«Αιγυπτιακό χρώμα φέρουν οι πληγές του Φαραώ, διότι οι πληγές αυτές είναι τιμωρίες του Φαραώ με φυσικά φαινόμενα που γίνονται στην Αίγυπτο. Οι βάτραχοι λ.χ. της δεύτερης πληγής έχουν σχέση με το γνωστό φαινόμενο των βατράχων, οι οποίοι παρατηρούνται μετά την ελάττωση του Νείλου ποταμού. Οι κώνωπες της τρίτης πληγής προέρχονται από τη λάσπη του ποταμού Νείλου μετά την πλημμύρα του, οι κυνόμυγες της τέταρτης πληγής είναι φαινόμενο στην Αίγυπτο ως χώρα υγρή. Επίσης η επιδημική νόσος των ζώων της πέμπτης πληγής, τα έλκη της έκτης πληγής, το χαλάζι της έβδομης και οι ακρίδες της όγδοης πληγής είναι φαινόμενα στην Αίγυπτο. Και αυτό το σκότος της ένατης πληγής είναι φαινόμενο στην Αίγυπτο που προέρχεται από άνεμο ισχυρότατο που γεμίζει την ατμόσφαιρα με λεπτότατη άμμο που καλύπτει τον ήλιο για τριήμερο».
Οι εννέα πληγές.
Γενική παρατήρηση:
Οι 9 αυτές πληγές διακρίνονται της δέκατης πληγής κατά τον χαρακτήρα και την σύνδεση της δέκατης πληγής με το Πάσχα των Εβραίων. Τα θαύματα δηλαδή των 9 πληγών συνδέονται με φυσικά φαινόμενα που συμβαίνουν στην Αίγυπτο μεταξύ των μηνών Ιουνίου-Ιουλίου κάθε έτος ή κατά διαστήματα ετών.
Για αυτό δεν έδειξαν ιδιαίτερη δύναμη του Θεού και δεν επέδρασαν αποτελεσματικά στον Φαραώ. Παρόλο αυτό υπερφυσικός χαρακτήρας των θαυμάτων των 9 πληγών υπάρχει, διότι αυτά γίνονται τη στιγμή που διατάσσει ο Μωϋσής και σε ένταση που ορίζεται από αυτόν. Ο Θεός κατέρχεται στις εκδηλώσεις Του αναλόγως των συνηθειών των ανθρώπων, προς τους οποίους εμφανίζεται. Ενώ λοιπόν η ομοιότητα των 9 πληγών με φυσικά φαινόμενα στην Αίγυπτο μειώνει από κάποια άποψη τον υπερφυσικό χαρακτήρα των θαυμάτων αυτών, δίνει όμως Αιγυπτιακό χρώμα στις διηγήσεις και έτσι συντελεί στην από την Γραφή μαρτυρούμενη Αιγυπτιακή προέλευση των φαινομένων αυτών, την ιστορική αξιοπιστία των διηγήσεων. Για αυτό χρησιμοποιεί την ράβδο ο Μωϋσής στις πληγές, διότι ράβδο μαγική είχαν και οι Αιγύπτιοι.
(επιλογή σχολίων από το Υπόμνημα του π. Ιωήλ Γιαννακοπούλου στις 9 πληγές)
Πρώτη πληγή.
«Γιατί άραγε επέφερε πρώτη την πληγή του ύδατος; Επειδή οι Αιγύπτιοι καυχιόντουσαν για τον ποταμό και θεωρούσαν αυτόν Θεό και για τα βρέφη των Ιουδαίων που φονεύτηκαν εκεί. Με το να μεταβληθεί σε αίμα ο ποταμός κατηγορεί την παιδοκτονία που έγινε εκεί» (Θεοδώρητος). Και έτσι ο Θεός των Αιγυπτίων, ο Νείλος έγινε υποκείμενο φρίκης και βδελυγμίας! Δίκαιη η τιμωρία του!...
Σύμφωνα με κάποιους ερμηνευτές το θαύμα της πρώτης πληγής ήταν επανάληψη του φυσικού φαινομένου, για το οποίο μιλήσαμε στα προλεγόμενα των 9 πληγών, που έγινε όμως με την προσταγή του Θεού. Η γνώμη αυτή δεν συμφωνεί με το κείμενο, διότι μιλά για αίμα. Επομένως πρόκειται για πραγματικό αίμα και όχι για υπέρυθρο χρώμα, το οποίο παίρνει ο Νείλος ποταμός κατά τον Ιούλιο λόγω των πολυαρίθμων μυκητών (μανιταριών) ή μικροσκοπικών εγχυματωδών ζωϋφίων εντός του ύδατος…
Το θαύμα αυτό συνδέεται και με κάποιο φυσικό γεγονός, αλλά μέσα σε αυτό διακρίνεται ο υπερφυσικός χαρακτήρας του θαύματος. Κατά τις αρχές δηλαδή του Ιουλίου, κατά την εποχή όταν ο Νείλος ποταμός ξεχειλίζει, το νερό του ποταμού γίνεται ερυθρό και ανούσιο από μυριάδες φυτικούς μικροοργανισμούς που εμφανίζονται στα ύδατα του ποταμού. Εδώ όμως το θαύμα έγινε κατά τους μήνες Απρίλιο-Μάιο, όπως φαίνεται από το 5,12 διότι τότε ήταν το Πάσχα των Εβραίων, όχι σε εποχή πλημμύρας. Εκτός από αυτά έγινε αιφνίδια ταυτόχρονα με το λόγο του Μωϋσή όταν ο Φαραώ μετέβαινε στον ποταμό. Τα ψάρια εδώ πέθαναν, ενώ τότε δεν πεθαίνουν. Το ύδωρ τότε ήταν πόσιμο ενώ εδώ δεν είναι. Η διάκριση επίσης θαύματος και φυσικού γεγονότος ήταν ευδιάκριτη στους Αιγυπτίους, οι οποίοι γνωρίζουν το φυσικό γεγονός. Και όμως εκείνοι εξεπλάγησαν!...
Δεύτερη πληγή.
Και η πληγή αυτή συνδέεται με κάποιο φυσικό φαινόμενο. Στη λάσπη του Νείλου ποταμού υπάρχουν βάτραχοι οι οποίοι εμφανίζονται κατά την ελάττωση του ύδατος του ποταμού κατά μεγάλες ομάδες. Το θαυμαστό όμως και θαυματουργικό της πληγής έγκειται α) στο ότι έγινε με το λόγο του Μωϋσή και με το λόγο του και σε ημέρα που ορίστηκε από το Φαραώ εξαφανίστηκαν οι βάτραχοι και β) ο Φαραώ παρακαλεί τον Μωϋσή να καταπαύσει την μάστιγα αυτή. Αναγνωρίζει ο Φαραώ, ότι δεν είναι φυσικό φαινόμενο.
Τρίτη πληγή.
Οι δύο προηγούμενες πληγές απευθύνονταν στο Νείλο, τον οποίο θεωρούσαν ως Θεό οι Αιγύπτιοι. Η τρίτη απευθύνεται στη γη, η οποία και αυτή θεωρείται ως θεός των Αιγυπτίων…
Και η πληγή αυτή συνδέεται με κάποιο φυσικό φαινόμενο. Στην Αίγυπτο μετά το θερισμό γίνεται μεγάλη επιδρομή σκιπών, οι οποίες προέρχονται από τα έλη του ποταμού μετά την πλημμύρα. Με το τσίμπημά τους προκαλούν στο δέρμα ισχυρό πόνο εισερχόμενες στα ρουθούνια και τα αυτιά. Για αυτό οι Αιγύπτιοι κοιμούνται μέσα σε δίχτυα. Αλλά και στην πληγή αυτή διακρίνεται ο υπερφυσικός χαρακτήρας, διότι έλαβε χώρα όχι μετά τον Ιούλιο, αλλά κατά Φεβρουάριο (9,31) αμέσως με το λόγο του Μωϋσή σε ασυνήθιστη έκταση. Οι μάγοι δεν μπόρεσαν να επαναλάβουν το πράγμα και αναγνώρισαν, ότι «δάκτυλος Θεού εστίν» η πληγή αυτή!
Τέταρτη πληγή.
Και η πληγή αυτή έχει κάτι φυσικό. Στην Αίγυπτο χώρα υγρή και θερμή υπάρχουν πλήθος μυγών. Αλλά το υπερφυσικό στοιχείο είναι πολύ ευδιάκριτο και εδώ, διότι α) γνωστοποιείται η πληγή στο Φαραώ β) ορίζεται ο χρόνος, γ) οι Ισραηλίτες απαλλάσονται από τη μάστιγα αυτή.
Έβδομη πληγή
Χαλάζια συμβαίνουν στη μέση και κάτω Αίγυπτο όχι πάντοτε, αλλά σπανίως κατά τους μήνες Δεκέμβριο-Ιανουάριο μέχρι Φεβρουάριο, Μάρτιο και Απρίλιο όπως φαίνεται από το στίχο 31-32 από τη βλάστηση του πυρού=σίτου και ολύρας=σίκαλης. Το θαυματουργικό στοιχείο έγκειται, στο ότι ομολογεί ο Φαραώ την ενοχή του, την ένταση της πληγής και τον ορισθέντα από τον Μωϋσή χρόνο έναρξης και λήξεως αυτής. Από την πληγή αυτή απαλλάχτηκαν οι Ισραηλίτες και εκ των Αιγυπτίων οι φοβούμενοι τον Θεό.
Όγδοη πληγή.
Ο Νότιος αυτός άνεμος ο από τη Μεσόγειο θάλασσα που είναι νότια της Παλαιστίνης είναι βορείως της Αιγύπτου. Συνήθως σμήνη ακρίδων ενσκήπτουν φερόμενα από Νότιο ή Νοτιοανατολικό άνεμο στην Αίγυπτο. Αυτά σκοτίζουν τον ήλιο και όπου καθίσουν, σκεπάζουν το έδαφος σε έκταση πολλών μιλίων και σε σύντομο χρονικό διάστημα τρώνε όλη τη βλάστηση, τον φλοιό και τις ρίζες των δέντρων, εισέρχονται στις οικίες και κατατρώγουν την ξυλεία της οικοδομής. Αναχωρώντας γίνονται περισσότερο φθοροποιές, διότι αφήνουν τα αυγά τους και τις ακαθαρσίες τους τα οποία προκαλούν δυσωδία. Όταν ριχτούν από τον άνεμο στη θάλασσα, εξέρχονται νεκρές στην ακτή και δυσωδία αναδίδουν στην ατμόσφαιρα. Από τη μόλυνση αυτή πέθαναν στη Νουμιδία 80.000 άνθρωποι. Για αυτό ο Ιωήλ 1,3, 2,1 φέρει αυτήν ως εικόνα της Μελλούσης Κρίσεως.
Ένατη πληγή
Στην Αίγυπτο ένας άνεμος θερμός και ορμητικός που προέρχεται από την έρημο κατά τους μήνες Μάρτιο ή Απρίλιο ονομαζόμενος Kamsin, (ο Αιγυπτιακός σορόκος), όταν γίνει καταιγίδα, γεμίζει για τριήμερο την ατμόσφαιρα με λεπτότατη άμμο και αφθονότατη σε βαθμό, ώστε μόλις μπορεί κάποιος να δει τον ήλιο. Οι υαλοπίνακες γεμίζοντας με τη σκόνη αυτή χάνουν τη διαφάνειά τους. Το προερχόμενο σκοτάδι είναι πυκνότερο από αυτό που προκαλείται από τα σύννεφα. Το φυσικό αυτό γεγονός ο Θεός έλαβε ως όργανο της τιμωρίας του Φαραώ όπως είδαμε παραπάνω στο στίχ. 22-23. Εν πάση όμως περιπτώσει και εδώ το υπερφυσικό στοιχείο είναι λίαν ευδιάκριτο, διότι α) από αυτό απαλλάσσονται οι Ισραηλίτες. β) το σκοτάδι αυτό είναι βαθύτερο από αυτό που γίνεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους όπως εκτίθεται πληρέστερα στη Σοφία Σολομώντος 17,1-18,4, ώστε ο μεν λαός να μην μπορεί να δει ο ένας τον άλλον και ο Φαραώ να εκπλαγεί.

(αρχιμ. Ιωήλ Γιαννακοπούλου, Η Παλαιά Διαθήκη, Έξοδος σελ. 5,44-65 (αποσπάσματα) μετάφραση στα νέα ελληνικά κάποιων σημείων π. Νικόλαος Πουλάδας)