχι απόλαυσης, ολιγάρκειας, και όχι κορεσμού, αυτάρκειας, και όχι πολυτέλειας. Γιατί οι πρώτες ωφελούν και την ψυχή και το σώμα, γεννώντας υγεία και δύναμη και καλή κατάσταση, ενώ οι δεύτερες βλάπτουν σοβαρά και τα δύο, όχι μόνο προκαλώντας βλάβη στην υγεία, αλλά και γεννώντας νοσήματα αφόρητα.
Και απόδειξη σαφής είναι, το ότι οι ολιγαρκείς ασκητές είναι πιο συνετοί και πιο σώφρονες και πιο υγιείς από εκείνους που προτιμούν τη μαλθακή ζωή.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 474.- ΣΕ ΝΕΩΤΕΡΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ Για την υπερηφάνεια.
Αν ασκητεύετε σύμφωνα με τους κανόνες, να μην υπερηφανεύεστε όταν νηστεύετε.
Αν όμως καυχιέστε γι΄ αυτό, τότε αυτό είναι πολύ περισσότερο από το να τρώτε κρέας.

(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,399. 2,79  1,419.)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 127.- ΣΤΟΝ ΣΙΜΠΛΙΚΙΟ
Ότι η απόκτηση πολλών βιβλίων είναι βέβαια ωφέλιμη σ’ εκείνους που τα χρησιμοποιούν, γίνεται όμως αιτία μεγάλης τιμωρίας για εκείνους που νομίζουν ότι πλουτίζουν μόνο με την απόκτηση αυτών.
      Έχεις αποκτήσει πάρα πολλά βιβλία, όπως έμαθα, και υπερηφανεύεσαι πολύ γι’ αυτά, αλλά δεν τα διαβάζεις, κάνοντας έτσι το ίδιο με εκείνους που κατέχουν σιτάρι και τρέφουν τους σκώρους. Και πραγματικά και τα βιβλία γεννούν και τρέφουν σκώρους, όταν δένονται. Ή λοιπόν χρησιμοποίησε το απόκτημά σου, ή σταμάτησε να βλάπτεις την εκπαίδευση, αποκομίζοντας και απ’ αυτό πολλές κοροϊδίες, καθώς δεν σε ονομάζουν πλέον κάτοχο βιβλίων, αλλά τάφο βιβλίων και εκτροφέα σκώρων, αλλά και συναθροίζεις κατηγορίες απέναντι στον Θεό, γιατί έκρυψες ένα μεγάλο τάλαντο ωφέλειας, το οποίο δόθηκε σε άλλους και αξιοποιήθηκε με σοφία, εσύ όμως το έκρυψες χωρίς καμιά ντροπή.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 399.- ΣΤΟΝ ΚΑΝΔΙΔΟ
Ότι η κατοχή πολλών βιβλίων είναι ωφέλιμη για εκείνους που τα χρησιμοποιούν, ενώ για εκείνους που νομίζουν ότι γίνονται πλούσιοι με το να κατέχουν μόνο αυτά, γίνεται αιτία μεγάλης τιμωρίας.
     Κάποιος θέρισε σιτάρι και το κλείδωσε στις αποθήκες του, και επειδή δεν έδωσε στους πολίτες που είχαν ανάγκη, έχασε τη ζωή του αφού τον λιθοβόλησαν και τον έκαψαν στη φωτιά. Εάν εκείνος που έκλεισε τους καρπούς του στις αποθήκες του χάθηκε επειδή κρατούσε κοινά αγαθά, εσένα που δεν έχεις βέβαια το ίδιο λογικό με εκείνον, έχοντας αγοράσει πολλά βιβλία σοφών και μη ωφελούμενος από αυτά, αλλά και μη παρέχοντας την ωφέλεια από αυτά σε εκείνους που την επιθυμούν, τι δεν θα σε πείσει, και στην εδώ ζωή κατηγορούμενος και από τον Θεό τιμωρούμενος, ότι κατέχεις θησαυρό ανωφελή και άχρηστο;
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 481.- ΣΤΟΝ ΙΕΡΩΝΑ Για την ανάγνωση βιβλίου με ωφέλεια από αυτήν.
    Αν σε ωφέλησε σε κάτι η ανάγνωση του βιβλίου, δείξε το με τις πράξεις σου, αν όμως επιμένεις σε όσα εκείνο κατηγορεί, τότε φαίνεσαι ότι το απορρίπτεις. Εγώ πάντως γι’ αυτά ούτε θα σου πω τίποτε με επιστολή, ούτε θα σου δώσω βιβλίο, αν μου ζητήσεις, αν δεν δω καρπό από το προηγούμενο.

(ΕΠΕ, ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΌΜΟΣ 1,149. 1,365. 1,425)

Επιστολή 96.- ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟ ΜΑΞΙΜΟ. Κατά των Ελλήνων.
Υπερηφανεύεσαι για τη φιλοσοφία, που είναι εχθρός της αληθινής σοφίας, και αρνείσαι και το ίδιο το όνομα της. Γιατί φιλοσοφία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το να αγαπά κανείς απόλυτα τη σοφία. Αν λοιπόν εσύ θέλεις αληθινά να είσαι φίλος της σοφίας, να αγαπάς την αληθινή σοφία, η οποία τιμά όχι μόνον τα λόγια, αλλά και τη ζωή, και μας διδάσκει την αληθινή θρησκεία. Η σοφία όμως που εσύ διδάσκεις, και στην παρούσα ζωή είναι άξια για γέλια, γιατί ονομάζει θεότητες τις πηγές της ανηθικότητας, και στη μέλλουσα προετοιμάζει ασυγχώρητη τιμωρία, εκεί όπου ο Πλάτωνας σε απειλεί με τους Κωκυτούς και τους Πυριφλεγέθοντες. (ΕΠΕ Φιλοκαλία τομος 1,121)

Επιστολή 3 στον αναγνώστη Τιμόθεο …. Ό,τι λοιπόν από την εξωχριστιανική παιδεία είναι χρήσιμο στη δική μας διδασκαλία, αφού τα πάρεις σαν τη μέλισσα (γιατί, αν θέλουμε να πούμε την αλήθεια, είπαν πολλά για την αρετή), όλα τα αλλά άφησέ τα, ιδιαίτερα όταν τους βλέπεις να κάνουν μεταξύ τους πολεμο σκληρό (πράγματι ο Αριστοτέλης επαναστάτησε εναντίον του Πλάτωνος, και οι Στωικοί διατύπωσαν γνώμες εναντίον αυτού), και παράδωσε τον εαυτό σου σε όλη σου τη ζωή στα θεία λόγια. Γιατί ωφελούμενος με τον τρόπο αυτόν και από εκείνους και από αυτά, θα είσαι ωφέλιμος και για τον εαυτό σου και για όλους….  (ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2,19)

Επιστολή 90.- ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΝΤΩΝΙΟ, Για τις αιρέσεις.
    Ο διάβολος γέννησε πολλές αιρέσεις και στους Έλληνες, αν και βέβαια τους είχε στην εξουσία του και τους πήγαινε και τους έφερνε όπως ήθελε, και στους Ιουδαίους, μολονότι και αυτούς τους έκανε να φέρονται σαν μανιασμένοι προς την ειδωλολατρία και να λυσσούν για τις δολοφονίες. Εάν όμως γέννησε και στους Χριστιανούς πολύ περισσότερες, κανένας να μη απορεί.

    Γιατί πριν από την ένσαρκη παρουσία του Χριστού, βλέποντάς τους όλους να μεθούν από την κακία και κανένας όπως θα μπορούσα να πω, να μην είναι καθαρά νηφάλιος, έσπειρε λίγα σπέρματα φιλονικίας όταν όμως ήρθε από τον ουρανό ο σωτήριος Λόγος, φέρνοντας σε μας διδασκαλίες της ουράνιας πολιτείας, και προμηνύοντας στον διάβολο, με αυτά που απειλούσε εκείνους που αμάρταναν, την καταδίκη που τον περιμένει, (γιατί έλεγε, «Πηγαίνετε στην αιώνια φωτιά που έχει ετοιμασθεί για τον διάβολο και τους αγγέλους του»57), τότε λοιπόν ο κοινός εχθρός όλων, βλέποντας και το δικό μας γένος σιγά-σιγά και λίγο-λίγο να αποβάλλει την κακία και να πλησιάζει την αρετή, να εξοστρακίζει την ασέβεια, και να ασπάζεται την ευσέβεια, και μάλιστα ακούοντας και τον όρο της εναντίον του απόφασης, κυριεύθηκε από μεγαλύτερη μανία εναντίον μας και γέννησε τις αιρέσεις.

    Επειδή δηλαδή δεν μπορούσε πια να αντισταθεί στην ευσέβεια, προσπαθούσε να χειραγωγήσει πολλούς με το όνομα αυτής, και με πρόσχημα την ευλάβεια επιχειρούσε να ανατρέψει την αλήθεια, και αυτούς που με τον άριστο βίο τους πολλές φορές έλαμπαν, τους έκανε να εκτραπούν με διαφθαρμένες διδασκαλίες. Γιατί ένα είναι το έργο και η μεγάλη φροντίδα του, να καταποντίσει όλους μαζί και μαζί με τον εαυτό του, είτε με τη βία, είτε με νόθες διδασκαλίες στο πέλαγος της απώλειας.
Σκεπτόμενοι λοιπόν αυτά, ας παύσουν οι αρχηγοί των αιρέσεων να σπέρνουν σπόρους εναντίον της αλήθειας, αναλογιζόμενοι ότι αυτοί περισσότερο από όλους σαλεύονται μέσα σε πολύ μεγάλον κίνδυνο.

   Ας πάψουν επίσης και οι ακροατές τους, οι οποίοι μόνο από προκατάληψη ενεργούν και αυθαδιάζουν εναντίον της αλήθειας, για να μη αδρανοποιήσουν, όσο εξαρτάται από αυτούς, το κατόρθωμα του Σωτήρα, που υπερβαίνει κάθε λόγο και σκέψη. Ας πάψουν και αυτοί που καμαρώνουν βέβαια για τις ορθές διδασκαλίες τους, ενώ με τη νωθρότητα της ζωής τους κατηγορούνται ότι κάνουν αυτά τα οποία τους παρουσιάζουν νόθους μαθητές της ευσέβειας, και ας συνδυάζουν μαζί με την ορθή πίστη και την άριστη συμπεριφορά, ώστε όλοι να ακούσουμε τη βασιλική φωνή να μας ανακηρύττει.
(57) Ματθ. 25,41.
(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 2, ΣΕΛ.129-131)

Επιστολή 18.- ΣΤΟΝ ΚΟΜΗΤΑ ΕΡΜΙΝΟ. Σ’ αυτό που λέχθηκε για τη Θεοτόκο: «Και δεν
είχε καμιά σχέση μαζί της», και τα εξής.
   Επειδή είπες, ότι οι Ιουδαίοι θεωρούν σκάνδαλο αυτό που λέγεται στη θεία Γραφή, ότι «Δεν δεν είχε καμιά σχέση μαζί της, μέχρι που γέννησε τον Υιό της», με το επιχείρημα ότι μετά από αυτό η Παρθένος ήρθε σε σαρκική σχέση με το μνηστήρα της, ας γνωρίζει ο βλάσφημος και αχάριστος λαός, ότι το «έως» πολλές φορές το βρίσκομε στη θεία Γραφή με την έννοια του «συνεχώς».
   «Έως ότου βάλω τους εχθρούς σου κάτω από τα πόδια σου»• και συνεχίζουν να είναι αιώνια. «Και δεν επέστρεψε το περιστέρι στον Νώε, έως ότου στέγνωσε η γη»• και ούτε επέστρεψε ποτέ. «Έως ότου φθάσετε σε βαθιά γεράματα, εγώ υπάρχω, λέγει ο Θεός»• και συνεχίζει να υπάρχει αιώνια. Και υπάρχουν πολλά ακόμη παρόμοια χωρία διάσπαρτα στη θεία Γραφή. Ο θείος όμως νους, θέλοντας, ω Ιουδαίοι, να διορθώσει την κακογνωμία σας, που πιστεύετε και λέτε ότι ο Κύριος γεννήθηκε από πορνεία, φρόντισε με επιμέλεια να αποδείξει ότι το άξιο για προσκύνηση γέννημα είναι αμόλυντο, και ότι γεννήθηκε χωρίς καμιά επιθυμία και σαρκική πράξη, γιατί ήταν γέννημα που ταιριάζει στον Θεό και ακατανόητο από τον ανθρώπινο νου.

   Γιατί το να μη έρθουν σε σαρκική μίξη μετά από αυτά, εκείνοι που συκοφαντήθηκαν για πορνεία, το εμπόδισε και η εμφάνιση του αγγέλου, που είπε, ότι αυτός που σαρκωνόταν μέσα στην Παρθένο είχε συλληφθεί από το άγιο Πνεύμα. Επίσης δεν το επέτρεπε ούτε το μεγαλείο των θαυμάτων του γεννήματος, η παρθενία που ακολούθησε τη γέννηση, οι ύμνοι των αγγέλων, η προσφορά των δώρων από τους μάγους, το φως του αστεριού, η φυγή στην Αίγυπτο, η αιχμαλωσία των ειδώλων, και η αρετή εκείνων των ιδίων, που μαρτυρείται από τη θεία Γραφή.

   Το φανερώνει ακόμη και η τελευταία επιθυμία του Κυρίου, ο οποίος παρέδωσε τη Θεοτόκο στον παρθένο Ιωάννη, συνδέοντας την παρθενία και των δύο, όταν βρισκόταν πάνω στο σταυρό υπομένοντας τον θάνατο που χάρισε τη ζωή. Αν αυτά δεν πείθουν τον λαό, που γογγύζει και αγαπά την πονηριά, αυτόν που το να μάχεται τον Θεό έχει γίνει πλέον ιδιότητα της φύσης του, τότε σπείρεις πάνω σε πέτρες και γράφεις πάνω σε νερό, και γι’ αυτό σταμάτα να κουράζεσαι μάταια.

(ΕΠΕ, ΦΙΛΙΚΑΛΙΑ, ΤΌΜΟΣ 1, σελ.43-45)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 3.- ΣΤΟΝ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΟ ΝΕΙΛΑΜΒΩΝΑ Περί έμπρακτης ζωής.
Έχοντας μάθει με κάθε σαφήνεια από τους αρχαίους φιλοσόφους, ότι δεν είναι κανείς κάτι, επειδή νομίζει ότι είναι, γι’ αυτό να πράττεις μάλλον, και όχι να μιλάς μόνον.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ 14.- ΣΤΟΝ ΜΟΝΑΧΟ ΠΑΤΡΙΜΙΟ Για την έμπρακτη ζωή.
Έχεις βέβαια την ευφυΐα, όπως έμαθα, να μαθαίνεις γρήγορα και να μιλάς δυναμικά, ο δρόμος όμως της πνευματικής ζωής δεν κατορθώνεται με λόγια, αλλά με έργα. Αν λοιπόν ενδιαφέρεσαι για τους αιώνιους μισθούς, αφήνοντας την καλλιλογία στον πονηρό, επιδίωκε να κάμνεις καλά έργα.

(ΕΠΕ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΟΜΟΣ 1,31 & 1,39)

Πόσα πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για την υπομονή! Από τον ίδιο το Χριστό μας που μας λέει ‘ ο δε υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται’, [ Ματθ.κδ’13] από τους Αποστόλους και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, μέχρι και από ανθρώπους εκτός εκκλησίας που την έχουν αυτή τη λέξη στο στόμα τους συνέχεια και λένε ‘η υπομονή είναι αρετή’. Οπωσδήποτε είναι μεγάλη αρετή να καρτερείς αγόγγυστα και με δοξολογία στο Θεό μια δύσκολη κατάσταση από ένα χρονικό σημείο σε ένα άλλο, αλλά συνοδεύεται και με σοφία μεγάλη αν δεν υπομένουμε στατικά αλλά δημιουργικά. Για παράδειγμα, ξέρω ένα ζευγάρι όπου ο σύζυγος ήταν πολύ ανυπόμονος με το φαγητό. Την ώρα που πεινούσε δεν μπορούσε να περιμένει και εκνευριζόταν με τη σύζυγο του. Μια μέρα καθώς περίμενε, σκέφτηκε να μελετήσει λίγο την Καινή Διαθήκη. Τόσο πολύ του άρεσε που όταν σερβιρίστηκε το φαγητό αυτός ακόμη μελετούσε. Από εκείνη την ημέρα όταν τρώνε έχουν την καλή συνήθεια να διαβάζουν δυνατά κάποια αποσπάσματα από την Καινή Διαθήκη κι ας έχουν το φαγητό μπροστά τους. Έτσι ο λαίμαργος σύζυγος έμαθε να αντικαθιστά αυτό για το οποίο ανέμενε με κάτι άλλο πιο ψυχωφελές και αγαπητό!
Άλλος αδερφός είχε μείνει τρία χρόνια άνεργος. Έψαχνε για δουλειά αλλά δεν άφησε τον εαυτό του να απελπιστεί. Αξιοποίησε τον ελεύθερο χρόνο του στην προσευχή, τη μελέτη, τον εκκλησιασμό, γνώρισε τον εαυτό του, τους αδερφούς του. Και ο Χριστός και η Παναγία πάντα βοηθούσαν αυτόν και τη γυναίκα του με θαυμαστό τρόπο! Σήμερα λέει ότι αυτή ήταν η πιο όμορφη περίοδος της ζωής του. Αυτή που τον οικοδόμησε πνευματικά και έτσι άντεξε όλες τις δυσκολίες που ήρθαν μετά. Σίγουρα ο Χριστός ξέρει καλύτερα τί είναι πιο συμφέρον για μας την κάθε περίοδο. Ας Του έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη και ας αξιοποιήσουμε το χρόνο που μας δίνει στο έπακρο. Έτσι δε θα ειδωλοποιούμε το θέλημα μας, όσο καλό κι αν νομίζουμε ότι είναι!
Ομοίως με το θέμα του γάμου. Αντί να στυλώνουμε τα πόδια μας και να λέμε συνέχεια ‘ θέλω ένα σύντροφο εδώ και τώρα’ μπορούμε να το αφήσουμε απαλά το αίτημα μας στα πόδια του Κυρίου μας και να αναρωτηθούμε ‘ μήπως δεν είμαι έτοιμος για σχέση, μήπως χρειάζεται να κάνω κάποιες εργασίες πρώτα, να γνωρίσω τον εαυτό μου καταρχάς, τί καλό έχω να προσφέρω, τί πρέπει να διορθώσω γι’αυτόν που θα έρθει, να κάνω σχέση με τον εαυτό μου, να τον αγαπήσω.’ Παράλληλα να κάνω σχέση με το Χριστό, να καταλάβω πως από Αυτόν εξαρτάται η ζωή μου και η ευτυχία μου. Αυτός είναι το ‘ όντως εφετόν’ και όχι ο/η σύζυγος και τα παιδιά μου. Όταν θα είμαι ευτυχισμένος μόνο με το Χριστό, θα είμαι και έτοιμος για γάμο και για οποιαδήποτε άλλη σχέση. Γιατί ο γάμος που έχει το Χριστό σε δεύτερη μοίρα δε θα καρποφορήσει πνευματικά.
Κάποτε ένας ιερέας μας είχε πει για μια κοπέλα η οποία του είχε εκμυστηρευτεί πως κάθε μέρα έκανε προσευχή για τον καλό της χωρίς να ξέρει ποιος είναι! Ήξερε όμως ότι ο Χριστός τον ετοιμάζει γι’αυτήν και προσευχόταν ολόθερμα να τον έχει ο Θεός καλά!

Πολλές φορές ο Κύριος μας φέρνει στο δρόμο μας δύσκολους αδερφούς για να μας εκγυμνάσουν και να μας προετοιμάσουν γι’ αυτόν τον άνθρωπο της ζωής μας… να δούμε τα λάθη μας, τις αντοχές μας, τις πνευματικές μας ελλείψεις και να στραφούμε ξανά σ’Αυτόν για να διδαχθούμε την αγάπη από την ίδια την Αγάπη, να μάθουμε τις έννοιες ‘εκκοπή θελήματος, συντροφικότητα, αλληλοπεριχώρηση..’ Αν εμείς αντιτασσόμαστε στους ανθρώπους που μας στέλνει ο Θεός και περιμένουμε να δείξουμε την αγάπη μας και τις πνευματικές μας αρετές όταν έρθει ο σύντροφος μας , νομίζω θα περιμένουμε πολύ. Γιατί δεν κάνουμε μόνο εμείς υπομονή! Κυρίως κάνει ο Κύριος υπομονή μαζί μας! Πότε θα αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μας δίνει;
Άλλωστε όλη η ζωή μας εδώ στη γη αυτό είναι… μια δημιουργική υπομονή μέχρι να ξαναβρεθούμε με την Αγία Τριάδα. Αν αυτό το χρόνο που μας έχει δοθεί δεν τον αξιοποιήσουμε σωστά, τί να την κάνουμε την υπομονή που επιδείξαμε; Θα μοιάζουμε στις πέντε μωρές παρθένες…

«Διεσκόρπισεν υπερηφάνους διανοία καρδίας αυτών» (Λουκ. α΄ 51).
Η Παρθένος τώρα αναφέρεται σε συγκεκριμένα περιστατικά της ιστορίας που φανερώνουν την παντοδύναμη επέμβαση του Δημιουργού. Πρόκειται για τις περιπτώσεις που ο Θεός επεμβαίνει και ματαιώνει τα υπεροπτικά σχέδια και διαλύει τα ματαιόδοξα έργα των ανθρώπων.
Από την αρχαιότητα ακόμη η υπερηφάνεια, «το υπερφρονείν παρ’ ο δει φρονείν» (Ρωμ. ιβ' 3) εθεωρείτο το μεγαλύτερο αμάρτημα του ανθρώπου. Ήταν η «ύβρις» προς τον Θεό. Ο μικρός, θνητός και φθαρτός άνθρωπος να υψώνει το ανάστημα του μπροστά στον παντοδύναμο και αιώνιο Θεό. Οι αρχαίοι Έλληνες, τόσο οι φιλόσοφοι όσο και οι τραγωδοί, μας κληροδότησαν μοναδικά κείμενα πάνω στο θέμα, αυτό: «Ζευς μεγάλης γλώσσης κόμπους (—κομπορυμοσύνες) υπερεχθαίρει (=μισεί θανάσιμα)» (Σοφ. Αντιγόνη, 127). Και ο Πύργος της Βαβέλ (Γεν. ια' 1-9) θα παραμείνη χαρακτηριστικό δείγμα της αλαζονικής διαστροφής του ανθρώπου, αλλά και μαρτυρία της αμέσου επεμβάσεως του Θεού.
Ο επηρμένος και υπερήφανος νους είναι ότι χρειάζεται για να οδηγήσει τον άνθρωπο σε λανθασμένη κατεύθυνση, σε ύβρη και ασέβεια προς τον Θεό. Γι αυτό και η αντίθεσις του Θεού είναι άμεση: «Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται» (Παρ. γ' 34) . Η επέμβασις του Θεού στις περιπτώσεις αυτές δεν πρέπει να θεωρείται αρνητικά (σαν τιμωρία) , αλλά θετικά (σαν φιλανθρωπία) . Διότι στην πραγματικότητα εμποδίζει τον άνθρωπο να προχωρήση σε κάτι που θα του προκαλέση μεγαλύτερες συμφορές... Έτσι η επέμβασις του Θεού αποδεικνύε- ται κι εδώ φιλάνθρωπη και ευεργετική.
«Καθείλε δυνάστας από θρόνων και ύψωσε ταπεινούς» (Λουκ. α΄ 52).
Οι καταχρασταί της εξουσίας είναι οι δεύτεροι που δέχονται την άμεση επέμβαση του Θεού. Όσοι αποκτούν δύναμη και τη χρησιμοποιούν για την καταπίεση και τη καταδυνάστευση των λαών• οι ισχυροί γενικά, που εξασφαλίζουν πολιτική, στρατιωτική, κοινωνική και θρησκευτική δύναμη όσοι αναρριχόνται στους θρόνους της ζωής και γίνονται αυθέντες και διαχειρισταί της ελευθερίας των άλλων• αυτοί που συνήθως είναι υπερήφανοι και αλαζόνες — όλοι αυτοί προκαλούν την άμεση επέμβαση του Θεού. Διότι η ζωή, η τιμή και η ελευθερία των ανθρώπων είναι αγαθά που δόθηκαν απ’ τον ίδιο τον Δημιουργό. Και Εκείνος δεν επιτρέπει να καταπατούνται οι αναφαίρετες αυτές δωρεές του προς τα δημιουργήματά του. «Ουκ αφήσει την ράβδον των αμαρτωλών επί τον κλήρον των δικαίων» (Ψαλμ. 124,3).
Η εξουσία, όταν δεν προέρχεται εκ του Θεού, γίνεται «σύντριμμα και ταλαιπωρία» γι’ αυτούς που την κατακτούν, «πατώντας επί των πτωμάτων» των άλλων• Ο θρόνος στον οποίο αναρριχάται κάποιος, ανατρέποντας τον φυσικό του κάτοχο αποδεικνύεται τελικά ασταθής για τον επιβήτορα. Θρόνος ή θέση που κατακτήθηκε με αδικίες, συναλλαγές και εγκλήματα δεν πρόκειται ποτέ να στεριώσει.
Η Παρθένος Μαρία έμελλε να γίνει όργανο αποκαταστάσεως της δικαιοσύνης του Θεού. Ο θεάνθρωπος Υιός της θα ανέτρεπε το «κατεστημένο» της εποχής του, τους ισχυρούς της μέρας, τους Γραμματείς και Φαρισαίους, τους «δοκούντας άρχειν» (Μαρκ. ι΄ 42) και θα ανύψωνε τους «πτωχούς τω πνεύματι» (Ματθ. ε' 3), τους τελώνες και αμαρτωλούς, τους ψαράδες της Γαλιλαίας, την Παρθένο της Ναζαρέτ.
Ο χριστιανός δεν πρέπει ποτέ να καταφεύγη στη συναλλαγή για να αποκτήσει μια θέση, για ν’ αποκτήσει δύναμη και εξουσία. Έστω και αν έχει καλές διαθέσεις για την μετέπειτα καλή διαχείριση της εξουσίας. Επίσης, εκείνος που πιστεύει στον Χριστό δεν πρέπει ποτέ να γίνη «κατεστημένο» καταδυναστεύσεως κατατυραννήσεως των άλλων• «δεσπότης και αυθέντης» των υφισταμένων. Αντίθετα, ο χριστιανός πρέπει να γίνεται όργανο στα χέρια του Θεού, για την αποκατάσταση της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ισότητος μεταξύ των ανθρώπων της εποχής του.
(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ.125-127 )