Αυξομείωση μεγέθους γραμμάτων.
18 Ιαν

Το νόημα όσων τελούνται στη Θεία Λειτουργία. Η Μεγάλη Είσοδος (Β΄)

Γράφτηκε από τον 

Ο χερουβικός ύμνος
«Με τα όσα έγιναν μέχρι τη στιγμή αυτή στη Θεία Λειτουργία –με τις ευχές, τους ύμνους, τη μικρή Είσοδο, τα ιερά αναγνώσματα- παρακολουθήσαμε το Χριστό να έρχεται στη Σύναξη της Εκκλησίας, να θαυματουργεί, να κηρύττει το Ευαγγέλιο της σωτηρίας. Με τη μεγάλη Είσοδο ο Χριστός εισέρχεται στην αγία Πόλη για να θυσιαστεί. «Κουβαλώντας την αμαρτία του κόσμου» ανεβαίνει τον Γολγοθά. Έτσι με τη μεγάλη Είσοδο αρχίζει η καθαυτή ιερουργία του Μυστηρίου.

Μεγάλη είσοδο ονομάζουμε μια σειρά από ύμνους, ευχές και πράξεις του λειτουργού και του λαού. Ο λαός αρχίζει να ψάλλει τον χερουβικό ύμνο και ταυτόχρονα ο λειτουργός λέει την ευχή του χερουβικού ύμνου.

Με τον χερουβικό ύμνο η Εκκλησία μάς καλεί να προετοιμαστούμε για την υποδοχή του Βασιλέως της δόξης που εισέρχεται στην αγία Πόλη. Μας καλεί να ετοιμαστούμε για να συμπορευτούμε μαζί Του στο δρόμο του μαρτυρίου και να σταθούμε κοντά Του στο Σταυρό μαζί με την Παναγία Μητέρα Του και τον μαθητή τον οποίο αγαπούσε. Ας αποθέσουμε τη στιγμή αυτή (νυν =τώρα), λέει ο ύμνος, κάθε μέριμνα βιοτική, γιατί πρόκειται να υποδεχτούμε τον Βασιλέα των όλων. Μας προτρέπει δηλαδή η αγία μας Εκκλησία με τον ύμνο αυτόν να κάνουμε την έξοδο από τον κόσμο των βιοτικών πραγμάτων, για να μπορέσουμε να κάνουμε τη μεγάλη είσοδο στο χώρο της παρουσίας του Χριστού: «Βγήκαν από την Περσία οι μάγοι (για να πάνε να προσκυνήσουν το Χριστό)· βγες εσύ από τα βιοτικά πράγματα και περπάτησε προς τον Ιησού», λέει ο ιερός Χρυσόστομος (226).
Ο ίδιος άγιος Πατήρ μάς υποδεικνύει και τη δύναμη που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για να βγούμε έξω από τα πρόσκαιρα και ορατά· είναι ο πόθος του Θεού.

«Εάν κανείς έχει φλογερό πόθο προς τον Θεό δεν ανέχεται πλέον να βλέπει αυτά που υποπίπτουν στην αντίληψη των σωματικών οφθαλμών, αλλά αφού απέκτησε άλλους οφθαλμούς, εννοώ αυτούς της πίστης, εκείνα φαντάζεται πάντα και προς εκείνα έχει στραμμένη τη σκέψη του, αν και βαδίζει στη γη, είναι σαν να ζει εκεί και κατορθώνει με αυτόν τον τρόπο τα πάντα… και επιθυμεί να ανέβει από τη γη στον ουρανό, όλα όσα βλέπει τα παραμελεί και αφιερώνεται στο δρόμο και δεν σταματά νωρίτερα, ούτε σαγηνεύεται από κάτι που βλέπει, μέχρις ότου μπορέσει να ανεβεί στην ίδια την κορυφή» (227)

Βιαζόμαστε να φθάσουμε στην κορυφή του Γολγοθά για να γιορτάσουμε τη γιορτή του Χριστού. Γι αυτό εγκαταλείψαμε τα βιοτικά: «Διότι αυτή είναι αληθινή γιορτή, όπου υπάρχει σωτηρία ψυχών, όπου ειρήνη και ομόνοια, όπου κάθε βιοτική φαντασία αποδιώχτηκε, όπου κραυγή και θόρυβος, και μαγείρων τρεξίματα και των αλόγων ζώων σφαγές έχουν φύγει απ τη μέση, αλλά υπάρχει κάθε ηρεμία και γαλήνη, και αγάπη, και χαρά, και ειρήνη, και πραότητα, και μύρια αγαθά αντί για εκείνα καλλιεργούνται» (228).

Αποθέτουμε λοιπόν τώρα κάθε μέριμνα βιοτική και βαδίζουμε μαζί με το Χριστό. Ή μάλλον αποθέτουμε κάθε μέριμνά μας στα χέρια του Χριστού. Παραθέτουμε σ’ Αυτόν τη ζωή μας. Κι Αυτός σηκώνει το φορτίο μας και ανεβαίνει στο Γολγοθά. Και μεριμνά Αυτός για τις ανάγκες της ζωής μας: «Εάν κάθε μέριμνά σας, μας λέει ο Κύριος με το στόμα του αββά Ισαάκ, την δείξετε για τη βασιλεία των ουρανών, δεν θα σας στερήσω από αυτά που έχει ανάγκη η φύση σας που είναι ορατή». Κι αλλού λέει πάλι: «Η ψυχή που μια φορά απέθεσε τον εαυτό της στο Θεό με πίστη και δοκίμασε πού και γεύτηκε τη βοήθειά Του, δεν φροντίζει ξανά για τον εαυτό της· αλλά φιμώνεται από την έκπληξη και τη σιωπή» (229).

Ο ιερός Χρυσόστομος μας λέει, ότι «η ψυχή που δεν έμαθε να καταφρονεί τα μικρά και τα βιοτικά, δεν θα μπορέσει να θαυμάσει τα ουράνια». Κι εκείνοι που γεύτηκαν τη χάρη των ουρανίων μας προτρέπουν: Αδελφοί, «κανένας να μην μπει στο Ναό έχοντας βιοτικές φροντίδες, κανένας περισπασμένος, κανένας φοβισμένος. Αλλά αφού όλα αυτά τα αφήσουμε έξω, μπροστά στις πόρτες του Ναού, τότε ας μπούμε όλοι μέσα. Γιατί μπαίνουμε στα ανάκτορα των ουρανών, πατούμε τόπους που αστράφτουν» (230).

Σ’ αυτούς τους αστραφτερούς τόπους μετέφερε το λειτουργό παπα-Τύχωνα ο φύλακάς του άγγελος την ώρα του Χερουβικού. Έλεγε με τα λίγα του ελληνικά ο ρώσος ιερεάς: «Την ώρα του Χερουβικού φύλακας άγγελος ανεβάσει. Μετά από μισή ώρα φύλακας άγγελος κατεβάσει». Διεπίστωνε τότε ο άγιος του Θεού ότι βρισκόταν στη μέση της θείας Λειτουργίας κι έπρεπε να συνεχίσει: «Πω, πω εγώ λειτουργήσει» και συνέχιζε τη θεία Λειτουργία. «Γέροντα, τον ρώτησαν, τι έβλεπες και τι άκουγες τη μισή εκείνη ώρα;» Κι ο γέροντας απάντησε: «Χερουβίμ-Σεραφείμ δοξολογούσε Θεό».
Δορυφορούμενος (περιστοιχισμένος) από τα αγγελικά τάγματα μπαίνει ο Κύριος στην αγία Πόλη, την επουράνια Ιερουσαλήμ, για να σφαγιαστεί. Μπροστά σε αυτό το γεγονός της ύψιστης θυσίας, η Εκκλησία μάς καλεί να σιγήσουμε:
«Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία και στήτω μετά φόβου και τρόμου και μηδέν γήινον εν εαυτή λογιζέσθω. Ο γαρ Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθήναι και δοθήναι εις βρώσιν τοις πιστοίς. Προηγούνται δε τούτου οι χοροί των αγγέλων μετά πάσης αρχής και εξουσίας, τα πολυόμματα Χερουβείμ και τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, τας όψεις καλύπτοντα και βοώντα τον ύμνον. Αλληλούια»[Χερουβικός Ύμνος Μεγάλου Σαββάτου](=Ας σιγήσει κάθε θνητή σάρκα και ας σταθεί με φόβο και τρόμο και τίποτε από τη γήινη ζωή μας να μην σκέφτεται. Γιατί ο Βασιλεύς των Βασιλέων και Κύριος των κυριάρχων της γης έρχεται για να σφαγιασθεί και να δοθεί ως τροφή στους πιστούς. Προηγούνται Αυτού οι χοροί των αγγέλων μαζί με όλες τις Αρχές και τις Εξουσίες, τα Χερουβείμ με τα πολλά μάτια και τα Σεραφείμ με τις έξι φτερούγες, που καλύπτουν τα πρόσωπά τους και ψάλλουν δυνατά τον ύμνο: Δοξολογείστε το Θεό»(231).

Ως τον Βασιλέα των όλων υποδεξόμενοι

Για να πάρει στα χέρια του τα Τίμια Δώρα ο λειτουργός, πρέπει να περάσει από το στάδιο της μετανοίας: πλησιάζει το άγιο θυσιαστήριο μετανοώντας όπως ο άσωτος υιός. Ο ψαλμός της μετανοίας, που λέει καθώς θυμιάζει, τα κατανυκτικά τροπάρια, η προσκύνηση του αγίου θυσιαστηρίου και της αγίας πρόθεσης, η εκζήτηση συγγνώμης από το Θεό, από τους συλλειτουργούς, από το λαό, όλα αυτά εξωτερικεύουν τα αισθήματα της μετανοίας του λειτουργού.

Με το παράδειγμά του είναι σαν να υποδεικνύει τον ίδιο δρόμο στους πιστούς· επομένως κατ’ αυτήν την έννοια «εικονίζει τον Πρόδρομο και Βαπτιστή Ιωάνη, ο οποίος άρχισε να κηρύττει πρν από το Χριστό λέγοντας· Μετανοείτε γιατί έφτασε η Βασιλεία των ουρανών» (234). Ο λειτουργός –εικόνα του Βαπτιστού- μας παρακινεί να ετοιμάσουμε την οδόν Κυρίου, δηλαδή το δρόμο που περνάμε για να φτάσουμε κοντά στο Χριστό. Και ο δρόμος αυτός είναι η μετάνοια. Έτσι, καθώς ετοιμαζόμαστε για την μεγάλη Είσοδο, λαός και λειτουργός, ζούμε εν μετανοία την αναμονή του Χριστού. Ο λειτουργός, όπως ο Τίμιος Πρόδρομος, «ενεργεί το βάπτισμα μέσω της μετάνοιας». «Εγώ μεν σας βαπτίζω με νερό για μετάνοια». Στη συνέχεια ο Χριστός θα μας προσφέρει τη ζωή του: «Αυτός όμως που έρχεται πίσω μου… θα σας βαπτίσει ε Πνεύμα άγιο και φωτιά» (235). «Αυτός που είναι ολόκληρος φωτιά απρόσιτη που δεν την αντέχουν οι άγγελοι», προσφέρεται ως τροφή των πιστών. Και ο κάθε πιστός «χαίροντας και τρέμοντας ταυτόχρονα μεταλαμβάνει της φωτιάς… δροσιζόμενος με τρόπο ανέκφραστο» (236).

Με τη μετάνοια πλησιάζουμε τη Ζωή: «Όποιος είναι άγιος ας προσέλθει· όποιος όμως δεν είναι, ας γίνει με τη μετάνοια», λέει ο λειτουργός στη λειτουργία των Αποστολικών Διαταγών καθώς καλεί τους πιστούς να κοινωνήσουν. Η αμαρτία γέννησε το θάνατο, η μετάνοια ανοίγει το δρόμο της Ζωής: «Η αμαρτία είναι θάνατος. Και ποιος είναι αυτός που θα πεθάνει από αυτήν και θα αναστηθεί μονάχος του; Απολύτως κανείς» (237). Καταφεύγουμε λοιπόν με την μετάνοια στον Αναμάρτητο που είναι η Ανάσταση και η ζωή.
Δια της μετανοίας μπαίνουμε στη θεία Λειτουργία. Η θεία Λειτουργία είναι η έξοδος από την αμαρτία και η είσοδος στην Βασιλεία: «Από τη γη Χαράν βγες από την αμαρτία ψυχή μου, έλα σε γη που ρέει αιώνια αφθαρσία» (238).

Σύμφωνα με το αρχαιότερο λειτουργικό κείμενο ο λειτουργός λέει: «Ελθέτω χάρις και παρελθέτω ο κόσμος (=ας έλθει η χάρη και ας φύγει ο κόσμος)»(239). Σ’ αυτό το χώρο της χάριτος μας οδηγεί η θεία Λειτουργία. Εκεί επιδιώκει να φθάσουμε και ο άγιος Μάξιμος, όταν μας προτρέπει αφού αφήσαμε ήδη τα βιοτικά να αποσπαστούμε και από τα αισθητά. Για τον μεγάλο αυτόν μύστη των θείων πραγμάτων και μυσταγωγό των πιστών, η μεγάλη Είσοδος είναι η αρχή και ο πρόλογος «της καινούργιας διδαχής που θα γίνει στους ουρανούς σχετικά με την Οικονομία του Θεού για μας και η αποκάλυψη του μυστηριόυ της σωτηρίας μας, που είναι κρυμμένο στα άδυτα της θεϊκής μυστικότητας» (240). Μια διδαχή που γίνεται με την πράξη της θυσίας του Διδασκάλου. Πράξη που φωτίζει το λόγο Του.

Ο θεός Λόγος μας οδηγεί τώρα «προς την θέαση των νοητών» (241). Η πράξη του Σταυρού και της Αναστάσεως μας οδηγεί στην άρρητη θέα της μιας και ενιαίας θείας Οικονομίας. Θέα την οποία με πληρότητα θα απολαύσουμε στον ουρανό».

Παραπομπές
(225) Ο χερουβικός ύμνος ορίστηκε να ψάλλεται στην εκκλησία από τον αυτοκράτορα Ιουστίνο (6 ος αιώνας). Η φράση πασαν νυν βιοτικήν, μαρτυρείται από όλους τους παλαιούς κώδικες της θεία Λειτουργίας, καθώς και από τις αρχαίες μεταφράσεις της στη σλαβωνική, στην αραβική και στη ρουμανική. Επίσης και άλλου ύμνοι, που ψάλλονται αντί του Χερουβικού, τονίζουν την ιερότητα της στιγμής αυτής: Νυν αι δυνάμεις των ουρανων, Σιγησάτω πάσα σαρξ… (Ι.Μ. Φουντούλη. Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας. τ. Β σελ. 225-27)
(226) Μ 48,754
(227) Μ53, 259
(228) Ιερός Χρυσόστομος, Μ 53,21
(229) Αββάς Ισαάκ, σελ. 159 και 250 – Ματθαίος 6,33
(230) Μ 47,414 και 56, 108-109
(231) Χερουβικός Ύμνος μεγάλου Σαββάτου
(234) Γερμανός Κων/πόλεως, Μ 98,401 Α – Ματθαίος 3,2
(235) Γερμανός Κων/πόλεως, Μ 98,408 Β – Ματθαίος 3,11
(236) Συμεών Νέος Θεολόγος, SC 174,172 – Ακολουθία Θ. Μεταλήψεως
(237) Β 2,125 - Συμεών Νέος Θεολόγος, SC 113,18
(238) Τρίτη ωδή μεγάλου κανόνος
(239) Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων Β 2, 218
(240) Μυσταγωγία σελ. 198
(241) ο.π. σελ. 188
(Ιερομονάχου Γρηγορίου, Η Θεία Λειτουργία Σχόλια, Εκδ. Δόμος, σελ. 216-219 & 223-225 [υπογραμμίσεις δικές μας και μετάφραση των αρχαίων κειμένων])

Εύρεση

Δημοφιλή Θέματα (Α-Ω)

αγάπη (607) Αγάπη Θεού (346) αγάπη σε Θεό (248) αγάπη σε Χριστό (167) άγγελοι (69) Αγγλικανισμός (1) Αγία Γραφή (231) Αγιασμός (10) Άγιο Πνεύμα (98) Άγιο Φως (1) άγιοι (179) άγιος (198) αγνότητα (42) άγχος (36) αγώνας (105) αγώνας πνευματικός (274) αδικία (6) Αθανασία (7) Αθανάσιος ο Μέγας (4) αθεΐα (127) αιρέσει (1) αιρέσεις (363) αιωνιότητα (15) ακηδία (4) ακτημοσὐνη (14) αλήθεια (118) αμαρτία (345) Αμβρόσιος άγιος (3) άμφια (1) Αμφιλόχιος της Πάτμου (4) Ανάληψη Χριστού (4) Ανάσταση (146) ανασταση νεκρών (31) ανθρώπινες σχέσεις (324) άνθρωπος (304) αντίχριστος (11) Αντώνιος, Μέγας (5) αξιώματα (15) απἀθεια (5) απελπισία (11) απιστία (21) απληστία (5) απλότητα (16) αποκάλυψη (8) απόκρυφα (17) Απολογητικά Θέματα (1) αργολογία (3) αρετή (201) Αρσένιος Όσιος (5) ασθένεια (110) άσκηση (63) αστρολογία (2) Αυγουστίνος άγιος (3) αυταπάρνηση (31) αυτεξούσιο (2) αυτογνωσία (149) αυτοθυσἰα (26) αυτοκτονία (10) αχαριστία (6) Β Παρουσία (10) Β' Παρουσία (11) βάπτιση (17) βάπτισμα (32) Βαρβάρα αγία (1) Βαρσανουφίου Οσίου (31) Βασιλεία Θεού (33) Βασίλειος ο Μέγας (32) Βελιμίροβιτς Νικόλαος Άγιος (41) βία (4) βιβλίο (31) βιοηθική (10) βίος (1) Βουδδισμός (5) γαλήνη (2) γάμος (125) Γένεση (5) Γέννηση Κυρίου (14) Γεροντικόν (195) Γερόντισσα Γαβριηλία (1) Γεώργιος Άγιος (1) γηρατειά (11) γιόγκα (4) γλώσσα (64) γνώση (26) Γνωστικισμός (3) γονείς (134) Γρηγόριος Νεοκαισαρείας άγιος (1) Γρηγόριος Νύσσης Άγιος (2) Γρηγόριος ο Θεολόγος (20) Γρηγόριος ο Παλαμάς όσιος (10) γυναίκα (37) δάκρυα (58) δάσκαλος (24) Δεύτερη Παρουσία (29) Δημήτριος Άγιος (1) Δημιουργία (62) διάβολος (235) Διάδοχος Φωτικής όσιος (13) διαίσθηση (1) διακονία (4) διάκριση (147) διάλογος (5) δικαιο (4) δικαιοσύνη (39) Διονύσιος Αρεοπαγίτης Άγιος (2) Διονύσιος Κορίνθου άγιος (1) Δογματικα Θέματα (205) Δογματική Τρεμπέλα (1) δύναμη (71) Δωρόθεος αββάς (10) εγκράτεια (19) εγωισμός (250) εικόνες (34) Ειρηναίος Λουγδούνου άγιος (4) ειρήνη (55) εκκλησία (240) Εκκλησιαστική Ιστορία (24) Εκκλησιαστική περιουσία (3) έκτρωση (5) έλεγχος (17) ελεημοσύνη (115) ελευθερία (62) Ελλάδα (19) ελπίδα (61) εμπιστοσὐνη (59) εντολές (13) Εξαήμερος (2) εξέλιξης θεωρία (16) Εξομολόγηση (168) εξωγήινοι (13) εξωσωματική γονιμοποίηση (5) Εορτή (3) επάγγελμα (17) επιείκεια (2) επιμονἠ (52) επιστήμη (108) εργασία (80) Ερμηνεία Αγίας Γραφής (185) έρωτας (19) έρωτας θείος (9) εσωστρέφεια (1) Ευαγγέλια (194) Ευαγγέλιο Ιωάννη Ερμηνεία (33) Ευαγγελισμός (2) ευγένεια (16) ευγνωμοσὐνη (42) ευλογία (5) Ευμένιος Όσιος γέροντας (7) ευσπλαχνία (34) ευτυχία (65) ευχαριστία (54) Εφραίμ Άγιος Νέας Μάκρης (1) Εφραίμ Κατουνακιώτης Όσιος (41) Εφραίμ ο Σύρος όσιος (6) εχεμύθεια (1) ζήλεια (15) ζώα (46) ζωή (39) ηθική (14) ησυχία (32) θάνατος (308) θάρρος (100) θαύμα (260) θέατρο (5) Θεία Κοινωνία (179) Θεία Λειτουργία (130) θεία Πρόνοια (14) θἐλημα (56) θέληση (38) θεογνωσία (2) Θεόδωρος Στουδίτης όσιος (36) θεολογία (29) Θεός (333) Θεοφάνεια (6) Θεοφάνους Εγκλείστου Αγίου (6) θέωση (6) θλίψεις (282) θρησκείες (43) θυμός (100) Ιάκωβος Αδελφόθεος Άγιος (1) Ιάκωβος Τσαλίκης Όσιος (15) ιατρική (13) Ιγνάτιος Θεοφόρος (9) Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ Άγιος (7) ιεραποστολή (49) ιερέας (177) ιερωσύνη (17) Ινδουισμός (14) Ιουδαίοι (1) Ιουλιανός Παραβάτης (2) Ιουστίνος άγιος (3) Ιουστίνος Πόποβιτς Άγιος (64) Ιππόλυτος άγιος (1) Ισαάκ ο Σύρος (5) Ισίδωρος Πηλουσιώτης όσιος (36) Ισλάμ (11) Ιστορία Ελληνική (12) Ιστορία Παγκόσμια (16) Ιστορικότης Χριστού (1) Ιωάννης Δαμασκηνός Άγιος (1) Ιωάννης Θεολόγος (3) Ιωάννης Κροστάνδης (331) Ιωάννης Χρυσόστομος (401) Ιωσήφ Ησυχαστής Άγιος (7) Καινή Διαθήκη Ερμηνεία (139) Καινή Διαθήκη κριτικό κείμενο NestleAland (5) Κανόνες Εκκλησίας (4) καρδιά (120) Κασσιανός Όσιος (4) κατάκριση (132) καταναλωτισμός (8) Κατηχητικό (4) καύση νεκρών (1) κενοδοξία (14) κήρυγμα (53) Κίνητρα (3) Κλήμης Αλεξανδρέας (1) Κλήμης Ρώμης άγιος (1) Κλίμακα (6) κλοπή (5) Κοίμησις Θεοτόκου (26) κοινωνία (167) κόλαση (50) Κόντογλου Φώτης (4) Κοσμάς Αιτωλός Άγιος (2) Κουάκεροι (1) ΚράτοςΕκκλησία (1) Κρίσις Μέλλουσα (49) Κυπριανός άγιος (1) Κύριλλος Άγιος (1) Κωνσταντίνος Άγιος (2) Λατρεία Θεία (75) λείψανα (9) λογική (1) λογισμοί (117) λόγος Θεού (22) Λουκάς Ευαγγελιστής Άγιος (1) Λουκάς Κριμαίας Άγιος (12) λύπη (60) μαγεία (19) μακροθυμία (5) Μανιχαϊσμός (1) Μάξιμος Ομολογητής (15) Μαρία Αιγυπτία Αγία (2) Μαρκίων αιρετικός (1) μάρτυρες (24) μεγαλοσὐνη (7) Μεθοδιστές (1) μελέτη (59) μετά θάνατον (44) μετά θάνατον ζωή (102) Μεταμόρφωση (11) μετάνοια (371) Μετάσταση (1) μετάφραση (13) Μετενσάρκωση (8) μητέρα (56) Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος (3) μίσος (12) ΜΜΕ (4) μνημόσυνα (9) μοναξιά (20) μοναχισμός (114) Μορμόνοι (1) μόρφωση (20) μουσική (8) Ναός (17) ναρκωτικά (4) Νέα ΕποχήNew Age (1) Νεκτάριος άγιος (27) νέοι (27) νεοπαγανισμός (11) νηστεία (67) νήψη (2) Νικηφόρος ο Λεπρός Άγιος (3) Νικόδημος Αγιορείτης Άγιος (3) Νικόλαος Άγιος (8) Νικόλαος Καβάσιλας Άγιος (3) Νικόλαος Πλανάς Άγιος (1) νους (55) οικονομία (2) Οικουμενισμός (4) ομολογία (3) ομορφιά (17) ομοφυλοφιλία (2) όνειρα (35) οραμα (25) οράματα (33) οργή (2) ορθοδο (1) Ορθοδοξία (295) όρκος (1) πάθη (270) πάθος (38) παιδεία (24) παιδιά (138) Παΐσιος Όσιος (381) Παλαιά Διαθήκη (7) Παλαιά Διαθήκη Ερμηνεία (10) παλαιοημερολογίτες (17) Παναγία (336) Παπαδόπουλος Στυλιανός (3) παράδειγμα (38) Παράδεισος (113) Παράδοση Ιερά (9) Παρασκευή Αγία (1) Παρθένιος ο Χίος Όσιος (2) Πάσχα (23) πατήρ Νικόλαος Πουλάδας (21) πατρίδα (9) Πατρολογία (19) Παύλος Απόστολος (4) πειρασμοί (28) Πεντηκοστή (12) περιέργεια (3) Πέτρος Απόστολος (1) πίστη (547) πλησἰον (69) πλούτος (75) Πνευματικές Νουθεσίες (93) πνευματική ζωή (279) πνευματικός πατέρας (121) πνευματισμός (10) ποίηση (21) πόλεμος (29) πολιτική (25) πολιτισμός (9) Πορφύριος Όσιος (272) πραότητα (7) προθυμἰα (28) Πρόνοια (5) Πρόνοια Θεία (91) προορισμός (16) προσευχή (815) προσοχή (51) προσπἀθεια (139) προτεσταντισμός (29) προφητείες (15) ραθυμία (18) Ρωμαιοκαθολικισμός (36) Σάββας Καλύμνου Άγιος (1) Σαρακοστή (12) σεβασμός (28) Σεραφείμ του Σαρώφ Όσιος (12) Σιλουανός Άγιος (3) σιωπή (14) σοφία (54) Σπυρίδων Άγιος (2) σταθερότητα (2) Σταυρός (86) Σταυροφορίες (4) Σταύρωση (53) συγχώρηση (97) συκοφαντία (3) Συμεών Νέος Θεολόγος όσιος (88) συμπὀνια (24) συναξάρι (2) συνείδηση (27) σχίσμα (34) σώμα (49) σωτηρία (55) Σωφρόνιος του Έσσεξ Άγιος (36) τάματα (2) ταπεινοφροσύνη (271) ταπείνωση (196) Τέλος Κόσμου (4) Τερτυλλιανός (1) Τεσσαρακοστή Μεγάλη (6) τέχνη (1) τιμωρία (21) Τριάδα Αγία (35) τύχη (2) υγεία (8) υλικά αγαθά (43) υπακοή (130) Υπαπαντή (2) υπαρξιακά (73) υπερηφἀνεια (55) υποκρισία (27) υπομονή (229) φανατισμός (5) φαντασία (5) φαντάσματα (3) φιλαργυρἰα (9) φιλαυτἰα (11) φιλία (31) φιλοσοφία (23) Φλωρόφσκυ Γεώργιος (3) φόβος (55) φὀβος Θεοὐ (26) φύση (1) φως (46) Φώτιος άγιος (1) χαρά (124) Χαράλαμπος Άγιος (1) χάρις θεία (122) χαρίσματα (39) Χειρόγραφα Καινής Διαθήκης (1) Χριστιανισμός (21) χριστιανός (101) Χριστός (366) Χριστούγεννα (69) χρόνος (36) ψαλμωδία (7) ψεύδος (24) ψυχαγωγία (10) ψυχή (275) ψυχολογία (25)