Οι άγνωστοι Άγιοι βοηθούν βοηθούν εν τω κρυπτώ
-Γέροντα, οι άγνωστοι Άγιοι βοηθούν, αφού δεν τους επικαλούμαστε;
-Πολλοί άγνωστοι Άγιοι βοηθούν και χωρίς να τους γνωρίζουμε.
Αυτοί για μένα είναι μεγαλύτεροι Άγιοι. Δεν έχουν καμμιά δόξα
από τους ανθρώπους, αλλά μόνον από τον Θεό. Από μεγάλη ταπεινοφροσύνη
παρακάλεσαν τον Θεό επίμονα έτσι μου λέει ο λογισμός να μείνουν άγνωστοι,
για να μην τιμηθούν από τους ανθρώπους, αλλά να συνεχίζουν
να τους βοηθούν με τον ίδιο τρόπο, «εν τω κρυπτώ» . Αυτούς τους άγνωστους
Αγίους, πρέπει να τους έχουμε σε μεγάλη ευλάβεια και να τους
χρεωστούμε πολλή ευγνωμοσύνη, γιατί μας βοηθούν σιωπηλά με τις
πρεσβείες τους και με το σιωπηλό τους παράδειγμα, την αφάνειά τους.
Κάποτε ήθελα να γράψω για έναν Πατέρα στο Άγιον Όρος, που είχε κοιμηθεί.
Είχα φέρει στον νου μου όλα τα περιστατικά της ζωής του,
που γνώριζα, κι ένα βράδυ κάθισα να τα γράψω. Άναψα το κερί,
πήρα το μολύβι και το τετράδιο, αλλά δεν θυμόμουν τίποτε,
ούτε και το όνομα του, ενώ τον ζούσα πολύ έντονα τις ημέρες εκείνες.
Έφερα στον νου μου όλο το Άγιον Όρος με την σειρά τα Μοναστήρια,
τις Σκήτες, τα Καλύβια, από όπου είχα περάσει.
Το πήρα και από την ανατολική πλευρά, μήπως θυμηθώ κάτι, τίποτε.
Το πήρα και από την δυτική, τίποτε. Πήρα την χρονολογία από τότε
που πήγα στο Άγιον Όρος και σκέφθηκα με ποιούς Πατέρες συναναστράφηκα,
τελικά, τίποτε δεν μπόρεσα να θυμηθώ. Φαίνεται, ο Πατέρας δεν θέλησε
να φανερωθεί και ο Θεός έκανε το θαύμα του.
Μέχρι στιγμής το μόνον που θυμάμαι είναι ότι ο βίος του με είχε
εντυπωσιάσει πιο πολύ από τον βίο όλων των άλλων Αγιορειτών Πατέρων
για τους όποιους έγραψα. Από αυτό κατάλαβα και ότι, αν ο Θεός δεν θέλει,
ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει τίποτε.
Και λίγο πάλι αν φυσήξει ο Θεός, γίνεται ο άνθρωπος φιλόσοφος.
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.107-108)