ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-
Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα
Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας
Κεφάλαιο 14
Στίχ. 15-24. Η παραβολή του μεγάλου δείπνου.
14.16 ὁ δὲ εἶπεν(1) αὐτῷ(2), ῎Ανθρωπός(3) τις ἐποίησε(4) δεῖπνον μέγα(5),
καὶ ἐκάλεσεν πολλούς(6),
16 Κι ο Ιησούς του είπε: «Ένας άνθρωπος ετοίμασε μεγάλο δείπνο και κάλεσε πολλούς.
(1) «Είναι διαφορετική αυτή η παραβολή από εκείνη στο Ματθαίο (κβ 1-14).
Διότι εκεί μεν αναφέρεται βασιλιάς και γάμοι γιου του βασιλιά και
πολλοί που καλούν, και οι καλεσμένοι δεν πήγαν, αλλά και τους δούλους
έβρισαν και τους φόνευσαν και αναφέρεται και στράτευμα που κινήθηκε
εναντίον αυτών που σκότωσαν τους δούλους και γίνεται λόγος και για αυτόν
που διώχτηκε από το γάμο λόγω του βρώμικου χιτώνα. Εδώ όμως εισάγεται
στη διήγηση άνθρωπος απλός και απλό δείπνο και ένας στέλνεται να καλέσει
και οι καλεσμένοι αρνούνται μόνο την πρόσκληση προσποιούμενοι ασχολία…
Και εκείνη μεν η παραβολή λέχθηκε στο ιερό προς τους αρχιερείς
και πρεσβυτέρους του λαού, ενώ αυτή στη Γαλιλαία στο σπίτι
κάποιου άρχοντα Φαρισαίου» (Ε).
(2) Ο Ιησούς βρέθηκε μπροστά σε άνθρωπο που αγνοούσε τους ηθικούς όρους
τους αναγκαίους, για να γίνει κάποιος δεκτός στο ουράνιο δείπνο.
Και με την παραβολή του δείπνου, σχεδόν λέει σε αυτόν:
Ναι· είναι μακάριος αυτός. Πρόσεξε όμως, μήπως απωθήσεις αυτήν
την μακαριότητα, τη στιγμή που εξαίρεις το μεγαλείο της. Δεν αρκεί η από τον
Θεό κλήση στο ουράνιο δείπνο. Πρέπει η κλήση αυτή να γίνει δεκτή και από σένα (g).
Ο συνομιλητής του Κυρίου αντιλαμβανόταν τη μεσσιακή βασιλεία σύμφωνα
με τις παχυλές ιδέες που επικρατούσαν τότε στο Ισραήλ. Προκειμένου λοιπόν
ο Κύριος να επανορθώσει αυτές τις πλάνες, σύμφωνα με τις οποίες
αναμενόταν μεγάλη περίοδος εθνικής ευδαιμονίας και δόξας, της οποίας
τα αγαθά θα απολάμβαναν όλοι οι σαρκικοί απόγονοι του Αβραάμ,
είπε την παραβολή αυτή. Δείχνει λοιπόν σε αυτήν ευκρινέστατα, ότι εκείνοι
οι οποίοι φαίνονταν να έχουν πρώτοι δικαιώματα να παρακαθίσουν στο δείπνο
και οι οποίοι πρώτοι κλήθηκαν, αποκλείστηκαν τελικά από αυτό,
για να απολαύσουν αυτό άλλοι, οι οποίοι παρουσιαζόταν τελείως απίθανο
ότι θα μετείχαν σε αυτό (ο).
(3) «Επομένως ο μεν άνθρωπος θα μπορούσε να εννοηθεί ότι είναι ο Θεός και Πατέρας» (Κ),
«επειδή είναι φιλάνθρωπος» (Ζ). «Διότι οι εικόνες σχηματίζονται ώστε να πλησιάζουν
την αλήθεια, οπωσδήποτε όμως δεν είναι αυτές η αλήθεια» (Κ).
(4) Υπάρχει και η γραφή εποίει=Περικλείει την ιδέα, ότι το δείπνο ετοιμαζόταν
και παρέμεινε σε εκκρεμότητα λόγω της αργοπορίας του να έλθουν οι καλεσμένοι (g).
(5) Και μεγαλοπρεπές, αλλά και που μπορούσε να ικανοποιήσει άφθονα πολλούς (b).
Λέει «δείπνο μέγα» υποδηλώνοντας την πλούσια πνευματική προμήθεια των αγαθών,
την οποία ο Θεός έκανε για διατροφή, αναψυχή, ευφροσύνη και χορτασμό των
φτωχών ψυχών στην επουράνια βασιλεία του. «Έκανε οικουμενικό πανηγύρι
και είναι φανερό ότι πρόκειται για το πανηγύρι του Χριστού…
Διότι δείπνο έχει εύλογα ονομαστεί η πρόσκληση του Χριστού» (Κ)
και «το λογικό συμπόσιο σε όλη την οικουμένη των ιερών και θείων τροφών
οι οποίες παραδίδονται με τα θεόπνευστα αναγνώσματα· από εδώ λοιπόν πρέπει να μεταβεί
η σκέψη στην αναμενόμενη βασιλεία των ουρανών· και φέρε στη σκέψη σου το τότε
μεγάλο όντως δείπνο, στο οποίο θα αναπαυτούν μαζί με τους αγγέλους
και τις θείες ουράνιες δυνάμεις, οι ψυχές των μακάριων» (Ε).
Ονομάζει αυτό δείπνο, διότι στις χώρες εκείνες ο χρόνος του απογευματινού φαγητού,
κατά τον οποίο σταμάταγε η εργασία της ημέρας, ήταν ο καταλληλότερος χρόνος
για παράθεση πλούσιου και παρατεταμένου συμποσίου. Η πλήρης απόλαυση των αγαθών
της χάρης στον ουρανό επιφυλάσσεται στους εκλεκτούς στο τέλος της ημέρας
του επίγειου βίου τους.
(6) «Δηλαδή τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Διότι αυτές πριν από όλα τα έθνη
ήταν καλεσμένες, ως λαός εξαίρετος του Θεού» (Ζ). Το «πολλούς» ανταποκρίνεται
εξ’ ολοκλήρου στην πραγματικότητα, παρόλο που εφαρμόζεται σε μόνο τον Ισραηλιτικό λαό.
Διότι η πρόσκληση αυτή εκπροσωπεί όλες τις θείες προσκλήσεις που έγιναν
στον Ισραήλ σε όλη την ιστορία του (g). Αλλά η κλήση του Θεού απευθύνεται
και σε κάθε άνθρωπο και αποσκοπεί στο να καταστήσει αυτόν μακάριο αιωνίως.
Η κλήση λοιπόν αυτή ταυτίζεται με την κλήση του να γίνει ο άνθρωπος άγιος,
διότι η αγιότητα και μακαριότητα είναι ένα και το αυτό για το Θεό,
όπως είναι ένα και το αυτό και για τα παιδιά του. Η μακαριότητα δηλαδή
είναι αχώριστη από την αγιότητα και η αγιότητα είναι ενωμένη αδιάσπαστα
με την μακαριότητα. Και η κλήση αυτή του Θεού δεν γίνεται σε μας με θαύμα
ούτε με κάποια φωνή από τον ουρανό, αλλά εν μέρει μεν με τις περιστάσεις
της εποχής μας και τα εξωτερικά γεγονότα της ζωής μας, τις γνωριμίες μας,
τις σχέσεις μας, με κάποιο εποικοδομητικό ανάγνωσμα ή με κάποια ακρόαση
που αφυπνίζει και κατανύσσει κλπ., εν μέρει δε με διάφορες ικανότητες
και διαθέσεις της διάνοιάς μας και της καρδιάς μας ή με κάποιες σκέψεις,
οι οποίες φαίνονται αυτόματα να ανεβαίνουν στο εσωτερικό μας ή και με τύψεις
στη συνείδησή μας και κάποιες εσωτερικές μυστικές φωνές που αντηχούν
στα μύχια των καρδιών μας. «Ελάτε», λέει σε μας ο Θεός. «Είναι όλα έτοιμα».
Τι φοβερή τύχη μας αναμένει, εάν αρχίσουμε και εμείς να αρνούμαστε προβάλλοντας
προφάσεις ανόητες και αβάσιμες. «Κανείς από τους ανθρώπους εκείνους τους καλεσμένους
δεν θα γευτεί το δείπνο μου». Απόφαση του δίκαιου Κριτή φοβερή που μας αποξενώνει
αιώνια από την αιώνια μακαριότητα.