Αρχιμανδρίτη Νικολάι Drobyazgin (+1924)
Το γεγονός που περιγράφεται εδώ, αποκαλυπτικό της φύσης ενός από τα μεντιουμιστικά «χαρίσματα» τα οποία είναι κοινά στις ανατολικές θρησκείες, έλαβε χώρα λίγο πριν το 1900, και καταγράφηκε γύρω στο 1922 από τον γιατρό Α. Π. Τιμόφιεβιτς, τώρα τελευταία στη γυναικεία μονή του Νόβο Ντιβέγιεβο, στη Νέα Υόρκη. (Το ρωσικό κείμενο δημοσιεύθηκε στο «Orthodox Life» το 1956, Νο 1).
Μια θαυμάσια τροπική αυγή, το πλοίο μας διέσχιζε τα νερά του Ινδικού Ωκεανού, πλησιάζοντας το νησί της Κεϋλάνης. Τα εύθυμα πρόσωπα των επιβατών – οι περισσότεροι Άγγλοι με τις οικογένειές τους, που ταξίδευαν για τις εργασίες τους ή για δουλειά στην ινδική αποικία τους, κοιτούσαν ακόρεστα στο βάθος, ψάχνοντας με τα μάτια το μαγεμένο νησί, το οποίο για τους περισσότερους, από την παιδική τους ηλικία, είχε στην πράξη συνδεθεί με τόσα που ήταν ενδιαφέροντα και μυστήρια στις ιστορίες και τις περιγραφές των ταξιδιωτών.
Το νησί ακόμα ελάχιστα ορατό ενώ ένα λεπτό, μεθυστικό άρωμα από τα δέντρα του τύλιγε ήδη το πλοίο όλο και περισσότερο με κάθε περαστικό μελτέμι. Τελικά ένα είδος μπλε σύννεφου απλώθηκε στον ορίζοντα, αυξάνοντας συνεχώς σε μέγεθος καθώς το πλοίο πλησίαζε γρήγορα. Κανείς μπορούσε να δει τα κτίρια που απλώνονταν κατά μήκος της ακτής, χωμένα μέσα στην πρασινάδα των μεγαλοπρεπών φοινίκων, και το πολύχρωμο πλήθος των ντόπιων κατοίκων που περίμεναν την άφιξη του πλοίου. Οι επιβάτες, που είχαν γρήγορα γνωριστεί ο ένας με τον άλλον πάνω στο πλοίο, γελούσαν και συζητούσαν ζωηρά στο κατάστρωμα, θαυμάζοντας το καταπληκτικό σκηνικό του παραμυθένιου νησιού, καθώς αυτό ξεδιπλωνόταν μπροστά στα μάτια τους. Το πλοίο κινιόταν αργά· προετοιμαζόταν να αγκυροβολήσει στην αποβάθρα της πόλης – λιμανιού Colombo.
Εδώ το πλοίο σταμάτησε να πάρει κάρβουνο, και οι επιβάτες είχαν αρκετό χρόνο για να βγουν στην ακτή. Η μέρα ήταν τόσο ζεστή ώστε πολλοί επιβάτες αποφάσισαν να μη φύγουν από το πλοίο μέχρι το απόγευμα, όταν μια ευχάριστη δροσιά αντικατέστησε τη ζέστη της μέρας. Μια μικρή ομάδα οκτώ ανθρώπων – ανάμεσά τους κι εγώ – οδηγείτο από τον συνταγματάρχη Elliot, που είχε ξαναβρεθεί στο Κολόμπο πρωτύτερα και ήξερε καλά την πόλη και τα περίχωρα. Αυτός έκανε μια δελεαστική πρόταση: «Κυρίες και κύριοι! Θα θέλατε να πάμε μερικά μίλια έξω από την πόλη και να επισκεφθούμε έναν από τους τοπικούς μάγους – φακίρηδες; Ίσως να δούμε κάτι ενδιαφέρον». Όλοι δέχτηκαν την πρόταση του συνταγματάρχη με ενθουσιασμό.
Ήταν ήδη απόγευμα όταν αφήσαμε πίσω τους θορυβώδεις δρόμους της πόλης και προχωρήσαμε σ’ ένα θαυμάσιο δρόμο μέσα στη ζούγκλα, που σπινθηροβολούσε από τις αναλαμπές εκατομμυρίων πυγολαμπίδων. Στο τέλος ο δρόμος φάρδαινε ξαφνικά και μπροστά μας βρισκόταν ένα μικρό ξέφωτο, περιτριγυρισμένο από ζούγκλα προς κάθε κατεύθυνση. Στο άκρο του ξέφωτου, κάτω από ένα μεγάλο δέντρο, βρισκόταν ένα είδος καλύβας, δίπλα από την οποία έκαιγε μια φωτιά, κι ένας αδύνατος, κοκκαλιάρης γέρος με τουρμπάνι στο κεφάλι του καθόταν σταυροπόδι, με την ακίνητη ματιά του να κατευθύνεται στη φωτιά. Παρά τη θορυβώδη άφιξή μας, ο γέρος συνέχιζε να κάθεται εντελώς ακίνητος, μη δίνοντάς μας την παραμικρή προσοχή. Κάπου μέσα από το σκοτάδι εμφανίστηκε ένας νέος και, πηγαίνοντας στον συνταγματάρχη, κάτι τον ρώτησε σιγανά. Μέσα σε μικρό διάστημα έφερε έξω αρκετά σκαμνιά και η μικρή ομάδα μας παρατάχθηκε σε ημικυκλική διάταξη, όχι μακριά από τη φωτιά. Ένας ελαφρύς κι αρωματικός καπνός ανέβηκε. Ο γέρος καθόταν στην ίδια στάση, χωρίς φαινομενικά να προσέχει κανέναν και τίποτα. Το μισοφέγγαρο που ανέτειλε έδιωξε σε κάποιο βαθμό το σκοτάδι της νύχτας, και στο αμυδρό φως του όλα τα αντικείμενα έπαιρναν φανταστικά περιγράμματα. Όλοι σώπασαν χωρίς να το θέλουν, και περίμεναν να δουν τι θα συνέβαινε.
«Κοιτάξτε! Κοιτάξτε εκεί, πάνω στο δέντρο!» φώναξε η δεσποινίς Μαίρη σ’ ένα εκστατικό ψίθυρο. Όλοι γυρίσαμε τα κεφάλια μας στην κατεύθυνση που μας υπέδειξε. Και πράγματι, ολόκληρη η επιφάνεια της τεράστιας κορυφής του δέντρου, κάτω από το οποίο καθόταν ο φακίρης, ήταν σαν να έρρεε ήσυχα στον απαλό φωτισμό του φεγγαριού, και το δέντρο το ίδιο άρχισε βαθμιαία να λιώνει και να χάνει τα περιγράμματά του· χωρίς υπερβολή, κάποιο αόρατο χέρι είχε ρίξει πάνω του ένα αέρινο κάλυμμα που γινόταν όλο και πιο συμπυκνωμένο με κάθε στιγμή. Σύντομα μπροστά στην κατάπληκτη ματιά μας παρουσιάστηκε με τέλεια καθαρότητα η κυματοειδής επιφάνεια της θάλασσας. Το ένα κύμα ακολουθούσε το άλλο με ένα ελαφρό βόμβο, κάνοντας άσπρα σκουφάκια από αφρό· ανάλαφρα σύννεφα πλανιόντουσαν σ’ ένα ουρανό που είχε γίνει γαλάζιος. Άναυδοι, δεν μπορούσαμε να ξεκολλήσουμε απ’ αυτή την εντυπωσιακή εικόνα.
Και τότε στο βάθος εμφανίστηκε ένα λευκό καράβι. Πυκνός καπνός έβγαινε από τα δυο φουγάρα του. Μας πλησίασε γρήγορα, διασχίζοντας το νερό. Προς μεγάλη μας έκπληξη αναγνωρίσαμε το δικό μας πλοίο, αυτό που μας είχε φέρει στο Κολόμπο! Ένα μουρμουρητό το διαπέρασε τις γραμμές μας καθώς διαβάσαμε στην πρύμνη, γραμμένο με χρυσά γράμματα, το όνομα του πλοίου μας, «Luisa». Αλλά αυτό που μας κατέπληξε περισσότερο απ’ όλα είναι αυτό που είδαμε πάνω στο πλοίο – εμάς! Μην ξεχνάτε ότι την εποχή που συνέβησαν όλα αυτά δεν υπήρχε ούτε η σκέψη του κινηματογράφου και ήταν αδύνατον ακόμα και να συλλάβει κανείς κάτι τέτοιο. Καθένας μας έβλεπε τον εαυτό του στο κατάστρωμα ανάμεσα σε ανθρώπους που γελούσαν και μιλούσαν ο ένας στον άλλον. Αλλά το πιο καταπληκτικό: Δεν είδα μόνο τον εαυτό μου, αλλά ταυτόχρονα όλο το πλοίο μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια, σαν με το βλέμμα ενός πουλιού – κάτι που βεβαίως, απλώς δεν μπορούσε να συμβεί στ’ αλήθεια. Είδα ταυτόχρονα τον εαυτό μου ανάμεσα στους επιβάτες, και τους ναύτες να δουλεύουν στην άλλη μεριά του πλοίου, και τον καπετάνιο στην καμπίνα του, κι ακόμα και την αγαπημένη από όλους πιθηκίνα, τη Nelly, να τρώει μπανάνες στο κεντρικό κατάρτι. Ταυτόχρονα όλοι οι σύντροφοί μου, καθένας με τον τρόπο του, είχαν εξαφθεί από αυτό που έβλεπαν, κι εξέφραζαν τα συναισθήματά τους με χαμηλές φωνές και ψιθύρους συγκίνησης.
Είχα εντελώς ξεχάσει ότι ήμουν ιερομόναχος, και, κατά πως φαινόταν, δεν είχα καμμιά δουλειά να συμμετέχω σε ένα τέτοιο θέαμα. Τα μάγια ήταν τόσο ισχυρά που και ο νους και η καρδιά είχαν σωπάσει. Η καρδιά μου άρχισε να χτυπάει με πόνο σαν σήμα κινδύνου. Ξαφνικά ήρθα στον εαυτό μου. Φόβος κατέλαβε όλη μου την ύπαρξη.
Τα χείλη μου άρχισαν να κινούνται και να λένε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό!» Αμέσως ένοιωσα ανακουφισμένος. Ήταν λες και άρχιζαν να πέφτουν κάποιες μυστηριώδεις αλυσίδες που με έδεναν. Η προσευχή έγινε πιο συγκεντρωμένη, και μ’ αυτό επέστρεψε και η ειρήνη της ψυχής μου. Συνέχισα να κοιτώ στο δέντρο και ξαφνικά η εικόνα έγινε θολή και διαλύθηκε, σαν να την πήρε ο άνεμος. Δεν έβλεπα τίποτ’ άλλο εκτός από το μεγάλο δέντρο, φωτισμένο από το φως του φεγγαριού, και το φακίρη που καθόταν σιωπηλός πλάι στη φωτιά, ενώ οι σύντροφοί μου συνέχιζαν να εκφράζουν αυτά που ένοιωθαν κοιτώντας την εικόνα, που γι’ αυτούς δεν είχε ακόμα διαλυθεί.
Αλλά ξαφνικά φαίνεται πως κάτι συνέβηκε και στο φακίρη. Έγειρε στο πλάι χάνοντας την ισορροπία του. Ο νεαρός έτρεξε προς τα κει τρομαγμένος. Η πνευματιστική συγκέντρωση διακόπηκε ξαφνικά.
Βαθειά συγκινημένοι από όλη την εμπειρία που αποκόμισαν, οι θεατές σηκώθηκαν· μοιράζονταν ζωηρά τις εντυπώσεις τους ο ένας με τον άλλον, και χωρίς καθόλου να καταλαβαίνουν γιατί το όλο πράγμα διακόπηκε τόσο απότομα και απρόσμενα. Ο νεαρός εξήγησε ότι οφειλόταν στην εξάντληση του φακίρη, ο οποίος καθόταν όπως πριν, με το κεφάλι κάτω, και χωρίς να δίνει την παραμικρή προσοχή στους παρισταμένους.
Αφού η ομάδα μας αντάμειψε γενναιόδωρα το φακίρη μέσω του νεαρού, για την ευκαιρία που είχαμε να συμμετάσχουμε σ’ ένα τόσο καταπληκτικό θέαμα, ξεκινήσαμε γρήγορα το μικρό ταξίδι της επιστροφής. Καθώς αρχίσαμε να φεύγουμε, στράφηκα ακούσια προς τα πίσω άλλη μια φορά, με σκοπό να εντυπώσω στη μνήμη την όλη σκηνή, και ξαφνικά ανατρίχιασα από ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Η ματιά μου συνάντησε τη ματιά του φακίρη, που ήταν γεμάτη μίσος. Αυτό έγινε για μια μόνο στιγμή, και μετά ξαναπήρε τη συνηθισμένη του στάση· αλλά αυτό το βλέμμα μου άνοιξε μια και καλή τα μάτια στο να συνειδητοποιήσω τίνος δύναμη παρήγαγε αυτό το «θαύμα»(βιβλίο π. Σεραφείμ Ρόουζ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ και η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ)

    Είδε (ο άγιος Γρηγόριος επίσκοπος Νεοκαισαρείας) ότι σ’ όλη τη χώρα κυριαρχούσε η απάτη των δαιμόνων και του αληθινού θεού δεν είχε πουθενά κτιστεί ναός, ενώ όλη η πόλη και η γύρω περιοχή ήταν γεμάτη από ιερούς βωμούς και ειδωλολατρικά αφιερώματα. Όλος ο λαός είχε αυτή τη μανία, πώς να καλλωπίζουν τους ιερούς χώρους των ειδώλων και τους ναούς και να παραμένει η ειδωλολατρία στους ανθρώπους δυναμωμένη με πομπές και τελετές και μιαρές θυσίες στους βωμούς. Όπως ένας γενναίος στρατιώτης αφού συγκρουστεί με τον επικεφαλής του στρατεύματος νικώντας τον τρέπει σε φυγή τους στρατιώτες του, έτσι κι αυτός ο μέγας άγιος άρχισε την αριστεία του από τους ίδιους τους δαίμονες. Με ποιόν τρόπο;
     Βαδίζοντας το δρόμο από το έσχατο εκείνο μέρος προς την πόλη, επειδή είχε πέσει το βράδυ και έρριχνε συνέχεια δυνατή βροχή, μπαίνει σ’ ένα ναό μαζί με την ακολουθία του. Ο ναός εκείνος ήταν από τους επίσημους και εκεί γινόταν φανερή η επιφοίτηση των δαιμόνων πού λατρεύονταν στους επιμελητές του ναού, γιατί ασκούσαν τη μαντική και έδιναν χρησμούς. Μόλις μπήκε στο ιερό με τους συνοδούς του κατατρόμαξε ευθύς τα δαιμόνια με την επίκληση του ονόματος του Χριστού και με το σημείο του σταυρού καθάρισε τον μολυσμένο από τις κνίσσες αέρα. Πέρασε όλη τη νύχτα ξαγρυπνώντας όπως το συνήθιζε με προσευχή και ψαλμωδία, ώστε να μετατραπεί σέ οίκο προσευχής ο ναός ο μολυσμένος από τα αίματα του βωμού και τα αφιερώματα. Μ’ αυτον τον τρόπο πέρασε τη νύχτα του και την αυγή πάλι συνέχισε την πορεία του προς τα εμπρός.
Όταν όμως ο νεωκόρος εκτελούσε την αυγή τη συνηθισμένη υπηρεσία του στους δαίμονες, λένε ότι του παρουσιάστηκαν τα δαιμόνια και του είπαν ότι είναι άβατος γι’ αυτά ο ναός εξαιτίας εκείνου πού έμεινε μέσα. Αυτός κάνοντας κάποιους καθαρμούς και θυσίες προσπαθούσε με τέτοια πράγματα να ξαναφέρει τα δαιμόνια στο ναό. Χρησιμοποίησε όλη την πείρα του, αλλά ο ζήλος του πήγε χαμένος, αφού δεν υπάκουαν όπως πρώτα στις εκκλήσεις του τα δαιμόνια. Τότε με θυμό και οργή ο νεωκόρος ορμάει κι αρπάζει τον μεγάλο εκείνο άγιο, εκτοξεύοντάς του τις φοβερότερες απειλές κι ότι θα τον καταγγείλει στους άρχοντες και θα βιαιοπραγήσει εναντίον του· θα καταγγείλει στο βασιλιά την τόλμη του, πού τόλμησε να μπει μέσα στους ναούς ενώ ήταν χριστιανός και εχθρός των θεών, αφού την είσοδό του την αρνιόταν η δύναμη πού ενεργούσε μέσα στους ναούς και δεν εκδηλωνόταν πια στον τόπο αυτόν όπως συνήθως η μαντική ενέργεια των δαιμόνων. Αυτός όμως κατανικώντας με την ανωτερότητα του φρονήματός του το θυμό του προπέτη και άξεστου νεωκόρου και ανταλάσσοντας σ’ όλες τις απειλές του τη συμμαχία του αληθινού Θεού, έλεγε ότι έχει τόση εμπιστοσύνη στη δύναμη του υπερμάχου του, ώστε έχει την εξουσία να τους διώχνει από όπου θέλει και να τους εγκαθιστά σ’ όποιους τόπους θέλει, υποσχόμενος ότι θα του δώσει τώρα τις αποδείξεις. Ο νεωκόρος θαύμασε και αποσβολώθηκε με το μέγεθος της εξουσίας του και τον προέτρεψε να δείξει τη δύναμή του από αυτά δω τα ίδια τα δαιμόνια και να τα κάνει να εισέλθουν πάλι στο ναό. Όταν τ’ άκουσε αυτό ο μεγάλος Γρηγόριος έσκισε ένα μικρό κομμάτι από το βιβλίο και το έδωσε στο νεωκόρο, αφού χάραξε πάνω σ’ αυτό μια διαταγή. Τα γράμματα της διαταγής έλεγαν·
Ο ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΛΕΕΙ ΣΤΟ ΣΑΤΑΝΑ, ΜΠΕΣ ΜΕΣΑ.
Ο νεωκόρος πήρε το βιβλίο και το έβαλε επάνω στο βωμό κι έπειτα προσφέροντας τις συνηθισμένες τους κνίσσες και δυσωδίες είδε πάλι αυτά πού έβλεπε προηγουμένως, πριν εκδιωχθούν οι δαίμονες από τον ναό των ειδώλων. Όταν έγιναν αυτά κατάλαβε ότι
ο Γρηγόριος διαθέτει μια θεία δύναμη, χάρη στην οποία φάνηκε πιο δυνατός από τα δαιμόνια. Τον πρόλαβε κυνηγώντας τον πάλι, πριν εισέλθει στην πόλη, και αξίωσε να τον πληροφορήσει για το μυστήριο και ποιος είναι αυτός ο Θεός πού έχει υποχείριά του τη φύση των δαιμόνων. Κι όταν ό μεγάλος άγιος του εξήγησε με συντομία το μυστήριο της χριστιανικής πίστης, ο νεωκόρος βρέθηκε φυσικά στην κατάσταση του αμύητου στα θεία· θεώρησε κατώτερο από την ιδέα του Θεού να πειστεί ότι το θείο φανερώθηκε στους ανθρώπους μέσα στη σάρκα. Εκείνος του είπε ότι η πίστη σ’ αυτό δεν βεβαιώνει τη δύναμή της από τα λόγια, αλλά πιστοποιείται από τα θαύματα πού έγιναν, και τότε ο νεωκόρος του ζήτησε να δει ακόμη κάποιο θαύμα από αυτόν, κι όταν αυτό γινόταν, με αυτό το θαύμα θα προχωρούσε στην αποδοχή της πίστης. Τότε, λέγεται, ότι ο μεγάλος εκείνος άγιος έκανε το πιο απίστευτο από όλα μέγα θαύμα. Του ζήτησε ο νεωκόρος ένας βράχος ευμεγέθης πού ήταν εκεί μπροστά τους να μετακινηθεί χωρίς ανθρώπινο χέρι, αλλά με μόνη τη δύναμη της πίστης με πρόσταγμα του Γρηγορίου να μετατοπιστεί σέ άλλη θέση. Χωρίς να αναβάλει καθόλου ο μεγάλος εκείνος άγιος πρόσταζε αμέσως το βράχο, σα να είχε ψυχή, να μετακινηθεί σ’ εκείνη τη θέση, που υπέδειξε ο νεωκόρος του ναού. Όταν αυτό έγινε, πίστεψε αμέσως ο άνθρωπος εκείνος κι εγκατέλειψε τα πάντα, τη γενιά του, το σπίτι του, τη γυναίκα του, τα παιδιά του, τους φίλους, την ιερωσύνη του στο ναό, την εστία, τα κτήματα, θεωρώντας σπουδαιότερο από όλα αυτά να είναι μαζί με τον άγιο και να συμμερίζεται τους κόπους του και τη θεία εκείνη φιλοσοφία και παιδεία. (Γρηγορίου Νύσσης ΕΠΕ τομ. 9 σελ.419-423)

δεν αγαπούσε συναλλαγματικά
Θέλοντας ο Θεός να δείξη ότι δεν Τον λατρεύουν συναλλαγματικά οι άγιοι αφαίρεσε από τον Ιώβ όλη την ευπορία. Τον παρέδωσε σε φτώχεια. Και επέτρεψε να περιπέση σε φοβερή αρρώστια.
Ε.Π.Ε. 31,598
αθλητής, στεφανίτης
Όπως ο αθλητής βγάζει τα ρούχα του, έτσι ο Ιώβ πέταξε από πάνω του τον πλούτο και μπήκε γυμνός στους αγώνες της αρετής. Τόσο εξέπληξε όλους με τους αγώνες του, ώστε και αυτοί ακόμα οι άγγελοι από το ουράνιο θεωρείο, βλέποντας την υπομονή της ψυχής του, κραύγασαν από θαυμασμό και χειροκρότησαν εκείνον τον νικητή.
Ε.Π.Ε. 31,600
τα υπέφερε όλα και μαζί
Ο Ιώβ υπέφερε τα πάντα, και το καταπληκτικότερο, όλα μαζί τα υπέφερε, κάτι που κάνει να φαίνωνται τα πράγματα χειρότερα δυο και τρεις φορές. Δεν είχε καθόλου διάλειμμα, όπως η ανακωχή που έχει κάθε αγωνιζόμενος. Όταν έρχωνται αλλεπάλληλα τα χτυπήματα, τότε ο πόνος και η ταραχή είναι σε μεγαλύτερο βαθμό, κάτι που συνέβη στον Ιώβ.
Ε.Π.Ε. 33,226
τα τεχνάσματα της γυναίκας του
Στην περίπτωσι του Ιώβ φάνηκε σύμμαχος του διαβόλου η γυναίκα του. Δάνεισε τη γλώσσα της στο διάβολο και τον πληγώνει με τα λόγια που λέει σκληρότερα και πικρότερα.
E.Π.E. 33,228
αλλεπάλληλες δοκιμασίες
Προτού καλά-καλά συνέρθη από τη μια τραγωδία, προτού ν’ αναπνεύση, άλλη, χειρότερη, τον βρίσκει... Η σύζυγός του γίνεται όπλο για το Διάβολο και πληγώνει τον άντρα της, δανείζοντας τη γλώσσα της στο Σατανά... Η παρέα των φίλων ήρθαν τάχα να δείξουν συμπάθεια, αλλ’ αποδείχτηκαν εχθροί του.
Ε.Π.Ε. 33,230
χτυπιέται· στο ζενίθ οι δοκιμασίες
Δεν επετέθησαν κατά του Ιώβ απλώς κάθε κακό και όλα τα κακά μαζί, αλλά επετέθησαν με μανία μεγάλη και υπερβολική σφοδρότητα. Διότι και η φτώχεια του ήταν κάθε φτώχειας χειρότερη. Και η αρρώστια του κάθε αρρώστιας χειρότερη. Και η κατάστασίς του κάθε καταστάσεως χειρότερη. Το ίδιο και η απώλεια των παιδιών του και όλων των ζώων του.
Ε.Π.Ε. 33,232 ή 222
πριν από τη χάρι, και όμως!
Έζησε ο Ιώβ πριν από το Νόμο και πριν από τη Χάρι. Και όμως ήταν υπόδειγμα ευσεβείας... Φυσικά, δεν είναι το ίδιο να δείχνη κανείς τέτοια αρετή μετά την έλευσι του Χριστού και το ίδιο προ Χριστού και προ του νόμου και των προφητών.
Ε.Π.Ε. 33,234-236
ταπεινός
Μήπως, λοιπόν, ήταν ταπεινός ο Ιώβ, αλλά όχι ποθητός και αξιαγάπητος; Ναι, ήταν και αξιαγάπητος. Πρόσεχε και στο σημείο αυτό την υπεροχή. Όπως τα κακά όλα τα υπέμεινε, έστω και αν έπεσαν πάνω του με φοβερή σφοδρότητα, έτσι και στην ευτυχία, πέτυχε κάθε αρετή με το παραπάνω, όχι απλώς και ως έτυχε, αλλά έφτασε μέχρι την κορυφή.
Ε.Π.Ε. 33,242
παράδειγμα για άντλησι δυνάμεως
Αυτά, αγαπητέ, να ζηλεύης, αυτά να μιμήσαι. Την εικόνα του Ιώβ, όπως ζωγραφίζεται, να την πάρης και να την στήσης στην καρδιά σου. Και όταν είσαι σε αθυμία, σ’ αυτήν να καταφεύγης. Και όταν βρεθής να είσαι πλούσιος, παίρνε το φάρμακό της, ώστε ούτε η φτώχεια να σε βυθίση σε απελπισία, ούτε ο πλούτος να σε φουσκώση.
Ε.Π.Ε. 33,246
και Ιούδας
Οι απρόσεκτοι και αχάριστοι δεν κερδίζουν ούτε από εκείνα που ωφελούν, ενώ οι ευγνώμονες και καλόψυχοι ωφελούνται πάρα πολύ και από όσα σκανδαλίζουν άλλους. Αυτό το βλέπουμε στην περίπτωσι του Ιούδα και του Ιώβ. Ο Ιούδας δεν σώθηκε ούτε από το Χριστό, που έσωσε όλη την οικουμένη. Ο Ιώβ δεν ζημιώθηκε ούτε από το διάβολο, που έχει καταστρέψει τόσους πολλούς. Ο Ιώβ, που έπαθε άπειρα κακά, στεφανώθηκε. Ο Ιούδας, που είδε τόσα θαύματα και έκανε και ο ίδιος θαύματα, που ανάστησε νεκρούς, που έβγαζε δαιμόνια, που άκουσε τόσα για τη βασιλεία των ουρανών και για την κόλασι, που πήρε μέρος και κοινώνησε στο μυστικό φρικωδέστατο δείπνο, που απόλαυσε τόσο μεγάλη εύνοια και πρόνοια πιο πολύ από τον Πέτρο και τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, έγινε προδότης.
Ε.Π.Ε. 33,590-592
αδείασε η βελοθήκη του διαβόλου!
Μύρια βέλη δεχόταν, και όμως δεν υποχωρούσε. Άδειασε μεν η βελοθήκη του Διαβόλου πάνω του, αλλ’ αυτός ούτε κατέπεσε ούτε κατεβλήθη.
Ε.Π.Ε. 37,404
πάνω του όλες οι συμφορές
Εκείνα, που και φαίνονται και είναι λυπηρά, είναι: Φτώχεια, αρρώστια, απώλεια παιδιών, χτύπημα εχθρών, αχαριστία φίλων, πείνα, συνεχείς πόνοι του σώματος, βρισιές, συκοφαντίες και το ν’ αποκτήσης κακή υπόληψι. Και όμως, όλα αυτά μαζί ξεχύθηκαν πάνω σ’ ένα μόνο σώμα, στο σώμα του Ιώβ. Σκορπίστηκαν σε μια μόνο ψυχή, στην ψυχή του Ιώβ. Και το χειρότερο, όλα αυτά τον βρήκαν απροετοίμαστο.
Ε.Π.Ε. 37,406
κατορθώματα και παθήματα
Ο Ιώβ φάνηκε λαμπρότερος από τα παθήματα, όχι από τα κατορθώματα. Διότι τα παθήματα στην όλη υπόθεσι ήσαν δυσκολώτερο ν’ αντιμετωπιστούν. Ως προς το μέρος των παθημάτων είχε ανάγκη μεγαλύτερης ανδρείας, δυνατώτερης ψυχής και περισσότερης αγάπης στο Θεό.
Ε.Π.Ε. 37,464

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 451-454)

Ιώβ
μάρτυρας
Μάρτυρας δεν είναι μόνο εκείνος που τον κρεμούν στο ξύλο. Αν ήταν έτσι, θα ήταν εκτός στεφάνων ο Ιώβ. Και όμως έπαθε φοβερότερα πράγματα από πολλούς μάρτυρες.
Ε.Π.Ε. 19,30
πότε μακαρίζεται;
Πες μου, πότε μακαρίζεις τον Ιώβ; Όταν είχε τόσες καμήλες και τόσα κοπάδια και ποίμνια, ή όταν είπε εκείνα τα λόγια: «Ο Κύριος τα έδωσε, ο Κύριος τα πήρε»; Διότι και ο διάβολος γι’ αυτό το λόγο μας πολεμά, όχι για να μας αρπάξη τα χρήματα, αφού ξέρει, ότι τίποτε δεν είναι αυτό. Μας πολεμά, για να μας αναγκάση να βλασφημήσουμε.
Ε.Π.Ε. 25,90
του διαβόλου τα βέλη πάνω του
Άδειασε μεν ο διάβολος τη βελοθήκη του, αλλ’ ο Ιώβ δεν κατέπεσε, δεν κατατροπώθηκε. Στάθηκε, όπως ο καλός καπετάνιος όταν μαίνεται η θάλασσα και ξεσηκώνονται τα κύματα. Ούτε στην τρικυμία καταποντιζόταν, ούτε σε καιρό γαλήνης γινόταν πιο ράθυμος, αλλά και στις δυο καταστάσεις διατηρούσε την ίδια τέχνη της ευσεβείας.
Ε.Π.Ε. 30,222-224
Αβραάμ, Ιώβ, Ιωσήφ
Αν μιλάτε για πίστι, που υπομένει, να μιμηθήτε τον Αβραάμ, που απήλαυσε τους καρπούς της πίστεως τους ωραίους σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Αν πάλι μιλάτε για την υπομονή στην δοκιμασία, να μιμήστε τον μακάριο Ιώβ. Ξέρετε τον τρόπο του, ακούσατε την υπομονή του και δεν αγνοείτε το τέλος του. Αν τέλος θέλετε την υπομονή στον αγώνα της σωφροσύνης, τότε να μιμήστε τον μακάριο Ιωσήφ, που πουλήθηκε στην Αίγυπτο κι όμως ελευθέρωσε όλη την Αίγυπτο απ’ την πείνα.
Ε.Π.Ε. 31,114
και Αδάμ
Τον Αδάμ τον δοκίμασε ο Θεός με απλά λόγια, ενώ τον Ιώβ με έργα. Τον μεν Ιώβ τον δοκίμασε αφού τον απογύμνωσε από κάθε πλούτο, ενώ από τον Αδάμ δεν αφήρεσε τίποτε από όσα είχε.
Ε.Π.Ε. 31,114
και Αδάμ
Στον Ιώβ επετέθη ο πειρασμός μετά την απώλεια της περιουσίας του και των παιδιών του, μετά την απογύμνωσί του από όλα τα υπάρχοντά του. Ενώ στην Εδέμ δεν συνέβηκε κάτι τέτοιο. Δεν έχασε παιδιά ο Αδάμ ούτε χρήματα. Δεν κάθησε πάνω σε κοπριά. Κατοικούσε στον παράδεισο της χαράς. Απολάμβανε τους καρπούς τόσων δέντρων και τις πηγές και τα ποτάμια και όλα τα αγαθά. Πουθενά σ’ αυτόν δεν υπήρχε μόχθος ή πόνος η αθυμία ή φροντίδες ή ονειδισμοί ή βρισιές. Τίποτε από τα αναρίθμητα κακά, που είχαν βρη τον Ιώβ. Και όμως ο Αδάμ κατέπεσε και καταντροπιάστηκε.
Ε.Π.Ε. 31,122
υπόδειγμα αρετής
Ας αναφέρουμε πρώτα τη φτώχεια, που περιήλθε ο δίκαιος και ενάρετος Ιώβ, και τον πόνο από αυτήν. Κάτι τέτοιο προκαλεί θρήνο σε όλους τους ανθρώπους. Λοιπόν, πες μου, ποιος έγινε φτωχότερος από τον Ιώβ, που ήταν χειρότερος από όσους στεγάζονται στα λουτρά ή κοιμούνται πάνω στην τέφρα, και γενικά από όλους τους ανθρώπους αθλιώτερος; Αυτοί τουλάχιστον έχουν ένα ρούχο, έστω και σχισμένο. Εκείνος καθόταν γυμνός. Το μόνο του ρούχο ήταν το φυσικό, δηλαδή, το δέρμα του σώματός του, που και αυτό το έφθειρε ο διάβολος με φοβερές πληγές.
Ε.Π.Ε. 31,122
προ Χριστού ανώτερος από μας!
Ο Ιώβ ήταν ενάρετος προ της χάριτος και προ του Μωσαϊκού νόμου. Τώρα βέβαια έχουν γίνει οι πνευματικοί αγώνες ευκολώτεροι, μετά από την παρουσία του Χριστού.
Ε.Π.Ε. 31,132
άθικτος από τα βέλη του διαβόλου
Ο διάβολος, που είναι γεμάτος από τόση κακία, χρησιμοποίησε όλα τα όργανά του. Και αφού έρριξε τα βέλη του και όσα κακά υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους, τα επιστράτευσε και τα άδεια¬σε με μεγάλη ορμή πάνω στο σπίτι και πάνω στο σώμα του δικαίου Ιώβ. Καθόλου βέβαια δεν μπόρεσε να αδικήση τον άγιο άνθρωπο. Αντίθετα, τον ωφέλησε πιο πολύ. Πώς, λοιπόν, μπορούν μερικοί να κατηγορήσουν τον τάδε ή τον τάδε, ότι αδικήθηκαν απ’ αυτούς και όχι από τον εαυτό τους;
Ε.Π.Ε. 31,506
σύγκρισις με τον πειρασμό του Αδάμ
Λένε μερικοί: Δεν αδίκησε ο Θεός τον Αδάμ, που τον γκρέμισε και τον έδιωξε απ’ τον παράδεισο; Όχι ο Θεός, αλλ’ η απερισκεψία του αδικηθέντος Αδάμ τον έβγαλε απ’ τον παράδεισο και το ότι δεν πρόσεχε και δεν ήταν σε εγρήγορσι. Ο Διάβολος, που μεταχειρίστηκε τόσους και τέτοιου είδους δόλους και όμως δεν κατάφερε να καταβάλη τον Ιώβ, πώς θα μπορούσε με πολύ λιγώτερα μέσα να καταβάλη τον Αδάμ, αν αυτός δεν πρόδιδε τον εαυτό του;
Ε.Π.Ε. 31,508

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 448-450)

οικέτης ευγνώμων
Χαρακτηριστικό του ταπεινού και σώφρονος διακόνου είναι και αυτό, το να μην οικειοποιήται δεσποτική δόξα και να μη την αποδέχεται όταν οι άλλοι του την δίδουν.
Ε.Π.Ε. 12,734.
η ταπείνωσίς του
Αν αυτός που είναι ισάξιος της οικουμένης, ή μάλλον είναι πολύ μεγαλύτερος, δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο ούτε για τα τελευταία από τα διακονήματα, τι να πούμε εμείς, που είμαστε γεμάτοι μυρίων κακών, που απέχουμε από την αρετή του Ιωάννη όσο απέχει ο ουρανός από τη γη;
Ε.Π.Ε. 12,742
δεν γνώριζε τον Ιησού
Συνεχώς λέει: «Δεν Τον γνώριζα». Αφού άλλωστε όλο το χρόνο του τον περνούσε στην έρημο, όντας μακριά από το πατρικό του σπίτι.
Ε.Π.Ε. 12,760
λειτουργός της ελπίδας
Είναι λειτουργός και διάκονος και πραγματοποιήθηκε κάθε χρυσή του ελπίδα και χαρά.
Ε.Π.Ε. 13,200
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Τόσο σπουδαίο πράγμα είναι η αρετή, ώστε να έχη αθάνατη μνήμη, και να συντριβή με τους λόγους μόνο όσους πάνε κόντρα σ’ αυτήν. Ο Ηρώδης δεν ωδήγησε τον Ιωάννη στο δικαστήριο, αλλά σύρθηκε ο ίδιος στο δικαστήριο της συνειδήσεως. Γι’ αυτό ο τύραννος έτρεμε· δεν άντεχε τη λάμψι της αρετής. Είδες πόσο μεγάλο πράγμα είναι η αγιότητα; Ανέδειξε τον φυλακισμένο (Πρόδρομο) ανώτερον από τον τύραννο (Ηρώδη). Και ο Ηρώδης φοβάται και τρέμει τον Ιωάννη.
Ε.Π.Ε. 20,92
το γύναιο και ο έλεγχος
Ο μεν Ηρώδης μόνο φυλάκισε τον Ιωάννη, ενώ η Ηρωδιάδα, η βρωμερή εκείνη γυναίκα, ώρμησε και για να τον σφάξη. Η κατηγορία βέβαια στρεφόταν εναντίον του Ηρώδη. Δεν είπε ο Πρόδρομος στην Ηρωδιάδα, όταν την συνάντησε: Γιατί συζής με το βασιλιά. Ήθελε να διορθώση την κατάστασι δια του Ηρώδη, γι’ αυτό εκείνον ήλεγξε. Και ούτε και αυτόν αυστηρώς ήλεγξε. Ο λόγος του Προδρόμου ήταν μάλλον διδακτικός, παρά ελεγκτικός· παιδαγωγικός, παρά τιμωρητικός· ρυθμιστικός, παρά ξευτελιστικός· διορθωτικός, παρά παρεμβατικός. Αλλά, όπως έχω πει, εχθρός στον κλέφτη είναι το φως, και ο άγιος είναι ανυπόφορος και μόνο που φαίνεται.
Ε.Π.Ε. 20,94
φοβερός
Για ποιο λόγο δεν διέταξε η Ηρωδιάδα να σφαγή ο Πρόδρομος στο μέσο του συμποσίου, όπου θα ευχαριστιόταν περισσότερο; Φοβήθηκε, μήπως εμφανιστή εκεί ο Ιωάννης και τους μεταβάλη όλους με τη θέα του προσώπου του. Γι’αυτό ζητάει το κορίτσι την κεφαλή του Προδρόμου ως τρόπαιο της πορνείας, και την παραδίδει στη μητέρα της. Είδες τα κατορθώματα του γλεντιού εκείνου; Είδες τα λάφυρα της σατανικής επιρροής;
Ε.Π.Ε. 20,98
εν δυνάμει Ηλιού
Τότε θα εμφανιστή κι ο Ηλίας, που θ’ασφαλίζη τους πιστούς... Όπως ο Ιωάννης υπήρξε πρόδρομος της πρώτης παρουσίας του Χριστού, έτσι κι ο Ηλίας θα’ναι ο πρόδρομος της δευτέρας και ένδοξης παρουσίας Του. Γι’ αυτό τον προορίζει ο Θεός. Ας μη φοβώμαστε, λοιπόν.
Ε.Π.Ε. 23,72
αποκεφάλισίς του
Η θυγατέρα του βασιλιά Ηρώδη χόρευε κατά τα γλέντια για τα γενέθλιά του ανάμεσα σε μεθυσμένους ανθρώπους. Και ζητούσε φόνο, ως πληρωμή για το χορό της. Ζητούσε την κεφαλή του προφήτη.
Ε.Π.Ε.24,110
πρόδρομος
Πρόδρομος για μας μπήκε στον Ουρανό ο Ιησούς. Ο πρόδρομος όμως είναι πρόδρομος κάποιων, όπως ο Ιωάννης ήταν του Χριστού. Για χάρι μας πρόδρομος, επειδή πρόκειται να Τον ακολουθήσουμε. Διότι δεν πρέπει να είναι μεγάλη η απόστασις του προδρόμου απ’ αυτούς που τον ακολουθούν. Ο πρόδρομος, δηλαδή, κι όσοι τον ακολουθούν πρέπει να βρίσκωνται στον ίδιο δρόμο. Αυτός βαδίζει, οι άλλοι προσπαθούν να τον ακολουθήσουν.
Ε.Π.Ε. 24,478
εγκώμιο
Θα μιλήσω για τον θαυμαστό και υπέροχο κήρυκα της ζωής, τον Ιωάννη, αυτόν τον ακτήμονα, που ούτε λυχνάρι δεν απέκτησε, αφού είχε τη λαμπάδα τη φωτεινή του Χριστού. Αυτού την κεφαλή επεθύμησε η συλλειτουργός της Εύας στο κακό, της γυναίκας, που στάθηκε εμπόδιο στους αγίους, που δίωξε τους προφήτες, που κήρυξε την πονηρή νηστεία, που γνώριζε καλά τον ομότιμο του ονόματος της οχιάς χορό και χόρεψε στο γλέντι εκείνο το άσκοπο. Δεν επεθύμησε η διεφθαρμένη γυναίκα ζωή, ούτε πολλά χρήματα, ούτε βασιλικό αξίωμα, ούτε άλλη περιουσία. Αλλά πες μου, αγαπητέ, τι επεθύμησε αυτό το κορίτσι; Κεφάλι ανθρώπου επεθύμησε. Και τι λέω; Όχι απλώς ανθρώπου, αλλά ευαγγελιστού.
Ε.Π.Ε. 33,394
το βάπτισμά του
Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν μεν πολύ ανώτερο από το ιουδαϊκό, αλλά και κατώτερο από το δικό μας, το χριστιανικό. Σαν μια γέφυρα ανάμεσα στα δυο αυτά βαπτίσματα. Μας πήρε από εκείνο και μας ωδήγησε σε τούτο. Βέβαια είναι κατώτερο, όπως είπαμε, από το δικό μας. Διότι δεν έδινε Πνεύμα άγιο το βάπτισμα του Ιωάννου, και δεν προσέφερε χάρι για συγχώρησι. Πρόσταζε να μετανοούν οι αμαρτωλοί, αλλά δεν είχε εξουσία αφέσεως.
Ε.Π.Ε. 30,386
βαπτιστής Κυρίου
Για ποιο λόγο βαπτίζεται ο Χριστός και ποιο είναι το βάπτισμα που δέχεται; Ούτε το ιουδαϊκό, ούτε το δικό μας. Καθόσον δεν είχε ανάγκη αφέσεως αμαρτημάτων, διότι είναι ο Αναμάρτητος. Ούτε η σάρκα Του εστερείτο Πνεύματος Αγίου.... Ποιο βάπτισμα δέχτηκε; Βαπτίστηκε το βάπτισμα του Ιωάννου... Για ποιο λόγο, αν δεν το έκανε ούτε για μετάνοια ούτε για συγχώρησι αμαρτημάτων, ούτε για χορήγησι Πνεύματος αγίου; Για δυο λόγους, που τον ένα αναφέρει ο μαθητής και τον άλλον λέει ο Χριστός στον Ιωάννη. Ο ένας: Λέει ο Ιωάννης: Για να μάθουν οι πολλοί. Αυτό είναι το κατόρθωμα του βαπτίσματος. Ο άλλος: Όταν ο Ιωάννης είπε στο Χριστό, ότι εκείνος έχει ανάγκη να βαπτιστή απ’ Αυτόν, ο Χριστός αποκρίθηκε: Άφησε τα αυτά τώρα πρέπει να εκπληρωθή κάθε εντολή. Επειδή κανένας άνθρωπος δεν είχε εκτελέσει πλήρως τις εντολές, έρχεται ο Χριστός και γίνεται το πλήρωμα της δικαιοσύνης, εκπληρώνει όλο το νόμο.
Ε.Π.Ε. 35,504
ελεγκτής και μάρτυρας
Αντιστάθηκε σε παράνομο δεσμό, έστω κι αν δεν μπόρεσε να διορθώση την παρανομία. Μόνον έλεγξε ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης, ο καρπός της Ελισάβετ της στείρας, ο πολίτης της ερήμου. Για το λόγο αυτό φυλακίστηκε και αποκεφαλίστηκε. Είναι μάρτυρας, ο πρώτος των μαρτύρων.
Ε.Π.Ε. 38,48-50οικέτης ευγνώμων
Χαρακτηριστικό του ταπεινού και σώφρονος διακόνου είναι και αυτό, το να μην οικειοποιήται δεσποτική δόξα και να μη την αποδέχεται όταν οι άλλοι του την δίδουν.
Ε.Π.Ε. 12,734.
η ταπείνωσίς του
Αν αυτός που είναι ισάξιος της οικουμένης, ή μάλλον είναι πολύ μεγαλύτερος, δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο ούτε για τα τελευταία από τα διακονήματα, τι να πούμε εμείς, που είμαστε γεμάτοι μυρίων κακών, που απέχουμε από την αρετή του Ιωάννη όσο απέχει ο ουρανός από τη γη;
Ε.Π.Ε. 12,742
δεν γνώριζε τον Ιησού
Συνεχώς λέει: «Δεν Τον γνώριζα». Αφού άλλωστε όλο το χρόνο του τον περνούσε στην έρημο, όντας μακριά από το πατρικό του σπίτι.
Ε.Π.Ε. 12,760
λειτουργός της ελπίδας
Είναι λειτουργός και διάκονος και πραγματοποιήθηκε κάθε χρυσή του ελπίδα και χαρά.
Ε.Π.Ε. 13,200
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Τόσο σπουδαίο πράγμα είναι η αρετή, ώστε να έχη αθάνατη μνήμη, και να συντριβή με τους λόγους μόνο όσους πάνε κόντρα σ’ αυτήν. Ο Ηρώδης δεν ωδήγησε τον Ιωάννη στο δικαστήριο, αλλά σύρθηκε ο ίδιος στο δικαστήριο της συνειδήσεως. Γι’ αυτό ο τύραννος έτρεμε· δεν άντεχε τη λάμψι της αρετής. Είδες πόσο μεγάλο πράγμα είναι η αγιότητα; Ανέδειξε τον φυλακισμένο (Πρόδρομο) ανώτερον από τον τύραννο (Ηρώδη). Και ο Ηρώδης φοβάται και τρέμει τον Ιωάννη.
Ε.Π.Ε. 20,92
το γύναιο και ο έλεγχος
Ο μεν Ηρώδης μόνο φυλάκισε τον Ιωάννη, ενώ η Ηρωδιάδα, η βρωμερή εκείνη γυναίκα, ώρμησε και για να τον σφάξη. Η κατηγορία βέβαια στρεφόταν εναντίον του Ηρώδη. Δεν είπε ο Πρόδρομος στην Ηρωδιάδα, όταν την συνάντησε: Γιατί συζής με το βασιλιά. Ήθελε να διορθώση την κατάστασι δια του Ηρώδη, γι’ αυτό εκείνον ήλεγξε. Και ούτε και αυτόν αυστηρώς ήλεγξε. Ο λόγος του Προδρόμου ήταν μάλλον διδακτικός, παρά ελεγκτικός· παιδαγωγικός, παρά τιμωρητικός· ρυθμιστικός, παρά ξευτελιστικός· διορθωτικός, παρά παρεμβατικός. Αλλά, όπως έχω πει, εχθρός στον κλέφτη είναι το φως, και ο άγιος είναι ανυπόφορος και μόνο που φαίνεται.
Ε.Π.Ε. 20,94
φοβερός
Για ποιο λόγο δεν διέταξε η Ηρωδιάδα να σφαγή ο Πρόδρομος στο μέσο του συμποσίου, όπου θα ευχαριστιόταν περισσότερο; Φοβήθηκε, μήπως εμφανιστή εκεί ο Ιωάννης και τους μεταβάλη όλους με τη θέα του προσώπου του. Γι’αυτό ζητάει το κορίτσι την κεφαλή του Προδρόμου ως τρόπαιο της πορνείας, και την παραδίδει στη μητέρα της. Είδες τα κατορθώματα του γλεντιού εκείνου; Είδες τα λάφυρα της σατανικής επιρροής;
Ε.Π.Ε. 20,98
εν δυνάμει Ηλιού
Τότε θα εμφανιστή κι ο Ηλίας, που θ’ασφαλίζη τους πιστούς... Όπως ο Ιωάννης υπήρξε πρόδρομος της πρώτης παρουσίας του Χριστού, έτσι κι ο Ηλίας θα’ναι ο πρόδρομος της δευτέρας και ένδοξης παρουσίας Του. Γι’ αυτό τον προορίζει ο Θεός. Ας μη φοβώμαστε, λοιπόν.
Ε.Π.Ε. 23,72
αποκεφάλισίς του
Η θυγατέρα του βασιλιά Ηρώδη χόρευε κατά τα γλέντια για τα γενέθλιά του ανάμεσα σε μεθυσμένους ανθρώπους. Και ζητούσε φόνο, ως πληρωμή για το χορό της. Ζητούσε την κεφαλή του προφήτη.
Ε.Π.Ε.24,110
πρόδρομος
Πρόδρομος για μας μπήκε στον Ουρανό ο Ιησούς. Ο πρόδρομος όμως είναι πρόδρομος κάποιων, όπως ο Ιωάννης ήταν του Χριστού. Για χάρι μας πρόδρομος, επειδή πρόκειται να Τον ακολουθήσουμε. Διότι δεν πρέπει να είναι μεγάλη η απόστασις του προδρόμου απ’ αυτούς που τον ακολουθούν. Ο πρόδρομος, δηλαδή, κι όσοι τον ακολουθούν πρέπει να βρίσκωνται στον ίδιο δρόμο. Αυτός βαδίζει, οι άλλοι προσπαθούν να τον ακολουθήσουν.
Ε.Π.Ε. 24,478
εγκώμιο
Θα μιλήσω για τον θαυμαστό και υπέροχο κήρυκα της ζωής, τον Ιωάννη, αυτόν τον ακτήμονα, που ούτε λυχνάρι δεν απέκτησε, αφού είχε τη λαμπάδα τη φωτεινή του Χριστού. Αυτού την κεφαλή επεθύμησε η συλλειτουργός της Εύας στο κακό, της γυναίκας, που στάθηκε εμπόδιο στους αγίους, που δίωξε τους προφήτες, που κήρυξε την πονηρή νηστεία, που γνώριζε καλά τον ομότιμο του ονόματος της οχιάς χορό και χόρεψε στο γλέντι εκείνο το άσκοπο. Δεν επεθύμησε η διεφθαρμένη γυναίκα ζωή, ούτε πολλά χρήματα, ούτε βασιλικό αξίωμα, ούτε άλλη περιουσία. Αλλά πες μου, αγαπητέ, τι επεθύμησε αυτό το κορίτσι; Κεφάλι ανθρώπου επεθύμησε. Και τι λέω; Όχι απλώς ανθρώπου, αλλά ευαγγελιστού.
Ε.Π.Ε. 33,394
το βάπτισμά του
Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν μεν πολύ ανώτερο από το ιουδαϊκό, αλλά και κατώτερο από το δικό μας, το χριστιανικό. Σαν μια γέφυρα ανάμεσα στα δυο αυτά βαπτίσματα. Μας πήρε από εκείνο και μας ωδήγησε σε τούτο. Βέβαια είναι κατώτερο, όπως είπαμε, από το δικό μας. Διότι δεν έδινε Πνεύμα άγιο το βάπτισμα του Ιωάννου, και δεν προσέφερε χάρι για συγχώρησι. Πρόσταζε να μετανοούν οι αμαρτωλοί, αλλά δεν είχε εξουσία αφέσεως.
Ε.Π.Ε. 30,386
βαπτιστής Κυρίου
Για ποιο λόγο βαπτίζεται ο Χριστός και ποιο είναι το βάπτισμα που δέχεται; Ούτε το ιουδαϊκό, ούτε το δικό μας. Καθόσον δεν είχε ανάγκη αφέσεως αμαρτημάτων, διότι είναι ο Αναμάρτητος. Ούτε η σάρκα Του εστερείτο Πνεύματος Αγίου.... Ποιο βάπτισμα δέχτηκε; Βαπτίστηκε το βάπτισμα του Ιωάννου... Για ποιο λόγο, αν δεν το έκανε ούτε για μετάνοια ούτε για συγχώρησι αμαρτημάτων, ούτε για χορήγησι Πνεύματος αγίου; Για δυο λόγους, που τον ένα αναφέρει ο μαθητής και τον άλλον λέει ο Χριστός στον Ιωάννη. Ο ένας: Λέει ο Ιωάννης: Για να μάθουν οι πολλοί. Αυτό είναι το κατόρθωμα του βαπτίσματος. Ο άλλος: Όταν ο Ιωάννης είπε στο Χριστό, ότι εκείνος έχει ανάγκη να βαπτιστή απ’ Αυτόν, ο Χριστός αποκρίθηκε: Άφησε τα αυτά τώρα πρέπει να εκπληρωθή κάθε εντολή. Επειδή κανένας άνθρωπος δεν είχε εκτελέσει πλήρως τις εντολές, έρχεται ο Χριστός και γίνεται το πλήρωμα της δικαιοσύνης, εκπληρώνει όλο το νόμο.
Ε.Π.Ε. 35,504
ελεγκτής και μάρτυρας
Αντιστάθηκε σε παράνομο δεσμό, έστω κι αν δεν μπόρεσε να διορθώση την παρανομία. Μόνον έλεγξε ο Πρόδρομος και Βαπτιστής Ιωάννης, ο καρπός της Ελισάβετ της στείρας, ο πολίτης της ερήμου. Για το λόγο αυτό φυλακίστηκε και αποκεφαλίστηκε. Είναι μάρτυρας, ο πρώτος των μαρτύρων.
Ε.Π.Ε. 38,48-50

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 444-448)

Ιωάννης ο Πρόδρομος
δεν αντέχουν τον άγιο οι παράνομοι
«Δεν μπορούν να σταθούν στα μάτια του Θεού οι παράνομοι». Με αυτά τα λόγια φανερώνει ο Ψαλμωδός πόσο μισεί ο Θεός την παρανομία, διδάσκοντας όσους θέλουν να είναι κοντά Του, να ζουν έτσι, ώστε να μπορούν να στέκουν κοντά Του. Αν κάποιος δεν μπορή να ζη κοντά σε καλό άνθρωπο, αφού διαφέρει η συμπεριφορά του, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να σταθή κοντά στον Θεό. Για το ότι οι πονηροί δεν μπορούν να σταθούν κοντά σε εναρέτους, λέει ο λόγος της Γραφής: «Δεν αντέχουν οι πονηροί ούτε καν να βλέπουν τον δίκαιο». Κάπως έτσι συνέβη στην περίπτωσι του Ιωάννου του Προδρόμου. Στη φυλακή βρισκόταν, δεν τον έβλεπε η Ηρωδιάδα, και όμως στενοχωριόταν με την παρουσία του. Και ας βρισκόταν τόσο μακριά του το διεφθαρμένο γύναιο. Και υστέρα από το θάνατό του ο Ιωάννης συντάραζε τη συνείδησι του τυράννου εκείνου (του Ηρώδη). Κανένας, λοιπόν, από όσους ζουν ενάρετα, ας μη νομίζει, ότι παθαίνει κάποιο κακό και όταν τον επιβουλεύωνται κακοί άνθρωποι. Εκείνοι που πραγματικά βασανίζονται, είναι όσοι κακοποιούν τους αγίους.
Ε.Π.Ε. 5,218
κήρυκας δικαιοσύνης
Ας απορρίψουμε την περιττή πολυτέλεια και ας κρατήσουμε τη συμμετρία και ας μάθουμε να αποκτάμε με δίκαιους κόπους όλα εκείνα, που μας είναι απαραίτητα. Άλλωστε και ο μακάριος Ιωάννης ο Πρόδρομος, όταν συνωμιλούσε με όσους ασχολούνταν με την είσπραξι φόρων και με τους στρατευομένους, έδινε εντολές να αρκούνται στους μισθούς τους. Ήθελε να τους οδηγήση σε ανώτερη κορυφή, αλλά δεν ήσαν ακόμα προετοιμασμένη. Γι’ αυτό τους λέει τα απλούστερα. Αν τους μιλούσε υψηλότερα, ούτε εκείνα θα πρόσεχαν, αλλά και τα απλούστερα δεν θα εφάρμοζαν. Ξέρουμε πολύ καλά, ότι το βάρος της ακτημοσύνης είναι προς το παρόν υπερβολικό για τις δυνάμεις σας, και όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόσο απέχει και η ακτημοσύνη από σας.
Ε.Π.Ε. 10,26
ουράνιος άνθρωπος
Ζούσε σαν να βρισκόταν στον ουρανό αποδείχτηκε ανώτερος των φυσικών αναγκών. Έτσι βάδισε καταπληκτικό δρόμο. Όλο το χρόνο του τον περνούσε με προσευχές και με ύμνους. Με κανένα άνθρωπο δεν συναναστρεφόταν, παρά μόνο ζούσε συνεχώς την κοινωνία του Θεού.
Ε.Π.Ε. 10,56
τον έτρεμε ο Ηρώδης
Ο Ηρώδης, καίτοι φορούσε βασιλική αλουργίδα και ήταν φαντασμένος, όμως έτρεμε και φοβόταν εκείνον, που ήταν περισσότερο από όλους απογυμνωμένος από κοσμικό μεγαλείο. Τον φοβόταν τον Ιωάννη, και όταν ακόμα είχε αποτμηθή με εντολή του η άγια του κεφαλή.
Ε.Π.Ε. 10,140
ασκητής
Το ότι ο Ιωάννης δεν είχε καμμιά σχέσι με καλοπέρασι, το φανερώνουν η φορεσιά του, ο ερημικός του τόπος και η φυλακή του. Αν ήθελε να καλοπερνούσε, δεν θα κατοικούσε στην ερημιά.
Ε.Π.Ε. 10,560
αν σιγούσε!
Θα μπορούσε ο Ιωάννης, λίγο αν έκλεινε το στόμα του, ν’ απολαύση μύριες τιμές. Διότι, αν ο Ηρώδης, καίτοι τον ήλεγχε και τον είχε φυλακίσει, τον σεβόταν, πόσο μάλλον θα τον τιμούσε αν σιωπούσε.
Ε.Π.Ε. 10,562
μάρτυρας της αληθείας
Εγώ δεν έχω ανάγκη από μαρτυρία ανθρώπων. Όσα λέω, τα λέω για τη δική σας σωτηρία... Σαν να έλεγε ο Χριστός: Το ότι είμαι Θεός και γνήσιος Υιός του Θεού και ομοούσιος με την ουσία του Πατρός την άχραντη και μακάρια, δεν έχω ανάγκη κανέναν για να το πη. Διότι και κανένας να μη θελήση να δώση τέτοια μαρτυρία, εγώ δεν πρόκειται να μειωθώ καθόλου. Επειδή όμως με ενδιαφέρει η σωτηρία των ανθρώπων όλων, για το λόγο αυτό κατέβηκα τόσο χαμηλά, ώστε να επιτρέφω σε άνθρωπο να δώση τη μαρτυρία για το πρόσωπό μου.
Ε.Π.Ε. 12,562
κήρυκας της Θεότητας
Ο Χριστός όπως περιεβλήθηκε σάρκα ανθρώπινη, γιατί δεν άντεχαν οι άνθρωποι να δουν γυμνή τη Θεότητα και θα καίγονταν, έτσι έστειλε άνθρωπο, τον Ιωάννη, ως κήρυκα της παρουσίας Του, ώστε οι άνθρωποι ακούγοντας οικεία σ’ αυτούς φωνή να προσέξουν και έτσι να πιστεύσουν ευκολώτερα.
Ε.Π.Ε. 12,564
η φωνή του δούλου
Ο Χριστός, όπως πήρε δούλου μορφή με τη σάρκωσι, διότι διαφορετικά δεν θα τον δέχονταν οι άνθρωποι, έτσι προετοίμασε τα αυτιά των ανθρώπων για το μυστήριο της σαρκώσεως με φωνή δούλου (του Ιωάννη), για να μπορέσουν πολλοί από τους Ιουδαίους να αποδεχτούν την αλήθεια.
Ε.Π.Ε. 12,670
ποια τον έκαναν μεγάλο!
Πολλά είναι εκείνα, που έδειχναν τη λαμπρότητα και το υπέροχο του Ιωάννου. Και κατά πρώτο το περίοπτο και επίσημο του γένους του, αφού ήταν υιός αρχιερέως (του Ζαχαρία). Έπειτα η σκληραγωγία του και η περιφρόνησις όλων των ανθρωπίνων πραγμάτων, αφού περιφρόνησε το ένδυμα, την τράπεζα, το σπίτι και αυτήν ακόμη την τροφή και ζούσε στην έρημο.
Ε.Π.Ε. 12,730

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 441-443)

ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΣ (Πατρολογία Στυλ. Παπαδόπουλου).
O γνωστικισμός ανήκει στα μεγάλα πνευματικά κινήματα της ιστορίας. Αποτελεί μία από τις συγκλονιστικότερες στιγμές ζητήσεως και νοσταλγίας, πάθους και ειλικρινείας για την υπέρβαση των ορίων του ανθρώπου. Τα αγωνιώδη προβλήματα που πιέζουν το ανθρώπινο στήθος (τί είμεθα, πόθεν ερχόμεθα, που πηγαίνομε, τί είναι και πώς πετυχαίνεται η λύτρωση) ήσαν τα προβλήματα του γνωστικισμού. Στους κόλπους του όμως ήταν εύκολη η συνύπαρξη του πάθους και της αφελότητος, της βαθειάς θρησκευτικής νοσταλγίας και της επιφανειακής αισιοδοξίας. Έχομε δηλαδή ενώπιόν μας ένα κράμα μεγαλείου και μικρότητος, αγωνιώδους ζητήσεως και αφελούς ικανοποιήσεως, υψηλών φιλοσοφικοθρησκευτικών αντιλήψεων και λαϊκής δεισιδαιμονίας ή πίστεως. Τις τελευταίες δεκαετίες καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια για την ιστορική και φιλοσοφική κατανόηση κι ερμηνεία του γνωστικισμού. Εν τούτοις αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε την ιστορική αρχή του φαινομένου τούτου. Αναμφιβόλως άρχισε να μορφοποιείται και να ωριμάζη κυρίως από τα μέσα του Α' μ.Χ. αιώνα παράλληλα προς την Εκκλησία μα και πολλές φορές με την επίδρασή της. Οι ρίζες του όμως ξεκινούν από τους ελληνιστικούς χρόνους, εποχή που είναι γι’ αυτόν προϊστορική. Οι Μανδαίοι στις όχθες του Ιορδάνη και ίσως ο γνωστός Σιμών ο Μάγος (μέσα Α’ μ.Χ. αι.) αποτελούν τα αρχαιότερα ιστορικά δείγματα γνωστικισμού. Δυστυχώς η απώλεια των περισσότερων σχετικών πηγών εμποδίζει την καλή ιστορική του γνώση και την τελική φιλοσοφικοθρησκευτική ερμηνεία του.
Το μέγα τούτο φαινόμενο γεννήθηκε στο κλίμα του συγκρητισμού. Η Μ. Ανατολή, αλλά και ο ελληνορωμαϊκός χώρος, αποτελούσαν στον πρώτο χριστιανικό αιώνα μία τεράστια χοάνη, στο εύρος της οποίας γνώρισαν τον εναγκαλισμό τέσσερις μεγάλοι πολιτισμοί: ο ελληνικός, ο αιγυπτιακός, ο βαβυλωνοπερσικός (ακόμη και ο ινδικός) και ο Ιουδαϊκός. Τα πνευματικά αυτά μεγέθη δεν εξέφραζαν μόνο φιλοσοφικές και κοσμολογικές αντιλήψεις αλλά και μεταφυσικά βιώματα, βαθειές θρησκευτικές εμπειρίες και πεποιθήσεις. Στην πολυσήμαντη όμως αυτή συνάντηση ή Ανατολή προσφέρει κυρίως το θρησκευτικό της πάθος και η Ελλάδα το φιλοσοφικό της λόγο. Η Ανατολή τη χωρίς όρια και μορφή νοσταλγία του θείου και η Ελλάδα τη μορφοποιητική δύναμη της φιλοσοφίας. Εγγύτεροι προσδιορισμοί είναι πολύ δύσκολοι. Σημασία έχει ότι από τη συνάντηση αυτή δημιουργήθηκε ο γνωστικισμός. Το πάθος για τη λύτρωση, η νοσταλγία του ανωτέρου, η απελπισία, η ελπίδα, η λαϊκή πίστη και αισιοδοξία υποτάχθηκαν, μορφοποιήθηκαν, έγιναν διδασκαλίες και τις περισσότερες φορές συστήματα θρησκευτικοφιλοσοφικά ή φιλοσοφικοθρησκευτικά. Η γνώση είναι το θεμέλιο του γνωστικισμού. Αλλά η γνώση αυτή, που είχε σταδιοδρομήσει ως φιλοσοφικό επίτευγμα, παίρνει τώρα και θρησκευτικό περιεχόμενο, γίνεται προϋπόθεση λυτρώσεως ή μάλλον ταυτίζεται προς τη θρησκευτική λύτρωση και αποβαίνει έτσι Γνώση.
Η θρησκευτικότης της γνώσεως στα συστήματα αυτά συνδέεται με αυτοφανέρωση ή Αποκάλυψη του θεού, που ερμηνεύεται βάσει των πλατωνικών ιδεών, του ορφισμού, των Ανατολικών κοσμολογικών αντιλήψεων κ.α. προϋποθέσεων. Παρατηρούμε δηλαδή ότι η φιλοσοφία αναζητεί την εγκυρότητα της γνώσεως στην αποκάλυψη, κάτι που φανερώνει την κόπωση και την απογοήτευση της ίδιας της φιλοσοφίας από τα επιτεύγματά της. Παράλληλα παρατηρούμε, ότι η θρησκεία ζητά να στηρίξη τη μυθολογική της γνώση, στο φιλοσοφικό λόγο, κάτι που προδίδει την αμφιβολία των θρησκειών προς την κηρυττόμενη αλήθειά τους. Και η φιλοσοφία και η θρησκεία αναζητούν νέα σταθερά ερείσματα για να πείσουν και νέους τρόπους για να βοηθήσουν τον άνθρωπο, που ερριμένος στον άπειρο κόσμο αγωνιά και σπαράσσει. Με το κίνημα του γνωστικισμού η ανθρωπότης έγινε θεατής για πρώτη φορά του απρόσμενου φαινομένου: ο φιλοσοφικός λόγος καταφάσκει και υιοθετεί την ‘αποκάλυψη’ - η θρησκευτική αλήθεια εμπλουτίζεται με φιλοσοφικές αντιλήψεις. Βασικό πρίσμα στο γνωστικισμό θεωρήσεως του θεού, του κόσμου και του κακού, είναι η διαρχία ή δυαλισμός. Διακρίνει ριζικά ύψιστη αρχή και θεότητα, τον αγαθό θεό αφ’ ενός, και τη δημιουργική δύναμη και θεότητα του κακού, τον κακό ή δημιουργό θεό αφ’ ετέρου. Ο αγαθός θεός παραμένει έξω του κόσμου, είναι απρόσιτος και αμέτοχος του κόσμου και του κακού. Ο δημιουργός θεός φέρει την ευθύνη για το φυσικό και ηθικό κακό στον κόσμο. Η άρση του κακού και η λύτρωση του ανθρώπου απαιτεί την ήττα του δημιουργού θεού και τη γεφύρωση της αβύσσου μεταξύ υψίστου θεού και ανθρώπου. Η γεφύρωση επιτυγχάνεται με σειρά όντων, τους αιώνες, που δια της απορροής προβάλλονται — γεννώνται από τον ύψιστο θεό και φθάνουν μέχρι τον άνθρωπο. Πολλές φορές στο χριστιανίζοντα γνωστικισμό ο Λόγος ή ο Χριστός ή ο Ιησούς ή και η Εκκλησία αποτελούν αιώνες στην πάντα ανομοιόμορφη σειρά των ενδιάμεσων αυτών όντων. Αποτέλεσμα της ριζικής διαρχίας είναι η περιφρόνησή της ύλης και του ανθρώπινου σώματος, που συνιστά φυλακή της ψυχής (Πλάτων) και γι’ αυτό πρέπει να κατανικηθούν οι δυνάμεις του. Έτσι κατανοούνται οι ισχυρές ασκητικές τάσεις του γνωστικισμού, από τον οποίο πάντως δεν έλειψαν και οι ακριβώς αντίθετες. Ο υιός και μαθητής του Βασιλείδη Ισίδωρος π.χ. δίδασκε ότι ο τέλειος γνωστικός δικαιούται να πράττη κάθε είδους αμαρτία, διότι είναι ελευθερωμένος από όλα. Η άσκηση των γνωστικών με την τιμωρία και την υποταγή του σώματος απέβλεπε στην απελευθέρωση του θείου ή φωτεινού στοιχείου, που ενυπάρχει μεν στον άνθρωπο άλλα μένει δέσμιο του κυρίαρχου υλικού στοιχείου.
Ο γνωστικισμός, ακριβώς διότι υπήρξε δυναμικό πνευματικό φαινόμενο και αποτέλεσμα συγκρητισμού, δεν οργανώθηκε σε σύστημα ε ν ι α ί ο και σ τ α θ ε ρ ό. Τουναντίον μάλιστα, παρουσιάσθηκε με ποικίλες μορφές και τάσεις, όσοι ακριβώς ήσαν και οι μεγάλοι γνωστικοί διδάσκαλοι. Η εμφάνιση ισχυρής φιλοσοφικοθρησκευτικής προσωπικότητος στους κόλπους του γνωστικισμού σήμαινε και νέο γνωστικό σύστημα ή τουλάχιστο νέα παραλλαγή ενός εκ των παλαιών συστημάτων. Τόσο δε τα συστήματα αυτά διαφέρουν μεταξύ τους, ώστε είναι συμβατική η ανεύρεση και υπογράμμιση γενικών κοινών χαρακτηριστικών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα παραμένει αναπάντητο και το πρόβλημα περί του εάν ο γνωστικισμός είναι πρώτιστα θρησκεία ή φιλοσοφία. Σε άλλα συστήματα επικρατεί το θρησκευτικό στοιχείο και σε άλλα το φιλοσοφικό, χωρίς όμως να αποσυνδέεται η γνώση από τη λύτρωση. Το κίνημα του γνωστικισμού δεν ήταν απλώς ισχυρό στοιχείο του πνευματικού κλίματος της εποχής, κατά την οποία αναπτύχθηκε ο χριστιανισμός· ήταν και πνευματικό μέγεθος επικίνδυνο για την Εκκλησία, διότι έλαβε σε μερικές περιπτώσεις και σε μερικές χώρες (Αίγυπτο, Συρία) τόσα πολλά χριστιανικά στοιχεία, ώστε να εμφανίζεται ως αντίποδας της Εκκλησίας ή ως χριστιανικός (ή ορθότερα: χριστιανίζων) γνωστικισμός. Οι οπαδοί του χριστιανίζοντος γνωστικισμού παρουσιάζονταν έναντι των μελών της Εκκλησίας ως οι εκλεκτοί και οι καθαροί (elite), διότι δήθεν είχαν εξαιρετικά ανώτερη γνώση και καθαρότητα, πού τους εξασφάλιζε η διδασκαλία και η εγκράτειά τους. Τούτο δημιούργησε μεγάλη σύγχυση στους κόλπους της Εκκλησίας, διότι τα μέλη της δεν ήταν δυνατό να είναι όλα σπουδαίοι θεολόγοι και διότι η θεολογία της δεν είχε προλάβει να αντιμετωπίσει τα σχετικά προβλήματα. Έτσι πλήθος χριστιανών δεν μπορούσε να διακρίνη μεταξύ Εκκλησίας και χριστιανίζοντος γνωστικισμού, με αποτέλεσμα να προσχωρή εύκολα στις τάξεις του τελευταίου.
Η παραπάνω σύγχυση, την οποία έφερε ό γνωστικισμός, μεγάλωνε με την εκτεταμένη γνωστική φιλολογία, η οποία στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ήταν σαφώς ευρύτερη και πολυπληθέστερη από τη χριστιανική. Και η επίδραση σε βάρος της γνησιότητος της Εκκλησίας γινόταν ευκολώτερη, επειδή οι γνωστικοί χρησιμοποιούσαν στο λόγο τους και ποιητικές μορφές, μέσω των οποίων συγκινούσαν ασφαλέστερα τους ακροατές. Η Εκκλησία έζησε έντονη αγωνία ενώπιον των κινδύνων αυτών και αγωνίσθηκε επί δύο και πλέον αιώνες για να δείξη με σαφήνεια και θεολογική πειθώ την ψευδοχριστιανικότητα του γνωστικισμού. Τούτο μάλιστα είναι κατά κύριο λόγο έργο κι επίτευγμα της θεολογίας του αγίου Ειρηναίου κατά τις τελευταίες δεκαετίες του Β' αιώνα. Πρέπει δε να σημειώσουμε ότι μέσω του Ειρηναίου κυρίως και του Ιππολύτου, αλλά και άλλων εκκλησιαστικών συγγραφέων, όπως ο Κλήμης Αλεξανδρέας, σώθηκαν τα περισσότερα και αξιολογώτερα γνωστικά κείμενα που γνωρίζαμε παλαιότερα. Οι εκκλησιαστικοί δηλαδή συγγραφείς προκειμένου να αναιρέσουν το γνωστικισμό παρέθεταν σύντομα ή μακρά αποσπάσματα γνωστικών κειμένων στα δικά τους έργα κι έτσι σώθηκε μικρό μέρος της μεγάλης γνωστικής φιλολογίας. Οι γνώσεις μας όμως για το γνωστικισμό εμπλουτίσθηκαν σοβαρά με την ανακάλυψη στο Nag Hammadi ( Άνω Αίγυπτος) κατά το 1945 σημαντικού αριθμού γνωστικών κειμένων. Οι επιφανέστεροι δάσκαλοι του γνωστικισμού υπήρξαν ο Ουαλεντίνος, ο Βασιλείδης, ο Ισίδωρος και ο Βαρδεσάνης. Οι τρεις πρώτοι έδρασαν το Β' και ο τέταρτος τον Γ' αιώνα.
Η ποικιλία των γνωστικών συστημάτων καθιστά δύσκολη τη σαφή διάκριση των σταθερών κοινών χαρακτηριστικών του γνωστικισμού. Έτσι αυτό που επιχειρούμε παρακάτω, την καταγραφή των χαρακτηριστικών αυτών, έχει μέσα του το στοιχείο της συμβατικότατος, την οποία βλέπομε, αλλά προχωρούμε χάριν του κατατοπισμού του αναγνώστη. Τα χαρακτηριστικά μάλιστα παραθέτομε βάσει της σχετικής προτάσεως του Th. Ρ. Baaren σε ειδικό για το γνωστικισμό συνέδριο (Le origini dello Gnosticismo. Colloquio di Messina 13-18 Aprile 1966, Leiden 1970, σσ. 174-180: Towars a definition of Gnosticism):

Τα βασικά στοιχεία του Γνωστικισμού.
Α) Η Γνώση δεν είναι πρώτιστα υπόθεση διανοητική, διότι βασίζεται σε «αποκάλυψη».
Β) Ο γνωστικισμός ισχυρίζεται πως κατέχει δική του αποκάλυψη, η οποία μάλιστα είναι μυστική, όπως μυστικά (απόκρυφα) κρατούσε πολλές φορές τα σχετικά με αυτή κείμενά του.
Γ) Απορρίπτει συνήθως την Παλαιά Διαθήκη ή την ερμηνεύει αλληγορικά, μολονότι δεν λείπουν ιουδαϊκά στοιχεία από το γνωστικισμό.
Δ) Ο ύψιστος θεός, η Μονάς, είναι υπερβατικό ον, απρόσιτο, αμέτοχο της δημιουργίας και ξένο προς τον άνθρωπο. Για αυτό προβάλλονται τα ενδιάμεσα όντα, οι «αιώνες», για να γεφυρώσουν την μεταξύ θεού και κόσμου άβυσσο.
Ε) Ο κόσμος αποτελεί απόλυτη απαξία, αφού δημιουργήθηκε από το δημιουργό θεό.
ΣΤ) Στον άνθρωπο συνυπάρχει το πνευματικό και το υλικό στοιχείο.
Ζ) Οι άνθρωποι γενικά είναι πνευματικοί (όσοι έχουν την πλήρη γνώση), ψυχικοί (όσοι έχουν μόνο πίστη) και σωματικοί (όσοι είναι στραμμένοι μόνο στην ύλη και για αυτό δεν μπορούν να ελπίζουν σε καμμία σωτηρία).
Η) Η γνώση είναι πολύ ανώτερη από την πίστη.
Θ) Η ριζική διαρχία οδηγεί στον αυστηρό ασκητισμό (χωρίς να λείπει και η ακριβώς αντίθετη τάση), που προϋποθέτει τέλεια περιφρόνηση του σώματος.
Ι) Ο γνωστικισμός αποτελεί είδος διαμαρτυρίας.
ΙΑ) Ο γνωστικισμός είναι θρησκευτικοφιλοσοφικό σύστημα που απευθύνεται στους εκλεκτούς.
ΙΒ) Ο γνωστικισμός βλέπει (όταν βλέπει) δοκητικά το έργο του Ιησού στον κόσμο (έπαθε φαινομενικά κλπ.).
(Στυλιανού Παπαδόπουλου, Πατρολογία Α, σελ. 148-149)

[Orthodoxy and the religion of the feature] 4. Εξήγηση των φαινομένων UFO

Το τελευταίο βιβλίο του Dr. Jacques Vallee σχετικά με τα UFO, «Το αόρατο Κολλέγιο» (The Invisible College), αποκαλύπτει τι σκέφτονται τώρα γι’ αυτά αξιόπιστοι επιστήμονες ερευνητές. Πιστεύει ότι τώρα είμαστε «πολύ κοντά» στο να κατανοήσουμε τι είναι. Σημειώνει ότι η ιδέα της «εξωγήινης» νοήμονος ζωής έχει μέσα σε λίγα χρόνια γίνει πολύ της μόδας, ανάμεσα σε επιστήμονες όπως επίσης και μάντεις, ως αποτέλεσμα «μεγάλης δίψας για επαφή με ανώτερους νόες που θα προσφέρουν καθοδήγηση για το φτωχό, ταλαιπωρημένο, ταραχώδη πλανήτη μας» (σελ. 195). Ενδεικτικά βλέπει ότι η ιδέα επισκεπτών από το εξώτερο διάστημα έχει γίνει ο μεγάλος μύθος ή «ζωτικό ψεύδος» των καιρών μας. «Έχει γίνει πολύ σημαντικό για μεγάλους αριθμούς ανθρώπων να περιμένουν επισκέπτες από το εξώτερο διάστημα» (σελ. 207, η έμφαση στο πρωτότυπο).

Όμως βρίσκει αφελές το να πιστέψει σ’ αυτόν το μύθο: «Αυτή η εξήγηση είναι πολύ κουτή για να ερμηνεύσει την ανομοιότητα της αναφερόμενης συμπεριφοράς των επιβατών και της διακρινόμενης αλληλεπίδρασής τους με τα ανθρώπινα όντα» (σελ. 27). Ο Δρ. Hynek έχει σημειώσει ότι με σκοπό να εξηγήσουμε τις ποικίλες επενέργειες που παράγουν τα UFO, πρέπει να υποθέσουμε ότι αυτά είναι «ένα φαινόμενο που έχει υλικές συνέπειες αλλά έχει επίσης τα χαρακτηριστικά του ψυχικού κόσμου» (The Edge of Reality, σελ. 259). Ο Δρ. Vallee πιστεύει ότι «είναι δομημένα τόσο ως υλικά σκάφη (ένα γεγονός που για καιρό μου φαινόταν αναμφισβήτητο) όσο και ως ψυχικά επινοήματα, των οποίων οι ακριβείς ιδιότητες μένουν να καθοριστούν» (The Invisible College, σελ. 202, έμφαση στο πρωτότυπο). Πραγματικά, τη θεωρία ότι τα UFO δεν είναι καθόλου υλικά σκάφη, αλλά κάποιο είδος «παραφυσικού» ή ψυχικού φαινομένου, έχει εισηγηθεί ένας αριθμός ερευνητών στην αρχή της δεκαετίας του 1950· αλλά η γνώμη αυτή «πνίγηκε» μετά, από τη μια μεριά από τους οπαδούς λατρειών και την επιμονή τους στην «εξωγήινη» προέλευση των UFO, κι από την άλλη από τις επίσημες κυβερνητικές εξηγήσεις, που ανταποκρίνονταν στην ευρέως εξαπλωμένη λαϊκή γνώμη ότι το όλο φαινόμενο ήταν φανταστικό (Keel, UFOs: Operation Trojan Horse, σελ. 38-41). Μόνο αργότερο άρχισαν σοβαροί ερευνητές να συμφωνούν ότι τα UFO, παρ’ ότι είχαν συγκεκριμένα «υλικά» χαρακτηριστικά, δεν μπορούν όλα να ερμηνευθούν ως «διαστημόπλοια» κάποιου, αλλά είναι καθαρά κάτι που ανήκει στον παραφυσικό ή αποκρυφιστικό χώρο.

Γιατί, αλήθεια, υπάρχουν τόσες πολλές «προσεδαφίσεις» UFO ακριβώς στη μέση του δρόμου; Γιατί τόσο φανταστικά «προοδευμένα» σκάφη χρειάζονται τόσο συχνά «επισκευές»; Γιατί οι επιβάτες χρειάζεται να μαζεύουν τόσο συχνά πέτρες και ξύλα (ξανά και ξανά επί 25 χρόνια!) και να «εξετάζουν» τόσους πολλούς ανθρώπους – αν είναι στ’ αλήθεια αναγνωριστικά σκάφη από άλλο πλανήτη, όπως ισχυρίζονται συνήθως τα «ανθρωποειδή»; Ο Δρ Vallee ρωτάει σωστά: πότε η ιδέα «επισκεπτών από το εξώτερο διάστημα» δεν μπορεί να «εξυπηρετεί ακριβώς ένα ρόλο αντιπερισπασμού που καλύπτει την αληθινή, απείρως πολυπλοκότερη φύση της τεχνολογίας που προκαλεί τις θεάσεις» (The Invisible College, σελ. 28). Πιστεύει ότι «δεν έχουμε να κάνουμε με διαδοχικά κύματα επισκέψεων από το διάστημα. Έχουμε να κάνουμε με ένα σύστημα ελέγχου» (σελ. 195). «Αυτό που λαμβάνει χώρα μέσω των στενών επαφών με UFO είναι ο έλεγχος των ανθρώπινων δοξασιών» (σελ. 3). «Με κάθε νέο κύμα UFO, ο κοινωνικός αντίκτυπος γίνεται μεγαλύτερος. Περισσότεροι νέοι άνθρωποι γοητεύονται με το διάστημα, με τα ψυχικά φαινόμενα, με νέα σύνορα στη συνειδητότητα. Περισσότερα βιβλία και άρθρα εμφανίζονται, αλλάζοντας τον πολιτισμό μας» (σελ. 197-8). Σε ένα άλλο βιβλίο σημειώνει ότι «είναι δυνατό να κάνεις μεγάλες μερίδες οποιουδήποτε πληθυσμού να πιστέψει στην ύπαρξη υπερφυσικών φυλών, στο ενδεχόμενο ιπτάμενων συσκευών, στο πλήθος των κατοικημένων κόσμων, εκθέτοντάς τους σε λίγες προσεκτικά σχεδιασμένες σκηνές, οι λεπτομέρειες των οποίων προσαρμόζονται στον πολιτισμό και τις προλήψεις ενός συγκεκριμένου χρόνου και χώρου»*.

Μια σημαντική ένδειξη του νοήματος αυτών των «σχεδιασμένων σκηνών» μπορεί να φανερωθεί από ένα σχόλιο που κάνουν συχνά προσεκτικοί παρατηρητές των φαινομένων UFO, ειδικά των περιπτώσεων ΣΕ-3 και των «επικοινωνούντων»· ότι είναι βαθειά «παράλογες» ή περιέχουν τόση μωρία, όση λογική (Vallee, The Invisible College, σελ. 196). Ατομικές «στενές επαφές» έχουν ανόητες λεπτομέρειες, όπως οι τέσσερις τηγανίτες που έδωσε ένας επιβάτης UFO σε ένα εκτροφέα κοτόπουλων στο Wisconsin το 1961·** Πιο ενδεικτικά, οι ίδιοι οι επιβάτες είναι παράξενα ξεκάρφωτοι, χωρίς καθαρό σκοπό ή νόημα. Ένας ψυχίατρος της Pennsylvania έχει υποθέσει ότι η ανοησία που είναι παρούσα σε όλες σχεδόν τις στενές επαφές με UFOείναι στην πραγματικότητα μια υπνωτιστική τεχνική. «Όταν το άτομο είναι ενοχλημένο από το παράλογο ή το αντιφατικό, και το μυαλό του ψάχνει για νόημα, είναι εξαιρετικά ανοιχτό σε μεταβίβαση σκέψης, σε αποδοχή ψυχικής θεραπείας, κ.τ.λ.» (The Invisible College, σελ. 115). Ο Dr Vallee συγκρίνει αυτή την τεχνική με τα παράλογα κοάν των δασκάλων του Ζεν (σελ. 27), και κάνει λόγο για την ομοιότητα μεταξύ των επαφών με UFO και των αποκρυφιστικών τελετών μύησης που «ανοίγουν το νου» σε ένα «νέο σύνολο συμβόλων» (σελ. 117). Όλα αυτά καταδεικνύουν αυτό που αποκαλεί «την επόμενη μορφή θρησκείας» (σελ. 202).

* Vallee, Passport to Magonia, Henry Regnery Co, Chicago, 1969, σελ. 150-1

** Στο ίδιο, σελ. 23-25. Μια από τις τηγανίτες υποβλήθηκε σε ανάλυση στο Εργαστήριο Τροφίμων και Φαρμάκων του Υπουργείου Υγείας, Παιδείας και Πρόνοιας των ΗΠΑ, και αποδείχθηκε «γήινης προέλευσης»

Έτσι, οι «επικοινωνούντες» με UFO δεν είναι παρά μια σύγχρονη μορφή ενός αποκρυφιστικού φαινομένου το οποίο έχει υπάρξει δια μέσου των αιώνων. Οι άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει το Χριστιανισμό και ψάχνουν για «σωτήρες» από το εξώτερο διάστημα, και γι’ αυτό το φαινόμενο παρέχει εικόνες διαστημοπλοίων και όντων από το διάστημα. Αλλά τι είναι αυτό το φαινόμενο; Ποιος κάνει το «σχεδιασμό», και με ποιο σκοπό;

Οι ερευνητές του σήμερα έχουν ήδη δώσει τις απαντήσεις τουλάχιστον στα δύο πρώτα ερωτήματα, παρ’ ότι, μη έχοντας επάρκεια στο πεδίο των θρησκευτικών φαινομένων, δεν καταλαβαίνουν πλήρως τη σημασία αυτού που έχουν ανακαλύψει. Ένας ερευνητής, ο Brad Steiger, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Iowa, που έχει γράψει πολλά βιβλία πάνω στο θέμα, μετά από μια πρόσφατη λεπτομερή μελέτη των φακέλων της Πολεμικής Αεροπορίας «Μπλε Βιβλίο», συμπέρανε: «Έχουμε να κάνουμε με ένα πολυδιάστατο παραφυσικό φαινομένο, το οποίο είναι κατά ένα μεγάλο μέρος γηγενές στον πλανήτη γη» (Canadian UFO Report, καλοκαίρι 1977). Οι δόκτορες Hynek και Vallee έχουν παραγάγει την υπόθεση των «ξένων αποκλεισμένων στη γη» για να εξηγήσουν τα φαινόμενα UFO, και κάνουν εικασίες για «συνδεόμενα σύμπαντα» ακριβώς εδώ στη γη, από τα οποία μπορεί να προέρχονται, όπως τα «poltergeist» (θορυβοποιά και ενοχλητικά πνεύματα) παράγουν φυσικά αποτελέσματα ενώ τα ίδια παραμένουν αόρατα. Ο John Keel, που άρχισε την έρευνά του για τα UFO ως σκεπτικιστής και είναι ο ίδιος αγνωστικιστής όσον αφορά τη θρησκεία, γράφει: «Η πραγματική ιστορία των UFO... είναι μια ιστορία με πνεύματα και φαντάσματα και παράξενες νοητικές αποπλανήσεις· ενός αόρατου κόσμου που μας περιβάλλει και περιστασιακά μας καταπίνει... Είναι ένας κόσμος παραίσθησης... όπου η ίδια η πραγματικότητα διαστρεβλώνεται από παράξενες δυνάμεις που φαινομενικά μπορούν να χειριστούν το χώρο, το χρόνο, και την ύλη – δυνάμεις που είναι σχεδόν ολοκληρωτικά πέρα από τις δυνάμεις κατανόησής μας... οι εκδηλώσεις UFO μοιάζουν να είναι, συνολικά, μονάχα μικρότερες παραλλαγές του αρχαίου δαιμονολογικού φαινομένου» (UFOs: Operation Trojan Horse, σελ. 46, 299). Σε μια πρόσφατη βιβλιογραφία των φαινομένων UFO που ετοίμασε η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσσου για το γραφείο επιστημονικής έρευνας της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, η εισαγωγή δηλώνει ότι «Πολλές από τις αναφορές UFO που δημοσιεύονται τώρα στον λαϊκό Τύπο εξιστορούν υποθετικά συμβάντα που είναι χτυπητά παρόμοια με τη δαιμονοκαταληψία και τα ψυχικά φαινόμενα που είναι γνωστά από παλιά στους θεολόγους και τους παραψυχολόγους»**. Οι περισσότεροι ερευνητές UFO στρέφονται τώρα στο πεδίο του αποκρυφισμού και στη δαιμονολογία για την ανάλυση των φαινομένων τα οποία μελετούν.

Πολλές πρόσφατες μελέτες των UFO από ευαγγελικούς Προτεστάντες, συγκεντρώνουν όλα αυτά τα στοιχεία και φτάνουν στο συμπέρασμα ότι τα φαινόμενα UFO είναι απλώς και ακριβώς δαιμονικής προέλευσης.* Δύσκολα μπορεί να φτάσει σ’ ένα διαφορετικό συμπέρασμα ο Ορθόδοξος Χριστιανός ερευνητής. Μερικές ή πολλές από τις εμπειρίες, ίσως να είναι το αποτέλεσμα απάτης ή παραισθήσεων· αλλά είναι απλώς αδύνατον να απορρίψει κανείς όλες τις πολλές χιλιάδες αναφορών UFO με αυτόν τον τρόπο. Ένας μεγάλος αριθμός από τα σύγχρονα μέντιουμ και τα πνευματιστικά τους φαινόμενα είναι επίσης απατηλά· αλλά ο μεντιουμιστικός πνευματισμός, όταν είναι γνήσιος, αναμφισβήτητα παράγει αληθινά «παραφυσικά» φαινόμενα υπό τη δράση των δαιμόνων. Τα φαινόμενα UFO, έχοντας την ίδια πηγή, δεν είναι λιγότερο αληθινά.

* Lynn G. Gatoe, UFOs and Related Subjects: An Annotated Bibliography U.S. Government Printing Office, Washington, DC, 1969

** Clifford Wilson και John Weldon, Close Encounters: A Better Explanation, Master Books, San Diego, 1978. Spiritual Counterfeits Project Journal, Berkeley, California, August, 1977: «UFOs: Is Science Fiction Coming true?»

Ιστορικά ανθρώπων που έχουν παρασυρθεί σε επικοινωνία με UFO αποκαλύπτουν τα δεδομένα χαρακτηριστικά που συμβαδίζουν με την εμπλοκή με δαίμονες στο χώρο του αποκρυφισμού. Ένας αστυνομικός στη νότια California, για παράδειγμα, άρχισε να βλέπει UFO τον Ιούνιο του 1966, και από τότε τα έβλεπε συχνά σχεδόν πάντα τη νύχτα. Μετά από μια «προσεδάφιση», αυτός και η γυναίκα του είδαν διακριτά ίχνη του UFO στο έδαφος. «Κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων με τις βασανιστικές θεάσεις, έγινα ολοκληρωτικά μονομανής με τα UFO, πεπεισμένος ότι κάτι σπουδαίο επρόκειτο να συμβεί. Εγκατέλειψα την καθημερινή ανάγνωση της Βίβλου και γύρισα την πλάτη στο Θεό, καθώς διάβαζα οποιοδήποτε βιβλίο για τα UFO μπορούσα να βάλω στο χέρι... Πολλές βραδιές πρόσεχα μάταια, προσπαθώντας να επικοινωνήσω νοητικά με αυτά που τότε νόμιζα εξωγήινα όντα, σχεδόν προσευχόμενος σ’ αυτά να εμφανιστούν και να εδραιώσουν κάποιο είδος επαφής μαζί μου». Τελικά είχε μια «στενή επαφή» με ένα «σκάφος» με διάμετρο 27 περίπου μέτρα, με περιστρεφόμενα λευκά, κόκκινα και πράσινα φώτα. Έφυγε με ταχύτητα και τον άφησε να προσδοκά να συμβεί κάτι «σπουδαίο» - αλλά τίποτα δεν έγινε ποτέ· τα UFO έπαψαν να εμφανίζονται, και στην απογοήτευσή του στράφηκε στο αλκοόλ, την κατάθλιψη, στις σκέψεις αυτοκτονίας, μέχρι που η μεταστροφή του στο Χριστό έβαλε τέρμα σ’ αυτή την περίοδο της ζωής του. Άνθρωποι που έχουν πραγματική επαφή με τα όντα UFO έχουν πολύ χειρότερες εμπειρίες· μερικές φορές τα όντα τους «καταλαμβάνουν» στην κυριολεξία και προσπαθούν να τους σκοτώσουν όταν αντιστέκονται (σελ. 298-305). Τέτοιες περιπτώσεις μας θυμίζουν εμφατικά ότι, ξέχωρα από το νόημα του συνολικού φαινομένου των UFO, κάθε «στενή επαφή» με UFO έχει τον ειδικό σκοπό να εξαπατήσει το άτομο με το οποίο έχει επαφή και να το οδηγήσει, αν όχι σε περαιτέρω «επαφές» και διάδοση του «μηνύματος» των UFO, τότε τουλάχιστον στην προσωπική πνευματική σύγχυση και τον αποπροσανατολισμό.

Η πιο αινιγματική, για τους περισσότερους ερευνητές, όψη των φαινομένων UFO – δηλαδή, η παράξενη ανάμειξη υλικών και ψυχικών χαρακτηριστικών σ’ αυτά – δεν είναι καθόλου αίνιγμα στους αναγνώστες Ορθοδόξων πνευματικών βιβλίων των βίων των Αγίων. Οι δαίμονες έχουν επίσης «υλικά σώματα», παρ’ ότι η «ύλη» σ’ αυτά είναι τέτοιας λεπτότητας που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή από ανθρώπους, εκτός αν ανοιχθούν οι πνευματικές τους «πύλες της αντίληψης», είτε με το θέλημα του Θεού (όπως στην περίπτωση των αγίων) είτε ενάντια σ’ αυτό (όπως στην περίπτωση των μάγων και των μέντιουμ).

Η Ορθόδοξη φιλολογία έχει πολλά παραδείγματα δαιμονικών εκδηλώσεων, οι οποίες ταιριάζουν ακριβώς με το φαινόμενο των UFO: εμφανίσεις «συμπαγών» όντων και αντικειμένων (είτε των ίδιων των δαιμόνων είτε των φανταστικών δημιουργιών τους), τα οποία ξαφνικά «υλοποιούνται» και «αποϋλοποιούνται», πάντα με σκοπό να προκαλέσουν τρόμο, δέος και σύγχυση σε ανθρώπους, οδηγώντας τους τελικά στην απώλεια. Οι βίοι των αγίων Αντωνίου του Μεγάλου, του 4ου αιώνα, και Κυπριανού του πρώην μάγου, του 3ου αιώνα, είναι γεμάτοι με τέτοια επεισόδια.

Ο βίος του αγίου Μαρτίνου της Tours (†397) από το μαθητή του Σουλπίτιο Σεβήρο, έχει ένα ενδιαφέρον παράδειγμα δαιμονικής ισχύος σε συνδυασμό με μια παράξενη «υλική» εκδήλωση που μοιάζει με τις σημερινές «στενές επαφές» με UFO: Ένας νέος ονόματι Ανατόλιος έγινε μοναχός κοντά στο μοναστήρι του αγίου Μαρτίνου, αλλά από ψεύτικη ταπείνωση έπεσε θύμα δαιμονικής πλάνης. Φανταζόταν ότι διαλεγόταν με «αγγέλους», και με σκοπό να πείσουν τους άλλους για την αγιότητά του, αυτοί οι «άγγελοι» συμφώνησαν να του δώσουν «ένα λαμπρό ένδυμα από τον ουρανό» ως σημείο της «δύναμης του Θεού» που κατοικούσε στο νεαρό. Μια βραδυά γύρω στα μεσάνυχτα ακούστηκε τρομερός υπόκωφος κρότος από πόδια που χόρευαν κι ένα βουητό σαν από πολλές φωνές στο ερημητήριο, και το κελλί του Ανατόλιου άστραψε από φως. Μετά έγινε σιωπή, και ο παραπλανημένος ξεπρόβαλε από το κελλί του με το «ουράνιο» ρούχο. «Έφεραν ένα φως και επιθεωρούσαν όλοι προσεκτικά το ένδυμα .Ήταν υπερβολικά απαλό, με ανυπέρβλητη ελκυστικότητα και με χρώμα λαμπερό κόκκινο, αλλά ήταν αδύνατον να προσδιορίσουν τη φύση του υλικού. Ταυτόχρονα, κάτω από τον πιο εξονυχιστικό έλεγχο από μάτια και δάχτυλα, έμοιαζε να είναι ένα ένδυμα και τίποτε άλλο».

Το επόμενο πρωί, ο πνευματικός πατέρας του Ανατόλιου τον πήρε από το χέρι με σκοπό να τον οδηγήσει στον άγιο Μαρτίνο, για να ανακαλύψει αν αυτό ήταν όντως κόλπο του διαβόλου. Φοβισμένος, ο παραπλανημένος αρνήθηκε να πάει, «και καθώς τον εξανάγκαζαν να πάει τη θέλησή του, το ένδυμα εξαφανίστηκε μέσα από τα χέρια εκείνων που τον τραβούσαν». Ο συγγραφέας της αφήγησης (ο οποίος είτε είδε το συμβάν ο ίδιος είτε το άκουσε από αυτόπτη μάρτυρα) συμπεραίνει ότι «ο διάβολος ήταν ανίκανος να συνεχίσει τις παραισθήσεις του ή να αποκρύψει τη φύση τους όταν θα υποβάλλονταν στα μάτια του Μαρτίνου». «Ήταν τόσο ολοκληρωτικά στην εξουσία του να βλέπει τον διάβολο, που τον αναγνώριζε κάτω από οποιαδήποτε μορφή, είτε διατηρούσε το δικό του χαρακτήρα είτε μεταμορφωνόταν σε κάποιο από τα ποικίλα σχήματα της ‘’πνευματικής ανομίας’’» - περιλαμβανομένων των μορφών των ειδωλολατρικών θεών και της εμφάνισης του ίδιου του Χριστού, με βασιλικά ενδύματα και στέμμα και περιβεβλημένου με λαμπρό κόκκινο φως».*

Είναι φανερό ότι οι εκδηλώσεις των σημερινών «ιπτάμενων δίσκων» είναι κατά πολύ εντός των ορίων της «τεχνολογίας» των δαιμόνων· πραγματικά, τίποτα άλλο δεν τις εξηγεί τόσο καλά. Οι πολυσχιδείς δαιμονικές απάτες της Ορθόδοξης φιλολογίας έχουν προσαρμοστεί στην μυθολογία του εξώτερου διαστήματος, τίποτα περισσότερο· ο προαναφερόμενος Ανατόλιος σήμερα θα ήταν απλώς γνωστός ως ένας «επικοινωνών». Και ο σκοπός των «αγνώστου ταυτότητας» αντικειμένων σε τέτοιες διηγήσεις είναι ξεκάθαρος: να προκαλέσουν δέος με μια αίσθηση του «μυστηριώδους» σ’ αυτούς που βλέπουν, και να παράγουν «αποδείξεις» για τις «ανώτερες διάνοιες» («αγγέλους», αν το θύμα πιστεύει σ’ αυτούς, ή «διαστημικούς επισκέπτες» για το σύγχρονο άνθρωπο), και μ’ αυτόν τον τρόπο να κερδίσουν εμπιστοσύνη για το μήνυμα που θέλουν να μεταδώσουν. Θα δούμε αυτό το μήνυμα παρακάτω.

Μια δαιμονική «απαγωγή» πολύ κοντινή με τις «απαγωγές» από UFO περιγράφεται στο βίο του αγίου Νείλου της Σόρα, του ιδρυτή της μοναστικής ζωής στη Ρωσία το 15ο αιώνα. Λίγον καιρό μετά το θάνατο του αγίου ζούσε στο μοναστήρι του ένας ιερέας με το γιο του. Μια φορά, καθώς το παιδί είχε σταλεί για ένα θέλημα, «ξαφνικά ήρθε σ’ αυτόν ένας παράξενος άνθρωπος που τον άρπαξε και τον πήγε, πάνω στον άνεμο λες, σ’ ένα αδιαπέραστο δάσος, φέρνοντάς τον σ’ ένα μεγάλο δωμάτιο στην κατοικία του και βάζοντάς τον στη μέση αυτής της καλύβας, μπροστά στο παράθυρο». Όταν ο ιερέας και οι μοναχοί προσευχήθηκαν για τη βοήθεια του αγίου Νείλου στην ανεύρεση του παιδιού, ο άγιος «έσπευσε προς βοήθειαν του παιδιού και στάθηκε μπροστά στο δωμάτιο όπου στεκόταν το αγόρι, και όταν χτύπησε το πλαίσιο του παραθύρου με το ραβδί του το κτίριο σείστηκε και όλα τα ακάθαρτα πνεύματα έπεσαν στη γη». Ο άγιος είπε στο δαίμονα να επιστρέψει το παιδί στο μέρος απ’ όπου το είχε πάρει, και μετά εξαφανίστηκε. Τότε, μετά από κάποια ουρλιαχτά των δαιμόνων, «ο ίδιος παράξενος άρπαξε το παιδί και τον έφερε στη Σκήτη σαν τον άνεμο... και βάζοντάς το πάνω σε μια θημωνιά, έγινε άφαντος». Αφ’ ότου το είδαν οι μοναχοί, «το παιδί τους είπε όλα όσα του συνέβησαν, τι είχε δει και ακούσει. Κι από εκείνη τη στιγμή αυτό το αγόρι έγινε πολύ μαζεμένο, σαν να είχε αποχαυνωθεί. Ο ιερέας, έντρομος, εγκατέλειψε τη σκήτη μαζί με το γιο του». (Η Θηβαΐδα του Βορρά). Σε μια παρόμοια δαιμονική «απαγωγή» στη Ρωσία του 19ου αι., ένας νεαρός, αφ’ ότου τον καταράστηκε η μητέρα του, έγινε σκλάβος ενός «παππού» δαίμονα για δώδεκα χρόνια και ήταν ικανός να εμφανίζεται αοράτως μεταξύ των ανθρώπων με σκοπό να βοηθάει το δαίμονα να σπέρνει σύγχυση ανάμεσά τους.**

* F. R. Hoare, (μεταφραστής) The Western Fathers, Harper Torchbacks, New York 1965, σελ. 36-41

** Σέργιος Νείλος, «Η Δύναμη του Θεού και η αδυναμία του ανθρώπου» (στα Ρωσικά), Λαύρα του αγ. Σεργίου, 1908

Τέτοιες αληθινές ιστορίες δαιμονικής δραστηριότητας ήταν συνηθισμένες σε προηγούμενους αιώνες. Είναι ένα σημάδι της πνευματικής κρίσης του σήμερα ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι, με όλη την υπερήφανη «διαφώτιση» και «σοφία» τους, γίνονται για άλλη μια φορά ενήμεροι για τέτοιες εμπειρίες – αλλά δεν έχουν πια τη χριστιανική υποδομή ώστε να τις ερμηνεύσουν μ’ αυτήν. Οι σύγχρονοι ερευνητές UFO, ψάχνοντας μια εξήγηση για φαινόμενα τα οποία έχουν γίνει πολύ αξιοπρόσεκτα για να τα παραβλέπουν πλέον, έχουν συμπράξει με τους σημερινούς ψυχικούς ερευνητές σε μια προσπάθεια να διατυπώσουν μια «θεωρία ενοποιημένου πεδίου» που θα συμπεριλαμβάνει ψυχικά, όπως επίσης και υλικά φαινόμενα. Αλλά τέτοιοι ερευνητές συνεχίζουν μόνο την προσέγγιση του σύγχρονου «διαφωτισμένου» ανθρώπου και εμπιστεύονται τις επιστημονικές παρατηρήσεις τους για να δώσουν απαντήσεις σ’ ένα πνευματικό πεδίο που δεν μπορεί καθόλου να προσεγγιστεί «αντικειμενικά», αλλά μόνο δια της πίστεως. Ο φυσικός κόσμος είναι ηθικά ουδέτερος και μπορεί να γίνει γνωστός σχετικά καλά σε έναν αντικειμενικό παρατηρητή· αλλά το αόρατο πνευματικό βασίλειο περιλαμβάνει και καλά, και κακά όντα, και ο «αντικειμενικός» παρατηρητής δεν έχει τα μέσα να διακρίνει τα μεν από τα δε, εκτός αν αποδεχθεί την αποκάλυψη που έχει κάνει σχετικά μ’ αυτά στον άνθρωπο ο αόρατος Θεός. Έτσι, οι σημερινοί ερευνητές των UFO τοποθετούν τη θεία έμπνευση της Βίβλου στο ίδιο επίπεδο με τη σατανικά εμπνευσμένη αυτόματη γραφή του πνευματισμού, και δεν διακρίνουν μεταξύ της δράσης των αγγέλων κι αυτής των δαιμόνων. Γνωρίζουν τώρα (μετά από μια μακρά περίοδο όπου οι υλιστικές προκαταλήψεις βασίλευαν μεταξύ των επιστημόνων), ότι υπάρχει ένα μη υλικό πεδίο που είναι πραγματικό, και βλέπουν τα αποτελέσματά του στα φαινόμενα UFO· αλλά όσο προσεγγίζουν αυτό το πεδίο «επιστημονικά», θα εξαπατώνται από τις αόρατες δυνάμεις τόσο εύκολα όσο και ο πιο αφελής «επικοινωνών». Όταν προσπαθούν να προσδιορίσουν ποιος ή τι είναι πίσω από τα φαινόμενα, και ποιος μπορεί να είναι ο σκοπός των φαινομένων, είναι αναγκασμένοι να ενδώσουν στις πιο τρελλές εικασίες. Έτσι ο Δρ. Vallee ομολογεί ότι βρίσκεται σε αμηχανία, εάν η πηγή των εκδηλώσεων UFO είναι ένας ηθικά ουδέτερος «αυτόματος μηχανισμός, μη συνεπαγόμενος κινδύνους», μια φιλάνθρωπη «επιβλητική συνάθροιση σοφών» (όπως θα μας έκανε να πιστέψουμε ο μύθος των «εξωγήινων») ή «μια τρομερή υπεράνθρωπη τερατωδία της οποίας η ίδια η παρατήρηση θα έκανε έναν άνθρωπο παράφρονα», κάτι που είναι η δραστηριότητα των δαιμόνων (The Invisible College, σελ. 206).

Μια πραγματική αποτίμηση των εμπειριών UFO μπορεί να γίνει μόνο στη βάση της χριστιανικής αποκάλυψης κι εμπειρίας, και είναι προσιτή μόνο στον ταπεινό Χριστιανό πιστό που εμπιστεύεται αυτές τις πηγές. Είναι σίγουρο, δεν έχει δοθεί στον άνθρωπο να «εξηγήσει» ολοκληρωτικά τον αόρατο κόσμο των αγγέλων και των δαιμόνων· αλλά μας έχει δοθεί αρκετή χριστιανική γνώση για να ξέρουμε πως δρουν αυτά τα όντα στον κόσμο μας και πως πρέπει να ανταποκρινόμαστε στις πράξεις τους, και ιδιαίτερα πως να αποφεύγουμε τα δίχτυα των δαιμόνων. Οι ερευνητές UFO έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι τα φαινόμενα που έχουν μελετήσει είναι ουσιαστικά ταυτόσημα με φαινόμενα τα οποία συνηθιζόταν να καλούνται «δαιμονικά»· αλλά μόνο ο Χριστιανός – ο Ορθόδοξος Χριστιανός, ο οποίος διαφωτίζεται από την πατερική κατανόηση της Γραφής και τα 2000 χρόνια εμπειρίας των επαφών των Αγίων με αόρατα όντα – είναι ικανός να γνωρίζει το πλήρες νόημα αυτού του συμπεράσματος.

5. Το νόημα των UFO

Ποιο, λοιπόν, είναι το νόημα των φαινομένων UFO του καιρού μας; Γιατί έχουν εμφανιστεί σε αυτή την ιστορικά περίοδο; Ποιο είναι το μήνυμά τους; Σε ποιο μέλλον δείχνουν;

Πρώτον, τα φαινόμενα UFO δεν είναι παρά ένα μέρος μιας εκπληκτικής «υπερχείλισης» «παραφυσικών» γεγονότων – αυτών που μερικά χρόνια πριν οι περισσότεροι άνθρωποι θα είχαν θεωρήσει ως «θαύματα». Ο Δρ. Vallee εκφράζει στο «Αόρατο κολλέγιο» την κοσμική εκτίμηση του γεγονότος: «Παρατηρήσεις ασυνήθιστων φαινομένων ξαφνικά εμφανίζονται απειλητικά στο περιβάλλον μας κατά χιλιάδες» (σελ. 87), προκαλώντας «μια γενική μεταβολή στα μοντέλα πίστης του ανθρώπου, σε ολόκληρη τη σχέση του με την αρχή του αόρατου» (σελ. 114). «Κάτι συμβαίνει στην ανθρώπινη συνειδητότητα» (σελ. 34) · η ίδια «ισχυρή δύναμη (που) έχει επηρεάσει το ανθρώπινο γένος στο παρελθόν το επηρεάζει πάλι τώρα» (σελ. 14). Στη χριστιανική γλώσσα αυτό σημαίνει: ένα νέο δαιμονικό «ξεχείλισμα» έχει απελευθερωθεί πάνω στην ανθρωπότητα. Στη χριστιανική αποκαλυπτική θεώρηση (βλ. τέλος του βιβλίου), μπορούμε να δούμε ότι η δύναμη που μέχρι τώρα αναχαίτιζε την τελική και πιο τρομερή εκδήλωση της δαιμονικής δραστηριότητας στη γη έχει μειωθεί (Β’ Θεσ. 2:7), η Ορθόδοξη χριστιανική κυβέρνηση και δημόσια τάξη (της οποίας κύριος εκπρόσωπος στη γη ήταν ο Ορθόδοξος αυτοκράτορας) και η Ορθόδοξη χριστιανική κοσμοθεωρία δεν υπάρχουν στο σύνολο, και ο σατανάς έχει «ελευθερωθεί από τη φυλακή του», όπου παρέμενε λόγω της χάριτος της Εκκλησίας του Χριστού, με σκοπό να «πλανήσει τα έθνη» (Αποκ. 20:7-8) και να τα προετοιμάσει να λατρέψουν τον Αντίχριστο στο τέλος του χρόνου. Ίσως ποτέ, από την αρχή της χριστιανικής εποχής, να μην έχουν οι δαίμονες εμφανιστεί τόσο ανοιχτά κι εκτεταμένα όσο σήμερα. Η θεωρία των «επισκεπτών από το εξώτερο διάστημα» είναι μονάχα μία από τις προφάσεις που χρησιμοποιούν για να επιτύχουν την αποδοχή της ιδέας ότι «ανώτερα όντα» πρόκειται τώρα να αναλάβουν το πεπρωμένο της ανθρωπότητας.*

* Πολλές από τις αναφορές για «μεγαλοπόδαρους» και άλλα «τέρατα» έχουν τα ίδια αποκρυφιστικά χαρακτηριστικά με τις θεάσεις UFO και συχνά συμβαίνουν σε σχέση με τέτοιες θεάσεις.

Δεύτερον, τα UFO δεν είναι παρά η νεώτερη από τις μεντιουμιστικές τεχνικές με τις οποίες ο διάβολος κερδίζει νεοφώτιστους στο απόκρυφο βασίλειό του. Είναι ένα τρομερό σημείο ότι ο άνθρωπος έχει γίνει δεκτικός σε δαιμονικές υποβολές όσο ποτέ πριν στη χριστιανική εποχή. Τον 19ο αιώνα ήταν συνήθως απαραίτητο να αναζητήσει κάποιος σκοτεινά δωμάτια πνευματιστικών συγκεντρώσεων για να έρθει σε επαφή με δαίμονες, ενώ τώρα χρειάζεται μόνο να κοιτάξει στον ουρανό (συνήθως τη νύχτα, είναι αλήθεια). Η ανθρωπότητα έχει χάσει ό,τι απέμενε μέχρι στιγμής από βασική χριστιανική κατανόηση, και τώρα θέτει παθητικά τον εαυτό της στη διάθεση οποιωνδήποτε «δυνάμεων» είναι πιθανό να κατέλθουν από τον ουρανό. Η νέα ταινία, «Στενές επαφές τρίτου τύπου», είναι μια σοκαριστική αποκάλυψη του πως έχει γίνει ο προληπτικός «μεταχριστιανικός» άνθρωπος – έτοιμος να πιστέψει και να ακολουθήσει, σε μια στιγμή και ανενδοίαστα, δαίμονες μόλις και μετά βίας συγκεκαλυμμένους, όπου αυτοί μπορούν να οδηγήσουν.*

* Δυο άλλα «παραφυσικά» φαινόμενα που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, αποκαλύπτουν πόσο αναιδώς χρησιμοποιούν οι δαίμονες υλικά μέσα (συγκεκριμένα, μοντέρνες τεχνολογικές συσκευές) ώστε να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους. (1) Ένας Λιθουανός ερευνητής (που τώρα ακολουθείται από άλλους) έχει ανακαλύψει το φαινόμενο μυστηριωδών φωνών που εμφανίζονται ανεξήγητα σε ηχογραφημένες κασέτες, ακόμα κι να η ηχογράφηση έχει γίνει υπό κλινικές συνθήκες σε ατμόσφαιρα χωρίς καθόλου ήχους, με αποτελέσματα κατά πολύ παρόμοια μ’ αυτά των πνευματιστικών συγκεντρώσεων. Η παρουσία ενός μέντιουμ ή «ψυχικού» στο δωμάτιο φαίνεται να βοηθά το φαινόμενο (Konstantin Raudive, Breakthrough: An Amazing Experiment in Electronic Communication with the Dead, Tarlinger Publishing Co., New York, 1971). (2) Υποτίθεται ότι «διαστημάνθρωποι» με μεταλλική φωνή χρησιμοποιούσαν για ένα διάστημα τηλέφωνο για να έρθουν σε επαφή με «επικοινωνούντες» και ερευνητές UFO. Η πιθανότητα απάτης σ’ ένα τέτοιο φαινόμενο είναι βέβαια μεγάλη. Αλλά στα πρόσφατα χρόνια οι φωνές των νεκρών, πειστικές σ’ αυτούς που τις άκουσαν, ακούστηκαν σε τηλεφωνικές συνομιλίες με τους αγαπημένους τους. Δύσκολα μπορούμε να αρνηθούμε, όπως σημειώνει κι αυτός που ανέφερε αυτό το φαινόμενο, ότι «οι δαίμονες του παλιού καιρού παρελαύνουν ανάμεσά μας και σήμερα» - σε ένα βαθμό ανήκουστο στο παρελθόν (Kell, UFOs: Operation Trojan Horse, σελ. 306)

Τρίτον, το «μήνυμα» των UFO είναι: προετοιμαστείτε για τον αντίχριστο· ο «σωτήρας» του αποστάτη κόσμου έρχεται να τον κυβερνήσει. Ίσως ο ίδιος έρθει στον αέρα, με σκοπό να ολοκληρώσει την προσπάθεια μίμησης του Χριστού (Ματθ. 24:30· Πράξ. 1:11)· ίσως μόνο οι «επισκέπτες από το εξώτερο διάστημα» προσγειωθούν δημοσίως για να προσφέρουν «κοσμική» λατρεία στον κύριό τους· ίσως η «φωτιά από τον ουρανό» να είναι μόνο ένα μέρος των μεγάλων δαιμονικών θεαμάτων των εσχάτων καιρών. Εν πάσει περιπτώσει, το μήνυμα για τη σύγχρονη ανθρωπότητα είναι: περιμένετε για απελευθέρωση όχι από τη χριστιανική αποκάλυψη κι από την πίστη σ’ έναν αόρατο Θεό, αλλά από οχήματα στον ουρανό.

Είναι ένα από τα σημάδια των εσχάτων καιρών ότι «θα υπάρξουν σημεία και τέρατα από τον ουρανό» (Λουκ. 21:11). Ακόμα κι εκατό χρόνια πριν, ο Επίσκοπος Ιγνάτιος Brianchaninov, (άγιος σήμερα), στο βιβλίο του «Σχετικά με θαύματα και σημεία» (Yaroslav 1870) σχολίαζε την «προσπάθεια που συναντάται στη σύγχρονη χριστιανική κοινωνία να δουν θαύματα κι ακόμα να κάνουν θαύματα... Τέτοια προσπάθεια αποκαλύπτει την αυταπάτη, βασισμένη στην αυτοεκτίμηση και τη ματαιοδοξία, που κατοικεί μέσα στην ψυχή και κυριαρχεί πάνω της» (σελ. 32). Οι αληθινοί θαυματουργοί μειώνονται κι εξαφανίζονται, αλλά οι άνθρωποι «διψούν για θαύματα περισσότερο από ποτέ... Πλησιάζουμε βαθμιαία στην εποχή όπου θα ανοιχτεί μια τεράστια αρένα για πολλά κι εντυπωσιακά ψευτοθαύματα, για να σύρουν στην απώλεια αυτούς τους άτυχους απογόνους της σαρκικής σοφίας που θα γοητευθούν και θα πλανηθούν από αυτά τα θαύματα» (σελ. 48-49).

Κάτι με ειδικό ενδιαφέρον για τους ερευνητές των UFO: «Τα θαύματα του αντιχρίστου θα εκδηλωθούν προ παντός στη σφαίρα του αέρα, όπου έχει πρωτίστως την κυριαρχία του ο σατανάς. Τα σημεία θα επιδρούν πάνω απ’ όλα στην αίσθηση της όρασης, γοητεύοντας και παραπλανώντας την. Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, βλέποντας σε αποκάλυψη τα γεγονότα που θα προηγηθούν του τέλους του κόσμου, λέει ότι ο αντίχριστος θα κάνει μεγάλα θαύματα, και θα κάνει ακόμα και να κατέβει φωτιά από τον ουρανό στη γη, μπροστά στα μάτια των ανθρώπων (Αποκ. 13:13). Αυτό το θαύμα υποδεικνύει η Γραφή ως το μεγαλύτερο από τα θαύματα του αντιχρίστου, και ο τόπος όπου γίνεται αυτό το θαύμα είναι ο αέρας· θα είναι ένα εκθαμβωτικό και τρομερό θέαμα» (σελ. 13). Γι’ αυτό το λόγο ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος παρατηρεί ότι «ο αγωνιστής της προσευχής θα πρέπει σπάνια να κοιτά στον ουρανό, από το φόβο των πονηρών πνευμάτων στον αέρα, που προκαλούν πολλές και διάφορες πλάνες εκεί» (Φιλοκαλία, «Περί των τριών τρόπων της προσευχής»). «Οι άνθρωποι δεν θα καταλάβουν ότι τα θαύματα του αντιχρίστου δεν έχουν καλό, λογικό σκοπό, ούτε σαφές νόημα, ότι είναι ξένα στην αλήθεια, γεμάτα ψέμματα, ότι είναι ένα τερατώδες, δόλιο, ανόητο θεατρικό έργο, που αυξάνει με σκοπό να καταπλήξει, να φέρει σύγχυση και λήθη, να εξαπατήσει, να αποπλανήσει, να γοητεύσει με την ελκυστικότητα ενός πομπώδους, κενού, βλακώδους αποτελέσματος» (σελ. 11). «Όλες οι δαιμονικές εκδηλώσεις έχουν το χαρακτηριστικό ότι είναι επικίνδυνο να τους δοθεί και η παραμικρή προσοχή· και μόνο από τέτοια προσοχή, που δίνεται ακόμα και χωρίς καμμιά συμπάθεια για την εκδήλωση, μπορεί κανείς να ‘’σφραγιστεί’’ με τη βλαβερότερη εντύπωση και να υποβληθεί σε σοβαρό πειρασμό» (σελ. 50). Χιλιάδες «επικοινωνούντες» με UFO κι ακόμα και απλοί μάρτυρες έχουν βιώσει τη φρικτή αλήθεια αυτών των λέξεων· ελάχιστοι γλύτωσαν, άπαξ και αναμείχθηκαν σε βάθος.

Ακόμα και οι κοσμικοί ερευνητές των φαινομένων UFO έχουν βρει σωστό το να προειδοποιήσουν τους ανθρώπους για τους κινδύνους τους. Ο John Keel για παράδειγμα, γράφει: «Το να ανακατεύεται κανείς με τα UFO είναι σαν να ανακατεύεται με τη μαύρη μαγεία. Το φαινόμενο λυμαίνεται τους νευρωτικούς, τους αφελείς, και τους ανώριμους. Παρανοϊκή σχιζοφρένεια, δαιμονομανία, κι ακόμα και αυτοκτονία μπορεί να προκύψουν – όπως έχουν προκύψει σε ένα αριθμό περιπτώσεων. Μια μέτρια περιέργεια σχετικά με τα UFO μπορεί να μετατραπεί σε καταστροφική μονομανία. Γι’ αυτόν το λόγο, συνιστώ σθεναρά στους γονείς να απαγορεύουν στα παιδιά τους να αναμειχθούν. Οι δάσκαλοι και άλλοι ενήλικες δεν πρέπει να ενθαρρύνουν τους εφήβους να ενδιαφέρονται γι’ αυτό το θέμα» (UFOs: Operation Trojan Horse, σελ. 220).

Σ’ ένα διαφορετικό τομέα, ο Επίσκοπος Ιγνάτιος Brianchaninov κατέγραψε με δέος και προαίσθημα κακού το όραμα ενός απλού Ρώσου σιδερά σ’ ένα χωριό κοντά στην Πετρούπολη, στην αυγή του παρόντος αιώνα μας της απιστίας και της επανάστασης (1817). Μέσα στο μεσημέρι είδε ξαφνικά ένα πλήθος δαιμόνων με ανθρώπινη μορφή, να κάθονται στα κλαδιά των δέντρων του δάσους, με παράξενα ρούχα και μυτερά καπέλα, τραγουδώντας με τη συνοδεία απίστευτα παράξενων μουσικών οργάνων, ένα αλλόκοτο κι απαίσιο τραγούδι: «Οι καιροί μας έχουν έρθει, το θέλημά μας θα γίνει!» (Σ. Νείλος, Suyatutyna pod Spudom, Sergiev Posad, σελ. 122).

Ζούμε κοντά στο τέλος αυτού του φοβερού αιώνα του δαιμονικού θριάμβου και αγαλλίασης, όταν τα απόκοσμα «ανθρωποειδή» (άλλη μια μάσκα των δαιμόνων) έχουν γίνει ορατά σε χιλιάδες ανθρώπους και με τις ανόητες επαφές τους καταλαμβάνουν τις ψυχές των ανθρώπων, από τους οποίους έχει αποχωρήσει η χάρη του Θεού. Το φαινόμενο των UFO είναι ένα σημάδι για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να περπατούν όσο πιο προσεκτικά και σοβαρά στο δρόμο της σωτηρίας, ξέροντας ότι μπορούμε να πέσουμε σε πειρασμό και να παραπλανηθούμε όχι μόνο από ψεύτικες θρησκείες, αλλά ακόμα κι από αντικείμενα που μοιάζουν υλικά κι απλώς τα πιάνει το μάτι. Στους παλιότερους αιώνες οι Χριστιανοί ήταν πολύ προσεκτικοί σχετικά με νέα και παράξενα φαινόμενα, γνωρίζοντας για τα τεχνάσματα του διαβόλου· αλλά μετά τη σύγχρονη εποχή του «Διαφωτισμού» οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν γίνει απλώς περίεργοι για τέτοια πράγματα και ακόμα τα επιδιώκουν, υποβιβάζοντας το διάβολο σε μια ημιφανταστική σφαίρα. Η επίγνωση της φύσης των UFO, συνεπώς, μπορεί να αποτελέσει βοήθεια στην αφύπνιση των Ορθοδόξων Χριστιανών σε μια συνειδητή πνευματική ζωή και μια συνειδητή Ορθόδοξη κοσμοθεωρία που δεν ακολουθεί εύκολα τις ιδέες που είναι στη μόδα αυτούς τους καιρούς.

Ο συνειδητός Ορθόδοξος Χριστιανός ζει σ’ έναν καθαρά πεπτωκότα κόσμο, τόσο όσον αφορά τη γη, όσο και τ’ αστέρια· όλα είναι εξ ίσου μακριά από τον χαμένο παράδεισο, για τον οποίο αγωνίζεται. Είναι μέρος του ανθρώπινου γένους που υποφέρει, κι ολόκληρο κατάγεται από τον Αδάμ, τον πρώτο άνθρωπο, κι ολόκληρο έχει εξ ίσου ανάγκη από τη λύτρωση, που προσφέρει ελεύθερα ο Υιός του Θεού με τη σωτήρια θυσία Του πάνω στο Σταυρό. Ξέρει ότι ο άνθρωπος δεν πρόκειται να «εξελιχθεί» σε κάτι «ανώτερο», ούτε κι έχει κανένα λόγο να πιστεύει ότι υπάρχουν «ανώτερα εξελιγμένα» όντα σε άλλους πλανήτες· όμως ξέρει καλά πως υπάρχουν πράγματι «ανώτερες διάνοιες» στο σύμπαν εκτός από τον ίδιο· αυτές είναι δύο ειδών, κι αυτός αγωνίζεται να ζει έτσι ώστε να μένει μ’ αυτούς που υπηρετούν το Θεό (τους αγγέλους) κι αποφεύγει επαφή με τους άλλους που έχουν απορρίψει το Θεό, και πασχίζουν μέσα στο φθόνο και τη μοχθηρία τους να παρασύρουν τον άνθρωπο στη δυστυχία τους (τους δαίμονες). Ξέρει ότι ο άνθρωπος, από φιλαυτία και αδυναμία, εύκολα τείνει να ακολουθεί το κακό και να πιστεύει σε «παραμύθια», που υπόσχονται επαφή με μια «ανώτερη κατάσταση» ή «ανώτερα όντα» χωρίς τον αγώνα της χριστιανικής ζωής – στην πραγματικότητα, ακριβώς σαν μια απόδραση από τον αγώνα της χριστιανικής ζωής. Δεν εμπιστεύεται τη δική του ικανότητα να διακρίνει τις πλάνες των δαιμόνων γι’ αυτό προσηλώνεται όσο πιο σταθερά γίνεται στις γραφικές και πατερικές κατευθυντήριες γραμμές, με τις οποίες τον εφοδιάζει για τη ζωή του η Εκκλησία του Χριστού.

Ένας τέτοιος άνθρωπος έχει πιθανότητα να αντισταθεί στη θρησκεία του μέλλοντος, τη θρησκεία του Αντιχρίστου, σε οποιαδήποτε μορφή κι αν παρουσιαστεί αυτή· η υπόλοιπη ανθρωπότητα, εκτός αν κάνει κάποιο θαύμα ο Θεός, είναι χαμένη.

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 16

Στίχ. 19-31. Η παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου.
16.30 ὁ δὲ εἶπεν, Οὐχί(1), πάτερ ᾽Αβραάμ, ἀλλ᾽ ἐάν τις ἀπὸ νεκρῶν(2) πορευθῇ πρὸς
αὐτοὺς μετανοήσουσιν(3).
30 “Όχι, πατέρα μου Αβραάμ”, του λέει εκείνος, “δεν αρκεί· αλλά αν κάποιος
από τους νεκρούς πάει σ’ αυτούς, θα μετανοήσουν”.
(1) «Στα μεν βιβλία απιστούν, διότι γράφτηκαν από ζωντανούς, που δεν έχουν δει
ακόμη τα σχετικά με τον μέλλοντα αιώνα· εάν όμως κάποιος από τους νεκρούς
πορευτεί προς αυτούς, θα τον πιστέψουν, αφού ξέρει τα πάντα» (Ζ).
«Τέτοιοι είναι και τώρα αυτοί που λένε· Ποιος ξέρει τα σχετικά με τον άδη;
Ποιος αφού ήλθε από εκεί μας τα ανήγγειλε;» (Θφ). Ο πλούσιος κάνει ένσταση.
Θα έλεγε κάποιος, ότι θέλει να μαλακώσει τον Αβραάμ προσφωνώντας τον
με οικειότητα με την επανάληψη του Πάτερ Αβραάμ. Η αίτησή του είναι συγκινητική.
Δεν μπορεί κάποιος όμως να μην αντιληφθεί, ότι εμπερικλείει ένα είδος
προσωπικής δικαιολογίας. Ο πλούσιος σκέφτεται για τους αδελφούς του ό,τι
και για τον εαυτό του (L). Εάν δεν μετανόησε έγκαιρα αυτό οφείλεται στο ότι
ο Θεός δεν μεταχειρίστηκε τα μέτρα που έπρεπε (g).
(2) Που βγήκε από τους νεκρούς· η «από» δείχνει το μέρος, στο οποίο είναι οι νεκροί,
δηλαδή από τον άδη (δ).
(3) Ο πλούσιος ομολογεί ότι αιτία της απώλειάς του δεν υπήρξαν κυρίως τα πλούτη,
αλλά η αμετανοησία, από την οποία συνοδεύονταν αυτά (g).

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 16

Στίχ. 19-31. Η παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου.
16.29 λέγει αυτώ ᾽Αβραάμ(1), ῎Εχουσι Μωϋσέα καὶ τοὺς προφήτας(2)· ἀκουσάτωσαν αὐτῶν(3).
29 Ο Αβραάμ του λέει: “έχουν τα λόγια του Μωυσή και των προφητών· ας υπακούσουν σ’ αυτά”.
(1) Ο Αβραάμ δεν απαντά ως προς το αν ο Λάζαρος ήταν δυνατόν να σταλεί στους αδελφούς
του πλούσιου. Αναμφίβολα δεν υπάρχει μεταξύ γης και παραδείσου τόσο χάσμα,
όσο μεταξύ παραδείσου και άδη (b).
(2) Προσωποποίηση του νόμου και των συγγραμμάτων των προφητών, που έξυπνα χρησιμοποιείται
εδώ σε αντίθεση με τον Λάζαρο. Διαβάζοντας τον νόμο και τις προφητείες,
είναι σαν να έχουν τον Μωϋσή και τους προφήτες πρόσωπο προς πρόσωπο να τους μιλούν (b).
«Δεν νοιάζεσαι, λέει, τόσο εσύ για τους αδελφούς όσο ο Θεός που τους έπλασε·
διότι τοποθέτησε για χάρη τους αμέτρητους δασκάλους» (Θφ). Από αυτό φαίνεται καθαρά,
ότι υπάρχουν αρκετά τεκμήρια και αποδείξεις στην Π.Δ., στον Μωϋσή και τους προφήτες,
μέσω των οποίων οι απροκατάληπτοι και ειλικρινείς αναζητητές της αλήθειας θα μπορούσαν
να πληροφορηθούν, ότι υπάρχει και άλλη ζωή πέραν του τάφου, όπως και αμοιβές ή ποινές
για τους αγαθούς ή πονηρούς ανθρώπους.
(3) Κανείς δεν αναγκάζεται. Με την ακρόαση με πίστη του νόμου σωζόμαστε και όχι
με τις εμφανίσεις από τους νεκρούς. Ο Ηρώδης, ο οποίος δεν είχε διάθεση να ακούσει,
δεν αξιώθηκε να δει κανένα θαύμα (b).