εδίδασκεν εκ του πλοίου τους όχλους.
Λουκά ε΄ 3

Ο Ιησούς έκανε άμβωνα το πλοίο. Απ’ εκεί δίδαξε και διδάσκει τον κόσμο. Η Εκκλησία του Χριστού είναι η «νοητή ναύς» και ο άμβων είναι η πρώρα της. Ο Ιησούς εξακολουθεί δια μέσου των αιώνων να κηρύττη «εκ του πλοίου». Ο άμβων υπήρξεν ο οδηγός των ανθρώπων- ταξιδιωτών. Απ’ εκεί, οι ναύκληροι της Εκκλησίας ατενίζουν στο βάθος του ορίζοντος και προαναγγέλλουν για τα ερχόμενα και τον Ερχόμενο. Απ’ εκεί προμαντεύουν τις τρικυμίες της ζωής και της θύελλες της ιστορίας. Απ’ εκεί βροντά ως κεραυνός ο λόγος Κυρίου Σαβαώθ ή πνέει ως αύρα λεπτή η χάρις του Πνεύματος.

Ο Ιησούς διδάσκει τους ανθρώπους «εν πλώ» προς την Πατρίδα. Το κήρυγμα του Ιησού δεν είναι διηγήσεις κοντά στο τζάκι, αλλά οδηγίαι και σήματα προς τους ναυτιλομένους. Ο λόγος του Ιησού είναι εντολές του Κυβερνήτου προς το πλήρωμα της «νοητής νηός». Είναι ακόμη πνοή ανέμου στα πανιά του ποντοπόρου ανθρώπου, που τον βοηθεί να προχωρή προς τα εμπρός· ν’ ανοίγεται προς το πέλαγος, προς την αιωνιότητα. Ο Ιησούς ήλθε προς «τους αποδήμους της αυτού χάριτος» για να τους πάρη με το πλοίο της Εκκλησίας του και τους επαναφέρη στην Πατρίδα.

«Δια της νηός εικονίζεται η καθολική του Χριστού Εκκλησία, της οποίας, τροπίς μεν είναι η προς την αγίαν Τριάδα ορθόδοξος πίστις. Δοκοί δε και σανίδες, τα της πίστεως δόγματα και αι παραδόσεις. Ιστός, ο Σταυρός. Άρμενα, η Ελπίς και η Αγάπη. Κυβερνήτης, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Πρωρείς και ναύται, οι Απόστολοι και οι των Αποστόλων διάδοχοι, και κληρικοί πάντες... Επιβάται, άπαντες οι ορθόδοξοι Χριστιανοί. Θάλασσα, ο παρών βίος. Πνεύμα γαληνόν και ζεφύρων, αι τον Αγίου Πνεύματος πνοαί τε και χάριτες. Άνεμοι, οι κατ΄ αυτής πειρασμοί»(Νικόδημος Αγιορείτης, Πηδάλιον).

(Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, «Εκείνος» Ο Ιησούς Χριστός, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 108)

113. «και ουκ εγίνωσκεν αυτήν έως ου έτεκε τον υιόν αυτής» (Ματθ. α΄ 25).

Η συνοίκησις της Παρθένου και του Ιωσήφ δεν άλλαξε τις σχέσεις που επέβαλε η συνεχιζομένη εγκυμοσύνη της. Ζούσαν δηλαδή σαν μνηστευμένοι και όχι σαν σύζυγοι. (Για την έννοια του εβραϊκού ιδιωτισμού «έως ού», βλέπε ΥΜ, 42). Με αλλά λόγια, το ζήτημα του γάμου και των συζυγικών σχέσεων των δύο μνηστευμένων, ύστερα από τα γεγονότα που συνέβησαν, πήρε αναβολή. Μια αναβολή που κατέληξε σε οριστική και τέλεια ματαίωσι. Διότι «πλείον γάμου ώδε» (πρβλ. Ματθ. ιβ' 41-42).
Τόσο η Παρθένος όσο και ο Ιωσήφ, ύστερα από τα αλλεπάλληλα γεγονότα και τις συνεχείς θεοφανίες, πείσθηκαν σιγά σιγά για το μέγεθος της αποστολής των. Μιας αποστολής που τους ξεπερνούσε και σαν ανθρώπους και σαν συζύγους. Όταν συνέβη στη ζωή τους το «μείζον», συμπαρέσυρε και αχρήστευσε όλα τα «ελάσσονα»! Όταν ο Θεός φανερώθηκε στη ζωή τους, όλα τα ανθρώπινα, κι αυτά ακόμα που σχετίζονται με τη συζυγική ζωή, έχασαν την λάμψι και τη σημασία τους. Όταν ήλθε στη ζωή τους ο «Έσχατος», μπήκαν κι αυτοί στα «Έσχατα», όπου «οι έχοντες γυναίκας ώς μη έχοντες είσι» (Α' Κορ. ζ' 29).
Ο Ιωσήφ και η Παρθένος συνέλαβαν σωστά το νόημα της προσωπικής παρουσίας του Θεού στην ιστορία. Είχε πια σημάνει το τέρμα της ιστορίας. Η συνέχισις της σαρκικής ζωής δεν είχε πια κανένα νόημα, ή τουλάχιστον η συνέχισις της ζωής υπό την συνήθη και γνωστή της μορφή. Εφ΄ όσον ήταν παρών ο Δημιουργός, Εκείνος θα έδινε πλέον τις νέες του εντολές για τη συνέχισι της ιστορίας γενικώς και της διαιωνίσεως της ζωής ειδικώτερα. Η Ενσάρκωσις του Θεού ανακαλούσε ή έστω ανέστειλε όλες τις μέχρι την στιγμή εκείνη εντολές. Οι άνθρωποι θα έπρεπε να περιμένουν να μιλήση το θείον Βρέφος...
Αν μετά από κάθε Θεοφανία συνεχίζεται η ιστορία, αυτό οφείλεται σε ανανέωσι της εντολής του Θεού. Μετά από κάθε παρουσία του Θεού στην ιστορία, η ζωή τερματίζεται και η ιστορία σφραγίζεται. Αν και πώς θα συνεχισθή είναι ζήτημα της κρίσεως και της θελήσεως του Θεού. Στη Β' Παρουσία του Κυρίου θα γίνη ό,τι έγινε και στην πρώτη: θα σταματήση η ιστορία με τη διαφορά ότι τότε θα σταματήση οριστικά. Διότι ό,τι θα ακολουθήση, η 8η Ημέρα, δεν θα είναι πια ιστορία, θα είναι καινή ζωή στην αιωνιότητα.

Συ ει των πιστών, Παρθένε, καύχημα, ελπίς και προστασία.

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 139)

ΜΑΖΕΥΤΗΚΑΝ κάποτε οι Πατέρες της σκήτης να συνομιλήσουν πνευματικά και λησμόνησαν να καλεσουν τον Αββά Κόπρι. Άρχισαν να συζητούν για το πρόσωπο του Μελχισεδέκ και δεν συμφωνούσαν στις γνώμες. Τότε θυμήθηκαν τον Αββά Κόπρι κι έστειλαν να τον φωνάξουν, για να πάρουν την γνώμη του. Όταν ακουσε εκείνος την υπόθεση της διαφωνίας και το θεμα που τόση ώρα έχασαν για να συζητούν, χτύπησε τρεις φορές το στόμα του και είπε:
- Αλίμονό σου, καλόγερε. Άφησες κατά μέρος εκείνα που γυρεύει από σένα ο Θεός και ψάχνεις να βρεις αυτά που ποτέ δεν θα σου ζητήσει.
Ακούγοντας τα σοφά του λόγια οι άλλοι Γέροντες, έφυγαν από την σύναξη και γύρισαν συλλογισμένοι στα κελλιά τους.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου
Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 172-173)

Ο πόνος του Θεού για τις δοκιμασίες των ανθρώπων
Πόσα βάσανα έχει ο κόσμος! Πόσα προβλήματα!
Και έρχονται μερικοί εδώ να μου τα πουν σε δυο λεπτά
στο πόδι, για να παρηγορηθούν λίγο. Μια βασανισμένη μάνα μου έλεγε:
«Γέροντα, έρχονται στιγμές που δεν αντέχω άλλο και τότε λέω:
"Χριστέ μου, κάνε μια μικρή διακοπή και ύστερα ας ξαναρχίσουν τα βάσανα"».
Πόση ανάγκη από προσευχή έχουν οι άνθρωποι! Αλλά και κάθε δοκιμασία είναι δώρο από τον Θεό,
είναι ένας βαθμός για την άλλη ζωή. Αυτή η ελπίδα της ανταμοιβής στην άλλη ζωή
μου δίνει χαρά, παρηγοριά και κουράγιο, και μπορώ να αντέξω τον πόνο
για τις δοκιμασίες που περνούν πολλοί άνθρωποι.
Ο Θεός μας δεν είναι Βάαλ, αλλά Θεός αγάπης.
Είναι Πατέρας που βλέπει την ταλαιπωρία των παιδιών Του
από τους διάφορους πειρασμούς και τις δοκιμασίες που περνούν
και θα μας ανταμείψει, φθάνει να κάνουμε υπομονή στο μικρό μαρτύριο
της δοκιμασίας ή μάλλον της ευλογίας.
-Γέροντα, μερικοί λένε: «Δεν είναι σκληρό αυτό που επέτρεψε ο Θεός; Δεν πονάει ο Θεός;».
-Ο πόνος του Θεού για τους ανθρώπους που βασανίζονται από αρρώστιες, από δαίμονες, από βαρβάρους κ.λπ.
έχει συγχρόνως και χαρά για την ουράνια αμοιβή που τους έχει ετοιμάσει.
Έχοντας δηλαδή υπ’ όψιν Του ο Θεός την ανταπόδοση που θα λάβει στον Ουρανό
όποιος περνάει δοκιμασίες και γνωρίζοντας τί τον περιμένει στην άλλη ζωή,
αυτό Τον κάνει να μπορεί να «αντέχει» τον πόνο.
Εδώ επέτρεψε να κάνει τόσα εγκλήματα ο Ηρώδης.
Δεκατέσσερις χιλιάδες νήπια έσφαξε και πόσους γονείς, που δεν άφηναν τους στρατιώτες
να σκοτώσουν τα παιδιά τους, τους σκότωναν κι εκείνους!
Οι βάρβαροι στρατιώτες, για να φανούν στους αρχηγούς τους καλύτεροι, έκοβαν τα παιδάκια κομματάκια.
Όσο πιο πολύ βασανίζονταν τα παιδάκια, τόσο περισσότερο πονούσε ο Θεός,
αλλά και τόσο περισσότερο χαιρόταν για την μεγαλύτερη δόξα που θα είχαν να απολαύσουν στον Ουρανό.
Χαιρόταν για τα Αγγελουδάκια αυτά, που θα αποτελούσαν το αγγελικό μαρτυρικό τάγμα.
Αγγελοι από Μάρτυρες!

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 197-198)

"Να τον βάλεις να υπογράψει"
Πολλοί άνθρωποι πηγαίνανε στο Γέροντα με πολλά προβλήματα,
που πηγάζανε από παρεξηγήσεις, στις δοσοληψίες με τους διαφόρους επαγγελματίες.
Κι έλεγε ο Γέροντας: Καλό είναι να υπογράφετε ένα χαρτί με εκείνον,
που θα σας επισκευάσει το σπίτι σας ή κάτι σημαντικό,
για να μη στεναχωρηθείτε ύστερα, και να τρέχετε στον εξομολόγο.
Θα του πείτε, δεν είναι αυτή η υπογραφή σου; τόσα δεν συμφώνησες;
Πάρε λοιπόν το δικό σου.Κι αν έχεις αγάπη και θέλεις, του δίνεις περισσότερα...
Εφόσον ζούμε στον κόσμο και δεν είμαστε ακτήμονες,
οφείλουμε να φυλαγόμαστε από τις αιτίες των διενέξεων κάνοντας καθαρές και σαφείς συμφωνίες.
[Πορ. 28]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος, εκδ. Ι. Μονή Μεταμορφώσεως, Μήλεσι, σελ.183-184)

Αναγκαία (και αυτάρκεια)
και αυτά λιγότερα!
Ο Κύριος θέλει αποξενωθούμε απ’ τα περιττά,
τόσο, ώστε ακόμα και πολλά
απ’ τα θεωρούμενα αναγκαία
να τα περικόπτουμε.
Ε.Π.Ε. 13,240

αληθινός πλούτος
Να μην επιθυμούμε περιττά πράγματα,
αλλά να ‘μαστε αυτάρκεις,
κι έτσι θα ‘μαστε πραγματικά πλούσιοι.
Να ζητάμε σκεπάσματα και τροφές,
και τότε κι αυτά θα μας τα δίνει,
κι αλλά, πολύ περισσότερα, που μας χρειάζονται.
Ε.Π.Ε. 18,466

όχι περιττά
Παντού ο Παύλος διεφύλαξε τη συμμετρία,
επιζητώντας μόνο το αναγκαίο, όχι το περιττό.
Ε.Π.Ε. 18,596

για σήμερα
Αν δεν πρέπει να μεριμνάμε για την αναγκαία τροφή και ενδυμασία,
ούτε για τη μέρα που έρχεται, όσοι προκαλούν τόση αναστάτωση
και θάβουν τους εαυτούς τους, πότε θα μπορέσουν ν’ ανανήψουν;
Ε.Π.Ε. 18,712

ποιά επιτρέπονται;
Η αυτάρκεια προσδιορίζεται απ’ την ανάγκη,
απ’ εκείνα, που χωρίς αυτά δεν μπορούμε να ζήσουμε.
Κανείς δεν σε εμποδίζει από αυτά,
κανείς δεν σε εμποδίζει απ’ την καθημερινή τροφή.
Προσοχή όμως, μιλάω για τροφή, όχι για τρυφή.
Μιλάω για σκεπάσματα, όχι για στολίδια περιττά.
Ε.Π.Ε. 19,508

όχι περιουσία
Παντού ο Παύλος μιλάει για τα αναγκαία.
Πουθενά για περιουσία.
Ε.Π.Ε. 19,596

παντού τα αναγκαία
Παντού είναι ανάγκη να υπάρχουν τα απαραίτητα στη ζωή,
τα χρειαζούμενα, όχι τα περιττά.
Ε.Π.Ε. 21,640

σε τροφές και σκεπάσματα
Τόσα και τέτοια πρέπει να τρώμε,
όσα αρκούν να μας θρέψουν. Με τέτοια ρούχα να ντυνόμαστε,
που να μας καλύπτουν τη γύμνια μας. Τίποτε περιττό.
Κι αυτό μπορείς να το κάνεις και με τυχαία ρούχα.
Ε.Π.Ε. 23,428

η χρεία
Ας μη ζητάμε τα περιττά.
Ας φροντίζουμε μόνο για τα αναγκαία.
Ε.Π.Ε. 25,350

η αρετή της ψυχής
Αναγκαίο είναι το να ζητάμε την αρετή της ψυχής.
Όλα τα αλλά, έξω από μας, είναι περιττά και ανώφελα.
Ε.Π.Ε. 27,2830

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 172-173)

Μια ημέρα, ο Γέροντας [ο Στάρετς Ζαχαρίας] προσκάλεσε τα πνευματικά του τέκνα να φάνε μαζί του στην ίδια τράπεζα, αλλά ξαφνικά σηκώθηκε όρθιος και φώναξε:

– Να, την Πελαγία μου! Πω, πω, πώς μετανοεί, πώς με παρακαλεί να της συγχωρέσω τις αμαρτίες. Και πόσα δάκρυα! Περιμένετε, παιδιά μου, αφήστε το φαγητό σας και προσευχηθήτε μαζί μου.

Ο Στάρετς πήγε στην γωνία μπροστά στις εικόνες, διάβασε μια συγχωρητική ευχή και ευλόγησε την μετανοούσα πνευματική κόρη του.

– Πού βρίσκεται αυτή τώρα και μετανοεί, πάτερ;

– Στον βορρά είναι αυτή την στιγμή. Όταν φτάση ως εδώ, θα την ρωτήσω για την μετάνοιά της. Σημειώστε την ημέρα και την ώρα.

Και πράγματι, η Πελαγία έφθασε στην πατρίδα της μετά από έξι μήνες και είπε στον Γέροντα πόσο βαθιά είχε μετανοήσει και έκλαψε και παρεκάλεσε τον Γέροντα να την συγχώρεση ακριβώς την ημέρα και την ώρα που ο Γέροντας της είχε διαβάσει την συγχωρητική ευχή.

(από το βιβλίο ο “Στάρετς Ζαχαρίας, Μια οσιακή μορφή της Σοβιετικής Ένωσης”, έκδοση Ιερoύ Κοινοβίου Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Ορμύλια)

Ο ηγούμενος Αθανάσιος

Πολλές φορές ο ηγούμενος της Ι. Μονής Γρηγορίου Αθανάσιος είχε πλησιάσει τον θάνατο και την τελευταία στιγμή σωζόταν. Τώρα όμως η γήινη πορεία του τελείωνε! Τον Δεκέμβριο του 1953 ενώ είχε φθάσει στα ογδόντα του χρόνια, έπεσε στο κρεββάτι. Τα Χριστούγεννα ήταν αδύνατο να πάη στην εκκλησία. Τα πάντα έδειχναν, πως θα εγκατέλειπε τη γη.

Οι τελευταίες του μέρες υπήρξαν κατ’ εξοχήν οσιακές. Είχε καταργήσει κάθε άλλη τροφή και τρεφόταν μόνο με τα Άχραντα Μυστήρια! Ο νους του και η καρδιά του έπλεαν μέσα στη θεωρία της προσευχής. Κάπου-κάπου ύψωνε τα χέρια του και ευλογούσε, σαν να τελούσε τη θεία λειτουργία.

Δύο μέρες μετά τα Χριστούγεννα παρήγγειλε με τον π. Αρτέμιο, τον γηροκόμο, να συναχθούν γύρω του όλοι οι αδερφοί. Ήθελε να τους αποχαιρετήση για τελευταία φορά, γιατί προαισθανόταν πολύ κοντά το τέλος του. Σε λίγο συγκεντρώθηκαν…

- Γέροντα, του λέει με φωνή σπασμένη από συγκίνησι ο διάδοχός του ηγούμενος Βησσαρίων, αν θα βρης παρρησία στον Θεό, και θα βρης οπωσδήποτε, μη μας ξεχάσης.

- Αν θα βρω παρρησία, θα σε έχω υπ’ όψι μου και σένα και όλους τους πατέρες και θα σας μνημονεύω, είπε.

Η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη από συγκίνησι! Ο καθένας προσπαθούσε να πνίξη τους λυγμούς του και τον πόνο του.

- Ελάτε τώρα να συγχωρηθούμε, τους είπε ο κατάκοιτος γέροντας.

Τον ασπάσθηκαν και τον αποχαιρέτησαν όλοι.

- Την ευχή σου νάχουμε, γέροντα.
- Καλό παράδεισο!
- Καλή αντάμωση στον ουρανό!

Την επομένη, στις πρωινές ώρες μετά την Θ. λειτουργία, αισθανόταν κάπως καλά. Ήταν για να περιποιηθή μόνος του τον εαυτό του. Σηκώθηκε, πλύθηκε, τακτοποιήθηκε. Τα ρούχα που έβγαλε, τα παρέδωσε στον γηροκόμο.

- Αυτά, του είπε, δεν τα χρειάζομαι πια. Κάνε τα ό,τι θέλεις.

Ένας από τους νεώτερους μοναχούς που τον είδε έτσι καλύτερα, εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία για να εξομολογηθή και να συζητήση ωρισμένα προβλήματά του. Πήρε μάλιστα το θάρρος να τον ρωτήση:

- Γέροντα, με τι τρόπο πληροφορήθηκες ότι πρόκειται να κοιμηθής;

- Παιδί μου, απόψε φεύγω! Αυτό είναι αλήθεια. Πώς όμως πήρα την ειδοποίησι, μη ρωτάς.

Μετά το μεσημέρι κάλεσε τον ηγούμενο.

- Εγώ του λέει, σε λίγες ώρες, ή πριν ή μετά το απόδειπνο αναχωρώ. Εσύ να φροντίζης τους αδελφούς και η Παναγία ποτέ δεν θα σ’ εγκαταλείψη. Πήγαινε τώρα να φέρης τα Άχραντα Μυστήρια για να με κοινωνήσης.

Απευθύνθηκε έπειτα στον π. Ανδρέα, τον μοναχό που έντυνε όσους πέθαιναν.

- Πάτερ Ανδρέα, δεν χρειάζεται να με αλλάξης. Ετοιμάστηκα μόνος μου. Να με ράψης όπως είμαι.

Ενώ επέστρεφε ο ηγούμενος με τη θεία Ευχαριστία άρχισε να ψελλίζη: «Του δείπνου σου του μυστικού σήμερον, Υιέ Θεού…». Ήταν τα τελευταία του λόγια. Μετά τη θεία Κοινωνία παραδόθηκε στη σιωπή και στην προσευχή.

…Πλησίαζε το βράδυ. Άρχισε να νιώθη έντονο ρίγος. Κρύωνε. Φαινόταν πως η μεγάλη στιγμή έφθανε.

Μετά το απόδειπνο όλοι οι πατέρες συνάχθηκαν γύρω του. Με δάκρυα στα μάτια και τα κομποσχοίνια στα χέρια προσεύχονταν θερμά. Η σκηνή θύμιζε την εικόνα που παριστάνει την κοίμησι του οσίου Εφραίμ.

Αυτές τις στιγμές το πρόσωπό του φαινόταν πολύ ήρεμο και ακτινοβόλο! Έλαμπε σαν κεχριμπάρι. Ήταν το προανάκρουσμα της μακαριότητος του ουρανού. Σταύρωσε τα χέρια. Έκλεισε τα μάτια του. Σε λίγο με υπερκόσμια γαλήνη και ειρήνη παρέδωσε το πνεύμα του στα χέρια του Θεού.

Τόσο αθόρυβο ήταν το πέταγμα της ψυχής του προς τον ουρανό, ώστε κανείς δεν το αντιλήφθηκε. Την ήσυχη και ειρηνική ζωή του ένας τέτοιος γαλήνιος θάνατος έπρεπε να την επισφραγίση.

(Αθανάσιος Γρηγοριάτης)

("Χαρίσματα και Χαρισματούχοι", Ι. Μονή Παρακλήτου, τόμος Β΄, σ. 236-239)

Δοχείο
ακαθαρσίας η ψυχή;
Αν κάποιος σε χρυσό δοχείο, που συνήθως έχει πάντοτε αρώματα, έρριχνε κοπριά και βούρκο, δεν θα δεχόταν επιπλήξεις για ένα τέτοιο παράπτωμα; Για τα κιβώτια, λοιπόν, για τα σκεύη, για τα ρούχα και για τα αρώματα, θα δείχνουμε μεγάλη φροντίδα, και θα θεωρούμε την ψυχή ευτελέστερη από αυτά; Μέσα στην ψυχή χύθηκε το πνευματικό μύρο, και μεις θα την σύρουμε σε σατανικές πομπές, σε σατανικά ακούσματα και θεάματα, που είναι γεμάτα πορνεία; Και πες μου, πώς ο Θεός θα ανεχθή κάτι τέτοια;
Ε.Π.Ε. 7,612
Δράκοντας
ο θάνατος
Όπως ακριβώς η βάτος, δηλαδή, εκείνη φλεγόταν και δεν καιγόταν, έτσι και το σώμα του Χριστού πέθανε μεν, αλλά δεν κρατήθηκε από το θάνατο αιώνια. Αλλά και ο δράκοντας στο Δανιήλ υπαινίσσεται την ανάστασι. Όπως ακριβώς, δηλαδή, εκείνος, ενώ πήρε την τροφή, που του ‘δωσε ο προφήτης, σχίστηκε στη μέση, έτσι και ο Άδης, αφού κατάπιε το σώμα του Χριστού, σχίστηκε, διότι αυτό το σώμα κατέκοψε την κοιλιά του και αναστήθηκε.
Ε.Π.Ε. 18α,562
Δραπέτης
του Θεού, ο αμαρτωλός
Ας αποφύγουμε τον εχθρό της δικής μας σωτηρίας. Όταν αμαρτάνουμε, φεύγουμε απ’ το Θεό, δραπετεύουμε, μεταβαίνουμε σε ξένη χώρα.
Ε.Π.Ε. 21,670
υπέρ του Ονήσιμου ο Παύλος
Αν ο Παύλος φροντίζη τόσο πολύ για ένα δραπέτη, για ένα ληστή και κλέφτη, και δεν αδιαφορή να τον στείλη πίσω με τόσα μάλιστα εγκώμια, και δεν ντρέπεται, πολύ περισσότερο εμείς. Να μη μένουμε αδιάφοροι σε παρόμοιες καταστάσεις.
Ε.Π.Ε. 24,140
Δρυοτόμος
εκκοπή της αμαρτίας
Αν ο δρυοτόμος, που θέλει να κόψη μεγάλο δέντρο, καταφέρη μια τσεκουριά και δεν πέση το άχρηστο δέντρο, σταματάει; Δεν δίνει και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη και πέμπτη και δέκατη, μέχρις ότου πέση το δέντρο;
Ε.Π.Ε. 30,290

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 89-90)

Δούλοι
της κοιλίας
Μένε κύριος του φαγητού. Πρόσεχε, μη γίνης δούλος αυτού του πάθους. Όποιος απλώς κάνει χρήσι αυτού του δικαιώματος (της τροφής), είναι κύριος. Όποιος όμως σύρεται σε άμετρη χρήσι (κατάχρησι), παύει να είναι κύριος. Γίνεται δούλος. Σκλάβος της τυραννίας, που λέγεται πολυφαγία.
Ε.Π.Ε. 18,472
ομόψυχοι, παιδιά σου!
Όλα τα κακά προέρχονται από το ότι δεν φροντίζουμε καθόλου για τους δούλους. Αρκεί να είναι δούλος κάποιος και κάποιες να είναι υπηρέτριες, για να επισύρουν την περιφρόνησί σου. Και όμως συνεχώς ακούμε, ότι εν Χριστώ Ιησού δεν υπάρχει δούλος και ελεύθερος. Και συ το μεν άλογο και το γαϊδούρι σου δεν τα περιφρονείς, αλλά τα πάντα κάνεις, ώστε να μη βλαφτούν. Τους δούλους όμως, που είναι ομόψυχοι με σένα, τους περιφρονείς. Και μάλιστα, δεν θα έπρεπε να τους καλώ δούλους, αλλά παιδιά σου και θυγατέρες σου.
Ε.Π.Ε. 18,346
για το Χριστό ισότητα
Μεταξύ των χριστιανών και οι δυο είναι ίσοι. Και συ είσαι δούλος Χριστού, παρόμοια κι ο κύριός σου. Πώς ο δούλος έγινε απελεύθερος; Διότι, ενώ παραμένεις δούλος, σε λευτέρωσε όχι μόνο από την αμαρτία, αλλά και από την εξωτερική δουλεία. Δεν αφήνει ο Χριστός το δούλο, δούλο, ούτε κανένα άνθρωπο να παραμένη στη δουλεία.
Ε.Π.Ε. 18,348
της τυραννίας των παθών
Δεν υποχωρεί εύκολα η κακή επιθυμία. Είναι τυραννία. Εγώ όμως προσπαθώ να την χαλιναγωγώ. Δεν παραδίνομαι στο πάθος. Με κάθε τρόπο και αγώνα θέλω να μη παρασυρθώ. Δεν είναι εύκολο. Είναι αγώνας δρόμου. Είναι πάλη και πυγμαχία. Είναι τυραννική η φύσις. Όμως καταστέλλω τις ορμές και τις υποτάσσω με πολλούς κόπους και ιδρώτες.
Ε.Π.Ε. 18α,46
ελεύθεροι Χριστού
Είναι μεγάλο πράγματι και το αξίωμα αυτό, το να είναι κανείς δούλος του Χριστού. Ο δούλος του Χριστού είναι πραγματικά ελεύθερος από την αμαρτία. Και ο γνήσιος δούλος δεν είναι κανενός άλλου κυρίου δούλος.
Ε.Π.Ε. 21,362
γέροι παθιασμένοι
Ο γέρος είναι σαν βασιλιάς, αν βέβαια το θέλη, και κάτι παραπάνω απ’ αυτόν που φοράει βασιλική πορφύρα, αν είναι εγκρατής στα πάθη και τα υποτάσση σαν να ορίζη σωματοφύλακες. Αν όμως παρασύρεται και κατεβαίνη από το θρόνο και καταντά δούλος της επιθυμίας του χρήματος, της κενοδοξίας, του καλλωπισμού, των απολαύσεων και της μέθης, της οργής και των σαρκικών ηδονών, και αν φτειάχνη τα μαλλιά του με λάδι και ατιμάζη την ηλικία του, τότε δεν γίνεται άξιος μεγάλης τιμωρίας;
Ε.Π.Ε. 24,390
Κυρίου
Στα κοσμικά η υπηρεσία του δούλου ωφελεί το αφεντικό, ενώ στο Χριστιανισμό η διακονία του δούλου (του χριστιανού) δεν ωφελεί καθόλου τον κύριο. Τον ίδιο το δούλο και πάλι ωφελεί.
Ε.Π.Ε. 23,414
δούλοι της κακίας
Οι τάχα ελεύθεροι κάνουμε τα αντίθετα από όσα απαιτεί η ελευθερία. Δαγκωνόμαστε, τρωγόμαστε, δεν φοβόμαστε τον Κύριο, αρπάζουμε τα πράγματα των συνδούλων, κλέβουμε, χτυπάμε, ενώ εκείνος (ο Κύριος) μας βλέπει.
Ε.Π.Ε. 23,418
παθών ο άρχοντας
Ποιο το όφελος να εξουσιάζης ολόκληρα έθνη και να είσαι δούλος των παθών;
Ε.Π.Ε. 23,450
στα πάθη
Ελεύθερος αληθινά είναι μόνο εκείνος, που έχει από μέσα του την ελευθερία, όπως και δούλος είναι εκείνος, που υποτάσσεται στα αλόγα πάθη.
Ε.Π.Ε. 23,450εξ.
χριστιανοί
Όταν δουν, ότι την τάξι των δούλων, που είναι τόσο αυθάδεις και θρασείς, την χαλιναγωγεί η δύναμις του κηρύγματος, και γίνονται οι δούλοι σεμνότεροι και πραότεροι από όλους, και αν ακόμα τα αφεντικά είναι οι πιο ανόητοι, θα σκεφτούν πολύ σοβαρά για την πίστι μας.
Ε.Π.Ε. 24,82
χριστομίμητοι
Φίλτατέ μου, συ να δης, ότι δεν υπηρετείς άνθρωπο· υπηρετείς το Θεό και με τη ζωή σου στολίζεις το κήρυγμα. Έτσι θα δέχεσαι να κάνης όλα όσα παραγγέλλει ο λόγος του Θεού, να υπακούης στον κύριό σου και να τον ανέχεσαι, όταν δυσανασχετή και νευριάζη μαζί σου. Δεν κάνεις χάρι σ’ αυτόν, αλλ’ εκπληρώνεις το πρόσταγμα του Θεού. Έτσι όλα εύκολα θα τα υποφέρης.
Ε.Π.Ε. 24,86
γίνονται αδελφοί
Έχασες (Φιλήμονα) για λίγο ένα δούλο (τον Ονήσιμο). Θα τον βρης και θα τον έχης αδελφό για πάντα. Όχι μόνο δικό σου, αλλά και δικό μου αδελφό.
Ε.Π.Ε. 24,170
ανθρώπων
Πώς έχομε γίνει δούλοι των ανθρώπων; Επειδή προηγουμένως γίναμε δούλοι της κοιλιάς και των χρημάτων και της δόξας και όλων των άλλων. Προδώσαμε την ελευθερία, που μας χάρισε ο Χριστός.
Ε.Π.Ε. 25,188

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 85-88)