Από την ευγνωμοσύνη προς το Θεό ξεκινάει η δοξολογία

Γέροντα, το αίσθημα της ευγνωμοσύνης προς τον Θεό είναι δοξολογία;

- Εμ, αυτό είναι όλο. Από εκεί ξεκινάει η δοξολογία.

- Γέροντα, η ευγνωμοσύνη προς τον Θεό πώς αποκτιέται;

- Για να νιώσουμε μέσα μας ευγνωμοσύνη προς τον Θεό, πολύ βοηθάει η παρακολούθηση του εαυτού μας και η σωστή συμπεριφορά και ευγνωμοσύνη προς τον πλησίον. Όποιος αισθάνεται ευγνωμοσύνη προς τον πλησίον του για μια μικρή ευεργεσία που του κάνει, αναμφιβόλως η ευγνωμοσύνη του προς τον Χριστό, ο Οποίος του έδωσε και του δίνει άφθονες ευλογίες, θα είναι απείρως μεγαλύτερη. Και θα είναι συνέχεια  γεμάτος ευγνωμοσύνη, γιατί, ενώ θα σκέφτεται πώς να εκδηλώσει την ευγνωμοσύνη του στον Χριστό, ο Χριστός θα του δίνη και άλλες  περισσότερες και μεγαλύτερες ευλογίες, σε σημείο που να λειώνει η φιλότιμη ψυχή από την αγάπη του.
Γιατί, αν η ψυχή έχη την πνευματική λεπτότητα και ευχαριστεί συνέχεια τον Θεό και για τις πολύ μικρές δωρεές του, τότε και Εκείνος  ανταποκρίνεται πολλαπλάσια.

- Γέροντα, τις ευεργεσίες του Θεού να τις σκέφτομαι λεπτομερώς ή γενικά;

- Αν μπορής να τις σκέφτεσαι με λεπτομέρεια, αυτό είναι το καλύτερο. Αν παρακολουθείς το καθετί και δεν ξεχνιέσαι, θα αισθάνεσαι και το παραμικρό χάδι του Καλού Θεού και θα έχης πολλή ευγνωμοσύνη. Το παιδάκι, όταν έχη το νου του στη μητέρα του, τότε νιώθει τα χάδια της.
Όταν όμως είναι ξεχασμένο με τα παιχνίδια του, εκείνη το χαϊδεύει, το φιλάει, αλλά αυτό δεν νιώθει τίποτε. Και ο Θεός μας χαϊδεύει συνέχεια.
Ο άνθρωπος που σκέφτεται τις ευεργεσίες του Θεού, τινάζεται, συγκινείται, ραγίζει η καρδιά του και δοξάζει συνέχεια τον Θεό.

- Γέροντα, πώς να σκιρτά η καρδιά μου από ευγνωμοσύνη στον Θεό;

- Με την ταπείνωση και την αγάπη συναισθάνεται ο άνθρωπος τις μεγάλες ευεργεσίες του Θεού και γίνεται ευγνώμων δούλος. «Εμένα, Θεέ μου, λέει, δεν πρέπει να με βοηθήσεις άλλο, βοήθησε εκείνον που έχει περισσότερη ανάγκη, βοήθησε τον άλλον...». Και όσο ο Θεός βλέπει την αγάπη του και την ταπείνωσή του, τόσο τον λούζει με την Χάρη του.
Και γίνεται αυτό το κυνηγητό συνέχεια: ευγνωμοσύνη ο άνθρωπος, νέα δώρα ο Θεός.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, "Περί προσευχής", Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.233-234)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ -Στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο-

Ερμηνεία πατερική & θεολογική του Ευαγγελίου του Λουκά
Το ερμηνευτικό Υπόμνημα του Π.Ν. Τρεμπέλα
μεταφρασμένο στη νεοελληνική γλώσσα

Μετάφραση αρχιμ. Νικόλαος Πουλάδας

Κεφάλαιο 16

Στίχ. 14-18. Επιτίμηση των Φαρισαίων.
16.14 ῎Ηκουον δὲ(1) ταῦτα πάντα και(2) οἱ Φαρισαῖοι φιλάργυροι
ὑπάρχοντες(3), καὶ ἐξεμυκτήριζον(4) αὐτόν.
14 Όλα αυτά τα άκουγαν οι Φαρισαίοι, που ήταν φιλάργυροι, και τον χλεύαζαν.
(1) Οι σ. 14-18 αποτελούν εισαγωγή στην ακόλουθη παραβολή του πλουσίου
και του Λαζάρου (p). Εκ πρώτης όψεως τα λόγια σε αυτούς τους σ. φαίνονται
άσχετα μεταξύ τους. Κατά βάθος όμως στην εισαγωγή αυτή υπάρχουν
δύο ιδέες: η καταδίκη των Φαρισαίων και το αιώνιο κύρος του νόμου.
Στην ακόλουθη λοιπόν παραβολή οι δύο αυτές ιδέες παρουσιάζονται.
Η μία στην καταδίκη του πλουσίου, πιστού Φαρισαίου («πάτερ Αβραάμ» σ. 24,27,30),
η άλλη στα λόγια του Αβραάμ που τονίζει το κύρος του νόμου
(«Έχουν τον Μωϋσή και τους προφήτες…»). Η σχέση μεταξύ των δύο αυτών
ιδεών μπορεί να διατυπωθεί σύμφωνα με το Ιω. ε 45: «ο Μωϋσής στον οποίο
εσείς ελπίσατε» αυτός «είναι που σας κατηγορεί» (g).
(2) Τα προηγούμενα λόγια απευθύνονταν προς τους μαθητές (ιστ 1).
Τα άκουγαν όμως και οι Φαρισαίοι (g).
(3) Τα τελευταία αυτά λόγια του Ιησού για το ασυμβίβαστο της δουλείας του Θεού
και του μαμωνά έπεφταν αμέσως εναντίον των Φαρισαίων·
διότι οι φαινομενικοί αυτοί δούλοι του Ιεχωβά ήταν οι περισσότεροι
λάτρεις του μαμωνά (g).
(4) Με σύσφιξη της μύτης (g) χλεύαζαν το Χριστό και εξέφραζαν περιφρόνηση προς αυτόν.
Η φιλαργυρία τους δικαιολογούνταν από τους ίδιους με την ιδέα,
ότι ο πλούτος δινόταν σε αυτούς ως ευλογία για την από αυτούς επιμελή τήρηση
του νόμου (p). Βασίζονταν στο ότι ο μωσαϊκός νόμος υποσχόταν επίγεια αγαθά
σε αυτούς που τον τηρούσαν και εφόσον είχαν την ιδέα ότι αυτοί τηρούσαν το νόμο,
θεωρούσαν τα πλούτη ως ανταμοιβή που παρεχόταν από το Θεό (L).
Πιθανότατα οι σαρκασμοί των Φαρισαίων κατευθύνονταν και προς την φτώχια
του Ιησού και των μαθητών του=Είναι εύκολο να μιλάς εσύ με περιφρόνηση
για τα χρήματα, αφού δεν έχεις τίποτα και είσαι φτωχός
και εσύ και οι μαθητές σου (g). Όσοι δεν είναι διατεθειμένοι να συμμορφωθούν
με το λόγο του Θεού και να καταστήσουν αυτόν κανόνα και ρυθμιστή της ζωής τους,
καταλήγουν στο να επικρίνουν και να χλευάζουν αυτόν.
Αυτός, ο οποίος μίλησε όπως κανείς ποτέ δεν μίλησε, χλευάζεται και εμπαίζεται.
Όχι διότι τα λόγια του έπαψαν να είναι λόγια ζωής, αλλά διότι η αμαρτία
και η διαφθορά κάνει κουφούς και αναίσθητους τους επικριτές του.

Συγχωρώ… κάνω χώρο στην καρδιά μου να χωρέσω με σένα,
με τον άλλο, με τον άλλο…
Κάνω χώρο να χωρέσουμε μαζί.
Συγχωρώ, σημαίνει βλέπω τον άλλο όπως είναι,
με την αμαρτία του και την ανυπόφορη πλευρά του,
με όλα τα βαρίδια του και τα ελαττώματά του, και λέω :
– θα σε κουβαλήσω, όπως ένα σταυρό,
θα σε κουβαλήσω μέχρι Τη Βασιλεία Του Θεού,
είτε το θέλεις είτε όχι.
Και είτε είσαι καλός είτε είσαι κακός,
θα σε κουβαλήσω στους ώμους μου,
θα σε φέρω μπροστά Στον Κύριο και θα πω:
Κύριε, όλη μου τη ζωή κουβάλησα αυτόν τον άνθρωπο,
γιατί φοβόμουνα μήπως χαθεί.
Τώρα είναι δικό Σου το θέμα να τον συγχωρήσεις,
στο όνομα της δικής μου συγχώρεσης,
με Το Άπειρο Έλεός Σου, και να τον δεχθείς
στην αγκαλιά Της Αγάπης Σου!“.

Πόσο όμορφο θα ήταν αν μπορούσαμε να σηκώνουμε έτσι «αλλήλων τα βάρη» και να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, χωρίς να προσπαθούμε να λησμονήσουμε το αδύνατο σημείο του ενός, την αμαρτία του άλλου ή την κατάσταση εκείνου που περνά δύσκολες ώρες!

Πράττοντας δε αναλόγως να μην τον αφήνουμε να γονατίσει υπό το βάρος του πειρασμού αλλά αντίθετα να τον προστατεύουμε, ώστε να εμποδίζουμε την παράδοσή του σε αυτό ακριβώς που θα μπορούσε να τον κάνει να γονατίσει. Αν περιβάλαμε τον αδύνατο με άγρυπνη και τρυφερή αγάπη, πόσοι άνθρωποι δε θα ξαναέβρισκαν το νου τους και πόσοι δε θα γίνονταν άξιοι συγχώρησης– μιας συγχώρησης που θα τους δινόταν δωρεάν!

(από το βιβλίο ” Το Μυστήριο της ίασης ” , του Μητροπολίτη Anthony Bloom , εκδ. Εν πλω)

υπηρέτες του λαού
Πώς είναι προϊστάμενος; Διότι προσεύχεται για σένα, σε εξυπηρετεί στην πνευματική δωρεά, που έρχεται δια του βαπτίσματος, σε επισκέπτεται, σε συμβουλεύει και σε νουθετεί, τα μεσάνυκτα, αν τον καλέσης, θα έρθη.
Ε.Π.Ε. 22,550
πλήρους απασχολήσεως
Εσύ, ο λαϊκός, έχεις και τη γυναίκα σου και ζης με απολαύσεις και προτιμάς, αν θέλης, και τη ζωή του εμπορίου. Ο ιερεύς όμως είναι διαρκώς απασχολημένος σ’ αυτό το έργο. Δεν υπάρχει γι’ αυτόν άλλη ζωή, παρά μόνο να βρίσκεται συνεχώς απασχολημένος στην εκκλησία.
Ε.Π.Ε. 22,552
αγαπά το Χριστό και τον ιερέα Του
Δια μέσου των πνευματικών πατέρων γεννηθήκατε για την αιώνια ζωή. Μ’ αυτούς πετύχατε τη βασιλεία. Με τα χέρια τους γίνονται όλα. Μ’ αυτούς σας ανοίγονται οι πύλες του ουρανού. Κανένας ας μη στασιάζη. Κανένας ας μη φιλονεική. Εκείνος, που αγαπά το Χριστό, όποιος κι αν είναι ο ιερεύς, θα τον αγαπήση, διότι δι’ αυτού απολαμβάνει τα φρικτά μυστήρια... Αν αγαπάς το Χριστό, αν αγαπάς τη βασιλεία των ουρανών, ν’ αναγνωρίζης με ποιους απέκτησες αυτά.
Ε.Π.Ε. 222,552
υπηρέτες
Εμείς, αγαπητοί, οι ιερείς είμαστε απλώς υπηρέτες. Δεν μεταφέρουμε δικά μας, αλλά τα λόγια του Θεού. Καθημερινά στην εκκλησία διαβάζονται επιστολές του ουρανού. Είναι επιστολές, που τις έστειλε ο Θεός. Ας μπαίνουμε, λοιπόν, στην εκκλησία με τη δέουσα τιμή και ευλάβεια και ας ακούμε με προσοχή τα λεγόμενα.
Ε.Π.Ε. 23,62
πνευματικοί πατέρες
Εμείς προσευχόμαστε και δεόμαστε για όλους σας, αν και πολύ απέχουμε από του να πετυχαίνουμε τόσο μεγάλη υπόθεσι. Πολύ περισσότερο εύλογο είναι, να προσεύχεστε και σεις για μας.
Ε.Π.Ε. 23,82
πατέρες
Ο ιερεύς είναι πατέρας κοινός όλης της οικουμένης. Πρέπει να φροντίζη για όλους, όπως και ο Θεός. Τα μικρά παιδάκια, κι όταν ακόμα, ενώ βαστάζονται απ’ τον πατέρα, χαστουκίζουν το πρόσωπό του. Εκείνου όμως η φιλοστοργία καθόλου δεν μειώνεται. Το ίδιο κι εμείς. Κι αν δεχώμαστε χτυπήματα από τους έξω, ας μη μειώνουμε την αγάπη μας προς αυτούς.
Ε.Π.Ε. 23,212
αμειβόμενοι
Πρέπει με αφθονία να χορηγούνται στους δασκάλους τα αναγκαία, για να μπορούν να εργάζωνται τα πνευματικά και να μη προσκολλώνται στα βιοτικά.
Ε.Π.Ε. 23,388
άγγελοι Κυρίου
Δεν ξέρεις τι είναι ο ιερέας; Είναι άγγελος Κυρίου. Μήπως δικά του λέει; Αν περιφρονής τον ιερέα, δεν περιφρονείς αυτόν, αλλά το Θεό, που τον χειροτόνησε... Αν ο Θεός τίποτε δεν ενεργή μέσω του ιερέα, τότε ούτε το βάπτισμα έχεις, ούτε στα μυστήρια μετέχεις, ούτε απολαμβάνεις ευλογίες. Άρα δεν είσαι καν χριστιανός.
Ε.Π.Ε. 23,490
εκλογή και χειροτονία τους
Δεν τους εκλέγει όλους ο Θεός. Όλους όμως τους χειροτονεί και δι’ όλων ενεργεί, καίτοι οι ίδιοι είναι ανάξιοι. Και αυτό το κάνει για να σωθή ο λαός. Αν ο Θεός κάποτε μίλησε δια μέσου του γαϊδουριού του Βαλαάμ και δια μέσου ανθρώπου μυαρού, πολύ περισσότερο ενεργεί δια μέσου του ιερέως. Αν ενήργησε δια του Ιούδα, πολύ περισσότερο δια των ιερέων θα ενεργήση.
Ε.Π.Ε. 23,492
αν διδάσκουν ορθά
Αν ο ιερέας έχη διδασκαλία διεστραμμένη, κι αν ακόμα είναι άγγελος, να μην υπακούης σ’ αυτόν. Αν όμως διδάσκη ορθά, κοίτα τα λόγια του, όχι τη ζωή του. Άλλωστε για καθοδηγό έχεις τον Παύλο, που ’ναι σωστός και στα έργα και στα λόγια.
Ε.Π.Ε. 23,492
ιατρός, άσχετα πως ζη
Αν πας στο ιατρείο για τραύμα σου, τι κάνεις; Αφήνεις το γιατρό να σου βάλη φάρμακο και να σου γιατρεύση την πληγή, ή εξετάζεις και ερευνάς το ποιόν του γιατρού, αν έχη ο ίδιος πληγή ή δεν έχει; Κι αν έχη; Συ φροντίζεις για την πληγή του; Επειδή εκείνος μπορεί να ’χη πληγή, δεν θεραπεύεις τη δική σου; Μήπως λες, Έπρεπε αυτός, αφού είναι γιατρός, να ’ναι υγιής, κι αφού δεν είναι υγιής αυτός σαν γιατρός, γι’αυτό κι εγώ αφήνω την πληγή μου αθεράπευτη; Ο ιερεύς είναι κακός, λες. Και, λοιπόν; Είναι αυτό παρηγοριά για τον λαϊκό; Φυσικά όχι. Κι εκείνος μεν, ο ιερεύς, θα υποστή την ανάλογη τιμωρία, όμως και συ θα υποστής βλάβη, αφήνοντας αγιάτρευτη την αμαρτωλή ψυχή σου.
Ε.Π.Ε. 23,496
των Ιουδαίων
Έτσι θανάτωσαν οι Ιουδαίοι το Στέφανο. Έτσι μαστίγωσαν τους Αποστόλους, χωρίς να τους οδηγήσουν στους άρχοντες. Έτσι και τον Παύλο επρόκειτο να φονεύσουν, αν δεν τον έπιανε ο χιλίαρχος. Κι αυτό γινόταν, επειδή εξακολουθούσαν να έχουν δύναμι οι ιερείς και υπήρχαν ο ναός, η λατρεία και οι θυσίες.
E.Π.E. 24,206
Χριστού και Παλ. Διαθήκης
Ορίζει πρώτα τι είναι ιερέας. Αναφέρει πρώτα όσα είναι κοινά, κι υστέρα δείχνει εκείνο, που υπερέχει. Έτσι γίνεται φανερή η κατά σύγκρισιν υπεροχή, όταν σε άλλα έχη κάτι κοινό και σε άλλα υπερέχει. Χωρίς τη σύγκρισι δεν γίνεται φανερή η υπεροχή (του Χριστού).
Ε.Π.Ε. 24,396
επικυρώνει ο Θεός την εξουσία
Ενώ κατοικούν στη γη οι ιερείς, ανέλαβαν τη διευθέτησι ουρανίων υποθέσεων, με εξουσία, που ο Θεός δεν έδωσε ούτε στους αγγέλους, ούτε στους αρχαγγέλους. Δεν είπε στους αγγέλους: Όσα δέσετε στη γη, θα είναι δεμένα και στους ουρανούς, και όσα λύσετε στη γη, θα είναι λυμένα και στους ουρανούς». Και οι επίγειοι άρχοντες έχουν εξουσία να δένουν, αλλά μόνο σώματα. Ο δεσμός των ιερέων αναφέρεται στην ψυχή και διαβαίνει τους ουρανούς. Όσα οι λειτουργοί κληρικοί της Εκκλησίας τελούν κάτω στη γη, τα επικυρώνει πάνω ο Θεός. Ο Δεσπότης Θεός εγκρίνει ενέργειες της χάριτος, που οι ιερείς ενεργούν.
Ε.Π.Ε. 28,124
έχουν εξουσία αφέσεως αμαρτιών
Οι δικοί μας ιερείς έλαβαν εξουσία όχι απλώς να διαπιστώνουν την εξάλειψι της λέπρας του σώματος, αλλά να θεραπεύουν τελείως την ακαθαρσία της ψυχής. Ώστε όσοι τους περιφρονούν είναι μιαρώτεροι απ’ τη συντροφιά του Δαθαν και άξιοι μεγαλύτερης τιμωρίας.
Ε.Π.Ε. 28,126
πνευματική εξουσία
Ας μη περιφρονή κανείς την απόφασί μου. Διότι, αν και είμαι ασήμαντος, όμως έχω απ’ τη χάρι του Θεού λάβει την ιερωσύνη, που μπορεί να πραγματοποιήση την αποκοπή.
Ε.Π.Ε. 31,326
ανώτερος βασιλέως
Όλης της γης και όλων των πραγμάτων της γης σπουδαιότερο πρόσωπο είναι όποιος κληρώθηκε στην ιερωσύνη ανώτερος κι απ’ αυτόν που φοράει βασιλική αλουργίδα.
Ε.Π.Ε. 28,126
και υποκρισία
Εσύ ο Ιουδαίος, που επιμένεις ακόμα στα της Ιουδαϊκής θρησκείας, για να μάθης, ότι αυτοί, που σήμερα ονομάζονται από σας πατριάρχες, δεν είναι ιερείς αληθινοί, αλλά υποκρίνονται πως είναι ιερείς και πάνω στη σκηνή παίζουν σαν ηθοποιοί, θυμήσου το πως ο Ααρών έγινε τότε, τα παληά χρόνια ιερεύς. Οι δικοί σας ιερείς σήμερα ούτε καλοί ηθοποιοί δεν είναι. Έχουν απομακρυνθή και από την αληθινή ιερωσύνη, αλλά και από την τέχνη της ηθοποιίας.
Ε.Π.Ε. 34,314

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 410-415)