γ. Η ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ

Η θεία ευχαριστία τρέφει τον άνθρωπο πνευματικά, τον αγιοποιεί και τον ενώνει με το Θεό. Είναι το κατ’ εξοχήν μυστήριο, στο οποίο συγκροτείται και ζεί η Εκκλησία, ως η επί γης ενσάρκωση της βασιλείας του Θεού. Η θεία ευχαριστία είναι θεοποιητικό μυστήριο, η συναγωγή και συνένωση του κόσμου στη θεία λυτρωτική ενέργεια. Είναι δε, όπως και το βάπτισμα, μυστήριο κυριακό. Η θεία Ευχαριστία έχει δύο όψεις· είναι μυστήριο και ταυτόχρονα θυσία.

173. Ποιά είναι η σύσταση του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας;

Το ίδρυσε απ’ ευθείας ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Τόσο μυριολεκτο είναι αυτό στη Γραφή, που κανείς δεν μπορεί αποχρώντως να το αρνηθεί. Οι περικοπές που κάνουν λόγο περί της συστάσεως του μυστηρίου είναι: ’Ιωαν. 6, 27-69, όπου ο Σωτήρας επαγγέλλεται τη σύσταση του μυστηρίου, και οι περικοπές: Ματθ. 26, 20-29, Μάρκ. 14, 17-25, Λουκ. 22, 14-38 και η Α' Κορ. 11, 23-25, κατά τις οποίες το εσπέρας προ του Πάσχα (Πέμπτη) ο Κύριος λαβών άρτον τον ευλόγησε και αφού τον έκοψε τον έδωσε στους μαθητές Του, είπων: «Λάβετε, φάγετε τούτο εστί το σώμα μου». Ομοίως λαβών το ποτήριο και ευχαριστήσας το έδωκε στους μαθητές του λέγουν: «Πίετε εξ αυτού παντες, τούτο γαρ εστί το αίμα μου το της καινής Διαθήκης, το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών». Το μυστήριο ιδρύθηκε από τον Κύριο σαν αιώνιος θεσμός στην Εκκλησία: «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν».

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 243-244)

172. Τι φρονούν περί του χρίσματος οι Διαμαρτυρόμενοι;

Δεν δέχονται το χρίσμα ως εκκλησιαστικό μυστήριο, αλλά σαν μια απλή τελετή μη αναγκαία για τη σωτηρία του ανθρώπου, την οποία μπορεί να στερηθεί η Εκκλησία χωρίς καμιά βλάβη ουσιαστική. Από τα μέσα όμως του ΙΖ' αιώνα και μετά από εισήγηση της Άγγλικανικής Εκκλησίας, το χρίσμα τελείται παντού (στην Αγγλικανική Εκκλησία από τους επισκόπους) σαν ένας επίσημος θεσμός εισόδου των βαπτιζόμενων παιδιών στην Εκκλησία, κατά την οποία ομολογούν τη διδασκαλία της πίστεως και προπαρασκευάζονται να μένουν πιστοί στην αληθινή γνώση του Θεού και εδραίοι στη γεμάτη από κινδύνους ζωή αυτή.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 242-243)

171. Ποιός είναι ο κατάλληλος χρόνος τελέσεως του χρίσματος;

Κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία το χρίσμα τελείται -όπως ήδη σημειώσαμε— μετά το βάπτισμα. Δια των δωρεών του Αγίου Πνεύματος κατασφραγίζεται η νέα ύπαρξη η αναδυθείσα από την κολυμβήθρα του βαπτίσματος, ενώ ο νέος πνευματικός βίος διαπτύσσεται σε προσωπικό έργο στις ψυχές των βαπτισθέντων. Η Ορθόδοξη Ομολογία παραινεί: «Παρευθύς μετά το βάπτισμα να χρίη ο ιερέυς το βαπτιζόμενον εις τα διορισμένα μέλη, επιλέγων τα λόγια “σφραγίς δωρεάς πνεύματος αγίου”».

Στο σημείο όμως αυτό η Ρωμαϊκή Εκκλησία ακολουθεί άλλη οδό: «Μπορεί μεν — αποφαίνεται η Ρωμαϊκή Κατήχηση— να τελεσθεί το χρίσμα μετά το βάπτισμα όμως αυτό σε λίγο ωφελεί, διότι τα παιδιά δεν μπορούν ακόμη να κάνουν χρήση του λογικού τους, δια τούτο καλόν είναι να αναβάλλεται στο 12ο και εν ανάγκη στο 7ο έτος διότι η βεβαίωση δεν ορίστηκε ως αναγκαία εις σωτηρίαν, αλλά για να παρασκευασθούμε άριστα ν’ αγωνισθούμε για την πίστη μας στο Χριστό· σ’ αυτό όμως το είδος της πάλης κανένας δεν μπορεί να θεωρήσει κατάλληλους αυτούς που στερούνται της χρήσεως του λόγου». Όπως βλέπουμε, η αναβολή της χρίσεως στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στηρίζεται στην έλλειψη κρίσεως και λόγου στα μικρά παιδιά. Από άποψη λογική βέβαια το πράγμα δεν είναι αστήρικτο και αδικαιολόγητο. Πώς μπορεί αλήθεια να αναχθεί κανείς σε αγώνες πνευματικούς, όταν το μυαλό του είναι ακόμη ανώριμο και η συνείδησή του αδιαμόρφωτη;

Όμως το λογικώς πιθανό και εύλογο δεν πρέπει να λαμβάνεται ως μέτρο εκτιμήσεως των πραγμάτων στο μυστηριακό και υπερλογικό χώρο της πίστεως. Αν επιχειρήσουμε αυτό, δεν θα μείνει τίποτε όρθιο, θα αποδιοργανώσουμε όλα τα δόγματα της πίστεως, και μάλιστα με πολλά και ισχυρά λογικά επιχειρήματα. Όμως και στη λογική βάση υπάρχουν πολλά ανερμήνευτα και ανεξήγητα. Αν η έλλειψη λόγου είναι το βασικό επιχείρημα μη τελέσεως του χρίσματος σε νηπιακή ηλικία, τότε γιατί τελούμε το βάπτισμα στην ηλικία αυτή; Μήπως τα βαπτιζόμενα νήπια έχουν αναπτυγμένη συνείδηση και λόγο; Άλλωστε η καταβολή της ανθρώπινης προσωπικότητας αρχίζει ήδη από του λίκνου, αν μη και ενωρίτερα. Για ποιό λόγο να στερηθεί το νήπιο της ευεργετικής ενέργειας των δώρων του Άγιου Πνεύματος για τη βαθμιαία ανάπτυξη του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς του;

Πέρα όμως από αυτά η τέλεση του χρίσματος ευθύς μετά το βάπτισμα αποτελεί πράξη αρχαιότατη της Εκκλησίας. Αντί πάσης άλλης μαρτυρίας παραθέτουμε τη μαρτυρία της εν Λαοδικεία Συνόδου: «Οι φωτιζόμενοι μετά το βάπτισμα χρίονται χρίσματι επουρανίω».

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 241-242)

«Αυτός πρόσφερε τον εαυτό του για μας για να μας λυτρώσει από κάθε ανομία και να μας καθαρίσει κάνοντάς μας για τον εαυτό του ένα λαό που θα ανήκει αποκλειστικά σ’ αυτόν και θα έχει ζήλο για καλά έργα» (Τίτος 2:14).

Σε μία επιτύμβια επιγραφή ενός τάφου υπήρχε μια μόνο λέξη: «Λυτρωμένος». Κάποια μέρα, μια επιτύμβια επιγραφή θα υπάρχει στους τάφους όλων μας. Άσχετα από το τι θα γράφει αυτή, σε δύο μόνο κατηγορίες θ’ ανήκουμε όλοι μας. Σ’ εκείνους που έχουν λυτρωθεί με το αίμα του Χριστού και θα βρίσκονται σ’ Εκείνου την ένδοξη παρουσία στον ουρανό, και σ’ εκείνους που έχουν πεθάνει μέσα στις αμαρτίες τους και θα είναι αιώνια αποχωρισμένοι από το Θεό, στην παρουσία του Σατανά στην κόλαση. Στη ζωή αυτή ο καθένας έχει την ευκαιρία να δεχτεί τη λυτρωτική χάρη, τη σωτηρία που του προσφέρει ο Χριστός. Μετά το θάνατο δεν υπάρχει ούτε μετάνοια ούτε σωτηρία. Ανήκεις εσύ στους λυτρωμένους; Αν ναι, δόξαζε το Θεό με τη ζωή και τα έργα σου. Αν όχι, δέξου τώρα το Σωτήρα Χριστό στην καρδιά σου με μετάνοια και πίστη και θα σε λυτρώσει. Πες του: Κύριε, λύτρωσέ με κι εμένα. Σε δέχομαι Σωτήρα μου.
(Σ.Α.Ι.)

«Άλλωστε, δε φέραμε τίποτα στον κόσμο με τη γέννησή μας και είναι φανερό πως ούτε και μπορούμε να πάρουμε μαζί μας τίποτα με το θάνατό μας» (Α’ Τιμόθεου 6:7)

Το ακούσαμε στις ειδήσεις. Ηλικιωμένος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του. Δεν είχε κανέναν να τον φροντίσει και πέθανε δυστυχισμένος και αβοήθητος. Μέσα στο σπίτι του, θαμμένα σ’ ένα μπαούλο βρέθηκαν 95.000 δολάρια. Πιθανότατα τα μάζευε για τα γηρατειά του. Για να έχει ένα στήριγμα, ένα αποκούμπι. Μα αυτά δεν τον βοήθησαν καθόλου.
Όση περιουσία κι αν αποκτήσουμε, υπάρχουν περιπτώσεις στη ζωή μας που δεν μπορεί αυτή να μας βοηθήσει. Κι ούτε μπορούμε να πάρουμε κάτι μαζί μας με το θάνατό μας. Τίποτα εκτός από ένα. Το ένα αυτό είναι ο θησαυρός της αιώνιας, της ουράνιας ζωής, που ο Χριστός τη δίνει ενόσω ακόμα είμαστε στη γη και την παίρνουμε μαζί μας όταν πεθάνουμε. Γι’ αυτό είπε ο Χριστός: «Μη θησαυρίζεται θησαυρούς στη γη, όπου ο σκόρος και η σκουριά καταστρέφουν και όπου κλέφτες κάνουν διαρρήξεις και κλέβουν. Αντίθετα να θησαυρίζετε για τους εαυτούς σας θησαυρούς στον ουρανό…» (Ματθ. 6:19). Τον έχεις αυτόν το θησαυρό; Ο Χριστός είναι έτοιμος να σου τον δώσει. Ζήτησέ τον.
(Σ.Α.Ι.)

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

380. Ζης στο σπίτι του Θεού –σ’ αυτόν τον όμορφο κόσμο- και απολαμβάνεις όλες τις δωρεές της θείας αγαθότητος ελεύθερα. Ζης στο σπίτι του Θεού –την Εκκλησία-, σ’ αυτό δηλαδή το σύνολο των σωσμένων, και απολαμβάνεις όλες τις δωρεές της θείας χάριτος, που έχεις ανάγκη για τη σωτηρία σου. Το ίδιο ελεύθερα λοιπόν να κάνης και συ το καλό στους άλλους, όσο βέβαια μπορείς. Κάνε το καλό ακόμη και στους αχαρίστους και τους κακούς, ώστε να είσαι γνήσιο παιδί του Υψίστου (Λουκ. στ’ 35). Άνοιγε το σπίτι σου στους φτωχνούς, έχοντας υπ’ όψι ότι και συ ζης ελεύθερα στο σπίτι του Θεού, στον κόσμο του, καθώς και στο πνευματικό σπίτι, στην Εκκλησία, που σε προετοιμάζει για την αιώνιο ζωή. Δίνε με χαρά και άφηνε τους άλλους να μετέχουν στο τραπέζι σου, ενθυμούμενος ότι και συ μετέχεις ελεύθερα στην τράπεζα του Κυρίου, με τη θεία κοινωνία (16 Απριλίου 1862).

381. Λές: «Τι μπορώ να κάνω με την καρδιά μου; Αντιτίθεται σε κάθε τι το αληθινό και άγιο. Της ζητείται δυνατή πίστις και πέφτει στη δυσπιστία. Θα έπρεπε να είναι γενναία και όμως δειλιά και πτοείται με το παραμικρό. Τι μπορώ να κάνω μ’ αυτή την καρδιά;» Σωστά την περιγράφεις, αδελφέ μου. Η καρδιά μας είναι ο στύλος του ψεύδους. «Πᾶς ἄνθρωπος ψεύστης» (Ρωμ. γ’ 4). Ό,τι όμως υπάρχει στην Εκκλησία, στη χάρι του Κυρίου που είναι αποταμιευμένη εκεί, είναι αλήθεια. Η Εκκλησία είναι «στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας» (Α’ Τιμ. γ’ 15), γιατί έχει κτισθή πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο, τον Χριστό, την Αυτοαλήθεια, και κινείται και κατευθύνεται από τον Παράκλητο, το Πνεύμα της αληθείας.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 162)

377. Πώς είναι δυνατόν αξίως, «Μετά πίστεως καί ἀγάπης», να δεχθής μέσα σου το Σώμα του Χριστού, όταν περιφρονής και δεν αγαπάς τα μέλη του; Όλοι οι χριστιανοί είναι μέλη του Χριστού, ανάμεσά τους και ο φτωχός. Αγάπα τα μέλη του, έχε συμπάθεια γι’ αυτά και ο Κύριος θα σε αξιώση το πλούσιο έλεός του. Και ποιο έλεος είναι μεγαλύτερο απ’ αυτό που μας παρέχει ο Λυτρωτής μας με την κοινωνία του τιμίου του Σώματος και Αίματος;

378. Τα λόγια «Ὅτι σοῦ ἐστίν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα» σημαίνουν ότι η Αγία Τριάς βασιλεύει παντού και πάντοτε. Ή: η βασιλεία είναι ο Πατήρ, η δύναμις είναι το Πνεύμα και η δόξα είναι ο Υιός, όπως είναι γραμμένο: «Ἐγώ σε ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς» (Ιω. ιζ’ 4).

379. Μην προσβάλλεσαι αν κάποιος σου μιλά και σου συμπεριφέρεται χωρίς ειλικρίνεια. Αναρωτήσου: Συ μήπως μιλάς και συμπεριφέρεσαι πάντοτε με ειλικρίνεια; Δεν είσαι συχνά ένας υποκριτής; Ή μήπως και στον ίδιο τον θεό συμπεριφέρεσαι πάντοτε με ειλικρίνεια, με απλότητα; Αν ο ίδιος δεν είσαι πάντοτε ειλικρινής στον Θεό και στους ανθρώπους, αν συχνά φέρεσαι υποκριτικά, χωρίς ειλικρίνεια. «Δι᾿ ὧν τις ἁμαρτάνει, διὰ τούτων κολάζεται» (Σοφ. Σολ. ια’ 16). Να είσαι επιεικής στους άλλους, όπως είσαι στον εαυτό σου, που είναι επίσης αμαρτωλός.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 161)

375. Οι απατηλοί λογισμοί σε θέματα πίστεως ευθύς αποκαλύπτουν τον εαυτό τους. Θανατώνουν τη ζωή της καρδιάς, πράγμα που δείχνει ότι προέρχονται από τον πατέρα του ψεύδους και του θανάτου, τον Διάβολο. Οι ορθόδοξοι λογισμοί φανερώνουν την αλήθειά τους στα πράγματα. Δίνουν ζωή στην καρδιά, που σημαίνει ότι προέρχονται από το Πνεύμα το Κύριον και ζωοποιόν, το «ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον καὶ εν Υἱῷ αναπαυόμενον», από τη ζωαρχική Τριάδα. «Από των καρπών αυτών επιγνώσεσθε αυτούς» (Ματθ. ζ’ 20).
Μη ταράζεσαι λοιπόν και μην αφήνεσαι στην αμφιβολία, όταν θανάσιμοι λογισμοί πιέζουν και καταθλίβουν την καρδιά σου. Είναι ψευδείς λογισμοί, προερχόμενοι από το Πονηρό Πνεύμα, που επιδιώκει τον αιώνιο θάνατό μας. Διώξε τους και μη ρωτάς από πού προέρχονται αυτοί οι απρόσκλητοι ξένοι. Από τους καρπούς των μπορείς να τους γνωρίσης. Μην αρχίζεις διάλογο μαζί τους. Αυτό θα σε ρίξη σε ένα λαβύρινθο, από όπου δεν θα είσαι ικανός να ξαναβγής στο φως.

376. Μου αρέσει να φέρω μπροστά στα μάτια της ψυχής μου τον Αναστάντα Κύριο. Και αναφωνώ τότε: «Ποῦ σου, ἅδη, τό νῖκος;» (Α’ Κορ. ιε’ 55). Ο Χριστός μας νίκησε πολύ δυνατό αντίπαλο. Έναν εχθρό, που περηφανευόταν για τις νίκες του επί χιλιάδες χρόνια. «σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν• Ὠσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου» (από τον όρθρο της Κυριακής των Βαΐων). «Εί και εν τάφω κατήλθες αθάνατε, αλλά του Άδου καθείλες την δύναμιν, και ανέστης ως. νικητής, Χριστέ ο Θεός, γυναιξί Μυροφόροις φθεγξάμενος, χαίρετε» (κοντάκιο Κυριακής του Πάσχα).

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 160-161)

373. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός, μαζί με τον Πατέρα του και το Άγιο Πνεύμα, είναι παντού. Οι Άγγελοι και οι Άγιοι είναι ένα πνεύμα με τον Κύριο. Αλλά αν, υπό την επήρεια του πονηρού πνεύματος, χάσης για ένα διάστημα την ολοκάρδιο πίστι στο Άγιο Πνεύμα, κατά το διάστημα αυτό είσαι αποξενωμένος από τον Υιό και τον Πατέρα, γιατί η πίστις δίδεται από το Άγιο Πνεύμα, από το Πνεύμα της Αληθείας, δηλαδή το Πνεύμα του Χριστού, ο Οποίος είπε: «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» (Ιω. ιδ’ 6). Ή από το Πνεύμα του Πατρός: «τὸ Πνεῦμα τοῦ πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (Ματθ. ι’ 20). Ή από το Πνεύμα του Υιού: «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ὑμῶν» (Γαλάτ. δ’ 6).

374. Ας μην ξεχάμε ποτέ ότι ο άνθρωπος είναι η πνοή του Θεού και η εικών του Θεού, -του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος- ενώ οι αμαρτίες και οι αδυναμίες του είναι επεισοδιακά φαινόμενα, προέρχονται απ’ έξω και μπορούν να λείψουν με τη θεία χάρι. «ραντιεῖς μὲ ὑσσώπω, καὶ καθαρισθήσομαι. πλυνεῖς μέ, καὶ ὑπὲρ χιόνα λευκανθήσομαι» (Ψαλμ. ν’ 9). Ας μη λησμονούμε ότι «Ούτως ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον, ώστε τον υιόν αυτού τον μονογενή έδωκεν, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται, αλλ' έχη ζωήν αιώνιον» (Ιω. γ’ 16). Και, μαζί με τον Θεό (όπως κάνει και ο Θεός), πρέπει να αγαπάμε κάθε άνθρωπο σαν τον εαυτό μας. Αγαπάμε τον εαυτό μας, παρά το ότι είμαστε μεγάλοι αμαρτωλοί. Πρέπει να αγαπάμε και τους άλλους, παρά το ότι και αυτοί είναι αμαρτωλοί, αφού κανείς άνθρωπος δεν είναι χωρίς αμαρτία.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 159-160)

Η ψυχοσωματική έλξη καλό ή κακό;

Κάποτε τον ρώτησα:

"Γέροντα, αυτή η ψυχοσωματική έλξη, που αναπτύσσεται ανάμεσα στον άνδρα και στη γυναίκα, είναι δαιμονική;"

Και μου απάντησε "Άλλοτε ναι άλλοτε όχι. Εξαρτάται".

Σε επόμενη συνάντησή μας, επανήλθα στο θέμα και μου απάντησε πιο συγκεκριμένα:

"Ξέρεις, αυτό που ονομάζουν ευτυχία μέσα στο γάμο υπάρχει, αλλά απαιτεί μία προϋπόθεση:
να έχουν αποκτήσει οι σύζυγοι πνευματική περιουσία, αγαπώντας το Χριστό και τηρώντας τις εντολές του.
Έτσι θα φθάσουν να αγαπιούνται αληθινά μεταξύ τους και να είναι ευτυχισμένοι.
Διαφορετικά, θα είναι ψυχικά πτωχοί, δεν θα μπορούν να δώσουν αγάπη και θα έχουν δαιμονικά προβλήματα, που θα τους κάνουν δυστυχισμένους".

Μια άλλη φορά ήταν παραστατικός.

Τον ρώτησα: "Γέροντα, έχω ακούσει, ότι το προβλήμα του ανικανοποίητου της αισθησιακής και συναισθηματικής επιθυμίας, ανάμεσα στα δύο φύλα, παραμένει άλυτο και το λύνει μόνο ο τάφος".

Ο Γέροντας αντέδρασε έντονα: "Όχι, μωρέ, μην το λες πρόβλημα. Να, είναι έτσι".
Και έκανε, με την παλάμη και τα δάχτυλά του, μια χαρακτηριστική κίνηση πάνω στην κουβέρτα του κρεβατιού του, που έδειχνε κάτι, που κινείται προς τα εμπρός έρποντας, μετά ν' αρχίζει λίγο λίγο να απογειώνεται και τελικά να ανυψώνεται στον ουρανό.

Η εικόνα που έδωσε ήταν τελείως αντίθετη από εκείνη που δίνουν οι ρομαντικές περιγραφές των εκστατικών ερώτων, που ξεκινούν από πολύ ψηλά, χάνουν ύψος σιγά σιγά και προσγειώνονται ανώμαλα τελικά.

Η εικόνα του Γέροντα, συνδεόταν άμεσα με την "πνευματική περιουσία", της οποίας η ύπαρξη ή η απουσία, δημιουργεί ανάλογα την ανοδική ή καθοδική πορεία".
[Γ 352-4]

("Ανθολόγιο Συμβουλών", Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.191 -192)

Η συμμετοχή στον πόνο των άλλων
Όταν ο άνθρωπος πονάη για τον συνάνθρωπό του,
ο Θεός κατά κάποιον τρόπο συγκινείται, χαίρεται,
γιατί ο άνθρωπος αυτός, με την αγάπη που έχει, συγγενεύει μαζί Του,
και του δίνει θεία παρηγοριά.
Αλλιώς δεν θα μπορούσε να αντέξη τον πόνο για τον συνάνθρωπό του.
-Γέροντα, πώς μπορείς να νιώσης τον πόνο των άλλων;
-Όταν έχης κι εσύ κάποιον πόνο, σκέφτεσαι τον πόνο του άλλου,
έρχεσαι στην θέση του και πονάς πιο πολύ για κείνον.
Ο πόνος ο δικός σου δηλαδή σε βοηθάει να καταλάβης τον πόνο των άλλων.
Και όταν δέχεσαι με χαρά τον δικό σου πόνο, δίνεις στους πονεμένους παρηγοριά.
Πάντως άλλο είναι να μαθαίνης ότι αρρώστησε κάποιος και άλλο είναι να αρρωσταίνης ο ίδιος.
Τότε καταλαβαίνεις τον άρρωστο. Άκουγα «χημειοθεραπείες» και νόμιζα ότι είναι «χυμοθεραπείες»,
δηλαδή ότι κάνουν στους καρκινοπαθείς θεραπεία με χυμούς, με φυσικές τροφές!
Που να ξέρω; Τώρα όμως κατάλαβα τί ταλαιπωρία είναι.
-Οι χημειοθεραπείες, Γέροντα, είναι πιο δύσκολες από τις ακτινοβολίες;
-Πιό δύσκολες; Όλα, και οι ακτινοβολίες και οι χημειοθεραπείες είναι...
Το χειρότερο είναι που σού κόβουν την όρεξη• ενώ πρέπει να φάς καλά, δεν μπορείς να φάς καθόλου.
Και οι γιατροί σού λένε: «Πρέπει να τρώς». Έμ, πώς να φάς, αφού όλα αυτά σου
κόβουν την όρεξη και σε κάνουν πτώμα! Όταν έκανα ακτινοβολίες, ενώ καιγόμουν,
δεν μπορούσα να πιώ καθόλου νερό. Μου ερχόταν να κάνω εμετό, αισθανόμουν απέχθεια ακόμη και για το νερό .
-Γέροντα, αν κάνατε λίγο νωρίτερα την εγχείρηση...
-Τί νωρίτερα; Εγώ δεν κάνω προσευχή να περάση, γιατί έτσι συμπάσχω με τον κόσμο που υποφέρει.
Καταλαβαίνω πιο πολύ τους πονεμένους και συμμετέχω στον πόνο τους.
Άλλωστε και εμένα με ωφελεί πνευματικά. Ζητάω μόνο να μπορώ λίγο να εξυπηρετούμαι
και να εξυπηρετώ. Ό,τι θέλει όμως ο Θεός.
Όταν έχης κάποιο πρόβλημα στην υγεία σου και δεν σε απασχολή αυτό,
τότε έχεις κατά κάποιον τρόπο το δικαίωμα να παρακαλής τον Θεό να βελτιώση
την κατάσταση της υγείας των άλλων. Αλλά και όποιος δεν έχει δικό του πόνο,
ας πονάη τουλάχιστον γι’ αυτούς που πονούν. «Να πάρω τον γαταδόκκο σου»,
έλεγαν οι Φαρασιώτες, δηλαδή τον πόνο σου, το βάσανό σου, το φαρμάκι σου.
-Γέροντα, με τί τρόπο τον έπαιρναν;
-Με την αγάπη. Όταν με αγάπη λέη κανείς «νά πάρω τον πόνο σου», τον παίρνει.
Αλλά, αν τον πάρη, μετά θέλει πολλή υπομονή, πολλή παλληκαριά, πολλή δύναμη, για να τον αντιμετωπίση.
Έρχονται μερικοί και μου λένε: «Γέροντα, θέλω να πάρω τον πόνο σου».
Μερικοί το λένε από παλληκαριά, μερικοί όμως φοβητσιάρηδες δεν ξέρουν τί λένε.
Αυτοί με το παραμικρό τρέχουν στον γιατρό και εύκολα απογοητεύονται.
Τον λίγο πόνο τον δικό τους δεν μπορούν να σηκώσουν και λένε να πάρουν τον δικό μου πόνο!
Καλύτερα να κάνουν υπομονή στον δικό τους πόνο, να δέχωνται με χαρά ό,τι επιτρέπει
γι’ αυτούς ο Θεός και να μη ζητούν δήθεν από αγάπη να πάρουν την αρρώστια του άλλου.
Γιατί, αν τυχόν ο Θεός εκπληρώση το αίτημά τους και ξεχάσουν ότι οι ίδιοι το ζήτησαν,
θα γογγύσουν και μπορεί να τα βάλουν και με τον Θεό.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 218-220)