Ο κάθε χριστιανός πρέπει να διεξάγει το δικό του πνευματικό αγώνα, προκειμένου να αποφεύγει, όσο είναι δυνατό, τις αμαρτίες και να αποκτά σε μεγαλύτερο βαθμό τις αρετές. Ο αγώνας αυτός ποικίλλει, γιατί και οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί. Πρέπει ωστόσο να διακρίνεται για την αποφασιστικότητα και σταθερότητα για να έχει σίγουρα πνευματικά αποτελέσματα. Είναι ενδιαφέρον να αναφερθούμε εκτενέστερα στον τρόπο απόκτησης των αρετών και αποφυγής των αμαρτιών, έχοντας ως σύμβουλό μας τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.
Κατ’ αρχάς ο χριστιανός πρέπει να γνωρίσει τον πρωταρχικό σκοπό της επίγειας ζωής του. Γι’ αυτό χρειάζεται να ενημερωθεί από ανθρώπους που έχουν γνώση κι εμπειρία. Και για να χρησιμοποιήσουμε μία φράση του αγίου Γρηγορίου, πρέπει να γεννηθεί μέσα στην καρδιά του ανθρώπου «η των μελλόντων επίγνωσις», στην οποία οδηγεί η πνευματική διδασκαλία. Μετά, με ελεύθερη τη βούλησή του, αρχίζει τον αγώνα. Πολύ γρήγορα θα ακούσει εντός του δύο αντίθετες φωνές, της ψυχής και του σώματος, και θα βιώσει μία εσωτερική πάλη. Στο στάδιο αυτό θα πρέπει να γνωρίζει ότι η αγάπη προς την ψυχή οδηγεί στην αγάπη προς το Θεό και την πνευματική πρόοδο, ενώ η αγάπη προς το σώμα οδηγεί στην αγάπη του κόσμου και την αμαρτία. Η αγάπη προς το Θεό είναι «ρίζα και αρχή κάθε αρετής», ενώ η αγάπη του κόσμου είναι «πρόξενος κάθε κακίας». Ειδικότερα ο άγιος Γρηγόριος λέγει ότι «οι αληθινοί πιστοί, που αγαπούν τις ψυχές τους και επιθυμούν να τις φυλάξουν σ’ αιώνια ζωή, ακούγοντας τις απειλές (περί  γεέννης ασβέστου πυρός) και τις επαγγελίες (περί αιωνίας βασιλείας του Θεού), συλλαμβάνουν μέσα τους αμέσως πόθο και φόβο· φόβο μεν για την ατελεύτητη οδύνη από την απειλούμενη γέεννα του πυρός· πόθο δε για την κατά την επαγγελία βασιλεία του Θεού και την αιώνια σ’ αυτήν ευφροσύνη». Αντίθετα εκείνοι που αγαπούν το σώμα τους, αγαπούν τον κόσμο, τις δια των αισθήσεων ηδονές και τα πονηρά πάθη. «Όπως ακριβώς η ψυχή ποθεί μόνη της τη μέλλουσα και μόνιμη ηδονή, έτσι και το σώμα ποθεί την παρούσα και παρερχόμενη· η τέτοια δε ηδονή είναι αισθητή και ενεργείται δια των αισθήσεών μας και προσγίνεται από τα αισθητά που είναι ο κόσμος. Γι’ αυτό ο φιλοσώματος είναι φιλόκοσμος. Ποθώντας λοιπόν χωρίς μέτρο τις κοσμικές ηδονές και επιδιώκοντας κι εκτιμώντας τες λόγω της φιλίας αυτής προς το σώμα ενδύουμε τους εαυτούς μας με πολύμορφη ασχημοσύνη των παθών. Επειδή δηλαδή η κατά κόσμον ηδονή ενεργείται δια των αισθήσεων, αφού οι αισθήσεις μας είναι πολλές και διάφορες, γι’ αυτό πολλές και διάφορες είναι και οι σχετικές με αυτές ηδονές και τα σχετικά με αυτές πάθη· διότι άλλα είναι τα πάθη της οράσεως, άλλα της ακοής και άλλα της οσφρήσεως, και της αφής πάλι άλλα και άλλα της γεύσεως»
Κλείνοντας, θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ψυχή, ούτε μόνο σώμα. Είναι ψυχή και σώμα μαζί, σε μία αρμονική συνύπαρξη. Όταν όμως το ένα παραθεωρείται και το άλλο γίνεται αντικείμενο υπερβολικής φροντίδας, τότε ανατρέπεται η αρμονία και αρχίζουν τα ποικίλα προβλήματα.

Πνευματικά Θέματα, Πρεσβ. Διονυσίου Τάτση, Β΄ έκδοση: Ιούνιος 2008