11. ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Για να διδάξει κανείς τον άλλον, πρέπει ο ίδιος να είναι υγιής ψυχικά και απαθής, λέει ο Αββάς Ποιμήν. Δεν είναι ανάγκη να οικοδομείς το σπίτι του άλλου, καταστρέφοντας το δικό σου. Εκείνος που διδάσκει τους άλλους, χωρίς να εφαρμόζει τίποτε από εκείνα που διδάσκει, λέει πάλι ο ίδιος Πατήρ, μοιάζει με πηγή που ποτίζει και ξεπλένει τα γύρω της, ενώ είναι γεμάτη από κάθε λογής ακαθαρσία. ΑΛΗΘΙΝΑ σοφός, έλεγε ο Αββάς Υπερέχιος, είναι εκείνος που διδάσκει, όχι με λόγια, αλλά με έργα. ΑΛΛΟΣ σοφός Πατήρ παρομοιάζει εκείνον που διδάσκει μόνο με λόγια, χωρίς να κάνει έργα, με…

ΈΝΑΣ νέος μοναχός συμβουλευθηκε τον Αββά Νισθερώ:- Ποιά αρετή να εξασκήσω περισσότερο, Πάτερ, για να σωθώ;- Όποια σου ταιριάζει καλύτερα, του αποκρίθηκε ο Γέροντας.Ο αδελφός τον κοίταξε με απορία. Τότε ο Αββάς εξήγησε:- Η Αγία Γραφή, παιδί μου, μας πληροφορεί πως ο Αβραάμ ήταν φιλόξενος κι ο Θεός τον σκέπαζε. Ο Δαβίδ αγαπούσε την ταπεινοσύνη κι ο Θεός έδειξε σ' αυτόν την προτίμησή του. Διάλεξε λοιπόν κι εσύ την αρετή που επιθυμεί η ψυχή σου και που νιώθεις πως είσαι κατάλληλος γι' αυτήν. Ύστερα εργάσου την με όλη σου την προθυμία και θα σωθείς. 
Ο ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΣ Αββάς Σισώης πάλι συμβουλεύει:…

Η κρυφή υπερηφάνεια -    Μου είπατε, Γέροντα, ότι έχω κρυφή υπερηφάνεια. Ποιά είναι η κρυφή υπερηφάνεια;-    Είναι η εσωτερική υπερηφάνεια. Και η εσωτερική υπερηφάνεια είναι πολύ χειρότερη από την εξωτερική.-    Γέροντα, τί διαφορά έχει η εξωτερική από την εσωτερική υπερηφάνεια;-    Η εξωτερική υπερηφάνεια φαίνεται και θεραπεύεται εύκολα. Ο άνθρωπος που έχει εξωτερική υπερηφάνεια φαίνεται και από τα ρούχα του και από το περπάτημά του και από την ομιλία του, και έτσι μπορεί κανείς να του πη καμμιά κουβέντα και να βοηθηθή. Ενώ η κρυφή υπερηφάνεια είναι πολύ ύπουλη και γι’ αυτό δύσκολα θεραπεύεται. Κρύβεται και δεν την βλέπουν οι άλλοι·…

-    Γέροντα, πιο πολύ με βοηθάει να έχω λίγη δυσκολία, όταν κάνω τα πνευματικά μου καθήκοντα. Μπορεί όμως να έχη και αυτό υπερηφάνεια;-    Έ, αν δεν προσέξη κανείς, και ξαπλωμένος να είναι και να μην κάνη τίποτε, πάλι μπορεί να υπερηφανεύεται. Το τραίνο εκτροχιάζεται και από τα αριστερά και από τα δεξιά. Ο διάβολος και από δώ και από κεί μας πιάνει. Με ρωτούν μερικοί: «Τί να προσέξω, για να μην πέφτω στην υπερηφάνεια;». Είναι σαν να λένε: «Από που κινδυνεύω να πέσω; από δώ ή από κεί;». Και από δώ και από κεί μπορεί να πέσης, και από αριστερά…

Ο υπερήφανος είναι χωρισμένος από τον Θεό, γιατί η υπερηφάνεια είναι κακός αγωγός,
μονωτικό, που δεν αφήνει τήν Χάρη του Θεού να περάση καί μας απομονώνει από τον Θεό Υπερηφάνεια, το Γενικό Επιτελείο των παθών - Γέροντα, έχω ζήλεια, μνησικακία, κατακρίνω, θυμώνω...-     Η ζήλεια, η κατάκριση, ο θυμός, η μνησικακία κ.λπ., όλα από την υπερηφάνεια ξεκινούν. Η υπερηφάνεια είναι το Γενικό Επιτελείο όλων των παθών. Αν λοιπόν χτυπήσης την υπερηφάνεια, χτυπάς όλα τα πάθη και έρχεται μέσα σου η ταπείνωση και η αγάπη. Γι’ αυτό, νομίζω, αρκετό είναι να ασχοληθής ή μάλλον να ανοίξης μέτωπο μάχης με την υπερηφάνεια· να…

Αν έχω εξασφαλίσει το ψωμί της ημέρας, έλεγε ο Όσιος Μακάριος, και μου φέρει κανείς, και μάλιστα κοσμικός, κι αλλά τρόφιμα, καταλαβαίνω πως από τον πειρασμό γίνεται τούτο, που θέλει να με ρίξει στην απληστία, και δεν τα δέχομαι. Αν καμιά φορά βρίσκομαι σε πραγματική ανάγκη, ο Θεός μου στέλνει, με κάποιον καλό άνθρωπο, εκείνα που χρειάζομαι, όπως έστειλε στον Δανιήλ, στον λάκκο των λεόντων, τροφή με τον προφήτη Αββακούμ. Όταν έχω χρήματα και τα κρατώ, ενώ περιμένω να με συντηρούν οι άλλοι, μοιάζω με τον Ιούδα τον Ισκαριώτη, που περιφρόνησε την Χάρη Του Χριστού για την αγάπη των χρημάτων.…

ΈΝΑΣ ΑΔΕΛΦΟΣ που αδικήθηκε πήγε στον Αββά Σισώη και του εξομολογήθηκε:- Πάτερ, ο τάδε αδελφός με αδίκησε κι ο λογισμός μου με βασανίζει να τον εκδικηθώ.- Όχι, παιδί μου, άρχισε να τον συμβουλεύει ο Όσιος. Άφησε την εκδίκηση στα χέρια του Θεού.- Δεν Θα ησυχάσω, αν δεν τον κάνω να πονέσει, όπως πόνεσα κι εγώ, εξακολουθούσε να λέει συνεπαρμένος από το πάθος του ο νέος.Αφού δεν έπαιρνε από λόγια, ο Όσιος τον φώναξε να κάνουν προσευχή μαζί, για να τον φωτίσει ο Θεός να καταλάβει ποιό ήταν το ψυχικό του συμφέρον. Γονάτισαν ο ένας δίπλα στον άλλον και ο Αββάς…

(Άθελά του ο Μέγας Βασίλειος "φωτογραφίζει" την δική του ψυχή!).    Η ψυχή κάνει δικό της το Πνεύμα όχι με το να προσεγγίσει αυτό τοπικά (διότι πώς μπορείς να πλησιάσεις με το σώμα σου το ασώματο;) αλλά με το να απομακρύνει τα πάθη, τα οποία αφού προσκολλήθηκαν στην ψυχή αργότερα, λόγω της αγάπης προς την σάρκα, την απομάκρυναν από την εγγύτητα προς το Θεό.    Όταν λοιπόν καθαριστεί κανείς από την αισχρότητα, την οποία ντύθηκε με την κακία και επιστρέψει στη φυσική ωραιότητα, και αποδώσει σαν σε εικόνα βασιλική την αρχαία μορφή με τον καθαρισμό της, μόνο έτσι μπορεί να…

Ο φόβος από τον ίδιο τον εαυτό του  Όποιος ποτέ δεν τρόμαξε από τον ίδιο τον εαυτό του, αυτός δεν ξέρει για τον φόβο. Αφού όλα τα εξωτερικά τέρατα, τα οποία τρομάζουν τον άνθρωπο, βρίσκονται μέσα του, και μάλιστα, στην ανόθευτη ουσία τους.Υπάρχει κάποια άβυσσος μέσα μας, πάνω από την οποία όταν ο άνθρωπος μια φορά σκύψει παραμένει έως τον θάνατο θαμπωμένος και τρομαγμένος. Όλοι οι κόσμοι μπορούν να χωρέσουν σ’ αυτήν την άβυσσο και να μην την γεμίσουν. Και παρόλες τις ονομασίες μας αυτή η άβυσσος -ψυχή, νους, θέληση, αισθήματα, επιτεύγματα , πάθη, εσωτερικός άνθρωπος- αυτή η συνείδηση της…

Μία μέρα απ' αυτές είδα κάτι και θέλω να σας το πω, γιατί νομίζω ότι είναι αρκετά συμβολικό. Είδα το εξής: Όπως μία μητέρα κρατά στην αγκαλιά της ένα νεογέννητο παιδάκι και το έχει φασκιωμένο έτσι είδα και εγώ ένα μωρουδάκι, που ήταν φασκιωμένο και το κρατούσα στην αγκαλιά μου με το δεξί μου χέρι πολύ σφιχτά. Ένοιωθα γι' αυτό το παιδάκι πολλή αγάπη και ψυχικά πολύ ενωμένος μαζί του. Πότε το έβλεπα σαν μικρό κοριτσάκι, πότε σαν πουλάκι· έτσι είχα αυτή την αίσθησι. Είχα σαν σκοπό να περπατήσω ένα δρόμο, που ήταν δύσκολος, είχε ανηφόρες, κατηφόρες, δυσκολίες, αλλά έπρεπε…